የደም ስርዓት አወቃቀርና ተግባር
Document Details
Uploaded by Deleted User
Tags
Summary
ይህ ሰነድ የሰው ደም ስርዓት አወቃቀርና ተግባርን ይገልጻል። የደም፣ የደም ህዋሳትና የደም ቧንቧዎችን ግንባታ እና ተግባር ያብራራል። ለሁሉም የሰውነት ክፍሎች አስፈላጊ የሆኑ ንጥረነገሮችን በማጓጓዝ ላይ ያተኩራል።
Full Transcript
የሰው ልጅ አካላት በሙሉ ኦክስጂንን እና ምግብን ይፈልጋሉ። በሌላ በኩል ደግሞ በሁሉም አካላት ውስጥ ፅዳጅ ይፈጠራል። ፅዳጆች ደግሞ ሊወገዱ ይገባል። እነዚህ ፅዳጆች የሚወገዱት በስርዓተ ደም ዝውውር አማካይነት ነው። ስርዓተ ደም ዝውውር ልብ፣ የደም ቧንቧዎችን እና ደምን ያቀፈ ነው። ስርዓተ ደም ዝውውር ስርዓተ ካርዲዮቫስኩላርም በመባልም ይታወቃል። ==============================================================================...
የሰው ልጅ አካላት በሙሉ ኦክስጂንን እና ምግብን ይፈልጋሉ። በሌላ በኩል ደግሞ በሁሉም አካላት ውስጥ ፅዳጅ ይፈጠራል። ፅዳጆች ደግሞ ሊወገዱ ይገባል። እነዚህ ፅዳጆች የሚወገዱት በስርዓተ ደም ዝውውር አማካይነት ነው። ስርዓተ ደም ዝውውር ልብ፣ የደም ቧንቧዎችን እና ደምን ያቀፈ ነው። ስርዓተ ደም ዝውውር ስርዓተ ካርዲዮቫስኩላርም በመባልም ይታወቃል። ============================================================================================================================================================================================================================= ደም ቀይ ቀለም ያለው ፈሳሽ ነው። ይሁን እንጂ ደም የተለያዩ ቀለም ያላቸው ፈሳሽ እና ጠጣር ነገሮችን የያዘ ነው። ፈሳሹ የደም ይዘት የደም ውሃ የደም ፕላዝማ) ሲባል ጠጣሩ የደም ይዘት ደግሞ የደም ህዋሳት ይባላሉ። ======================================================================================================================================== ከደም ይዘቶች ውስጥ የደም ውሃ ንጹህ የሚመስል ፈሳሽ ነው። የደም ውሃ ፕሮቲን፣ ውሃ፣ ማዕድናት፣ ጋዞች እና ሆርሞኖችን በውስጡ የያዘ ነው። የደም ውሃ ከደም ይዘት ውስጥ ሃምሳ አምስት ከመቶ (55%) የያዘ ነው። ከደም ውሃ ውስጥ ከመቶ (90%) ውሃ ሲሆን 10% ደግሞ ፕሮቲኖች እና ሌሎች ሰውነታችን የሚፈልጋቸው ነገሮች ናቸው። የደም ውሃ በደማችን ውስጥ የሚገኙትን የተለያዩ ነገሮችን ለማጓጓዝ ይረዳል። እንዲሁም ንጥረ ምግቦችን ከስርዓተ እንሽርሽሪት ወደ ሁሉም ህዋሶቻችን ያጓጉዛሉ። =================================================================================================================================================================================================================================================================================================================== የሰው ደም ሶስት የደም ህዋስ አይነቶችን የያዘ ነው። እነሱም ቀይ የደም ህዋስ፣ ነጭ የደም ህዋሳትና እንክብሊት ናቸው። =========================================================================== ቀይ የደም ህዋሳት ኦክስጂንን ወደ ሁሉም የሰውነት ክፍሎቻችን ለማጓጓዝ ይረዳሉ። ካርቦንዳይኦክሳይድን ደግሞ ከህዋሳት ወደ ሳንባ ያጓጉዛሉ። ቀይ የደም ህዋሳት ከደም ይዘት ውስጥ =============================================================================================================== አርባ ከመቶ (40%) የያዘ ነው\"። ትሪሊዮን የሚሆኑ ቀይ የደም ሀዋሳት አሉት። =================================================== ቀይ የደም ህዋሳት ሄሞግሎቢን የሚባል ፕሮቲንን የያዘ ነው። ሄሞግሎቢን አይረን የሚባል ማዕድንን የያዘ ነው።ሄሞግሎቢን አይረንን በመጠቀም ኦክስጂንን ያጓጉዛል። ደማችን ቀይ ቀለም እንዲኖረው የሚያደርገው ሄሞግሎቢን ነው። ========================================================================================================================================== ቀይ የደም ህዋሳት 120 ቀናትን ይኖራሉ። ከዚህ ቀናት በኋላ ይፈርሳሉ። ስለዚህ ሰውነታችን በዚህን ጊዜ አዳዲስ ቀይ የደም ህዋሳትን ያመርታል። ========================================================================================== ነጭ የደም ህዋሳት ወደ ሰውነታችን በመግባት በሽታ ሊያመጡ የሚችሉ ጥቃቅን ዘ-አካላትን ለመከላከል ይረዳል። በተጨማሪም የሞቱትን ህዋሳት ለመሰባበር ይውላል። ነጭ የደም ህዋሳት በመጠናቸው ቀይ የደም ህዋሳትን የሚበልጡ ሆኖ ቋሚ የሆነ ቅርፅ የላቸውም። ============================================================================================================================================================= እንክብሊቶች በጣም ጥቃቅን የሆኑ የደም ህዋሳት ናቸው። እንክብሊቶች የደም ቧንቧዎች ሲቆረጡ ደም በማርጋት እንዳይፈስ ይረዳሉ። =============================================================================== የደም ቧንቧዎች ምን ምን ናቸው? የእያንዳንዱ ተግባር ምንድን ነው? ደም በደም ቧንቧዎች ውስጥ በመፍሰስ ወደ ልብ ይመጣል። በተጨማሪም በደም ቧንቧዎች ውስጥ በመፍሰስ ወደ ተለያዩ የሰውነት ክፍሎቻችን ይጓጓዛል። የሰው ስርዓተ ደም ዝውውር ሶስት አይነት የደም ቧንቧዎች አሉት። እነሱም፡ ደም ወሳጅ ቧንቧዎች፣ ደም መላሽ ቧንቧዎች እና ርቂቶች ናቸው። =========================================================================================================================================================================================================================== ደም ቅዳ ቧንቧዎች ደምን ከልብ ወደ ተለያዩ የሰውነት ክፍሎቻችን ደም ቅዳ ቧንቧዎች ወደ ብዙ ቀጫጭን የሚያግዙ ናቸው ከ ቅርንጫፎች በመከፋፈል ደምን ያጓጉዛች ከደም ወሳጅ ቧንቧዎች ውስጥ ወፍራሙ አብይ ደም ቅዳ ቧንቧ ይባላል\" አብይ ደም ቅዳ ቧንቧ ከግራ ሰጭ የልብ ገንዳ ጋር የተያያዘ ነው። ========================================================================================================================================================================================= ደም መልስ ቧንቧዎች ደምን ከተለያዩ የሰውነት ክፍሎች ወደ ልብ ያጓጉዛሉ። ከደም መልስ ቧንቧዎች ትልቁ አብይ ደም መልስ ቧንቧ ሁለት አብይ ደም መልስ ቧንቧዎች አሉ። እነሱም ላይኛው እና ታችኛው አብይ ደም መልስ ቧንቧዎች ይባላሉ። ልዩነታቸው ምን ይመስለሃል/ልሻል? ======================================================================================================================================================================= ደም መልስ ቧንቧዎች እንደ ልብ ሁሉ ክፍክድ አላቸው። እነዚህ ክፍክዶች ደም ከደም መልስ ቧንቧዎች ውስጥ ወደ ኋላ እንዳይመለስ ይከለክላሉ። እነዚህ የደም መልስ ቧንቧዎች ያላቸው ክፍክዶች የግማሽ ጨረቃ ቅርጽ ስላላቸው የግማሽ ጨረቃ ክፍክዶች በመባል ይጠራሉ። ================================================================================================================================================================== ርቂቶች በጣም ቀጫጭን እና ብዙ የሆኑ የደም ቧንቧዎች ናቸው። የርቂቶች ግድግዳ/ገበር በጣም ስስ ስልሆነ ኦክስጂንንና የተለያዩ ንጥረ- ምግቦችን በውስጣቸው በማሳለፍ ለአካላት/ለህዋሳት እንዲደርስ ========================================================================================================================== በተጨማሪ ካርቦንዳይኦክሳይድንና ውጋጆችን ወደ ደም መልስ ቧንቧዎች ያደርጋሉ። ከተለያ ያስተላልፋሉ። ርቂቶች በደም ቅዳ እና ደም መልስ ቧንቧዎች መካከ ይገኛሉ። እነሱም ደምን ከደም ቅዳ ቧንቧዎች ወደ ደም መልስ ቧንቧዎች ያስተላልፋሉ። ===================================================================================================================================================