Turkish Medical Education

Eğitim bir süreçtir Eğitim, TIP EĞİTİMİNE GİRİŞ Ulaşılacak sonuç ve durumu tanımlayan hedef/kazanım, olaylar ve yaşantılar,...

Eğitim bir süreçtir Eğitim, TIP EĞİTİMİNE GİRİŞ Ulaşılacak sonuç ve durumu tanımlayan hedef/kazanım, olaylar ve yaşantılar, Ölçme değerlendirme temel bileşenlerinin varlığını gerektirir. Prof. Dr. D. Sema Arıcı 1 2 Tıp Fakültesinin amaçları?? Tıp eğitimi ilk verilmeye başladığı zamanlardan bugüne kadar çok aşamadan geçmiştir. Ülkelerin ihtiyaçlarına uygun tıp fakültesi mezunu Flexner Raporu önemli dönemeç olmuştur. yetiştirmek Bu raporda; Loading… Vasıflı hekim yetiştirmek Tıp eğitiminin yetersizliği, Tıp okullarında farklı kalitelerde eğitim verildiği, Tıp eğitimlerinin yeniden gözden geçirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. 3 4 ULUSAL ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI 2020 İlk Tıp eğitimi Anabilim dalı 1998-1999 yılında Ege Üniversitesinde (UÇEP) UÇEP’te Göz Önüne Alınan Özellikler kurulmuştur. Türkiye’deki tıp eğitiminin standardizasyonu açısından atılan önemli Birinci basamakta sık karşılaşılması. adımlardan biri Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (UÇEP) (2002,2014- Sık karşılaşılmamakla birlikte yaşamsal önem 2020) Loading… arz etmesi, acil girişim gerektirmesi, UÇEP 2020 amacı; Birey, toplum sağlığı ve/veya küresel sağlık üzerinde ciddi sonuçları / etkileri olması, Ülke ihtiyaçlarına uygun nitelikte hekim yetiştirmek için tıp eğitimi süresince programda bulunması gereken konular ve Şu anda olmasa da yakın gelecekte ilk üç ölçütten birisini karşılayacak olması beceriler standardize edilmeye çalışılmıştır. 5 6  UÇEP’İN KULLANILMASI İLE ULAŞILMASI HEDEFLENEN TEMEL KAZANIMLAR Tıp Eğitim Sistemi Nasıl Olmalı?? Fakültelerin müfredatlarında UÇEP'i temel alması ile aynı temel bilgi ve becerilere sahip hekimler 7 8 yetişecektir. Hekimlik toplumun güvenini kazanan ve onların sorumluluğunu Bugünkü Tıp Fakültelerinde ; üstlenen ve öncelikle isteklilik gerektiren bir meslek grubudur. Yaşam boyu kendi kendine öğrenmenin özendirilmesi, Tıp eğitimi günümüzde giderek artan bilgi yükü ve teknolojik Temel, klinik ve sosyal bilimler arasında entegrasyon sağlanması, gelişmelerle yaşam boyu öğrenme yaklaşımını zorunlu kılmaktadır. Tıp eğitiminin temel sağlık hizmetleri ve koruyucu hekimliği Tıp eğitimi, ulusal ve küresel açıdan hastalar ve sağlık sistemlerinin önceleyerek biçimde yapılandırılması, ihtiyaçlarına uyum sağlamakla sorumludur. Öğrencilerin eğitimin erken dönemlerinde hasta ile karşılaşması, Hekimlerin dikkatli bir dinleyici gözlemci ve duyarlı bir iletişimci ve Tıp eğitiminin sağlığın biyolojik psikolojik sosyal ve ekonomik etkin bir klinisyen olarak yetişmeleri beklenmektedir. bileşenlerini kapsaması söz konusudur. 9 10 Tıp eğitimi usta çırak eğitimidir. Tıp eğitiminde uluslararası standartlar da geliştirilmiştir. Önceden öğrenilen bilgilerin emekliliğe kadar kullanılabileceğine Dünya tıp eğitimi federasyonu tıp eğitimi (WFME) uluslararası inanılıyordu, standartları tanımlamıştır, Loading… Öğrenci ve hekim değişimi ve kalite güvence sistemlerine Ancak bilim ve tıp alanındaki değişim sürekli öğrenme ve değişimin gereksinimin artışı Bologna süreci çerçevesinde Avrupa gerekliliğini ortaya koydu. yükseköğretim alanı ve araştırma alanının oluşturulmasını gerekli kılmıştır 11 12  Tıp eğitiminin amacı hasta ve toplum için nitelikli koruyucu ve tedavi 1.Mezuniyet Öncesi Eğitim edici hizmet vermeyi sağlayan bilgi, beceri, değerler ve davranış Hekimlik eğitiminin ilk evresi tıp doktoru unvanının kazanıldığı biçimlerinde yetenekli ve yeterli hekimler yetiştirmektir mezuniyet öncesi tıp eğitimidir. Tıp eğitiminin evreleri, 1.Mezuniyet öncesi, (temel eğitim) Temel eğitim olarak da adlandırılır. 2.Mezuniyet sonrası (Uzmanlık ve/veya doktora eğitimi ) Mezuniyet öncesi tıp eğitiminin içeriği bir hekimin sahip olması 3. Sürekli tıp eğitimi olarak üçe ayrılır. gereken bilgi beceri ve tutumlardan oluşmaktadır. Bu süreç sırasıyla ve yaşam boyu eğitimi içermektedir. Tıp fakültelerinde hekimlik sanatına ilişkin beceri ve uygulamalar 13 konusunda da yetkinlik kazandırılmaktadır. 14 Tıp eğitiminin hedefine John Hopkins tıp fakültesi Tıp öğrencisi mezun olduktan sonra hangi kariyer basamağını seçerse dekanlarından Michael Jones’un sözleri en iyi şekilde ifade eder: seçsin hangi sağlık ortamında çalışırsa çalışsın, Tıp eğitiminin amacı bir beyin cerrahı bir aile hekimi bir Çok iyi hazırlanmış ve her görevi yerine getirmeye kardiyolog veya bir pratisyen yetiştirmek değildir; yetkinleşmiş henüz farklılaşmamış bir kök hücresi olarak yetiştirilmelidir. 15 16 2.Mezuniyet sonrası tıp eğitimi Temel tıp eğitimini tamamlayan hekimlerin belirli bir alanda Uzmanlık eğitim programı, uzmanlaşmak üzere yetkinliklerini geliştirdikleri tıp eğitimi Asistan hekimin uygun gözetim altında çalışması mesleki ve evresidir. kişisel gelişiminin yanı sıra hastaların güvenli ve uygun sağlık Eğitim klinik ortamlarda eğiticinin sorumluluğunda çıraklık ya hizmeti almalarını sağlayan bir programdır. da staj benzeri çalışma şeklinde gerçekleşmektedir. Mezuniyet sonrası 2 tip eğitim söz konusudur 1.Uzmanlık eğitimi dönemi 17 18 2.Doktora eğitimi dönemi.  3.Sürekli tıp eğitimi ve sürekli mesleki gelişim Doktora eğitim programı ise Mezuniyet sonrası dönemde tıpta sürekli öğrenmenin parçalarıdır. Öğrenciye bağımsız araştırma yapma bilimsel olayları geniş ve derin Sürekli tıp eğitimi hekimlerin formal eğitimden sonraki olası tüm bir bakış açısı ile irdeleyerek yorum yapma ve yeni sentezlere ulaşmak öğrenme yolları olarak da tanımlanmaktadır. için gerekli adımları belirleme yeteneği kazandıran bir eğitim sürecidir. Sürekli tıp eğitiminin temel amacı; Doktora eğitimi uzmanlık eğitimiyle karşılaştırıldığında akademik Mesleki performansı korumak ve geliştirmektir. niteliğinin daha ön planda olması ve akademik ilerlemeye uygun bir Bireysel ve toplum gereksinimlerini karşılamak amacıyla yaşam boyu zemin oluşturması ile farklıdır. öğrenme yaklaşımı sağlamaktır. 19 20 DAHİLİ BİLİMLER TEMEL BİLİMLER CERRAHİ BİLİMLER TIP FAKÜLTESİ BÖLÜMLERİ 1. Temel Tıp Bilimleri 2. Dahili Tıp Bilimleri 3. Cerrahi Tıp Bilimleri 21 22 Tıbbi Biyoloji; Anatomi Hücre ve kalıtsal materyalin genel yapısı ve işlevleri hakkında genel kavramları Canlıların yapısal organizasyonu ile ilgilenen bir doğa bilimi dalıdır. incelemek ve genetik mekanizmalar konularında bilgilendiren bilim dalı. Vücut parçalarının çıplak gözle incelenmesidir. Fizyoloji Histoloji Canlıların mekanik, fiziksel ve biyokimyasal fonksiyonlarını ve sistemlerin Doku bilimidir. Mikroskobik anatomi olarak da tanımlanır. işleyişini inceleyen bilim dalıdır. Histolojinin temel amacı ; Hücreleri, hücreler arası maddeleri, dokuları morfolojik olarak incelemek, Tıbbi Mikrobiyoloji organlardaki ve sistemlerdeki tüm yapı aşamalarının düzenini saptamaktır. Embriyoloji cenin (dölet) bilimidir. Mikrorganizmaları inceleyen bilim dalıdır. 23 24  Biyoistatistik ; Tıbbi Biyokimya Hastalıkların önlenmesi adına tanı ve tedavinin izlenmesinde Doğada ve toplumda canlılarla ilgili bir sağlık probleminin çözümüne moleküler ve kimyasal yöntemler ile biyolojik materyallerde yönelik bilgi toplama, deney planlama, hipotez kurma, değerlendirme ve analizlerin yapılmasını, doğru testlerle organ fonksiyonlarının yorumlama işlerinde bilgi veren bir bilim dalı olarak tanımlayabiliriz. incelenmesini, yapılacak testlerin seçilmesi ve gerçekleştirilmesini, Biyofizik; sonuçların tıbbi olarak yorumlanmasını gerçekleştirir. Fizik ve kimya ilkelerini, matematiksel analiz ve bilgisayar modelleme Rutin biyokimyasal testler. yöntemlerini kullanarak biyolojik sistemlerin nasıl çalıştığını araştıran, Tam kan sayımı testleri. disiplinler arası bir bilim dalıdır. Kan gazları Kardiak (kalple ilgili) belirteçler. Tümör belirteçleri. 25 26 Koagulometrik (pıhtılaşma ile ilgili) testler. Tıbbi Patoloji ; Hastalıkların incelenmesi ve teşhisine odaklanan bir tıp bilimi dalıdır Tıp Eğitimi Klinik patoloji, cerrahi olarak çıkarılan organların, dokuların (biyopsi örnekleri), vücut sıvılarının ve bazı durumlarda tüm vücudun (otopsi) incelenmesini içerir. Tıbbi Farmakoloji ; Tıp Fakültesi İlaçların tasarlanması ve üretiminden, hastanın kullanımına kadar olan tüm aşamalarda araştırma ve geliştirme yapan bir bilim dalıdır. Bilimsel bir disiplin olarak farmakoloji, yeni ilaçların tasarımı ve keşfi, moleküler ve 27 28 hücresel mekanizmaların anlaşılması ve aydınlatılması ile ilgilenir. yönetimine İlk 2 yılda; Anatomi, Fizyoloji, Biyokimya, Mikrobiyoloji, Tıbbi Biyoloji, Histoloji, İstatistik, Biyofizik tıp 2. yıl sonu ve 3. yıl ; Patoloji, Farmakoloji, Klinik Bilimler Loading… Tüm dersler teorik ve pratik uygulamalar içerir. 4 ve 5. sınıfta Staj Dönemi 6. Sınıfta İntörnlük dönemi 29 30  Temel Bilimler Gastroenteroloji Ders Kurulu Klinik Bilimler (3. Sınıf) Örnek Gastroenteroloji Ders Kurulu Mide Histolojisi ve gelişimi Midenin Benign hastalıkları Histoloji ve embriyoloji Gastritler Patoloji Mide & İnce Bağırsak Anatomisi Anatomi Gastrit Kliniği Gastroenteroloji Midede sindirim Fizyoloji Gastritte verilen ilaçlar Farmakoıloji Makromoleküllerin Sindirim ve Emilimi 4. SINIF 5. SINIF Tıbbi biyokimya Sindirim Biyokimyası Biyokimya 31 32 STAJLARISTAJLARI Klinik staj programı Klasik derslere ek olarak Fizik Tedavi ve rehabilitasyon Bilimsel araştırma dersleri, Kanıta Dayalı Tıp Kadın-Doğum Ortopedi Psikiyatri Genel Cerrahi Göz İyi (Temel)Hekimlik uygulamaları, Beceri dersleri İç Hastalıkları KBB Seçmeli Dersler Pediatri Nöroloji Beyin Cerrahisi/Çocuk Cerrahisi/Plastik Cerrahi Kardiyoloji/Göğüs Hastalıkları Kalp Damar Cerrahisi/Göğüs Cerrahisi Topluma Dayalı Sosyal Sorumluluk Çalışmaları Dermatoloji Radyoloji/Nükleer Tıp Üroloji Klinik Farmakoloji Adli Tıp 33 Enfeksiyon Hastalıkları 34 4-5- Sınıf Uygulamalar İNTÖRNLÜK Teorik dersler anlatılır. Uygulamalar hastanelerde yapılmakta Olgu çalışmaları ile desteklenir. İç Hastalıkları Dikey entegrasyon; Organ ve sistemler temelli ders kurullarında öğrenilen Pediatri temel bilimler derslerinin 4 ve 5. sınıfta olgularla tekrar edilmesi. Acil ve ilk Yardım İntörnler doktor sorumluluğunda çalışır. Genel Cerrahi Kadın Doğum Psikiyatri Halk Sağlığı/Aile 35 Hekimliği 36 Seçmeli  Eğitim yaşantılar yolu ile kişide istendik davranış değişikliği oluşturma DERS-2 süreci olarak tanımlanır. İstenilen davranış değişikliğine ulaşılıp ulaşılmadığı da kontrol edilmesi EĞİTİM METODLARI gereken bir özellik olduğundan ölçme değerlendirme de bu tanıma göre ulaşılan asil bir bileşen olarak ortaya çıkmaktadır. 37 38 Program modellerine göre farklı sınıflamalar var 1. İçerik örgütlenmesine göre; Müfredat Disiplin temelli Öğretim planı anlamında kullanılmaktadır. Organ/Sistem Temelli Semptom Yakınma Temelli Herhangi bir eğitim programının oluşturulma sürecinde; Ne, Niçin ve Nasıl sorularını yanıtlamak gerekir bu soruları 2. Uygulama Biçimine Göre soruların yanıtlanması müfredat geliştirme işlemidir. Eğitici Merkezli Öğrenci merkezli 39 40 1.Disiplin temelli programlar Bu modelde o alana ilişkin bilgilerin ne olacağı ve ne kadar İÇERİK ÖRGÜTLEMESİNE GÖRE EĞİTİM öğretileceği alan sorumluları tarafından kararlaştırılarak, bağlantı METODLARI kurulmaksızın verilmektedir. Her ders ayrı ayrı okutulur. Diğer disiplinlerle entegrasyon olmaz. Sınavlar ayrı yapılır 41 42 Eskiden kullanılan yöntem 2.Organ sistem temelli programlar , Farklı disiplinlerin bilgilerinin farklı yöntemlerle bağlantılı olarak işlenmesi ve ardışık olarak sunulması (entegre programlar) 3. Semptom Yakınma Temelli Her bir modül, ders kurulu veya komite bir organ veya sistemle ilgili Bu tip eğitim öğrenci merkezli eğitimlerdir. bilgileri kapsayacak şekilde örgütlenir. En bilineni Probleme Dayalı Eğitim ile Topluma Dayalı İlk yıllarda normal yapı ve işleyiş, daha sonraki yıllarda yapı ve Eğitimdir. işleyişindeki bozukluklar ele alınır. Her modülde farklı disiplinlerin bakış açıları ile yığılımlı ve bütünsel bir öğrenmeye ulaşılması amaçlanır 43 44 UYGULAMA BİÇİMİNE GÖRE EĞİTİM METODLARI 1.EĞİTİCİ MERKEZLİ 1.EĞİTİCİ MERKEZLİ 2.ÖĞRENCİ MERKEZLİ 45 46 Eğitici Merkezli Eğitim Eğitici merkezli eğitimde yardımcı olabilecek yöntemler; Sunum sonunda Büyük gruplarda verilen eğitimdir Geri Bildirim En eski yöntemdir ve çok sayıda öğrenciye ulaşılır. Derste tutulan notları okumaları istenebilir Etkin öğrenci katılımı olmaz Sözel geri bildirim alınabilir Eğiticiye zamanı ve yeteneğini etkili kullanmasını sağlar Bir dakika kağıdı doldurulabilir Değerlendirme anketi doldurulabilir. Büyük gruplarda dikkatten kaçan nokta; Öğrenciler beceri, kültür, problem çözme, öğrenme 47 48  1.PROBLEME DAYALI EĞİTİM (ÖĞRENİM) METODU (PDÖ) Bir eğitim yönlendiricisi ile 6-8 öğrenciden oluşan gruplarda 2.ÖĞRENCİ MERKEZLİ yürütülen; Bir senaryo temelinde saptanan sorunlar PDÖ çözümlenmeye çalışılırken önceki bilgilerin kullanılması yanında gereken öğrenme konularının belirlenip öğrenildiği ve tartışıldığı; Eğitim yönlendiricisinin sadece kolaylaştırıcı işlev gördüğü, tümüyle öğrenci merkezli; bir eğitim yöntemidir. 49 50 Probleme Dayalı “Eğitici ” Probleme Dayalı Öğrenim(PDÖ) Yöntemi Öğrenim(PDÖ) Yöntemi (bilgi aktaran) PDÖ’ nün arkasında yatan temel fikir öğrenmeye başlama “Öğrenciler” noktasında mutlaka öğrencinin çözmeye hevesli olduğu bir Grup çalışması problem, bir sorun ya da anlaşılması gereken bir durum olmasıdır T.R. Bould, 1985 51 52 2.TERS YÜZ EDİLMİŞ ÖĞRENİM PDÖ Döngüsü (Öğrenci Merkezli Farklı Bir Model) Ters Yüz Eğitim tamamen sistemin ters yüz edilmesiyle elde ediliyor. Beyin fırtınası- Problemi Yeni bir hipotezler okuma durum Öğretmen bilgi verir, öğrenci alır. (Tersi) DEĞERLENDİR Okulda öğrenilir, Evde tekrar edilir (Tersi) ME Okulda bilgi toplanır, Evde proje yapılır(Tersi) Öğrenme Bir araya gelme, konularının Bağımsız öğrenilenleri belirlenmesi çalışma (2-7 aktarma, yeni gün) değerlendirme 53 54  Ters Yüz Eğitim Aşamaları Öğrenciler, kendi öğrenme hızlarında ve tarzlarında konuları Öğretmen video üretir veya uygun bulduğu bir video belirler. öğrenebilirler Öğrenci videoyu evinde izler ve konu hakkında bilgi sahibi olur. Önemli konuları anlamadan atlama olasılıkları büyük oranda düşer. Öğrenciler sınıfta(ders anında) konuyu pekiştirme, grup çalışması Sınıf ortamında ise pratik yapma imkanı bulurlar yapma, anlamadığı yerleri sorma ve proje geliştirme yaparlar. 55 56 Derslerde Uygulanabilecek Küçük Grup Eğitim Etkinlikleri Küçük Grup Eğitim Etkinlikleri Beyin Fırtınası Oyunlaştırma, Canlandırma/Rol Play A. Beyin Fırtınası Yaratıcılığın desteklenmesi İletişim becerileri ve tutum B. Vızıltı / Fısıltı grupları Çok görüş ortaya konulması kazandırma eğitimlerinde faydalıdır. C. Canlandırma /Rol Play PDÖ oturumlarında çok kullanılır Hekim hasta karşılaşması, Kötü haber D. Olgu Temelli Oturumlar verme E. Akvaryum grupları Mümkünse video kaydı yapılmalı F. Çalıştay, Seminer Kişi kendini izlemeli 57 58 İnteraktif Yöntemlerde Eğitici Rolü Küçük Grup Eğitim Etkinlikleri Olguya Dayalı Değerlendirme, Olgu Temelli Oturumlar Soru sorma, dinleme, destekleme, katılımı sağlama, özetleme ve liderlik becerileri olmalıdır Olgu/Hasta dosyasına dayalı olarak Etkinliğin başında düşük bilişsel aktivite düzeyine yani hatırlamaya yönelik Öğrencinin tıbbi bilgiyi kullanma performansı sorular sorulmalı Klinik karar verme becerisi Prosesi kolaylaştıran (fasilitatör), Hasta yönetimi, tetkik isteme, sevk etme, tedavi, izlem planlama Yöneten, koçluk yapandır. Profesyonellik, hasta hekim ilişkisi değerlendirilir. Tartışmaya izin vermelidir ve bunun için yeni teknikler geliştirebilir Tartışma oturumu 25dk, geri bildirim 5 dk, (30 dk’lık oturumlar) Aktif öğrenmeyi, Dikkat / ilgiyi , Motivasyonu Canlılık ve motivasyon öğrenmede ESAS 59 60 İnteraktif derste öğrenci rolü Öğrencilerinde eğitim almaları gerekir KLİNİK BECERİ EĞİTİMİ Ders öncesi bilgilendirilmeli Eğiticiden öğrenmeyi beklememeli 61 62 Klinik beceri eğitiminin ilkeleri Tam öğrenme yaklaşımını benimser Yeterliğe dayalı eğitimi baz alır Beceri kazanmak/yeterli hale gelmek için eğiticinin desteğinde uygulama yapmalı ve sürekli tekrar yapılmalı Yetişkin eğitim ilkeleriyle bütünleşmiştir Öğrenme ortamı gerçeğe yakın olmalı Katılımcılara gelişimleri ile ilgili uygulamadan hemen sonra geribildirim verilmeli 63 64 65