مفاهیم پایه فناوری اطلاعات PDF

‫ــــم‬ ‫لــــی ُم َح َّمــــ ٍد َو آلِ ُم َح َّمــــ ٍد َو َع ِّج ْ‬ ‫ــــل َف َر َج ُه ْ‬ ‫ـــــل َع ٰ‬ ‫اَللّٰ ُه َّ‬ ‫ــــم َص ِّ‬ ‫م...

‫ــــم‬ ‫لــــی ُم َح َّمــــ ٍد َو آلِ ُم َح َّمــــ ٍد َو َع ِّج ْ‬ ‫ــــل َف َر َج ُه ْ‬ ‫ـــــل َع ٰ‬ ‫اَللّٰ ُه َّ‬ ‫ــــم َص ِّ‬ ‫مفاهیم پایه‬ ‫فناوری اطالعات‬ ‫رشتۀ تولید کننده و توسعه دهنده‬ ‫پایگاه های اینترنتی (مشترک در کلیه‬ ‫رشته ها)‬ ‫گروه برق و رایانه‬ ‫شاخۀ کاردانش‬ ‫پایۀ دهم دورۀ دوم متوسطه‬  ‫وزارت آموزش و پرورش‬ ‫سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی‬ ‫مفاهیم پایه فناوری اطالعات ـ ‪310183‬‬ ‫نام کتاب‪:‬‬ ‫سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی‬ ‫    پدیدآورنده‪:‬‬ ‫دفتر تألیف کتاب های درسی فنی و حرفه ای و کاردانش‬ ‫          مدیریت برنامهریزی درسی و تألیف‪:‬‬ ‫مجتبی انصاری پور‪ ،‬حسن جعفریه‪ ،‬لیال سعید و بیتا رهنمای زربیجاری ( اعضای شورای برنامه ریزی)‬ ‫  شناسه افزوده برنامهریزی وتألیف‪:‬‬ ‫لیال تشکری کورایم (مؤلف) ـ آزاده حق روستا (برنامهریزی و هماهنگی تألیف)‬ ‫ادارة ّ‬ ‫کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی‬ ‫    مدیریت آماده سازی هنری‪:‬‬ ‫   شناسه افزوده آماده سازی‪ :‬جواد صفری  (مدیر هنری) ـ رضوان جهانی(صفحه آرا)‬ ‫نشانی سازمان‪ :‬تهران‪ :‬خیابان ایرانشهر شمالی ـ ساختمان شمارة ‪ 4‬آموزش و پرورش (شهید موسوی)‬ ‫    ‬ ‫تلفن  ‪ 9 :‬ـ ‪ ،    88831161‬دورنگار  ‪ ،  88309266 :‬کد پستی  ‪1584747359 :‬‬ ‫‪ www.chap.sch.ir‬و ‪www.irtextbook.ir‬‬ ‫وب سایت‪:‬‬ ‫ناشر‪ :‬شرکتچاپو   نشر کتابهای  درسی ایران‪ :‬تهران ـ کیلومتر‪17‬جادة مخصوصکرج   ـ خیابان‪( 61‬داروپخش)‬ ‫   ‬ ‫تلفن ‪   5 :‬ـ ‪ ،44985161‬دورنگار  ‪ ،44985160 :‬صندوق پستی  ‪139 :‬ـ ‪37515‬‬ ‫چاپخانه‪ :‬شرکت چاپ  و  نشر کتاب های درسی ایران «سهامی خاص»‬ ‫سال انتشار و نوبت چاپ‪ :‬چاپ اول ‪1403‬‬ ‫کلیه حقوق مادی و معنوی این کتاب متعلق به سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی‬ ‫وزارت آموزش و پرورش است و هرگونه استفاده از کتاب و اجزای آن به صورت چاپی‬ ‫و الکترونیکی و ارائه در پایگاه های مجازی‪ ،‬نمایش‪ ،‬اقتباس‪ ،‬تلخیص‪ ،‬تبدیل‪ ،‬ترجمه‪،‬‬ ‫عکس برداری‪ ،‬نقاشی‪ ،‬تهیه فیلم و تکثیر به هر شکل و نوع بدون کسب مجوز از این سازمان‬ ‫ممنوع است و متخلفان تحت پیگرد قانونی قرار می گیرند‪.‬‬ ‫‪ISBN 978 - 964 - 05 - 3549-3‬‬ ‫شابک ‪978 - 964 - 05 - 3549 - 3‬‬ ‫اگر یک ملتی نخواهد آسیب ببیند باید این ملت ا ّوالً با هم متحد باشد‪ ،‬و ثانیاً‬ ‫در هر کاری که اشتغال دارد آن را خوب انجام بدهد‪.‬امروز کشور محتاج به‬ ‫کار است‪.‬باید کار کنیم تا خودکفا باشیم‪.‬بلکه ان شاءاهلل صادرات هم داشته‬ ‫باشیم‪.‬شما برادرها االن عبادتتان این است که کار بکنید؛ این عبادت است‪.‬‬ ‫امام خمینى « ُق ِّد َ‬ ‫س سِ ُّر ُه»‬  ‫فهرست‬ ‫‪1‬ــ‪4‬ــ واحد حافظه (‪33..........)Memory unit‬‬ ‫فصل ‪ :1‬مفاهیم اولیه رایانه ‪1...............‬‬ ‫‪2‬ــ‪4‬ــ معرفی رسانه های ذخیره سازی‪34...........‬‬ ‫مقدمه ‪2..................................‬‬ ‫‪3‬ــ‪4‬ــ حافظه اصلی (اولیه ‪ /‬درونی) ‪35............‬‬ ‫‪1‬ــ‪1‬ــ تعریف رایانه ‪2........................‬‬ ‫‪4‬ــ‪4‬ــ حافظه جانبی‪37........................‬‬ ‫‪2‬ــ‪1‬ــ سیستم و سیستم های رایانه ای ‪2...........‬‬ ‫‪  5‬ــ‪4‬ــ مفهوم پارتیشن‪ ،‬رادیو‪ ،‬شیار‪ ،‬قطاع و خوشه‪40.‬‬ ‫‪3‬ــ‪1‬ــ مفاهیم پایه رایانه ‪3.....................‬‬ ‫‪  6‬ــ‪4‬ــ واحد پردازش مرکزی‪42.................‬‬ ‫‪4‬ــ‪1‬ــ اجزای مختلف رایانه‪4..................‬‬ ‫‪ 5‬ــ‪1‬ــ دسته بندی رایانه ها‪4....................‬‬ ‫فصل ‪ :5‬برد اصلی رایانه ‪47.................‬‬ ‫‪ 6‬ــ‪1‬ــ ساختار عمومی یک رایانه شخصی ‪6.......‬‬ ‫مقدمه ‪48...................................‬‬ ‫‪7‬ــ‪1‬ــ معرفی اجزای سخت افزاری رایانه‪8........‬‬ ‫‪1‬ــ  ‪  5‬ــ برد اصلی ‪48..........................‬‬ ‫‪  8‬ــ‪1‬ــ فناوری اطالعات و ارتباطات ‪9...........‬‬ ‫‪2‬ــ  ‪  5‬ــ متصل کننده های ‪58............... VSB‬‬ ‫فصل ‪ :2‬آشنایی با واحد ورودی ‪15..............‬‬ ‫فصل ‪ :6‬آداپتورهای ورودی ‪ /‬خروجی ‪63......‬‬ ‫مقدمه ‪16...................................‬‬ ‫مقدمه ‪64...................................‬‬ ‫‪1‬ــ‪2‬ــ دستگاه های ورودی ‪16... Clnput Devicel‬‬ ‫‪1‬ــ‪  6‬ــ مفهوم راه انداز ‪64......................‬‬ ‫‪2‬ــ‪  6‬ــ کارت گرافیک ‪64......................‬‬ ‫فصل ‪ :3‬واحد خروجی ‪23....................‬‬ ‫‪3‬ــ‪  6‬ــ کارت تلویزیون ‪66......................‬‬ ‫‪1‬ــ‪3‬ــ واحد خروجی (‪24.......... )out put unil‬‬ ‫‪4‬ــ‪  6‬ــ کارت ویدیو ‪66........................‬‬ ‫‪2‬ــ‪3‬ــ دستگاه های ورودی ــ خروجی ‪27..........‬‬ ‫‪  5‬ــ‪  6‬ــ کارت صدا ‪66.........................‬‬ ‫‪  6‬ــ‪  6‬ــ مودم ‪68.............................‬‬ ‫فصل ‪ :4‬واحد حافظه ‪31......................‬‬ ‫‪7‬ــ‪  6‬ــ کارت شبکه ‪70........................‬‬ ‫مقدمه ‪32...................................‬‬ ‫‪10‬ــ  ‪  8‬ــ مفهوم شبکه تلفنی ‪102..................‬‬ ‫‪  8‬ــ‪  6‬ــ معیارهای انتخاب رایانه بر اساس نیاز کاربر‪71.‬‬ ‫‪11‬ــ  ‪  8‬ــ مفهوم آنالوک‪ ،‬دیجیتال و نرخ انتقال ‪103....‬‬ ‫‪9‬ــ‪  6‬ــ معیارهای مهم انتخاب قطعات رایانه‪72.......‬‬ ‫فصل ‪ :7‬نرم افزارهای رایانه ای ‪83............‬‬ ‫فصل ‪ :9‬امنیت اطالعات‪109..................‬‬ ‫مقدمه ‪84...................................‬‬ ‫مقدمه ‪110...................................‬‬ ‫‪1‬ــ‪7‬ــ نرم افزار ‪84...........................‬‬ ‫‪1‬ــ‪9‬ــ امنیت اطالعات و حفظ آن ‪110.............‬‬ ‫‪2‬ــ‪7‬ــ انواع نرم افزار‪84.......................‬‬ ‫‪2‬ــ‪9‬ــ اهداف اصلی امنیت اطالعات ‪110...........‬‬ ‫‪3‬ــ‪7‬ــ زبان های برنمامه نویسی و انواع آن ‪88.......‬‬ ‫‪3‬ــ‪9‬ــ ابزارهای تشخیص هویت ‪111..............‬‬ ‫‪4‬ــ‪7‬ــانواعحوزههایمختلفبرنامهنویسیبراساسپلتفرم‪89.‬‬ ‫‪4‬ــ‪9‬ــ مفهوم بدافزارها ‪112.....................‬‬ ‫‪  5‬ــ‪7‬ــ مراحل تولید یک نرم افزار سفارشی ‪90......‬‬ ‫‪  5‬ــ‪9‬ــ پشتیبان گیری ‪115.......................‬‬ ‫‪6‬ــ ‪9‬ــ روش رمزگذاری اطالعات ‪115.............‬‬ ‫فصل ‪ :8‬شبکه های رایانه و امنیت اطالعات‪59..‬‬ ‫‪7‬ــ‪9‬ــ قانون حفاظت از اطالعات عمومی‪117........‬‬ ‫مقدمه ‪96...................................‬‬ ‫‪  8‬ــ‪9‬ــ قانون حق نشر‪118.......................‬‬ ‫‪1‬ــ  ‪  8‬ــ مفهوم شبکه های رایانه ای ‪96.............‬‬ ‫‪9‬ــ ‪9‬ــ توافق نامه مجوز کاربرنهایی ‪119.............‬‬ ‫‪2‬ــ  ‪  8‬ــ انواع شبکههای رایانهای از نطر وسعت اجتماعی‪97.‬‬ ‫‪10‬ــ‪9‬ــ قانون مجوز همگانی (‪119...........)GPL‬‬ ‫‪3‬ــ  ‪  8‬ــ آشنایی با سرویسدهندهها و سرویسگیرندهها‪98.‬‬ ‫‪11‬ــ‪9‬ــ قانون مجوز همگانی (‪120......... )LCPL‬‬ ‫‪4‬ــ  ‪  8‬ــ انواع شبکههای رایانهای از نظر پیادهسازی ‪99..‬‬ ‫‪  5‬ــ  ‪  8‬ــ همبندی شبکه ‪99......................‬‬ ‫فصل ‪ :10‬قانون کار‪125......................‬‬ ‫‪  6‬ــ  ‪  8‬ــ شبکه های اینترانت‪100...................‬‬ ‫مقدمه ‪126...................................‬‬ ‫‪7‬ــ  ‪  8‬ــ شبکه های اکسترانت‪100..................‬‬ ‫‪1‬ــ‪10‬ــ قانون کار ‪126.........................‬‬ ‫شبکه جهانی اینترنت ‪100.................‬‬‫‪  8‬ــ  ‪  8‬ــ ٔ‬ ‫‪9‬ــ  ‪  8‬ــ برخی از کاربردهای اینترنت ‪100............‬‬  ‫سخنی با هنرجویان و هنرآموزان عزیز‬ ‫شرایط درحال تغییر دنیای کار در مشاغل گوناگون‪ ،‬توسعه فناوری ها و تحقق توسعه پایدار‪ ،‬ما را بر‬ ‫آن داشت تا برنامه های درسی و محتوای کتاب درسی را در ادامه تغییرات پایه های قبلی براساس نیاز‬ ‫کشور و مطابق با رویکرد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و برنامۀ درسی ملی جمهوری اسالمی‬ ‫ایران در نظام جدید آموزشی باز طراحی و تألیف کنیم‪.‬مهم ترین تغییر در کتاب ها به روزرسانی و تطبیق‬ ‫محتوای کتاب با آخرین دستاوردهای دنیای فناوری و بازار کار می​باشد‪.‬‬ ‫بر این اساس دفتر تألیف کتابهای درسی فنی و حرفهای و کاردانش مبتنی بر اسناد باالدستی و با‬ ‫مشارکت متخصصان برنامهریزی درسی و خبرگان مجموعه اسناد برنامهریزی درسی رشتههای شاخه‬ ‫فنیوحرفهای و کاردانش‪.‬را تدوین نمودهاند که مرجع اصلی و راهنمای تألیف کتاب درسی هر رشته است‪.‬‬ ‫کتاب حاضر مطابق با آخرین تغییرات استانداردهای مهارت رایانهای سازمان آموزش و فنیوحرفهای وزارت‬ ‫کار و امور اجتماعی با عنایت به تغییرات حوزه معرفتی علم رایانه‪ ،‬بازنگری و تجدید نظر شده است‪.‬‬ ‫این کتاب حتیالمقدور بهصورت خودآموز سازماندهی شده است و تالش بر این است که به همراه مثالها‪،‬‬ ‫تمرینهای عملی و کاربردی برای کارهای کارگاهی به انضمام سؤاالت کاربردی و عملکردی باشد‪.‬‬ ‫رعایت نکات ایمنی‪ ،‬بهداشتی و حفاظتی از اصول انجام کار است لذا توصیه می​ شود هنرآموزان و‬ ‫هنرجویان عزیز درخصوص رعایت مواردی که در کتاب آمده است‪ ،‬در انجام کارها جدی بگیرند‪.‬‬ ‫امیدواریم با تالش و کوشش هنرجویان عزیز و هدایت هنرآموزان گرامی‪ ،‬گام های مؤثرتری در جهت‬ ‫سربلندی و استقالل کشور و پیشرفت اجتماعی و اقتصادی و تربیت مؤثر و شایسته جوانان برومند‬ ‫میهن اسالمی برداشته شود‪.‬‬ ‫دفتر تألیف کتاب های درسی فنی و حرفه ای و کاردانش‬ ‫نظرسنجیکتابدرسی‬ ‫فصل ‪1‬‬ ‫مفاهیم اولیه رایانه‬  ‫هدف های رفتاری‬ ‫پس از مطالعه این فصل از هنرجو انتظار می رود که‪:‬‬ ‫مفاهیم اصلی در علوم رایانه را بیان کند‪.‬‬ ‫انواع رایانه ها را براساس قدرت پردازش و کاربرد آنها بیان کند‪.‬‬ ‫ساختمان رايانه و اجزاي آن را شرح دهد‪.‬‬ ‫مقدمه‬ ‫در عصر حاضر‪ ،‬رایانه نقش زیادی در ابعاد مختلف زندگی انسان از جمله‪ :‬آموزش‪ ،‬کار و کسب‪ ،‬سرگرمي و‪...‬‬ ‫پیدا کرده است‪.‬رایانه و فناوری های نوظهور آن‪ ،‬افزایش روزافزون اطالعات‪ ،‬مشاغل و کسب و کارهای مختلف‬ ‫پدید آمده در این حوزه‪ ،‬اقتصاد جهانی را تحت تأثیر قرار داده است‪.‬سرعت و حفظ کیفیت انجام کارها سبب‬ ‫شده است که استفاده از رایانه ها اجتناب ناپذیر باشد‪.‬‬ ‫‪1‬ـ‪1‬ـ تعریف رایانه‬ ‫رايانه دستگاهی است که از اجزای الکترونیکی و الکترومکانیکی تشکیل شده است و براساس مجموعه‬ ‫دستوراتی به نام برنامه کار می کند‪.‬برنامه داده ها را دریافت نموده و پس از پردازش آنها را به اطالعات قابل‬ ‫بهره برداري شامل اعداد‪ ،‬متن‪ ،‬تصویر‪ ،‬صدا‪ ،‬فیلم یا سیگنال های الکترونیکی تبديل می کند‪.‬‬ ‫‪2‬ـ‪1‬ـ سیستم (‪ )System‬و سیستم های رایانه ای‬ ‫سیستم مجموعه ای از اجزای مختلف است که برای رسیدن به یک یا چند هدف با یکدیگر در ارتباط و تعامل‬ ‫هستند‪.‬سیستم ها داده ها را به عنوان ورودی می پذیرند و با انجام عملکرد معینی بر روی آنها‪ ،‬اطالعات قابل‬ ‫ارائه ای به عنوان خروجی ارائه می دهند؛ از این رو رایانه نیز نوعی سیستم محسوب می شود‪.‬بنابراین‪ ،‬اساس‬ ‫کار هر سیستم به صورت زیر دسته بندی می شود‪( :‬شکل ‪1‬ـ‪)1‬‬ ‫‪ 1‬ورود داده های موردنیاز‬ ‫‪ 2‬انجام عملیات موردنظر روی داده ها‬ ‫‪ 3‬خروج نتیجه‬ ‫ورودی سیستم‬ ‫خروجی سیستم‬ ‫واحد ورودی‬ ‫واحد عملیات‬ ‫واحد خروجی‬ ‫شکل ‪1‬ـ‪1‬ـ بخش های اصلی یک سیستم‬ ‫‪2‬‬  ‫فصل اول‪ :‬مفاهیم اولیه رایانه‬ ‫مث ً‬ ‫ال‪ :‬سیستم کارخانه از واحد خرید‪ ،‬واحد تولید‪ ،‬واحد فروش تشکیل شده است‪.‬‬ ‫‪3‬ـ‪1‬ـ مفاهیم پایه رایانه‬ ‫برای آشنایی بیشتر با رایانه و چگونگی کارکرد آن الزم است با برخی از مفاهیم پایه‬ ‫در رایانه آشنا شوید‪.‬‬ ‫‪1‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ داده (‪)Data‬‬ ‫داده عبارت است از‪ :‬شکل‪ ،‬نمودار‪ ،‬عدد‪ ،‬متن‪ ،‬عکس و‪...‬که قرار است بر روی آن‬ ‫عملیاتی انجام شود‪.‬داده ها توسط انسان به شکل اعداد‪ ،‬حروف‪ ،‬عالئم وارد رایانه شده‬ ‫و طی فرایندی در حافظه رایانه به صورت صفر و یک ذخیره می شوند تا عملیات خاصی‬ ‫روی آنها انجام شود‪.‬‬ ‫‪٢‬ـ‪3‬ـ‪١‬ـ پردازش (‪)Process‬‬ ‫تعریف پردازش‪ :‬به مجموعه عملیاتی که روی داده ها صورت می گیرد تا نتیجه مطلوب‬ ‫حاصل شود‪ ،‬پردازش گفته می شود‪.‬‬ ‫یادداشت‬ ‫بر روی داده های دریافت شده عملیاتی مثل‪ :‬مرتب سازی‪ ،‬جستجو‪ ،‬محاسبات و‪...‬انجام می شود که به‬ ‫آنها پردازش گفته می شود‪.‬‬ ‫‪٣‬ـ‪3‬ـ‪١‬ـ اطالعات (‪)Information‬‬ ‫داده ها پس از پردازش تبدیل به اطالعات می شوند‪.‬در واقع خروجی هر سیستم‬ ‫رایانه ای به صورت اطالعات قابل نمایش می باشد‪.‬‬ ‫‪٤‬ـ‪3‬ـ‪١‬ـ دانش (‪)Knowledge‬‬ ‫یک گام پس از اطالعات دانش حاصل می شود‪.‬دانش؛ درک‪ ،‬آگاهی یا شناختی است‬ ‫که در خالل مطالعه‪ ،‬تحقیق‪ ،‬مشاهده یا تجربه و در طول زمان به دست می آید‪.‬‬ ‫داده ها با پردازش در رایانه به اطالعات تبدیل می شوند که این اطالعات برای همه یکسان است؛ اما برداشت‬ ‫و استفاده ای که از این دانش اطالعات می شود‪ ،‬همان دانشی است که تولید می شود‪.‬بنابراین دانش متکی به‬ ‫اطالعات است‪(.‬شکل ‪2‬ـ‪)1‬‬ ‫واحد ورودی‬ ‫واحد پردازش مرکزی‬ ‫واحد خروجی‬ ‫‪Data‬‬ ‫‪Information‬‬ ‫‪Input Unit‬‬ ‫‪CPU‬‬ ‫‪Unit Output‬‬ ‫شکل ‪2‬ـ‪1‬ـ بخش های اصلی یک سیستم رایانه ای‬ ‫‪3‬‬ ‫واحد ورودی‪ :‬این بخش از دستگاه ها و تجهیزاتی تشکیل شده است که به کمک آنها داده ها وارد رایانه‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫واحد پردازش مرکزی‪ :‬در این بخش داده ها مورد تجزیه و تحلیل و پردازش قرار می گیرند‪.‬‬ ‫واحد خروجی‪ :‬در این بخش نتایج حاصل از پردازش نمایش داده می شود‪.‬‬ ‫‪4‬ـ‪١‬ـ اجزای مختلف رایانه‬ ‫هر رایانه از دو جزء اصلی سخت افزار و نرم افزار تشکیل شده است بدون هماهنگی این دو بخش‪ ،‬هیچ رایانه ای‬ ‫قادر به کارکردن نمی باشد‪.‬‬ ‫سخت افزار (‪ :)Hardware‬به اجزای فیزیکی و قابل لمس رایانه‪ ،‬سخت افزار گفته می شود‪.‬سخت افزار‬ ‫رایانه مجموعه ای از قطعات و مدارات الکترونیکی و الکترومکانیکی است‪.‬‬ ‫نرم افزار (‪ :)Software‬به برنامه ها و دستورالعمل هایی که جهت ارتباط با رایانه و استفاده از آن به کار‬ ‫می روند‪ ،‬نرم افزار گفته می شود‪.‬هر نرم افزار جهت کار مشخصی تولید می شود و توسط افرادی که در آن‬ ‫ال نرم افزارهای گرافیکی توسط طراحان و گرافیست ها جهت ایجاد‬ ‫زمینه فعالیت می کنند‪ ،‬استفاده می شود‪.‬مث ً‬ ‫تصاویر گرافیکی مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫تحقیق‬ ‫در مورد میان افزار (‪ )firmware‬تحقیق کنید‪.‬‬ ‫‪5‬ـ‪1‬ـ دسته بندی رایانه ها‬ ‫رایانه ها از لحاظ قدرت پردازش‪ ،‬بزرگی و سرعت‪ ،‬به چهار دسته تقسیم می شوند‪:‬‬ ‫‪1‬ـ‪5‬ـ‪1‬ـ ابر رایانه (‪)Super Computer‬‬ ‫ابررایانه ها‪ ،‬رایانه های بزرگی هستند که دارای قدرت پردازش‬ ‫فوق العاده زیادی می باشند‪.‬این رایانه ها اغلب در پروژه های بسیار‬ ‫بزرگ علمی و تحقیقاتی به عنوان سرویس دهنده استفاده می شوند‪.‬‬ ‫اولین ابررایانه ایران در سال ‪ 1380‬به وسیلۀ محققان مرکز تحقیقات‬ ‫شکل ‪٣‬ـ‪١‬‬ ‫پردازش های فوق سریع دانشگاه صنعتی امیرکبیر به بهره برداری‬ ‫رسید‪(.‬شکل ‪3‬ـ‪)1‬‬ ‫‪٢‬ـ‪5‬ـ‪١‬ـ رایانه های بزرگ (‪)Mainframe Computer‬‬ ‫این دسته از رایانه ها در مراکز تجاری بزرگ‪ ،‬دانشگاه ها و برخی‬ ‫از مراکز دولتی که تنوع کار و حجم محاسباتی بسیار زیادی دارند‬ ‫استفاده می شوند‪.‬هزاران رایانه به طور هم زمان می توانند به این‬ ‫شکل ‪٤‬ـ‪١‬‬ ‫رایانه ها متصل شده و از آن سرویس دریافت کنند‪(.‬شکل ‪4‬ـ‪)1‬‬ ‫‪4‬‬  ‫فصل اول‪ :‬مفاهیم اولیه رایانه‬ ‫‪٣‬ـ ‪ 5‬ـ‪١‬ـ رایانه های کوچک (‪)Mini Computer‬‬ ‫از رایانه های کوچک در مراکز تجاری‪ ،‬دانشگاه ها و برخی از مراکز‬ ‫دولتی که حجم محاسباتی متوسطی دارند استفاده می شود‪(.‬شکل‬ ‫‪5‬ـ‪)1‬‬ ‫‪٤‬ـ ‪ 5‬ـ‪١‬ـ ریز رایانه ها (‪)Micro Computer‬‬ ‫ریزرایانه ها‪ ،‬رایانه هایی هستند که در مقیاس کوچک تری نسبت‬ ‫به رایانه های قبلی ساخته شده اند‪.‬با اینکه این رایانه های نسبت‬ ‫به رایانه های قبلی کم مصرف ترند ولی بسیار کاربردی و پرمصرف‬ ‫می باشند‪.‬ریز رایانه ها از لحاظ ظاهر‪ ،‬اندازه و قدرت پردازشی به چند‬ ‫دسته تقسیم می شوند که به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد‪.‬‬ ‫‪١‬ـ‪٤‬ـ ‪ ٥‬ـ‪١‬ـ رایانه های رومیزی (‪ :)Desktop Computer‬این‬ ‫شکل ‪ 5‬ـ‪١‬‬ ‫رایانه ها در محل ثابتی (روی میز) قابل استفاده بوده و اغلب دارای‬ ‫کاربردهای خانگی‪ ،‬شخصی و اداری می باشند‪.‬منبع تغذیه انرژی آنها برق شهری متناوب است‪.‬به برخی از‬ ‫مدل های این رایانه ها که بیشتر در منازل از آنها استفاده می شود رایانه های شخصی‪ )PC(1‬گفته می شود‪.‬‬ ‫‪٢‬ـ‪٤‬ـ ‪ ٥‬ـ‪١‬ـ رایانه های روپایی و کیفی (‪ :)Laptop, Notebook‬این نوع از رایانه ها به شکل یک کیف‬ ‫کوچک قابل حمل هستند که هم با برق شهر و هم با باطری کار می کنند‪.‬نوع سبک تر این رایانه ها را‬ ‫‪ Notebook‬می گویند‪.‬رایانه های روپایی به طورکلی دارای همان اجزایی هستند که در یک رایانه رومیزی‬ ‫وجود دارد با این تفاوت که تاحد ممکن از وزن و اندازه آنها کاسته شده است‪.‬‬ ‫‪٣‬ـ‪٤‬ـ ‪ ٥‬ـ‪١‬ـ گوشی های هوشمند (‪ :)SmartPhone‬گوشی هوشمند یکی از مهم ترین ابزار ارتباطی برای‬ ‫هر فرد می باشدکه عالوه بر امکان برقراری تماس تلفنی امکانات بسیار زیادی از جمله‪ :‬دسترسی به اینترنت‪،‬‬ ‫سازماندهی اطالعات تماس‪ ،‬ارسال نامه های الکترونیکی و پیام های متنی‪ ،‬انجام بازی های آنالین‪ ،‬برقراری‬ ‫ارتباط از راه دور و‪...‬را برای کاربران فراهم می نماید‪.‬‬ ‫‪٤‬ـ‪٤‬ـ ‪ ٥‬ـ‪١‬ـ تبلت یا لوح رایانه (‪ :)Tablet PC‬لوح رایانه‪ ،‬یک تلفن همراه بزرگ است که دارای یک‬ ‫صفحه نمایش بزرگ و لمسی می باشد‪.‬‬ ‫‪ ٥‬ـ‪٤‬ـ ‪ ٥‬ـ‪١‬ـ رایانه های پوشیدنی (‪ :)Wearable Computer‬این دسته از رایانه ها که اغلب در قالب‬ ‫عینک‪ ،‬کاله و لباس طراحی شده اند‪ ،‬طوری که افراد آن را می پوشند و بدون کمک از دست قادر به انجام‬ ‫کارهای روزمره خود مثل‪ :‬گشت و گذار در اینترنت‪ ،‬چک کردن ایمیل‪ ،‬پخش موزیک و‪...‬می باشند‪.‬‬ ‫فعالیت‬ ‫با توجه به تعاریف دسته بندی ریزرایانه ها‪ ،‬حدس بزنید اشکال جدول ‪1‬ـ‪1‬جزء کدام دسته از ریز رایانه ها‬ ‫تقسیم بندی می شوند‪.‬‬ ‫‪1- Personal Computer‬‬ ‫‪5‬‬  ‫جدول ‪1‬ـ‪1‬‬ ‫‪....‬‬ ‫‪....‬‬ ‫‪....‬‬ ‫‪....‬‬ ‫‪....‬‬ ‫‪6‬ـ‪1‬ـ ساختار عمومی یک رایانه شخصی‬ ‫در یک نگاه کلی وقتی به یک رایانه رومیزی نگاه میکنید‪ ،‬اجزای سختافزاری زیر مشاهده میشود‪(.‬شکل ‪ 6‬ـ‪)1‬‬ ‫شکل ‪6‬ـ‪1‬‬ ‫‪1‬ـ‪ 6‬ـ‪1‬ـ جعبه رایانه (‪)Case‬‬ ‫‪ Case‬جعبه ای است که مادربرد‪ ،‬منبع تغذیه و یکسری از قطعات اصلی دیگر را درخود جا می دهد و مانند‬ ‫کمدی از این قطعات در برابر حوادث‪ ،‬گرد و خاک‪ ،‬تشعشعات الکترومغناطیس محافظت می کند‪.‬‬ ‫‪1‬ـ‪١‬ـ‪ ٦‬ـ‪1‬ـ انواع جعبه های رایانه ای‪ :‬جعبه های رایانه از لحاظ شکل ظاهری به دو دسته کلی تقسیم بندی‬ ‫میشوند‪:‬‬ ‫‪ 1‬جعبه های خوابیده یا رومیزی (‪:)Desktop Case‬‬ ‫رایانه های قدیمی دارای جعبه های رومیزی بودند‪ Desktop Case.‬برای کاربردهای ساده و اولیه کاربرد دارد‪.‬‬ ‫‪ 2‬جعبه های ایستاده یا برجکی (‪:)Tower Case‬‬ ‫امروزه این نوع جعبه در اکثر رایانه های شخصی مورد استفاده قرار می گیرد‪(.‬شکل ‪7‬ـ‪)1‬‬ ‫جعبه ایستاده‬ ‫جعبه خوابیده‬ ‫شکل ‪٧‬ـ‪١‬‬ ‫‪6‬‬  ‫فصل اول‪ :‬مفاهیم اولیه رایانه‬ ‫تحقیق‬ ‫در مورد انواع جعبه ها تحقیق کرده سپس فعالیت زیر را انجام دهید‪.‬‬ ‫فعالیت‬ ‫با توجه به تعاریف دسته بندی ریزرایانه ها‪ ،‬حدس بزنید اشکال جدول ‪2‬ـ‪ 1‬جزء کدام دسته از ریزرایانه ها‬ ‫تقسیم بندی می شوند‪.‬‬ ‫جدول ‪2‬ـ‪1‬‬ ‫کاربرد‬ ‫نوع جعبه‬ ‫‪Desktop‬‬ ‫‪Full Tower‬‬ ‫‪Middle Tower‬‬ ‫‪Mini Tower‬‬ ‫‪٢‬ـ‪١‬ـ‪٦‬ـ‪١‬ـ اجزای جعبه های رایانه ای‪:‬‬ ‫‪ 1‬پوشش جعبه (‪ :)Cover‬پوشش جعبه برای حفاظت از قطعات داخلی در برابر صدمات فیزیکی و تشعشعات‬ ‫به کار می رود‪.‬‬ ‫‪ 2‬شاسی (‪ : )Chassis‬به اسکلت اصلی جعبه که قطعات به آن متصل می شوند‪ ،‬شاسی گفته می شود‪.‬‬ ‫‪ 3‬پنل جلویی (‪ : )Front Panel‬روی پنل جلویی جعبه دکمه های مختلفی جهت روشن‪ ،‬خاموش نمودن و‬ ‫راه اندازی مجدد سیستم تعبیه شده است‪.‬عالوه بر آن‪ ،‬به کمک این پنل دسترسی به دیسک گردان امکان پذیر‬ ‫می باشد‪.‬روی این پنل یک سری چراغ های ‪ LED‬وجود دارد که برای نمایش وضعیت روشن و خاموش بودن‬ ‫سیستم و نمایش عملکرد دیسک سخت به کار می رود‪.‬‬ ‫فعالیت‬ ‫با توجه به شکل نام هر شکل را در جدول ‪3‬ـ‪ 1‬بنویسید‪.‬‬ ‫جدول‪3‬ـ‪1‬‬ ‫‪....‬‬ ‫‪....‬‬ ‫‪....‬‬ ‫‪7‬‬  ‫‪٢‬ـ‪٦‬ـ‪١‬ـ صفحه کلید (‪)Keyboard‬‬ ‫صفحه کلید پرکاربردترین ابزار برای ورود اطالعات به سیستم می باشد‪.‬‬ ‫‪٣‬ـ‪٦‬ـ‪١‬ـ ماوس (‪)Mouse‬‬ ‫در سیستم عامل های گرافیکی‪ ،‬ماوس یکی از پراستفاده ترین ابزار برای ورود اطالعات به رایانه می باشد‪.‬‬ ‫‪٤‬ـ‪٦‬ـ‪١‬ـ صفحه نمایش (‪)Monitor‬‬ ‫صفحه نمایش برای نمایش اطالعات به کاربر مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫‪٥‬ـ‪٦‬ـ‪١‬ـ تجهیزات جانبی (‪)Peripheral Devices‬‬ ‫ِ‬ ‫چاپگر‪ ،‬بلندگو‪ ،‬میکروفن‪ ،‬دیسک گردان‪ ،‬دسته بازی و‪...‬جزء تجهیزات جانبی سیستم های رایانه ای هستند‪.‬‬ ‫‪7‬ـ‪1‬ـ معرفی اجزای سخت افزاری رایانه‬ ‫الگوی ساخت تمام رایانه های امروزی معماری ون نویمان است‪.‬در این معماری طراحی سخت افزار رایانه‬ ‫شامل چهار واحد اصلی (پردازش مرکزی ـ ورودی ـ خروجی ـ حافظه) می باشد‪(.‬شکل ‪  8‬ـ‪)1‬‬ ‫شکل معماری خون نویمان برای سخت افزار رایانه‬ ‫شکل ‪  8‬ـ‪1‬‬ ‫‪ 1‬واحد ورودی به کمک دستگاه های ورودی داده ها را دریافت کرده و به حافظه منتقل می نماید‪.‬‬ ‫‪ 2‬داده ها برای پردازش از واحد حافظه به واحد پردازش مركزي (‪ )CPU‬فرستاده می شوند‪.‬‬ ‫‪ 3‬داده های پردازش شده به حافظه منتقل می شوند‪.‬‬ ‫‪ 4‬داده های پردازش شده از واحد حافظه‪ ،‬به شکل قابل ارائه به واحد حافظه منتقل می شوند‪.‬‬ ‫در فصول بعدی وظایف واحدهای سخت افزاری رایانه تشریح خواهد شد‪.‬‬ ‫‪8‬‬  ‫فصل اول‪ :‬مفاهیم اولیه رایانه‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬ـ‪1‬ـ فناوری اطالعات و ارتباطات (‪)ICT‬‬ ‫فناوری اطالعات و ارتباطات در بیشتر زمینه هایی مانند تجارت الکترونیک‪ ،‬بانکداری‪ ،‬کشاورزی‪ ،‬آموزش‪،‬‬ ‫پزشکی‪ ،‬دفاع‪ ،‬حمل و نقل و غیره استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪1‬ـ‪8‬ـ‪١‬ـ فناوری اطالعات‬ ‫گردآوري‪ ،‬سازماندهي‪ ،‬ذخيره و نشر اطالعات‪ ،‬با استفاده از ابزار رايانه و مخابرات صورت می پذيرد‪.‬به عبارت‬ ‫دیگر‪ ،‬فناوري اطالعات شامل همۀ ابزارها و روش هايي است که اطالعات را دريافت‪ ،‬ذخيره‪ ،‬پردازش و مبادله‬ ‫نموده و مورد استفاده قرار مي دهند‪.‬‬ ‫‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ کاربرد فناوری اطالعات‬ ‫از فناوری اطالعات می توان در زمینه های مختلف استفاده کرد‪ ،‬از جمله‪:‬‬ ‫‪١‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ آموزش‪ :‬امروزه به کمک سخت افزارها و نرم افزارهای آموزشی‪،‬‬ ‫ارائه خدمات آموزشی آسان تر و با کیفیت بیشتری انجام می شود‪.‬دسترسی‬ ‫بهتر و هزینه کمتر برای دستیابی به این منابع آموزشی نیز به توسعه عدالت‬ ‫شکل ‪9‬ـ‪١‬‬ ‫آموزشی کمک کرده است‪(.‬شکل ‪9‬ـ‪)1‬‬ ‫‪2‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ آموزش از راه دور‪ :‬در سال های اخیر‪ ،‬ابزارهای فناوری اطالعات‬ ‫برای توسعه و دسترسی به منابع آموزشی بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫با استفاده از فناوری اطالعات محیط آموزشی بهتری را از طریق استفاده از‬ ‫رایانه ها‪ ،‬تبلت ها‪ ،‬نمایش داده ها و‪...‬در فرایند انتقال اطالعات به دانش آموزان‬ ‫فراهم می شود‪(.‬شکل ‪10‬ـ‪)1‬‬ ‫شکل ‪10‬ـ‪١‬‬ ‫‪3‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ صنایع‪ :‬پس از انقالب صنعتی‪ ،‬استفاده از فناوری اطالعات منجر‬ ‫به توسعه ماشین های مورد استفاده و پیوند آنها به وب برای ارسال سفارشات‬ ‫از بخش های مختلف شد‪.‬فناوری اطالعات و ارتباطات‪ ،‬بهره وری صنایع را‬ ‫افزایش داده و زمان الزم برای دستیابی به هدف موردنظر را کاهش داده است‪.‬‬ ‫(شکل‪11‬ـ‪)1‬‬ ‫شکل ‪11‬ـ‪١‬‬ ‫‪4‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ ابعاد سیاسی و نظامی‪ :‬کشورها به دنبال توسعه وسایل ارتباطی‬ ‫و ابزارهایی برای به دست آوردن اطالعات هستند که فناوری اطالعات نقش‬ ‫عمده ای در این زمینه ایفا می کند‪.‬استفاده از رادارها و هواپیماهای بدون سرنشین نمونه ای از کاربرد فناوری‬ ‫اطالعات در ابعاد سیاسی و نظامی به شمار می رود‪.‬‬ ‫‪ 5‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ سرگرمی‪ :‬با استفاده از فناوری اطالعات‪ ،‬کاربران می توانند مستقیماً از اینترنت موسیقی‪ ،‬فیلم‬ ‫مورد عالقه و یا بازی های برخط انجام دهند‪.‬‬ ‫‪ 6‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ علوم پزشکی‪ :‬اغلب دستگاه های پزشکی‪ ،‬در تشخیص و درمان بیماری ها به فناوری اطالعات‬ ‫متکی هستند‪.‬ابزارهای انفورماتیک سالمت‪ ،‬شامل اصطالحات پزشکی رسمی‪ ،‬دستورالعمل های بالینی و‬ ‫سیستم های اطالعات و ارتباطات است‪(.‬شکل ‪12‬ـ‪)1‬‬ ‫‪1- Information Technology‬‬ ‫‪9‬‬  ‫شکل ‪12‬ـ‪١‬‬ ‫‪7‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ امور مالی ‪ :‬فناوری اطالعات‪ ،‬به طور مداوم توسط شرکت های مالی‪ ،‬برای مبادله ابزارهای مالی‪،‬‬ ‫گزارش درآمدهای یک تجارت و ثبت سوابق بودجه شخصی مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬انتقال الکترونیکی‬ ‫پول از طریق استفاده از کارت های اعتباری یا تجارت الکترونیکی که شامل خرید و پرداخت از طریق اینترنت‬ ‫و‪...‬در همین گروه قرار می گیرند‪.‬‬ ‫‪  8‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ مدیریت بخش دولتی‪ :‬استفاده از فناوری اطالعات در ارائه خدمات دولتی موجب ارتقاء و‬ ‫بهبود پاسخگویی بیشتر دولت به شهروندان و در نتیجه رضایت هرچه بیشتر آنان را به دنبال خواهد داشت‪.‬‬ ‫از این رو به کارگیری فناوری اطالعات‪ ،‬نقش مهمی در ارتقای دولت کارآمد ایفا می نماید‪.‬فناوری اطالعات‬ ‫دسترسی عمومی بیشتر به اطالعات را فراهم می کند و فرصت هایی را برای مدیریت دولتی ایجاد می کند که‬ ‫نیازمند برآوردن بسیاری از شرایط اقتصادی‪ ،‬مالی‪ ،‬ساختاری و قانونی است‪.‬‬ ‫به کمک فناوری‪ ،‬فعالیت های مختلفی مانند‪ :‬پرداخت قبوض بانکی‪ ،‬تمدید گواهینامه رانندگی و بسیاری از‬ ‫خدمات دولتی به صورت غیرحضوری امکان پذیر شود‪.‬‬ ‫‪9‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ لوازم خانگی‪ :‬سازندگان لوازم خانگی برای ارتقاء بهره وری و ارائه خدمات بهتر‪ ،‬از ابزارهای‬ ‫فناوری اطالعات و ارتباطات در ساخت وسایل و تجهیزات خانگی استفاده می کنند‪.‬این کار با به کارگیری‬ ‫ابزارهای فناوری اطالعات و ایجاد ارتباط در وسایل و تجهیزات خانگی امکان مدیریت و کنترل از راه دور‬ ‫وسایل را فراهم کرده و در نهایت باعث کارآمدی آنها می شود‪.‬در واقع با ارتباط این وسایل‪ ،‬شبکه ای از ابزارها‬ ‫درست می شود که به آن اینترنت اشیا می گویند‪.‬ایجاد چنین شبکه ای در بین وسایل‪ ،‬امکانات جدیدی برای‬ ‫ساده سازی کاربری آنها‪ ،‬ارتقای امنیت به کارگیری این وسایل و شکوفایی ایده ها و خالقیت کاربران شده است‪.‬‬ ‫‪10‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ کشاورزی‪ :‬فناوری اطالعات با ارائه تکنیک های کشاورزی‪ ،‬دسترسی بهتر به منابع طبیعی‪،‬‬ ‫استراتژی های تولید مؤثر و استراتژی های بازاریابی دیجیتال برای خدمات کشاورزی و مالی و غیره به‬ ‫توانمندسازی مردم روستایی کمک می کند‪.‬‬ ‫‪11‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ تجارت‪ :‬استفاده از فناوری اطالعات برای کار و کسب ها و برای ایجاد یک جریان ارتباطی بدون‬ ‫دردسر و ایمن و انجام وظایف عملیاتی روزانه بسیار مهم است‪.‬ابزارهای فناوری اطالعات به شرکت ها کمک‬ ‫می کند تا حجم وسیعی از داده ها را تجزیه و تحلیل‪ ،‬ذخیره‪ ،‬پردازش و به اشتراک بگذارند و از محصوالت و‬ ‫منابع بهتر استفاده کنند‪.‬‬ ‫‪10‬‬  ‫فصل اول‪ :‬مفاهیم اولیه رایانه‬ ‫این ابزار همچنین به بهبود سودآوری‪ ،‬کاهش هزینه ها در مقایسه با کارهای دستی و به حداقل رساندن زمان‬ ‫انجام کار کمک می کند‪.‬سیستم های فناوری اطالعات به مدیران و کارکنان این امکان را می دهند که سریع‬ ‫و دقیق تصمیم گیری کنند تا بتوانند به طور مؤثر فرایند عملیات و فعالیت های روزمره را مدیریت کنند و به‬ ‫سرعت فرصت ها یا تهدیدهای تجاری را پیش بینی کنند‪.‬‬ ‫‪12‬ـ‪٢‬ـ  ‪  ٨‬ـ‪١‬ـ حمل ونقل‪ :‬اخذ عوارض الکترونیکی جزئی از سیستم های حمل و نقل هوشمند است که‬ ‫امکان اخذ عوارض در بزرگراه ها را بدون توقف خودرو فراهم می کند‪.‬این کار به کمک سنسورهای خاصی‬ ‫انجام می شود‪.‬به طوری که هر خودرو به صورت منحصر به فرد شناسایی شده و عوارض آن محاسبه می شود‪.‬‬ ‫این امر می تواند به کاهش ترافیک‪ ،‬افزایش کارایی‪ ،‬بهینه سازی زمان سفر و کاهش آلودگی کمک کند‪.‬‬ ‫‪11‬‬  ‫خالصه مطالب‬ ‫رايانه دستگاهی است که با برنامه کار می کند‪.‬برنامه داده ها را دریافت نموده و پس از پردازش آنها را به‬ ‫اطالعات قابل نمایشی تبديل می کند‪.‬‬ ‫سیستم مجموعه ای از اجزای مختلف است که برای رسیدن به یک هدف با یکدیگر در ارتباط و تعامل‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫سیستم ها داده ها را به عنوان ورودی می پذیرند و با انجام عملکرد معینی بر روی آنها‪ ،‬اطالعات قابل ارائه ای‬ ‫به عنوان خروجی ارائه می دهند؛ از این رو رایانه نیز نوعی سیستم محسوب می شود‪.‬‬ ‫هر سیستم رایانه ای از سه بخش ورودی‪ ،‬پردازش و خروجی تشکیل شده است‪.‬‬ ‫بخش ورودی‪ :‬متشکل از دستگاه هایی است که به کمک آنها داده ها وارد رایانه می شود‪.‬‬ ‫بخش پردازش‪ :‬در این بخش داده ها مورد تجزیه و تحلیل و پردازش قرار می گیرند‪.‬‬ ‫بخش خروجی‪ :‬در این بخش نتایج حاصل از پردازش نمایش داده می شود‪.‬‬ ‫به مجموعه اطالعاتی كه به عنوان ورودي‪ ،‬وارد سیستم مي شود داده می گویند‪.‬‬ ‫داده ها به صورت صفر و یک در حافظه رایانه ذخیره می شوند تا عملیات خاصی روی آنها صورت بگیرد‪.‬‬ ‫پردازش شامل عملیاتی مثل‪ :‬مرتب سازي‪ ،‬جستجو‪ ،‬محاسبات و‪...‬می باشد‪.‬پس از پردازش داده ها به شکل‬ ‫قابل نمایش در می آیند که به آن اطالعات می گویند‪.‬‬ ‫به برداشت و علم استفاده از اطالعات دانش گفته می شود‪.‬‬ ‫هر رایانه از دو جزء اصلی سخت افزار و نرم افزار تشکیل شده است به طوری که بدون هماهنگی این دو بخش‪،‬‬ ‫قادر به کار کردن نمی باشد‪.‬‬ ‫به اجزای فیزیکی و قابل لمس رایانه‪ ،‬سخت افزار گفته می شود‪.‬که شامل قطعات و مدارات الکترونیکی و‬ ‫الکترومکانیکی است‪.‬‬ ‫به برنامه ها و دستورالعمل هایی که جهت ارتباط با رایانه و استفاده از آن به کار می روند‪ ،‬نرم افزار گفته می شود‪.‬‬ ‫رایانه ها از لحاظ قدرت پردازش‪ ،‬بزرگی و سرعت‪ ،‬به چهار دسته تقسیم می شوند‪:‬‬ ‫ابررایانه ها‪ :‬رایانه های بزرگی هستند که دارای قدرت پردازش فوق العاده زیادی می باشند‪.‬این رایانه ها اغلب‬ ‫در پروژه های بسیار بزرگ علمی و تحقیقاتی به عنوان سرویس دهنده استفاده می شوند‪.‬‬ ‫رایانه های بزرگ‪ :‬این دسته از رایانه ها در کارها و پروژه هایی که تنوع کار و حجم محاسباتی بسیار زیادی‬ ‫دارند استفاده می شوند‪.‬‬ ‫رایانه های کوچک‪ :‬از رایانه های کوچک در مراکز تجاری‪ ،‬دانشگاه ها و برخی از مراکز دولتی که حجم‬ ‫محاسباتی متوسطی دارند استفاده می شود‪.‬‬ ‫ریزرایانه ها‪ :‬رایانه هایی هستند که در مقیاس کوچک تری نسبت به رایانه های قبلی ساخته شده اند‪.‬این‬ ‫رایانه ها نسبت به رایانه های قبلی کم قدرت تر ولی پرمصرف می باشند‪.‬‬ ‫انواع ریزرایانه شامل‪ :‬رایانه های رومیزی‪ ،‬رایانه های روپایی‪ ،‬گوشی های هوشمند‪ ،‬رایانه های پوشیدنی و‪...‬‬ ‫ساختار عمومی یک رایانه شخصی‪ ،‬شامل بخش های زیر می باشد‪.‬‬ ‫‪ 1‬جعبه رایانه ‪ 2‬صفحه کلید ‪ 3‬ماوس ‪ 4‬صفحه نمایش ‪ 5‬تجهیزات جانبی‬ ‫‪12‬‬  ‫فصل اول‪ :‬مفاهیم اولیه رایانه‬ ‫در معماری فون نویمان‪ ،‬الگوی ساخت تمام رایانه های امروزی از چهار واحد اصلی (پردازش مرکزی ـ‬ ‫ورودی ـ خروجی ـ حافظه) تشکیل شده است‪.‬‬ ‫‪ 1‬واحد ورودی به کمک دستگاه های ورودی داده ها را دریافت کرده و به حافظه منتقل می نماید‪.‬‬ ‫‪ 2‬داده ها برای پردازش از واحد حافظه به واحد پردازش مركزي (‪ )CPU‬فرستاده می شوند‪.‬‬ ‫‪ 3‬داده های پردازش شده به حافظه منتقل می شوند‪.‬‬ ‫‪ 4‬داده های پردازش شده از واحد حافظه‪ ،‬به شکل قابل ارائه به واحد حافظه منتقل می شوند‪.‬‬ ‫واژه نامه تخصصی‬ ‫‪Case‬‬ ‫جعبه‬ ‫‪Data‬‬ ‫داده‬ ‫‪Desktop Computer‬‬ ‫رایانه رومیزی‬ ‫‪Hardware‬‬ ‫سخت افزار‬ ‫‪Information‬‬ ‫اطالعات‬ ‫‪Input‬‬ ‫ورودی‬ ‫‪Keyboard‬‬ ‫صفحه کلید‬ ‫‪Knowledge‬‬ ‫دانش‬ ‫‪Mainframe Computer‬‬ ‫رایانه اصلی‬ ‫‪Micror Computer‬‬ ‫ریز رایانه‬ ‫‪Mini Computer‬‬ ‫رایانه کوچک‬ ‫‪Mose‬‬ ‫موشواره‬ ‫‪Monitor‬‬ ‫صفحه نمایش‬ ‫‪Output‬‬ ‫خروجی‬ ‫‪Process‬‬ ‫پردازش‬ ‫‪Peripheral devices‬‬ ‫دستگاه های جانبی‬ ‫‪Software‬‬ ‫نرم افزار‬ ‫‪Super Computer‬‬ ‫ابر رایانه‬ ‫‪SmartPhone‬‬ ‫گوشی هوشمند‬ ‫‪Wearable Computer‬‬ ‫رایانه پوشیدنی‬ ‫‪13‬‬ 14  ‫فصل دوم ‪ :‬آشنایی با واحد ورودی‬ ‫فصل ‪2‬‬ ‫آشنایی با واحد ورودی‬ ‫‪15‬‬  ‫هدف های رفتاری‬ ‫پس از مطالعه این فصل از هنرجو انتظار می رود که‪:‬‬ ‫وظایف واحد ورودی را بیان کند‪.‬‬ ‫با دستگاه های ورودی آشنا شود‪.‬‬ ‫انواع رابط های دستگاه های ورودی را بشناسد‪.‬‬ ‫محل و نحوه اتصال رابط های ورودی را بلد باشد‪.‬‬ ‫مقدمه‬ ‫داده ها توسط دستگاه های ورودی وارد رایانه می شوند‪.‬برای اینکه داده ها و دستورالعمل هایی که از طریق‬ ‫ورودی وارد سیستم می شوند برای رایانه قابل استفاده باشند‪ ،‬باید ابتدا به شکل قابل فهم رایانه‪ ،‬تبدیل شوند‬ ‫که این کار برعهده واحد ورودی (‪ )Input Unit‬است‪.‬داده های ورودی می توانند از نوع صدا‪ ،‬متن‪ ،‬تصویر‬ ‫و‪...‬باشند‪.‬‬ ‫‪1‬ـ‪2‬ـ دستگاه های ورودی (‪: )Input Devices‬‬ ‫کاربران برای برقراری ارتباط با رایانه و ورود دستورات به آن‪ ،‬از ابزارهای متفاوتی از قبیل‪ :‬صفحه کليد‪ ،‬ماوس‪،‬‬ ‫اسکنر و ميکروفون و‪...‬استفاده می کنند‪(.‬شکل‪1‬ـ‪)2‬‬ ‫شکل ‪1‬ـ‪2‬ـ دستگاه هاي ورودي رايانه‬ ‫‪١‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ صفحه کلید(‪)Keyboard‬‬ ‫صفحه کلید یکی از اصلی ترین تجهیزات رایانه برای ورود اطالعات به شمار می آید که برای وارد کردن داده ها‬ ‫و دستورات به رایانه مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬با وجود اختالف ظاهری صفحه کلیدها‪ ،‬عملکرد همه آنها‬ ‫یکسان است‪.‬‬ ‫هر صفحه كليد یک پردازندۀ اختصاصي دارد که وظيفه آن ارسال كد مربوط به كليد فشار داده شده به كنترلر‬ ‫صفحه كليد بر روي برداصلي است‪.‬براي تشخيص كد مربوط به هر كليد‪ ،‬پردازنده صفحه كليد از يك حافظه‬ ‫بايوس (‪ )BIOS‬مخصوص صفحه كليد استفاده مي كند‪.‬در حافظه بایوس صفحه كليد‪ ،‬جدولي ذخيره شده است‬ ‫‪16‬‬  ‫فصل دوم ‪ :‬آشنایی با واحد ورودی‬ ‫كه در آن متناظر با هر كليد كد مشخصي وجود دارد که به آن كد اسکی‪ )ASCII(1‬گفته میشود‪.‬‬ ‫پردازنده پس از تشخيص كليد فشار داده شده با استفاده از اين جدول‪ ،‬كد مربوطه را توليد و به كنترلر صفحه‬ ‫كليد که بر روي برد اصلي قرار دارد‪ ،‬ارسال مي كند‪.‬براي ارسال اين كدها از يك رابط استفاده مي  شود‪.‬‬ ‫‪2‬ـ‪1‬ـ‪2‬ـ ماوس(‪)Mouse‬‬ ‫ماوس نیز یکی از مهم ترین تجهیزات رایانه برای ورود اطالعات به شمار می آید‪.‬درحال حاضر براي كاربران‬ ‫رايانه ‪ ،‬استفاده از ماوس به عنوان يك دستگاه ورودي غيرقابل اجتناب است‪.‬‬ ‫‪١‬ـ‪٢‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ ویژگی های ماوس‪ :‬تاكنون ماوس هاي مختلفي به كاربران رايانه عرضه شده است كه هركدام‬ ‫داراي ويژگي هاي خاصي هستند و از خصوصيات مهم ماوس ها مي توان به موارد زير اشاره كرد‪:‬‬ ‫‪1‬ـ تعداد كليدهاي روي هر ماوس‪ :‬ماوسها دارای دو كليد استاندارد سمت چپ و راست هستند که در تمام‬ ‫محيطها عملکردی یکسان دارند‪ ،‬اما کلید وسط ماوس در نرمافزارهای مختلف دارای عملکردی متفاوتی است‪.‬‬ ‫‪2‬ـ قدرت تفكيك پذيري ماوس‪ :‬به تعداد نقاط قابل تفكيك در هر اينچ (‪ )Dot per inch‬به وسيله هر‬ ‫ماوس‪ ،‬قدرت تفكيك پذيري ماوس گفته مي شود‪.‬‬ ‫یادداشت‬ ‫مهم ترين ويژگي ماوس‪ ،‬قدرت تفكيك پذيري يا حساسيت آن است كه در واقع‪ ،‬دقت عمل ماوس را‬ ‫تعيين مي كند‪.‬‬ ‫به طوركلي هر چه تفكيك پذيري باالتر باشد‪ ،‬دقت ماوس نيز بيشتر است‪.‬يك ماوس استاندارد ممكن است‬ ‫داراي تفكيك پذيري كم ‪ 800 dpi‬باشد‪ ،‬درحالي كه اين مقدار در اكثر ماوس هاي مخصوص بازي های‬ ‫رايانه ای به ‪ 2000 dpi‬مي رسد‪.‬‬ ‫‪3‬ـ عملكرد مكانيكي ‪ ،‬نوري‪ ،‬ليزري هر ماوس‪ :‬از وظايف مهم ماوس‪ ،‬تبديل حركت دست كاربران به‬ ‫حركت مکان ياب مخصوص روی صفحات گرافيكي و انتقال سيگنال هاي مناسب در ازاي فشار دادن هر كليد‬ ‫ماوس است (شکل‪2‬ـ‪.)2‬‬ ‫انواع رابط هاي صفحه كليد و ماوس عبارت اند از‪:‬‬ ‫رابط (‪)PS/2‬‬ ‫رابط ‪USB‬‬ ‫‪٢‬ـ‪٢‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ محل اتصال صفحه کلید و ماوس‪ :‬صفحه کلید‬ ‫و ماوس با توجه به نوع رابطه هایشان به درگاه های مخصوص به‬ ‫شکل ‪٢‬ـ‪٢‬ـ رابط ‪ USB‬و رابط شش پین‬ ‫خود که در پشت جعبه رایانه تعبیه شده است‪ ،‬متصل می شوند‪.‬‬ ‫به شکل صفحه بعد نگاه کنید (شکل ‪3‬ـ‪.)2‬‬ ‫اغلب کاربران رابط هاي ‪ USB‬را ترجيح مي دهند با این حال برخی از رايانه ها هنوز از رابط ‪ PS/2‬استفاده‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫‪1- American Standard Code for Information Interchange‬‬ ‫‪17‬‬  ‫به کمک تبدیل کننده ها مي توان صفحه كليد و‬ ‫ماوس های قديمي را در سيستم هاي جديد نيز به كار‬ ‫برد‪(.‬شکل ‪4‬ـ‪)2‬‬ ‫شکل ‪3‬ـ‪٢‬‬ ‫شکل ‪4‬ـ‪٢‬‬ ‫یادداشت‬ ‫رابط ها عالوه بر كار انتقال داده ها‪ ،‬وظيفه تأمين برق (صفحه کلید و ماوس) را نيز برعهده دارند‪.‬‬ ‫‪٣‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ گوی مسیریاب (‪)Trackball‬‬ ‫گوی مسیریاب یکی از دستگاه های ورودی است که عملکردی مشابه ماوس دارد‪.‬‬ ‫نحوه کار با گوی مسیریاب به این شکل است که ‪ Trackball‬در جای خود ثابت‬ ‫بوده و فقط گوی آن توسط دست قابل حرکت می باشد‪.‬حرکت گوی مسیریاب‬ ‫موجب تغییر موقعیت اشاره گر در صفحه می شود (شکل ‪5‬ـ‪.)2‬‬ ‫شکل ‪  5‬ـ‪2‬‬ ‫‪٤‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ پویشگر (‪)Scanner‬‬ ‫پویشگر دستگاهی است که برای وارد کردن تصاویر‪ ،‬اسناد و اشکال گرافیکی به داخل رایانه به کار می رود‪.‬‬ ‫نحوه عملکرد این دستگاه به این صورت است که در یک ‪ Scanner‬تجهیزات حساس به نور‪ ،‬از طرح یا عکس‬ ‫روی کاغذ‪ ،‬یک تصویر ایجاد می کند‪ ،‬سپس تصویر ایجاد شده به سیگنال های دیجیتالی تبدیل می شوند و در‬ ‫نهایت این سیگنال های دیجیتالی به رایانه منتقل می شوند تا توسط نرم افزار مربوطه به صورت فایل تصویری‬ ‫در رایانه ذخیره شود‪.‬‬ ‫ویژگی های مهم یک پویشگر‪:‬‬ ‫قدرت تفکیک پذیری‬ ‫سرعت پویش تصاویر‬ ‫ابعاد پویشگر‬ ‫‪18‬‬  ‫فصل دوم ‪ :‬آشنایی با واحد ورودی‬ ‫انواع اسکنرها‪:‬‬ ‫پویشگرهای دستی‪ :‬این اسکنرها اغلب در فروشگاه ها برای خواندن بارکد‬ ‫کاالها و یا فرودگاه ها برای خواندن بارکد چمدان ها استفاده می شود‪(.‬شکل ‪  6‬ـ‪2‬‬ ‫الف‬ ‫الف)‬ ‫پویشگرهای رومیزی (تخت ‪ :)Flat‬از این نوع پویشگر برای پویش تصاویر‬ ‫و اسناد مختلف استفاده می شود‪.‬پویشگرها در اندازه های مختلف ‪ A4‬و ‪ A3‬به‬ ‫ب‬ ‫بازار عرضه می شوند (شکل ‪  6‬ـ‪ 2‬ب)‪.‬‬ ‫شکل ‪  6‬ـ‪2‬‬ ‫‪  ٥‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ صفحه لمسی (‪)Touchpad‬‬ ‫در رایانه های کیفی یک صفحه لمسی تعبیه شده است که به جای ماوس از آن‬ ‫استفاده می شود‪.‬به این صفحه لمسی ‪ Touchpad‬گفته می شود که نسبت به‬ ‫تماس انگشتان دست حساس می باشد‪.‬با حرکت انگشتان دست بر روی آن‬ ‫می توان موقعیت اشاره گر ماوس را بر روی صفحه جابه جا نمود (شکل ‪7‬ـ‪.)2‬‬ ‫شکل ‪7‬ـ‪2‬‬ ‫‪٦‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ قلم نوری (‪)Light pen‬‬ ‫قلم نوری یکی از وسایل ورودی است که برای انجام کارهای گرافیکی خاص‬ ‫کاربرد دارد‪.‬با کشیدن قلم نوری بر روی کاغذ‪ ،‬یک خط بر روی صفحه نمایش‬ ‫کشیده می شود‪.‬با این روش می توان با کشیدن قلم نوری روی خطوط نقشه‪،‬‬ ‫اطالعات نقشه را به رایانه منتقل کرد‪.‬‬ ‫نوع دیگری از قلم نوری وجود دارد که کاربر با استفاده از آن به صفحه نمایش‬ ‫شکل ‪  8‬ـ‪2‬‬ ‫اشاره می کند و با این روش گزینه ها یا فرامین را با فشار دادن دکمه ای که در‬ ‫کنار قلم نوری است و یا با فشار دادن قلم نوری بر روی سطح صفحه نمایش‪،‬‬ ‫انتخاب می کند (شکل ‪  8‬ـ‪.)2‬‬ ‫‪٧‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ اهرم هدایت‪ ،‬دسته بازی (‪)Joystick‬‬ ‫دسته بازی یک دستگاه ورودی است که در انجام بازی های رایانه ای مورد‬ ‫استفاده قرار می گیرد‪.‬روی ‪ Joystick‬یک سری دکمه های کنترلی وجود دارد‬ ‫شکل ‪9‬ـ‪2‬‬ ‫که برای کنترل حرکت به کاربر کمک می کند (شکل ‪9‬ـ‪.)2‬‬ ‫‪٨‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ وب کم (‪)Web Cam‬‬ ‫این وسیله نیز یکی از دستگاه های ورودی محسوب می شود‪ ،‬که به کمک آن‬ ‫امکان انتقال فیلم و تصویر به صورت زنده و هم زمان به رایانه را برای کاربران‬ ‫فراهم می سازد (شکل ‪10‬ـ‪.)2‬‬ ‫شکل ‪10‬ـ‪2‬‬ ‫‪19‬‬  ‫‪٩‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ دوربین دیجیتالی (‪)Digital camera‬‬ ‫دوربین های دیجیتالی‪ ،‬تصاویر و فیلم را به شکل دیجیتالی در حافظه خود ضبط‬ ‫و نگهداری می کنند‪.‬از این دوربین ها می توان به عنوان ‪ Web Cam‬نیز استفاده‬ ‫نمود (شکل ‪11‬ـ‪.)2‬‬ ‫شکل ‪11‬ـ‪2‬‬ ‫‪١٠‬ـ‪١‬ـ‪٢‬ـ میکروفون (‪)Microphone‬‬ ‫برای انتقال صدا به رایانه از میکروفون استفاده می شود (شکل ‪12‬ـ‪.)2‬‬ ‫شکل ‪12‬ـ‪2‬‬ ‫فعالیت‬ ‫داده های ورودی دارای انواع مختلفی می باشد‪.‬در هریک از دستگاه های ورودی نوع داده ای که وارد‬ ‫می شود را مشخص کنید‪.‬‬ ‫جدول ‪1‬ـ‪2‬‬ ‫نوع ورودی‬ ‫نام دستگاه‬ ‫صفحه کلید‬ ‫ماوس‬ ‫گوی مسیریاب‬ ‫پویشگر‬ ‫صفحه لمسی‬ ‫قلم نوری‬ ‫اهرم هدایت‬ ‫وب کم‬ ‫دوربین دیجیتالی‬ ‫میکروفون‬ ‫‪20‬‬  ‫فصل دوم ‪ :‬آشنایی با واحد ورودی‬ ‫خالصه مطالب‬ ‫برای برقراری ارتباط با رایانه و ورود دستورات به آن‪ ،‬از دستگاه های ورودی استفاده می شود که شامل‬ ‫ابزارهای متفاوتی از قبیل‪ :‬صفحه کليد‪ ،‬ماوس‪ ،‬اسکنر‪ ،‬ميکروفون و‪...‬استفاده می باشند‪.‬‬ ‫واحد ورودی‪ ،‬داده ها و دستورالعمل هایی که وارد سیستم می شوند به شکل قابل فهم برای رایانه تبدیل‬ ‫می نماید‪.‬‬ ‫صفحه کلید یکی از اصلی ترین تجهیزات رایانه برای ورود اطالعات به شمار می آید که برای وارد کردن داده ها‬ ‫و دستورات به رایانه مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫هر صفحه كليد یک پردازندۀ اختصاصي دارد که وظيفهٔ آن ارسال كد مربوط به كليد فشار داده شده به‬ ‫كنترلر صفحه كليد بر روي برداصلي است‪.‬‬ ‫ماوس ها دارای ویژگی های زیر می باشند‪:‬‬ ‫‪ 1‬تعداد كليدهاي روي هر ماوس‪ :‬اغلب ماوس ها دارای کلیدهای استانداردی هستند که در تمام محيط ها‬ ‫عملکردی یکسان دارند‪.‬‬ ‫‪ 2‬قدرت تفكيك پذيري ماوس‪ :‬مهم ترين ويژگي ماوس‪ ،‬قدرت تفكيك پذيري يا حساسيت آن است که با‬ ‫واحد ‪ DPI‬سنجیده می شود‪.‬‬ ‫‪ 3‬عملكرد مكانيكي ‪ ،‬نوري‪ ،‬ليزري هر ماوس‪ :‬از وظايف مهم ماوس‪ ،‬تبديل حركت دست كاربران به حركت‬ ‫مکان ياب مخصوص روی صفحات گرافيكي و انتقال سيگنال هاي مناسب در ازاي فشار دادن هر كليد ماوس‬ ‫است‪.‬‬ ‫اغلب صفحه كليد و ماوس دارای دونوع رابط هستند‪ :‬رابط (‪ )PS/2‬و رابط ‪USB‬‬ ‫به کمک تبدیل کننده ها مي توان صفحه كليد و ماوس های قديمي را در سيستم هاي جديد نيز به كار برد‪.‬‬ ‫رابط ها عالوه بر كار انتقال داده ها‪ ،‬وظيفه تأمين برق (صفحه کلید و ماوس) را نيز برعهده دارند‪.‬‬ ‫گوی مسیریاب عملکردی مشابه ماوس دارد و به این شکل کار می کند که ‪ Trackball‬درجای خود ثابت‬ ‫بوده و فقط گوی آن توسط دست قابل حرکت می باشد‪.‬حرکت گوی مسیریاب موجب تغییر موقعیت اشاره گر‬ ‫در صفحه می شود‪.‬‬ ‫پویشگر دستگاهی است که برای وارد کردن تصاویر‪ ،‬اسناد و اشکال گرافیکی به داخل رایانه به کار می رود‪.‬‬ ‫این دستگاه به کمک تجهیزات حساس به نور‪ ،‬از طرح یا عکس روی کاغذ‪ ،‬یک تصویر ایجاد می کند‪.‬سپس‬ ‫تصویر ایجاد شده به سیگنال های دیجیتالی تبدیل کرده و در نهایت این سیگنال های دیجیتالی به رایانه‬ ‫منتقل می شوند‪.‬پویشگرها در دو نوع دستی و رومیزی به بازار عرضه می شوند‪.‬‬ ‫صفحه لمسی‪ ،‬یک صفحه حساس نسبت به تماس انگشتان دست است که از آن می توان‪ ،‬برای ورود‬ ‫اطالعات استفاده کرد‪.‬‬ ‫قلم نوری یکی از وسایل ورودی است که برای انجام کارهای گرافیکی خاص کاربرد دارد‪.‬با کشیدن قلم‬ ‫نوری بر روی کاغذ‪ ،‬یک خط بر روی صفحه نمایش کشیده می شود‪.‬‬ ‫دسته بازی یک دستگاه ورودی است که در انجام بازی های رایانه ای مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫(‪ :)Web Cam‬این وسیله نیز یکی از دستگاه های ورودی محسوب می شود‪ ،‬که به کمک آن امکان انتقال‬ ‫فیلم و تصویر به صورت زنده و هم زمان به رایانه را برای کاربران فراهم می سازد‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫(‪ :)Digital camera‬دوربین های دیجیتالی‪ ،‬تصاویر و فیلم را به شکل دیجیتالی در حافظه خود ضبط و‬ ‫نگهداری می کنند‪.‬از این دوربین ها می توان به عنوان ‪ Web Cam‬نیز استفاده نمود‪.‬‬ ‫(‪ : )Microphone‬برای انتقال صدا به رایانه از میکروفون استفاده می شود‪.‬‬ ‫واژه نامه تخصصی‬ ‫‪Dot per inch‬‬ ‫نقطه در اینچ‬ ‫‪Digital camera‬‬ ‫دوربین دیجیتال‬ ‫‪Flat‬‬ ‫تخت‬ ‫‪Headset‬‬ ‫هدست‬ ‫‪Input Unit‬‬ ‫واحد ورودی‬ ‫‪Input Devices‬‬ ‫دستگاه های ورودی‬ ‫‪Joystick‬‬ ‫اهرم هدایت‬ ‫‪Light pen‬‬ ‫قلم نوری‬ ‫‪Trackball‬‬ ‫گوی مسیریاب‬ ‫‪Touchpad‬‬ ‫صفحه لمسی‬ ‫‪Scanner‬‬ ‫پویشگر‬ ‫‪22‬‬  ‫فصل سوم ‪ :‬واحد خروجی‬ ‫فصل ‪3‬‬ ‫واحد خروجی‬ ‫‪23‬‬  ‫هدف های رفتاری‬ ‫پس از مطالعه این فصل از هنرجو انتظار می رود که‪:‬‬ ‫با عملکرد دستگاه های خروجی آشنا شود‪.‬‬ ‫انواع دستگاه های خروجی را نام ببرد‪.‬‬ ‫خصوصیات و کاربرد هر یک از دستگاه های خروجی را شرح دهد‪.‬‬ ‫‪1‬ـ‪3‬ـ واحد خروجی (‪)Output Unit‬‬ ‫هر سيستمي پس از پردازش براي ارائه نتيجه نياز به دستگاه خروجي دارد‪.‬رايانه نيز با استفاده از دستگاه هاي‬ ‫مختلف نتيجه پردازش داده ها را به صورت قابل فهم برای انسان در اختيار كاربر قرار مي دهد‪.‬در ادامه به‬ ‫معرفی برخی از مهم ترین دستگاه های خروجی می پردازیم‪.‬‬ ‫‪١‬ـ‪١‬ـ‪٣‬ـ صفحه نمايش‬ ‫آند کانونی کننده‬ ‫صفحه نمايش‪ ،‬مهمترین دستگاه خروجی است که‬ ‫دریچه کنترل‬ ‫نگهدارنده‬ ‫برای نمایش اطالعات بهکار میرود‪.‬بهطوریکه بدون‬ ‫فیالمان‬ ‫آن کاربر قادر به استفاده از رایانه نخواهد بود‪.‬صفحه‬ ‫نمايشها از نظر تكنولوژي نمايش به سه دسته تقسيم‬ ‫کاتد‬ ‫ميشوند‪:‬‬ ‫الکترود شتاب دهنده‬ ‫‪١‬ـ‪١‬ـ‪١‬ـ‪٣‬ـ صفحه نمایش المپ اشعه کاتدی‬ ‫باریکه الکترونی‬ ‫صفحه فسفری‬ ‫)‪ : CRT (Cathode Ray Tube‬در ساخت این‬ ‫نوع از صفحه نمایش ها‪ ،‬یک تفنگ الکترونیکی و یک‬ ‫شکل ‪1‬ـ‪3‬‬ ‫صفحه آغشته به فسفر وجود دارد‪ ،‬در اثر تابش اشعه‬ ‫الکترونیکی به صفحه فسفری‪ ،‬نوری حاصل می شود که این نور موجب نمایش تصویر روی صفحه خواهد‬ ‫شد(شکل ‪1‬ـ‪.)3‬‬ ‫صفحه نمایش ‪LCD‬‬ ‫‪2‬ـ‪١‬ـ‪١‬ـ‪3‬ـ صفحه نمایش کریستال مایع ‪LCD (Liquid‬‬ ‫)‪ : Crystal Display‬اين صفحه نمايش ها از تعدادی صفحات‬ ‫تخت تشکیل شده است كه در آنها از فناوری کریستال مایع استفاده‬ ‫مي شود‪.‬به کمک بارهاي الكتريكي براي تحريك كريستال مايع‬ ‫موجود در اليه هاي مختلف آن استفاده مي شود‪.‬‬ ‫شکل ‪٢‬ـ‪٣‬‬ ‫ضخامت صفحۀ اين صفحه نمايش چند سانتي متر است (شکل ‪2‬ـ‪.)3‬‬ ‫‪٣‬ـ‪١‬ـ‪١‬ـ‪٣‬ـ صفحه نمایش )‪: LED (Light Emitting Diode‬‬ ‫صفحه نمايش هاي ‪ LED‬از نظر فناوري ساخت‪ ،‬شباهت زیادی به‬ ‫صفحه نمایش های ‪ LCD‬دارند‪.‬تفاوت اين دو صفحه نمايش تنها در‬ ‫فناوري نور زمينه است كه بر كيفيت تصوير تأثير بسيار زيادي دارد‪.‬‬ ‫شکل ‪3‬ـ‪3‬‬ ‫‪24‬‬  ‫فصل سوم ‪ :‬واحد خروجی‬ ‫فناوري ‪ LED‬از ديودهاي انتشاردهنده نور (‪ )Light Emitting Diode‬براي روشن كردن صفحه تصوير‬ ‫استفاده مي كند‪(.‬شکل ‪3‬ـ‪)3‬‬ ‫تحقیق‬ ‫در مورد فناوری ‪ LED‬تحقیق کنید و نتیجه را سر کالس برای دوستان خود بازگو نمایید‪.‬‬ ‫‪٢‬ـ‪١‬ـ‪٣‬ـ چاپگر (‪)Printer‬‬ ‫چاپگر‪ ،‬موجب چاپ نتایج حاصل از پردازش بر روی کاغذ می باشد‪.‬‬ ‫چاپگرها براساس مکانیزم و عملکردشان به دو دسته تقسیم می شوند‪:‬‬ ‫شکل ‪4‬ـ‪3‬ـ عملکرد چاپگرهای سوزنی‬ ‫‪١‬ـ‪٢‬ـ‪١‬ـ‪٣‬ـ چاپگرهای ضربهای ‪ :‬این چاپگرها‪ ،‬دارای یک هد سوزنی‬ ‫هستند که با وارد کردن ضربه بر روی نوار آغشته به جوهر (‪)Ribbon‬‬ ‫اثر آن بر روی کاغذ باقی مانده و عمل چاپ انجام میشود‪.‬این چاپگرها‬ ‫بسیار پر صدا هستند و تقریباً از رده خارج شدهاند (شکل ‪4‬ـ‪.)3‬‬ ‫شکل ‪٥‬ـ‪٣‬‬ ‫‪٢‬ـ‪٢‬ـ‪١‬ـ‪٣‬ـ چاپگرهای غیرضربه ای ‪:‬‬ ‫‪1‬ـ چاپگر جوهرافشان‪ :‬همان طور كه از نام آن مشخص است‪ ،‬اين چاپگرها نقطه هاي بسيار كوچكي از‬ ‫جوهر را بر روي كاغذ اسپري مي كنند (شکل ‪ 5‬ـ‪.)3‬‬ ‫‪2‬ـ چاپگر ليزري‪ :‬سرعت و دقت چاپ در چاپگرهای لیزری بسیار باالتر از سایر مدل های پرینتر است‪ ،‬از‬ ‫این رو جزو بهترین و پرطرف دارترین چاپگرهای موجود در بازار به شمار می روند‪.‬از این نوع چاپگرها‪ ،‬هم برای‬ ‫مصارف اداری و هم برای رفع نیازهای شخصی و خانگی استفاده می شود‪.‬شركت هاي توليدكننده اين نوع‬ ‫چاپگرها متناسب با خواسته هاي جديد و هم زمان با پيشرفت فناوری‪ ،‬مدل