LOJİSTİK YÖNETİMİ - 1.pdf

25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap 1. Lojistik Yönetimine Giriş Özlü Söz “Mücadelelerin, seferberliklerin ve hatta savaşların öncelikle lojistik sayesinde kazanıldığını veya lojistik yüzünden kaybedildiğini kanıtlamakta zorlanmazsınız.”...

25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap 1. Lojistik Yönetimine Giriş Özlü Söz “Mücadelelerin, seferberliklerin ve hatta savaşların öncelikle lojistik sayesinde kazanıldığını veya lojistik yüzünden kaybedildiğini kanıtlamakta zorlanmazsınız.” Dwight. D. Eisenhower Kazanımlar Lojistik Kavramının hayatımızdaki ve iş hayatındaki önemini kavrayabilir. Genişletilmiş lojistik tanımını kavrayabilir. Lojistik fonksiyonları ve bu fonksiyonlar arasındaki ilişkiyi anlayabilir. 1. Büyük bir ordu sefere çıktığında gıda ihtiyaçlarını nasıl karşılıyor? 2. Lojistik Faaliyetler olmasaydı, hayatımız nasıl olurdu? 3. Tedarik Zinciri ile Lojistiğin kavram olarak bir farkı var mıdır? Birlikte Düşünelim Başlamadan Önce Lojistik gerçekten zor ve büyük bir iştir. İş gücü, para, bilgi, tesis gibi tüm değişkenlerle ilgilenir ve bunların akışını yönetmeye çalışır. Özellikle 20.yy.‘ın son çeyreğinden sonra dünyanın bir köy haline gelmesiyle lojistik faaliyetlerin de önemi bir o kadar artmıştır. Ayrıca, gelişen teknolojilerle hayatımıza giren “hız” kavramı, tüketicinin tüm davranışlarına tesir etmektedir. Tüketici hem istediği ürüne ulaşmak istemekte, hem de bunun çok hızlı bir şekilde olmasını talep etmektedir. Bu açıdan bakıldığında da lojistik önemini göstermektedir. Dersimizin birinci haftasında öncelikle lojistiğin önemi üzerinde durulacak, ardından Lojistik Yönetimi tanımı yapılacak ve bir Lojistik Yöneticisinin hangi işlerle meşgul olabileceğini anlamak adına lojistik fonksiyonlar tek tek ele alınacaktır. Ayrıca lojistik maliyetler üzerinde durularak sınıflandırılacaktır. about:blank 3/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap https://www.istockphoto.com/tr/foto%C4%9Fraf/transport-and-logistic-concept-manager-and-engineer- checking-and-control-logistic-gm1409387561-459948738?phrase=logistic%2Bmanagement 1.1. Lojistiğin Önemi Lojistik süreçler bireyi direkt ya da dolaylı olarak hemen hemen her aşamada etkilemektedir. Lojistik süreçler toplum üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Sabahları toplu taşıma ile işe giden bir kişi, metronun saatinde gelmemesi işe geç kalmasına sebep olacaktır. Ya da bir sebepten uçağın zamanında kalkış ve iniş yapamaması, yolcuların yetişmesi gereken yerlere yetişememesine sebep olacaktır. Aynı şekilde salgın hastalıklarda ve felaketlerde bölgeye gıda ve ilaç yardımının zamanında yapılamaması ciddi zararlara hatta insan hayatının olumsuz etkilenmesine sebep olacaktır. Lojistiğin müşteriler ve satıcılar açısından da önemli olduğu bilinmektedir. Fakat müşteriler olarak bizler ihtiyaçlarımızın ve buna bağlı siparişlerimizin zamanında karşılandığı müddetçe lojistiğin önemini kavramakta güçlük çekeriz. Örneğin, özelikle günümüzde internet kullanımının artması ile internet üzerinden satışlar da artış göstermektedir. Tedarikçiler internet kullanıcıların verdikleri siparişleri birkaç gün hatta birkaç saat içerisinde teslim etmeyi garanti etmektedirler. Bu doğrultuda tüketicinin verdiği sipariş zamanında ulaşmazsa ya da yanlış bir ürün tüketiciye ulaşırsa bunun sebebi lojistik süreçlerin doğru yapılandırılmaması ve planlanmamasıdır. Hele ki sipariş doğum günü, yılbaşı gibi hediyeler için verilmişse teslim zamanının sabit olması gerekir. Bahsedildiği gibi yanlış bir ürünün ulaşması ise ayrıca hem ürünün geri alma hem de siparişin hızlandırılması ihtiyacı doğurduğundan satıcı ekstra maliyete katlanmaktadır. Aynı şekilde lojistik sanayide de önemli bir role sahiptir. Örneğin bir otomobil fabrikasında kullanılan hammaddenin sevkiyatının zamanında yetişmemesi tüm hattın durmasına sebebiyet verir. Lojistiğin başka bir önemi ise güvenlikle ilgilidir. Savaş esnasında ordunun gıda ve mühimmat gereksinimi zamanında ulaştırılamazsa, ölüm ve savaş kaybetme gibi sonuçlar doğuracaktır. 1.2. Lojistik Yönetiminin Tanımı about:blank 4/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap Lojistik yönetiminin ne demek olduğunu anlayabilmek lojistik kavramını anlamak için yardımcı olacaktır. Lojistik Yönetimi literatürde birçok isimle bilinmektedir. Bunlar; İşletme Lojistiği (business logistics) Kanal Yönetimi (Channel Management) Dağıtım (Distribution) Endüstriyel Lojistik (Industrial Logistics) Lojistik Yönetimi (Logistical Management) Lojistik (Logistics) Malzeme Yönetimi (Material Management) Fiziksel Dağıtım (Physical Distribution) Tedarik Zinciri Yönetimi (Supply Chain Management) Bunlar arasında en çok kabul görmekte olan terim ise lojistik yönetimidir. Lojistik Yönetiminin tanımını, 15.000’den fazla lojistik yöneticisinden oluşan Lojistik Yönetimi Konseyi (CLM) şu şekilde yapmaktadır; “Tedarik Zinciri sürecinin bir parçası olan lojistik yönetimi; müşteri gereksinimlerini karşılayabilmek için, kaynaklardan tüketim noktalarına malzemenin, hizmetin ve bilginin etkin ve verimli akışını planlar, uygular ve kontrol eder. “ Bu tanım, otomotiv, tekstil, kozmetik, beyaz eşya, gıda, uçak gibi hem imalat, hem de hastane, banka, okul, devlet, toptancı, perakendeci gibi hizmet işletmelerindeki malzeme, hizmet ve bilgi akışını kapsamaktadır. Lojistik süreçlerin girdilerini, doğal, insan, finansal ve bilgi kaynakları oluşturur. Lojistikçiler ise, bu girdileri, hammadde, yarı mamul veya mamul şeklinde planlar, uygular ve kontrol eder. Lojistik faaliyetlerin verimli ve etkin kullanımıyla lojistik çıktılar oluşur. about:blank 5/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap Şekil-1: Lojistik Yönetimi 1.3. Lojistiğin Ekonomideki Rolü Küreselleşen ve günümüzde köy olarak nitelendirilen dünyamızda müşteriler çok farklı ürün ve hizmetleri dünyanın her noktasından temin edebilmektedir. Aynı şekilde, üretilen mal ve hizmetler, dünyanın her noktasındaki müşterilere dağıtılmakta ve satılmaktadır. Bu doğrultuda işletmeler tek tesis yerine faklı yerlerde tesis kurmaya başlamışlardır. Ayrıca, Hedef noktasından tüketim noktasına dağıtım ağlarını da geliştirmişlerdir. Amerika Birleşik Devletleri’nde, lojistik GSMH ‘nın %9,9 una karşılık gelmektedir. 1.4. İşletmeler Açısından Lojistiğin Önemi about:blank 6/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap Günümüzde işletmeler müşteri memnuniyetini temel alarak faaliyetlerini sürdürmektedirler. Bu doğrultuda işletmeler için müşteri ihtiyaçları ve beklentileri en öncelikli kavram olmuştur. Amaç müşterilerin ihtiyaçlarını karşılayarak, müşteri tatminini sağlamak aynı zamanda da işletme karlılığını maksimum kılmaktır. Başka bir ifadeyle minimum maliyetle maksimum hizmet düzeyi sağlayabilmektir. Bu amaç doğrultusunda işletmeler; pazarlamanın 4P sini (Product, Price, Promotion, Place) doğru kullanmalı ve birbiriyle iyi entegre etmelidirler. Doğru ürüne, doğru tanıtımla, doğru fiyatla, doğru yerde sahip olmalıdırlar. Lojistik ise bunlar arasında doğru yer, tanımının içerisinde yer almaktadır. Çünkü müşterinin tatmin olabilmesi için istediği ürüne, istediği yerde ve istediği zamanda sahip olması gerekir, dolayısıyla doğru yer kavramını sağlamak, zamanında teslim edilen siparişle ve müşteri hizmet düzeyinin yüksek olmasıyla gerçekleşir. Müşterinin isteğini karşılayan ürünü, müşteriye ödemeye razı olduğu fiyattan ulaştırırsa, hizmet düzeyi artacak ve maliyetler de düşecektir. Lojistik faaliyetler de bu bakımdan yer ve zaman faydası oluşturacaklardır. Dolayısıyla lojistiğe önem veren işletmeler, müşteriyi daha fazla tatmin ederek amaçlarına ulaşacaklardır. Burada dikkat edilecek nokta sadece mamul ya da hizmet olarak olaya bakılmaması gerektiğidir. Ayrıca, hammadde, yarı mamul olarak da bu şekilde bakılabilir. Örneğin üretim başlamadan önce ihtiyaç olan hammaddenin veya yarı mamulün de stokta olması gerekir ki stok yönetimi lojistik faaliyetlerin başında gelmektedir. Aynı zamanda işletmenin asıl amacı da kar etmek olduğundan, bunu maliyetleri düşürerek yapmalıdır. Dolayısıyla ileride detaylı olarak açıklanacağı üzere, stok elde bulundurma maliyeti, depolama maliyetleri, sipariş hacmi, sipariş maliyetleri gibi lojistik faaliyetlerdeki maliyeti azaltarak ve etkinliği arttırarak gerçekleştirir. 1.5. Lojistiğin Tarihçesi Lojistik faaliyetler insanlığın yaratılışından itibaren olmasına rağmen, lojistiğin bilim olarak incelenmesi zirai ürünlerin dağıtımının incelenmesi ile 1900’lü yılların başına rastlamaktadır. John F. Crowell, 1901 yılında yayınlanan bir makalede, çiftlik ürünlerinin dağıtımını etkileyen maliyet ve faktörleri incelemiştir. Daha sonra, Arch W. Shaw, 1916 yılında, lojistiği stratejik bakış açısıyla ele almıştır. Aynı yıl L.D.H. Weld, dağıtım kanalı kavramını tanıtmıştır. 1922 yılında, Fred E. Clark lojistiğin pazarlama açısından önemine değinmiştir. 1927 yılındaysa lojistik Ralph Borsodi tarafından bugünkü kullanımına uygun tanımlanmıştır. İkinci Dünya savaşının başlamasıyla birlikte, lojistik iyice geliştirildi ve tam anlamıyla belirginleştirildi. Çünkü lojistik üstünlük, Müttefik Devletlere savaşı kazanmasına katkıda bulundu. Böylece lojistik tanınmaya ve önemsenmeye başladı. (1941-1945) 1956 yılında hava taşımacılığı ile ilgili yapılan bir çalışmada “Toplam Maliyet Analizi” ile lojistiğe yeni bir boyut kazandırıldı. Bilindiği gibi hava taşımacılığı taşımacılık türleri arasında en maliyetli olanıdır. Fakat hava taşımacılığının kullanılması, düşük stok miktarlarıyla çalışmayı dolayısıyla stok elde bulundurma maliyetini minimize etmeyi ve müşteriye hızlı gönderimi sağlamaktadır ki bu da hizmet düzeyini arttırmaktadır. 1961 yılında lojistik yönetimi üzerine ilk kitap yazılmıştır. Aynı yıllarda Peter Drucker da lojistiğin işletmelerin etkinliğini arttırmak için en önemli etkenlerden olduğunu belirtmiştir. 1963 yılında Ulusal Fiziksel Dağıtım Yönetimi Konseyi (The National Council of Physical Distribution Management) kurulmuştur. Bu konseyin 1985 yılında ismi Lojistik Yönetimi Konseyi (Council of Logistic Management) olarak değişmiştir. Konseyin amacı lojistik teorisini geliştirmek ve lojistik süreçlerin anlaşılmasını sağlayarak bilinirliğini arttırmaktı. 1960 lı yıllardan 1980’lere kadar lojistik hakkında bir çok kitap, makale, bildiri ve çeşitli eserler yazılmıştır. DRP, MRP, Kanban, JIT gibi kavramlar konuşulmuştur. 1972 yılında Michael Shiff, Muhasebe ve Lojistik arasındaki ilişkiyi kitabında incelemiştir. Ayrıca 1970’ler ile 1980’lerde başta Amerika olmak üzere ülkeler taşımacılıktaki kısıtlamaları kaldırarak (deregülasyon) hava, tren, kara ve deniz taşımacılığının önü açılmıştır. Deregülasyonlar, işletmelerin rekabetçi ve serbest bir yapıya geçmelerini sağlamıştır. Fiyat özgürlüğü, çizelgeleme ve rotalamada esneklik, yeni ve çeşitli hizmetlerin doğmasının önünü açmıştır. Yine 1980’lerde bilgisayar teknolojisi muazzam bir şekilde gelişmiş ve hayatın her alanına yavaş yavaş girmeye başlamıştır. Bu doğrultuda bilgisayarın lojistik hayata girmesi de gecikmemiştir. Özellikle stok about:blank 7/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap yönetimi, çizelgeleme, sipariş yönetimi ve rotalama alanlarında oldukça yaygın olarak bilgisayar kullanımı gelişmiştir. Aynı zamanda dünyada başlayan küreselleşme ile işletmeler, dünyanın her noktasında hammadde, iş gücü, yedek parça gibi ihtiyaçlarını tedarik etmeye başlamışlardı. Böylece firmalar dünyanın her noktasına açılabildiler. Bu da beraberinde lojistik faaliyetleri daha da önemli kılmıştır. 1.6. Lojistik Faaliyetler Şekilde de belirtildiği üzere lojistik faaliyetleri şu şekilde sıralamıştık. 1. Müşteri Hizmeti 2. Talep Tahmini 3. Stok Yönetimi 4. Lojistik İletişim 5. Malzeme Elleçleme 6. Sipariş Süreci Yönetimi 7. Paketleme 8. Yedek Parça Desteği 9. Tesis ve Depo Yer Seçimi 10. Satınalma 11. Tersine Lojistik 12. Dağıtım 13. Depolama Kitabın bu bölümünde bu faaliyetler kısaca açıklanacak diğer bölümlerde ise daha detaylı bilgi verilecektir. 1. Müşteri Hizmeti: Önceden belirlenmiş maliyet ve hizmet düzeyi dengesinde, tüm süreçleri müşteri odaklı olarak ele almaktır. Burada temel amaç müşteri memnuniyetini yakalamak ve sürdürebilmektir. Müşteri daha önce de belirtildiği üzere doğru ürüne, doğru yerde, uygun koşullarda ve uygun maliyetle ulaşmak ister. Lojistik bu noktada, uygun maliyetle müşteri memnuniyetini sağlamak için önemli bir süreç haline gelmiştir. 2. Talep Tahmini: Müşterilerin gelecekte ihtiyaç duyacakları ürün ya da hizmetin miktarının belirlenmesidir. Gelecek döneme ait tahminler, fiyatlama, maliyet, promosyon, işgücü oranı, üretim planlama, operasyon planlama, bütçeleme, satınalma, çizelgeleme, stok yönetimi gibi tüm faaliyetleri etkileyecek ve kendisine göre şekillendirecektir. Bu bağlamda talep tahminleri, lojistik açısından muazzam bir öneme sahiptir. Talebin tahmin edilmesi bir firmanın ne kadar üreteceğine karar verdikten sonra, üretilen ürünlerin hangi miktarlarda nerelere dağıtılacağına da karar verir. Talep tahminleri lojistik yöneticisinin karar almasında temeli teşkil ettiğinden bu kitapta talep tahminleri detaylı bir şekilde incelenecektir. 3. Stok Yönetimi: Stok yönetimi üretim için gerekli olan malzemenin temin edilmesi olarak başlamakta bu malzemenin de doğru zamanda müşteriye ulaşmasını sağlamaktadır. Hammadde, yarımamul, mamul şeklinde olan stoklar işletmeler için bir maliyet kalemi olmaktadırlar. Stoka bağlanan parayı işletmeler alternatif yerlerde kullanamamaktadırlar. Dolayısıyla stoklar bir işletme için maliyet demektir. İleride açıklanacak olan sipariş, elde bulundurma gibi maliyetleri dikkate alarak ve maksimum hizmet düzeyini sağlayarak iyi bir stok yönetimi her işletme için gereklidir. İyi bir stok yönetimi ise bu çerçevede ne kadar sipariş verilecek ve ne zaman sipariş verilecek sorularına doğru yanıt aramaktır. about:blank 8/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap 4. Lojistik İletişim: Lojistikteki iletişim özellikle işletmeler, tedarikçileri ve müşterileri arasında ilerlemektedir. Zamanında ve doğru bir iletişim lojistik yönetiminin etkili olmasını sağlamaktadır. Bu bağlamda işletmeler bilgisayar teknolojisinden özellikle yüksek oranda faydalanarak doğru iletişim kurmanın yollarını aramaktadırlar. Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) programlarının günümüzde hemen hemen her işletme tarafından kullanılması da bunun en büyük göstergelerinden biridir. Hem firma içi, hem firmanın tedarikçi ve müşterileriyle kurduğu bilgisayar ortamındaki bu türlü iletişim verimliliği arttırmaktadır. Böylece iyi bir stok yönetim, satınalma ve sipariş yönetimi yapabilmektedirler. 5. Elleçleme: Hammadde, yarı mamul, mamul şeklindeki stokların fabrikada veya depodaki hareketleriyle ve taşınmalarıyla ilgili faaliyettir. Bu bağlamda minimum Elleçleme, minimum taşıma mesafesi amaçlanmaktadır. Çünkü her Elleçleme firmaya maliyet olarak yansımaktadır. Bunları minimum kılmak maliyetleri de direkt olarak düşürecektir. 6. Sipariş Süreci: Müşteri siparişinin gelmesi direkt olarak lojistik süreçleri tetikleyecek ve başlatacaktır, bu süreçlerle müşteri talebi karşılanmaya çalışılacaktır. Sipariş süreci temel olarak üç grupta incelenebilir: birincisi “operasyonel elemanlar” , burada siparişin girilmesi, çizelgeleme, siparişin taşınması (nakliye) ve faturalamadır. İkincisi “iletişim elemanları”, bunlar da teklif alma, siparişin izlenmesi, hızlandırılması, ürün bilgilerinin istenmesidir. Üçüncü grup ise “finans elemanları” dır, burada kredi veya para bulma süreci, ödeme sürecidir. Bu doğrultuda tüm bu sipariş sürecinin hızlı ve doğru yapılması, yönetilmesi, müşteri talebinin karşılanmasını sağlayacaktır. Sipariş sürecinin yönetimi, müşteri tatmininin önemli faaliyetlerinden biri olmaktadır. Bu faaliyette yine bilgisayar sistemlerinin küçümsenemeyecek önemi bulunmaktadır. Bu sistemler başlangıç aşamasında firmaya önemli bir maliyet kalemi olarak karşısına çıkmasına rağmen daha sonra sipariş ve diğer süreçlerin hızlanmasına yardımcı olmaktadır. 7. Paketleme: Paketleme hem pazarlama hem de lojistik süreçler açısından önemlidir. Paketler, boy, en, ağırlık, renk ve üzerindeki ürün bilgilerinden oluşmaktadır. Müşterinin ürün hakkında bilgi almasını ve beğenisini etkiler. Lojistikte ise, paketler, hem ürünün taşınması, elleçlenmesi vs. sırasında korunmasını sağlamaktadır hem de nasıl taşınacağı, nasıl depolanacağını etkilemektedir. Bu bağlamda taşıma maliyetlerine, depolama maliyetlerine direkt olarak paket etki etmektedir. Özellikle küreselleşen dünyada uzun mesafe taşımalarda bunun önemi daha da artmaktadır. 8. Yedek Parça Desteği: Lojistik faaliyetler sadece hammaddenin müşteriye ulaşması sırasında izlediği yolda değil, tersine yönde hareketlerde de önemlidir. Özellikle yedek parça temini, yedek parçanın depolanması, taşınması da lojistik faaliyettir. Satış sonrası oluşabilecek yedek para ihtiyacında, Yedek parçaların müşterilere hızlı biçimde ulaştırılması, yedek parçanın hızlı temini yine müşteri memnuniyetini arttırmada fayda sağlamaktadır. 9. Depo Yeri Seçimi: Yer seçimi problemi operasyon yönetiminin temel konularındandır. İster kiralansın ister satın alınsın işletmenin nerede kurulacağı muazzam derecede önemlidir. Çünkü belirlenen yer, tüm dağıtım ağının nasıl şekilleneceğine, hammaddenin nasıl temin edileceğine vs. tüm süreçlere etki etmektedir. Bu da yine müşteri hizmet düzeyini etkilemektedir. Hedef pazara uzaklığı, hammadde kaynağına uzaklığı, devlet politikaları, işgücüne yakınlık gibi tüm faktörler yer seçimi problemini etkilemektedir. 10. Satına Alma: Her firma dışarıdan hem ürün hem de hizmet satın almaktadır. Yapılan araştırmalar firmaların gelirlerinin yarısından çoğunun dış kaynak kullanımına gittiğini göstermektedir. Bu bağlamda yapılan tüm bu alımlar “Satın Alma” başlığı altında incelenmektedir. Tedarikçi Seçimi, Malzeme, Hizmet seçimi, Fiyat Belirleme, Satınalma zamanının seçimi ve kabul kontrolü bu başlığa girmektedir. 11. Tersine Lojistik: Yedek Parça desteği başlığında söylediği üzere, malzemenin müşteriye doğru akışının dışında tersine bir akış da söz konusudur. Sadece tamir bakım için değil, ürünler hatalı, kusurlu ya da ekonomik ömürlerini tamamladıktan sonra tedarik zincirinde tersine hareket yapmaktadırlar. Geri dönüşüm, yeniden üretim, tamir bakım ve yamyamlaştırma gibi kavramlar bu bağlamda incelenmektedirler. Tersine Lojistik hem çevrenin korunmasına hem de maliyet azaltmaya yardımcı olan bir faaliyettir. Fakat maalesef işletmeler günümüzde tersine lojistik faaliyetlerini yeterli düzeyde geliştirememişlerdir. 12. Dağıtım: Lojistik faaliyetlerden belki de en önemlisi ürünün bir noktadan başka bir noktaya taşınmasıdır. Dağıtım ürünün hareketinin hangi taşıma yöntemiyle yapılacağının seçimi, (deniz, kara, hava, ray), doğru rotanın tespiti şeklinde karşımıza çıkar. Tüm bu taşıma esnasında yerel ve uluslararası kuralların ve about:blank 9/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap sınırlamaların da bilinmesi gerekmektedir. Yüksek bir maliyet kalemi olduğundan yönetilmesi önemli bir faaliyettir. 13. Depolama ve Saklama: Her ürün taşınmayı ya da satılmayı beklemek üzere bir yerde bekletilir. Üretim ile Tüketim arasındaki süre uzadıkça depolanan miktar da artmaktadır. Bu doğrultuda, depolama alanlarının yerleşim düzeni, güvenliği, depo içinde taşıma yönetiminin belirlenmesi gibi konular dikkate alınmaktadır. Yukarıda sayılan tüm faaliyetler, lojistiğin konusuna girmekte ve iyi bir lojistik yönetimi ihtiyaca göre bu faaliyetlerinin tamamının veya bir kısmının yönetilmesidir. Tedarik Zinciri boyunca olan tüm akışı bu faaliyetlerle yönetmektedir. Dikkat edilecek olursa yukarıdaki faaliyetlerin her biri birbirleriyle etkileşim içerisindedir. Dolayısıyla Lojistik Yönetimi de bu faaliyetleri bir bütün olarak görmeli ve tümünü yönetme yoluna gitmelidir. Buradan yola çıkarak Lojistik Maliyetler de ele alındığında tek bir faaliyetin maliyetini düşürmek yerine, tüm lojistik faaliyetler bir arada düşünülerek Toplam Lojistik Maliyetini düşürmek hedeflenmelidir. Örneğin az miktarda stok bulundurmak, depo ve elde bulundurma maliyetini düşürecektir fakat bu, nakliye giderlerini arttırabilir hatta müşteri hizmet düzeyini düşürebilir. Ya da tersi düşünülerek fazla stoklanmış ürün de stok maliyetlerini arttıracaktır. Yöneticiler “Toplam Maliyet Analizi” yaparak tüm maliyetleri düşürmekle yükümlü olmalıdırlar. Bu da Lojistik Faaliyetlere bütünüyle bakmakla mümkün olmaktadır. Şekilde tüm maliyetler ve lojistik faaliyetlerle ilişkileri verilmiştir. Birini düşürmek diğerinin artmasına sebep olacağından tümünü bir bütün olarak görmek gereklidir. Çünkü tüm maliyetler birbirleriyle ilişki içerisindedir. Birbirini etkilemektedirler. Lojistik faaliyetlerin gerçekleşmesi, faaliyetlerle alakalı maliyetlerin oluşmasına sebep olmaktadırlar. Bu maliyetleri de Şekilde görüldüğü gibi 6 başlıkta toplamak mümkündür. Bunlar faaliyetlerden doğan maliyetlerdir. about:blank 10/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap Şekil-2: Lojistik Faaliyetler Örneğin müşteri hizmetlerinin en önemli maliyeti, satış kaybıdır. Sadece o anki satışları değil gelecek satışları hatta müşteriyi bile kaybedebilirler. Burada önemli olan şey doğru hizmet düzeyinin seçilmesidir. 1.7. Tedarik Zinciri Yönetimi İş hayatında ya da toplumun tüm kesimlerinde ürünler sürekli olarak üretildikleri yerden tüketilecekleri yere doğru sıralı bir akış içerisindedirler. Bu ürünler sürekli olarak üretici ve tüketici arasında el değiştirirler. Bu el değiştirme ürünün talebi ile tetiklenir mevcutta olması ile ise el değiştirir. Bu el değiştirme birçok müşteri ve bir çok üretici arasında yapılmaktadır. İşte buradaki var olan tüm üretici ve tüketicilerin oluşturduğu sıralı yapıya “tedarik zinciri”, “talep zinciri” ya da “değer zinciri” denmektedir. Tedarik Zinciri Yönetimi kavramı 1980’lerden sonra telaffuz edilmeye başlanmış ve populeritesini de gün geçtikçe arttırmıştır. Fakat bu popülerliğinin yanı sıra tam olarak ne olduğu, diğer kavramlardan nasıl ayrıldığı ve hangi fonksiyonları kapsadığı tam olarak açıklık kazanmamıştır. Çoğu zaman “lojistik” about:blank 11/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap kavramıyla eş anlamlı olarak kullanılmış, kimi zaman da tanımı gereği “üretim ve operasyon yönetimi” ile karıştırılmıştır. Halbuki “tedarik zinciri yönetimi” kavramı her iki kavramdan da geniş bir tanıma sahiptir. “Tedarik Zinciri Yönetimi, bir uçtan bir uca, nihai tüketiciden, ilk tedarikçiye kadar, tüm paydaşlara değer katan ürün, hizmet ve bilginin iş süreçlerini içermektedir. “ Bu tanım bir önceki bölümde yaptığımız lojistik tanımından bazı farklar içermektedir. Öncelikle Tedarik Zinciri Yönetimi, aşağıdaki 8 adet iş sürecini yönetmektir: Müşteri İlişkileri Yönetimi Müşteri Hizmetleri Yönetimi Talep Yönetimi Sipariş Yenileme (İkmal) Üretim Yönetimi Satın Alma. Ürün Geliştirme ve Ticarileştirme Dönüşlerin Yönetimi (Tersine TZY) about:blank 12/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap Şekil-3: Tedarik Zinciri Yönetimi Bölüm Özeti Tedarik Zinciri sürecinin bir parçası olan lojistik yönetimi; müşteri gereksinimlerini karşılayabilmek için, kaynaklardan tüketim noktalarına malzemenin, hizmetin ve bilginin etkin ve verimli akışını planlar, uygular ve kontrol eder. İşletmenin asıl amacı kar etmek olduğundan, bunu maliyetleri düşürerek yapmalıdır. Dolayısıyla ileride detaylı olarak açıklanacağı üzere, stok elde bulundurma maliyeti, depolama maliyetleri, sipariş hacmi, sipariş about:blank 13/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap maliyetleri gibi lojistik faaliyetlerdeki maliyeti azaltarak ve etkinliği arttırarak gerçekleştirir. Lojistik Maliyetler ele alındığında tek bir faaliyetin maliyetini düşürmek yerine, tüm lojistik faaliyetler bir arada düşünülerek Toplam Lojistik Maliyetini düşürmek hedeflenmelidir. Örneğin az miktarda stok bulundurmak, depo ve elde bulundurma maliyetini düşürecektir fakat bu, nakliye giderlerini arttırabilir hatta müşteri hizmet düzeyini düşürebilir. Ya da tersi düşünülerek fazla stoklanmış ürün de stok maliyetlerini arttıracaktır. Yöneticiler “Toplam Maliyet Analizi” yaparak tüm maliyetleri düşürmekle yükümlü olmalıdırlar. Bu da Lojistik Faaliyetlere bütünüyle bakmakla mümkün olmaktadır. Tedarik Zinciri Yönetimi kavramı 1980’lerden sonra telaffuz edilmeye başlanmış ve populeritesini de gün geçtikçe arttırmıştır. Fakat bu popülerliğinin yanı sıra tam olarak ne olduğu, diğer kavramlardan nasıl ayrıldığı ve hangi fonksiyonları kapsadığı tam olarak açıklık kazanmamıştır. Çoğu zaman “lojistik” kavramıyla eş anlamlı olarak kullanılmış, kimi zaman da tanımı gereği “üretim ve operasyon yönetimi” ile karıştırılmıştır. Halbuki “tedarik zinciri yönetimi” kavramı her iki kavramdan da geniş bir tanıma sahiptir. Tedarik Zinciri Yönetimi, bir uçtan bir uca, nihai tüketiciden, ilk tedarikçiye kadar, tüm paydaşlara değer katan ürün, hizmet ve bilginin iş süreçlerini içermektedir. Kaynakça Akyurt, İ.Z. ve Keskintürk, T. ve Arıkan, M.V. (2009). Determining the parameters of periodic optional replenishment model with genetic algorithm. İstanbul: International Logistics and Supply Chain Congress. Axsater, S. (2006). Inventory control. The United States of America: Springer Science Business Media. Second Edition. Buchan, J. ve Koenıgsberg, E. (1966). Scientific inventory management. New Delhi: Prentice-Hall of India Private Limited. Fabrycky, W. J. ve Jerry, B. (1967). Procurement and inventory systems: Theory and analysis. The United States of America: Reinhold Publishing Corporation. Erol, İ., Velioğlu M. N. ve Şerifoğlu, F. S. (2006). AB Uyum Yasaları ve Sürdürülebilir Kalkınma Bağlamında Tersine Tedarik Zinciri Yönetimi: Türkiye’ye Yönelik Araştırma Fırsatları ve Önerileri, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 244: 86-106. Giannoccaro, I. ve Pontrandolfo, P. (2002). Inventory management in supply chains: a reinforcement learning approach. International Journal of Production Economics. Vol.78. s. 153-161. Guide Jr., V. D. R. (2000). Production Planning and Control for Remanufacturing: Industry Practice and Research Needs. Journal Of Operations Management, Vol. 18, No. 4, 467-483. Guide Jr., V. D. R., Kraus, M. E. ve Srivastava, R. (1997). Scheduling Policies for Remanufacturing. International Journal of Production Economics, Vol. 48, 187-204. Guide Jr., V. D. R. ve Srivastava R. (1997). An evaluation of order release strategies in a remanufacturing environment. Computers and Operations Research, 24(1):37-47. Güngör, A. ve Gupta, S.M. (1999). Issues in environmentally conscious manufacturing and product recovery: a survey. Inoue, H. (1994). Designed for Disassembly. Look Japan, Volume: 40, s:24-25. Krupp, J. A. (1992). Core Obsoleslence Forecasting in Remanufacturing. Production and Inventory Journal, V. 33 S: 12-17. about:blank 14/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap Lund, R. (1998). Remanufacturing: an American Resource. USA: Proceedings of the Fifth International Congress Environmentally Conscious Design and Manufacturing, June 16 and 17 1998, Rochester Institute of Technology, Rechester, NY. Lund, R. (1983). Remanufacturing: United States Experience and Implications for Developing Nations. The Washington D.C.: The World Bank. Thierry M., Salomon M., Nunen J.V. ve Wassenhove L.V. (1995). Strategic Issues in Product Recovery Management. California Management Review. Vol:37, No:2 S: 114-135 Tibben-Lembke R.S. ve Rogers D.S. (2002). Differences Between Forward and Reverse Logistics in A Retail Environment. Supply Chain Management: An International Journal Vol: 7, No 5. Yüksel, H. ve Çelikoğlu, C. C., (2004). Yeniden üretim Faaliyetlerinin Planlaması ve Kontrolü için Bir Yöntem Önerisi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 6, Sayı 3, Sayfa: 152-166. Ünite Soruları Soru-1 : Aşağıdakilerden hangisi lojistik yönetimi için kullanılan diğer isimlerden değildir? (Çoktan Seçmeli) (A) Kanal Yönetimi (B) Fiziksel Dağıtım (C) Tedarik Zinciri Yönetimi (D) Dağıtım Gereksinim Planlama Malzeme Yönetimi Cevap-1 : Dağıtım Gereksinim Planlama Soru-2 : “Tedarik Zinciri sürecinin bir parçası olan ………; müşteri gereksinimlerini karşılayabilmek için, kaynaklardan tüketim noktalarına malzemenin, hizmetin ve bilginin etkin ve verimli akışını planlar, uygular ve kontrol eder. “ Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? (Çoktan Seçmeli) (A) Üretim Yönetimi (B) Perakende Yönetimi about:blank 15/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap (C) Malzeme İhtiyaç Planlaması (D) Tedarik Ağı (E) Lojistik Yönetimi Cevap-2 : Lojistik Yönetimi Soru-3 : Lojistik Yönetimi pazarlamanın 4P ‘si içerisinde en uygun hangisiyle örtüşmektedir? (Çoktan Seçmeli) (A) Ürün (B) Üretim (C) Yer (D) Tanıtım Fiyat Cevap-3 : Yer Soru-4 : Lojistik kavramı bilimsel olarak ilk hangi sektör üzerinde incelenmiştir? (Çoktan Seçmeli) (A) Tekstil (B) Otomotiv (C) Beyaz Eşya (D) Zirai Endüstriyel Cevap-4 : Zirai Soru-5 : Lojistik kavramını bugünkü tanımına uygun tanımlayan kimdir? (Çoktan Seçmeli) about:blank 16/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap (A) Ralph Borsodi (B) John F. Crowell (C) Fred E. Clark (D) Arch W. Shaw L.D.H. Weld Cevap-5 : Ralph Borsodi Soru-6 : Aşağıdaki isimlerden hangisi lojistikte “dağıtım kanalı” kavramını tanımlamıştır? (Çoktan Seçmeli) (A) Ralph Borsodi (B) John F. Crowell (C) Fred E. Clark (D) Arch W. Shaw (E) L.D.H. Weld Cevap-6 : L.D.H. Weld Soru-7 : Lojistik Yönetimi kavramının dünya tarafından tanınması ve önemsenmesi hangi olayla gerçekleşmiştir? (Çoktan Seçmeli) (A) Petrol Krizi (B) Birinci Dünya Savaşı (C) Fordizm Akımı (D) Çitleme Hareketi (E) İkinci Dünya Savaşı Cevap-7 : İkinci Dünya Savaşı Soru-8 : about:blank 17/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap Müşterilerin gelecekte ihtiyaç duyacakları ürün ya da hizmetin miktarının belirlemeye yönelik lojistik faaliyet hangisidir? (Çoktan Seçmeli) (A) Talep Tahmini (B) Müşteri Hizmetleri (C) Satın Alma (D) Depolama Dağıtım Cevap-8 : Talep Tahmini Soru-9 : Yapılan araştırmalar firmaların gelirlerinin yarısından çoğunun dış kaynak kullanımına gittiğini göstermektedir. Yukarıdaki ifade hangi lojistik faaliyetin önemini göstermektedir? (Çoktan Seçmeli) (A) Talep Tahmini (B) Müşteri Hizmetleri (C) Satın Alma (D) Depolama Dağıtım Cevap-9 : Satın Alma Soru-10 : Önceden belirlenmiş maliyet ve hizmet düzeyi dengesinde, tüm süreçleri müşteri odaklı olarak ele alan lojistik faaliyet hangisidir? (Çoktan Seçmeli) (A) Talep Tahmini (B) Müşteri Hizmetleri (C) Satın Alma (D) Depolama about:blank 18/225 25.09.2024 15:31 Ders : LOJİSTİK YÖNETİMİ - eKitap Dağıtım Cevap-10 : Müşteri Hizmetleri about:blank 19/225