Fonetiek en Fonologie - Studie Notes PDF

Deel 1: fonetiek en fonologie ============================= - Techniek hebben ontwikkeld om bepaalde klanken te produceren - Aapachtig naar homo sapiens sapiens: vocaalmembraam is verdwenen - Maar ook: tongbot, laryngale luchtzakken, kin ( tong veel meer bewegingsvrijheid) - Overgang...

Deel 1: fonetiek en fonologie ============================= - Techniek hebben ontwikkeld om bepaalde klanken te produceren - Aapachtig naar homo sapiens sapiens: vocaalmembraam is verdwenen - Maar ook: tongbot, laryngale luchtzakken, kin ( tong veel meer bewegingsvrijheid) - Overgang in het vocaalmembraam: trillingen in de longen - Prefrontale operculum - Linkerhelft en rechterhelft: link tussen gebruik van helft van de hersenen met taal - 97% rechtshandige linkse helft van brein, 75 % linkshelft rechtse helft van brein - Motorische cortex: gebied in de hersenen verantwoordelijk voor plannen, aantsuren en uitvoeren van vrijwilige bewegingen - Articulatie vereist veel motorische activiteit - Spectogram: visueel voorstelling waarbij trillingen worden op bepaalde klanken weergegeven 1. Lexicon: mentale woordenlijst met betekenissen, klanken en gammaticale rgeels in iemands hoofd. 2. Word: een betekenisvolla eenheid van taal, opgebouwd uit één of meer morfemen. 3. Syllable: lettergreep 4. Segment: afzonderlijke klankeenheid (klinker of medeklinker) 5. Feature: een eigenschap van spraakklanken zoals stemhebbenheid of articulatieplaats. 6. Speech phonetics: de studie van de fysieke productie en akoestische eigenschappen van spraakklanken. - Ipa(international phonetic alphabet) : fonetisch alfabet - Xhosa: kliktaal, betekenis onderscheidende klank (de kliks hebben een onderscheidende functie) Definities: fonetiek en fonologie --------------------------------- - [Fonetiek] (langue): articulatorische(productie), akoestische (transmissie en auditieve/ perceptuele (perceptie) fonetiek - Productie van de spraakklanken in een taal zonder te weten welke taal het is - [Fonologie] (parole): hoe bepaalde dialecten woorden uitspreken, studie van individu die met variatie spreekt, studie van verschillende patronen die die klanken kunnen aannemen - Fonologische regels: regels die bepalen hoe fonemen en allofonen in een taal worden gebruikt. Daarnaast bepalen deze regels hoe fonemen en allofonen worden geordend in toelaatbare lettergreepstructuren. [Fonetiek ] - Spelling is hetzelfde maar uitspraak anders Vb: vis, lieutanant (leftenant in R.P. english) - Visa card: intrusive r ( visar card) - Niet-transparante en transparante spelsysteem: nederlands is transparant, frans niet en Engels ook niet (bepaalde letters worden niet uitgesproken vb: oiseau, thorough) - Dezelfde letters/ lettergrepen die verschillende klanken maken (vb op ppt) - Suprasegmentale aspecten: aspecten die relateren aan klemtoon, ritme, en prosodie in algeem, waar de klemtoon ligt? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- KENNEN: suprasegmentale aspecten, klinkerdriehoek, diakritische teken (alleen weten wat het is en betekent) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - Eerste klemtoon, tweede klemtoon, hoelang een klank is: lang,half lang en zee kort - Fonemen (fonetisch verschil): klankverschil induceert een verschil in betekenis ------------------------------------------------------------------------------------------------ EXAMENVRAAG: Welke van de opties zijn niet te onderscheiden? + woord: opties van transcripties ------------------------------------------------------------------------------------------------ - Minimaal paar: lief en leef, kat en mat - Transcriptie - Brede transcriptie: allofonishe variatie, bron - Smalle transcriptie: heel veel detail [Sleutelprocessen van spraakproductie: ] 1. Ademhaling: inspiratoire cyclus 3 fases, expiratoire cyclus 2. Stemgeving: hoge of lage klanken van belang - Glottis: gaat automatisch open en dicht - Glottal stop: Amerikaans Engels en Arabisch wordt aangeleerd 3. Resonantie: formant (band op spectogram) 4. Articulatie [Klinkers] (ppt) - Vegetatieve geluiden - Diftong (twee monoftongen= klinkers): één van de klanken is overheersend ---\> voorbeelden uit het hoofd leren [Consonanten] (medeklinker) - 3 parameters: - Articulatiewijze: - Plofklanken= een klank die gerealiseerd wordt door een korte onderbreking van de luchtstroom in jouw longen vb. Bed, bad (geen stemgeving, auslautverhärtung), tempel, donker - Nasaal: nazale geluiden dat geproduceerd worden met een hindernis in de mondholte... - Fricatieven: typische startklanken van het engels (niet zo vaak in het nederlands) - Liquidae of vloeiklanken: l,r - Halfklinkers, semivocalen of glides: j,w - Pg 18 ppt overzicht medeklinkers - Foneemontwikkeling en fonologische ontwikkeling - Baby's beginnen al vroeg te kirren (dierengeluiden maken) - Vegetatieve geluiden (hoesten) naar koeren (klinkergeluiden) - Fonologische processen!!! - Coarticulatie: twee klanken tegelijkertijd aan het realiseren, jouw mond wordt klaar voor de volgende letter dat je uit gaat spreken - Klemtoon is bepalend voor betekenis