Komunikasyan-at-Pananaliksik-11_Q1_Module-5-final-for-teacher.pdf

11 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Unang Markahan – Modyul 5: KOHESYONG GRAMATIKAL Filipino – Ikalabing-isang Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 5: Kohesyong Gramatikal Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiy...

11 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Unang Markahan – Modyul 5: KOHESYONG GRAMATIKAL Filipino – Ikalabing-isang Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 5: Kohesyong Gramatikal Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad. Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito. Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Leonor Magtolis Briones Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul Manunulat: Freddie E. Ibañez Editor: Shem Don C. Fabila, Ana Melissa T. Venido Tagasuri: Arlene L. Decipolo, Clinton T. Dayot, Shem Don C. Fabila, Ana Melissa T. Venido, Gelyn I. Inoy, Melle L. Mongcopa Tagalapat: Romie G. Benolaria Tagapamahala: Senen Priscillo P. Paulin, CESO V Rosela R. Abiera Fay C. Luarez, TM, EdD., PhD Maricel S. Rasid Adolf P. Aguilar, CESE Elmar L. Cabrera Nilita L. Ragay, EdD Renante A. Juanillo, EdD Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________ Department of Education –Region VII Schools Division of Negros Oriental Office Address: Kagawasan, Ave., Daro, Dumaguete City, Negros Oriental Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117 E-mail Address: [email protected]  11 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Unang Markahan – Modyul 5: KOHESYONG GRAMATIKAL Paunang Salita Para sa tagapagdaloy: Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Kohesyong Gramatikal! Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan. Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong ito sa pinakakatawan ng modyul: Mga Tala para sa Guro Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o estratehiyang magagamit sa paggabay sa mag-aaral. Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul. ii Para sa mag-aaral: Malugod na pagtanggap sa Filipino 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa Kohesyong Gramatikal! Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay. Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto. Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan. Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat mong matutuhan sa modyul. Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang kaalaman mo sa aralin ng modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng tamang sagot (100%), maaari mong laktawan ang bahaging ito ng modyul. Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang aralin sa naunang leksyon. Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na suliranin, gawain o isang sitwasyon. Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay sa aralin. Layunin nitong matulungan kang maunawaan ang bagong konsepto at mga kasanayan. Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa malayang pagsasanay upang mapagtibay ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sa paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay gamit ang susi sa pagwawasto sa huling bahagi ng modyul. iii  Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan ang patlang ng pangungusap o talata upang maproseso kung anong natutuhan mo mula sa aralin. Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman o kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng buhay. Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o masukat ang antas ng pagkatuto sa pagkamit ng natutuhang kompetensi. Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang aralin. Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng mga gawain sa modyul. Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang: Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa Sanggunian paglikha o paglinang ng modyul na ito. Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito: 1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay. 2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing napapaloob sa modyul. 3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay. 4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan. 5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay. 6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang sagutin lahat ng pagsasanay. Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa. Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito! iv  ALAMIN KOHESYONG GRAMATIKAL MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO 1. Nagagamit ang mga cohesive device sa pagpapaliwanag at pagbibigay halimbawa sa mga gamit ng wika sa lipunan. 2. Nakapagsasaliksik ng mga halimbawang sitwasyon na nagpapakita ng gamit ng wika sa lipunan. PANIMULA Magandang araw! Kumusta? Ang modyul na ito ay para sa iyo. Inihanda ito upang pag-aralan mo ang mga cohesive device o kohesyong gramatikal sa pagkakagamit nito. Laman nito ang ilang aralin, panimula at pangwakas na pagtataya, mga gawain, paglalapat at repleksiyon) na sumasaklaw sa bagong pananaw ukol sa mga kohesyong gramatikal. Halika at tataluntunin mo ang araling ito na hitik sa kaalaman.. 1  MGA LAYUNIN Sa katapusan ng modyul na ito, inaasahan na ikaw ay: 1. Nakapipili ng mga cohesive device na mga salitang ginamit sa iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan. 2. Nagagamit ang mga cohesive device sa pagbuo ng mga pahayag. 3. Naisaalang-alang ang kasiglahan sa pagbuo ng mga pahayag na ginagamitan ng kohesiyong gramatikal SUBUKIN PANIMULANG PAGTATAYA Upang mataya ang iyong katalinuhan sa aralin na ito, ikaw ay mabibigyang ng panimulang pagsusulit. Sagutin mo ito nang maayos nang walang pag- aalinlangan. PANUTO: Basahin at unawain ang mga katanungan ng bawat aytem. Piliin ang tamang letra na tugon sa katanungan. Isulat ang iyong sagot sa laang sagutang papel. 1. Ito ay mga salitang nagsisilbing pananda upang hindi paulit-ulit ang pagkakagamit ng mga salita. A. panghalip C. pang-ugnay B. kohesyong gramatikal D. pagpapatungkol 2. Tumutukoy ito sa paggamit ng mga panghalip upang humalili sa pangngalan. A. pagpapatungkol C. pagpapalit B. ellipsis D. pang-ugnay 2 3. Panghalip na ginagamit sa hilihan bilang pamalit sa pangngalang nasa unahan. A. katapora C. anapora B. elipsis D. pang-ugnay 4. Ito ay mga salitang ipinapalit sa iba pang bahagi ng pangungusap na nauna ng banggitin. A. berbal C.clausal B. nominal D. pamalit/substitution 5. Ang paggamit ng mga pangatnig upang makabuo o pag-ugnayin ang isang pangungusap ay tinatawag na. A. pang-ugnay C. panghalip B. pang-ukol D. pang-abay 6. Ang lahat ng mga ito ay Mga Panandang Kohesyong Gramatikal maliban sa isa. A. pagpapatungkol C. pang-ugnay B. elipsis D. pang-abay 7. Ang panghalip na ito ay halimbawa ng kohesyong gramatikal na tumutukoy sa. A. bagay C. hayop B. lugar D. tao 8. Ang mga salitang pagpipilian sa ibaba ay mga halimbawa ng panghalip na ginamit sa pagtukoy ng lugar maliban sa isa. A. doon C. iyon B. dito D. tayo 9. Matulungin si Fred sa mga salat sa pangangailangan kaya’t siya ay pinagpala ng ating Panginoon. Ito ay halimbawa ng anong uri ng pagpapatungkol. A. katapora C. pang-ugnay B. anapora D. panghalip 10. Siya ay hindi karapat-dapat na aking iyakan. Si Trexie ay salawahan. Ang pangungusap na ito ay nasa uri ng pagpapatungkol na … A. anapora C. katapora B. ellipsis D. pamalit/substituton 11. Sa kanya ko nakita ang liwanag at kagandahan ng mundo na hatid nito’y pag.asa. Ang panghalip na sinalungguhitan ay tumutukoy sa.. A. hayop C. bagay B. lugar D. tao 3 12. Nahihirapan na ____ wala kang ginawa kundi magpakasasa sa kaligayahan na ubod ng tamis at tuwa na para bang wala ng katapusan. Anong panghalip ang dapat mong maisulat sa puwang? A. sila C. kami B. siya D. tayo 13. Hindi ka magtatagumpay sa iyong binabalak _____ikaw ay ganid o gahaman. Anong pang-ugnay ang dapat mong gamitin sa puwang? A. Ngunit C. sapagkat B. Datapwa’t D. subalit 14. Naglakas loob siyang lapitan ___ sabihin ang nararamdaman sa isang magandang binibini na ubod ng alindog. Anong pang-ugnay ang dapat mong gamitin? A. at C. ni B. na D. kaya 15. Malimit na sa pagmamasid ___sa babaeng haliparot ay walang silbi na sa lipunan. Anong angkop na panghalip ang dapat mong gamitin sa puwang. A. niya C. nito B. siya D. nila Magaling! Nasubukan mong sagutin nang tama ang gawain sa Panimulang Pagtataya. Nagpapakita ito ng indikasyon na magiliw mong nilakbay ang maliwanag na hibla ng karunungan. 4  TUKLASIN GAWAIN 1 Batid ko na ikaw ay matalinong mag-aaral. Malayo na ang inabot ng iyong kaalaman. tiyak na nag-uumapaw na ang natutuhan mo, kaya sagutin ang mga sumusund na aytem. PANUTO: Piliin at salungguhitan ang cohesive devices / kohesyong gramatikal sa sumusunod na gamit ng wika sa lipunan. __________1. Siya ang nagpaskil ng babala na “Bawal Manigarilyo sa Liwasang Bayan,Multa Isang-libo, Kulong apat na taon. __________2. Kaarawan mo na bukas, imbitahim mo sila dito para sa pananghalian at hapunan. __________3. Nang imbitahin niya si Ivan Rae sa kaarawan abot langit ang tuwang nadarama. __________4. Magsunog ka ng kilay kasama sila hanggang sa matapos ang tesis sa lalong medaling panahon __________ 5. Iwasang manukso nang labis baka hindi mo alam na siya ay nasasakal na sa kirot na nararamdaman. SURIIN 5  PAGSUSURI Walang kagatol-gatol na nasagutan mo nang mahusay ang mga katanungan. Talagang ipinamalas mo ang angking katalinuhan. Pakaingatan mo ito sapagkat daan ito sa rurok ng iyong katagumpayan sa buhay. Upang mapagtanto ko kung ginawa mo nang may kahusayan ang gawain, sagutin ang mga tanong sa ibaba. 1. Ano ang napagtanto mo sa naging resulta ng iyong sagot sa gawain 1. 2. Ang gawain 1 ba ang nakatulong sa iyo upang magkaroon ka ng kaalaman sa paksang iyong pag-aaralan? Bakit? PAGYAMANIN PAGLALAHAD Mayroon akong inihanda para sa iyo, tiyak na magugustuhan mo sapagkat siksik ito sa kaalaman. Alam kong nagpupumiglas ka ng malaman mo kung ano ito. Kaya ihanda mo ang iyong sarili upang lakbayin mo ang landas ng pagkatuto Mga Panandang Kohesyong Gramatikal Ang kohesyong gramatikal ay ginagamit upang makaiwas sa pag-uulit ng pangngalan o salitang ginamit sa pagpapahayag. 6 PAGPAPATUNGKOL (REFERENCE) - paggamit ng panghalip na tumutukoy sa mga nauuna o nahuling pangalan ANAPORA (Sulyap na Pabalik) - ang reperensiya kung binanggit na sa unahan ang salita - mga panghalip na ginagamit sa hulihan bilang panimula sa pinalitang pangngalan sa unahan ng pangungusap Hal: Sina Raha Sulayman at Andres Bonifacio ang mga bayaning Pilipino. Sila ay mga dakilang Pilipino. KATAPORA (Sulyap na Pasulong) - reperensiya na binabanggit sa dakong hulihan na nagdudulot ng kasabikan o nakapupukaw ng interes - mga panghalip na ginagamit sa unahan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa hulihan Hal: Ito ay isang dakilang lungsod. Ang Maynila ay may makulay na kasaysayan. Elipsis - pagtitipid sa pagpapahayag - mga salitang nawawala o hindi na inilalagay sa kadahilanang naiintindihan na ito sa pahayag at magiging paulit-ulit lamang Hal: Nagpunta si Edna sa tindahan at bumili si Edna ng suka. Nagpunta si Edna sa tindahan at bumili (sino?) ng suka. Pagpapalit (Substitution) - paggamit ng iba't ibang salita sa pagtukoy ng isang bagay o kaisipan a. NOMINAL Hal: Ang wikang Filipino ay makatutulong upang tayo'y magkaunawan at magkaisa. Kailangan lang natin pagyamanin ang ating wikang pambansa. b. BERBAL (VERBAL) - ang pinapalitan ay PANDIWA Hal: Inaayos na nila ang sala, at ginagawa ng iba ang kusina. c. CLAUSAL - ang pinapalitan ay SUGNAY Hal: Hindi mahabol ng mga tao ang magnanakaw. Nagawa ba ng mga pulis na sila'y tugisin? 7 Pag-uugnay - paggamit ng iba't-ibang pangatnig upang pag-ugnayin ang dalawang pangungusap Hal: Hindi magtatagumpay ang iyong plano sapagkat masama ang layunin nito. Ang PANANDANG KOHESYONG GRAMATIKAL ay ginagamit upang lubos na maunawaan ang kaisipang hatid ng mga pahayag. Sa pagsusulat ng isang SANAYSAY, mainam na gumamit ng mga ito upang hindi maging paulit-ulit ang mga salita, terminolohiya, o mga reperensiyang ating gagamitin. Maaaring ma-access ang kabuuang nilalaman sa link na nasa ibaba: https://prezi.com/ogodd7opiyzk/mga-panandang-kohesyong-gramatikal/ Mga Gawain Gawain 2 Basahin ang pangungusap sa bawat bilang. Punan ng angkop na panghalip ang bawat patlang na nasa loob ng kahon. siya niya nila niyang akong siyang 1.______ ay isa sa mahalimuyak at mapanghalinang binibini na aking nakilala na walang bahid ng kasamaan. 2. Labis ang hinagpis at kapighatian sa buhay ang dinaranas ni Trexio dahil sa may paniniwala _____isinilang siya sa mundo ng karukhaan. 3. Malimit na sa pagmamasid ____sa paligid ay may kakaibang elemento sa pali- paligid ng gusali. 4. Wala ____ibang hangad kundi mahalin ka at alagaan ng walang pag- aalinlangan at pagkukunwari. 5. Mahal ___ang isa’t isa kaya ganoon na lamang karami ang kanilang supling na nailuwal sa daigdig ng pagmamahalan. Gawain 3. Basahin ang buong talata nang may pag-unawa. Lapatan nang wasto at angkop na panghalip ang nasa puwang ng bawat pangungusap. Ikaw ang lahat sa _______. Kaya mo bang tumbasan ang pahayag na ______. Simpleng pahayag ngunit katalinghagaan naman ang hatid_____.Tuwa at 8 kaba ay kasama sa tuwing maririnig_____ang salitang mahal kita. Kinikilig ka sa salitang ____sa tuwing binabalik-balikan ang sulyap ng kahapong nagdaan. Hindi matahimik ang ____puso lalo na’t ikaw ay nag-iisa lamang sa sulok ng pangungulila. Sa bawat lingon mo mukha ___ang parating nasusulyapan sa isipan. Kilos at gawi ay kabisadong-kabisado kapag pangalan na ____ang pinag- uusapan sa mga binibining nahuhumaling sa _____. Kunin mo na ang lahat sa _____huwag lang ang _____mahal. Ikamamatay ng puso ___kapag inaagaw mo ___. Napakalungkot ng buhay kung sakaling _____man ay magkakatotoo. Kakayanin mo ba? Ang hirap ano? Ikaw at Ako sa ngalan ng Pag-ibig. ISAISIP Malaki ang naiambag ng nga cohesive device sa pagbuo ng mga pangungusap/pahayag. Gamitin ito nang may kawastuhan para maunawaan anuman ang gusto mong ipahayag. ISAGAWA PAGLALAPAT Malinaw na sa iyo ngayon kung ano ang araling na ito. Naunawaan mo nang madalian ang cohesive device o hohesyong gramatikal. Nabigyang mo ng tugon ang katanungan nang buong husay. Nagabayan ka nang maayos upang mapadali ang iyong pag-unawa sa mga gawain. Binabati kita! 9  KARAGDAGANG GAWAIN PAGPAPAYAMAN Gawain 4. Sumulat ng isang maikling tala tungkol sa napapanahong isyung panlipunan na nilalapatan ng mga cohesive devices o kohesyong gramatikal. Iangkop mo rito ang iyong natutuhan sa mga gamit ng wika sa lipunan. ___________________________________________________________ ____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ Pamantayan sa Pagmamarka Kalinawan sa pagpapahayag _____________________________________ 5 Kaangkupan sa mga cohesive device na ginamit______________________ 5 Kaugnayan sa mga pahayag at salitang ginamit sa pangungusap_________ _5_ Total: 15 10  REFLEKSIYON Napakatalas ng iyong isipan walang kahirap-hirap na nasagutan mo nang tama ang lahat ng mga gawain. Ito ay isang malaking tagumpay sa pinagdaanan mong laban sa iyong pag-aaral. PANUTO: Itala ang mga salitang angkop sa puwang ng bawat aytem sa ibaba upang mabuo na isang ganap na pahayag. 1. Nalaman ko na ang mga gamit ng _____________________________ _________________________________________________________ ________________. 2. Isa na rito ang____________________________________________ ________________________________________________________ _______________. 3. Na may pagpapakahugan ng________________________________ _______________________________________________________ ____________. 4. Kung saan ito ay ginagamit sa_______________________________ _________________________________________________________. ____________. 5. Ang lahat ng ito ay dapat kong pahalagahan sapagkat______________ _________________________________________________________ ____________. 11  TAYAHIN PANGWAKAS NA PAGTATAYA Narating mo na ang puno’t dulo ng iyong pag-aaral. Hatid nito’y kasiyahan na napagtagumpayan ang hamon ng iyong kahandaan at katalinuhan. Mapalad ka sa iyong pagpupunyagi. PANUTO: Tukuyin ang mga tungkulin o gamit ng wika sa mga sumusunod na pahayag. Isulat ang titik ng iyong sagot sa patlang sa unahan ng bawat bilang. a. Kohesyong gramatikal e. pang-ugnay b. anapora f. pagpapalit c. katapra g. pagpapatungkol d. elipsis ______1. ginagamit upang makaiwas sa pag-uulit ng pangngalan o salitang ginamit sa pagpapahayag. ______2. mga panghalip na ginagamit sa hulihan bilang panimula sa pinalitang pangngalan sa unahan ng pangungusap ______3. Mga panghalip na ginagamit sa unahan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa hulihan ______4. Mga salitang nawawala o hindi na inilalagay sa kadahilanang naiintindihan na ito sa pahayag at magiging paulit-ulit lamang ______5. Paggamit ng iba't ibang salita sa pagtukoy ng isang bagay o kaisipan ______6. Paggamit ng iba't-ibang pangatnig upang pag-ugnayin ang dalawang pangungusap ______7. Paggamit ng panghalip na tumutukoy sa mga nauuna o nahuling pangalan ______8. Sila ay sopistikado kung kumilos. Mahilig din sila sa paglalakbay sa loob at labas ng bansa. 12 ______9. Labis ang kanyang pagdurusa dahil sa pagpanaw ng kanyang kasintahan. ______10. Maganda sana siya pero ubod ng kasamaan ang kanyang pag-uugali. ______11. Gusto niyang lumuwas ng ibang bansa ngunit away ng kanyang magulang. ______12. Ang mga Front Liners ngayon ang bagong itinuturing na bayani. Sila ang inaasahan ng buong bansa sa matinding lumalaganap na pandemya. ______13. Sina Manny Paquiao at Regine Velasquez ay popular sa buong bansa. Sila ay mahirap kalabanin pagdating sa larangan ng palakasan at musika. ______14. Maganda, maalindog, mahalimuyak pero masyadong maingay na akala niya’y pagmamay-ari ang naturang lugar o ispasyo. ______15. Naghihiyawan at nagpapalakpakan ang manonood sa ipinakitang husay ni Ben sa pagkanta subalit ikinalulungkot naman ng kanyang kasintahan sa paglisan nito sa kanyang tabi. 13 SUSI SA PAGWAWASTO 14  MGA SANGGUNIAN https://prezi.com/ogodd7opiyzk/mga-panandang-kohesyong-gramatikal/ 15  FREDDIE E. IBAÑEZ, MAED. Siya ay nagtapos sa kursong BSE Filipino at MAED sa Foundation University, Dumaguete City.Naging guro rin siya sa Negros Maritime College, Foundation Inc. sa Sibulan, Negros Oriental. Sa kasalukuyan siya ay guro sa Senior High School at itinalagang Filipino koordineytor sa Santiago Delmo Memorial High School sa Maluay, Zamboanguita, Negros Oriental. Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: Department of Education – Schools Division of Negros Oriental Kagawasan, Avenue, Daro, Dumaguete City, Negros Oriental Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117 Email Address: [email protected] Website: lrmds.depednodis.net