KOMPAN Q2 Past Paper PDF

KomPan: Wastong Gamit ng Salita Halimbawa: Uminom siya ng gatas bago TUNTUNIN SA PAGGAMIT matulog. NG WASTONG SALITA - Pan...

KomPan: Wastong Gamit ng Salita Halimbawa: Uminom siya ng gatas bago TUNTUNIN SA PAGGAMIT matulog. NG WASTONG SALITA - Pang-ukol na tagaganap ng pandiwa NANG AT NG sa tinig balintiyak. Halimbawa: Hinuli ng pulis ang mga Nang nagloob sa kanilang bahay. - Ginagamit sa panimula ng sugnay na di makapag-iisa at pangatnig sa hugnayang pangungusap na katumbas KUNG, KONG AT KAPAG ng salitang ‘when’ sa ingles. Kung (if) Halimbawa: Nang ako’y umalis ay biglang umulan. - Pangatnig na panubali. - Katumbas ng so that o order to sa Halimbawa: Kung siya’y narito, tayo ay Ingles. magiging masaya Kong Halimbawa: Mag-aral kayong mabuti nang makapasa. - Nanggaling sa panghalip na panaong ko sa kaukulang paari at inaangkupan - Pinagsamang pang-abay na na at lamang ng ng. pang-angkop na ng. (na+ng = nang) Halimbawa: Nabasa ang binili kong aklat. Halimbawa: Kumain (na+ng) nang lugaw ang batang may sakit. Kapag - Ipinakikilala ang isang kalagayang - Tagapag-ugnay ng salitang ugat na tiyak. inuulit at pandiwang inuulit. Halimbawa: Umuuwi siya sa probinsya Halimbawa: kapag Sabado. - Siya ay tawa nang tawa. - Kumain nang kumain ang batang MAY AT MAYROON nagugutom. Ng May - Isang bahagi ng pananalita na - Kapag ito ay sinusundan ng gumaganap bilang pantukoy ng pangngalan, pang-uri, pandiwa, pangngalang pambalana. pang-abay at katagang mga. Halimbawa: Si Mang Manding ang puno Halimbawa: ng aming samahan. Pangngala May prutas siyang dala. - Bilang pantukoy na palayon ng mga n tagaganap ng pandiwang balintiyak. - Ito’y katumbas ng ‘by’ sa Ingles. Pandiwa May kumatok sa labas. Halimbawa: Ang silid-aralan ay nililinis ng Pang-Uri May matalino siyang mga mag-aaral. anak. - Tagapagpakilala ng layon ng pandiwa. Panghalip May kani-kaniyang silang  nagsasalita, kundi mula sa ibang tao (Paari) ari-arian. o balita, na maaaring hindi sigurado. Pantukoy May mga lalaking (Mga) naghihintay sa iyo. Rin/Raw (Teknikal na Aspeto) - ginagamit ang salitang ito kung ang Pang-ukol May sa- ahas pala ang nauunang salita ay nagtatapos sa (Sa) kaibigan mo. patinig at malapatinig (w,y). Mayroon Halimbawa: Wala rin mangyayari kung tatakasaan mo ang problema. Ikaw raw - Kapag ito ay sinusundan ng kataga o ang may kasalanan. ingklitik. Din/Daw (Teknikal na Aspeto) Halimbawa: Mayroon ba siyang - Ginagamit kung ang sinusundang pasalubong? salita ay nagtatapos lamang sa katinig. - Sinusundan ng Panghalip na Panao sa kaukulang Palagyo (ako, kayo, Halimbawa: Takot daw siya sa multo. ikaw, sila, siya, kata, ka) Halimbawa: Mayroon kayong pagsusulit TAGA, TIGA, at TIG sa susunod na linggo. Tiga - Ginagamit sa patalinghagang - Walang unlaping tiga. Taga lamang pakahulugan (mayaman). Ginamit ito ang dapat gamitin. bilang Pangngalan. Taga Halimbawa: Si Don Pedro ang mayroon sa - Ginagamit ang gitling sa unlaping kanilang bayan. taga kung sinusundan ito ng pangngalang pantangi. - Ginagamit sa pagtatanong at panagot sa tanong. Halimbawa: - Si Shiela ay taga- Bikol Halimbawa: - Taganayon si Popoy. - Mayroon ba kayong aklat? Mayroon. Tig - May asawa ba siya? Mayroon. - Naiiba ang unlaping tig na ginagamit kasama ng pambilang. RAW AT RIN/DAW AT DIN Halmbawa: Tig-isa, tigalawa etc. Din at Rin (Ibigsabihin at Gamit) - Katumbas ay "too" o "also" sa ingles. KILA AT KINA - Ginagamit ito upang ipakita na ang isang bagay ay pareho o kasali rin. - Walang salitang kila at ang kina - Idinurugtong ito sa isang pahayag naman ay maramihan ng kay. kapag nais ipakita ang pagsang-ayon, karagdagan, o pagsali. Halimbawa: Pakidala ng sulat kina Chad Daw at Raw (Ibigsabihin at Gamit) at Ian. - Katumbas ay "they say" o "it is said" SUBUKIN AT SUBUKAN sa ingles. - Ginagamit ito para ipakita na ang impormasyon ay hindi direkta mula sa Subukin (to test, to try) NAMATAY AT NAPATAY - masubok ang husay o galing ng isang bagay o gawain. Namatay Halimbawa: Subukin mo muna kung - nangangahulugan ng paglisan sa maayos itong komputer bago mo bilhin. mundo alinsunod sa natural na pagkawala ng buhay dahilan gaya ng Subukan (to see secretly) sakit,bangungot,atake,atb. -palihim na pagmamatyag o pag-eespiya sa kilos ng isang tao. Halimbawa: Namatay ang kanyang lolo dahil sasakit sa atay. Halimbawa: Ibig kong subukan kung ano Napatay ang ginagawa nila tuwing umaalis ako ng bahay - ang pagkawala ng buhay na hindi inaasahan na may kadahilanan tulad ng aksidente. PAHIRIN AT PAHIRAN Halimbawa: Ang mag-ina na naglalakad Pahirin (wipe off) sa kalsada ay napatay ng salaring di - nangangahulugang alisin o tanggalin. nakikilala. Halimbawa: WALISIN AT WALISAN - Pahirin mo ang mga luha sa iyong mga mata. Walisin (to sweep the dirt) - Pahirin mo nga ng basang basahan ang pisara. - tumutukoy sa bagay na maaaring tanggalin ng walis. Pahiran (to apply) - nangangahulugang lagyan. Halimbawa: Walisin mo nga ang kalat sa paligid ng halaman. Halimbawa: Walisan (to sweep the place) - Pahiran mo ng palaman ang tinapay. - uri ng pandiwang ginagamit sa - Pahiran mo ng alcohol ang sugat pag-alis ng kalat o dumi sa maluwang ni Elvie. o malawak na lugar. Halimbawa: Walisan ninyo ang sahig. SUBUKIN AT SUBUKAN OPERAHIN AT OPERAHAN Sundin (to obey) -nagsasaad ng pagsunod o pag-unawa sa Operahin isang utos o kagustuhan at maaaring batas o panuto. - kung ang tinutukoy ay ang tiyak na bahagi ng katawan na titistisin. Halimbawa: Sundin mong lagi ang sinasabi ng iyong mga magulang. Halimbawa: Ooperahin ang tiyan ni Rey sa Sabado. Sundin (to follow) Operahan -panggagaya sa ginawa o kinikilos ng isa o maraming tao. - tumutukoy sa taong sasailalim sa pagtitistis. Halimbawa: Sundan mo si Ian at baka siya ay maligaw. Halimbawa: Ooperahan si Rey sa tiyan sa Sabado.  Bumili (to buy) HATIIN AT HATIAN Halimbawa: Pumunta ang nanay sa Hatiin (to divide) Baguio para bumili ng gulay. - partihin Magbili (to sell) - magbenta Halimbawa: Hatiin mo sa anim ang Halimbawa: Ang trabaho ni Anna ay pakwan. magbili ng mga antigo Hatian (to share) - ibahagi KUMUHA AT MANGUHA Halimbawa: Hatian mo ng pagkain ang Kumuha (to get) namamalimos na bata. Halimbawa: Kumuha si Jean ng tubig sa balon. IWAN AT IWANAN Manguha (to gather, to collect) Iwan (to leave something or somebody) Halimbawa: Manguha ka ng mga kabibe sa dalampasigan. - huwag isama Halimbawa: Iniwan ni Arjay ang kotse sa TANDAAN! garahe - Sa ating wika ay maraming salita na Iwanan (to leave something to somebody) maaaring pare-pareho ang kahulugan - bigyan subalit may kani-kaniyang tiyak na gamit sa pahayag. Halimbawa: Iwanan mo ng pera si nanay. Hal. IBAYAD AT IPAGBAYAD - bundok, tumpok, pumpon, salansan, tambak Ibayad - kawangis, kamukha, kahawig - samahan, saliwan, lahukan - pagbibigay ng bagay bilang - daanan, pasadahan kabayaran. (kapalit) - aalis, yayao, lilisan Halimbawa: Tatlong dosenang itlog na - May mga pagkakataon din na lamang ang ibabayad ko sa halip na pera. kinakailangang gumamit ng eupemismo o paglumanay sa Ipagbayad pagpapahayag kahit na may mga - pagbabayad para sa ibang tao. tuwirang salita para dito. (abono) Hal. Halimbawa: Ipagbabayad muna kita sa - Namayapa sa halip na namatay pagkain. - Palikuran sa halip na kubeta - Pinagsamantalahan sa halip na BUMILI AT MAGBILI ginahasa KomPan: Gampaning Pangwika kapuwa (Natutuwa talaga ako sa’yo!), CONATIVE at mga ekspresyon ng pagbati (Magandang Umaga!) at papapaalam (Diyan na muna kayo, uuwi na ako.) - Pag-impluwensya sa isang tao sa pamamagitan ng pakiusap at pag-utos. EMOTIVE - Ginagamit ito upang humimok o manghikayat, may gusto tayong - Mga salitang ginagamit natin upang mangyari, o gusto nating pakilusin maghayag ng damdamin o emosyon ang isang tao. Halimbawa: - “Nalulungkot talaga ako sa Halimbawa: nangyayaring ‘ yan.” - Bawal Tumawid May Namatay Na - “Natatakot ako na baka lumala pa Rito ang giyera.” - Ano panghahanapin mo? Dito ka na! Bili na! EXPRESSIVE INFORMATIVE - Sa ilang usapin, personal man o panlipunan, nababanggit natin ang - Ginagamit sa mga sitwasyong may ating mga saloobin o kabatiran, ideya, gusto tayong ipaalam sa isang tao, at opinyon. nagbibigay ng mga datos at kaalaman, at nagbabahagi sa ibang Halimbawa: mga impormasyong nakuha o narinig - “Paboritong-paborito ko pa naman natin. sila.” - “Mas gusto kong tangkilin ang mga kanta at concert ng local artists LABELLING natin.” - Ginagamit tuwing nagbibigay tayo ng bagong tawag o pangalan sa isang DECLARATIVE tao o bagay. - Nagdadala ng pagbabago o dahilan Madalas, nagbibigay tayo ng sa isang sitwasyon. bagong pangalan, tawag, o bansag sa mga tao, batay sa pagkakakilala Halimbawa: o pagsusuri natin sa kanila. Sinusuri natin ang mga taong "Binibinyagan kita sa pangalan ng Ama, nakakasalamuha natin—ang ng Anak, at ng Espiritu Santo." kanilang ugali, pisikal na anyo, trabaho, hilig, gawi, at iba pa. REPRESENTATIVE Halimbawa: - Ginagamit sa mga pahayag na - Jejemonster nagpapahayag ng paniniwala ng - King of Comedy isang indibidwal tungkol sa isang - Mariscian bagay o pangyayari. - Nakabatay ang mga impormasyon o PHATIC opinyon sa karanasan o obserbasyon ng tao. - Layunin nitong magbigay ng: - Mga pahayag na nagbubukas ng Pahayag; Mungkahi; Paglalarawan; at usapan (Kumain ka na?), Salaysay. nagpapatibay ng relasyon sa ating - Maaaring tukuyin kung ang pahayag BUOD ay katotohanan o hindi batay sa: Konteksto; Pananaw ng tumatanggap 1. Conative: Nagpapakilos o nanghihikayat (e.g., "Makinig ka!"). Halimbawa: 2. Informative: Nagbibigay ng "Mainit ang panahon ngayon." impormasyon (e.g., "May bagyo "Ang Pilipinas ay binubuo ng 7,641 na bukas."). isla." 3. Labelling: Nagbibigay pangalan o tawag (e.g., "Ito ang Pilipinas."). COMMISSIVE 4. Phatic: Panimula o pagpapanatili ng komunikasyon (e.g., "Kumusta?"). - Pangako, Obligasyon, Nananakot 5. Expressive: Nagpapahayag ng - Kilos sa hinaharap damdamin (e.g., "Ang saya ko!"). 6. Emotive: Nagpapakita ng saloobin Halimbawa: (e.g., "Ayoko nito!"). "Ipinapangako kong tutuparin ang aking 7. Declarative: Nagbabago ng estado tungkulin." o sitwasyon (e.g., "Ikaw ay pormal "Babalikan kita bukas para sa proyekto nang graduate."). natin." 8. Representative: Naglalahad ng katotohanan o paniniwala (e.g., "Ang araw ay sumisikat sa DIRECTIVE silangan."). - Tumutukoy sa gampanin ng wika na 9. Commissive: Nangangako o nag-uutos, humihiling, o nagbibitiw ng salita (e.g., "Gagawin nanghihikayat na gawin ng ko ang proyekto."). tagapakinig ang isang bagay. 10. Directive: Nag-uutos o humihiling (e.g., "Buksan mo ang bintana."). Halimbawa: "Pakisara ang pinto." "Kunin mo ang libro sa mesa." KomPan: Pelikula at Dula Paghanap ng pondo - Kailangan ng badyet para sa mga gastusin PELIKULA ng pelikula kaya’t naghahanap ng sponsors. Uri ng sining na binubuo ng mga gumagalaw na larawan at tunog na isinasalaysay sa pamamagitan ng Pre-production kamera. Ipinapalabas ito sa sinehan o sa telebisyon. Casting - Pagpili ng mga aktor na angkop sa bawat karakter. Location Scouting - Paghanap ng YUGTO O PROSESO SA PAGGAWA mga lugar na babagay sa eksena ng kwento. Production Design - Paghahanda Development ng set, props, costume, at iba pang kagamitan na gagamitin sa Pagbuo ng ideya - Nagsisimula pelikula. ang lahat sa isang konsepto na Scheduling - Pagplano ng iskedyul isusulat bilang kwento. sa pagkuha ng mga eksena, Scriptwriting - Isinusulat ang skrip kasama ang mga rehearsals. na naglalaman ng mga diyalogo, Crew Assembly - Paghahanap ng eksena, direksiyon para sa mga mga tauhan mula sa scouting aktor. team gaya ng director, cinematographer, at sound engineers.  sinehan, telebisyon, o digital Production platforms. Audience Feedback - Pagsusuri ng pagtanggap mga manonood at Actual Filming - Pagkuha ng mga kritiko sa pelikula, na nakatutulong eksena ayon sa iskrip. Tinututukan sa pagpapabuti ng mga susunod ng direktor ang bawat shot. na proyekto. Lighting at Sound Setup - Pagsasaayos ng ilaw at sound equipment para sa tamang mood PELIKULA DULA ng eksena. Direction at Acting - Ang mga Mga tinipong Anyong aktor ay umaarte habang ang imaheng pampanitikang direktor ay gumagabay sa gumagalaw na nahahati sa isa o pagganap at pagkuha ng mga napanood sa mga higit pang mga eksena. teatro. yugto. Post-production Naipalabas sa Tinatanghal sa kahit saan mang entablado ng mga Editing - Pinipili at may telon gamit artista. pinagdugtong-dugtong ang mga ang isang shot upang maging maayos ang projector. daloy ng kwento. Sound Design - Pagdaragdag ng Naka-rekord at Isinasagawa sa sound effects, dubbing, at inaasahang iisa harap ng mga background music para palakasin lamang ang resulta manonood na ang emosyon at intensyon ng ng palabas sa mga makaaasang may eksena. manonood. pagbabago sa bawat pagtatanghal. Color Grading - Pag-aayos ng Binubuo ng iba’t May ilang taong kulay at pag-enhance ng visuals ibang kagawaran nagtutulungan upang mas maging kaakit-akit ang upang upang maihanda pelikula. mapagtulungang ang mga artista at Special Effects - Paglalagay ng buuin ang pelikula. ang entablado visual effects o para sa computer-generated imagery (CGI) pagtatanghal. upang palakasin ang impak ng eksena. May mga dulang inaangkop para maging pelikula. Distribution May mga pelikulang isinasadula. Marketing Promotion - Paghahanda ng trailer, poster, at Maraming mahuhusay na artista ang promotional materials upang tanghalan ipromote ang pelikula sa mga target na manonood. Film Festival Submissions - Pagpapadala ng mga pelikula sa gaya rin ng mga artista sa pelikula. film festivals para makakuha ng exposure. Distribution Strategy - Pagpapasya STORYBOARD kung ipapalabas ito sa mga sinehan, telebisyon, o sa mga Isang serye ng mga larawang online streaming platforms. nagpapakita ng pagkakasunod-sunod ng mga eksena sa isang pelikula, Exhibition palabas, o bidyo. Ginagamit ito bilang isang biswal na gabay para sa mga Film Release - Opisyal na direktor, cameraman, at iba pang pagpapalabas ng pelikula sa miyembro ng production team upang maisaayos ang mga eksena bago pa Makes subject look man masimulan ang aktwal na small compared to pagkuha. surroundings. Karaniwang binubuo ng mga frame o Positioned directly boxes na may kasamang mga imahe at underneath the subj. simpleng paliwanag tungkol sa kung Undershot Often coupled with POV ano ang mangyayari sa eksena, shots when character is kabilang ang mga posisyon ng camera, looking up at smth. galaw ng karakter, at mga pangunahing detalye. Tilted on its axis so it produces an img similar to tilting one’s head on Dutch Tilt CAMERA SHOTS the side. Often used to convey tension or Obj. or an actor’s head chaos. takes up most of the screen. Used to reveal Close Up emotion and is the best choice for shooting dialogue. Actor is seen from waist up. Shows emotion and Mid body language. Most common. Actor’s entire body and some of the setting. Long Shows emotion through posture and gesture. Very close shot. Used Ext. Close to draw our focus to Up show a specific detail. Landscape of film with barely visible character. Shows setting and the Ext. Long person to look small or vulnerable in the surroundings. Publishing shot. CAMERA ANGLES Above the subject. High Makes the subj. looks small or weak. Below the subject. Low Makes the subj. looks powerful or significant. Eye Level Most common. No bias. Bird’s Eye Placed overhead or View directly above subj.