Instrumenty Finansowe PDF

Instrumenty terminowe - operacje finansowe z terminem wykonania w przyszłości, po cenie i na warunkach z góry ustalonych w momencie zawarcia transakcji. Między datą zawarcia, a data wykonania upływa pewien czas. Zawarcie możliwe bo obie strony chcą czegoś przeciwnego, jeden oczekuje wzrostu, a drugi...

Instrumenty terminowe - operacje finansowe z terminem wykonania w przyszłości, po cenie i na warunkach z góry ustalonych w momencie zawarcia transakcji. Między datą zawarcia, a data wykonania upływa pewien czas. Zawarcie możliwe bo obie strony chcą czegoś przeciwnego, jeden oczekuje wzrostu, a drugi spadku wartości instrumentu bazowego Instrument pochodny - instrumenty finansowe, których wartość zależy od wartości innych instrumentów bazowych. Mają charakter terminowy (ich wartość zależy od kształtowania się cen instrumentów finansowych w przyszłość, a płatności z nimi związane wynikają z ustaleń umownych zawieranych w chwili obecnej). Pozwalają na pozbycie się niepewności dotyczącej kształtowania się cen w przyszłości (cena ustalana niezależnie od panującej sytuacji rynkowej w chwili wykonania) Transakcje rzeczywiste (fizyczna dostawa instrumentów) i transakcje nierzeczywiste (prowadzi do rozliczenia finansowego transakcji) Kolateralizacja - zabezpieczenie pozycji w kontrakcie terminowym w postaci zdeponowania papierów wartościowych lub gotówki pochodzącej od podmiotu zawierającego transakcję Kontrakt forward - najprostszy kontrakt terminowy, umowa nabycia określonego instrumentu finansowego w przyszłości, po cenie określonej w momencie zawarcia umowy. Są niewystandaryzowane, niezabezpieczone, pozagiełdowe i często transakcjami rzeczywistymi. Instrumenty bazowe to najczęściej towary i waluty. Nabywca kontraktu, który zajmuję długa pozycje long, zapewnia sobie nabycie określonego instrumentu w przyszłości po ustalonej z góry cenie, eliminując ryzyko zmiany ceny tego instrumentu, natomiast sprzedający, który zajmuje pozycję krótką short, ma zagwarantowana sprzedaż po ustalonej cenie. Sprzedający może zabezpieczyć się przed spadkiem cen, a nabywający przed jej wzrostem. Rozliczenie to dostawa instrumentu bazowego lub rozliczenie finansowe różnic wartości między stronami Kontrakt forward z opcyjnym terminem wygaśnięcia - kontrakt przewiduje realizację dostawy instrumentu w ciągu kilku dni roboczych, zamiast jednego konkretnego dnia Cena rozliczeniowa - ustala się jako wartość przyszłą instrumentu bazowego, dla której wartość kontraktu wynosi zero, nie podlega zmianom podczas trwania kontraktu Forward Rate Agreement, FRA - odmiana kontraktu forward, umowa dotycząca przyszłego oprocentowania wywodzącego się z transakcji forward. Polega na umownym przyjęciu określonej stopy procentowej od ustalonej wysokości kapitału w przyszłości na zadany okres. Sprzedający zobowiązuje się do zapłacenia różnicy między stopą odniesienia a stopą zawartą w kontrakcie pomnożoną przez umowną wielkość kapitału i zdyskontowaną na dzień realizacji kontraktu. Płatność uzyskiwana przez nabywcę. Exchange Rate Agreement, ERA - podobna konstrukcja jak FRA, ale instrumentem bazowym zamiast stóp procentowych są kursy walutowe, a wymianie podlega różnica między dwoma kursami forward odniesiona do kwoty rozliczenia Forward Exchange Agreement, FXA - płatność dotyczy różnicy między kursem kasowym i terminowym danej waluty break forward - umowa forward, które mogą być wypowiadane w kilku terminach przed zapadalnością, przypomina w zastosowaniu trochę opcję Forward elastyczny, knock-in forward - polega na kupnie opcji sprzedaży i sprzedaży opcji kupna na tę samą cenę wykonania. Kontrakt futures - są zobowiązaniami do nabycia (lub sprzedaży) określonego instrumentu bazowego w przyszłości po z góry określonej cenie. Mają charakter giełdowy, wystandaryzowany, bardziej przedmiot spekulacji lub zabezpieczenia. Zawierane na towary, indeksy, waluty, stopy procentowe i papiery wartościowe. Technicznie można je traktować jako serię kontraktów forward zawieranych codziennie z jednym wspólnym terminem realizacji. Wstępny depozyt zabezpieczający - depozyt konieczny do złożenia przy kontraktach futures jako część wartości każdego kontraktu. Stanowi zabezpieczenie wykonania kontraktu przez strony transakcji. Wielkość tego depozytu determinuje wielkość dźwigni finansowej. Im mniejszy depozyt, tym relacja zysków/ strat do złożonego depozytu jest większa (uzyskanie bardzo wysokiej, lub silnie ujemnej rentowności). Wysokość depozytu zależy od zmienności cen instrumentu bazowego. Tabelka różnice kontraktów forward i futures marking to market - Cena kontraktu (cena terminowa) - ustalona w momencie jego zawarcia, zawsze stała i odnosząca się do momentu realizacji umowy Cena rynkowa - wyznaczana przez popyt i podaż na rynku kontraktów terminowych wynikająca z przeważających oczekiwań rynku Cena rozliczeniowa - ustalana po każdym dniu w celu naliczenia depozytów zabezpieczających Cena kasowa - cena instrumentu bazowego Hedging - zabezpieczenie przed zmianą wartości posiadanych instrumentów bazowych. Kontrakty terminowe lepsze od kasowych, bo m.in. niższe koszty utrzymania pozycji i relatywnie niskie koszty transakcyjne. Można zabezpieczyć wartość portfela lub konkretny przepływ finansowy. Hedging wartości przepływu finansowego - zawarcie kontraktu terminowego ma na celu osiągnięcie zysku w sytuacji niekorzystnego ukształtowania się przyszłych cen instrumentu bazowego perfect hedging - w idealnym przypadku zabezpieczający sie będzie całkowicie niewrażliwy na zmiany wartości instrumentu bazowego Hedging wartości aktywów - zawiera się transakcje instrumentami zabezpieczającymi tak, aby była spełniona relacja współczynnika zabezpieczenia (hedging ratio). Celem takiego zabezpieczenia jest zapewnienie takiej samej zmiany procentowej wartości transakcji zabezpieczającej, o jaką zmienia się wartość transakcji zabezpieczanej, ale o przeciwnych znakach. Arbitraż - wykorzystanie różnic między cenami instrumentów finansowych na różnych rynkach lub tym samym rynku, w stosunku do ich oczekiwanych wartości bez ryzyka Spekulacja - zajęcie otwartej pozycji w kontrakcie pochodnym dla uzyskania korzyści w przypadku opłacalnej zmiany ceny instrumentów pochodnych Kontrakty niewystandaryzowane (forward i niewystandaryzowane opcje) i kontrakty wystandaryzowane (futures) Kontrakt futures STIR - zamiast zdyskontowanych przepływów pieniężnych (jak w FRA) zależnych od przyszłego oprocentowania, jest instrument bazowy, którym jest liczba sto pomniejszona o wysokość międzybankowej stopy procentowej z ostatniego dnia notowań kontraktu dla danej waluty Rynek natychmiastowy (ceny bieżące (kasowe) kształtują się na wskutek oddziaływania popytu i podaży na instrument bazowy) i rynek terminowy (ceny rynkowe kształtują się dzięki oddziaływaniu popytu i podaży na oczekiwane ceny instrumentu bazowego w przyszłości Report - kształtowanie się zdyskontowanej ceny terminowej powyżej ceny spotowej (natychmiastowej) w przyszłości. Związane ze zwiększoną podażą instrumentu bazowego w danym okresie Deport - kształtowanie się zdyskontowanej ceny terminowej poniżej ceny spotowej (natychmiastowej) w przyszłości. Związane z zwiększonym popytem na instrument bazowy w danym okresie —------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ OPCJA - polega na nieodwołalnym i bezwarunkowym zobowiązaniu się jednej ze stron kontraktu do kupna lub sprzedaży instrumentu bazowego w przyszłości na warunkach określonych w chwili zawarcia kontraktu w zamian za uzyskanie premii. Ma charakter asymetryczny (sprzedający musi zrealizować kontrakt, jeśli zechce tego kupujący, który wpłacając premię uzyskuje możliwość (ale nie obowiązek) zakupu lub sprzedaży instrumentu bazowego w przyszłości według ustalonych zasad). Strata poniesiona przez kupującego ogranicza się do poniesionej premii (która opłacana jest zazwyczaj z góry), a strata sprzedającego jest nieograniczona. Opcje z warunkową premią - wymagają zapłaty premii dopiero w momencie wykonania i to tylko, jeżeli nabywca opcji odnosi zysk z zajętej pozycji. Zakup zwykłej opcji i wystawienie odpowiedniej liczby opcji binarnych z tą samą cena wykonania. Opcje giełdowe i opcje pozagiełdowe (niewystandaryzowane, czyli wszystkie istotne warunki kontraktu uzgadniane są przez umawiające się strony) Flexible options - opcje o niewystandaryzowanym charakterze, rozliczane i sprzedawane w obrocie giełdowym Opcje kupna (kupna opcji kupna oznacza zajęcie pozycji długiej→ long call przez nabywcę, sprzedaż opcji kupna to zajęcie pozycji krótkiej → short call) i opcje sprzedaży (kupno opcji sprzedaży to długa pozycja → long put i sprzedaż opcji sprzedaży to pozycja krótka → short put) Opcje proste (opcje rozpatrywane pojedynczo) i strategie opcyjne (połączenie kilku opcji) Opcje kasowe (na instrumenty bazowe, które odnoszą się do instrumentów kasowych) i opcje terminowe (na instrumenty terminowe, takie jak opcje na futures, swapy (swaptions), czy inne opcje) Opcje zbywalne i opcje niezbywalne Opcje przenaszalne i opcje nieprzenaszalne (z uwagi na możliwość zbywania na rynku wtórnym uprawnień z opcji) Opcje o europejskim stylu wykonania (europejskie) - wykonane tylko w jednym ustalonym terminie Opcje o amerykańskim stylu wykonania (amerykańskie) - realizowane przez cały okres trwania kontraktu w dowolnym momencie, droższe niż europejskie, bo ich wykonanie zależy od całej historii cenowej instrumentu bazowego w okresie ważności opcji a nie tylko od ceny ostatecznej Opcje o bermudzkim stylu wykonania - realizowane w kilki okresach przed terminem wygaśnięcia Opcje standardowe i opcje egzotyczne (o nietypowych profilach wypłaty): - Opcje azjatyckie - wypłata zależy od średniej ceny instrumentu bazowego i może polegać na zapłacie różnucy między ceną wykonania i średnia ceną z jakiegos okresu ub między końcową cena kasową i cena średnią. Tańsze od standardowych. Ich stosowanie ma na celu zabezpieczenie podmiotów nabywających określone aktywa bazowe w sposób ciągły - Opcje binarne - wypłacają określoną wartość po przekroczeniu przez cenę rynkową danej ceny wykonania w przypadku opcji typu cash-or-nothing lub wydają aktywa bazowe gdy opcja ma charakter asset-or-nothing. Mogą występować w postaci złożonej. Realizacja albo od razu, albo w terminie wygaśnięcia opcji. Zazwyczaj wartość wypłaty jest ustalana w stosunku do płaconej premii. opcja z przedziałem - dwiema barierami, cena musi zmieścić się w przedziale, aby nabywca otrzymał wypłatę (opcje Jamsa Bonda → przekroczenie którejś z barier skutkuje wyznaczeniem drugiego przedziału cenowego wokół nowej ceny, zgodnie z zasadą “you only live twice”) - Opcje wsteczne - zapłata lub uzyskanie płatności następuje po najlepszej cenie z całego okresu między wystawieniem a datą wykonania opcji. Dla opcji kupna jest to różnica między ostatnią ceną a najniższą ceną z danego okresu, a dla opcji  sprzedaży jest to różnica między najwyższą ceną z danego okresu a ceną ostateczną. opcja shout - nabywca może “zablokować” najkorzystniejszą według niego cenę opcji, gdy jest ona “in-the-money”, czyli pozwala na uzyskanie zysku, gwarantując sobie wypłatę w tej wysokości lub wyższą opcja drabinowa - działa podobnie, ale z góry ustalonych poziomów ceny instrumentu bazowego, na jakich “zawiesza się” zysk posiadacza opcji - Opcje barierowe - wykonywane automatycznie, gdy cena instrumentu bazowego osiągnie pewien poziom w określonym przedziale czasu. Wygasają kiedy cena bazowa osiągnie poziom ceny bariery. Są tańsze od opcji standardowych. Często wyposażone w rabat cenowy, wynagradzający inwestorom brak realizacji opcji w okresie życia instrumentu. Kontrola przekroczenia bariery może być dyskretna lub w terminie wygaśnięcia. Bariera może pojawić się okresowo lub zmieniać swój poziom o określona wartość co pewien czas - Opcje złożone - będące opcjami na sprzedaż lub nabycie innych opcji. Podstawowe założenie to zabezpieczenie przed zapłatą zbyt wysokiej lub otrzymaniem zbyt niskiej premii opcyjnej w przyszłości. Może dotyczyć podmiotów, które nie wiedzą, czy opcja będzie im potrzebna w przyszłości. - Opcje wyboru - opcja może stać się opcją kupna lub opcją sprzedaży w zależności od wyboru nabywcy w pewnym momencie czasu w przyszłości. Tym samym nabywca wybiera opcję, która ma większą oczekiwaną wartość realizacji (wyższą premię). Nabywca korzysta jeśli uda mu się zapłacić niższą cenę niż kupując konkretny rodzaj opcji na początku - Opcja wymiany - pozwalają na otrzymanie różnicy wartości przy wymianie dwóch aktywów w przyszłości (np. dwóch walut). Podobny charakter mają opcję outperformance, które wypłacają różnicę realizacji dwóch aktywów bazowych naliczona od pewnej wartości, pod warunkiem że jedna wartość przekroczy inną. Opcje te wymagają uwzględnienia korelacji między aktywami bazowymi - Opcje o zmiennej cenie wykonania - opcja składa się z wielu następujących po sobie kontraktów, w których cena wykonania kolejnego kontraktu jest określona przez cenę instrumentu bazowego z chwili wygaśnięcia poprzedniej opcji. Tym samym każda kolejna opcja składowa powstaje jako opcja at the money (po cenie wykonania równej cenie kasowej) po wygaśnięciu poprzedniej - Opcje tęczowe - obejmują kilka różnych rodzajów aktywów, a ich wykonanie następuje, tylko jeśli dla wszystkich aktywów, jakich dotyczy, spełniony jest określony warunek. Np. opcja tęczowa może wypłacać: - najwyższą z kilku wartości lub ustalona kwotw pieniędzy - większa z kilku wartości, jeśli nie są one ujemne - mniejszą z kilku wartości, jeśli nie są one tylko ujemne - maksimum z kilku wartości, jeśli przekraczają zadany poziom ceny wykonania Znajdują zastosowanie przy wycenie bogactw naturalnych. Opcje wielookresowe - pozwalają zabezpieczyć dokonywanie płatności lub otrzymywanie określonych wartości w ustalonych terminach w przyszłości, bez utraty możliwości zapłacenia niższego oprocentowania lub uzyskania wyższych dochodów Zawarcie umowy partycypacyjnej - sposób na ograniczenie kosztów zapłaty premii. Zamiast ceny opcyjnej za opcje wielozakresową, nabywca dzieli się zyskiem z wystawca opcji. Podział zysku występuje w przypadku, gdy sytuacja na rynku kształtuje się korzystnie z punktu widzenia wystawcy opcji Opcja tłumikowa - wypłata zależy od spełnienia pewnego warunku o określonych terminach. Cechuje ją relatywnie niska premia. —------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ in the money → jeżeli cena rynkowa kształtuje się tak ,że pozwala na osiągnięcie zysku z realizacji opcji przez nabywcę at the money → jeżeli ceny te są sobie równe out of the money → jeżeli nie jest opłacalna realizacja opcji (dostarczenie instrumentu bazowego lub równoznaczne rozliczenie) przez nabywcę Model dwumianowy - cena opcji może być oszacowana w pewnym przybliżeniu, jeśli znamy: cenę instrumentu bazowego, jej zmienność, stopę procentową, termin wykonania opcji i wartość wypłaty końcowej, jaką przynosi opcja, przez wyliczenie wszystkich możliwych realizacji opcji na koniec kolejnych podokresów, a następnie oszacowanie ich wartości oczekiwanej na chwile obecną Metoda symulacji Monte Carlo - na podstawie wielu tysięcy wygenerowanych cen, określa się przeciętną wypłatę z opcji i dyskontuje ja na chwile obecną, w celu uzyskania poszukiwanej premii opcyjnej. Od modelu dwumiarowego różni go → określenie cen tylko w chwilach w których opcja może być realizowana, podczas gdy model dwumianowy buduje ścieżki zmian cenowych, według z góry narzuconych reguł —------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Warrant - instrument finansowy, będący długoterminowym prawem kupna lub sprzedaży określonego instrumentu finansowego, wyemitowanym przez instytucję finansową lub spółkę akcyjną. Są zawsze papierami wartościowymi i podlegają obrotowi handlowemu, a ich cena kształtowana jest przez oczekiwania uczestników rynku (daje to przewagę nad opcja, w momencie rynek nie jest odpowiednio płynny). Obrót wtórny może bezpośrednio wspomagać emitent warrantu (w jego przypadku otwarte są potencjalne straty