Aralin 1.1: Cupid at Psyche (Tagalog PDF)

Aralin 1.1: Cupid at Psyche *Muthos- halaw pa sa mu na ang ibig (Mito mula sa Rome, Italy) sabihin ay paglikha ng tunog sa bibig. Isinalaysay ni Apuleius Isinalin sa Ingles ni Edith Hamilton Sa Pilipinas, ang mito ay kinabibilangan...

Aralin 1.1: Cupid at Psyche *Muthos- halaw pa sa mu na ang ibig (Mito mula sa Rome, Italy) sabihin ay paglikha ng tunog sa bibig. Isinalaysay ni Apuleius Isinalin sa Ingles ni Edith Hamilton Sa Pilipinas, ang mito ay kinabibilangan ng mga kuwento ng mga anito, diyos, Isinalin sa Filipino ni Vilma C. Ambat kakaibang nilalang at paggunaw ng Uri ng teksto: Nagsasalaysay mundo. -Kuwentong bayan at epiko sa *Mitolohiya- ay nangangahulugang kasalukuyan. agham o pag-aaral ng mga mito/myth o alamat. Gamit ng Mitolohiya -tumutukoy rin ito sa kalipunan ng mga 1. Ipaliwanag ang pagkakalikha ng mito mula sa isang pangkat ng tao sa daigdig. isang lugar na naglalahad ng kasaysayan ng mga diyos-diyusan 2. Ipaliwanag ang puwersa ng noong unang panahon na sinasamba, kalikasan. dinarakila at pinipintakasi ng mga 3. Maikuwento ang mga sinaunang sinaunang tao. gawaing panrelihiyon. 4. Magturo ng mabuting aral. *Mito/myth- galing sa salitang Latin 5. Maipaliwanag ang kasaysayan. na mythos at mula sa greek na muthos, na ang kahulugan ay kuwento. 6. Maipahayag ang marubdob na pangarap, matinding takot, at pag-asa -Ipinaliwanag ang nakakatakot na ng sangkatauhan. puwersa ng kalikasan sa daigdig. -Inilahad at 2 daigdig; langit at ilalim ng lupa. Ang Mitolohiya ng Taga-Rome -Sagrado at toong naganap. -Kadalasang tungkol sa politika, ritwal at moralidad. -may kaugnayan sa teolohiya at ritwal. 1 -Kabayanihan ang isang mahalagang ng mapapangasawa.Ipinadala si Psyche sa tema sa mga kuwentong ito. tuktok ng bundok upang makilala ang halimaw na kanyang pakalasalan.Gabi na at takot na -Itinuring nilang totoong naganap kahit takot siya sa kanyang kahaharapin,hanggang mahimala at supernatural. dumating ang malambing na simoy ng hangin na dala ni Zephyr at dinala siya sa payapanh -halaw mula sa bansang Greece. lugar hanggang makatulog siya.Pagkagising niya ay natanaw niya ang mansion na may pilak at mga ginto.Nagpakasaya si Psyche sa *Aenid- pambansang epiko ng Rome na mansyon habang iniintay ang kanyang isinalaysay ni Virgil. asawa.Kinalaunan ,narinig niya ang tinig ng lalake,hindi na siya natakot ng napakinggan *Iliad at Odyssey- katapat ng Aenid; ang tinig nito. Isang gabi ,napakinggan ni tinaguriang “Dalawang Pinakadakilang psyche ang pagluluksa ng kanyang mga Epiko sa Mundo” na isinalaysay ni kapatid sa kanya ,at ipinakiusap niya na Homer. makita niya ang mga ito.Binalaan si Psyche ng *Metamorphoses- isinulat ni Ovid. kanyan asawa na dapat hindi siya magpadala sa tukso na tingnan ang mukha ng asawa at nangako si psyche.Nakita ng dalwang kapatid “Cupid at Pysche” ni Psyche ang pilak na mansyon na hindi pa nila naranasan sa kanilang asawa kaya gumawa May hari na may tatlong anak na babae.Ang ang mga ito ng masamang balak para sa asawa dalwa dito ay may asawa ng hari at masaya ni Psyche.Dahil sa takot at pangamba ni na,tanging ang bunso nalang na si Psyche ang Psyche ay nakinig siya sa plano ng mga hindi pa naiikasal.Sa tatlong magkakapatid si kapatid.Noong isasagawa ni psyche ang Psyche ang pinakamaganda,ngunit kahit gaano pagsaksak ng punyal sa dibdib ng asawa nito pa siya kaganda ay walang umiibig sa kanya,sa ay nakita niya ang magandang mukha ng halip ay sinasamba siya ng mga kalalakihan. asawa na mas maliwanag pa sa ilaw ng Sinasabing mas maganda pa siya sa Dyosa ng lampara.Labis ang pagsisisi at kahihian ang Kagandahan.Dahil sa lahat na lamang ng nadama ni Psyche sapagkat hindi niya atensyon ay napupunta kay Psyche,hindi na natupad ang kanyang pangako kay Cupid. napapahalagan ang dyosang si Venus na labis Dahil dito, mas nagalit si Venus kay Psyche. nitong ikinagalit.Inutusan ni Venus ang Binigyan niya ito ng mga pagsubok upang kanyang anak na si Cupid upang ihanap si pahirapan.Unang pagsubok ay pagsama Psyche ng isang halimaw na papakasalan samahin ang mga butong magkakauri, nagawa niya,ngunit sa kagandahang taglay ni Psyche niya ito sa tulong ng mga langgam. ay napaibig niya si Cupid. Humingi ng tulong Pangalawang pagsubok ay kumuha ng Gintong ang hari kay Apollo upang maihanap si Psyche balahibo mula sa mga mapanganib na tupa, 2 Natutukso na siyang tumalon sa ilog,ngunit - Asawa ni Cupid pinayuhan niya ng mga halaman at nakakuha siya ng gintong balahibo.Ang huling pagsubok - Diyosa ng Kaluluwa ay pinakuha siya ng kahon upang humingi kay - Determinado sapagkat hindi siya Proserpine ng kagandahan. Ito ang sumuko sa mga pagsubok na binigay sa pinakamapanganib na pinagawa sa kanya, tinulngan siya ng isang tore na makapunta sa kanya ni Venus. kaharian sa ilalim ng lupa, sa kaharian ni 3. Venus- Diyosa ng kagandahan Hades.Nakahuha siya ng kagandahan ngunit natukso siya at binuksan niya ang kahon - Ina ni Cupid upang kumuha ng kaunting kagandahan upang - Inggit sa kagandahan at papuring magustuhan ulit siya ni Cupid ngunit siya ay natatamo ni Psyche. nakatulog dahil dito.Tinulungan siya ni Cupid upang madala niya ang kahon kay 4. Amang hari ni Psyche – Pumunta Venus.Nagawa niya lahat ng pagsubok. kay Apollo para humingi ng payo para Kinausap ni Cupid si Jupiter na tulungan sa kanyang anak. upang hindi na muling magambala ng kanyang ina na si Venus,sinangayunan naman ito ni 5. Apollo- Tumulong kay Cupid at sa Jupiter. Pinulong ni Jupiter ang lahat ng mga ama ni Psyche diyos kasama si Venus upang ipahayag ang pagpapakasal nina Cupid at Psyche. Inabot ni Jupiter kay Psyche ang AMBROSIA upang 6. Zephyr – naghatid kina Psyche at maging imortal na siya at upang hindi na mga kapatid niya sa palasyo ni Cupid magambala pa ang iba.Naging panatag narin si Venus sapagkat dyosa narin si Psyche. 7. Persephone- Asawa ni Hades - Nagpaunlak sa hiling ni Venus Mga Tauhan: Mga aral mula sa Cupid At Psyche 1. Cupid- Diyos ng Pag-big  Hindi mabubihay ang pag-ibig - Mapagmahal na asawa; kung walang pagtitiwala - Handang magsakripisyo para sa  Ang pagmamahal ay isang pinakamamahal niya sakripisyo. Kapag mahal mo ang isang tao, handa kang 2. Psyche- Pinakamaganda sa magsakripisyo para lamang magkakapatid. mapasaya siya. Tulad ng ginawa si - Sinasamba ng mga kalalakihan 3  Cupid na payagan si Psyche sa May mag-asawang nagngangalang Wigan at mga nais niya kahit ito ay Bugan. Sa kasamaang palad ang mag-asawa ay hindi magkaroon ng anak. Masusi nilang pinag- sobrang labag sa kalooban ni isipan kung anong mga paraan ang maaari Cupid. nilang gawin upang sila ay magkaanak. Ilang  Hindi mo kailan man mabibihag saglit pa ay napagdesisyonan ni Bugan na ang pag-ibig. Sa kwento nila magtungo sa tahanan ng mga Diyos sa Cupid at Psyche, madami man Silangan na sina Ngilin, Bumakker, Bolang at silang hinarap na pagsubok, hindi ang diyos ng mga hayop. Sa pagsisimula ng kanyang paglalakbay ay may nakita siyang sila natinag hanggang makamit igat sa lawa. Tinanong siya ng igat kung saan ang pag-ibig nilang ninanais. tutungo at sinabi ni Bugan na naghahanap siya ng lalamon sa kanya dahil hindi sila magkaroon ng anak ni Wigan. Tumawa na o Pangimbulo- nanaig ang lamang ang igat at sinabing magpatuloy sa pagkainggit. paglalakbay patungo sa mga Diyos sa silangan. o Tumalima- tumupad sa tungkulin, Sa pagpapatuloy niya sa kanyang paglalakbay sumunod sa utos. ay nakita niya ang isang buwaya sa lawa sa Lagud. Tinanong siya ng buwaya kung sino o Marubdob- masidhi, maalab, siya. Sinabi niyang siya at si Bugan at masikhay na pagnanasa. naghahanap siya ng lalamon sa kanya dahil o Ambrosia- pagkain ng diyos- hindi sila magkaroon ng anak ng kanyang diyosan. asawa. Sinabi ng buwaya na hindi niya o Buyo- nahimok, nahikayat. maaaring lamunin si Bugan sapagkat o Patiyad- tayo, lakad na ang mga napakaganda nito. Nagpatuloy si Bugan sa paglalakbay at nakilala ang isang pating. daliri ng paa lamang ang Nakiusap si Bugan na kung maaari ay kainin sumasayad. siya ng pating sapagkat walang saysay ang o Nagpuyos- nag-alab na damdamin kanyang buhay kung hindi siya magkakaroon o Imortal- walang kamatayan, ng anak. Winika ng pating na hindi niya walang katapusan. maaaring kainin si Bugan sapagkat isang o Sumidhi- lumakas, tumindi kahihiyan ang kainin ang napakagandang si Bugan. Sa halip ay inalok siya nito na kumain. Matapos kumain ni Bugan kasabay ng pating ay nagpatuloy na ito sa paglalakbay. Sa wakas “Nagkaroon ng Anak sina Wigan at ay narating ni Bugan ang tahanan nina Bugan” Bumabbaker, Ngilin at iba pang diyos. Mito mula sa Ifugao Hinintay niya ang mga Diyos at humiga sa 4 lusong sa labas ng bahay. Nakaamoy si Bumabbaker ng isang tao. Lumabas siya at nakita si Bugan. Malugod siyang tinanggap ng Diyos at hinanap ang iba pang kasamahan. 2. Karanasan Nalugod din ang ibang mga Diyos na makita si Bugan at nagbigay ng mga regalo tulad ng o Nagpapahayag ng karanasan ang manok, baboy at kalabaw. Sinamahan pa nila pandiwa kapag may damdamin. ito upang makabalik sa Kiyangan.Tinuruan ng o May nakararanas ng damdamin na mga Diyos ang mag-asawang Bugan at Wigan inihuhudyat ng pandiwa. ng isang ritwal na tinatawag na Bu-ad upang magkaroon sila magandang ani , pamumuhay Halimbawa: Tumawa si Bumabbaker sa at anak. Isinagawa nila ang sinabing ritwal at paliwanag ni Bugan. nagpasalamat sa mga Diyos sa mga tulong nakanilang naibigay. Matapos ang ilang buwan Karanasan: Tumawa; Aktor : ay biniyayaan sila ng anak at ang kasiyahan Bumabbaker. nilang mag-asawa ay tila walang mapagsidlan. Ang matagal na nilang kahilingan ay nagkaroon na ng katuparan. 3. Pangyayari o Ang pandiwa ay resulta ng Gamit ng Pandiwa: pangyayari. 1. Aksiyon Halimbawa: Nalunod ang mga tao sa matinding baha. o May aksiyon ang pandiwa kapag may aktor o tagaganap ng Pandiwa: Nalunod aksiyon/kilos. Pangyayari: sa matinding baha. o Panlaping: -um, mag-, ma-, mang-, maki-, mag-an, nag-. o Tao o bagay ang aktor. ********************************** Halimbawa: Tumalima si Psyche sa Aralin 1.2 Ang Alegorya ng Yungib lahat ng gusto ni Venus. Sanaysay mula sa Greece Pandiwa: Tumalima; panlapi: um Mula sa Alegory of the Cave ni Plato Aktor: si Pysche. Isinalin sa Filipino ni Wilita A. Enrijo 5 Uri ng Teksto: Naglalahad patunayan o suportahan ang inilahad na pangunahing kaisipan. 3. WAKAS- Nakapaloob sa bahaging *Sanaysay ito ang kabuuan ng sanaysay, ang -isang uri ng akda na nasa anyong pangkalahatang palagay o pasya tuluyan. Makikita sa salitang tungkol sa paksa batay sa mga “sanaysay” ang mga salitang “sanay” at katibayan, at katuwirang inisa-isa sa “salaysay”. Kung pagdurugtungin ang katawan ng akda. dalawa, puwedeng sabihin ang “sanaysay” ay “salaysay” o masasabi ng isang “sanay” o eksperto sa isang MGA ELEMENTO NG SANAYSAY: paksa. Karaniwang ang paksa ng mga Tema- Madalas na may iisang tema sanaysay ay tungkol sa mga kaisipan at ang sanaysay. Ang Tema ay ang bagay-bagay na maaaring kapulutan ng sinasabi ng isang akda tungkol sa isang mga impormasyon na makatutulong sa paksa. pagbuo ng sariling pananaw. Anyo at Estruktura- ay isang mahalagang sangkap sapagkat Tatlong mahahabang bahagi o nakaaapekto ito sa pagkaunawa ng mga balangkas ng sanaysay: mambabasa. Ang maayos na pagkakasunod-sunod ng ideya o pangyayari ay makatutulong sa 1. PANIMULA- Sa bahaging ito mambabasa sa pag-unawa sa sanaysay. madalas inilalahad ang pangunahing Kaisipan- Mga ideyang nabanggit na kaisipan o pananaw ng may akda at kaugnay o nagpapalinaw sa tema. kung bakit mahalaga ang paksang tinatalakay. Wika at Estilo- Ang uri at antas ng wika at estilo ng pagkakagamit nito ay 2. GITNA o KATAWAN- Inilalahad nakaaapekto rin sa pag-unawa ng sa bahaging ito ang iba pang mambabasa, higit na mabuting gumamit karagdagang kaisipian o pananaw ng simple, natural, at matapat na mga kaugnay ng tinalakay na paksa upang pahayag. 6 Larawan ng Buhay- Nailalarawan ang buhay sa isang makatotohanang Alegorya- nagmula sa salitang Latin na salaysay, masining na paglalahad na “allegoria” na ang ibig-sabihin ay gumagamit ng sariling himig ang may- “veiled language, figurative”. Ito ay akda. isang kwento,tula, o larawan na Damdamin- Naipapahayag ng isang maaaring magpahiwatig o magbunyag magaling na may-akda ang kaniyang ng mga nakatagong mensahe na damdamin nang may kaangkupan at kalimitang ukol sa moral or pulitikal na kawastuhan sa paraang may kalawakan pamumuhay. at kaganapan. Himig- Nagpapahiwatig ng kulay o Gramatika at Retorika: kalikasan ng damdamin. Maaaring masaya, malungkot, mapanudyo at iba 1. Mga ekspresiyong nagpapahayag pa. ng pananaw: o ayon, batay, para, sang-ayon sa/kay, Ang Alegorya ng Yungib o paniniwala/pananaw/akala ko, Ayon kay Plato, tulad ng nasa loob ng kweba ni/ng, ang isang tao na naka-tanikala at nakaharap sa dingding ng yunib. Sa likuran ng tao ay may o Sa aking pananaw, sa tingin ng, apoy at ang nakikita ng tao ay mga anino ng o Inaakala, Pinaniniwalaan, Iniisip mga bagay nasa labas ng yungib. Para makita o Sa ganang akin, Sa tingin, akala, ang mga bagay at ang katotohanan nito ay kailangan ng tao na tanggalin ang tanikala at palagay ko. lumabas sa kanyang kweba. Ang buod na ayon o Inihuhudyat ng mga ekspresiyong kay Plato ay tinatawag na rasyunalismo. ito ang iniisip, sinasabi o Kabilang sa buod nito ang mga sumusunod: paniniwalaan ng isang tao.  Ang anino ng mga bagay ay imahe nito na nakikita natin sa mundo.  Nasa Mundo ng mga Ideya ang tunay na 2. May mga ekspresiyong pag-iral  Naroroon na sa ating isipan mula nang nagpapahiwatig ng pagbabago o pag- ipinganak tayo an mga konsepto ng mga iiba ng paksa at/o pananaw: bagay. Gayunman, mapapansing di tulad ng  Para matuklasan ito, kailangan nating gamitin ang pangangatwiran. naunang mga halimbawa na tumitiyak 7 kung sino ang pinagmumulan ng pananaw, nagpapahiwatig lamang ng May isang katiwala na naglulustay ng ari- arian ng kanyang amo , Sa di kalaunan ay pangkalahatang pananaw. nalaman ng kanyang amo ang kanyang o Sa isang banda, Sa kabilang dako panglulustay na ginagawa, Sinabihan siya ng kanyang amo na aalisin na sa kanyang o Samantala. posisyon ngunit bago siya umalis ay kaylangan Aralin 1.3: Ang Tusong Katiwala muna niyang gumawa ng pag-uulat tungkol sa kanyang pangangasiwa.Naging problema iyon Parabula mula sa Syria ng katiwala sa dahilang totoo ang panglulustay na ginawa niya sa ari-arian ng Uri ng Teksto: Nagsasalaysay kanyang amo.mawawalan siya ng trabaho at ang tanging trabaho lamang na gusto niya ay ang maging katiwala ayaw na niyang bumalik *Parabula- Akdang pampanitikan na sa pagbubungkal ng lupa. Kaya naman nakaisip siya ng tusong paraan. Nilapitan niya ang may mensaheng umaakay sa tao sa lahat ng nagkautang sa kanyang amo at matuwid na landas ng buhay. Buhat sa pinapirma ng kasulatan na nakasaad na ang salitang Griyego na “parabole” na kanilang utang sa mas maliit kaysa sa aktwal nangangahulugang pagtabihin ang na utang nila upang kung sakali man na masesante siya ay mayroon man lamang na dalawang bagay upang pagtularin. tatanggap at magpapatuloy sa kaniya.At Gumagamit ito ng Tayutay na natuwa naman ang amo sa ulat na ginawa ng pagtutulad at Metapora upang katiwala. bigyang-diin ang kahulugan. - Maikling salaysay na nagtuturo ng Gramatika at Retorika: kinikilalang pamantayang moral, na karaniwang nakabatay sa Banal na Pang-ugnay o panandang Kasulatan. Realistiko ang banghay at pandiskurso- Mga salitang nagsasama- ang mga tauhan ay tao. May tonong sama o nag-uugnay ng isang ideya sa mapagmungkahi at maaaring may mga kasunod na ideya. Nakatutulong sangkap ng misteryo. upang maging organisado ang mga pangyayari sa isang akda, at mas matutukoy ang mensaheng nakapaloob dito. Ginagamit sa pagsusunod-sunod Ang Tusong Katiwala ng pangyayari. (Lukas 16:1-15) Philippine Bible Society Mahahalagang gamit nito: 8  ng isang tauhan. Naglalarawan ito ng A. Pagdaragdag at pag-iisa-isa ng iisang kakintalan sa taong inilalarawan mga impormasyon: Ginagamit sa o pinapaksa. Nangingibabaw rito ang paglalahad ng pagkakasunod-sunod. isang masusing pag-aaral at Kabilang dito ang mga salitang: paglalarawan sa tunay na pagkatao ng pagkatapos, saka, unang, sumunod na tauhan sa katha. araw, sa dakong huli, pati, isa pa, at Paraang ginagamit ng may-akda sa gayon din. paglalarawan ng buong pagkatao ng tauhan: B. Pagpapahayag ng mga kaugnayang lohikal: Ginagamit ang pag-ugnay sa o Panloob na anyo- isipan, mithiin paglalahad ng dahilan, paraan at at damdamin. layunin, paraan at resulta maging sa o Panlabas na anyo- pagkilos at pagpapahayag ng kondisyon at pananalita. kinalabasan. o Pag-uusap ng ibang tauhan sa kuwento tungkol sa pangunahing Kondisyon/dahilan: dahil sa, sapagkat, tauhan. kasi o Maipapakita din ito mula mismo Bunga at resulta: kaya, kung kaya, sa reaksiyon o saloobin ng tauhan kaya naman, tuloy at bunga. sa isang tiyak na pangyayari. Aralin 1.4: Ang Kuwintas Ang Kuwintas Maikling kuwento mula sa France ni Ang buod ng “Ang Kuwintas” ay magpapasimula sa sumusunod na katangian at Guy de Maupassant. kalagayan ni Mathilde: Si Mathilde ay isang Uri ng Teksto: Nagsasalaysay maganda at mapanghalinang babae ngunit siya ay isinilang na mahirap. Napakasal lamang siya sa isang abang tagasulat. Sa kanyang Panghalip- Humahalili sa ngalan ng paniniwala ang katulad niyang maganda ay Tao, hayop, bagay, pook at pangyayari. hindi nababagay sa kahirapang kanyang hinahaharap kung kaya siya ay labis na nagdurusa. Isang gabi dumating ang kanyang Kuwento ng Tauhan- ay isang uri ng asawang si G. Loisel na may dalang sobre na kuwentong ang higit na binibigyang- naglalaman ng paanyaya sa isang kasiyahan halaga o diin ay kilos o galaw, ang mula sa MInistro ng Instruksyon Pampubliko. pagsasalita at pangungusap at kaisipan Ngunit sa halip na matuwa si Mathilde siya ay 9 nagdabog at bumulong na ano ang gagawin nagkapatong patong.Mukhang matanda na si niya rito. Sinabi niya sa asawa na kailangan Mathilde, isa na siyang tunay na babae na niya ng pera upang bumili ng bagong bestida mayroong maralitang buhay. Isang araw ng upang magamit sa dadaluhang pagtitipon. Linggo habang si Mathilde ay naglalakad sa Apat na raang prangko ang kanyang hiningi Champs Elysees. Nakita niya si Madam kung kaya si G. Loisel ay natigilan. Sa huli ay Forestier na may kasamang bata. Katulad pa pumayag din ito na bumili ng bagong bestida din ito ng dati na may taglay na panghalina. si Mathilde. Binati niya ito ngunit siya ay hindi nito Ngunit si Mathilde ay hindi makuntento na nakilala sapagkat ang kanyang itsura ay wala man lang hiyas na suot kung kaya’t siya malaki na ang ipinagbago. Isinisi niya sa kay ay humiram ng isang kwintas sa kanyang Madam Forestier ang nangyari sa kanya. Ang kaibigan na si Madam Forestier. Siya naman PagbabayadSinabi niya dito ang nagyari sa ay pinahiraman nito ng isang kuwintas. Nang kanya. Ang pagkawala ng kuwintas at ang sumapit ang araw ng kasiyahan nahigitan ni pagbili niya ng kapalit ng kuwintas na naging Mathilde ang lahat ng mga babae sa ganda, dahilan ng kahirapang kanyang pinagdaan. rangya at kahalina halina. Kung kaya siya ay Ngunit sinabi ni Madam Forestier na ang naging maligaya sa gabing iyon.Ang kanyang hiniram ay isa lamang imitasyon. Ang Nawawalang KuwintasNang matapos ang pinakamataas na maihahalaga ay limang daang kasiyahan sila ay umuwi ng mag-asawa. Nang prangko lamang. Umuwi si Mathilde sa humarap si Mathilde sa salamin upang muling kanilang bahay at sinabi ito sa kanyang makita ang kanyang kagandahan, siya ay asawa. napasigaw sapagkat ang kuwintas na kanyang hiniram ay wala sa kanyang leeg. Sinabi niya sa kanyang asawa na nawawala ang TALASALITAAN: kuwintas.Hinanap nila ang kuwintas ngunit ito ay hindi nila makita. Kung kaya sila ay 1. Pagsasalat- kakapusan, paghihirap, napilitang maghanap ng katulad ng kuwintas kakulangan sa batayang pangangailangan. upang isoli ito sa kanyang kaibigan. 2. Alindog- matinding kagandahan o Nakahanap sila ng katulad ng kuwintas ngunit napakaganda. ito ay nagkakahalaga ng apatnapung libong prangko. Kung kaya ang lahat ng pwedeng 3. Lumbay- pagdaramdam, lungkot, hapis, mahiraman ng pambili niyon ay kanilang dalamhati. nilapitan. Nang mabili na nila ang kuwintas ay 4. Kahabag-habag- kaawa-awa dagli nila itong isinoli kay Madam Forestier na naging malamig ang pakikiharap sa kanya. 5. Balintataw- alikmata o busilig “pupil of Noon lubos na naunawaan ni Mathilde ang the eye” mamuhay sa gitna ng karalitaan. Tumagal ng 6. Manghuhuthot- maninipsip, taong sampung taon natapos na din nila ang lahat ng umuubos ng salapi o pinaghirapan ng iba. kanilang utang. Kasama na ang mga tubong 10 7. Sapupo- sapo, salo, pag-upo sa kandungan Hal: Hindi nakapagtataka ang o sa hita. matinding pagnanais ni Matilde na 8. Pangimbuluhan- pagkaingitan magkaroon ng magarang damit para sa 9. Nagulumihanang- pagkalito. kasayahan. Siya ay isang babaing Frances na kilala sa pagkakaroon ng pinakamaiinam na moda sa pananamit. 2. Katapora- mga reperensiya na Gramatika at Retorika: bumabanggit, at tumutukoy sa mga Sugnay- Magkakahiwalay na mga bagay na nasa hulihan pa ng teksto o pangungusap na bumubuo sa isang pangungusap. babasahin o teksto. Hal: Sila ay sopistikado kung manamit. - ang mga sugnay ay pinagdudugtong o Mahilig din sila sa masasarap na pinag-uugnay na mga pang-ugnay o pagkain at alak. Ang mga taga-France kohesyong gramatikal. Ang mga pang- ay masayahin at mahilig dumalo sa mga ugnay na ito ay reperensiya na kung kasayahan. tawagin ay anapora at katapora. 1. Anapora- mga reperensiya na Aralin 1.5: Ang Kuba ng Notre kalimitan ay panghalip na tumutukoy sa Dame mga nabanggit na sa unahan ng teksto o pangungusap. Nobela mula sa France The Hunchback of Notre Dame ni Hal: Karamihan sa mga tao ay Victor Hugo ikinakabit ang Kulturang Pranses sa Isinalin sa Filipino ni Willita A. Enrijo Paris. Ito ang sentro ng moda, pagluluto, sining at arkitektura. Uri ng Teksto: Nagsasalaysay Panghalip na ginamit bilang panuring Nobela- bungang-isip/katha na nasa sa tauhan: ginamit bilang panuring sa anyong prosa, kadalasang halos pang- mga ngalan ng tao na binanggit sa aklat ang haba na ang banghay ay unahan. inilalahad sa pamamagitan ng mga 11 tauhan at diyalogo. Ito’y naglalahad ng isang kawil ng mga kawili-wiling Mga dapat tandaan sa pagsulat ng pangyayari na hinabi sa isang mahusay Nobela: na pagbabalangkas. Pangunahing layunin ng nobela ay lumibang, bagaman 1. Gumagalaw ng Kusa ang mga tauhan sa di-tahasang paraan, ito’y maaari at hindi pinapagalaw ng may-akda. ring magbigay ng aral. 2. Ang nobela’y may pauna na Tatlong elemento na karaniwang tumutugon sa mga katanungang Sino? matatagpuan sa isang mahusay na Ano? Kailan? Saan? nobela: 3. Mahalagang pamamaraan ang 1. Isang kuwento o kasaysayan. paglalapat ng mga pananaw. 2. Isang pag-aaral 3. Paggamit ng malikhaing guniguni. Teoryang Humanismo: itinatanghal ang buhay, dignidad, halaga, at Mga Pangyayari- Dahil binubuo ng karanasan ng bawat nilalang maging mga kabanata, dapat ang mga ang karapatan at tungkulin ng sinuman pangyayari ay magkakaugnay. Panimula, para linangin at paunlarin ang sariling papaunlad na mga pangyayari na talino at talento. magsasalaysay ng tunggalian ng nobela, kasukdulan, at kakalasan na patungo sa Pagsusuri ng Panitikan: wakas. a. pagkatao b. tema ng akda Paglalarawan ng Tauhan- Ginagawa c. mga pagpapahalagang pantao nila sa isang paraang buhay na buhay, d. mga bagay na nakaiimpluwensiya sa kaya’t parang mga tunay na tauhan ang pagkatao ng tauhan kinakaharp natin habang binabasa ang e. pamamaraan ng pagbibigay solusyon nobela. Sa kanilang bukambibig, sa sa problema. kanilang mga kilos at sa mga sinasabi ng may-akda tungkol sa kanila ay Ang Kuba ng Notre Dame natutuhan nating kilalanin at pahalagahan ang mga lalaki at babae ng Si Quasimundo ang itinuturing na isang katha na naiuugnay sa mga taong pinakapangit na nilalang sa Paris. Noong araw na iyon ay ipinarada siya paikot sa ilang mga nakapaligid sa atin. lugar sa Paris at sa pamamagitan ng 12 pangungutya sa kanya ang ginawang katuwaan magnanakaw.”Kilala ang babae sa tawag na ng mga tao.Samantala, si Pierre Gringoire, Sister Gudule. Siya ay pinaniniwalaan na makata at pilosopo sa lugar ay nagbalak dating mayaman subalit nawala ang bait nang niyang agawin ang atensyon ng mga taong mawala ang anak na babae, labinlimang taon nagungutya kay Quasimundo gamit ang na ang nakalilipas. Makaraan ang ilang buwan, kanyang palabas ngunit wala man lang habang si La Esmeralda ay sumasayaw sa nagtangkang manood dito. Sa kalagitnaan ng tapat ng Notre Dame, nakilala niya si parada at habang walang sawang kinukutya Phoebus. Sa una pa lamang nilang pagkikita ay ang kuba ng Norte Dame, dumating ang nag ibigan na sila. Sa di kalayuan ay paring si Claude Frollo at ipinatigil ang nakatanaw pala si Frollo ang paring may gusto pagdiriwang. Inutusan niya si Quasimodo na kay Esmeralda. Habang masayang nag-uusap bumalik sa Notre Dame na kasama niya. ang bagong magkakilala ay biglang may Isang araw naghahanap ng pagkain si sumunggab ng saksak kay Phoebus ngunit Gringoire , at nasilayan nito ang kagandahan mabilis ding naglaho ang may sala. Hinuli ng ni La Esmeralda- ang dalagang mananayaw. mga alagad ng hari si La Esmeralda sa pag- Dahil sa nabighani ang binata rito, ipinasya aakalang siya ang may kasalanan sa kapitan. niya na sundan sa pag-uwi ang dalaga. Sa Pinagdusahan ng magandang manananayaw ang kanilang paglalakad, laking gulat niya nang kasalanang hindi naman niya ginawa at nang sunggaban siya ng dalawang lalaki – sina araw na hinatulan na siya ng bita iniligtas siya Quasimodo at Frollo. Sinubukang iligtas ni ni Quasimundo at dinala sa katedral. Sa mga Gringoire ang dalagang mananayaw ngunit araw na magkasama ang dalawa, sila’y sobra ang lakas ni Quasimundo at nawalan ito nagging magkaibigan ngunit si Quasimundo ay ng malay at nakatakas si Frollo. Dahil sa umibig na sa dalaga. Lumusob sa katedral ang nangyari napagbintangan si Gringoire na pangkat ng mga taong palaboy at magnanakaw kasabwat ni Quasimundo sa pag-atake sa upang iligtas ang dalaga. Inakala ni magandang mananayaw. Hinatulan ng Quasimundo na naroon ang mga sumalakay parusang bitay ang dalawa ngunit iniligtas ni upang paslangin si La Esmeralda. Marami na La Esmeralda ang buhay ni Gringoire. ang napatay ni Quasimundo sa mgalumusb, Samantalang si Quasimundo ay ay nilitis at samantala, Habang nagkakagulo, sinamantala pinarusahan sa tapat ng palasyo sa ni Frollo na makalapit kay La Esmeralda. Nag- pamamagitan ng paglatigo sa kaniyang alok siya ng dalawang pagpipilian ng dalaga: katawan. matinding kirot ang naramdamman ang mahalin siya o ang mabitay? Mas pinili ni niya sa bawat panghahamak sa kaniya ng mga La Esmeralda ang mabitay. Iniwan ni Frollo taong naroroon.Nagmamakaawang humingi ng ang dalaga na kasama si Sister Gudule at tubig ang kawawang kuba, subalit tila bingi nalaman ngdalawa na sila pala ay mag ang mga taong nakatingin sa kaniya. Dumating ina.Nang mabatid ni Quasimundo na nawawala si La Esmeralda. at lumapit sa kaniya na may ang dalaga, hinanap niya ito sa tuktok ng hawak na isang basong tubig.Pinainom siya. tore. Sa di kalayuan nakita niya ang wala ng Samantala, sa di kalayuan ay may babaeng buhay na katawan ng dalaga. Sa sobrang galit sumisigaw kay La Esmeralda. Tinawag siya ng nawa sa katinuan ang kuba at inihulog ang babaeng “hamak na mananayaw” at “anak ng lapstangang pari mula sa tuktok ng tore at 13 sumigaw si Quasimodo, “walang ibang babae akong minahal.” Mula noon, hindi na muling nakita pa si Quasimodo. Matapos ang ilang taon, nang matagpuan ng isang lalaking naghuhukay ng puntod ang libingan ni La Esmeralda, nasilayan niya ang hindi kapani- paniwalang katotohanan- nakayakap ang kalansay ng kuba sa katawan ng dalaga. EXTRA LANG: Panandang Pandiskurso- maaaring maghudyat ng pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari. Kinakatawan ng mga pang-ugnay o pangatnig. Halimbawa: o At, saka, pati- nagsasaad ng pagpupuno o pagdaragdag ng impormasyon. o Maliban, bukod kay, huwag lang, bukod sa- nagsasaad ng pagbubukod o paghihiwalay. o Tuloy, bunga nito, kaya, naman- nagsasaad ng kinalabasan o kinahinatnan o Kapag, sakali, kung- kondisyon o pasubali. 14