Hoofdstuk Bewegingsapparaat Ziekteverschijnselen PDF

Hoofdstuk bewegingsapparaat ziekteverschijnselen **Kreupelheid** Kreupelheid is een van de meest voorkomende afwijkingen van het bewegingsapparaat. Door bijv. fractuur of luxatie. **Orthopedie** Orthopedie is de tak in diergeneeskundige die zich bezighoudt met het bewegingsapparaat. **Crepitati...

Hoofdstuk bewegingsapparaat ziekteverschijnselen **Kreupelheid** Kreupelheid is een van de meest voorkomende afwijkingen van het bewegingsapparaat. Door bijv. fractuur of luxatie. **Orthopedie** Orthopedie is de tak in diergeneeskundige die zich bezighoudt met het bewegingsapparaat. **Crepitatie** Beschrijft een krakend geluid dat ook voelbaar is. Waar te nemen als twee botdelen langs elkaar heen wrijven. Vooral bij fracturen of losse botstukjes in een gewricht. **Fracturen** Ontstaan meestal tijdens ongeluk of val. Een fractuur is gesloten wanneer de huid intact is en open als de huid kapot is en botdelen zichtbaar zijn waarmee infectie risico volgt. Een fractuur dient tijdelijk gestabiliseerd te worden tot besloten is wat er gedaan moet worden omdat: - Voorkomen dat een gesloten fractuur een open fractuur wordt - Voorkomen van verdere beschadiging van spieren en zenuwen - Bescherming van open fracturen - Pijnvermindering - Vermindering van de zwelling Het stabiliseren moet door tegenstribbelen van dier niet meer schade opleveren dan het niet stabiliseren mogelijk zou doen. In sommige gevallen is de therapie chirurgisch d.m.v pinnen. In aantal gevallen zijn een gipsspalkverband en hokrust genoeg voor genezing. Dit kan alleen als: - Het betreft een gesloten fractuur - Het is een enkelvoudige fractuur, twee afzonderlijke fractuurdelen, niet meer - Er mag geen gewricht bij de fractuur betrokken zijn - De fractuur moet onder de knie of de elleboog zitten - De dislocatie mag niet te groot zijn Bekkenfracturen genezen meestal vanzelf met hokrust, alleen fracturen van het darmbeen en de heupkom moeten chirurgisch behandeld worden. Verzorging van dier met gipsverband dient: - Dagelijkse controle van de positie van de spalk, tenen en eventuele zwelling - Dagelijkse temperaturen - Het gips/verband moet droog blijven - Het gips mag niet onfris ruiken - Gaat het dier aan de spalk bijten is er misschien iets aan de hand en moet het verwijderd worden om te inspecteren en opnieuw verband aan brengen Complicaties - Verschuiven van spalk - Aftserven weefsel door te strak zittend verband Fractuur heeft gemiddeld zes weken nodig om te genezen. **Letsel van kruisbanden en meniscus** Meest voorkomende letsel aan de knie is van de voorste kruisband en de meniscus aan de binnenzijde. Bij 50% van de gevallen raakt ook de meniscus beschadigd door instabiliteit van de knie. Het komt voornamelijk voor bij honden met overgewicht of steile knieën zoals de boxer of rottweiler. - Een acute VKB-ruptuur is erg pijnlijk waardoor poot niet belast wordt. - Kniegewricht overvuld met gewrichtsvloeistof waardoor het gewricht kan uitpuilen op de plekken die niet door bot begrensd worden. - Geen crepitatie voelbaar. - Schuifladefenomeen (teveel beweging in gewricht mogelijk door scheuren in kruisbanden) Als niet behandeld wordt komt er een geleidelijke verbetering maar vanwege dat het gewricht beschadigd is, is er nog steeds instabiliteit en zal er na maanden artrose kunnen ontstaan. Therapie : - Acuut VKB-letsel - Chirurgisch, bij kleine honden en katten soms rust en pijnstilling. - Chronisch VKB letsel - Rust, het artroseregime, pijnstillers en eventueel een chirurgische ingreep. **Artritis** Artritis is een ontsteking van het gewricht. Dit kan septische artritis(waarbij ziekteverwekker betrokken) of non-septisch artritis(gevolg van trauma). **Non-septische artritis** Een acute, non-septische artritis kan ontstaan als gevolg van trauma door: - Kneuzing - Verstuiking waarbij kortdurende abnormale verplaatsing van gewrichtsvlakken t.o.v. elkaar optreedt, gepaard met rekking of verscheuring van gewrichtsbanden en/of kapsel - Ontwrichting ((sub)luxatie) Diagnose aan hand van klachten, een röntgenfoto kan gemaakt worden om fracturen uit te sluiten. Therapie bestaat uit rust, pijnstillers en koelen om zwelling te verminderen. Niet-septische artritis kan ook chronisch ontstaan door auto-immuunaandoeningen maar zijn zeldzaam. **Septische artritis** Vooral te zien bij honden/katten jonger dan zes maanden. Deze bacteriële infectie kan ontstaan door perforatie van het gewricht van buitenaf, via het bloed verspreiding van bacteriën uit een ontstekingsproces, of door bacteriën via een porte d 'entree in het bloed terecht gekomen. Ten gevolge kan blijvende schade aan het gewrichtskraakbeen optreden. Therapie bestaat uit geven van antibioticum en pijnstillers. Gewrichtsvocht kan aangeprikt worden (gewrichtspunctie) om een bacteriologisch onderzoek en antibiogram op te verrichten. **Artrose** Artrose is een chronische slijtage van het gewricht die begint in het gewrichtskraakbeen maar waarbij in een later stadium ook andere delen van het gewricht worden aangetast(bot onder kraakbeen en gewrichtskapsel). Oorzaak : - Er geen eenduidige oorzaak om artrose aan te duiden - Meestal is het secundair aan andere gewrichtsaandoening of door ouderdom - Instabiliteit van een gewricht zal het kraakbeen irriteren, waardoor gewrichtskraakbeen het gladde en glanzend oppervlak verliest en kraakbeen blootligt. Botweefsel cellen reageren erop door vorming extra bot(botwoekering) Klachten atrose bij hond : - Moeite overeind komen vooral na lange rustperiodes of in de ochtend - Wanneer de hele dag actief is geweest zal verslechtering optreden - Artrose komt vooral voor bij ellebogen en heupen Klachten artrose bij kat : - Lastiger te zien d.m.v. lichaamstaal want kat is minder geneigd chronische pijn te tonen - De kat speelt minder dan vroeger - Kat wilt niet meer de tuin uit of over schutting springen - Minder springen - Twijfel bij springen - Ander gedrag tonen - Plots onzindelijk - Artrose komt vooral voor in ellebogen, knieen en heupen Therapie: - Artrose zal steeds erger worden (progressief) vanwege ontsteking van gewrichtsslijmvlies waarbij ontstekingsmediatoren vrijkomen die pijn geven en zorgen voor overvulling van gewricht. - Vaak wordt er spiermassa verlies gezien doordat het dier het lichaamsdeel minder gebruikt i.v.m. pijn. - Medicatie dat de pijn verminderd zijn NSAID's (non-steroidal anti-inflammatory drugs) die de productie van ontstekingsmediatoren remmen, waardoor minder pijn. Minder ontsteking en uiteindelijk minder extra botvorming ontstaat. - Rust is ook belangrijk, kortere afstanden vaker op de dag laten lopen en rechte stukken. - Dieren met overgewicht doen er baat bij gewicht te verliezen. - Speciale dieetvoeding met voedingssupplementen die kraakbeen moeten beschermen en helpen herstellen. **Osteochondrose** Osteochondrose (OC) is een storing in de omzetting van kraakbeen naar bot in het gewricht. Hierbij verloopt de groeischijf omvorming van kraakbeen naar bot niet gelijkmatig plaats. Waardoor er verdikking ontstaan dat uiteindelijk kan loslaten. Osteochrondritis dissecans (OCD) is als er losse stukjes kraakbeen of bot in het gewricht terechtkomen. Ook wel gewrichtsmuizen genoemd. Komt vooral voor in de schouder en in mindere mate in de elleboog, knie en hak. Op latere leven kan het artrose geven. Er is sprake van mogelijke erfelijke factor vooral te vinden bij jonge honden van grote rassen vanaf leeftijd vier- zes maanden. Bijv. labrador, golden retriever en duitse dog. **Luxaties** Een luxatie is een ontwrichting waarbij er sprake is van blijvende verplaatsing van de gewrichtsvlakken ten opzichte van elkaar, waarbij de gewrichtsvlakken geen contact meer met elkaar hebben. Gaat altijd gepaard met scheuren van banden/kapsel. Subluxatie is wanneer de gewrichtsvlakken elkaar nog gedeeltelijk aanraken. Klachten: - Niet gebruiken van getroffen lichaamsdeel bijv. bij heupluxatie een hond op drie poten - Strekken is pijnlijk Diagnose wordt gesteld met een röntgenfoto. Therapie: - Bestaat uit het terugzetten van getroffen lichaamsdeel onder sedatie - Steunverband om gewricht op plek te houden Als een heup niet wordt teruggezet kan een schijngewricht ontstaan. Schijngewricht is een gewricht gevormd in de spieren op een afwijkende plek. Door verscheuring of versoepelen van banden kan en luxatie opnieuw voorkomen, voor blijvende oplossing kan er geopereerd worden door het plaatsen van een chirurgische fixatie. Wanneer luxaties niet behandeld worden kan op den duur artrose ontstaan. Luxatie wordt naar ernst ingedeeld in vier graden, hoe hoger de graad hoe ernstiger. Bij graad 4 is het gepaard met ernstige misvorming van de knie waarbij de knieschijf niet is terug te zetten. Luxaties: - Heupluxatie - Elleboogluxatie - Schouderluxatie - Knieschijf(patella)luxatie - Een knieschijfluxatie wordt ook wel patellaluxatie genoemd. En is vaak een erfelijke afwijking vaak gezien bij dwergrassen. Hierbij kan de hond de knie niet meer buigen en wordt deze overstrekt. - Teenluxatie - Wervelluxatie - Als het ruggenmerg ernstig gekwetst is, is soms euthanasie de enige reële optie **Radius curvus-syndroom** Is een verminderde lengtegroei van de ellepijp of een te vroeg sluiten van de groeischijf van de ellepijp samen met een normale lengtegroei van het spaakbeen. Hierbij groeit het spaakbeen krom, wat zichtbaar is als een kromme onderarm vanaf de elleboog. Kan als erfelijke aandoening voorkomen bij basset hounds wat een kenmerk is van het ras. Het hoeft geen nadelige gevolgen te hebben, al moet er niet in de fok op geselecteerd worden. Naast erfelijke oorzaak kan het verkregen worden door voeding gerelateerde ontwikkelingsstoornis of groeischijfletsel door trauma. Meest voorkomende oorzaak is traumatische beschadiging van de groeischijf van de ellepijp, waardoor het spaakbeen krom groeit, de onderarm naar buiten draait en de ondervoet naar binnen. Klachten zijn dan de verkromming en kreupelheid. En door middel van röntgenfoto's kan een diagnose worden gesteld, vroegtijdig ontdekken van groeistoornis is belangrijk vanwege mogelijkheid tot chirurgisch ingreep. **Heupdysplasie** Is een stoornis in de ontwikkeling van de heupgewrichten waarbij het gewricht onstabiel wordt. - Verslapte gewrichtsbanden/kapsel - Kom te ondiep/ heupkop te klein - Gewricht te los in kom, subluxatie mogelijk - Vaak gepaard met artrosevorming Oorzaak: - Erfelijk - Vooral voor bij honden zwaarder dan 25kg - Bijv. Duitse herder, Duitse dog, newfoundlander en labrador retriever. - Voeding en belasting tijdens groeifase Twee verschijningsvormen: - Honden met klachten/honden zonder klinische klachten - Als jonge honden komt het door losse aansluiting van de heupen - Als oudere honden komt het door artrose Klachten: - Begint meestal leeftijd 5-6 maanden met pijn bij opstaan - Maanden erna neemt pijn af, heupgewricht wordt minder los, spieren worden sterker - Na ander halfjaar ontwikkelt artrose en krijgt dier opnieuw pijn Therapie/diagnose: - D.m.v. orthopedisch onderzoek, bewegen heupgewricht pijnlijk - D.m.v. röntgenonderzoek onder sedatie vanwege heupen positie - Bij jonge honden soms vals-negatief, latere leeftijd toch HD ontwikkelen - Chirurgisch ingreep, kunstmatige heup Preventie: - Volledig kwalitatief hoge voeding - Verschil met kleine/grote honden is hoeveelheid kalk(calcium) - Gecontroleerde beweging, vooral durende eerste levensjaar **Elleboogdysplasie** Onder elleboogdysplasie(ED) valt aantal erfelijke ontwikkelingsstoornissen van de elleboog die leiden tot pijnlijkheid, kreupelheid en artrose. Komt vooral voor bij: labrador retriever, Berner senner, rottweiler, Duitse herder en basset hound. Klachten: - Jonge hond (rond 6 maanden) - Kreupelheid aan beide/een voorpoot - Overvulde ellebooggewricht - Pijn en crepitatie bij overstrekken Therapie/diagnose: - Röntgenfoto's en/of CT-scan - Chirurgisch d.m.v. kijkoperatie of geheel openen gewricht - Prognose meestal ontwikkeld artrose Preventie: - Niet fokken - Gecontroleerde beweging - Hoogkwalitatieve voeding **Voeding gerelateerde botafwijkingen** Aantal voeding gerelateerde botafwijkingen: - Calcium tekort - Ziekte pups/kittens uitsluitend vlees eten (all meat syndrome) - Calciumtekort leidt tot afgifte van parathormoon (PTH, rol speelt bij constanthouden calciumwaarde in bloed) - Verhoogde PTH zorgt voor stimulatie opname calcium uit de darm. Wanneer niet mogelijk, wordt uit bot calcium gehaald. Hierdoor ontstaat botontkalking. - Osteoporose - Toestand waarbij te weinig tussencelstof in beenweefsel aanwezig is - Oorzaak is o.a. calcium- en vitamine D-tekort - Geeft botpijn en eventueel spontane fracturen - Rachitis - Aandoening jonge dieren waarbij kraakbeen in groeischijf onvoldoende in been omzet - Ontstaat sterke verbreding groeischijf - Oorzaak vitamine D-tekort door dieetfouten **Tumoren** Tumoren worden verdeeld in primaire tumoren (osteosarcoom en chondrosarcoom) en secundaire tumoren (uitzaaiingen vanuit primaire tumor). **Osteosarcoom** Osteosarcomen zijn kwaadaardige tumoren uitgaande van botweefsel. Osteo = bot Sarcoom= benaming groep kwaadaardige tumoren Klachten: - Vaak gezien bij middelgrote en grote honden van middelbare leeftijd. - Met name in de poten en soms kaken, ribben, schedel en neus. - Gepaard met botoplossing aan binnenkant en extra botvorming aan buitenkant. - Steeds erger wordende kreupelheid en zwelling op tumor plaats. - Uitzaaiingen naar longen 90% van gevallen, gepaard verminderd uithoudingsvermogen. Diagnose/Therapie: - Pootamputatie - Chemotherapie - Diagnose door röntgenfoto's/CT-scan Prognose is slecht, ook na therapie. **Chondrosarcomen** Chondrosarcomen zijn kwaadaardige tumoren uitgaande van het kraakbeen. Chondro = kraakbeen Sarcoom = benaming groep kwaadaardige tumoren Klachten: - Vaak gezien bij middelgrote en grote honden van middelbare leeftijd. - Met name in de poten, neusholte, ribben en het schouderblad. - Vanuit pijpbeenderen zaait tumor meestal snel uit, vanuit ribben langzaam en neus zaait zelden uit. **Secundaire tumoren** Zijn de uitzaaiingen in het bewegingsapparaat vanuit primaire tumor. Leidt tot botverval en spontane fracturen. Prognose slecht vanwege meerdere uitzaaiingen mogelijk tegelijk. Komen vooral voor: - In de buik of de melkklieren - Wervels - Bekken - Opperarmen - Dijbeen **Aandoeningen van het beenvlies** Beenvlies is de buitenbekleding van het botweefsel. Kunnen tot heftige verschijnselen opleveren door pijngevoeligheid. **Groeipijn** Aandoening van pijpbeenderen. Vooral te zien bij jonge honden van grote (snelgroeiende) rassen vanaf 4 maanden oud. Oorzaak: - In schors van bot zitten kleine kanaaltjes voor bloedvaten, tijdens groei past dit zich aan. - Wanneer dat niet gebeurd knellen bloedvaten. - Hierdoor ontstaan stuwing (oedeem) in het merg en onder het beenvlies. - Het beenvlies tilt omhoog en reageert het met nieuwe botvorming wat pijn veroorzaakt. Klachten: - Kreupelheid die van poot wisselt - Bevoelen pijpbeenderen doet pijn Therapie/diagnose: - Diagnose door röntgenfoto's - Rust en pijnstillers - Aangepaste voeding **Atrofie van spieren** Als spierweefsel langere tijd niet gebruikt wordt, wordt dit in omvang afgenomen. Dat heet atrofie (spieratrofie) **Idiopathische ziekten** Ontstekingen van de kauwspieren - Vooral voor bij Duitse herder - Erg pijnlijke, gezwollen kauwspieren - Houden bek wat open - Ogen uitpuilen - Bij proberen openen bek is het erg pijnlijk - Therapie is langdurig geven corticosteroïden Polymyositis - Poly betekend veel, myos betekent spier, itis betekend ontsteking - Symptomen zijn stijf en kreupel lopen en moeilijk slikken - Therapie is langdurig geven corticosteroïden