Hakların Çeşitleri PDF

Hakların Çeşitleri (sadece özel hukuka dayanan haklar)   1. Para ile Ölçülebilen Değeri Bulunup Bulunmaması Bakımından Haklar                 A. Malvarlığı hakları (para ile ölçülebilen) - Alacak hakları - Ayni haklar - Maddi değeri olan yenilik doğuran haklar - Fikri hakla...

Hakların Çeşitleri (sadece özel hukuka dayanan haklar)   1. Para ile Ölçülebilen Değeri Bulunup Bulunmaması Bakımından Haklar                 A. Malvarlığı hakları (para ile ölçülebilen) - Alacak hakları - Ayni haklar - Maddi değeri olan yenilik doğuran haklar - Fikri haklar     1. Alacak hakları   Alacaklıya borçludan bir edimi yerine getirmesini, bir şeyi vermesini yapmasını veya yapmamasını isteme yetkisi sağlayan haklardır.   Sadece alacaklı ile borçlu arasında bir bağa dayanmaktadır(borç ilişkisi)   Alacak haklarından tek taraflı feragat edilemez.     1. Ayni haklar -Mülkiyet hakkı -Sınırlı ayni haklar -rehin hakkı -taşınmaz yükü -irtifak hakları (intifa, oturma, üst, kaynak, diğer)   Bir kimseye bir mal üzerinde doğrudan doğruya hakimiyet hakkı sağlayan, herkese karşı ileri sürülebilen haklardır.   Ayni haklar, mallar(eşyalar) üzerine olur. Sadece ekonomik değer taşıyan varlıklar eşya kapsamına girer.   - Mülkiyet hakkı,, hak sahibine hakkın konusu olan şeyi kullanma(usus), yararlanma(fructus), tüketme(abusus) yetkileri sağlar.   - Sınırlı ayni haklar,, ayni hakkın eşya üzerinde sağladığı yetki sınırlıdır.   - İrtifak hakları,, hak sahibine eşya üzerinde kullanma ve veya yararlanma hakkı sağlar. -intifa hakkı,, bir malı kullanma ve yararlanma hakkı sağlar ancak tüketme hakkı sağlamaz(çıplak mülkiyet) -oturma hakkı,, bir evde veya evin bir kısmında oturma hakkı verir -üst hakkı,, başkasının mülkiyetindeki arazinin altına/üstüne yapı inşa etme hakkı -kaynak hakkı,, başkasının mülkiyetindeki arazideki kaynaktan yararlanma hakkı   - Rehin hakları,, hak sahibinin sahip olduğu alacak hakkını teminat altına alır (taşınır rehni, taşınmaz rehni, ipotek, ipotekli borç senedi)   - Taşınmaz yükü,, bir taşınmazın malikinin mülkü dolayısıyla o taşınmaz karşılığında başka bir kişiye bir şey verme ya da yapma zorunluluğu altına girmesidir.     1. Maddi değeri olan yenilik doğuran haklar   Hak sahibine tek taraflı irade beyanında bulunarak, yeni bir hukuki ilişki kurmak, mevcut bir hukuki ilişkiyi değiştirmek ya da sona erdirmek yetkisini verir.   1. Fikri haklar   Kişilerin; zeka, düşünce ve yaratıcılıklarını kullanarak yarattıkları fikir ürünleri üzerindeki haklarına denir. Fikri hakların manevi yönleri de vardır \"fikri mülkiyet\"   A. Şahısvarlığı Hakları   Malvarlığı dışında kalan, değeri parayla ölçülemeyen haklar Kişinin manevi dünyasına ilişkin Kişinin hayatı, sağlığı, vücut tamlığı, şeref ve haysiyeti, bilimsel ve mesleki kimliği, özgürlüğü, ismi, sırları vs.   Şahıs varlığı hakları kural olarak başkasına devredilemediği gibi mirasçıya da geçemez.   1. İleri Sürülebileceği Çevre Açısından Haklar             A. Mutlak haklar   Hak sahibi tarafından hakkı ihlal etmesi söz konusu olan herkese karşı ileri sürülebilen haklardır   Herkes bu haklara uymak zorundadır   A. Nisbi haklar   Belirli bir kişiye veya gruba karşı ileri sürülebilen haklardır.   - Alelade nisbi haklar,, Nisbi hakların büyük çoğunluğu Bir kişiye veya bir gruba yönelik (a kişisi ile b kişisi arasında doğan satış sözleşmesinde a kişisinin b kişisinden mülkiyet hakkını istemesi b kişisinin de a kişisinden satış bedelinin ödenmesini istemesi)   - Etkisi güçlendirilmiş nisbi haklar (şerh etmek: bir mülkün sahipliği konusunda kısıtlamalar getirmek) Şerh verilebilir haklar (a kişisinin b kişisi ile satış sözleşmesi yapıp satış tamamlanmadan eşyanın mülkiyetini c kişisine vermesi olayı...)     1. Kullanılmasının Etkisi Bakımından Haklar                     - Kurucu yenilik doğuran haklar   Hakkın kullanılmasıyla taraflar arasında yeni bir hukuki ilişkinin doğmasını sağlayan haklar   Alım(iştira), önalım(şufa), gerialım(vefa)   Alım hakkı,, sahibine tek taraflı bir beyanla bir taşınmazın alıcısı olabilme yetkisini verir Önalım hakkı,, şarta bağlı bir alım hakkıdır, şart taşınmazın üçüncü bir kişiye satılmasıdır Gerialım hakkı,, taşınmazını başkasına devretmiş bir kişiye, belirli şartlar çerçevesinde, tek taraflı iade beyanı ile o taşınmazı geri alabilme hakkı sağlar     - Değiştirici yenilik doğuran haklar   Hakkın kullanılmasıyla önceden beri zaten mevcut olan bir hukuki ilişkide değişiklik meydana getirirler     - Bozucu yenilik doğuran haklar   Hakkın kullanılmasıyla mevcut bir hukuki ilişkinin sona ermesini sağlarlar.   Tüm fesih ve dönme hakları bu gruptadır.     Yenilik doğuran hakların ortak özellikleri   - kullanılmasına ilişkin beyanın hüküm ifade etmesi kural olarak bir şarta bağlı tutulamaz - öngörülen süreler hak düşürücü süre niteliğindedir - usulüne uygun biçimde kullanılmakla sona ererler - kullanılıp hukuki sonuç meydana geldikten sonra bundan geri dönülemez         1. Kullanım Yetkisi Bakımından Haklar               Hakların bir çoğunda başka bir kişiyi yetkili kılmak ve ve hakkın kullanılıp kullanılamayacağını onun iradesine bırakmak mümkünken bazılarında bu mümkün olamaz.   Kişiye sıkı sıkıya bağlı hakların kullanılmasına ilişkin yetki bir başkasına verilemez. Ancak hak sahibi kullanmaya karar verdikten sonra gerekli işlemleri yapmak için bir temsilci atayabilir. Bazı durumlarda temsilci bile atayamaz(örn, evlilik töreni)   Bu haklar mirasçılara da geçemez           1. Bağımsız Olup Olmama Açısından Haklar                       A. Bağımsız haklar   Hak sahibinin doğrudan doğruya sahip olduğu haklardır.   Kişilik hakkı, mülkiyet hakkı, alacak hakkı, iştira hakkı, fikri haklar     A. Bağlı haklar   - Eşyaya bağlı haklar   Bir kişinin o malın mülkiyetini elinde bulundurmasıyla sahip olduğu haklardır   Hak bağlı bulunduğu mülkiyetin hukuki kaderine tabidir     - Alacağa bağlı haklar   Kişinin bir alacak hakkına sahip olduğu için sahip olduğu haklardır   Hak bağlı bulunduğu alacağın kaderine tabidir     - Borç ilişkisine bağlı haklar   Alacağa değil borç ilişkisinde taraf olmaya bağlanmış haklar   Alacağı devralan kişiye geçmez     - Bir topluluğa mensup olmaya bağlı haklar   Örn,, genel kurul toplantısında oy verme, sosyal tesislerden yararlanma vs.     metin, el yazısı, giyim, yazı tahtası içeren bir resim Açıklama otomatik olarak oluşturuldu     \"bir başkasına ait eşyayı satarak kendimi borçlandırıcı işlem içine sokabilirim ancak borcumu yerine getirmemiş olurum\"                   Hak Sahibi   Menfaati hukuken korunan varlıktır.   İnsanlar \-\-- gerçek kişi Dernek, ticaret, vakıf vs. \-\-- tüzel kişi         Hakların Kazanılması ve Kaybedilmesi   Kişinin hakkın sahibi durumuna geçmesi \-\-- hakkın kazanılması Kişinin hakkın sahibi durumundan çıkması \-\-- hakkın kaybedilmesi     Üç şekilde olabilir; - Hukuki olay ile - Hukuki fiil ile - Hukuki işlem ile     Hukuki olay; hukukun kendisine sonuç bağladığı olaylardır       Hukuki fiil; kendilerine hukuki sonuç bağlanmış olan iradi insan fiilleridir                           Hukuka uygun fiiller   1. İrade açıklamaları   İradeyi dış dünyaya bildiren fiillerdir   - Hukuki işlemler,, kişinin hukuki sonuç doğurmaya yönelmiş irade açıklaması - Hukuki işlem benzeri fiiller,, irade açıklamasına hukukun açıklayan iradesinden bağımsız olarak hukuki sonuç bağlamasıdır - Maddi fiiller,, hukuk düzeninin hukuki sonucu dış dünyada meydana gelen maddi bir değişikliğe bağlamasıdır.     1. Bilgi (tasavvur) açıklamaları   Hukuk düzeninin hukuki sonuç bağladığı kişinin bir konuya ilişkin görüş, bilgi beyan etmesidir   Örn,, satın alınan ürünün ayıplı olduğunun ihbarı   1. Duygu açıklamaları   Hkuku düzeninin bir duygunun açığa vurulmasını hukuki bir sonuca bağlamasıdır   Örn,, zina yapan eşin affedildiğinin açıklanması           Hukuki işlem                                     A. İrade beyanı sayısına göre   1. Tek taraflı hukuki işlemler   Bir tek kişinin irade beyanının yeterli olduğu     1. İki taraflı hukuki işlemler (sözleşme)   İki tarafın birbirine uygun ve karşılıklı irade beyanında bulunmaları     1. Çok taraflı hukuki işlemler (kararlar)   Yeterli sayıda kişinin irade açıklaması ile (yeterli sayının ne olacağı, topluluğun iç ilişkisini düzenleyen kurallarla anlaşılır)   Oy çokluğuna bakılır   Alınacak kararlar tüm üyeleri bağlar       A. İrade beyanının yöneltilmesi açısından   1. Yöneltilmesi gereken irade beyanları   Büyük çoğunluk     1. Yöneltilmesi gerekmeyen irade beyanları       A. İrade beyanının etki doğurduğu alan bakımından   1. Kişivarlığını etkileyen   Nişanlanma, evlenme, evlat edinme, evlilik dışı çocuğu tanıma...     1. Malvarlığını etkileyen   Bir taşınmazın mülkiyetinin devredilmesi, taşınmaz üzerinde ipotek, intifa hakkı...       A. İrade beyanının mal varlığına yaptığı etki bakımından   Malvarlığı azalan taraf; borçlandırıcı işlem, tasarruf işlemleri Malvarlığı artan taraf; kazandırıcı işlem   1. Borçlandırıcı işlemler   Kişinin malvarlığındaki pasifini arttıran işlemler   \*çoğu sözleşmede, malvarlığının pasifini arttıran bir borç altına girilirken aynı zamanda karşı tarafa yönelik bir alacak hakkı da kazanılmaktadır     1. Tasarruf işlemleri   Tasarrufta bulunanın malvarlığındaki bir hakka doğrudan etki yaparak o hakkı başkasına devreden ya da sınırlayan, külfet yükleyen, değiştiren veya sona erdiren hukuki işlemler   Tasarrufta bulunan kişinin malvarlığındaki aktifi azaltır     1. Kazandırıcı işlemler   Kazandırma, bir kimseye malvarlıksal menfaat sağlanmasıdır   Örn,, malvarlığının aktifinin artması, pasifinin azalması veya aktifinin azalmasına engel olunması   Bir tasarruf işlemiyle, bir alacak hakkı tanınmasıyla, maddi fiil ile yapılabilir.   İllilik prensibi,, sebebe bağlılık \-\-- taşınmazlar -(taşınırlar) Soyutluk prensibi,, - (taşınırlar)   A. İrade beyanının hüküm ifade edeceği an bakımından   1. Ölüme bağlı tasarruflar   Hukuki işlemi yapanın ölümünde gerçekleşir (örn, vasiyetname)       1. Hayatta hüküm doğuran işlemler