Kontrakty terminowe - notatki do kolokwium PDF

**[Kontrakty terminowe]** należą do grupy instrumentów pochodnych. Od akcji i instrumentów dłużnych różnią się przede wszystkim tym, iż głównym celem ich stosowania nie jest transfer kapitału, lecz transfer ryzyka. **Geneza instrumentów pochodnych** Instrumenty pochodne pojawiły się na szerszą ska...

**[Kontrakty terminowe]** należą do grupy instrumentów pochodnych. Od akcji i instrumentów dłużnych różnią się przede wszystkim tym, iż głównym celem ich stosowania nie jest transfer kapitału, lecz transfer ryzyka. **Geneza instrumentów pochodnych** Instrumenty pochodne pojawiły się na szerszą skalę na rynkach finansowych w latach siedemdziesiątych. Przyczyną ich wprowadzenia był wzrost zmienności kursów walutowych, stóp procentowych, cen akcji i cen towarów, jaki można było obserwować na rynkach światowych w tym okresie. Wzrost zmienności cen instrumentów finansowych oznacza zwiększenie ryzyka inwestowania w te instrumenty finansowe.\ To właśnie w celu ograniczenia ryzyka wprowadzono instrumenty pochodne. Skorzystano tu z istniejących wzorców, bowiem instrumenty pochodne wystawione na towary funkcjonowały wcześniej w obrocie na giełdach towarowych -- ich zadaniem było zmniejszanie ryzyka związanego ze zmianami cen towarów, a ściślej zabezpieczanie przed wzrostem lub spadkiem cen towarów. **Określenie instrumentu pochodnego** **[Instrument pochodny]** jest to taki instrument finansowy, którego wartość zależy od wartości innego instrumentu finansowego, zwanego [instrumentem podstawowym (bazowym).\ ]Instrument podstawowy jest to czasem fizycznie istniejący instrument finansowy, taki jak akcja, obligacja czy waluta. Nierzadko zdarza się jednak, iż instrumentem podstawowym jest indeks pochodzący z rynku finansowego -- przykładem jest WIG20 -- indeks Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.\ Trzy ***podstawowe cele*** stosowania instrumentów pochodnych to: - **zabezpieczanie się przed ryzykiem (czasem stosowany jest angielski zwrot hedging)**\ Występuje ono wtedy, gdy podmiot narażony jest na ryzyko rynkowe (na przykład ryzyko cen akcji), zaś zastosowanie instrumentu pochodnego umożliwia zmniejszenie lub nawet wyeliminowanie tego ryzyka. - **spekulacja**\ Spekulacja z wykorzystaniem instrumentów pochodnych występuje wtedy, gdy jedyna transakcja podmiotu to transakcja kupna lub sprzedaży instrumentu pochodnego. W ten sposób podmiot spekulujący oczekuje dochodu z tytułu tej transakcji, ale jednocześnie podejmuje ryzyko, wynikające ze wzrostu lub ze spadku wartości instrumentu pochodnego (pośrednio jest to ryzyko wynikające ze wzrostu lub spadku wartości instrumentu podstawowego).Wykorzystanie instrumentów pochodnych w spekulacji może dać w efekcie znacznie większe lub znacznie mniejsze dochody niż spekulacja za pomocą odpowiadających im akcji lub innych tradycyjnych instrumentów finansowych. - **arbitraż**\ Występuje wtedy, gdy podmiot dokonuje dwie lub więcej transakcji, z zastosowaniem instrumentu pochodnego i instrumentu podstawowego w celu uzyskania dochodu bez ponoszenia ryzyka i bez dodatkowych nakładów. Istnieje wiele różnych rodzajów instrumentów pochodnych. **Klasyfikacja instrumentów pochodnych ze względu na relację między stronami kontraktu** Każdy instrument pochodny ma charakter kontraktu między dwoma stronami. Ze względu na relację, jaka występuje między tymi stronami, wyróżniamy: - kontrakty terminowe (i kontrakty swap) -- są to instrumenty „symetryczne", w których obie strony przyjmują zobowiązania. - opcje -- są to instrumenty „asymetryczne", w których jedna strona nabywa prawo, druga przyjmuje zobowiązanie (więcej o opcjach) **Klasyfikacja instrumentów pochodnych ze względu na instrument podstawowy** Można wyróżnić wiele grup instrumentów pochodnych z uwagi na możliwość określania wielu rodzajów instrumentów podstawowych, od których właśnie „pochodzą" instrumenty pochodne. Według tego kryterium do najważniejszych grup instrumentów pochodnych zaliczamy: - instrumenty pochodne na akcje (akcyjne instrumenty pochodne) -- tutaj instrumentem podstawowym jest akcja spółki; - instrumenty pochodne na indeksy giełdowe (indeksowe instrumenty pochodne) -- tutaj instrumentem podstawowym jest indeks giełdowy, zazwyczaj indeks giełd akcji; - instrumenty pochodne na waluty (walutowe instrumenty pochodne) -- tutaj instrumentem podstawowym jest waluta; - instrumenty pochodne na stopę procentową -- tutaj instrumentem podstawowym jest stopa procentowa z rynku finansowego bądź instrument dłużny, taki jak obligacja lub bon skarbowy. W kontrakcie terminowym inwestor może zająć **pozycję długą (long)** lub **krótką (short).** W przypadku tej pierwszej zobowiązuje się on do zakupu danego aktywa po wcześniej ustalonej cenie (mogą nim być np. akcje, obligacje, waluty). Liczy on na to, że po kupnie zarobi na wzroście wartości, sprzedając np. papiery wartościowe, które kupił po niskiej cenie (otworzył kontrakt kupna). W kontrakcie terminowym inwestor może też zająć **pozycję krótką** -- to taka, za pomocą której dana osoba obstawia, że nastąpi spadek konkretnego instrumentu bazowego (czyli osiągnie ona zysk, gdy instrument traci na wartości lub poniesie stratę, gdy jego cena wzrośnie). Taką pozycję osiąga się, gdy inwestor otworzy kontrakt sprzedaży. Pozwala inwestorowi osiągać zyski na spadkach, ale także zabezpiecza przed ryzykiem spadku ceny instrumentu bazowego. Ważne jest, by być po odpowiedniej stronie (kupno, sprzedaż) w danym momencie. Można bowiem zarobić na zwyżkach lub spadkach, ale także na obu stracić. **Definicja kontraktu terminowego i jego rodzaje** **Kontrakt terminowy** (**Futures**) to instrument finansowy, będący rodzajem umowy, zawartej pomiędzy kupującym, a sprzedającym, w której sprzedający zobowiązuje się sprzedać określony instrument bazowy za ściśle określoną cenę w ściśle określonym terminie. Cena, według której strony przeprowadzą transakcje w przyszłości, zwana jest ceną terminową (futures price), zaś dzień, w którym strony zobowiązane są przeprowadzić transakcję to data rozliczenia (settlement date) lub data dostawy (delivery date).\ Znaczna większość kontraktów futures jest rozliczana gotówkowo -- zaledwie kilka procent kontraktów jest rozliczane w drodze dostawy aktywów bazowych. Kontrakty terminowe notowane na GPW rozliczane są gotówkowo. Kontrakty terminowe znajdują się w obrocie w systemie notowań ciągłych. Inwestorzy mogą składać zlecenia kupna i sprzedaży, wg takich samych zasad jak na inne papiery wartościowe.\ Inwestorzy zawierający transakcje na rynku terminowym mają określone poglądy na to jak będzie kształtować się kurs instrumentu bazowego. **Kupując **kontrakt terminowy inwestor zakłada że instrument bazowy będzie rósł, natomiast gdy **sprzedaje** kontrakt terminowy** **jego przewidywania co do zachowania się instrumentu bazowego są odwrotne. Zysk osiąga ta strona, której przewidywania co do wartości instrumentu bazowego były prawidłowe.\ Kurs kontraktu podaje się w punktach, a cenę ustala się mnożąc kurs przez mnożnik. W przypadku kontraktów na WIG20 mnożnik wynosi 20 PLN. Dla przykładu, dla kursu kontraktu 2050 pkt, cena równa jest 41 000 zł (2050 pkt x 20 PLN). Na warszawskiej giełdzie kontrakty notowane są w czterech seriach: - **H** -- marzec - **M** -- czerwiec - **U** -- wrzesień - **Z** -- grudzień Inwestorzy mogą zawierać transakcje na trzech seriach kontraktów z terminami wykonania (realizacji) przypadającymi na trzy kolejne miesiące z cyklu marzec, czerwiec, wrzesień i grudzień. Ostatnim dniem obrotu każdą serią jest trzeci piątek danego miesiąca wykonania. Konstrukcja nazwy kontraktu jest następująca: **FW20krr20** Gdzie: - F -- rodzaj instrumentu, - W20 -- skrót nazwy instrumentu bazowego, - k -- kod określający miesiąc wykonania kontraktu, czyli jego serię, - rr -- dwie ostatnie cyfry roku wykonania - 20 -- wartość mnożnika W celu otwarcia pozycji na kontrakcie terminowym należy dokonać kupna lub sprzedaży tego instrumentu. Pozycję taką możemy utrzymać do dnia wykonania kontraktu lub też możemy wycofać się z rynku zamykając pozycję. Jeżeli otwarliśmy długą pozycję na kontrakcie terminowym aby ją zamknąć należy sprzedać kontrakt z tym samym parametrem wykonania. Jeżeli natomiast otwarliśmy krótką pozycję aby zamknąć inwestycję należy kupić odpowiedni kontrakt terminowy.\ Inwestor który otwiera rachunek w biurze maklerskim i zamierza działać na rynku kontraktów, uzyskuje NKK (Numer Klasyfikacji Klienta), który nadawany jest przez KDPW (Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych). Inwestor kupujący lub sprzedający kontrakt jest zobowiązany wnieść do biura depozyt zabezpieczający jako zabezpieczenie względem kontrahenta transakcji. Minimalną wartość depozytu określa Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, który rozlicza i gwarantuje wszystkie zawarte na rynku transakcje. Wartość depozytu dla poszczególnych kontraktów określana jest w procentach wartości kontraktu. Ponieważ wartość depozytu stanowi tylko część wartości transakcji, mówi się, że kontrakty terminowe mają dużą dźwignię finansową. Pozwala to osiągnąć duże zyski, przy zaangażowaniu tylko niewielkiej kwoty, którą stanowi jedynie depozyt. Zarówno zyski, jak i straty z inwestycji na rynku terminowym (w ujęciu procentowym) są zwielokrotnione w porównaniu do osiąganych na rynku kasowym. **Przykład** Zwrot z inwestycji dla kupującego kontrakt terminowy Obraz zawierający tekst, linia, diagram, Czcionka Opis wygenerowany automatycznie Zwrot z inwestycji dla sprzedającego kontrakt terminowy  Jeżeli inwestor nie zamknie pozycji tego samego dnia, po zakończeniu sesji zostanie określona wielkość jego dziennych zysków lub strat, w oparciu o dzienny kurs rozliczeniowy, ustalany na zakończenie każdej sesji. Proces ustalania zysków i strat nosi nazwę dziennych rozrachunków i odbywa się w KDPW na drodze przelewu środków pieniężnych pomiędzy rachunkami inwestorów. Kontrakty terminowe wykorzystywane są przez inwestorów do trzech celów: - osiągnięcia zysku na zmianie cen kontraktów -- kupują kontrakty licząc na wzrost kursu, sprzedają kontrakty licząc na spadek kursu, - posiadając akcje obawiają się spadku cen i sprzedają kontrakty terminowe albo -- gdy mają zamiar w przyszłości kupić akcje obawiając się wzrostu cen, kupują kontrakty terminowe, - osiągnięcia zysku przy wykorzystaniu różnicy między wartością teoretyczną a rynkową kontraktu terminowego. Każdy działający na rynku inwestor musi pamiętać, że inwestycje na tym rynku niosą za sobą ryzyko dużo większe niż operacje na akcjach. Ryzyko wynika m.in. ze wspomnianego już efektu dźwigni, który umożliwić może osiąganie dużych zysków, ale prowadzić może także do powstania strat w przypadku nieprzewidzianej zmiany cen przy utrzymywaniu pozycji na rynku. Może zdarzyć się sytuacja, w której straty przekroczą pierwotnie zainwestowaną kwotę pieniędzy. **Dwa rodzaje kontraktów terminowych** W praktyce na rynku finansowym występują dwa rodzaje kontraktów terminowych -- w naszym kraju przyjęły się angielskie nazwy obu rodzajów kontraktu terminowego:\ **1. Kontrakt terminowy forward**\ Jest to kontrakt występujący poza giełdą, w którym jedną ze stron jest zazwyczaj bank. Obie strony kontraktu uzgadniają warunki kontraktu, takie jak ilość instrumentu podstawowego, termin realizacji. Bank podaje (kwotuje) cenę tego kontraktu, która to cena może ewentualnie podlegać negocjacji. W momencie zawarcia kontraktu obie strony nie płacą, natomiast rozliczenie kontraktu następuje w terminie realizacji.\ **2. Kontrakt terminowy futures**\ Jest to kontrakt występujący na giełdzie, w którym dwie strony kontraktu składając zlecenia kupna i sprzedaży zajmują odpowiednią pozycję. Warunki kontraktu, takie jak ilość instrumentu podstawowego i termin realizacji (inaczej: termin wygaśnięcia), są określone przez giełdę. Z kolei strony kontraktu poprzez złożenie zleceń ustalają cenę kontraktu. W przypadku kontraktu terminowego futures obie strony, tzn. kupujący i sprzedający, mają dwie możliwości: - czekać do terminu wygaśnięcia -- następuje dostawa instrumentu podstawowego i zapłata za ten instrument ceny kontraktu (ustalonej w momencie zawarcia kontraktu) lub rozliczenie pieniężne kontraktu. - zamknąć pozycję przed terminem wygaśnięcia -- zamknięcie pozycji polega na dokonaniu przez stronę kontraktu transakcji odwrotnej. W odniesieniu do strony długiej (kupującego) oznacza to sprzedanie tego kontraktu (poprzez złożenie zlecenia sprzedaży). W odniesieniu do strony krótkiej (sprzedającego) oznacza to zakup tego kontraktu (poprzez złożenie zlecenia zakupu). Należy dodać, że zamknięcie pozycji następuje po aktualnej cenie kontraktu, a zatem każda ze stron może zyskać lub stracić zamykając pozycję przed terminem wygaśnięcia. Należy również dodać, iż w przypadku kontraktów terminowych futures na giełdzie występuje procedura codziennego rozliczania kontraktu marking to market. Polega ona na tym, że: - w momencie zawarcia transakcji (otwarcia pozycji) obie strony, długa i krótka, wpłacają na swoje rachunki w domach maklerskich depozyt, będący pewnym niewielkim procentem wartości kontraktu; - na koniec dnia roboczego salda rachunków obu stron są korygowane w zależności od zmiany ceny kontraktu w ciągu dnia; jeśli cena wzrosła, wówczas zwiększane jest saldo strony długiej, zaś zmniejszane saldo strony krótkiej; jeśli cena spadła, wówczas zwiększane jest saldo strony krótkiej, zaś zmniejszane saldo strony długiej; - gdy saldo którejkolwiek ze stron spadnie poniżej pewnego ustalonego dopuszczalnego poziomu, wówczas strona musi je uzupełnić do poziomu depozytu początkowego. **Zasady stosowania kontraktów terminowych** - **Zabezpieczanie się przed ryzykiem** spadku instrumentu bazowego poprzez sprzedaż kontraktu terminowego wystawionego na instrument bazowy. - Wykorzystanie kontraktów terminowych **do spekulacji**: zakupu kontraktu terminowego dokonuje się w oczekiwaniu wzrostu ceny instrumentu podstawowego, na który kontrakt jest wystawiony lub sprzedaży kontraktu terminowego dokonuje się w oczekiwaniu spadku ceny instrumentu podstawowego, na który kontrakt jest wystawiony. **Kurs i wartość kontraktu** Bardzo ważną informacją dla inwestora jest kurs i wartość kontraktu. Należy pamiętać że nie są to te same wartości jak w przypadku akcji. Ilość pieniędzy jaką inwestor musi posiadać aby nabyć kontrakt jest pochodną kursu, mnożnika oraz depozytu zabezpieczającego. Proszę zwrócić uwagę na wykres poniżej który przedstawia kurs kontraktu terminowego (linia żółta) oraz wielkość depozytu (wartość jaką musi wpłacić inwestor żeby nabyć instrument). W zależności od procentowej wysokości depozytu zabezpieczającego może być wyższa lub niższa od wartości kursu kontraktu. Proszę również zwrócić uwagę że w przedziałach dla których wartość depozytu jest stały kurs i wartość zachowują się dokładnie tak samo. **Dźwignia finansowa a wielkość depozytu** Funkcjonowanie kontraktów terminowych na rynku finansowym związane jest nierozłącznie z pojęciem dźwigni finansowej, którą osiągnąć można dzięki wnoszeniu depozytu zabezpieczającego. Ogromną zaletą kontraktów terminowych jest fakt, iż inwestor nie potrzebuje posiadać pełnej kwoty równej wartości instrumentu który kupuje (lub bazy, na podstawie której jest zbudowany), a jedynie jej ułamek zwany depozytem zabezpieczającym. W przeciwieństwie do akcji rozliczenie transakcji terminowych jest odroczone w czasie. Z tą cechą wiąże się kolejna zaleta i jednocześnie potrzeba wprowadzenia depozytu zabezpieczającego strony przed nie wywiązaniem się z kontraktu. Wnoszenie depozytu ma więc za zadanie minimalizować ryzyko. **Dźwignia finansowa** Następstwem istnienia depozytu zabezpieczającego i nie wnoszenia pełnej kwoty na jaką opiewa instrument pochodny wynika cecha zasadnicza dla tego rynku, a mianowicie dźwignia finansowa. Dzięki niej inwestor może osiągnąć dużo wyższą stopę zwrotu, aniżeli w przypadku, w którym inwestował by tę samą kwotę na rynku kasowym. Mechanizm dźwigni finansowej pozwala zwielokrotnić potencjalny zysk, jaki można osiągnąć. Poniższy wykres przedstawia dźwignię finansową w funkcji depozytu. Im depozyt jest niższy, tym dźwignia finansowa jest wyższa.  **Pojęcie bazy** Jest to różnica pomiędzy kursem instrumentu pochodnego a bazowego. W naszym przypadku będzie to różnica pomiędzy ceną najwcześniej wygasającego kontraktu futures na indeks WIG20, a wartością samego indeksu: baza = kurs kontraktu (cena futures) -- wartość indeksu (cena spot) np. na zamknięciu sesji seria kontraktów na WIG20 wyceniana była na 2552pkt., a wartość indeksu wynosiła 2562pkt. Baza była więc ujemna i wyniosła -10pkt.: **baza = 2552 -- 2562 = -10** Uważa się powszechnie, że dodatnia baza na kontraktach jest wskazówką panującego na parkiecie optymizmu i odwrotnie, jeżeli większość uczestników rynku wieszczy rychłe spadki, to kontrakty wyceniane są poniżej indeksu. Ponieważ wolna od ryzyka stopa procentowa zazwyczaj przewyższa stopę dywidendy, w teorii baza powinna być dodatnia i stopniowo zmniejszać się wraz ze zbliżaniem się terminu wygaśnięcia danej serii instrumentów pochodnych. Rzeczywistość jednak daleko odbiega od tych założeń. Kursy kontraktów i indeksu kształtują się oczywiście bardzo podobnie, jednak rzadko identycznie. **Czym jest opcja?** Opcja daje jej posiadaczowi **"nabywcy"** prawo (lecz nie obowiązek) do nabycia (w przypadku **opcji kupna -- ang. call**) lub sprzedaży (w przypadku **opcji sprzedaży -- ang. put**) danego dobra po z góry określonej cenie. Prawo to może być zrealizowane w dniu wygaśnięcia opcji **(opcja europejska)** lub w dowolnym dniu od daty zawarcia kontraktu opcyjnego do daty wygaśnięcia włącznie **(opcja amerykańska)**, ew. w kilku ściśle określonych datach **(opcja bermudzka)**.\ W przeciwieństwie do nabywcy, sprzedający opcję **"wystawca"** jest zobowiązany do sprzedania lub zakupu danego dobra od nabywcy opcji, jeżeli ten uzna, że zechce z posiadanego prawa skorzystać (czyli uzna wykonanie opcji za opłacalne). W praktyce opcja zostaje zrealizowana, jeśli przewidywana przez nią cena jest lepsza niż cena oferowana na wolnym rynku w danym czasie. Zysk nabywcy opcji jest wówczas równy różnicy między ceną rynkową, a ceną realizacji opcji. **Rozliczenie** Obraz zawierający tekst, Czcionka, logo, wizytówka Opis wygenerowany automatycznie W wielu przypadkach rozliczenie opcji odbywa się nie poprzez zawarcie faktycznej transakcji do której opcja uprawnia (rozliczenie rzeczywiste), lecz jedynie przez wypłatę posiadaczowi opcji przez wystawcę sumy pieniężnej, odpowiadającej w/w różnicy cen (rozliczenie nierzeczywiste). Z reguły rozliczenie rzeczywiste stosuje się w przypadku towarów oraz obligacji. W przypadku innych aktywów, częściej spotykane jest rozliczenie nierzeczywiste. **Premia opcyjna** W zamian za nabycie opcji nabywca płaci wystawcy cenę, zwaną premią opcyjną. Wartość opcji silnie zależy nawet od niewielkich wahań notowań przedmiotu transakcji, ponadto zależy ona od różnych innych czynników, dlatego wartość opcji trudno jest wyceniać. Istnieją różne metody i modele określania ceny opcji. **Pozycje w opcjach** Zająć można następujące pozycje w opcjach. - długa pozycja w opcjach kupna -- **ryzyko dla nabywcy** jest ograniczone do wysokości zapłaconej premii a potencjalny zysk może być nieograniczony; - długa pozycja w opcjach sprzedaży -- **ryzyko dla nabywcy** ogranicza się do wysokości zapłaconej premii a potencjalny zysk jest ograniczony do ceny wykonania (cena instrumentu bazowego może spaść maksymalnie do zera); - krótka pozycja w opcjach kupna -- **ryzyko dla wystawcy** jest nieograniczone a potencjalny zysk równa się wysokość otrzymanej premii za ryzyko; - krótka pozycja w opcjach sprzedaży -- **ryzyko dla wystawcy** opcji jest ograniczone do ceny wykonania a potencjalny zysk równy wysokości otrzymanej premii za ryzyko.   **kupno** **sprzedaż** ------------ -------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------------------- **krótka** wystawienie opcji kupna, gdy spodziewamy się, że walor może tanieć wystawienie opcji sprzedaży, gdy spodziewamy się, że walor może zdrożeć **długa** nabycie opcji kupna, gdy spodziewamy się, że walor może zdrożeć nabycie opcji sprzedaży, gdy spodziewamy się, że cena waloru może być mniejsza **Czynniki mające wpływ na wartość opcji**  - wysokość stóp procentowych -- wzrost stopy procentowej wolnej od ryzyka prowadzi do spadku cen opcji sprzedaży i wzrostu wartości opcji kupna; - czas pozostający do wygaśnięcia opcji -- im dłuższy czas pozostający do wygaśnięcia opcji, tym większa wartość czasowa opcji; - cena instrumentu bazowego -- im wyższa cena instrumentu bazowego, tym wyższa wartość opcji kupna; odwrotnie dla opcji sprzedaży; - cena wykonania -- cena po jakiej nabywca opcji kupna/sprzedaży może nabyć/sprzedać instrument bazowy opcji - zmienność ceny instrumentu podstawowego -- jest miarą niepewności odnośnie do przyszłych zmian tej ceny. Zmienność można wyznaczyć obliczając odchylenie standardowe dla ceny instrumentu na podstawie danych przeszłych. **Wystawienie oraz kupienie opcji** Inwestor handlujący na rynku opcji może dokonać czterech różnych transakcji, które mają inną relację zysku do ryzyka. **Można wyróżnić:** - Kupno opcji call, - Wystawienie opcji call, - Kupno opcji put, - Wystawienie opcji put. **Nabywca opcji call** Nabywa prawo (nie obowiązek) do kupienia instrumentu bazowego (akcji, [[ETF]](https://forexclub.pl/wprowadzenie-do-inwestowania-w-etf/)). W zamian płaci „premię opcyjną". Jako przykład można podać opcje na akcje Coca-Cola wygasające w 18 czerwca 2021 roku. Cena wykonania opcji wynosi 50\$, a premia opcyjna 1,94\$. Ponieważ jedna opcja odpowiada  100 akcjom spółki, to wartość nominalna kontraktu wynosi 5000\$. W zamian, inwestor zapłaci 194\$. Jeśli cena akcji, w dniu wykonania wyniesie 55\$, to inwestor nabywający opcję m prawo do kupna akcji po 50\$ za sztukę. W efekcie zysk z transakcji wynosi 306\$ (55\$-50\$-1,94\$ = 3,06\$ na każdej akcji). W przypadku spadku kursu w dniu wykonania do 45\$, nabywający opcję traci tylko zapłaconą premię (1,94\$ na 1 akcję), która wynosi 194\$. Można więc potraktować nabycie opcji call do „wykupienia" polisy na akcje spółki. Maksymalny zysk jest teoretycznie nieograniczony (ale tylko teoretycznie), natomiast potencjalna strata jest z góry ustalona (zapłacona premia). 01 Opcje Long call **Wystawca opcji call** To sprzedawca opcji. Wystawca zobowiązuje się do bezwarunkowej sprzedaży instrumentu bazowego (akcja, ETF) po cenie, która jest z góry określona. W zamian otrzymuje premię opcyjną. Jeśli inwestor wystawi opcję call z ceną wykonania na poziomie 50\$ i wygaśnięciem 18 czerwca 2021 roku otrzymuje 1,8\$ na każdej akcji (180\$). Jeśli cena akcji spadnie do 45\$ to opcja wygaśnie bez wartości. W efekcie wystawca opcji zgarnie 180\$ premii. W przypadku wzrostu kursu do 55\$ strata z transakcji wyniesie 320\$ (50-55+1,8). Maksymalny zysk wynosi 180\$ (premia opcyjna) natomiast potencjalna strata (teoretycznie) jest nieograniczona.  **Nabywca opcji put** Otrzymuje prawo (nie obowiązek) sprzedaży instrumentu bazowego (akcja, ETF) po określonej cenie. W zamian za to prawo, nabywca opcji musi zapłacić premię. W przypadku opcji put na akcje Coca-Cola wygasające w czerwcu 2021 roku, premia wynosi 3,55\$. Cena wykonania wyniosła 50\$. W przypadku spadku kursu akcji do poziomu 45\$, inwestor ma prawo sprzedać akcje na poziomie 50\$. W efekcie, zysk z transakcji wyniósł 1,45\$ na akcję (50\$-45\$-3,55\$), co daje zysk na transakcji na poziomie 145\$. W przypadku wzrostu kursu do poziomu 55\$, strata na transakcji wynosi zapłaconą premię (355\$). Maksymalny zysk wynosi cenę wykonania pomniejszoną o premię (cena akcji nie może spaść poniżej 0), a maksymalna strata wynosi zapłaconą premię (355\$). 03 opcje long put  **Wystawca opcji put** Nakłada na siebie obowiązek bezwarunkowego kupna instrumentu bazowego (akcji, ETF-u), po z góry ustalonej cenie. W zamian za zobowiązanie wystawca (sprzedawca) opcji otrzymuje premię opcyjną. Jeśli inwestor wystawi opcję put z ceną wykonania na poziomie 50\$ i wygaśnięciem 18 czerwca 2021 roku otrzymuje 3,25\$ na każdej akcji (325\$). Jeśli cena akcji spadnie do 45\$, to strata netto z transakcji wyniesie 175\$ (1,75\$ na każdej akcji). W przypadku wzrostu kursu akcji do 55\$, to opcja wygasa bez wartości, co oznacza zysk dla wystawcy opcji na poziomie 325\$. Maksymalny zysk wynosi 325\$ (premia opcyjna) natomiast potencjalna strata wynosi cenę wykonania opcji (cena akcji nie może spaść poniżej 0) pomniejszoną o otrzymaną premię.   Dzięki zastosowaniu opcji inwestor może z chirurgiczną precyzją określić swoją maksymalną stratę czy potencjalny zysk. Jest to duża zaleta w porównaniu do takich instrumentów jak akcje czy kontrakty terminowe typu futures. **Opcje są instrumentem, który można wykorzystać m.in. do:** - Kupowania i sprzedawania akcji czy ETF-ów, - Używania dźwigni, - Zabezpieczania pozycji, - Dodatkowego źródła przychodów z posiadania akcji, - Grania na spadki ze z góry określonym poziomem straty, - Zarabiania na braku zmienności, - Zarabiania na zmienności. **Kupowanie i sprzedawanie akcji czy ETF-ów** Dzięki inwestowaniu za pomocą opcji można nabyć akcje danej spółki. Można dokonać tego zarówno:  - kupując opcję call lub,  - wystawiając opcję put.  Wszystko zależy od tego, jaką inwestor ma strategię i czego oczekuje od wypłaty. Chociaż wspomniane rozwiązania mogą wydawać się nieintuicyjnie. Z tego powodu warto posłużyć się przykładem zainwestowania w 100 akcji spółki Coca-Cola. Cena akcji Coca-Cola na zakończenie piątkowej sesji wynosiła 49\$. Inwestor chcący nabyć 100 akcji spółki może dokonać transakcji poprzez: - Standardowego nabycia akcji, - Wystawienia opcji put, - Nabycia krótkoterminowej opcji call, **Opcje egzotyczne** -- ich nazwa nie odnosi się do regionów, w których handluje się tymi instrumentami ale niezwykłymi rozwiązaniami, które są dla inwestujących w waniliowe opcje czymś niezwykłym i niespotykanym. *"Egzotyki"* są często *"szyte na miarę"* dla specyficznych klientów. Bardzo często ta ekskluzywność zawarta jest też w cenie kontraktów. Często premie płacone za takie instrumenty są bardzo wysokie. **Opcje egzotyczne mają inne od tradycyjnych instrumentów specyfikację dotyczącą:** - struktury płatności, - daty wygaśnięcia, - ceny wykonania, - sposobu zapłaty za premię. Oczywiście "egzotyki" nie muszą być zupełnie różne od zwykłych kontraktów opcyjnych. Czasami zdarza się, że różnica dotyczy więcej niż jednej z powyższych specyfikacji jednocześnie. Sama nazwa opcje egzotyczne ma niesprecyzowane pochodzenie. **Jako pierwszy nazwę spopularyzował Mark Rubinstein w opracowaniu *"Opcje egzotyczne"* z 1992 roku**. W jednej teorii nazwa exotic wzięła się z *"egzotycznych zakładów bukmacherskich"* jakie używane były na obstawianie rezultatów wyścigów konnych. Inną teorią jest to, że ten typ opcji został opracowany w Azji przez pracowników "zachodnich banków". Dla ludzi "Zachodu" Azja zawsze wydawała się egzotyczna. W 1987 roku pracownicy Bankers Trust: **Mark Standish** oraz **David Spaughton** opracowali pierwszą stosowaną powszechnie formułę dla opcji powiązanych ze średnią ceną [[ropy naftowej]](https://forexclub.pl/jak-kupic-rope-wszystko-o-inwestowaniu-w-rope-naftowa-poradnik/). Obaj pracownicy zrobili to podczas swojego pobytu w Tokio. Na cześć miejsca, gdzie powstało ich opracowanie, **nazwano ten typ opcji *"azjatycką"***. Kolejne lata to rozpowszechnienie egzotycznych kontraktów opcyjnych. **Opcje egzotyczne -- czym są?** Jak już wspomnieliśmy do opcji egzotycznych można zaliczyć każdy kontrakt opcyjny, który nie spełnia "standardowych" warunków jakie są widoczne w specyfikacji najpłynniejszych opcji handlowanych na głównych parkietach. Ze względu na swoją specyfikę "egzotyki" nie są handlowane na zorganizowanych miejscach obrotu. **Ich "naturalnym środowiskiem" jest [[rynek OTC]](https://en.wikipedia.org/wiki/Over-the-counter_(finance)), czyli handel między brokerami, dealerami, bankami inwestycyjnymi i przedsiębiorstwami**. Instrumentami bazowymi opcji egzotycznych mogą być zarówno indeksy, akcje, waluty, surowce czy ceny obligacji. **Rodzaje opcji egzotycznych** Jak już wspomnieliśmy ten typ instrumentu pochodnego może mieć różne "warunki dodatkowe". Najczęściej ten typ opcji można podzielić na: - wpływające na sposób wyliczenia ceny instrumentu bazowego, - czas wykonania opcji, - wybór instrumentu bazowego, - profil wypłaty, - dodatkowe warunki (np. poziomy aktywacji, dezaktywacji, płacenie premii). Z racji na bardzo duży wybór instrumentów, które można zaliczyć do egzotycznych kontraktów opcyjnych, opiszemy tylko kilka z nich. **Opcja wyboru (chooser option)** **Jest to typ opcji, który pozwala nabywcy wybrać (w określonym czasie) czy opcja będzie typu call czy put.** Inwestor może stosować ten instrument jeśli zakłada, że na rynku zapanuje duża zmienność. Jednocześnie nabywca nie wie czy duży ruch cen będzie *"do góry"* czy *"do dołu"*. Aby zabezpieczyć się przed realizacją swojego scenariusza, może nabyć opcję wyboru. ***Chooser option*** ma z reguły dużą premię, ponieważ wystawca musi w jakiś sposób zabezpieczyć się przed ryzykiem znalezienia się po złej stronie rynku. Jeśli "zakład" dotyczy płynnych instrumentów, warto zastanowić się czy nie lepiej skorzystać ze strategii polegającej na kupnie opcji call i put z tą samą ceną wykonania i tym samym terminem wygaśnięcia. Jednak w przypadku produktów niszowych zbudowanie stelaża może nie być łatwe. **Opcje typu compound** Jest to ciekawy typ opcji, ponieważ daje on nabywcy prawo (nie obowiązek) do zakupu bądź sprzedaży innej opcji o określonych parametrach (typ opcji, cena wykonania, data wygaśnięcia, instrument bazowy). Z reguły ten typ opcji dotyczy opcji na określoną parę walutową albo instrumenty rynku dłużnego. Opcje tego typu mogą być następujące: - **call on call** -- opcja daje prawo zakupu określonej opcji call. Ten typ opcji moża zastosować kiedy spodziewamy się, że cena danego instrumentu bazowego (np. [[kursu EUR/USD]](https://forexclub.pl/eurusd/)) wzrośnie co przełoży się na wzrost cen opcji kupna na ten instrument. - **call on put** -- opcja daje prawo sprzedaży określonej opcji put. Ten typ "egzotyka" może zostać wybrany jeśli spodziewamy się, że cena danego instrumentu bazowego (np. [[kursu GBP/USD]](https://forexclub.pl/gbpusd/)) spadnie. Ma to się przełożyć na wzrost ceny opcji put na ten instrument. - **put on put** -- opcja daje prawo sprzedaży określonej opcji put. Inwestor może zakładać, że nastanie na rynku duża zmienność, co podniesie cenę wybranej opcji put. - Jednocześnie inwestor sądzi, że bardziej prawdopodobny będzie późniejszy wzrost cen instrumentu bazowego. Z tego powodu sprzedaż opcji put pozwoli zarobić na spadku wartości czasowej opcji. - **put on call**  -- opcja daje prawo sprzedaży określonej opcji call. Jest to bardzo podobna sytuacja do punktu poprzedniego. Inwestor spodziewa się wzrostu zmienności, która podniesie cenę opcji call. Jednocześnie uważa, że w chwili wygaśnięcia "wybranej" opcji, będzie ona bez wartości (OTM). Z tego powodu sprzedaż opcji call pozwoli zarobić na spadku wartości czasowej opcji. **Ten typ instrumentu pozwala na handel długoterminowymi opcjami bez konieczności zajęcia pozycji już teraz.** Oczywiście za ten przywilej trzeba zapłacić dodatkową premię. Przez to zajęcie pozycji na "docelowej" opcji jest kosztowniejsze niż ma to miejsce w przypadku "klasycznego" zakupu lub sprzedaży opcji call bądź put. Z drugiej strony pozwala inwestorowi zminimalizowanie zajęcia niekorzystnej pozycji na rynku opcji. **Opcje binarne** [[Opcjami binarnymi]](https://forexclub.pl/ryzyko-na-opcjach-hazard-czy-inwestycja/) nazywamy ten typ kontraktu, który ma bardzo prosty profil wypłaty. Inwestor z góry wie ile zarobi w przypadku jeśli cena znajdzie się poniżej (w przypadku kontraktu put) albo powyżej (w przypadku kontraktu call) określonego poziomu. Z tego powodu czasami ten typ opcji nazywa się all-or-nothing. Jest to zatem inny typ instrumentu niż "klasyczny" kontrakt opcyjny. W standardowym call-u wartość premii rośnie im wyższa jest cena instrumentu bazowego. Zatem teoretycznie wartość premii opcji kupna może wzrosnąć o 1000% czy 10000%. W przypadku opcji binarnej typu call nieważne jak bardzo cena jest wyżej od ceny wykonania, wypłata będzie taka sama. **Opcje binarne ze względu na swoją prostotę były bardzo popularne u brokerów foreksowych.** Niestety bardzo często dochodziło do nadużyć kiedy to brokerzy dopuszczali się manipulacji ceną rozliczenia opcji (dotyczyło to w szczególności opcji 1 minutowych czy 5 minutowych).   Z czasem skala problemu była tak duża że zainterweniowali regulatorzy, którzy [["zbanowali" handel tymi instrumentami dla inwestorów detalicznych]](https://forexclub.pl/opcje-binarne-zakazane-w-ue/). Takie regulacje dotyczą m.in. krajów Unii Europejskiej czy Australii. Oczywiście handel tymi instrumentami wciąż jest możliwy ale tylko dla posiadających "grube portfele". Paleta możliwości dotyczących opcji binarnych jest naprawdę spora. Może dotyczyć np. kursów walutowych, poziomu inflacji, ceny surowców czy poziomu danego indeksu. **Quanto -- options** Inaczej znane jako Quantity-adjusting options. Są to opcje, które **umożliwiają nabywcy kupno danego aktywa zagranicznego ale jednocześnie zapewniają stały kurs wymiany waluty**. Dzięki temu inwestor nie musi obawiać się, że mimo zainwestowania środków za granicą kurs walutowy "zje" wszystkie zyski. Można zatem powiedzieć, że ten instrument jest złożony z dwóch opcji. Pierwsza jest opcją na instrument bazowy, druga opcja jest walutowa i zapewnia sztywny kurs wymiany. Oczywiście quant jest znacznie droższy niż klasyczna opcja call czy put. Wynika to właśnie z "wbudowanych" warunków dodatkowych, które wymuszają na wystawcy dokonanie dodatkowego hedge swojej pozycji. Co ciekawe istnieją opcje quanto notowane na rynku regulowanym. Opcje typu quanto są dostępne dla inwestorów na giełdzie w Johannesburgu. **Opcja typu Look-Back** Jest to bardzo ciekawy typ instrumentu finansowego, który umożliwia nabywcy wybór najkorzystniejszej ceny rozliczenia opcji. Opcje mogą być rozliczane według stałego kursu lub zmiennego. W przypadku stałego kursu cena wykonania opcji jest niezmienna natomiast rozliczenie może nastąpić po najlepszym możliwym kursie. Przykładowo opcja call typu look-back ma cenę wykonania 50\$. W dniu rozliczenia cena instrumentu bazowego wyniosła 45\$. Jednak inwestor ma prawo wybrać sobie najkorzystniejszą cenę z czasu życia opcji. W tym przykładzie wyniosła ona 58\$. Zatem wartość opcji w dniu wygaśnięcia wynosi 8\$ (58\$ -- 50\$) zamiast 0\$. W przypadku zmiennego kursu wykonania to cena rynkowa się nie zmienia. Inwestor ma jednak prawo ustawić cenę rozliczenia w najbardziej optymalnym dla siebie punkcie. Przykładowo inwestor nabył opcję call typu look-back ze zmiennym kursem wykonania. W dniu rozliczenia cena instrumentu bazowego wyniosła 45\$. Inwestor ma prawo wybrać po jakim kursie chce zakupić dany instrument. W tym przykładzie minimalną ceną był poziom 35\$. Zatem wartość opcji w dniu wykonania wyniosła 10\$. Tego typu opcja jest bardzo korzystna dla nabywcy. Może zająć pozycję ze świadomością, że wykonanie opcji będzie po maksymalnie korzystnej cenie. Za taki przywilej nabywca opcji musi zapłacić sowitą premię, która ma pozwolić wystawcy w jakiś sposób zabezpieczyć się przed realizacją najgorszego scenariusza. Z tego powodu taki typ opcji jest opłacalny tylko w przypadku dużego ruchu ceny instrumentu bazowego. Opcje tego typu są z reguły rozliczane gotówkowo. **Opcja typu Shout** Jest to bardzo ciekawy typ opcji egzotycznej. Daje ona nabywcy prawo do "Zabezpieczenia" ceny wykonania opcji na żądanie. Jak wygląda takie "zabezpieczenie"? Najlepiej posłużyć się przykładem. Inwestor nabywa call z opcją "shout" z ceną wykonania na poziomie 50\$. Kurs instrumentu bazowego rośnie do poziomu 56\$ a inwestor korzysta ze swojej klauzuli. Oznacza to, że niezależnie od ceny rynkowej instrumentu bazowego w chwili rozliczenia kontraktu, to przyjmie się za cenę rozliczenia poziom 56\$. Zatem wartość opcji w chwili rozliczenia wyniesie 6\$. Oczywiście, jeśli cena instrumentu bazowego wzrośnie w chwili wygaśnięcia opcji do poziomu 65\$ to inwestor kupi taniej niż mógł. Jednak jeśli cena spadnie do 30\$, inwestor nadal może rozliczyć swoją opcję po cenie 56\$. Dzięki temu zarabia na opcji call mimo spadku ceny instrumentu bazowego. **Opcja bermudzka** Jest to jeden z najbardziej znanych przykładów "egzotyków". Jest to niejako połączenie cech kontraktu z rozliczeniem europejskim oraz amerykańskim. W ramach przypomnienia opcja o europejskim stylu wykonania oznacza, że można ją realizować tylko w dniu wygaśnięcia. Amerykański styl oznacza, że nabywca może wykonać kontrakt w dowolnym terminie. Z kolei bermudzka opcja oznacza, że kontrakt można zrealizować w dniu wygaśnięcia umowy oraz w określone dni podczas trwania umowy. Z racji na swoją charakterystykę "bermudy" mają wyższą premię niż "europejki" i mniejszą niż "amerykanki". **Opcje azjatyckie** Mają inny sposób wyliczania ceny rynkowej. W klasycznej opcji cena rynkowa to cena w dniu wygaśnięcia opcji. Azjatyckie wyliczają średnią cenę z danego okresu. Oczywiście, sposób wyliczania średniej zależy od warunków kontraktu. Średnia przecież może być arytmetyczna albo geometryczna. Z kolei wartości podstawiane do średniej mogą być np. wybrane dni albo wszystkie dni. Opcje azjatyckie mają z zasady **niski poziom zmienności** w porównaniu do standardowych kontraktów. Wynika to z mechanizmu zastosowania średniej. Warto zaznaczyć, że z powodu niższej zmienności implikowanej "azjatyckie kontrakty" mogą mieć niższą premię niż klasyczne odpowiedniki.Wspomniany instrument jest stosowany dość powszechnie przez dostawców i odbiorców na rynku surowców. Powodem skorzystania z opcji mogą być: - uniknięcie manipulacji ceny albo chwilowego, gwałtownego wzrostu lub spadku ceny instrumentu bazowego, - handel na instrumencie poruszającym się w trendzie zmiennym, - handel na nieefektywnym rynku o niskiej płynności. **Opcja koszykowa** Jest to ciekawy typ opcji, która ma większość cech typowych dla kontraktów waniliowych. Jedyną różnicą jest konstrukcja instrumentu bazowego. W standardowej opcji jest tylko 1 rodzaj instrumentu bazowego. W przypadku opcji koszykowej może być dowolna ilość instrumentów. Oczywiście w koszyku instrumenty mogą mieć różne wagi. Jest to ciekawe rozwiązanie dla inwestorów, którzy chcą zainwestować przy pomocy opcji w niestandardowe aktywa. Przykładem może być opcja na akcje S&P Global, Euronext i MSCI. Standardowo inwestor musiałby nabyć kontrakt na każdy z tych trzech instrumentów, dzięki opcji koszykowej może to zrobić za jednym zamachem. **Opcje egzotyczne: Wady i zalety** Ten typ opcji ma często bardzo skomplikowane wzory wyceny. Jednak mimo swojej złożoności ma także wiele zalet. **Przewagi egzotyków nad opcjami waniliowymi:** - profil ryzyka uzależniony od specyficznych potrzeb inwestora (nabywcy) -- mogą to być np. opcje barierowe (aktywacja lub dezaktywacja opcji jeśli cena instrumentu bazowego przekroczy z góry określony poziom). - znacznie szerszy wybór instrumentów -- wynika to z tego, że instrument jest szyty na miarę więc nie musi być płynny. - profil wypłaty może być dopasowany do cash flowu nabywcy (np. przedsiębiorstwa) -- jest możliwość skonstruowania opcji, która nie wymaga od nabywcy zapłaty premii przed rozliczeniem kontraktu. **Wady opcji egzotycznych:** - inna reakcja ceny opcji na zmianę ceny instrumentu bazowego -- może to wynikać z innego sposobu wyliczania ceny wykonania opcji (np. w przypadku opcji azjatyckich cena wykonania to średnia z danego okresu), - opcje egzotyczne nie są proste -- to nie jest gwarancja łatwych pieniędzy, nawet jeśli wystawca kontraktu tak to przedstawia, - często są kosztowne -- większa elastyczność opcji wymaga od wystawcy innego zabezpieczenia się, ponieważ często powstają na skutek zaawansowanej inżynierii finansowej. Wzrost kosztów ryzyka jest widoczny w płaconej przez nabywcę. **Co to jest SWAP?** **[Swap]** -- kontrakt niepodlegający obrotowi na rynku regulowanym (instrument niewystandaryzowany).  To umowa pomiędzy stronami, które zobowiązują się do wymiany płatnościami, w określonym w tej umowie momencie w przyszłości i według ściśle określonych zasad. Strony ustalają pewien parametr, po przekroczeniu lub nie przekroczeniu, którego jedna strona zobowiązuje się do zapłaty iloczynu różnicy pomiędzy wartością wynikającą z kontraktu, a wartością rzeczywistą parametru oraz wielkości kontraktu. Swapy to [kategoria instrumentów pochodnych] niezwykle rozbudowanych. Rynek tych instrumentów jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się rynków derywatów. Dlatego też można wyróżnić wiele ich rodzajów.  Kontrakty swap wykorzystuje się między innymi w przypadku chęci ograniczenia ryzyka wymiany walutowej lub stóp procentowych. **Podstawowe rodzaje transakcji SWAP** Pierwsza transakcja swap była wymianą USD ([[dolar amerykański]](https://comparic.pl/kurs-dolara-notowania-online-comparic/)) na CHF ([[frank szwajcarski]](https://comparic.pl/kurs-franka-notowania-online-comparic/)) i odbyła się w sierpniu 1981 roku między korporacją IBM, a Międzynarodowym Bankiem Rekonstrukcji i Rozwoju. - ***[Klasyczne swapy należące do pierwszej generacji to :]*** - swap stopy procentowej (IRS) -- wymiana płatnościami odsetkowymi od określonej sumy, jednak liczonych według odmiennych zasad np. na podstawie różnych referencyjnych stóp procentowych, - swap walutowy -- zobowiązanie stron do wymiany kwoty wyrażonej w jednej walucie, na kwotę wyrażoną w innej walucie w określonym momencie w przyszłości. Specjalnym jego rodzajem jest FX -- swap, w którym płatności oparte są na stałe stopie procentowej. - swap procentowo -- walutowy (CIRS) -- połączenie dwóch powyższych oraz  - ***[swapy drugiej generacji]***, których konstrukcja jest bardziej złożona, często łączą w sobie kilka innych instrumentów. Pojawiły się na rynku znacznie później i zalicza się do nich: - swap oparty na papierach wartościowych, - swapy oparty na indeksach giełdowych, - swap towarowy -- podstawą jest cena towaru określonego w umowie, - swapy katastroficzne (CDS) -- opierają się na odszkodowaniach płaconych przez towarzystwa ubezpieczeniowe, - inne. Do określenia rodzaju kontraktu walutowego używa się dwóch pojęć takich jak **spot** oraz **forward**. **[Istotne pojęcia w przypadku kontraktów SWAP]** - **Spot** -- operacja fizycznego dostarczenia waluty. - **Forward** -- operacja zamiany waluty po wcześniej uzgodnionym kursie, polegająca na tym, że kurs będzie obowiązywać w przyszłości w kontrakcie. - **Swap standardowy** -- występuje wtedy, kiedy bliższą datą rozliczenia jest spot, a następna jest na warunkach forward (opłacona po warunkach wcześniej ustalonym). - **Swap krótki (jednodniowy)** -- występuje wtedy, gdy transakcje są realizowane do daty spotu. - **Swap forwardowy** -- występuje wtedy, gdy za pierwszą część transakcji rozliczamy się na warunkach kursu, jaki uzgodniliśmy do wymiany dzisiaj w celu otrzymania pewności wymiany waluty po danym kursie w przyszłości (forward), a za ostatnią część transakcji na warunkach spotu. W naszym przypadku zakładamy, że nie jesteśmy zainteresowani fizyczną dostawą waluty, więc nasze otwarte pozycje nie osiągną daty rozliczenia i codziennie będą korygowane o wartość punktów swap. **Dlaczego inwestorzy korzystają ze SWAPów? Przykłady** Motywacją przemawiającą za korzystaniem z kontraktów typu SWAP jest albo potrzeba handlowa albo chęć uzyskania przewagi rynkowej. Niektóre czynności biznesowe firm z branży finansowej prowadzą do powstania ekspozycji na ryzyko walutowego oraz stóp procentowych, które SWAPy łagodzą. Jako przykład można podać bank komercyjny, który opłaca zmienną stawkę od depozytów i otrzymuje stały zwrot od kredytów. To niedopasowanie między aktywami i pasywami wywołuje często spore trudności. Wykorzystać można tutaj więc SWAPy, w których opłaca się stałą stawkę, a otrzymuje w zamian zmienną stopę zwrotu, aby przekonwertować aktywa o stałym oprocentowaniu na aktywa o oprocentowaniu zmiennym. W przypadku przedsiębiorstw również można wytłumaczyć to na prostym przykładzie. Załóżmy, że popularne przedsiębiorstwo w USA chce rozszerzyć swoją działalność w Europie, gdzie jest jednak zdecydowanie mniej znane. Otrzyma więc o wiele korzystniejsze warunki finansowania na terenie Stanów Zjednoczonych, a następnie wykorzystując [[SWAP walutowy]](http://tradersarea.pl/carry-trade-w-oparciu-o-swapy-walutowe-graal-tradingu-czy-sciema/) przekonwertuje środki na euro niezbędne do sfinansowania ekspansji na nowych rynkach. Na rynku [[Forex]](https://comparic.pl/forex-kompletny-przewodnik-po-rynku-walutowym-dla-kazdego/) punkty swap to należność za „nocleg transakcji" czyli przetrzymanie jej przez noc i wynikają z różnicy stóp procentowych dla danych par walutowych lub kosztów przechowywania. W efekcie SWAP walutowy może być dodatni (trader na nim zarabia) lub ujemny (trader na nim traci). Śledzenie punktów swapowych i inwestowanie w walory z dodatnim swapem może być więc dodatkowym zyskiem dla inwestora. **Rynek kapitałowy** -- segment [[rynku finansowego]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynek_finansowy), na którym są zawierane transakcje średnio- i długoterminowymi [[instrumentami finansowymi]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_finansowy), takimi jak [[akcje]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Akcja_(finanse)) i [[obligacje]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Obligacja). Zwyczajowo (ale też w przepisach prawnych wielu krajów), cezurą czasową oddzielającą [[rynek pieniężny]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynek_pieni%C4%99%C5%BCny) od kapitałowego jest termin zapadalności instrumentu finansowego wynoszący jeden rok. Rynek kapitałowy zaspokaja potrzeby kapitałowe przedsiębiorstw w średnim i długim terminie. Ze względu na jego globalny zasięg i rozbudowaną strukturę pozwala zmobilizować duży kapitał. Dla [[inwestorów]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Inwestor) stanowi atrakcyjne miejsce dla lokowania kapitału w papiery wartościowe o różnym poziomie ryzyka. Podstawowe funkcje rynku kapitałowego: - pozyskiwanie [[kapitału]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Kapita%C5%82_(ekonomia)) przez [[emitentów]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Emitent), - uzyskiwanie dochodów przez inwestorów, którzy udostępniają kapitał emitentom (np. [[dywidendy]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Dywidenda)), - efektywna alokacja środków w gospodarce, - właściwa wycena instrumentów finansowych ([[papierów wartościowych]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_warto%C5%9Bciowy_(finanse))). Podstawową formą rynku kapitałowego jest [[rynek papierów wartościowych]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rynek_papier%C3%B3w_warto%C5%9Bciowych&action=edit&redlink=1), które mogą mieć charakter: - udziałowy (akcje, prawa do akcji, [[prawa poboru]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Prawo_poboru), [[warranty subskrypcyjne]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Warrant_subskrypcyjny), [[kwity depozytowe]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Kwit_depozytowy) i certyfikaty inwestycyjne funduszy inwestycyjnych zamkniętych); - dłużny (obligacje i listy zastawne). **Podział rynku kapitałowego** \[[[edytuj]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rynek_kapita%C5%82owy&veaction=edit&section=1) \| [[edytuj kod]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rynek_kapita%C5%82owy&action=edit&section=1)\] Według kryterium **miejsca obrotów** rynek kapitałowy dzieli się na: - rynek publiczny -- propozycja nabycia instrumentów finansowych jest kierowana do co najmniej 150 osób lub do nieoznaczonych adresatów, w dowolnej formie i w dowolny sposób; - rynek niepubliczny -- propozycja nabycia instrumentów finansowych jest kierowana do imiennie wskazanych osób w liczbie mniejszej niż 150. Głównymi zaletami rynku publicznego w stosunku do niepublicznego jest przejrzystość, płynność, duży zasięg i możliwość zmobilizowania dużego kapitału. Według kryterium **miejsca emisji i sprzedaży** rynek kapitałowy dzieli się na: - [[rynek pierwotny]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynek_pierwotny) -- z propozycją nabycia instrumentów finansowych występuje emitent lub [[subemitent]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Subemitent) usługowy; kapitał pozyskany w wyniku emisji powiększa kapitały własne emitenta; - [[rynek wtórny]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynek_wt%C3%B3rny) -- z propozycją nabycia instrumentów finansowych występuje ich właściciel, np. [[Skarb Państwa]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Skarb_Pa%C5%84stwa) dokonujący prywatyzacji, podmiot dominujący zmniejszający swój udział w spółce zależnej, inwestorzy dokonujący transakcji sprzedaży posiadanych akcji. Zorganizowany rynek wtórny prowadzi [[Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Gie%C5%82da_Papier%C3%B3w_Warto%C5%9Bciowych_w_Warszawie) oraz spółka [BondSpot]. Według kryterium **sfery obrotu** zorganizowany rynek kapitałowy dzieli się na: - [[rynek regulowany]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynek_regulowany) -- system obrotu instrumentami finansowymi dopuszczonymi do tego obrotu, działający w sposób stały zapewniający wszystkim uczestnikom powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie, przy kojarzeniu ofert nabycia i sprzedaży instrumentów finansowych, oraz jednakowe warunki nabywania i zbywania tych instrumentów, zorganizowany i podlegający nadzorowi [[Komisji Nadzoru Finansowego]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Komisja_Nadzoru_Finansowego) i dzieli się na: - [[rynek giełdowy]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rynek_gie%C5%82dowy&action=edit&redlink=1) (Rynek Główny Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie oraz jeden segment detaliczny [Catalyst]), - [[rynek pozagiełdowy]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynek_pozagie%C5%82dowy) ([BondSpot]); - [[alternatywny system obrotu]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Alternatywny_system_obrotu) -- funkcjonujący poza rynkiem regulowanym wielostronny system kojarzenia ofert nabycia i zbycia instrumentów finansowych zgodnie z określonymi przez organizatora obrotu zasadami: - [[NewConnect]](https://pl.wikipedia.org/wiki/NewConnect) prowadzony przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie; - segment Catalyst prowadzony przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie, - segment Catalyst prowadzony przez BondSpot. **Uczestnicy rynku kapitałowego** \[[[edytuj]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rynek_kapita%C5%82owy&veaction=edit&section=2) \| [[edytuj kod]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rynek_kapita%C5%82owy&action=edit&section=2)\] Uczestnikami rynku kapitałowego są: - [[Narodowy Bank Polski]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowy_Bank_Polski); - podmioty finansowe: - [[banki komercyjne]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Bank_komercyjny), - [[fundusze inwestycyjne]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Fundusz_inwestycyjny) i emerytalne, - [[towarzystwa ubezpieczeniowe]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Zak%C5%82ad_ubezpiecze%C5%84), - zarządzający [[aktywami]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Aktywa); - podmioty organizujące lub pośredniczące w obrocie instrumentami finansowymi: - [[Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Gie%C5%82da_Papier%C3%B3w_Warto%C5%9Bciowych_w_Warszawie) i BondSpot, - [[domy maklerskie]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Dom_maklerski) i biura maklerskie, - [[animatorzy rynku]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Animator_rynku), - doradcy inwestycyjni i maklerzy; - inwestorzy indywidualni i instytucjonalni; - [[Komisja Nadzoru Finansowego]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Komisja_Nadzoru_Finansowego) (jako regulator); - [[Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Krajowy_Depozyt_Papier%C3%B3w_Warto%C5%9Bciowych) **Instrument finansowy** -- [[kontrakt]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Umowa) regulujący wzajemne relacje finansowe pomiędzy stronami, w wyniku którego u jednej z jego stron powstają [[aktywa finansowe]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Aktywa_finansowe), a u drugiej [[zobowiązania]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Zobowi%C4%85zanie) finansowe lub [[instrumenty kapitałowe](https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_kapita%C5%82owy)[^\[1\]^](https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_finansowy#cite_note-1)]. **Podział według pierwotnego terminu zapadalności (kryterium czasu)** \[[[edytuj]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Instrument_finansowy&veaction=edit&section=1) \| [[edytuj kod]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Instrument_finansowy&action=edit&section=1)\] - krótkoterminowe -- okres do zapadalności: do 1 roku, - średnioterminowe -- okres do zapadalności: od 1 roku do 3 lat, - długoterminowe -- okres do zapadalności: powyżej 3 lat. Instrumenty finansowe krótkoterminowe o charakterze dłużnym są także nazywane [[instrumentami rynku pieniężnego]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_rynku_pieni%C4%99%C5%BCnego), zaś instrumenty długoterminowe o charakterze udziałowym -- instrumentami rynku kapitałowego. **Polskie prawo rynku finansowego** \[[[edytuj]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Instrument_finansowy&veaction=edit&section=2) \| [[edytuj kod]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Instrument_finansowy&action=edit&section=2)\] Pojęcie instrumentów finansowych w polskim prawie [[rynku finansowego]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynek_finansowy) jest odzwierciedleniem implementacji [[Dyrektywy MiFID](https://pl.wikipedia.org/wiki/Dyrektywa_w_sprawie_rynk%C3%B3w_instrument%C3%B3w_finansowych)[^\[2\]^](https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_finansowy#cite_note-2)] i obejmuje[^[\[3\]]^](https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_finansowy#cite_note-3): - [[papiery wartościowe]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Papier_warto%C5%9Bciowy_(finanse)); - niebędące papierami wartościowymi: 1. tytuły uczestnictwa w [[instytucjach zbiorowego inwestowania]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Instytucja_zbiorowego_inwestowania&action=edit&redlink=1), 2. instrumenty rynku pieniężnego, 3. [[opcje]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Opcja), kontrakty terminowe, [swapy], umowy [forward] na [[stopę procentową]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Stopa_procentowa), inne [[instrumenty pochodne]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_pochodny), których [[instrumentem bazowym]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_bazowy) jest papier wartościowy, waluta, [[stopa procentowa]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Stopa_procentowa), [[wskaźnik rentowności]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Wska%C5%BAnik_rentowno%C5%9Bci) lub inny instrument pochodny, [[indeks finansowy]](https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Indeks_finansowy&action=edit&redlink=1) lub [[wskaźnik finansowy]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Wska%C5%BAnik_finansowy), które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, 4. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest [[towar]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Towar) i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, 5. opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez [[dostawę]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Dostawa), pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na [[rynku regulowanym]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynek_regulowany) lub w [[alternatywnym systemie obrotu]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Alternatywny_system_obrotu), 6. niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych, 7. [[instrumenty pochodne]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_pochodny) dotyczące przenoszenia [[ryzyka kredytowego]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Ryzyko_kredytowe), 8. kontrakty na różnicę, 9. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek [[frachtowych]](https://pl.wikipedia.org/wiki/Fracht), uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych. czym są obligacje? Obligacje to rodzaj papierów wartościowych, które są emitowane przez różne podmioty, takie jak rządy, samorządy czy firmy. Głównym celem emitenta, czyli podmiotu, który wypuszcza obligacje, jest pozyskanie kapitału na określony cel -- może to być rozwój, pokrycie bieżących potrzeb finansowych lub realizacja inwestycji. Kiedy mówimy o obligacjach, warto wiedzieć, że są to instrumenty dłużne. Innymi słowy, emitent pożycza pieniądze od nabywców obligacji i zobowiązuje się zwrócić tę kwotę w określonym terminie, wraz z ustalonymi wcześniej odsetkami. Z perspektywy osoby, która kupuje obligacje, jest to forma lokowania środków, która może być ciekawą alternatywą dla tradycyjnych lokat bankowych. 💡Obligacje to rodzaj dłużnych papierów wartościowych, które emitowane są przez różne podmioty, takie jak: rządy, samorządy czy firmy, w celu pozyskania kapitału. Nabywca obligacji pożycza emitentowi swoje środki, za co otrzymuje odsetki, a emitent zobowiązuje się do zwrotu pożyczonej kwoty w określonym terminie. Obligacje mogą mieć charakter krótko- lub długoterminowy, a ich oprocentowanie stanowi wynagrodzenie dla nabywcy za powierzenie środków finansowych. Co ważne, emitent zobowiązuje się do spłaty długu na koniec okresu trwania obligacji, wypłacając przy tym odsetki zgodnie z wcześniej ustalonym harmonogramem. 🧾 Zgodnie z definicją zawartą w Ustawie z dnia 15 stycznia 2015 roku o obligacjach, są to "papiery wartościowe emitowane w serii, w odniesieniu do których emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, nazywanego obligatariuszem i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia." ❗RODZAJE OBLIGACJI Obligacje można podzielić według różnych kryteriów. Oto najważniejsze rodzaje obligacji: Podział ze względu na EMITENTA: Obligacje Skarbowe -- emitowane przez Skarb Państwa, uważane za jedne z najbezpieczniejszych, gdyż gwarantowane przez państwo. Obligacje korporacyjne -- emitowane przez firmy; mogą mieć różne formy, w tym obligacje bankowe. Obligacje komunalne (municypalne) -- emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego. Podział ze względu na MIEJSCE EMISJI: Obligacje krajowe -- emitowane na rynku krajowym, w walucie emitenta. Obligacje zagraniczne -- emitowane na rynkach międzynarodowych, zazwyczaj w walutach obcych. Podział ze względu na TERMIN WYKUPU: Obligacje krótkoterminowe -- wykup poniżej 1 roku. Obligacje średnioterminowe -- wykup od 1 roku do 5 lat. Obligacje długoterminowe -- wykup powyżej 5 lat. Obligacje bezterminowe -- nie mają określonego terminu wykupu. Podział ze względu na OPROCENTOWANIE: Obligacje o stałym oprocentowaniu -- stała stopa procentowa przez cały okres trwania obligacji. Obligacje o zmiennym oprocentowaniu -- oprocentowanie zmienia się w zależności od ustalonych parametrów. Obligacje zerokuponowe -- sprzedawane z dyskontem i wykupywane po wartości nominalnej, bez wypłacania odsetek. Obligacje indeksowane -- oprocentowanie zależy od wskaźnika inflacji. Podział ze względu na WIARYGODNOŚĆ SPEŁNIENIA ZOBOWIĄZAŃ: Obligacje o dużym stopniu wiarygodności -- emitowane przez stabilne podmioty, z dużym prawdopodobieństwem spłaty. Obligacje wysokiego ryzyka -- emitowane przez podmioty o niskiej wiarygodności finansowej. Podział ze względu na ZABEZPIECZENIE INTERESÓW OBLIGATARIUSZY: Obligacje zabezpieczone -- mają określone zabezpieczenia w postaci majątku emitenta. Obligacje niezabezpieczone -- brak zabezpieczenia na wypadek niewypłacalności emitenta. Ten przegląd pozwala zorientować się, jakie rodzaje obligacji są dostępne na rynku i czym się charakteryzują. Każdy typ ma swoje specyficzne cechy, które warto poznać, zanim zdecydujesz się na inwestycję. W naszym tekście skupię się jednak wyłącznie na Obligacjach Skarbowych, które z pewnością stanowią przedmiot zainteresowań większości czytelników tego wpisu. ❗KLUCZOWE ELEMENTY OBLIGACJI Obligacje składają się z trzech kluczowych elementów, które warto dobrze zrozumieć: kuponu, wartości nominalnej i terminu zapadalności. Każdy z tych elementów wpływa na to, jak funkcjonują obligacje i jaką rolę mogą pełnić w strategii inwestycyjnej, oferując przewidywalność i regularny dochód, pod warunkiem, że emitent spełnia swoje zobowiązania. Kupon (oprocentowanie) -- kupon to stopa procentowa, która określa wysokość odsetek wypłacanych przez emitenta obligacji nabywcom. Jest to rodzaj wynagrodzenia za pożyczenie pieniędzy, a odsetki mogą być wypłacane w różnych interwałach, np. rocznie, półrocznie czy kwartalnie. Przykładowo, obligacja o wartości 1000 zł z 5% kuponem generuje 50 zł rocznie. Wartość nominalna -- jest to kwota, którą emitent obligacji zwraca nabywcy w dniu wykupu. To właśnie od tej kwoty naliczane są odsetki przez cały okres trwania obligacji, niezależnie od jej bieżącej ceny na rynku. Jeśli stopy procentowe na rynku zmieniają się, cena obligacji może różnić się od jej wartości nominalnej, ale kwota zwrotu w dniu wykupu pozostaje niezmienna. Termin zapadalności (wykupu) -- jest to uzgodniona data, kiedy emitent obligacji zobowiązuje się do zwrotu pożyczonej kwoty, kończąc w ten sposób okres trwania obligacji. Terminy zapadalności mogą wynosić od kilku miesięcy do kilkudziesięciu lat, a długoterminowe obligacje są szczególnie popularne w przypadku obligacji rządowych. Załóż konto w Pekao S.A. i zyskaj 50 złotych premii! ZAŁÓŻ KONTO Do sedna: skupmy się na Obligacjach Skarbowych Wstęp omawiający obligacje ogółem był potrzebny, aby wprowadzić Cię w temat i pokazać szersze tło, ale teraz nadszedł czas, aby przystąpić do omówienia zagadnienia będącego tematem tego tekstu -- Obligacji Skarbowych, które w Polsce cieszą się największą popularnością. Są one atrakcyjną alternatywą dla kont oszczędnościowych i lokat bankowych, oferując często wyższe oprocentowanie, ale również wyższe poczucie bezpieczeństwa inwestycyjnego, które gwarantują gwarancje państwowe. Obligacje emitowane przez Skarb Państwa są obecnie uznawane za jedne z najbezpieczniejszych i najbardziej elastycznych instrumentów finansowych. Dodatkowo są szeroko dostępne -- można je kupić zarówno w bankach, jak i online, co sprawia, że nabyć je mogą nawet początkujący inwestorzy. Z tych wszystkich powodów w dalszej części tekstu skupię się na szczegółowym omówieniu Obligacji Skarbowych. Mam nadzieję, że treść będzie na tyle wyczerpująca i jasno opisana, że każdy czytelnik znajdzie kompleksowe i wyczerpujące odpowiedzi na nurtujące go pytania i z poczuciem pełnego zrozumienia tematu będzie mógł pewnie przystąpić do inwestycji. Czym są Obligacje Skarbowe? Obligacje Skarbowe, znane również jako obligacje Skarbu Państwa, to dłużne papiery wartościowe emitowane przez Ministra Finansów, reprezentującego Skarb Państwa. Stanowią one jedną z najpopularniejszych form oszczędzania w Polsce, ponieważ łączą bezpieczeństwo inwestycji z prostotą i dostępnością. W momencie zakupu obligacji nabywca (obligatariusz) pożycza swoje środki państwu, a Skarb Państwa zobowiązuje się do ich zwrotu wraz z odsetkami w ustalonym terminie. To właśnie gwarancja państwowa sprawia, że Obligacje Skarbowe są uznawane za jedne z najbezpieczniejszych instrumentów finansowych dostępnych na rynku. 💡Obligacje Skarbu Państwa, to dłużne papiery wartościowe emitowane przez Ministra Finansów, reprezentującego Skarb Państwa. Zasady emisji obligacji Skarbu Państwa reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. ❓ **DLACZEGO PAŃSTWO EMITUJE OBLIGACJE SKARBOWE?** Emisja Obligacji Skarbowych pozwala państwu na pozyskanie środków na pokrycie deficytu budżetowego oraz sfinansowanie różnych projektów i inwestycji publicznych. Dzięki obligacjom państwo może pozyskać kapitał bez potrzeby zaciągania kredytów bankowych na niekorzystnych warunkach. To sprawia, że Obligacje Skarbowe są kluczowym elementem finansowania polityki gospodarczej państwa, a jednocześnie oferują obywatelom bezpieczny sposób na oszczędzanie i inwestowanie swoich środków. ❓ **KTO MOŻE INWESTOWAĆ W OBLIGACJE SKARBOWE?** Obligacje Skarbowe są przeznaczone dla szerokiego grona inwestorów, w tym osób fizycznych, stowarzyszeń, organizacji społecznych, zawodowych i fundacji wpisanych do rejestru sądowego. Ich powszechna dostępność sprawia, że są one idealne zarówno dla początkujących inwestorów, którzy szukają bezpiecznego startu, jak i dla bardziej doświadczonych, którzy chcą zdywersyfikować swój portfel inwestycyjny. ❓ **DOSTĘPNOŚĆ** Obligacje Skarbowe są emitowane w cyklach miesięcznych, co oznacza, że praktycznie w każdej chwili można je nabyć, zarówno w bankach, jak i online. Elektroniczna forma tych papierów wartościowych eliminuje potrzebę posiadania fizycznych dokumentów, a wszelkie transakcje są zapisywane w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych. Dzięki temu nabywca ma pewność, że nawet w przypadku utraty potwierdzenia zakupu, jego inwestycja jest w pełni zabezpieczona. Co istotne, wartość nominalna jednej Obligacji Skarbowej wynosi zaledwie 100 zł, co sprawia, że są one dostępne nawet dla osób dysponujących niewielkimi środkami. To niewielka bariera wejścia umożliwia szerokiemu gronu odbiorców, od indywidualnych oszczędzających po organizacje społeczne, korzystanie z tej formy inwestowania. To także jeden z powodów, dla których Obligacje Skarbowe są postrzegane jako atrakcyjna alternatywa dla tradycyjnych produktów bankowych, takich jak lokaty czy konta oszczędnościowe. ❓ **DLACZEGO ZAKUP OBLIGACJI UZNAJE SIĘ ZA JEDNĄ Z BEZPIECZNIEJSZYCH FORM INWESTOWANIA?** Bezpieczeństwo Obligacji Skarbowych wynika z faktu, że emitentem jest państwo, które odpowiada za swoje zobowiązania całym majątkiem. Nawet w trudnych gospodarczo czasach, obligacje te są uznawane za stabilne, a ryzyko ich niewypłacalności jest minimalne w porównaniu do innych form inwestycji (np.: obligacji korporacyjnych, akcji). Dzięki temu Obligacje Skarbowe są chętnie wybierane zarówno przez osoby prywatne, jak i instytucje, które cenią sobie pewność zwrotu zainwestowanych środków. W jaki sposób działają Obligacje Skarbowe? Obligacje Skarbowe to forma zadłużenia państwa wobec nabywców, która działa na zasadach podobnych do tradycyjnej pożyczki. Kiedy kupujesz Obligację Skarbową, pożyczasz swoje środki państwu, a ono zobowiązuje się do ich zwrotu wraz z odsetkami w określonym terminie. Emitentem obligacji jest Skarb Państwa, który pełni rolę pożyczkobiorcy, a Ty jako nabywca stajesz się jego wierzycielem. Tego typu papiery wartościowe to popularny i bezpieczny sposób na lokowanie kapitału, gdyż są objęte pełną gwarancją państwową. 📌 PODSTAWOWE ZASADY DZIAŁANIA OBLIGACJI SKARBOWYCH Działanie Obligacji Skarbowych opiera się na kilku kluczowych zasadach. Przede wszystkim każda obligacja ma określoną wartość nominalną -- najczęściej 100 zł -- co stanowi podstawę do naliczania odsetek. Po zakupie obligacji otrzymujesz elektroniczne potwierdzenie transakcji, a papiery te są rejestrowane w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych. Choć obligacje nie mają formy fizycznej, ich wartość jest realna, a posiadacz może nimi zarządzać podobnie jak innymi aktywami, np. lokatami czy kontami oszczędnościowymi. Działanie Obligacji Skarbowych -- KROK PO KROKU: 👣 KROK 1.: Emisja obligacji przez Skarb Państwa -- państwo, reprezentowane przez Ministra Finansów, emituje obligacje w celu pozyskania środków finansowych na pokrycie potrzeb budżetowych. 👣 KROK 2.: Zakup obligacji przez inwestora -- nabywca, kupując obligacje, pożycza swoje środki Skarbowi Państwa. Obligacje są dostępne w cyklach miesięcznych i mają określoną wartość nominalną, zwykle 100 zł. 👣 KROK 3.: Naliczanie odsetek -- w zależności od rodzaju obligacji, oprocentowanie może być stałe, zmienne lub indeksowane do inflacji. Odsetki mogą być wypłacane regularnie (np. rocznie) lub kapitalizowane. 👣 KROK 4.: Termin wykupu -- po upływie określonego terminu, od kilku miesięcy do kilkunastu lat, Skarb Państwa wykupuje obligacje, zwracając nabywcy wartość nominalną wraz z naliczonymi odsetkami. \*Możliwość wcześniejszego wycofania środków -- w razie potrzeby inwestor może wcześniej wycofać swoje środki, choć może to wiązać się z opłatą za przedterminowy wykup. 📌 OPROCENTOWANIE Oprocentowanie Obligacji Skarbowych może być stałe, zmienne lub indeksowane do inflacji, co oznacza, że może ono rosnąć, jeśli wzrośnie wskaźnik inflacji. Odsetki są naliczane od wartości nominalnej obligacji i mogą być wypłacane w różnych interwałach: rocznie, półrocznie lub kwartalnie. W przypadku niektórych obligacji odsetki są kapitalizowane, co oznacza, że zostają dodane do kapitału, a Ty zarabiasz odsetki od odsetek. Dla przykładu, jeśli posiadasz obligację o wartości nominalnej 100 zł z oprocentowaniem 5% rocznie, to po roku otrzymasz 5 zł odsetek. W przypadku kapitalizacji odsetek, kwota ta zostanie dodana do kapitału, a w kolejnym roku odsetki będą naliczane już od 105 zł. Dzięki takiemu mechanizmowi zarabiasz nie tylko na początkowo zainwestowanej kwocie, ale także na już zgromadzonych odsetkach. 📌 WYKUP LUB WYCOFANIE ŚRODKÓW Termin wykupu Obligacji Skarbowych, czyli moment, w którym Skarb Państwa zwraca pożyczoną kwotę, jest z góry określony i może wynosić od kilku miesięcy do kilkunastu lat. Po zakończeniu okresu inwestycji emitent wykupuje obligacje, co oznacza, że zwraca wartość nominalną obligacji wraz z naliczonymi odsetkami. Jest to moment, w którym odzyskujesz swój kapitał, a dług państwa wobec Ciebie przestaje istnieć. 📌 HANDEL I ZASTAW Choć Obligacje Skarbowe nie są fizycznym dokumentem, nadal mają swoją wartość i mogą być przedmiotem obrotu. Obligacje można sprzedawać na rynku wtórnym, co pozwala na uzyskanie płynności przed terminem ich wykupu. Jest to szczególnie przydatne w sytuacjach, gdy potrzebujesz gotówki przed końcem okresu inwestycji. Obligacje mogą również odgrywać rolę zabezpieczenia kredytów -- mogą być oddane w zastaw, co zwiększa ich funkcjonalność jako narzędzia finansowego. Cechy obligacji oszczędnościowych Obligacje oszczędnościowe, zwane również detalicznymi Obligacjami Skarbowymi, to popularna forma inwestycji, która łączy bezpieczeństwo z atrakcyjnym oprocentowaniem. Różnią się one między sobą czasem trwania (zapadalnością) i sposobem naliczania odsetek, ale wszystkie mają wspólne cechy, które czynią je wyjątkowo korzystnym narzędziem do oszczędzania. 📌 BEZPIECZEŃSTWO INWESTYCJI Jedną z najważniejszych cech obligacji oszczędnościowych jest ich wysoki poziom bezpieczeństwa. Emitentem tych obligacji jest Skarb Państwa, co oznacza, że są one gwarantowane przez rząd Polski. Tak długo, jak państwo pozostaje wypłacalne, inwestorzy mogą mieć pewność, że otrzymają z powrotem swoje zainwestowane środki wraz z należnymi odsetkami. Dzięki tej gwarancji obligacje oszczędnościowe są uważane za jedne z najbezpieczniejszych instrumentów finansowych dostępnych na rynku. 📌 WALUTA EMISJI Wszystkie obligacje oszczędnościowe emitowane są w polskich złotych (PLN), co sprawia, że są one łatwo dostępne dla krajowych inwestorów. Brak ryzyka walutowego jest istotnym atutem, ponieważ inwestorzy nie muszą martwić się o zmiany kursów walut, które mogłyby negatywnie wpłynąć na wartość ich oszczędności. 📌 STABILNOŚĆ CENY Obligacje oszczędnościowe nie są notowane na giełdzie, co oznacza, że ich cena nie podlega wahaniom rynkowym, typowym dla innych papierów wartościowych. Dzięki temu inwestorzy nie muszą obawiać się zmienności wartości swoich obligacji, co czyni je idealnym wyborem dla osób, które nie akceptują ryzyka związanego z inwestowaniem na rynku kapitałowym. Stabilność ta pozwala również spokojnie planować długoterminowe cele finansowe bez obawy o nagłe straty. 📌 ŁATWY SPOSÓB ZAKUPU Zakup obligacji oszczędnościowych jest niezwykle prosty i dostępny dla każdego. Można je nabyć w dwóch biurach maklerskich: BM PKO BP i BM Pekao SA lub za pomocą specjalnych rachunków rejestrowych powiązanych z tymi biurami. Dzięki temu proces inwestowania jest łatwy i szybki, nawet dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z rynkiem finansowym. 📌 MOŻLIWOŚĆ WCZEŚNIEJSZEJ WYPŁATY Jedną z największych zalet obligacji oszczędnościowych jest możliwość wcześniejszego wycofania zainwestowanych środków bez utraty całości zarobionych odsetek. Choć wiąże się to z niewielką opłatą za przedterminowy wykup (np. 2 zł na każdej obligacji 10-letniej lub 0,7 zł na obligacji 4-letniej), kara ta dotyczy jedynie narosłych odsetek, a nie kapitału głównego. Cała procedura wykupu i zwrotu środków trwa do 5 dni roboczych, co daje inwestorom dużą swobodę w dysponowaniu swoimi pieniędzmi. Już naliczone odsetki, pomniejszone o opłatę i podatek Belki, trafiają na konto bankowe inwestora, co oznacza, że można korzystać z zysków w trakcie trwania inwestycji. 📌 NATYCHMIASTOWE ROZPOCZĘCIE INWESTYCJI Obligacje oszczędnościowe są aktywne od momentu zakupu, co oznacza, że naliczanie odsetek zaczyna się natychmiast po dokonaniu transakcji. Nie trzeba czekać na zakończenie miesiąca, aby inwestycja zaczęła „pracować", co daje inwestorom większą elastyczność i szybszy dostęp do zysków. Co więcej, warunki emisji obligacji mogą zmieniać się co miesiąc, co pozwala na bieżące dopasowanie inwestycji do aktualnej sytuacji rynkowej. 📌 BRAK RYZYKA PONIESIENIA STRATY NOMINALNEJ Inwestując w obligacje oszczędnościowe, nie można nominalnie stracić, co oznacza, że zainwestowany kapitał jest zawsze chroniony. Nawet przy wcześniejszym wykupie środki główne zostaną zwrócone, a inwestor może jedynie ponieść minimalne koszty w postaci opłat i podatków od zysków kapitałowych. To sprawia, że obligacje te są bezpiecznym sposobem na inwestowanie oszczędności, zwłaszcza dla osób obawiających się długotrwałego zamrażania kapitału. 📌 OGÓLNODOSTĘPNOŚĆ Obligacje oszczędnościowe są przeznaczone nie tylko dla doświadczonych inwestorów, ale także dla osób fizycznych, stowarzyszeń, fundacji i innych organizacji społecznych. Minimalna wartość jednej obligacji wynosząca 100 zł sprawia, że inwestycja jest dostępna nawet dla tych, którzy dysponują niewielkimi środkami finansowymi, a możliwość ich zakupu w każdej chwili zwiększa ich atrakcyjność jako narzędzia do regularnego oszczędzania. Kup obligacje za pośrednictwem Pekao S.A. i BIERZ ŻYCIE ZA ROGI! Ale zacznij od... ZAŁOŻENIA KONTA! Rodzaje Obligacji Skarbowych Obligacje Skarbowe emitowane przez Skarb Państwa to popularna forma oszczędzania i inwestowania, dostępna w różnych wariantach dostosowanych do indywidualnych potrzeb inwestorów. Różnią się one okresem trwania, sposobem naliczania oprocentowania i możliwością dopasowania do różnych celów finansowych. Poniżej przedstawiam szczegółowy przegląd dostępnych rodzajów Obligacji Skarbowych, które można nabyć w Polsce. Obligacje stałoprocentowe Obligacje stałoprocentowe to jeden z najprostszych i najbardziej przewidywalnych instrumentów inwestycyjnych dostępnych na rynku. Ich kluczową cechą jest stałe oprocentowanie, które jest ustalane w momencie zakupu i nie ulega zmianie przez cały okres trwania obligacji. Dzięki tej przewidywalności obligacje stałoprocentowe są szczególnie atrakcyjne dla inwestorów, którzy cenią sobie stabilność i chcą dokładnie wiedzieć, jaki zysk przyniesie ich inwestycja w kolejnych okresach. ❓ JAK DZIAŁAJĄ OBLIGACJE STAŁOPROCENTOWE? Obligacje stałoprocentowe oferują z góry ustaloną stopę procentową, która obowiązuje przez cały okres trwania obligacji. W momencie zakupu inwestor dokładnie wie, ile zarobi na swojej inwestycji, ponieważ oprocentowanie nie zmienia się w odpowiedzi na zewnętrzne czynniki, takie jak: inflacja czy zmiany stóp procentowych. Jest to jeden z głównych powodów, dla których tego typu obligacje są często wybierane przez inwestorów szukających bezpiecznych i przewidywalnych form lokowania kapitału. Choć oprocentowanie obligacji stałoprocentowych nie reaguje bezpośrednio na zmiany rynkowe, warunki emisji kolejnych obligacji są pośrednio zależne od ogólnej sytuacji na rynku finansowym. Oznacza to, że oprocentowanie nowych emisji obligacji stałoprocentowych może się zmieniać w czasie, choć z pewnym opóźnieniem, w reakcji na zmiany stóp procentowych ustalanych przez Narodowy Bank Polski. 📌 RODZAJE DOSTĘPNYCH OBECNIE OBLIGACJI STAŁOPROCENTOWYCH OTS -- obligacje Oszczędnościowe Trzymiesięczne Stałoprocentowe Obligacje OTS, czyli Oszczędnościowe Trzymiesięczne Stałoprocentowe, to jedne z najkrótszych i najprostszych Obligacji Skarbowych oferowanych przez Skarb Państwa. Mają stałe oprocentowanie przez cały okres trwania inwestycji, wynoszący zaledwie trzy miesiące. Oznacza to, że z góry wiesz, ile zyskasz na tej inwestycji, co czyni je doskonałym wyborem dla osób szukających bezpiecznego i krótkoterminowego miejsca na ulokowanie swoich środków. TOS -- obligacje Trzyletnie Oszczędnościowe Stałoprocentowe Rodzaj Obligacji Skarbowych emitowanych przez Skarb Państwa, które oferują stałe oprocentowanie przez cały trzyletni okres inwestycji. Tego typu obligacje są przeznaczone dla osób szukających bezpiecznego, stabilnego zysku bez ryzyka związanego z wahaniami stóp procentowych czy inflacji. Obligacje zmiennoprocentowe Obligacje zmiennoprocentowe to rodzaj Obligacji Skarbowych, których oprocentowanie jest elastyczne i dostosowuje się do aktualnych warunków rynkowych. W przeciwieństwie do obligacji stałoprocentowych, gdzie oprocentowanie jest ustalane z góry na cały okres inwestycji, obligacje zmiennoprocentowe oferują oprocentowanie, które może się zmieniać w zależności od różnych parametrów (stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego (NBP) czy inne wskaźniki rynkowe). ❓ JAK DZIAŁAJĄ OBLIGACJE ZMIENNOPROCENTOWE? Obligacje zmiennoprocentowe działają w oparciu o mechanizm, który dostosowuje ich oprocentowanie do aktualnych warunków rynkowych. W odróżnieniu od obligacji stałoprocentowych, oprocentowanie tych obligacji nie jest ustalone na stałym poziomie, lecz zmienia się regularnie, najczęściej co trzy, sześć lub dwanaście miesięcy, zgodnie z określonym wskaźnikiem, takim jak: stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego (NBP) lub stawka WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate). W praktyce oznacza to, że oprocentowanie obligacji zmiennoprocentowych rośnie, gdy stopy procentowe na rynku idą w górę i maleje, gdy stopy są obniżane. Każdy nowy okres odsetkowy rozpoczyna się z aktualizowanym oprocentowaniem, co pozwala inwestorom zarabiać na zmieniających się warunkach gospodarczych. Jeśli na przykład stopy procentowe rosną z powodu wysokiej inflacji, obligacje zmiennoprocentowe automatycznie oferują wyższe oprocentowanie, co chroni wartość inwestycji i zwiększa jej rentowność. Ten mechanizm sprawia, że obligacje te są szczególnie atrakcyjne w dynamicznych czasach, kiedy banki centralne w odpowiedzi na zmieniającą się sytuację ekonomiczną często zmieniają stopy procentowe. Dzięki elastycznemu oprocentowaniu, obligacje zmiennoprocentowe stanowią skuteczne narzędzie do ochrony przed spadkiem wartości realnej kapitału, oferując jednocześnie możliwość osiągnięcia wyższych zysków w warunkach rosnących stóp procentowych. 📌 RODZAJE DOSTĘPNYCH OBECNIE OBLIGACJI ZMIENNOPROCENTOWYCH ROR -- obligacje Roczne Oszczędnościowe Referencyjne Obligacje ROR (Roczne Oszczędnościowe Referencyjne) to krótkoterminowe Obligacje Skarbowe emitowane przez Skarb Państwa, które charakteryzują się zmiennym oprocentowaniem zależnym od stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego (NBP). Są to jedne z najbardziej elastycznych obligacji, oferujące możliwość uzyskania wyższego oprocentowania w zależności od aktualnej polityki pieniężnej i poziomu stóp procentowych w Polsce. DOR -- obligacje Dwuletnie Oszczędnościowe Referencyjne To rodzaj Obligacji Skarbowych emitowanych przez Skarb Państwa, które oferują zmienne oprocentowanie zależne od stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego (NBP). Ten typ obligacji jest idealny dla inwestorów, którzy chcą zainwestować swoje środki na średni okres z możliwością korzystania z bieżących odsetek wypłacanych co miesiąc.