FILIPINO X Quarter 1 Lessons: Kaligirang Pangkasaysayan ng El Fili PDF

salitang ito. ★ EL FILIBUSTERISMO ★ Pilibustero ➔ Ikalawang obra maestra ni Dr. Jose Rizal ➔...

salitang ito. ★ EL FILIBUSTERISMO ★ Pilibustero ➔ Ikalawang obra maestra ni Dr. Jose Rizal ➔ Taong kritiko, taksil, lumaban, o ➔ Ang Paghahari ng Kasakiman (Reign of tumuligsa sa mga prayle at Simbahang Green) katolika, at sa pamamalakad sa ➔ Nobelang Pampolitiko Pamahalaan. ➔ Karugtong nito ang Noli Me Tangere ➔ Tinatawag ding ganito ng mga prayle and (Huwag Mo Akong Salingin) mga Indiong may malayang kaisipan. ➔ Inilahad ng nobelang ito ang malaganap na ➔ Tawag sa mga Pilipinong hindi yumuyuko sa sakit ng lipunan sa Pilipinas dulot ng paniniil mga kaapihan mula sa naghaharing uri. ng mga espanyol , at ang maaring ➔ Kalimitang ipinapatapon ang mga pilibustero kahihinatnan ng bayan sa hinaharap kung sa ibang bansa (Hong Kong) ipagpatuloy ang madugong himagsikang unti-unting nabubuo Labing-isang taong (11) gulang pa lamang si Rizal noong marinig na niya ang salitang pilibustero. ★ EL - Salitang Kastila na nangangahulugang Ang o Sa murang edad ay naging saksi siya sa mapapait, kung sa Ingles ay ang artikulong The. masasakit at madidilim na bahagi ng buhay ng ating mga ninuno kaya tumimo sa kanyang puso ang pagnanais na ★ FILI - Galing ito sa salitang Filibuster sa Ingles o mailantad ang kabuktutan ng mga mananakop. Filibustero sa ating wikang Filipino na nangangahulugang taong kumakalaban sa paraan Ginamit niya ang pinakamabisang sandanta sa ng pangangasiwa ng Pamahalaang kastila. pagkakamit ng minimithing pagbabago at kalayaan ng mga Pilipino -- ang kanyang panulat. ★ FILIBUSTERISMO - Mula sa salitang Filibustero at dinagdagan ng panlaping ismo na nagresulta sa kahulugan nito bilang ideolohiya o paraan ng pakikipaglaban, pagtuligsa o pagkontra ng mga ➔ Unang obra maestra ni Rizal sinaunang Pilipino sa maling pamamaraan ng ➔ Nobelang Panlipunan pananakop ng mga Kastila. ➔ Lumabas noong Marso 1887 ➔ Maraming makabayan ang nagalak at humanga sa katapangan ni riza; sa pagbubuyag sa mga kabuktutan at pagmamalabis ng mga Espanyol ★ Filibustero subalit tulad ng inaasahan, nagpuyos ang damdamin ➔ Ayon kay Rizal, lingid pa sa mga Pilipino ng mga makapangyarihang Espanyol matapos ang kahulugan nito noong una hanggang matunghayan ang nilalaman nito. asaksihan nila ang malagim at kalunos-lunos na pagbitay sa tatlong paring Bitbit ang kaba sa puso nang nagpasiya si Rizal na bumalik martir na GOMBURZA (Mariano Gomez, sa Pilipinas kahit batid niya na ito ay mapanganib. Jose Burgos, Jacinto Gamora) ➔ Mahigpit na ipinagbabawal sa kanilang Layunin: Maoperahan ang ina, damayan ang kanyang tahanan ang pagsambit man lamang ng pamilyang inuusig, alamin ang pagtanggap ng mga Pilipino MARIYAH JANEA 1 Contact @[email protected] should there be any concern with the reviewer at ng mga naghaharing Espanyol sa kanyang isinulat na matutukang mabuti at mapag-isipan ng lubusan ang nobelang Noli, at makipag usap kay Leonor Rivera. nobelang ito. ➔ Kasama ang kaibigang si Jose Alejandrino ay nanirahan sila roon. ➔ Muli nakasama ni Rizal ang kanyang pamilya. ➔ Nagagamot din siya upang matugunan ang mga ➔ Matagumpay na naoperahan niya ang mata ng ina pangangailangan niya roon. ➔ Nabatid na ipinagbawal ng arsobispo ng Maynila ang pagtangkilik ng Noli sa Pilipinas subalit may mga nakalusit pa din at nakarating ang mga ito sa ★ Higit siyang kinapos ang pananalapi sa El Fili kaya mga kamay ng makabayang Pilipino siya ay naghigpit ng sinturon. ➔ Hindi niya nakausap ang kasintahang si Leonor. ★ Halos lumiban siya sa pagkain, makatipid lamang. Ayaw na ayaw ng ina ng dalagay kay Rizal dahil ★ Nagsanla ng alahas mapanganib at kalaban daw ito ng simbahan. ★ Ninais niyang matapos ang nobela marahil hanggang sa panaginip niya ay napapanaginipan Nang ipagbawal sa Pilipinas ng pamahalaan ang niya ang mga namamatay sa kanyang mahal sa pag-aangkat, pagpapalimbag, at pagpapakalat ng buhay. nobelang Noli ay nakaramdam ng higit na panganib si ★ Nakarating sa kanya na ipinakasal ng magulang ni Rizal. Leonor Rivera sa ibang lalaki. ➔ Mababakas ang pighati niya sa pangyayaring ito sa El Fili sa bahaging nagtalusira si Paulita kay Isagani at ➔ Isang liberal na Espanyol na bukas ang isipan sa nagpakasal kay Juanito. hangarin ni Rizal ★ Nakarating din sa kanya na pinasakitan at inusig ng ➔ Hinimok si Rizal na lisanin ang bansa upang pamahalaang Espanyol ang kanyang magulang at makaiwas siya at ng kanyang pamilya sa lalo pang mga kapatid sa Calamba, Laguna dahil sa usapin sa kapahamanakan at sa pagmamalupit ng mga lupa. makapangyarihang prayle. ➔ Maiiugnay ito kay Kabesang Tales sa El Fili. ★ Lumayo ang mga kasama ni Rizal sa La Solidaridad. ★ Nakita niya din ang kawalan ng pagkakaisa ng mga Pilipinong Ilustrado sa Espanya. ➔ Tumalilis ng Pilipinas si Rizal ➔ Nagtungo sa Asya, Amerika, at Europa. Dahil sa mga suliranin na ito, naisip ni Rizal na sunugin ➔ Napakarami niyang natutunan sa paglalakbay tulad na lamang ang El Fili. Sinasabing may bahagi ng nobela ng katarungang panlipunan, demokrasya, at iba ang hindi niya napigilang ihagis sa apoy sa bigat at tindi pang reporma sa pamamahalang mababakas sa ng kanyang alalahanin. kanyang akda. Pinagtibay ni Rizal ang kanyang kalooban at dahil sa kanyang marubdob na adhikaing imulat ang kaisipan at gisingin ang damdamin ng mga Pilipino laban sa pang-aapi ➔ Sinimulang isulat ang El Fili sa London, Inglatera at pang-aabuso ng Pamahalaang Espanyol. noong 1890. ➔ Ayon kay Maria Odulio De Guzman, binalangkas ni Rizal ang pagkatha ng El Fili noong mga huling buwan ng 1884 at mga unang buwan ng 1885. ➔ Natapos niya ang nobela at naghanap ng murang ➔ Habang isinusulat ni Rizal ang El Fili, naisasabay rin palimbagan sa Ghent, Belgium. niya ang pagbisita sa mga kaibigan at pamamasyal ➔ Ipinadala niya ang kanyang manuskrito sa kaibigang sa magagandang lugar sa Europa. si Jose Alejandrino ➔ Lubhang nasiyahan at naaliw si Rizal sa ganda ng ➔ Hindi natapos ang paglilimbag ng aklat. Paris kaya’t lumipat sa Brussels, Belgium upang MARIYAH JANEA 2  ➔ Mahigit isang daang pahina pa lamang ito nang Espanyol na mabuksan ang kanilang kaso upang maipahinto na dahil naubos ang pambayad mula sa hindi na lumabas pa ang katotohanan. salaping kanyang natipid at nang hindi dumating ang hinihintay na salapi mula sa kanyang pamilya sa Pilipinas. ➔ Nilimot din ng mayayamang kaibigang Pilipino ang ➔ Inihambing ang Noli sa El Fili kanilang pangakong tulong sa paglilimbag ng ➔ Mas maraming hindi nasama sa El Fili, halos nobela. apatnapu’t pito (47) na pahina ang tinanggal, nilagyan ng ekis, binura at binago. ➔ Samantalang sa Noli Me ay ang kabanata tungkol kina Elias at Salome lamang ang natanggal. ➔ Siya ang gumastos upang maituloy ang nahintong ➔ Ayon sakanya, noong 1925, binili ng pamahalaan paglilimbag ng nobela noong Setyembre 1891. ang orihinal na kopya ng nobela mula kay Valentin ➔ Inialay ni Rizal ang isang panulat at ang orihinal na Ventura. manuskrito ng El Fili kasama ang isang nilimbag at nilagdaang sipi bilang pasasalamat at pagtanaw ng malaking utang na loob sa kaibigang si Valentin Ventura. ➔ Isinulat ni Rizal ang El Fili upang: - Paningasin ang pagiging makabayan ng Ipinadala ni Rizal sa Hong Kong ang karamihan ng mga kabataang Pilipino aklat at ang ibang bahagi ng mga ito ay sa Pilipinas napunta - Pagpapahalaga sa kung gaano kamahal ni pagkatapos niyang mabigyan ng kopya ang mga kaibigang: Rizal ang bansa ★ Juan Luna - Malaman ng kabataan ang malalang ★ Marcelo H. Del Pilar kalagayan ng bansa noong panahon ng ★ Graciano Lopez Jaena kastila ★ Dr. Ferdinand Blumentritt - sinabihan ni Rizal sa - Malaman at mas lalo pahalagahan ang ating tunay na kahulugan ng pamagat. kalayaan ➔ POLO Y SERVICIO Sa kasamaang palad, nasamsam sa HK ang mga aklat na - Sapilitang paggawa ipinadala gayundin ang kopyang ipinadala sa Pilipinas. - 16-60yrs old Ipinasira ng Pamahalaang Espanyol ang mga sipi ng nobela - Bumaba ang tingin sa manual labor subalit may nakalusot at nagbigay ng malaking inspirasyon ➔ White Collar - gamit ang isip sa mga naghihimagsik. Patuloy nitong naantig at nagising ➔ Blue Collar - gamit ang lakas ang damdamin ng mga Pilipino. NOLI - gumising at nagpaalab sa diwa at damdamin ng mga Pilipino ukol sa mga karapatan EL FILI - nakatulong ng malaki kay Andres Bonifacio at sa Katipunan upang maiwaksi ang mga balikid na nakasasagabal sa paghihimagsik noong 1896. ➔ Ang El Fili ay inialay bilang pagpupugay sa tatlong paring martir na binitay sa Bagumbayan noong Pebrero 1872. ➔ Ayon sa pag-aaral, hindi napatunayan ang pagkakasangkot ng tatlong paring martyr sa pag-aalsa sa Cavite. Hindi in pinayagan muli ng mga MARIYAH JANEA 3