جزوه ادبیات یازدهم PDF

‫ادبیات یازدهم‬ ‫(بررسی کتاب یازدهم ـ دستور ـ آرایههای ادبی)‬ ‫(شامل همه رشتهها)‬ ‫مولّف‪ :‬دکتر سیدرضا حسینی یکتا‬  ‫هب انم دادار دادآفرین‬ ‫مقدمه‪:‬‬...

‫ادبیات یازدهم‬ ‫(بررسی کتاب یازدهم ـ دستور ـ آرایههای ادبی)‬ ‫(شامل همه رشتهها)‬ ‫مولّف‪ :‬دکتر سیدرضا حسینی یکتا‬  ‫هب انم دادار دادآفرین‬ ‫مقدمه‪:‬‬ ‫درود به فرزندان سرزمینم!‬ ‫جزوه کتاب یازدهم که شامل‪.1 :‬معنا و مفهوم ‪.2‬معانی لغات ‪.3‬امال ‪.4‬تاریخ ادبیات میباشد در اختیار شما‬ ‫عزیزان قرار میگیرد‪.‬همچنین مباحث آرایهها و دستور زبان فارسی در ادامه جزوهی یازدهم‪ ،‬اضافه شده است‪.‬‬ ‫این جزوه فقط راه را به شما نشان میدهد و پر کاهی است بیارزش‬ ‫که سالک بیخبر نبود ز راه و رسم منزلها»‬ ‫«به می سجّاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید‬ ‫ارادتمند شما آیندهسازان‬ ‫سیّدرضا حسینی یکتا‬  ‫فهرست مطالب‬ ‫‪.1‬ستایش ‪1.......................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.2‬درس اول (نیکی) ‪3..........................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.3‬درس دوم (قاضی بُست) ‪9..............................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.4‬شعرخوانی (زاغ و کبک) ‪22...........................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.5‬درس سوم (در امواج سند) ‪22......................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.6‬درس پنجم (آغازگری تنها) ‪32......................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.7‬درس ششم (پرورده عشق) ‪33.......................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.8‬درس هفتم (باران محبّت) ‪42.......................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.9‬شعرخوانی (آفتاب حُسن)‪47..........................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.12‬درس هشتم (در کوی عاشقان) ‪49............................................................................................................................................‬‬ ‫‪.11‬درس نهم (ذوق لطیف)‪54...........................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.12‬درس دهم (بانگ جَرَس) ‪58........................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.13‬درس یازدهم (یاران عاشق) ‪63....................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.14‬شعرخوانی‪ :‬صبح بیتو ‪67..............................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.15‬درس دوازدهم (کاوۀ دادخواه) ‪68................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.16‬درس چهاردهم (حملۀ حیدری) ‪77.........................................................................................................................................‬‬ ‫‪.17‬شعرخوانی (وطن) ‪83...................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.18‬درس پانزدهم (کبوتر طوقدار) ‪84.............................................................................................................................................‬‬ ‫‪.19‬درس شانزدهم (قصّه عینکم) ‪91...............................................................................................................................................‬‬ ‫‪.22‬روانخوانی (دیدار) ‪94..................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.21‬درس هفدهم (خاموشی دریا) ‪96...............................................................................................................................................‬‬ ‫‪.22‬درس هجدهم (خوان عدل) ‪98..................................................................................................................................................‬‬ ‫قالبهای شعری ‪122............................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث آرایهها ‪101...........................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع اول‪ :‬تناقض (متناقضنما ـ پارادوکس) ‪128.....................................................................................................................‬‬ ‫موضوع دوم‪ :‬اسلوب معادله ‪112..........................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع سوم‪ :‬آرایۀ حسآمیزی ‪112...................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع چهارم‪ :‬استعاره ‪113.................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع پنجم‪ :‬تشخیص ‪118................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع ششم‪ :‬تلمیح ‪122.....................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع هفتم‪ :‬تضمین ‪122...................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع هشتم‪ :‬تشبیه‪123....................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع نهم‪ :‬مجاز‪127...........................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع دهم‪ :‬کنایه ‪129........................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع یازدهم‪ :‬حُسن تعلیل ‪131......................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع دوازدهم‪ :‬ایهام ‪132..................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع سیزدهم‪ :‬ایهام تناسب ‪136.....................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع چهاردهم‪ :‬جناس ‪137.............................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع پانزدهم‪ :‬تضاد ‪139...................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع شانزدهم‪ :‬مراعات نظیر (تناسب) ‪142................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع هفدهم‪ :‬اغراق (غلو ـ مبالغه) ‪141......................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع هجدهم‪ :‬سجع ‪142..................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع نوزدهم‪ :‬ترصیع ‪144................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع بیستم‪ :‬موازنه‪144....................................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع بیستویکم‪ :‬واجآرایی (نغمه حروف) ‪144.........................................................................................................................‬‬ ‫موضوع بیستودوم‪ :‬تکرار ‪145.............................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع بیستوسوم‪ :‬تصدیر ‪145.........................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع بیستوچهارم‪ :‬اشتقاق ‪145....................................................................................................................................................‬‬ ‫موضوع بیستوپنجم‪ :‬عکس ‪146.........................................................................................................................................................‬‬ ‫دستور زبان فارسی ‪151.................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث نقشها ‪153...............................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث نقشهای تبعی ‪161.................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث چندجزئی ‪162...........................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث شیوۀ بالغی و عادی ‪168........................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث انواع حذف ‪169.........................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث وابستههای پیشین و پسین ‪172..........................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث ترکیب اضافی و وصفی ‪174..................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث وابستۀ وابسته ‪177..................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث فعل ‪179.....................................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث افعال چندمعنا ‪183.................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث بررسی جمله ‪186.....................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث انواع حروف ‪188.......................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث تحول واژهها ‪192.....................................................................................................................................................................‬‬ ‫مبحث روابط واژهها ـ کلمات همخانواده ـ کلمات همآوا ‪193...................................................................................................‬‬ ‫آزمونها ‪195....................................................................................................................................................‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫ستایش‬ ‫لغات‪:‬‬ ‫‪ )2‬کمال‪ :‬باالترین مرتبه ـ نهایت‬ ‫‪ )1‬احسان‪ :‬بخشش ـ (فضل)‬ ‫‪ )4‬رای‪ :‬اندیشه‬ ‫‪ )3‬تدبیر‪ :‬چارهاندیشی‬ ‫‪ )6‬میبایست‪ :‬ضرورت و نیاز دارد (باید از مصدر بایستن)‬ ‫‪ )5‬قرین‪ :‬یار ـ همدم‬ ‫امالء‪:‬‬ ‫‪ )4‬قرین‬ ‫‪ )3‬وضع‬ ‫‪ )2‬احسان‬ ‫‪ )1‬حالوتسنج‬ ‫‪ )7‬تیرهرایی‬ ‫‪ )6‬توفیق‬ ‫‪ )5‬اقبال (متضاد ادبار)‬ ‫‪ )9‬زبون‬ ‫‪ )8‬خرد (عقل) ‪ ‬خُرد = خورد (امالء مشابه)‬ ‫معانی و نکات ابیات‬ ‫‪.1‬به نام چاشنیبخش زبانها ‪ /‬حالوتسنج معنی در بیانها‬ ‫آرایه‪ :‬چاشنیبخش‪ :‬کنایه از زیباکننده ‪ /‬زبان‪ :‬مجاز از سخن ‪ /‬چاشنیبخش زبانها‬ ‫حالوتسنج معنی‪ :‬حسآمیزی ـ هر دو کنایه از خدا میباشد ‪ /‬چاشنی و حالوت‪ :‬تناسب ‪ /‬زبان ـ بیان ـ معنی‪ :‬تناسب‬ ‫معنی‪ :‬به نام خدایی که به سخنان‪ ،‬اثر بخشیده است و معیار و اعتبار معنی در کالم‪ ،‬اوست‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬اسم خدا‪ ،‬زیباییبخش بیان است‪.‬‬ ‫‪.2‬بلند آن سر که او خواهـد بلندش ‪ /‬نژند آن دل که او خواهد نژندش‬ ‫آرایه‪ :‬سر و دل‪ :‬تناسب ‪ /‬سر‪ :‬مجاز از شخص ‪ /‬سربلند بودن‪ :‬کنایه از برتری یافتن‬ ‫بلند و نژند‪ :‬تکرار‬ ‫دستور‪ :‬حذف به قرینه معنوی‪ :‬آن سری بلند است ـ آن دلی نژند است ‪« /‬ش» نقش مفعول‬ ‫معنی‪ :‬کسی مقام باالیی خواهد داشت که خداوند بخواهد و هر شخص را که او غمگین بخواهد اندوهگین میشود‪ /‬معادل‪ :‬تعزّ مَنْ‬ ‫تشاء و تذّل مَنْ تشاء = هرکس را بخواهد عزیز و گرانقدر میکند و هرکس را بخواهد خوار و ذلیل میکند‪.‬‬ ‫‪.3‬در نابستۀ احسان گشادهست ‪ /‬به هرکس آنچه میبایست دادهست‬ ‫آرایه‪ :‬درِ احسان‪ :‬اضافۀ استعاری ‪ /‬واجآرایی‪ :‬حرف «س»‬ ‫مفهوم‪ :‬اشاره به بخشنده بودن خدا‬ ‫(‪)1‬‬ ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.4‬به ترتیبی نهاده وضع عالم ‪ /‬که نی یک موی باشد بیش و نی کم‬ ‫آرایه‪ :‬کم و بیش‪ :‬تضاد ‪ /‬یک مو‪ :‬مجاز از اندکی ‪ /‬یک مو کم و بیش نبودن‪ :‬کنایه از کامل بودن‬ ‫معنا‪ :‬خداوند جهان را به شکلی قرار داده که کامل است و ذرهای کم و زیاد نیست‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬در خلقت جهان هیچ نقص و ایرادی وجود ندارد‪.‬‬ ‫‪.5‬اگر لطفش قرین حال گردد ‪ /‬همه ادبارها اقبال گردد‬ ‫آرایه‪ :‬اقبال و ادبار‪ :‬تضاد ‪« /‬ش» در لطفش به خداوند میباشد‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬اگر لطف و مهربانی خداوند‪ ،‬یار و همراه شود همۀ بدبختیها تبدیل به خوشبختی میشود‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬لطف و مهربانی خدا‪ ،‬سبب نجات میشود‪.‬‬ ‫‪.6‬وگر توفیق او یک سوی نهد پای ‪ /‬نه از تدبیر کار آید نه از رای‬ ‫آرایه‪ :‬یک سو نهادن پای‪ :‬کنایه از کنارهگیری ‪ /‬رای = پای ← جناس ناهمسان (ناقص)‬ ‫تدبیر = رای ← تناسب‬ ‫معنا‪ :‬اگر یاری خدا‪ ،‬یار و همراه نباشد از فکر و چارهاندیشی‪ ،‬کاری برنمیآید‪.‬‬ ‫‪.7‬خرد را گر نبخشد روشنایی ‪ /‬بماند تا ابد در تیره رایی‬ ‫آرایه‪ :‬روشنایی‪ :‬استعاره از درک ‪ /‬تیرهرایی‪ :‬کنایه از نادرستی و گمراهی ‪ /‬واجآرایی‬ ‫خرد را‪ :‬به خرد («رای» اضافه)‬ ‫معنا‪ :‬اگر خدا به عقل قدرت فهم و درک ندهد مدام در گمراهی و نادرستی خواهد ماند‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬اعتبار عقل و اندیشه ناشی از قدرت خداوند است‪.‬‬ ‫‪.8‬کمال عقل‪ ،‬آن باشد در این راه ‪ /‬که گوید نیستم از هیچ آگاه‬ ‫آرایه‪ :‬عقل گوید ← تشخیص = استعاره ‪ /‬عقل کمالش به آگاه نبودن است‪ :‬تناقض‬ ‫راه‪ :‬استعاره از مسیر عرفان (خداشناسی)‬ ‫معنا‪ :‬باالترین رتبۀ عقل در شناخت خداوند‪ ،‬این است که عقل به ناآگاه بودن خود‪ ،‬اعتراف کند‪.‬‬ ‫تاریخ ادبیات‪ :‬منظومۀ فرهاد و شیرین ← اثر وحشی بافقی (در قالب مثنوی)‬ ‫(نه فرهاد‪ ،‬نه شیرین هیچکدام «وحشی» نبودند)‬ ‫(‪)2‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫درس اول (نیکی)‪:‬‬ ‫لغات درس‪:‬‬ ‫‪ )1‬صُنع‪ :‬آفرینش (صانع ـ مصنوع ـ صنعت) ‪ )2 /‬درویش‪ :‬فقیر ‪ )3 /‬نگونبخت‪ :‬کنایه از بیچاره ‪ )4 /‬تیمار خوردن‪ :‬غمخواری‬ ‫‪ )5‬وامانده‪ :‬پسمانده ‪ )6 /‬کرم‪ :‬بخشش ‪ )7 /‬ضایع‪ :‬تباه ‪ )8 /‬رزق‪ :‬روزی ‪ )9 /‬محراب‪ :‬قبلهگاه ‪ )11 /‬دون‪ :‬پست (فرومایه)‬ ‫‪ )11‬بارگه‪ :‬خانه و خیمه پادشاهان‬ ‫امالء مشابه‪:‬‬ ‫‪ )1‬قُوت‪ :‬غذا ‪ ‬قوّت (توانایی) ‪ )2 /‬سَرا (خانه) ‪ ‬سُرا (سرودن) ‪ )3 /‬جیْب‪ :‬گریبان ‪ ‬جیب ‪ )4 /‬جُستن ‪ ‬جستن‬ ‫‪ )5‬محراب‪ :‬قبلهگاه ‪ ‬مهراب (دارندۀ جلوهی آفتاب) ‪ )6 /‬سحر ‪ ‬سِحر (جادوگری = مسحوری)‬ ‫‪ )7‬عار (ننگ) ‪ ‬هار ‪ ‬آر ‪ )8 /‬صورت ـ چهره ‪ ‬سورت (تندی ـ تیزی) ‪ )9 /‬قرض ‪ ‬غرض‬ ‫امالء غیرمشابه‪:‬‬ ‫صُنع ‪ /‬دغل ‪ /‬زنخدان ‪ /‬تیمار ‪ /‬حمیّت ‪ /‬بارگه ‪ /‬ارغوان ‪ /‬مینداز (مـ ‪ +‬انداز) ‪ /‬بیفکن (بـ ‪ +‬افکن) ‪ /‬معیار (عیار)‬ ‫ابیات درس اول‪:‬‬ ‫‪.1‬یکی روبهی دید بیدست و پای ‪ /‬فروماند در لطف و صنع خدای‬ ‫آرایه‪ :‬بیدست و پا‪ :‬کنایه از ناتوان (البته در این بیت معنای واقعی خود را دارد)‬ ‫معنا‪ :‬شخصی روباهی بیدست و پایی را دید و از لطف و خلقت خدا به فکر فرو رفت‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬تعجّب کردن از خلقت و لطف خدا‬ ‫‪.2‬که چون زندگانی به سر میبرد؟ ‪ /‬بدین دست و پای از کجا میخورد؟‬ ‫آرایه‪ :‬بهسر بردن‪ :‬کنایه از سپری کردن ‪ /‬سر‪ ،‬دست و پای‪ :‬مراعات نظیر‬ ‫معنا‪ :‬که چگونه زندگی را سپری میکند و با این وضعیت ناتوانی (بدون دست و پا) غذای خود را چگونه فراهم میکند؟‬ ‫مفهوم‪ :‬متعجّبشدن از رزق و روزیرسانی خدا‬ ‫‪.3‬در این بود درویش شوریده رنگ ‪ /‬که شیری برآمد‪ ،‬شغالی به چنگ‬ ‫آرایه‪ :‬شوریدهرنگ‪ :‬کنایه از پریشان ‪ /‬رنگ = چنگ ← جناس ناهمسان (ناقص اختالفی)‬ ‫(‪)3‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫شیر و شغال‪ :‬تناسب‬ ‫تذکر‪ :‬شیر در این درس نماد انسانهای تالشگر و بخشنده است و «روباه» نماد انسانهای ضعیف‪ ،‬که از دسترنج دیگران رزق و‬ ‫روزی میخورد‪.‬‬ ‫«فقیر پریشان» به حالت تعجّب در این فکر بود که شیری در حالی که شغالی را شکار کرده بود آمد‪.‬‬ ‫‪.4‬شغال نگونبخت را شیر خورد ‪ /‬بماند آنچه‪ ،‬روباه از آن سیر خورد‬ ‫آرایه‪ :‬شیر ـ سیر = جناس ناهمسان (ناقص اجتماعی) ‪ /‬نگونبخت‪ :‬کنایه از بدبخت و بیچاره‬ ‫معنا‪ :‬شیر‪ ،‬شغال بیچاره را خورد و باقیمانده شغال را روباه خورد‬ ‫مفهوم‪ :‬رزق و روزی خدا میرساند‬ ‫‪.5‬دگر روز باز اتّفاق اوفتاد ‪ /‬که روزیرسان قوت روزش بداد‬ ‫آرایه‪ :‬روزیرسان‪ :‬کنایه از خدا ‪ /‬دگر روز‪ :‬صفت مبهم‬ ‫معنا‪ :‬روز بعد‪ ،‬دوباره همان اتفاق رخ داد و خداوند‪ ،‬غذا را به او داد‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬خداوند رزق و روزی را میرساند‪.‬‬ ‫‪.6‬یقین مرد را دیده‪ ،‬بیننده کرد ‪ /‬شد و تکیه بر آفریننده کرد‬ ‫آرایه‪ :‬تکیه کرد ← کنایه از اعتماد کردن ‪ /‬یقین دیدۀ مرد را بیننده کرد ← «را» فکّ اضافه (مرد = مضافالیه) ‪ /‬شد = رفت ‪/‬‬ ‫بیننده گردانید ← جملهی اسنادی‬ ‫معنا‪ :‬ایمان قلبی‪ ،‬چشم مرد را آگاه کرد‪ ،‬آن شخص رفت و اعتماد به خداوند کرد‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬اعتماد کردن به اینکه رزق و روزیرسان خداوند است‪.‬‬ ‫‪.7‬کزین پس به کنجی نشینم چو مور ‪ /‬که روزی نخوردند پیالن به زور‬ ‫آرایه‪ :‬چو (مانند) = تشبیه ‪ /‬مور = زور ← جناس ناهمسان (ناقص اختالفی)‬ ‫معنا‪ :‬که از این بعد در گوشهای مینشینم‪ ،‬زیرا حیوانات بزرگ از جمله فیلها هم با زور و قدرت‪ ،‬روزی بهدست نمیآورند‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬بدون سعی و تالش‪ ،‬منتظر رزق و روزیرسانی خداوند بودن‬ ‫‪.8‬زنخدان فرو برد چندی به جیب ‪ /‬که بخشنده‪ ،‬روزی فرستد ز غیب‬ ‫آرایه‪ :‬غیب و جیب‪ :‬جناس ناهمسان (ناقص اختالفی) ‪ /‬زنخدان به جیب فرو بردن‪ :‬کنایه از گوشهنشینی ‪ /‬واجآرایی‪ :‬صامت «ب»‬ ‫(‪)4‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫معنا‪ :‬مدتی گوشهگیر شد و تالش را رها کرد به این امید که خداوند بخشنده از غیب (پنهانی) به او رزق و روزی بدهد‪.‬‬ ‫‪.9‬نه بیگانه تیمار خوردش نه دوست ‪ /‬چو چنگش رگ و استخوان ماند و پوست‬ ‫آرایه‪ :‬تیمار خوردن‪ :‬کنایه از دلسوزی کردن ‪ /‬دوست و پوست = جناس ناهمسان (ناقص)‬ ‫چو چنگش‪ :‬تشبیه ‪« /‬ش» در دو مصراع‪ :‬مضافالیه ‪ /‬رگ ـ استخوان ـ پوست‪ :‬مراعات نظیر‬ ‫معنا‪ :‬نه غریبه ای غم او را خورد و نه دوست و آشنایی و او مانند ساز چنگ الغر و ضعیف شد و تنها از او رگ و استخوان باقی ماند‪.‬‬ ‫‪.11‬چو صبرش نماند از ضعیفی و هوش ‪ /‬ز دیوار محرابش آمد به گوش‬ ‫آرایه‪ :‬گوش و هوش‪ :‬جناس ناهمسان (ناقص اختالفی) ‪ /‬به گوشش آمد (ش) در محرابش‬ ‫«به گوش» برمیگردد ‪ /‬صبر و هوش‪ :‬هوش معطوف «صبر» است‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬وقتی از ضعیفی‪ ،‬صبر و هوش برای او باقی نماند از دیوار محراب این صدا به گوشش آمد‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬به اتمام رسیدن توان درویش و آگاه شدن او‬ ‫‪.11‬برو شیر درّنده باش‪ ،‬ای دَغل ‪ /‬مینداز خود را چو روباهِ شل‬ ‫آرایه‪ :‬چو روباه‪ :‬تشبیه‬ ‫معنا‪ :‬ای حیلهگر‪ ،‬مثل شیر درّنده باش و شکار کن و خود را مانند روباهِ بیدست و پا‪ ،‬به زمین نینداز‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬تالش برای رزق و روزی‬ ‫‪.12‬چنان سعی کن کز تو ماند چو شیر ‪ /‬چه باشی چو روبَه به وامانده سیر؟‬ ‫آرایه‪ :‬چو شیر‪ :‬تشبیه ‪ /‬شیر = سیر ← جناس ناهمسان (ناقص)‬ ‫استفهام انکاری‬ ‫معنا‪ :‬چنان تالش کن که مثل شیر‪ ،‬از آنچه بهدست آوردهای چیزی باقی بماند چرا مانند روباه‪ ،‬از باقیمانده غذای دیگران سیر باشی‬ ‫مفهوم‪ :‬تکیه به سعی و تالش خود‬ ‫‪.13‬بخور تا توانی به بازوی خویش ‪ /‬که سعیت بُود در ترازوی خویش‬ ‫آرایه‪ :‬بازو‪ :‬مجاز از توانایی ‪ /‬مصراع دوم تلمیح دارد به آیۀ شریفه «و اَن لیس بالنسانِ اِلّا ما سَعی» ← و اینکه برای انسان چیزی‬ ‫جز آنکه تالش کرده وجود ندارد‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬از قدرت و توانایی خودت استفاده مکن زیرا نتیجۀ تالش تو به خودت خواهد رسید‪.‬‬ ‫(‪)5‬‬ ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.14‬بگیر ای جوان‪ ،‬دست درویش پیر ‪ /‬نه خود را بیفکن که دستم بگیر‬ ‫آرایه‪ :‬دست کسی را بگیر‪ :‬کنایه از کمک کردن ‪ /‬دست ـ دست = تکرار‬ ‫معنا‪ :‬ای جوان به فقیر پیر کمک کن و خود را به ناتوانی نزن و منتظر کمک دیگران نباش‪.‬‬ ‫‪.15‬خدا را بر آن بنده بخشایش است ‪ /‬که خلق از وجودش در آسایش است‬ ‫آرایه‪ :‬خلق‪ :‬مجاز از مردم ‪« /‬را»‪ :‬فک اضافه (بخشایش خدا بر آن بنده است)‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬بخشش خداوند شامل بندهای است که مردم از وجود او در آسایش میباشند‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬کمک به دیگران سبب رحمت و لطف خداوند میشود‪.‬‬ ‫‪.16‬کَرَم ورزد آن سر‪ ،‬که مغزی در اوست ‪ /‬که دونهمتاناند بیمغز و پوست‬ ‫آرایه‪ :‬اوست = دوست ← جناس ناهمسان (ناقص) ‪ /‬سر ← مجاز از شخص ‪ /‬سر ـ مغز ← تناسب ‪ /‬مغز ← تکرار‬ ‫بیمغز و پوست‪ :‬کنایه از نادان‬ ‫معنا‪ :‬هر انسان دانایی‪ ،‬بخشش و احسان میکند و افراد پست‪ ،‬نادان هستند‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬بخشش نشان دانایی و پستهمتی نشانِ نادانی میباشد‪.‬‬ ‫‪.17‬کسی نیکی بیند به هر دو سرای ‪ /‬که نیکی رساند به خلق خدای‬ ‫آرایه‪ :‬دو سرای‪ :‬استعاره از دنیا و آخرت ‪ /‬خلق‪ :‬مجاز از مردم‬ ‫معنا‪ :‬کسی در هر دو جهان نیکی خواهد دید که به خلق خدا‪ ،‬خوبی و نیکی کند‪.‬‬ ‫مفهوم‪ :‬کمک به دیگران سبب سعادت است‪.‬‬ ‫قلمرو زبانی‪:‬‬ ‫‪.1‬معیار دوستان دغل روز حاجت است ‪ /‬قرضی به رسم تجربه از دوستان طلب‬ ‫دغل‪ :‬حیلهگر ـ مکّار‬ ‫معنا‪ :‬وسیله سنجش دوستان حیلهگر‪ ،‬روز نیاز است‪.‬برای آزمودن آنها‪ ،‬چیزی طلب کن‬ ‫‪.2‬صورت بیصورت بیحدّ غیب ‪ /‬ز آینه دل تافت بر موسی ز جیب‬ ‫جیب‪ :‬گریبان ـ یقه‬ ‫آرایه‪ :‬غیب ـ جیب ← جناس ناهمسان (ناقص) ‪ /‬صورت بیصورت‪ :‬تناقض‬ ‫(‪)6‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫واجآرایی (در کسره) ‪ /‬آینۀ دل‪ :‬اضافۀ تشبیهی ‪ /‬موسی ـ جیب‪ :‬تلمیح‬ ‫معنا‪ :‬صورت بیظاهر و بیاندازه غیب‪ ،‬از دل موسی و از گریبان او میدرخشید‪.‬‬ ‫‪.3‬فخری که از وسیلت دونهمتی رسد ‪ /‬گر نام و ننگ داری از آن فخر‪ ،‬عار دار‬ ‫دونهمّتی‪ :‬پست فطرتی ‪ /‬فخر و عار‪ :‬تضاد ‪ /‬نام و ننگ‪ :‬آبرو و حیثیت‬ ‫فخر‪ ،‬عاردار ← تناقض‬ ‫معنا‪ :‬افتخاری که از طریق پستفطرتی حاصل شود اگر آبرو و حیثیت برایت مهم است آن افتخار را ننگ و رسوایی بدان (دار = بدان)‬ ‫‪.4‬برای کاربرد هریک از موارد زیر‪ ،‬نمونهای در متن درس بیابید‪.‬‬ ‫پیوندهای همپایهساز‪ :‬شد و تکیه بر آفریننده کرد‬ ‫ز دیوار محرابش آمد به گوش‬ ‫پیوندهای وابستهساز‪ :‬چو صبرش نماند از ضعیفی و هوش‬ ‫‪.5‬معانی فعل «شد» را در سرودۀ زیر بررسی کنید‪.‬‬ ‫گریۀ شام و سحر‪ ،‬شکر که ضایع نگشت ‪ /‬قطرۀ باران ما‪ ،‬گوهر یکدانه شد‬ ‫منزل حافظ کنون‪ ،‬بارگه پادشاست ‪ /‬دل بر دلدار رفت‪ ،‬جان بر جانانه شد‬ ‫شد در بیت اول «اسنادی است» و به معنای خود کلمه است‪.‬‬ ‫«شد» در بیت دوم معنای «رفت» میدهد و اسنادی نیست‪.‬‬ ‫آرایهها‪ :‬قطرۀ باران ما استعاره از اشک ‪ /‬مانند گوهر یکدانه شد‪ :‬تشبیه‬ ‫قطره ـ باران ـ گوهر ← تناسب ‪ /‬شام و سحر‪ :‬تناسب‬ ‫منزل حافظ مانند بارگه پادشاست‪ :‬تشبیه ‪ /‬دل بر دلدار رفت‪ :‬کنایه از عاشق شدن ‪ /‬دل و جان‪ :‬تناسب ‪ /‬بر‪ :‬کنار ـ نَزد‬ ‫دل و جان‪ :‬تناسب‬ ‫دلدار = جانان ← معشوقه ‪ /‬شکر‪ :‬شکر میکنم (شبهجمله)‬ ‫معنی‪ :‬خداوند را شکر میکنم که اشکهایی که برای پذیرفته شدن دعاهایم ریختم هدر نشد و اشکهایم مانند قطرۀ باران درون‬ ‫صدف قرار گرفت و تبدیل به مروارید شد‪.‬‬ ‫بیت دوم‪ :‬منزلم مانند قصر پادشاه است زیرا عاشق معشوقه شدهام و جانم به سوی معشوق رفت‬ ‫(‪)7‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫قلمرو ادبی‪:‬‬ ‫‪.1‬کنایههای درس در متن درس بررسی شد‬ ‫کاین زمانم گوش بر چنگ است و دل در چنگ نیست‬ ‫‪.2‬با زمانی دیگر انداز ای که پندم میدهی‬ ‫جناس همسان (تام)‪ :‬چنگ (اول) موسیقی و ساز ‪ /‬چنگ دوم‪ :‬پنجه است‬ ‫پندم‪ :‬به من پند میدهی (متمّم) ‪ /‬گوشِ من‪ :‬جابهجایی ضمیر‬ ‫گوش و دل‪ :‬تناسب ‪ /‬دل در چنگ نیست‪ :‬کنایه از بیاختیار شدن‬ ‫معنی‪ :‬ای کسی که به من پند میدهی پند دادن را به زمان دیگری بینداز زیرا اکنون به صدای ساز گوش میکنم و بیاختیار شدهام‪.‬‬ ‫قلمرو فکری‪:‬‬ ‫شماره ‪ 1‬و ‪ :2‬در توضیح درس بیان شد‪.‬‬ ‫‪.3‬رزق هـرچنـد بیگمـان برسـد ‪ /‬شرط عقل است جُستن از درها‬ ‫مینداز خود را چو روباهِ شل‬ ‫معادل بیت‪ :‬برو شیر درّنده باش ای دغل‬ ‫سحر دیدم درخت ارغوانی ‪ /‬کشیده سر به بام خسته جانی‬ ‫به گوش ارغوان آهسته گفتم ‪ /‬بهارت خوش که فکر دیگرانی‬ ‫معادل بیت‪ :‬خدا را بر آن بنده بخشایش است ‪ /‬که خلق از وجودش در آسایش است‬ ‫خسته جانی‪ :‬کنایه از شخص مجروح (آسیبدیده) ‪ /‬درخت ارغوانی سرکشیده‪ :‬تشخیص‬ ‫گوش ارغوان‪ :‬اضافه استعاری‪ :‬تشخیص ‪ /‬بهار خوش «باد» ← خوش‪ :‬شبه جمله است‪.‬‬ ‫چه در کار و چه در کارآزمودن ‪ /‬نباید جز به خود محتاج بودن‬ ‫معادل بیت‪ :‬بخور تا توانی به بازوی خویش ‪ /‬که سعیت بُوَد در ترازوی خویش‬ ‫معنی‪ :‬چه در انجام کار و چه در آموختن کار‪ ،‬تنها باید محتاج و متکّی به خود بود‪.‬‬ ‫‪«.4‬از تو حرکت از خدا برکت»‬ ‫پیام داستان با عبارت باال هم معنا است ـ پیام داستان این است که رزق و روزی با توجّه به شرایط هر شخص به او میرسد و نباید‬ ‫به امید اینکه خدا‪ ،‬رزق و روزی را میدهد تالش را رها کرد و منتظر ماند‪.‬‬ ‫گنج حکمت‪ :‬همّت‬ ‫موری را دیدند که به زورمندی کمر بسته و ملخی را ده برابر خود برداشته‬ ‫(‪)8‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫کمر بسته‪ :‬کنایه از آمادگی برای انجام کاری ‪ /‬مور ← کمر بسته‪ :‬تشخیص‬ ‫مور و ملخ‪ :‬تناسب‬ ‫معنا‪ :‬مورچهای را دیدند که با قدرت‪ ،‬ملخی را که وزنش ده برابر خود بوده را برداشته بود‪.‬‬ ‫به تعجّب گفتند این مور را ببینید که (بار) به این گرانی چون میکشد؟‬ ‫معنا‪ :‬از روی تعجّب و شگفتی گفتند که این مور (با این جثه)‪ ،‬چگونه باری به این سنگینی را میکشد؟‬ ‫مور چو این بشنید‪ ،‬بخندید و گفت «مردان بار را به نیروی همت و بازوی حمیّت کشند نه به قوّت تن‪.‬‬ ‫آرایه‪ :‬مور بخندید ← تشخیص ‪ /‬مور‪ :‬نماد انسان تالشگر ‪ /‬تن و بازو‪ :‬تناسب‬ ‫معنا‪ :‬وقتی مور این سخن را شنید خندید و گفت‪ :‬مردان‪ ،‬بار را به قدرت اراده و همت و نیروی جوانمردی حمل میکنند نه با‬ ‫قدرت جسم‬ ‫تاریخ ادبیات‪ :‬جامی (قرن نهم) آثار او‬ ‫جامی در بهار هدیهای به جوانمردان داد‬ ‫‪.1‬بهارستان (نثر و به تقلید از گلستان) ‪.2‬تحفهاالحرار‬ ‫لغات درس دوم (قاضی بست)‬ ‫‪.2‬از هر دستی‪ :‬از هر گروهی‬ ‫‪.1‬از قضا آمده‪ :‬اتفاقاً‬ ‫‪.4‬بربودند‪ :‬گرفتند‬ ‫‪.3‬هنر آن بود‪ :‬بخت یار بود‬ ‫‪.6‬از آن جهان آمده‪ :‬از مرگ نجات یافته‬ ‫‪.5‬نیک‪ :‬بسیار‬ ‫‪.8‬برنشستن‪ :‬سوار شدن‬ ‫‪.7‬بگردانید‪ :‬عوض کرد‬ ‫‪.11‬تشویش‪ :‬نگرانی‬ ‫‪.9‬اعیان‪ :‬بزرگان‬ ‫‪.12‬لشکری‪ :‬آن که عضو لشکر باشد‬ ‫‪.11‬رعیّت‪ :‬مردم‬ ‫‪.14‬مثال داد‪ :‬فرمان داد‬ ‫‪.13‬ممالک‪ :‬سرزمینها‬ ‫‪.16‬نبشته آمد‪ :‬نوشته شد‬ ‫‪.15‬مستحقّان‪ :‬نیازمندان‬ ‫‪.18‬آغاجی‪ :‬پردهدار (خدمتکار خاص پادشاه)‬ ‫‪.17‬بار‪ :‬اجازه‬ ‫‪.21‬توزی‪ :‬منسوب به توز‪ :‬پارچۀ نازک کتانی‬ ‫‪.19‬تاس‪ :‬کاسه‬ ‫‪.22‬نماز پیشین‪ :‬نماز ظهر‬ ‫‪.21‬کتان‪ :‬گیاهی از الیاف‬ ‫‪.24‬مثقال‪ :‬واحد وزن (حدود یکصد جو)‬ ‫‪.23‬باز نمود‪ :‬شرح داد‬ ‫(‪)9‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.26‬ستدن‪ :‬ستاندن‪ ،‬دریافت کردن‬ ‫‪.25‬سبحاناهلل‪ :‬پاک و منزه است خدا‬ ‫‪.28‬شمار‪ :‬حساب‬ ‫‪.27‬سنّت مصطفی‪ :‬روش و رفتار پیامبر‬ ‫‪.31‬علیایّحال‪ :‬به هر حال‬ ‫‪.29‬خواجه عمید‪ :‬سرور بزرگ‬ ‫امالء مشابه‪:‬‬ ‫‪.1‬جامه (لباس) ‪ ‬جامع (کامل)‬ ‫‪.2‬خاست (بلند شدن ـ ایجاد شدن) ‪ ‬خواست (طلب کردن ـ خواستن)‬ ‫‪.3‬گزاردن = ادا کردن ـ انجام دادن (نمازگزار ـ سپاسگزار ـ خدمتگزار ـ شکرگزار ـ خوابگزار) ‪ ‬گذاردن = قرار دادن ـ وضع کردن‬ ‫ـ اجازه دادن ـ رها کردن (قانونگذار ـ سیاستگذار)‬ ‫‪.4‬حالل ‪ ‬هالل (هالل ماه)‬ ‫‪.5‬نثر‪ :‬پراکندن ـ نوشته ‪ ‬نصر‪ :‬یاری کردن‬ ‫‪.6‬لحن (لحن بیان) ‪ ‬لعن (لعنت)‬ ‫‪.7‬سور (جشن) ‪ ‬صور (شیپور) ‪ /‬صُوَر (ج صورت)‬ ‫‪.8‬قضا (سرنوشت) ‪ ‬غزا (جنگ) ‪ ‬غذا‬ ‫‪.9‬عمید‪ :‬بزرگ و سرور ‪ ‬حمید‬ ‫‪.11‬عقد (گردنبند) ‪ ‬حِقه (کینه)‬ ‫‪.11‬لَخت (اندکی) ‪ ‬لُخت‬ ‫‪.12‬بِستان (بگیر) ‪ ‬بُستان (باغ)‬ ‫امالء غیر مشابه‪:‬‬ ‫مطربان ‪ /‬از قضا ‪ /‬شراع ‪ /‬هزاهز ‪ /‬حَشم ‪ /‬یوزان ‪ /‬صعب ‪ /‬مقرون ‪ /‬توقیع ‪ /‬رقعت ‪ /‬مخنقه ‪ /‬محجوب ‪ /‬آغاجی ‪ /‬ضیعتک ‪ /‬سرسام ‪/‬‬ ‫مستحقّان ‪ /‬عارضه ‪ /‬توزی ‪ /‬دُرستم ‪ /‬بیشبهت ‪ /‬صلت ‪ /‬وزر ‪ /‬حُطام ‪ /‬مطربان ‪ /‬غریو ‪ /‬بگسست ‪ /‬تباه ‪ /‬اضطراب ‪ /‬اعیان ‪ /‬رعیّت ‪/‬‬ ‫حادثه ‪ /‬غزنین ‪ /‬متحیّر ‪ /‬کراهیّت ‪ /‬تاس ‪ /‬بوالعال ‪ /‬زایل (زوال) ‪ /‬همایون ‪ /‬دوات ‪ /‬مهمّات ‪ /‬ضیعت ‪ /‬غزوها ‪ /‬طریق ‪ /‬عهده‬ ‫معنای درس قاضی بُست‬ ‫‪.1‬و روز دوشنبه‪ ،‬امیر شبگیر برنشست و به کران رود هیرمند رفت با بازان و حشم و ندیمان و مطربان‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬روز دوشنبه امیر مسعود صبح زود سوار اسب شد و به ساحل رود هیرمند رفت به همراهش پرندههای شکاری و خدمتکاران و‬ ‫نوازندگان بودند‪.‬‬ ‫(‪)11‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.2‬و تا چاشتگاه به صید مشغول بودند‪.‬پس‪ ،‬به کران فرود آمدند و خیمهها و شراعها زده بودند‪:‬‬ ‫معنی‪ :‬تا طلوع آفتاب مشغول صید بودند‪.‬پس به ساحل رود نشستند و خیمه و سایبان زده بودند‪.‬‬ ‫تذکر‪« :‬آب» در متن باال مجاز از «رود» میباشد‪.‬‬ ‫‪.3‬از قضای آمده‪ ،‬پس از نماز‪ ،‬امیر کشتیها بخواست و ناوی ده بیاوردند‪.‬یکی بزرگتر‪ ،‬از جهتِ نشستِ او و جامهها‬ ‫افگندند و شراعی بر وی کشیدند‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬اتفاقاً پس از نماز‪ ،‬امیر کشتیهایی را درخواست کرد و ده کشتی آوردند‪.‬یکی از کشتیها بزرگتر بود برای نشستن امیر‪ ،‬و‬ ‫زیرانداز در کشتی پهن کردند و بر روی آن سایهبانی کشیدند‪.‬‬ ‫تذکر‪« :‬جامه» در متن باال‪ ،‬به معنای زیرانداز میباشد و معنای لباس را نمیدهد‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬کلمۀ «نشست» در متن باال فعل نیست بلکه مصدر میباشد (نشستن) که اصطالحاً به آن «مصدر مُرخّم» میگویند‪.‬‬ ‫‪.4‬و وی آنجا رفت و از هر دستی مردم در کشتی های دیگر بودند ناگاه‪ ،‬آن دیدند که چون آب نیرو کرده بود و کشتی‬ ‫پُر شده‪ ،‬نشستن و دریدن گرفت‬ ‫معنا‪ :‬و امیر به آنجا رفت و از هر گونهای مردم در دیگر کشتیها بودند ناگهان متوجه شدند که شدّت آب زیاد شده و کشتی پر از‬ ‫آب شده و کشتی به فرورفتن و شکستن کرد‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬اگر قبل از فعل «گرفت» مصدر ذکر شود‪ ،‬معنای شروع و آغاز را میدهد‪.‬‬ ‫‪.5‬آنگاه آگاه شدند که غرقه خواست شد‪.‬بانگ و هزاهز و غریو خاست امیر برخاست‬ ‫معنا‪ :‬و زمانی متوجه شدند که کشتی میخواست غرق شود بانگ و فریاد و آشوب بلند شد و امیر هم بلند شد‪.‬‬ ‫‪.6‬و هنر آن بود که کشتیها دیگر به او نزدیک بودند‪ ،‬ایشان درجستند هفت و هشت تن و امیر را بگرفتند و بربودند‬ ‫و به کشتی دیگر رسانیدند‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و بخت و اقبال یار شد که کشتی ها دیگر به او نزدیک بودند هفت و هشت نفر در آب پریدند و امیر را گرفتند و بردند و به‬ ‫کشتی دیگری رسانیدند‪.‬‬ ‫‪.7‬و نیک کوفته شد و پای راست افگار شد؛ چنانکه یک دوال پوست و گوشت بگسست و هیچ نمانده بود از غرقه شدن‬ ‫معنا‪ :‬امیر بسیار زخمی شد و پای راست امیر مجروح شد به طوری که یک الیه از پوست و گوشت امیر جدا شد و چیزی به غرق‬ ‫شدن امیر‪ ،‬نمانده بود‪.‬‬ ‫(‪)11‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.8‬اما ایزد رحمت کرد پس از نمودن قدرت‪ ،‬و سوری و شادی به آن بسیاری تیره شد‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬امّا خدا بعد از نشا ن دادن قدرت به امیر لطف و رحمت کرد و جشن و شادی به آن بزرگی‪ ،‬از بین رفت‪.‬‬ ‫‪.9‬و چون امیر به کشتی رسید کشتی ها براندند و به کرانه رود رسانیدند و امیر از آن جهان آمده به خیمه فرود آمد و‬ ‫جامه بگردانید و تر و تباه شده بود‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و زم انی که سلطان به کشتی رسید کشتی را حرکت دادند و به ساحل رود رسانیدند و امیر از مرگ نجات یافته وارد خیمه شد‬ ‫لباس را عوض کرد و خیس و تلف شده بود‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬امیر از آن جهان آمده‪ :‬کنایه از مرگ نجات یافته‬ ‫‪.11‬و برنشست و به زودی به کوشک آمد که خبری سخت ناخوش در لشکرگاه افتاده بود و اضطرابی و تشویشی بزرگ‬ ‫به پای شده و اعیان و وزیر به خدمت استقبال رفتند‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و امیر سوار اسب شد و فوراً به کاخ آمد که خبر بسیار ناخوشی در میان لشکر ایجاد شده بود‪.‬‬ ‫و پریشانی و اضطراب زیادی ایجاد شده بود و وزیر و بزرگان برای استقبال امیر رفتند‪.‬‬ ‫‪. 11‬چون پادشاه را سالمت یافتند خروش و دعا بود از لشکری و رعیّت و چندان صدقه دادند که آن را اندازه نبود‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬وقتی که امیر را سالم یافتند و از کلّ مردم و لشکر دعا و فریاد برخاست و صدقۀ زیادی برای سالمت امیر دادند که حدّ و‬ ‫اندازه آن معلوم نبود‪.‬‬ ‫تذکر‪« :‬را» در جملۀ «آن را اندازه نبود» رای فک اضافه است (اندازۀ آن معلوم نبود)‬ ‫‪.12‬و دیگر روز‪ ،‬امیر نامهها فرمود به غزنین و جملۀ مملکت بر این حادثۀ بزرگ و صعب که افتاد و سالمت که به آن‬ ‫مقرون شد‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و روز دیگر‪ ،‬پادشاه دستور داد که نامهها بنویسند به پایتخت (غزنین) و تمام سرزمین‪ ،‬بهخاطر این حادثۀ بزرگ و مشکلی که‬ ‫پیش آمده بود و سالمتی که به آن پیوسته و همراه بود‪.‬‬ ‫‪.13‬و مثال داد تا هزارهزار درم به غزنین و دو هزارهزار درم به دیگر مملکت‪ ،‬به مستحقّان و درویشان دهند‪ ،‬شکر این را‪:‬‬ ‫معنا‪ :‬و دستور داد تا یک میلیون درم (پول رایج) به پایتخت کشور (غزنین) و دو میلیون به سرزمینهای دیگر‪ ،‬به نیازمندان و‬ ‫فقیران بدهند بابت شکر این سالمتی که امیر یافته بود‪.‬‬ ‫(‪)12‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.14‬و نبشته آمد و به توقیع موکّد گشت و مبشّران برفتند‬ ‫معنا‪ :‬و نامهها نوشته شد و با امضا‪ ،‬قطعی و تأیید شد و بشارت دهندگان (برای مژده دادن) رفتند‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬نبشته آمد = نوشته شد = فعل مجهول‬ ‫‪.15‬و روز پنجشنبه‪ ،‬امیر را تب گرفت‪ ،‬تب سوزان و سرسامی افتاد چنانکه بار نتوانست داد و محجوب گشت از‬ ‫مردمان‪ ،‬مگر از اطبّا و تنی چند از خدمتکاران مرد و زن و دلها سخت متحیّر شد تا حال چون شود‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و روز پنجشنبه امیر دچار تب شد تبی سوزان که هذیانگویی میکرد‪ ،‬بهطوری که امیر اجازه مالقات نمیتوانست بدهد و از‬ ‫دیدِ مردم پنهان شد‪.‬به جز پزشکان و چند تن از خدمتکاران مرد و زن و مردم بسیار ناراحت و نگران بودند و نمیدانستند چه‬ ‫اتفاقی رخ خواهد داد‪.‬‬ ‫‪.16‬تا این عارضه افتاده بود بونصر نامههای رسیده را به خط خوش‪ ،‬نکت بیرون میآورد و از بسیاری نکت‪ ،‬چیزی که‬ ‫در او کراهیتی نبود‪ ،‬میفرستاد فرود سرای‪ ،‬به دست من‬ ‫معنا‪ :‬از زمانی که این اتفاق رخ داده بود بونصر (از وزرا) نامه را با دست خود نکتهبرداری میکرد (خالصه میکرد) و به خاطر زیادی‬ ‫مطالب‪ ،‬هر چیز را که ناخوشایند و ناپسند بود به پایین اتاق‪ ،‬پیش من میفرستاد‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬نویسنده این داستان «ابوالفضل بیهقی» میباشد و ضمیر «من» به «بیهقی» برمیگردد‬ ‫«بونصر» هم استاد بیهقی میباشد وزیر مکاتبات (وزیر دوم) بوده و «بیهقی» هم معاون بونصر بوده است‪.‬‬ ‫‪.17‬و من به آغاجی خادم میدادم و خیر خیر جواب میآوردم و امیر را هیچ ندیدمی تا آنگاه که نامهها آمد از پسران‬ ‫علی تکین‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و من (بیهقی) آن نامه را به پردهدار (خدمتکار خاص) میدادم و فوراً جواب میگرفتم و امیر را اصالً نمیدیدم‪.‬تا نامههایی از‬ ‫جانب پسران علی تکین آمد‪.‬‬ ‫‪.18‬و من نکت آن نامهها پیش بردم و بشارتی بود‪ ،‬آغاجی بستد و پیش بُرد‪.‬پس از یک ساعت‪ ،‬برآمد و گفت‪ :‬ای‬ ‫«بوالفضل» تو را امیر میبخواند‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و من (بیهقی) خالصه و نکات مهم آن نامهها را پیش امیر بردم و مضمون نامهها خبر خوشی بود‪.‬پردهدار نامهها را گرفت و به‬ ‫پیش امیر برد‪.‬پس از یک ساعت‪ ،‬پردهدار بیرون آمد و گفت ای ابوالفضل (بیهقی) امیر تو را به حضور میطلبد‪.‬‬ ‫(‪)13‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.19‬پیش رفتم‪ ،‬یافتم خانه تاریک کرده و پردههای کتّان آویخته و تر کرده و بسیار شاخهها نهاده و تاسهای بزرگِ پُر یخ‬ ‫بر زبر آن‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬نزدیک رفتم وضعیت اتاق تاریک بوده‪ ،‬و پرده های از جنس کتان آویزان کرده و خیس کرده و شاخههایی آنجا قرار داده و‬ ‫کاسههای پر از یخ بر باالی آن گذاشته‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬هدف از این کار کاهش دمای تب امیر بوده است‪.‬‬ ‫‪.21‬و امیر را یافتم آنجا بر زبر تخت نشسته‪ ،‬پیراهن توزی‪ ،‬مخنقه در گردن‪ ،‬عقدی همه کافور و بوالعالی طبیب آنجا‬ ‫بر زیر تخت نشسته دیدم‬ ‫معنا‪ :‬و پادشاه را دیدم که بر باالی تخت نشسته پیراهنی توزی در حالیکه گردنبند در گردن آویزان کرده که آن گردنبندها‬ ‫آمیخته به کافور بود و پزشک بوالعالی زیر تخت کنار امیر نشسته بود‪.‬‬ ‫‪.21‬گفت بونصر را بگوی که امروز درُستم و در این دو سه روز بار داده آید که علت و تب تمامی زایل شد‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬امیر گفت‪ :‬به بونصر بگو که امروز خوب و تندرستم و در طول این دو سه روز اجازه ورود داده میشود که این بیماری و تب‬ ‫کُلّاً از بین رفته است‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬داده آید = داده شود ← فعل مجهول ‪ /‬بونصر را بگوی = به بونصر بگوی (را‪ :‬اضافه)‬ ‫‪.22‬من باز گشتم و این چه رفت‪ ،‬با بونصر بگفتم‪ ،‬سخت شاد شد و سجدۀ شکر کرد خدای را عزّوجّل بر سالمت امیر‪ ،‬و‬ ‫نامه نبشته آمد‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬من (بیهقی) برگشتم و آن چه رخ داده بود را به بونصر گفتم خیلی شاد شد و به خاطر سالمتی امیر‪ ،‬خدای بزرگ و بلندمرتبه‬ ‫را سجده شکر کرد و نامه نوشته شد‪.‬‬ ‫‪.23‬نزدیک آغاجی بُردم و راه یافتم‪ ،‬تا سعادت دیدار همایون خداوند‪ ،‬دگرباره یافتم و آن نامه را بخواند و دوات‬ ‫خواست و توقیع کرد‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬نزد پردهدار (خدمتکار خاص پادشاه) بردم و اجازه ورود پیدا کردم تا سعادت دیدن چهرۀ مبارک پادشاه دوباره نصیبم شد و‬ ‫امیر آن نامه را خواست و مرکب (جوهر) خواست و با امضاء تأیید کرد‪.‬‬ ‫(‪)14‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.24‬و گفت چون نامهها گسیل کرده شود‪ ،‬تو باز آی که پیغامی است سوی بونصر دریابی‪ ،‬تا داده آید‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و گفت وقتی نامه ها ارسال شود تو برگرد که در مورد موضوعی‪ ،‬پیامی برای بونصر دارم که به او بده‪.‬‬ ‫‪.25‬گفتم چنین کنم و بازگشتم‪ ،‬با نامۀ توقیعی و این حالها را با بونصر بگفتم و این مرد بزرگ و دبیر کافی‪ ،‬به نشاط‬ ‫قلم در نهاد‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬گفتم همین کار انجام خواهم داد و برگشتم به همراه نامۀ امضا شده‪ ،‬و این احوال را به بونصر گفتم و این مرد بزرگ و‬ ‫نویسنده باکفایت (بونصر) با خوشحالی‪ ،‬شروع به نوشتن کرد‪.‬‬ ‫تذکر‪« :‬کافی» در اینجا به معنای «باکفایت» میباشد در حالی که در متن امروز معنای «بس» میدهد‪.‬‬ ‫‪.26‬تا نزدیک نماز پیشین‪ ،‬از این مهمات فارغ شده بود و خیلتاشان و سوار گسیل کرده‪ ،‬پس رقعتی نبشت به امیر و‬ ‫هرچه کرده بود باز نمود و مرا داد‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬تا نزدیک ظهر‪ ،‬کارهای مهم را به اتمام رسانده بود و گروه چاکران و سواران را فرستاده بود سپس نامهای به امیر نوشت و‬ ‫هرچه را انجام داده بود توضیح داد و به من داد تا ببرم‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬نماز دوگانه‪ :‬نماز صبح ‪ /‬نماز پیشین‪ :‬نماز ظهر ‪ /‬نماز پسین (دیگر) = نماز عصر ‪ /‬نماز خفتن‪ :‬نماز شام‬ ‫تذکر‪ :‬مرا داد ← به من داد‪«.‬را» حرف اضافه است‪.‬‬ ‫‪. 27‬و ببردم و راه یافتم و برسانیدم و امیر بخواند و گفت‪ :‬نیک آمده و آغاجی خادم را گفت‪ :‬کیسهها بیاور و مرا گفت‪:‬‬ ‫«بستان»‬ ‫معنا‪ :‬بردم و اجازه ورود پیدا کردم و به امیر رسانیدم و امیر نامه را خواند و گفت‪ :‬خوب است پردهدار گفت کیسهها را بیاور و به من‬ ‫گفت‪ :‬بگیر‬ ‫‪.28‬در هر کیسه هزار مثقال زر پاره است‪ ،‬بونصر را بگوی که زرهاست که پدر ما از غزو و هندوستان آورده است و‬ ‫بُتان زرّین شکسته و بگداخته و پاره کرده و حاللتر مالهاست‬ ‫معنا‪ :‬در هر کیسه ای هزار مثقال سکه طال است به بونصر بگو که طالیی است که پدر ما در جنگ هندوستان آورد و بتهای طالیی‬ ‫را شکسته و ذوب کرده و تبدیل به سکّه کرده است‪ ،‬مال حالل میباشد‪.‬‬ ‫تذکر‪« :‬پدر» ما ← منظور پدر سلطان مسعود «پادشاه همین داستان» ـ «سلطان محمود» میباشد که به هندوستان لشکرکشی‬ ‫کرده بود‪.‬‬ ‫(‪)15‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.29‬و در هر سفری ما را از این بیارند تا صدقهای که خواهیم کرد حالل بیشبهت باشد از این فرماییم‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬در هر سفری برای ما از این طال میآورند تا صدقهای که میخواهیم بدهیم بدون شک حالل باشد از همین طال میدهیم‪.‬‬ ‫‪.31‬و میشنویم که قاضی بُست بوالحسن بوالنی و پسرش بوبکر سخت تنگ دستاند و از کس چیزی نستانند و اندک‬ ‫مایه ضیعتی دارند‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و می شنویم که قاضی بُست بوالحسن بوالنی و پسرش خیلی نیازمند و تهیدست هستند و از کسی چیزی قبول نمیکنند و‬ ‫زمین زراعتی (سرمایه) اندکی دارند‪.‬‬ ‫‪.31‬یک کیسه به پدر باید داد و یک کیسه به پسر‪ ،‬تا خویشتن را ضیعتکی حالل خرند و فراختر بتوانند زیست‪.‬و ما‬ ‫حقّ این نعمت تندرستی که بازیافتیم لَختی گزارده باشیم‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬یک کیسه به پدر بدهید و یک کیسه به پسر بدهید تا برای خود زمین زراعتی کوچک حاللی بخرند و بهتر و آسودهتر زندگی‬ ‫کنند و ما حقّ این نعمت سالمتی که دوباره بهدست آوردیم اندکی بهجا آورده باشیم‪.‬‬ ‫‪.32‬من کیسهها بستدم و به نزدیک بونصر آوردم و حال باز گفتم‪.‬دعا کرد و گفت‪ :‬خداوند‪ ،‬این سخت نیکو کرد و‬ ‫شنودهام که بوالحسن و پسرش وقت باشد که به ده درم درماندهاند‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬من کیسه ها را گرفتم و به نزدیک بونصر آوردم و موضوع را بیان کردم بونصر دعا کرد و گفت امیر کار بسیار خوبی انجام داد و‬ ‫شنیدهام که این قاضی و پسرش‪ ،‬زمانی نیازمند به ده سکّه نقره باشند‪.‬‬ ‫‪.33‬و به خانه بازگشت و کیسهها با وی بردند و پس از نماز‪ ،‬کس فرستاد و قاضی بوالحسن و پسرش را بخواند و‬ ‫بیامدند بونصر‪ ،‬پیغام امیر به قاضی رسانید‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و به خانه برگشت و کیسهها را با او بردند و بعد از نماز‪ ،‬شخصی را فرستاد تا قاضی بوالحسن و پسرش را دعوت کند این دو‬ ‫قاضی آمدند‪ ،‬بونصر پیام پادشاه را به قاضی بُست (بوالحسن) اعالم کرد‪.‬‬ ‫‪.34‬بسیار دعا کرد و گفت‪« :‬این صلت فخر است» پذیرفتم و بازدادم که مرا به کار نیست و قیامت‪ ،‬سخت نزدیک‬ ‫است‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬او بسیار دعا کرد و گفت‪ :‬این هدیه‪ ،‬باعث افتخار من است قبول کردم و برگرداندم زیرا نیاز به آن ندارم و قیامت بسیار نزدیک‬ ‫است‪.‬‬ ‫(‪)16‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.35‬حساب این نتوانم داد و نگویم که مرا سخت دربایست نیست امّا چون به آنچه دارم و اندک است‪ ،‬قانعم‪ ،‬وزر و مال‬ ‫این‪ ،‬چه به کار آید؟‬ ‫معنا‪ :‬من از پس حساب آن برنمیآیم و نمی گویم که به آن بسیار نیازمند نیستم امّا چون آنچه دارم هرچند کم است قانع و خرسند‬ ‫هستم گناه و عذاب این هدیه‪ ،‬به درد من نمیخورد‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬چه به کار آید ← استفهام انکاری (پرسش انکاری) = به کار نمیآید‪.‬‬ ‫‪.36‬بونصر گفت‪ :‬ای سبحاناهلل! زری که سلطان محمود به غزو از بتخانهها به شمشیر بیاورده باشد و بتان شکسته و‬ ‫پاره کرد و آن را امیرالمؤمنین میروا دارد بستدن‪ ،‬آن‪ ،‬قاضی همینستاند؟‬ ‫معنا‪ :‬بونصر گفت پاک است خداوند (برای تعجّب) طالیی که سلطان محمود در جنگ از بتخانهها به زور آورده و بتها را شکسته و‬ ‫از آنها سکّه ساخته و حتی گرفتن آن را خلیفه جایز میداند‪ ،‬آن مال را قاضی نمیپذیرد؟‬ ‫تذکر‪ :‬شمشیر‪ :‬مجاز از قدرت و جنگ ‪« /‬میروا دارد» شکل قدیمی «روا میدارد» است‪.‬‬ ‫‪.37‬گفت زندگانی خداو ند دراز باد‪ ،‬حال خلیفه دیگر است که خداوند والیت است و خواجه با امیر محمود به غزوها‬ ‫بوده است من نبودم‬ ‫معنا‪ :‬گفت‪ :‬عمر پادشاه طوالنی باشد‪ ،‬وضعیت خلیفه فرق دارد زیرا که او صاحب حکومت است و خواجه بونصر با سلطان محمود در‬ ‫جنگها بوده و من نبودهام‪.‬‬ ‫‪.38‬و بر من پوشیده است که آن غزوها بر طریق سنّت مصطفی هست یا نه‪ ،‬من این نپذیرم و در عهدۀ این نشوم‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و من آگاه نیستم که آن جنگ ها‪ ،‬مطابق روش پیامبر اکرم (ص) است یا نه من این را قبول ندارم و مسئولیت آن را قبول‬ ‫نمیکنم‪.‬‬ ‫‪.39‬گفت ا گر تو نپذیری‪ ،‬به شاگردان و به مستحّقان و درویش ده‪.‬گفت من هیچ مستحق نشناسم در بُست که زر به‬ ‫ایشان توان داد و مرا چه افتاده است که زر کسی دیگر برد و شمار آن به قیامت مرا باید داد؟ به هیچ حال‪ ،‬این عهده‬ ‫قبول نکنم‬ ‫معنا‪ :‬گفت اگر تو قبول نمیک نی به شاگران ونیازمندان و فقیران بده‪.‬قاضی گفت من در شهر بُست هیچ نیازمندی را نمیشناسم‬ ‫که طال را به آنان بدهم و به من چه ارتباطی دارد که طال را کسی دیگر ببرد و حساب آن را در روز قیامت من پس بدهم؟‬ ‫به هیچوجه این مسئولیت را نمیپذیرم‪.‬‬ ‫(‪)17‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫‪.41‬بونصر پسرش را گفت «تو از آن خویش بستان گفت «زندگانی خواجه عمید دراز باد! علیایّ حال‪ ،‬من نیز فرزند‬ ‫این پدرم که این سخن گفت‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬بونصر به پسر قاضی گفت‪ :‬تو سهم خود را بگیر‪.‬پسر قاضی گفت زندگی سرور بزرگ طوالنی باد‪.‬بهر حال من نیز فرزند همین‬ ‫پدری هستم که این سخن (نپذیرفتن) ‪ /‬گفت‪.‬‬ ‫‪.41‬و علم از وی آموختهام و اگر وی را یک روز دیده بودمی و احوال و عادات وی بدانسته‪ ،‬واجب کردی که در مدّت‬ ‫عمر پیروی او کردمی‪ ،‬پس‪ ،‬چه جای آنکه سالها دیدهام‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و علم و دانش از پدرم یاد گرفته ام و حتّی اگر یک روز پدرم را دیده بودم و احوال و عادات پدرم را میدانستم الزم بود که در‬ ‫تمام عمر از پدرم پیروی میکردم در حالی که سالها در خدمت پدرم بودم‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬واجب کردی‪ :‬واجب میکرد ‪ /‬پیروی کردمی‪ :‬پیروی میکردم‬ ‫‪.42‬و من هم از آن حساب و توقّف و پرسش قیامت میترسم همانطورکه پدرم میترسد و آنچه دارم از اندک مایه‬ ‫حُطام دنیا دنیا است و کفایت است و به هیچ زیادت حاجتمند نیستم‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬و من هم از حسابرسی و پرسش (سؤال و جواب) روز قیامت میترسم همانطوری که پدرم میترسد و آنچه از مال اندک دنیا‬ ‫دارم حالل و کافی است و به چیز زیادی نیازمند نیستم‪.‬‬ ‫‪.43‬بونصر گفت «لِلّه دُرّ کما‪ ،‬بزرگا که شما دو تنید» و بگریست و ایشان را بازگردانید و باقی روز اندیشهمند بود و از‬ ‫این یاد میکرد‪.‬‬ ‫معنا‪ :‬معنا‪ :‬بونصر گفت‪ :‬خدا خیرتان بدهد‪ ،‬شما دو تن‪ ،‬چقدر بزرگ هستید و گریست و آنها را برگرداند و بقیه روز در فکر بود و از‬ ‫این موضوع حرف میزد‪.‬‬ ‫تذکر‪ :‬الف در «بزرگا» نشانۀ کثرت و تعجّب است مثل شگفتا‬ ‫یعنی شما دو تن چقدر بزرگ هستید‪.‬‬ ‫‪.44‬و دیگر روز‪ ،‬رقعتی نبشت به امیر و حال باز نمود و زر باز فرستاد‬ ‫معنا‪ :‬و روز دیگر نامهای نوشت به پادشاه و اوضاع را توضیح داد و طال را برگرداند‪.‬‬ ‫(‪)18‬‬  ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکتا‬ ‫قلمرو زبانی‬ ‫‪.1‬خیلتاش ـ ندیمان ـ لشکری ‪ /‬رُقعت‪ :‬قلم ـ نامه‬ ‫‪.2‬فرمان داد‪ :‬مثال داد ‪ /‬سوار اسب شد‪ :‬برنشست ‪ /‬اجازۀ حضور داده شود‪ :‬بار داده آید‬ ‫‪.3‬محجوب گشت از مردمان مگر از اطّبا = پنهان‬ ‫مردی محجوب بود و دیده و دلش از گناه به دور‪ :‬با شرم و حیا‬ ‫توجه‪ :‬کشتی غرقه خواست شد ← فعل مجهول‪ :‬کشتی داشت غرق میشد‬ ‫نامهها نبشته آمد‪ :‬نامه نوشته شد ‪ /‬بار داده آید‪ :‬اجازه داده شود‬ ‫قلمرو ادبی‪:‬‬ ‫‪.1‬ویژگیهای نثر متن درس‪:‬‬ ‫الف) جابهجایی ارکان جمله (شیوۀ بالغی)‬ ‫میفرستاد فرود سرای به دست من‪ ،‬تا آنگاه که نامهها آمد از پسران علی تکین‬ ‫ب) جمالت کوتاه‪ :‬امیر را بگرفتند و بربودند و به کشتی دیگر رسانیدند‬ ‫ج) اطناب (زیادهگویی)‪:‬‬ ‫امیر را یافتم آنجا بر زبر تخت نشسته‪ ،‬پیراهن توزی‪ ،‬مخنقه در گردن‪ ،‬عقدی همه کافور و بوالعالی طبیب آنجا زیر تخت نشسته دیدم‬ ‫‪.2‬مجاز‪:‬‬ ‫الف) به کران آب فرود آمد ← آب مجاز از رود‬ ‫ب) زری که سلطان محمود‪ ،‬به غزو از بتخانهها به شمشیر بیاورده باشد‬ ‫شمشیر مجاز از زور و قدرت (جنگ)‬ ‫قلمرو فکری‬ ‫‪.1‬شمارۀ ‪ 1‬در متن درس‪ ،‬معنا شد‪.‬‬ ‫‪.2‬این مرد‪ :‬بونصر ‪ /‬دبیر کافی‪ :‬نویسندۀ باکفایت‬ ‫‪.3‬اعتقاد به حالل بودن مال و قانع و خرسند بودن‬ ‫‪.4‬حساب خود اینجا کن‪ ،‬آسوده دل شو ‪ /‬میفکن به روز جزا کار خود را‬ ‫معنی‪ :‬در این دنیا کارهایت را مورد محاسبه قرار بده و رسیدگی به اعمال را به روز قیامت مُحوّل نکن‬ ‫مفهوم مشترک‪ :‬انسان باید فکر آخرت باشد و رفتارش باید طوری باشد که در روز قیامت مورد مواخذه واقع نشود‪.‬‬ ‫بیت معادل‪ :‬حاسبوا قبل اَن تحاسبوا = تلمیح‬ ‫(‪)19‬‬ ‫ادبیان یازدهم‬ ‫ادبیات فارسی‬ ‫دکتر حسینی یکت?