Essays XII PDF

परोपकारः यः स्वजीवनं परार्थं यच्छति सः परोपकारी इति उच्यिे। नैकातन सुभाषििातन परोपकारस्य उदाहरणं कर्थयन्ति। नद्यः, वक् ृ ाः, गावः, सूयःय आदयः परोपकारायैव जीवन्ति। नैकेिु सुभाषििेिु एिः सज्जनानां गुणरूपेण वर्णयिः। िर्थैव मनुष्येण अतयान ् साहाय...

परोपकारः यः स्वजीवनं परार्थं यच्छति सः परोपकारी इति उच्यिे। नैकातन सुभाषििातन परोपकारस्य उदाहरणं कर्थयन्ति। नद्यः, वक् ृ ाः, गावः, सूयःय आदयः परोपकारायैव जीवन्ति। नैकेिु सुभाषििेिु एिः सज्जनानां गुणरूपेण वर्णयिः। िर्थैव मनुष्येण अतयान ् साहाय्यं कियव्यम ्। स्वजीवनं यापयन ् िेन तनत्यं जागि ृ ः भषविव्यम ्। स्वम ् अभभिः केचन दीनाः, पङ्गवः, असहायाः जनाः वियतिे। यर्थाशन्ति रतिवस्रातनां दानं शतयम ्। वद् ृ धानां, अनार्थानां, षवकलांगानां कृिे समयं दत्त्वा िेिां साहाय्यं शतयम ्। परार्थे ककमषप कुमयः चेि ् लज्जा गवयः वा मा भविु। महाराष्ट्रदे शः भारिे महत्सु प्राप्िेिु एकं राज्यं नाम महाराष्रदे शः। अर जनाः प्रामुख्येन मराठीभािां वदन्ति। सह्याद्रः एिस्य उत्तरद्दशं अरबी समुरः च अस्य पन्चचमद्दशं रक्ति। अरस्र्थाः वद् ृ धाः छरपति-भशवरायस्य पराक्रमं गायन्ति। तिलक-सावरकर- आगरकरसदृशाः नैके दे शभतिाः भारिस्य स्वाित्यार्थं योगदानं दत्तवतिः। ज्योतिभलयङ्गेिु पञ्च अरैव सन्ति। अष्टषवनायकम,् लक्ष्मयाः पीठातन, खण्डोबा-मन्तदरार्ण, दत्तक्ेरार्ण आदीतन भतिषप्रयार्ण स्र्थानातन। पण्ढरपुरस्य वारी इति यारा अद्भुिा एव। नैकेिु लोकसङ्गीिेिु लावणी इति लोकषप्रयः प्रकारः। भारिीय नाटके मराठी सङ्गीिनाटकं, सङ्गीिे च नाट्यगीिस्य योगदानं महत्त्वपूणयम ्। कक्रकेटवीरः सचचनः अरैव जािः। मुमबापुरी महाराष्रस्य राजधानी भारिस्य च अर्थयनगरी। एिा एव चचरपटसष्ृ टे ः अभभनयषवचवस्य च केतरम ्।  ममत्रं प्रीतिरसायनम ् मािा भमरं षपिा चेति स्वभावाि ् रन् ियं द्हिम ् | इति वदति कोऽषप सुभाषििकारः। सत्यमेव भमरं स्वार्थं षवना अस्माकं द्हिं चचतियति। समपत्तौ वा षवपत्तौ वा सः अस्माभभः सह भवति। अि एव उच्यिे, व्यसने भमरपरीक्ा भविीति। सद ु ाम-कृष्णयोः भमरिा चतदनस्य शीिलिां स्मारयति। जाति-वणय-भािा- स्र्थानातन भमरिायां न गण्यतिे। पूणयचतरं दृष्ट्वा भमरं सागरः हियति। अिः चतरं मेभलिुं िस्य जलं वधयिे इति मैरस्य कल्पना संस्कृि- कषविु प्रभसद्धा अन्स्ि। ददाति प्रतिगह् ृ णाति गुह्यमाख्याति पच् ृ छति । भङ् ु तिे भोजयिे चैव िड्षवधं प्रीतिलक्णम ् ॥ - (पञ्चिंरम,् भमरसंप्रान्प्िः) भोजनं भविु वा कायं भमरं सवायसु कृतििु अस्माभभः साकं भवति। स्नेहेनैव भमरार्ण बद्ाः भवन्ति। ककतिु केवलं स्नेहमाधत्ृ य िेन कुकमे अषप साहाय्यं न कियव्यम ्। यर्था कणय-दय ु ोधनयोः भमरिा। भमरस्य प्रीत्या कुकमायि ् तनवषृ त्तः, सत्कमय प्रति प्रवषृ त्तः िेन च द्वयोरुतनतिः अपेक्षक्िा। मम प्रप्रयः अमिनेिा। भारिीय-चचरपटसषृ टः षवश्वे बहृ त्तमा। अभभनयक्ेरे नैके अभभनेिारः सन्ति। िेिु मम षप्रयः अभभनेिा -----। ककमषप पारं सहजिया कृिेन एिेन नैकाः भभू मकाः कृिाः। भूभमका वीररसपूणाय, दःु खातिः हास्यरसपूणाय वा भविु। िेन स्वस्य अभभनयेन िि ् पारं अषवस्मरणीयं कृिम ्। ---- विायर्ण यावि ् िेन प्रायः ---- अचधकं चचरपटे िु अभभनयः कृिः। िस्य ध्वतनः धीरगभीरे ण ध्वतनना एव िस्य पररचयः भवति। सः न केवलं अभभनयकुशलः अषप िु द्दग्दशयकः गायकः तनमायिा तनवेदकः। िस्य --- चचरपटः मह्यं अिीव रोचिे। --- इति चचरपटः िस्य काययजीवने महत्त्वपूणयः मतयिे। िेन ---- भूभमकायाः कृिे ---- पुरस्कारः प्राप्तः। --- इति गीिे िस्य अभभनयं सवे स्मरन्ति। िस्य नूिनं चचरपटं प्रर्थममेव रटं अहं तनत्यं उत्सुकः प्रयत्नशीलः च भवाभम। मम प्रप्रयः ऋिः। सवेिु ऋिुिु तनसगयस्य सौतदयं भभतनं वियिे। िेिु मम षप्रयः ऋिःु विाय। वियऋिःु ग्रीष्मस्य दाहम ् अपनयति। सवयर शीिलिा प्रसरति। प्रर्थमविायपािस्य आनतदः िु अवणयनीयः। मद्ग ृ तधेन सवे चैितयमनुभवन्ति। विाययां न्तलतनाः भषविुं आबालवद् ृ ाः उत्सक ु ाः। पाठशालायाः कृिे वस्िभु भः सह छरार्ण विायवस्त्रार्ण अषप जनाः क्रीणन्ति। हररिवस्त्रं धरतिी वसुतधरा नववधुररव दृचयिे। नीडतनमायणं कृिवतिः खगाः अधुना षवश्रामं कुवयन्ति। तनन्ितिाः कृिीवलाः कृषिकाये रिाः भवन्ति। मम ु बईभागे िु कदाचचि ् अचधकमेव पजयतयः भवति। मागेिु जलाचधतयेन कदाचचि ् षवद्यालयानां षवरामद्दनः अषप प्राप्यिे। ककतिु िस्मादचधकः पजयतयः नाम रौररूपा विाय। मह्यं िु विाययाः आह्लाददायकं रूपमेव रोचिे। मम प्रप्रयः क्रान्तिवीरः। सववः क्रान्तिवीरैः भारिस्य स्वाित्यार्थं स्वजीवनं अषपयिम ्। िेिु अग्रगण्यः स्वाित्यवीरः सावरकरः। पञ्चाशि ् विायणां कठोरं कारावासं प्राप्तवान ् एिः महाभागः एक एव क्रान्तिकारकः। मािभ ृ ूभमं स्वाित्यं प्रापतयिुं िेन महान ् त्यागः कृिः। 1883 वियस्य मे मासस्य अटाषवंशतििमे द्दने नाभशकनगरे सावरकर –कुले षवनायकः जतनम ् अलभि। ब्रिद्टशशासनस्य अत्याचारान ् पचयन ् षवनायकेन चिुदयशे वयभस एव भियमाणोऽषप स्वाित्याय युध्येयभमति प्रतिज्ञािम ्। पुण्यपत्तने भशक्णं प्राप्य सः षवचधभशक्णे पदवीं प्राप्तुं लण्डननगरं गिः। िराषप क्रान्तिकारकाणां सङ्घटनं कृिम ्। बतधनमुक्तः भषविुं मासेभलसनौियसमीपे िस्य सागरप्लुतिः षवश्वषवख्यािा। िस्य ने मजसी ने इति गीिं मािभ ृ भू म-दशयनस्य आियिां प्रकटीकरोति। सः उत्तमः कषवः अषप आसीि ्। ग.बा.पळसुले महोदयेन वेनायकम ् इति महाकाव्ये िस्य चरररं संस्कृिेन वर्णयिम ्। मयानिूिा आपप्रतः। वस्िि ु ः विायऋिःु मह्यं रोचिे। ककतिु िन्स्मन ् विे महिी विाय जािा। िेन कारणेन मुमबापुरी नाम बह ृ िी नदी एव अभासि। सवायर्ण यानातन जलमये मागे प्लवन्ति एव आसन ्। अहमषप मम महाषवद्यालये एव आसम ्। अकस्मादे व गहृ गमनस्य मागयः जलेन व्याप्तः। आराब्रर अपरे द्दनेऽषप गह ृ गमनस्य चचह्नं न आसीि ्। मया सह एकः भशक्कः रीर्ण भमरार्ण च। समीपस्र्थं खाद्यं राब्ररपययतिं समाप्तम ्। रारौ षवद्यत्ु प्रवाहः अषप खन्ण्डिः। सा राब्ररः िु भयङ्करी आसीि ्। भशक्केण महाषवद्यालस्य उपाहारगह ृ ाि ् यदप ु लब्धं िि ् खाद्यम ् अस्माकं कृिे उपस्र्थाषपिम ्। िि ृ ीये द्दने यदा विाय तयीनीभि ू ा िदा शीघ्रातिशीघ्रं गह ृ ं प्राप्तम ्। िदा अतयेिां कर्थाः श्रुत्वा अवगिम ्, अस्माकं कृिे िु महाषवद्यालयस्य शौचालयः आसीि ्। ये बसयानेिु रे लयानेिु बद्ाः िेिां कृिे िु िदषप दष्ु करमासीि ्।