Dünyayı Değiştirenler_ Bilgisayar Devrimi (2. Bölüm).mp3_transcript.docx

**Dünyayı Değiştirenler\_ Bilgisayar Devrimi (2. Bölüm).mp3** Automatically transcribed by Speechnotes on: 16.09.2024 09:07:21 Total recording length: 00:17:12 { 0:03 } Bir fikri ortaya atanan bazen biraz fazla odaklanıyoruz. O kadar ki o fikri mükemmelleştireni gözden kaçırıyoruz. Asıl gel...

**Dünyayı Değiştirenler\_ Bilgisayar Devrimi (2. Bölüm).mp3** Automatically transcribed by Speechnotes on: 16.09.2024 09:07:21 Total recording length: 00:17:12 { 0:03 } Bir fikri ortaya atanan bazen biraz fazla odaklanıyoruz. O kadar ki o fikri mükemmelleştireni gözden kaçırıyoruz. Asıl gelişim ancak bu aşamada gerçekleşir. Zira rafineleştirilmeyen hiçbir fikir ne kadar devrimsel görünse de işlevsizdir. Bir çip üstüne 64 tane transüstür koyan insanlar geleceği hayal edenlerdir. Ama bir çipe 4.000.000 tane transferi sığdıranlar asıl geleceği bize verenlerdir. Kanadalı bir yazar malcom gladiven söylemişti. Bunları insanın sürekli bir kahraman arama ve asıl gelişimi ortaya çıkan müthiş icatlara giden süreci görmeme eğilimini ifade ederken, azegıtın da söylediği gibi daha ileriyi görebildiysem bunu omuzlarından baktığım devlere borçluyum. Bilgisayarlar da elimizdeki akıllı telefonlar da bunun en güzel en elle tutulur en basit örneğidir aslında. { 0:58 } Hep bir rekabet hep bir en birinci kimdi? Kavgasının ortasında birbirleriyle birinci olmak için değil, daha iyisini yapmak için rekabet eden devler sayesinde bir tıkla tüm dünya parmaklarımızın ucunda, işte bilgisayarların tarihinin bu bölümünde o bir tıka nasıl geldiğimizi konuşacağız. Emin olun her şeyin bu kadar kolay olması hiç de kolay olmadı. Evet, elektrik anahtarları ve sonrasında vakum tüpleriyle bilgisayar devriminin fitili ateşlenmişti. Ama bir noktada videonun sonunda da konuşacağımız ve bizim de bugün bulunduğumuz gibi bir yol ayrımına gelinmişti. Teknolojinin darboğazı yeni bir devrim gerekiyordu ve o devrim 1.947 yılında tüm dünyaya sunulacaktı transistorlar. { 1:51 } Modern teknoloji çağının beşiği olarak galiba bel laboratuvarlarını gösterebiliriz. Radyo, astronomi transütörler enformasyon teorisi, unic işletim sistemi ve c programlama dili dahil bir çok keşif ve birçok yeniliğin başladığı bir yerdi. Buradan çıkan çalışmalar 7 tane Nobel ödülü almıştı. Adını da bu arada Graham belden almıştır. Graham bell telefonu icat ettikten sonra Fransız hükümeti kendisine o zamanlarda 10.000 \$ gibi bir ödül vermişti. Bu para bugün 300.000 \$ gibi bir miktara denk geliyor. Graham bell, bu parayı alıp çar çur etmek yerine tamamıyla washington\'da bugün farklı eyaletlere yayılacak olan bel laboratuarlarını kurmuştu ve burada bulunan 3 fizikçi john bar dee, Walter broth\'in ve William şokley Graham bele amerika\'nın telefon sistemi için yeni teknolojiler geliştirme konusunda yardımcı olurken, telefon konuşmalarının aktarıldığı elektrik sinyallerini. { 2:52 } Kolay bir şekilde güçlendirmek ve daha uzağa taşımanın yollarını arıyorlardı. Şokleyen aklına işte o noktada o devrimsel fikir gelmişti. Yarı iletkenler germanyum ya da silisim gibi işlendiğinde elektriğin çok daha sorunsuz bir şekilde geçişini sağlayan maddelerle vakum tüplerinden daha verimli ve güvenilir bir çözüm bulmuşlardı. Bu fikir şokla ait olsa da kendisinin ilk deneyleri başarısız olunca john bardin ve Walter bretton\'dan yardım istiyor. Kendilerini bu fikri geliştirme konusunda görevlendiriyor ve bardin ve bretatının da katkılarıyla bugün. Temaslı transfer olarak bildiğimiz ilk işlevsel transster ortaya çıkıyor. Ama burada bir entrika var. Bel laboratuvarları bu transtörün patentini, bardeğin ve broth\'a atfediyor fikri ortaya atan şoklu ye hak ettiği değeri vermiyor. Siz nasıl hissederdiniz bu durumda? Evet şoklenin gözü biraz kararıyor diyebiliriz bu. { 3:51 } Öfkesini de güzel kanalize ediyor ve çok daha iyi bir transster tasarlıyor. Şokın yani bileşik olarak bildiğimiz transferi vakum tüplerinden sonra inanılmaz bir sıçrama olacaktı. Transferler kalk be kat daha küçüklerdi. Kullanılmadıklarında hiç güç kullanmıyorlardı ve en önemlisi neredeyse %100 güvenilirlerdi işte bu nokta modern teknoloji tarihinin dönüm noktasıydı. Hiçbir şey artık aynı olmayacaktı. Bu arada neyse ki şoklay bu sefer göz ardı edilmemiş ve 1.000. 156 Nobel fizik ödülü şokley bardin ve braduna eşit şekilde dağıtılmıştı. Tabii bu ödül alındığında bu üçlü çoktan farklı mecralara atılmışlardı bile. Bu arada evet, teknoloji tarihini değiştiren buluşa ait ödül bir fizik ödülüydü. Neyse john bardiğin işleri biraz ileri götürüp süper iletkenlik çalışmaları yapmaya başlamış ve 1.970 ikide 1.000 Nobel ödülü daha kazanmıştı. Pratın bel laboratuarlarında çalışmaya devam etmiş. William şoklu ise transitörler. { 4:52 } Vazgeçmemiş ve sonunda kendi şirketini kurmuştu. Iyi ki de yapmıştı bunu. Çünkü bu teknolojinin rafineleştirilmesi ve daha da geliştirilmesi bu sayede olmuştu. Şokla amerika\'daki üniversitelerde yetenek avına çıkmış bulabileceği en parlak gelecek vaad eden beyinleri toplamıştı. Bunların arasında elektrik mühendisi Robert noise ve gordin mour da vardı. Fakat bir sıkıntı vardı. William şok\'la biraz geçimsiz bir adamdı. Çalışma tarzı biraz sertti ve bir noktada kendi kurduğu ve en iyi isimleri. Topladığı şok li transisters şirketinden noise ve mor da dahil olmak üzere 8 kişi ayrılmıştı. Bu 8 bilim insanı şok lenin şirketine çok yakın bir yerde California palo alto\'da fair cult conduct\'ter şirketini kurmuştu ve bu şirket bugün silikon vadisi adını verdiğimiz teknolojinin dünya merkezi olan bölgenin başlangıcı olacaktı. { 5:47 } O gelişim devam etmeli dedik ya transüstürlerle ilgili bir problem vardı. Binlerce transüstür kullanılan makinelerde bu parçaların tek tek el ile bağlanması gerekiyordu. Bu da gerçekten inanılmaz zaman alan maliyetli ve insan hatasına çok açık bir süreçti. Tamam, bu sıralarda hem fairçill şirketinde Robert noise hem de tamamen habersiz bir şekilde cansa ki texes ınstromens şirketindeki genç mühendis jack kilobey bu transsterleri tek bir paket hal. Getirmenin yollarını arıyordu, ilk olarak kilol be, monolit entegre, devrreleri, icat et ve transütörlerle birlikte diğer parçalarda hep birlikte bir paket halinde üretilebiliyordu. Ancak kirbinin heyecanında yine çok fazla işçilik gerekiyordu. Robert nows ise tüm bu süreçleri otomatikleştirmenin bir yolunu bulmuş ve entegre devreleri neredeyse mükemmel hale getirmişti. Entegre devrelerde kendi çapında bir devrimdi ve bu sayede 1.900 altmışlarda bilgisayarlar. { 6:49 } Tikçe küçülmeye başlamıştı. Bu arada ı BM in patronu Thomas watson, tarihi geçici gaflarından birini yapmıştı. Şöyle demişti, tüm dünyanın en fazla 5 bilgisayara ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. 20 yıl geçmeden kendi şirketi dahil dünyada 25.000 bilgisayar satılacağını bilmeden gelişim bu dönemde son gaz devam ediyor. Entegre devrelerden geniş çaplı çiplere geçiliyor. Binlerce parça tek bir çipe sıkıştırılabiliyordu. Bu da şu anlama geliyordu. Artık ileride bir gün bir bilgisayarın tamamı tek bir çipe sıkıştırılabilecekti. Bu arada 1.968 yılında Robert noise ve Gordon moore faircıl şirketinden de ayrılıp bu çip entegrasyonunu bir adım ileri taşımak için integrated elektroniks adında bir şirket kurdular. Kısa adı ile evet inter. { 7:41 } Ilk amaçları hafıza çipleri üretmekte ancak elektronik hesap makineleri için çip siparişi aldıklarında işler değişecekti. Fredco fegin ve marşın edward hofun da aralarında bulunduğu mühendisler, her model için özel çipler üretmektense tüm modellerde çalışabilecek. Programlanabilir evrensel bir çip üretmeye karar verdiler işte bu da genel amaçlı tek çipli bilgisayarların diğer adıyla mikro işlemcilerin doğuşu olacaktı ve işte gelecek. Artık gelmişti. Transtörlerle başlayan devrim, onlarca yıl sonra mükemmele yaklaşmış. Asıl sıçrama bundan sonra yaşanacaktı. 1.970 dörde gelindiğinde Intel 80 80 olarak bilinen ünlü mikro işlemcisini piyasaya sunmuş ve bilgisayarlarla ilgilenen herkes bu mikro işlemciyi baz alarak kendi evinde bilgisayarların üretebiliyordu. Bunlardan biri de ad robertson, ürettiği mit altair 80 seksendi. Önündeki led ışık. { 8:41 } Ve bildiğimiz bilgisayara çok benzemese de yapabildikleriyle roberts bu modelden binlerce satmış ve zengin olmuştu. Bu başarısı da bir adama ilham olacak. California\'da yaşayan bir elektronik dehası Steve wasnik boznick gerçekten tamamen zevki için bir hobi olarak bu işlerle uğraşan biriydi ve yine kendine meydan okumuştu. O zamanlar intelli\'nin rakiplerinden most teknolojinin 65 02 mikro işlemcisini kullanarak kendisine bir bilgisayar yapmıştı. Adı da. Apple bir olacaktı. Bu bilgisayarı üyesi olduğu bir bilgisayar kulübünde arkadaşlarına gösterdiğinde hepsi birer tane sipariş etmişti ama o arkadaşlardan biri olaya çok farklı açıdan bakabilen bu devrimsel teknolojinin dünyayı değiştirebileceğini gören başka bir dehaydı. Sadece kendisine bir tane bilgisayar almakla kalmayıp Steve was niye bunu geliştirmemiz lazım diyen biri o kişi de Steve jobs\'da wasnik\'a ikna edip ailesinin garajındaapple.com. { 9:43 } Corporation şirketini kuran Steve jobs ilk olarak 175 tane apple, biri 666,66 \$ gibi bir fiyata satıp bir sonraki projeleri için gerekli bütçeyi topladım. Steve wasnik önderliğinde apple 2 bilgisayarını geliştirdiler. Sony televizyonlarından esinlenen ve zamanının çok ötesinde bir tasarıma sahip olan ve 1.977 yılında piyasaya çıkan bu bilgisayar, dünyanın ilk kullanıcı dostu ev tipi mikro bilgisayarıydı. Hemen büyük bir sükse yapan bu makineyi insanlar okullar, küçük işletmeler 1.298 \$ gibi bir fiyattan satın alıyor. Kısa sürede 10 binleri bulan satışlara ulaşıyordu. Sadece 2 yıl içinde 50.000 satış rakamını aşan bilgisayar ile Steve jobs\'un garajından çıkan şirket dünyanın en büyük şirketlerinden biri haline gelmişti. Peşinden rdyoh\'in TRS sekseni ya da eskilerin çok iyi hatırlayacağı commodore pat gibi bilgisayarlar piyasaya çıkmaya başlamıştı. { 10:44 } Bu piyasanın sıradan insanları hiç ilgilendirmeyeceğini düşünen ı BM, bu başarı karşısında tabii şok olmuştu. Bir süre daha eski kafayla devam eden şirket böyle olmayacağını anlayıp 1.980 birde Intel 80 80 işlemciliği ı, BM personel computerı yani pc piyasaya sürmüş ve piyasa payını apple dan geri almıştı. PC nin başarılı olmasının en büyük nedeni şuydu, apple. 2 dahil olmak üzere yetmişlerde ki bilgisayarlar uyumsuzdu. Yani her biri farklı donanımlarla farklı şekillerde kullanılıyordu ve birçoğu basic adında çok basit bir programlama diliyle programlanıyordu. Ama her bir model için farklı bir basic versiyonu söz konusuydu. Yani bir model için yazılan program başka bilgisayarlarda çalışmıyordu. Bir yazılım piyasası yoktu. Henüz 1.970 altıda bu büyük problemi gören bir öğretmen ve bilgisayar bilimcisi olan gerri kilol, cpm adında bir işletim. { 11:40 } Yazdı. Bu basitçe kullanıcı programlarıyla donanım arasında bir köprü görevi görüyordu. Bu sayede tüm bilgisayarlarda aynı programlar CPM aracılığı ile hiçbir değişikliğe gerek kalmadan kullanılabilecekti. Bu sihirli dokunuşla tüm mikro bilgisayarlar artık evrensel bir uyumluluğa kavuşmuştu. Bu bildiğimiz haliyle ilk bilgisayar işletim sistemiydi ve geri kilol bu icadı ile bir multi milyoner olacaktı ı. BM tabi bu fırsatı hemen gör. 3 ve kil dolar 200.000 dolara bu işletim sistemini kendi bilgisayarlarına entegre etme teklifini götürmüştü. Kildol\'da tabi potansiyeli görmüş ve bu komik teklife hayır demişti ı. BM de bunun üzerine başka genç bir mühendisin kapısını çalmıştı. Henüz yeni bir şirketin azimli ve çok zeki sahibine microsoft\'un sahibi bill gates\'te bu Microsoft şirketinde bill gates hemen IBM için dost adı verilen bir işletim sistemi tasarladı. Kimine göre ı BM ve bill gates gry. { 12:41 } Fikirlerini çalmıştı ama bilinen bir şey var. Microsoft işletim sistemine sahip ı BM bilgisayarlar müthiş bir başarı hikayesi yazacaktı ama bill gates gerçekten çok da iyi bir iş insanıydı ıb ME dost yani DOS işletim sistemini satarak anlaşma ile kendisi için çok benzer bir versiyonu olan MS dostu tutmuştu. Bu işletim sistemiyle compak del gibi şirketlerde gateds\'a gelerek ıb m in tekelinden kurtulmak istediklerini söylediler bunun üzerine IBM in pazar payı git. Düşmüş ve bu mücadelenin gayri bey, Intel ve Microsoft olmuştu. Dünyadaki neredeyse tüm bilgisayarlarda Intel işlemci ve Microsoft işletim sistemi kullanılıyordu ı BM, apple ve geri kilol ilk başarılarının üzerine koymayı becerememişti bu dönemde. Ama appleın son bir silahı vardı. Kullanım kolaylığı Steve jobs için kullanımı kolay bilgisayarlar üretebilmek bir şahsi mesele haline gelmişti adeta ama kendisine asıl ilham olan zeroksun. { 13:43 } Efsane 6 bilgisayarıydı. Palu Altuğ araştırma merkezinde gördüğü ve 40.000 \$ değeri olan bu bilgisayar tarihte ilk kez birkaç yenilik sunuyordu. Basit metinler yazmak yerine ekranda bir fare ile sağa sola kaydırılabilen kullanılabilen simgeler vardı. Bu bildiğimiz halleri ilk grafik kullanıcı arayüzüydü ve şu anda tüm modern bilgisayarların temelini oluşturan bu fikrin arkasında da elon key vardı. Bu arada tüm bu fikirlerin yani mouse veya. Ler gibi fikirlerin asıl babası da doglas angel bard idi. Steve jobs bu fikri geliştirmiş ve kendi şirketinde daha sonra apple lise adı verilen bir bilgisayar tasarlamıştı. 1.980 üçte çıkan bu bilgisayar genel amaçlı kullanıma yönelik ilk grafik arayüzlü kişisel bilgisayardı. 10.000 \$ gibi bir fiyat ile büyük bir ticari başarı yakalayamasa da sonrasında gelecek devrim için bir temel oluşturmuştu. Bir yıl sonra 1.980 dörtte çıkacak macintoş için. { 14:44 } 180 dörtün ocak ayında George orwell\'in 1.984 kitabından esinlenilenilen ve ı BM in monopolisine gönderme yapılan ve redles koton yönettiği bir reklam filmiyle tüm dünyada macin tos ile inanılmaz bir sükse yapmıştır. Steve jobs buna rağmen ı BME rakip olacak seviyeye gelemese de aslında dolaylı olarak bill gates\'in ıbemi koltuğundan etmesine yardımcı olacaktı. Bilgit makines\'u görmüş ve bu kullanımı kolay simgelerle bezeli masa üstüne. Kalmıştı. Hemen bu tasarımdan esinlendiği emesun güncellenmiş bir hal olan Windows işletim sistemini piyasaya çıkarmıştı. Apple\'a göre bu bariz fikir hırsızlığıydı ve 1.988 yılında 5 buçuk milyar dolarlık bir tazminat davası açtı. Ancak 4 yıl sonra bu dava kapanmış ve Microsoft bu benzerliği kullanma hakkına sahip olmuş ve ardından Windows 95 işletim sistemini piyasaya sürmüştür. Sonrası sonrasını biliyorsunuz zaten. { 15:46 } Hiçbir şey aynı olmadı. Apple ve Microsoft artık birer şirketten daha fazlası desek abartmış olmayız sanırım tüm dünyaya yön veren aktörler her anlamda modern dünyanın mimarlarından, bundan da ötesini daha önce yapay zeka, kuantum bilgisayarları, vesaire gibi videolarımızla konuştuk. Ancak elbette konuşacak daha çok şey var. Örneğin mur yasasına göre teknik anlamda bir noktada şu anki teknolojiyle daha gelişmiş bilgisayarlar yapabilmemiz mümkün gözükmüyor. Bunun için kuantum bilgis. Ne ihtiyacımız olacak. Bununla ilgili çalışmalar devam etse de spinooth ya da DNA, protein ve diğer biyolojik moleküllere dayanan bio moleküler teknoloji bir alanlar da bu soruna bir çözüm arıyor ya da grafen gibi yeni malzemelerle yapılan yeni tip çipler de cevap olabilir. Yani anlayacağınız konuşacak daha çok şey var ama ne olursa olsun tüm bunlar geçmişi hikayesiyle birlikte geleceği de çok heyecan verici değil mi işte bu heyecanı birlikte paylaş. Ne devam edeceğiz ve her zaman olduğu gibi tekrar görüşene dek iyi ki varsınız sevgiler. \-\-- End of transcript \-\--