دانش و قانون اساسی - 1403 PDF

‫خدایا شکرت‬  ‫فهرست‬ ‫قانون اساسی‬ ‫اصل ‪ 1‬تا ‪22................................................................................30...

‫خدایا شکرت‬  ‫فهرست‬ ‫قانون اساسی‬ ‫اصل ‪ 1‬تا ‪22................................................................................30‬‬ ‫اصل ‪ 31‬تا ‪38............................................................................ 61‬‬ ‫اصل ‪ 62‬تا ‪51............................................................................ 99‬‬ ‫اصل ‪ 100‬تا ‪68......................................................................... 142‬‬ ‫‪1‬‬ ‫اصل ‪ 143‬تا ‪88...................................................................... 177‬‬ ‫مباحث جمع بندی و پایانی ‪103....................................................‬‬ ‫آنچه در این کتاب میخوانید ‪...‬‬ ‫بیانیه گام دوم انقالب‬ ‫بیانیه گام دوم انقالب‪123.................................................................‬‬ ‫‪2‬‬ ‫وصیت نامه امام خمینی (ره)‬ ‫قسمت اول ‪173..............................................................................‬‬ ‫قسمت دوم ‪187..............................................................................‬‬ ‫قسمت سوم ‪205............................................................................‬‬ ‫قسمت چهارم ‪228.........................................................................‬‬ ‫‪3‬‬ ‫قسمت پنجم ‪244..........................................................................‬‬ ‫قسمت ششم ‪258.........................................................................‬‬ ‫وصیت نامه سردار سلیمانی‬ ‫وصیت نامه سردار سلیمانی ‪284......................................................‬‬ ‫‪4‬‬ ‫آزمونهای ادوار گذشته‬ ‫آزمونهای ادوار گذشته ‪312............................................................‬‬ ‫‪5‬‬  ‫مقدمه‬ ‫بسیار مفتخریم که خداوند متعال این توفیق را به ما داد که در موسسه نوین استخدام توانستیم با‬ ‫گردآوری مجموعهای نفیس از مبحث دانش اجتماعی و قانون اساسی در خدمت داوطلبین عزیز‬ ‫آزمون استخدامی آموزشوپرورش باشیم‪.‬‬ ‫مجموعه حاضر حاصل جمعآوری چکیده نکات مهم سه منبع معرفیشده (قانون اساسی‪ ،‬بیانیه گام‬ ‫دوم انقالب‪ ،‬وصیتنامه امام خمینی و وصیت نامه سردار سلیمانی) است که با توجه به تجربیات‬ ‫بهدستآمده از آزمونهای گذشته دستهبندیشده و با تکیه و تأکید فراوان بر قسمتهای مهم و‬ ‫موردتوجه طراحان سؤال‪ ،‬دید داوطلبین عزیز را نسبت به سؤاالت احتمالی بازخواهد کرد‪.‬‬ ‫این مجموعه تالش دارد که تمام نکات مهم را با بیانهای مختلف مطرح کند تا درعینحال که مختصر‬ ‫و حجم کمی دارد اما داوطلبین با خواندن آن بینیاز از هر منبع دیگری باشند‪.‬ویژگیهای این‬ ‫مجموعه به شرح زیر است‪:‬‬ ‫✓ درسنامه جامع و کامل در راستای آزمونهای استخدامی‬ ‫✓ سادگی و روان بودن درسنامه که سبب سادگی یادگیری این درس برای داوطلبین میشود‪.‬‬ ‫✓ تکیه و تأکید بر نکات مهم‪ ،‬تحت عنوان نکات چالشی‬ ‫✓ آوردن تمام نکات مهم در کنار هم و در انتهای هر فصل (مناسب برای جمعبندی نهایی)‬ ‫✓ سؤاالت آزمونهای گذشته درست در زیر مطلب درسی‬ ‫✓ سؤاالت تألیفی کوتاه پاسخ و تستهای جامع‬ ‫✓ سؤاالت جامع ادوار گذشته و تألیفی در انتهای فصل‬ ‫✓ همراه کتاب چاپشده آموزش کامل تصویری در اختیار داوطلبین گرامی قرار میگیرد‪.‬‬ ‫✓ آزمونهای آزمایشی شبیهسازیشده با آزمون استخدامی همراه با دریافت کارنامه و رتبه‬ ‫کسبشده در بین شرکتکنندگان‬ ‫با آرزوی موفقیت داوطلبین عزیز‬ ‫محبوبه فیضی دولت آبادی‪ ،‬مدرس درس دانش اجتماعی و قانون اساسی‬ ‫موسسه نوین استخدام‬  ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی‬ ‫فصل اول‬ ‫قانون اساسی‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫فرامین امام خمینی (ره) درباره تصویب و بازنگری قانون اساسی‬ ‫فرمان امام خمینی (ره) به نخستوزیر دولت موقت در مورد تصویب قانون اساسی‬ ‫مورخ ‪1358 /03/04‬‬ ‫بسماهلل الرحمن الرحیم‬ ‫جناب آقای مهندس مهدی بازرگان نخستوزیر دولت موقت جمهوری اسالمی‪ ،‬الزم است ملت مبارز‬ ‫ایران هر چه زودتر سرنوشت آینده مملکت خویش را به دست گیرد و ثمره انقالب عظیم اسالمی‬ ‫خود را در همه روابط و نظامات اجتماعی به دست آورد و حقوق ازدسترفته خود را باز یابد عدالت‬ ‫اسالم را در همه شئون جامعه پیاده کند‪ ،‬ازاینرو طرح قانون اساسی را که شورای طرحهای انقالب‬ ‫مشغول تدوین و تکمیل آن هستند با سرعت تکمیل و به تصویب شورای انقالب رسانده و هر چه‬ ‫زودتر در اختیار افکار عمومی بگذارید تا همه صاحبنظران و تمامی اقشار ملت در مدت محدودی که‬ ‫تعیین مینمایید پیشنهاده ا و نظریات خود را درباره آن ابراز نمایند و بنا بر تصمیمی که با تبادل نظر‬ ‫با شورای انقالب و دولت گرفته شد‪ ،‬ترتیبی دهند تا مردم هر استان و هر یک از اقلیتهای مذهبی‬ ‫نمایندگان صاحبنظر خود را به تعدادی که شورای انقالب اسالمی و دولت تعیین میکنند انتخاب‬ ‫کنند و مجلس متشکل از نمایندگان مردم باتوجهبه همه پیشنهادهای مفیدی که رسیده شده است‬ ‫مواد قانون اساسی را به صورت نهایی بررسی و تنظیم نمایند و سعی شود که در آن کلیه حقوق و‬ ‫آزادیها و فرصتهای رشد و تعالی و استقالل این ملت مبنای موازین اسالمی که ضامن حقوق همه‬ ‫افراد است و اکثریت بر قریب بهاتفاق مردم ایران بدان رأی مثبت داده است پیشبینی گردد و پس‬ ‫از آنکه این قانون اساسی در جمع نمایندگان صاحبنظر مردم مورد بررسی نهایی قرار گرفت به رأی‬ ‫گذارده شود و طی یک همهپرسی نهایی همه آحاد ملت قبول و یا رد خود را مستقیم درباره آن ابراز‬ ‫نمایند و سعی شود که تمام این مراحل دراسرعوقت انجام گیرد تا با انتخاب رئیسجمهوری و‬ ‫نمایندگان مجلس ارکان حکومت جمهوری اسالمی استقرار یابد‪.‬‬ ‫‪10‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫نامه امام خمینی به رئیسجمهور در مورد تدوین متمم قانون اساسی‬ ‫مورخ ‪1368/02 /04‬‬ ‫بسماهلل الرحمن الرحیم‬ ‫جناب حجتاالسالم آقای خامنهای ریاست محترم جمهوری اسالمی ایران (دامتافاضاته)‬ ‫از آن جا که پس از کسب ده سال تجربه عینی و عملی از اداره کشور‪ ،‬اکثر مسئولین و دستاندرکاران‬ ‫و کارشناسان نظام مقدس جمهوری اسالمی ایران بر این عقیدهاند که قانون اساسی با این که دارای‬ ‫نقاط قوت بسیار خوب و جاودانه است دارای نقایص و اشکاالتی است که در تدوین و تصویب آن به‬ ‫علت جو ملتهب ابتدای پیروزی انقال ب و عدم شناخت دقیق معضالت اجرایی جامعه کمتر به آن‬ ‫توجه شده است‪ ،‬ولی خوشبختانه مسئله تتمیم قانون اساسی پس از یکی دو سال موردبحث محافل‬ ‫گوناگون بوده است و رفع نقایص آن یک ضرورت اجتنابناپذیر جامعه اسالمی و انقالبی ماست و‬ ‫چهبسا تأخیر در آن موجب بروز آفات و عواقب تلخی برای کشور و انقالب گردد و من نیز بنا بر‬ ‫احساس تکلیف شرعی و ملی خود از مدتها قبل در فکر حل آن بودهام که جنگ و مسائل دیگر مانع‬ ‫از انجام آن میگردید‪.‬‬ ‫اکنون که به یاری خداوند بزرگ و دعای خیر حضرت بقیه اهلل ‪ -‬روحی له الفداء ‪ -‬نظام اسالمی ایران‬ ‫راه سازندگی و رشد و تعالی همهجانبه خود را در پیش گرفته است‪ ،‬هیئتی را برای رسیدگی به این‬ ‫امر مهم تعیین نمودم که پس از بررسی و تدوین و تصویب موارد و اصولی که ذکر میشود تأیید آن‬ ‫را به آرای عمومی مردم شریف و عزیز ایران بگذارند‪.‬‬ ‫الف ‪ -‬حضرات حججاسالم و المسلمین و آقایانی که برای این مهم در نظر گرفتهام‪:‬‬ ‫‪ -1‬آقای مشکینی ‪ -2‬آقای طاهری خرمآبادی ‪ -3‬آقای مؤمن ‪ -4‬آقای هاشمی رفسنجانی ‪ -5‬آقای‬ ‫امینی ‪ -6‬آقای خامنهای ‪ -7‬آقای موسوی نخستوزیر ‪ -8‬آقای حسن حبیبی ‪ -9‬آقای موسوی‬ ‫اردبیلی ‪-10‬آقای موسوی خوئینی ‪ -11‬آقای محمدی گیالنی ‪ -12‬آقای خزعلی ‪ -13‬آقای یزدی‬ ‫‪ -14‬آقای امامی کاشانی ‪ -15‬آقای جنتی ‪ -16‬آقای مهدوی کنی ‪ -17‬آقای آذری قمی ‪ -18‬آقای‬ ‫توسلی ‪ -19‬آقای کروبی ‪ -20‬آقای عبداهلل نوری‬ ‫که از مجلس خبرگان و قوای مقننه و اجرائیه و قضائیه و مجمع تشخیص مصلحت و افراد دیگر و نیز‬ ‫پنج نفر از نمایندگان مجلس شورای اسالمی به انتخاب مجلس انتخاب شدهاند‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫ب ‪ -‬محدوده مسائل موردبحث‪:‬‬ ‫‪ -1‬رهبری ‪ -2‬تمرکز در مدیریت قوه مجریه ‪ -3‬تمرکز در مدیریت قوه قضائیه ‪ -4‬تمرکز در مدیریت‬ ‫صداوسیما به صورتی که قوای سهگانه در آن نظارت داشته باشند‪.‬‬ ‫نکته چالشی‪ :‬از بین قوای سهگانه‪ ،‬قوه مقننه مورد بحث نبوده است‪.‬‬ ‫‪ -5‬تعداد نمایندگان مجلس شورای اسالمی ‪ -6‬مجمع تشخیص مصلحت برای حل معضالت نظام و‬ ‫مشورت رهبری به صورتی که قدرتی در عرض قوای دیگر نباشد ‪ -7‬راه بازنگری به قانون اساسی ‪-8‬‬ ‫تغییر نام مجلس شورای ملی به مجلس شورای اسالمی‪.‬‬ ‫ج ‪ -‬مدت برای این کار حداکثر دو ماه است‪.‬‬ ‫توفیق حضرات آقایان را از خداوند متعال خواستارم‪.‬‬ ‫والسالم علیکم و رحمهاهلل و برکاته‬ ‫روحاهلل الموسوی الخمینی‬ ‫پاسخ امام خمینی به نامه حجتاالسالموالمسلمین حاج شیخ علی مشکینی در مورد‬ ‫متمم قانون اساسی‬ ‫مورخ ‪1368 /02/09‬‬ ‫بسماهلل الرحمن الرحیم‬ ‫حضرت حجتاالسالموالمسلمین جناب آقای حاج شیخ علی مشکینی دامتافاضاته‬ ‫پس از عرض سالم خواسته بودید نظرم را در مورد متمم قانون اساسی بیان کنم‪.‬هرگونه آقایان صالح‬ ‫دانستند عمل کنند من دخالتی نمیکنم فقط در مورد رهبری ما که نمیتوانیم نظام اسالمیمان را‬ ‫بدون سرپرست رها کنیم‪.‬باید فردی را انتخاب کنیم که از حیثیت اسالمیمان در جهان سیاست و‬ ‫نیرنگ دفاع کند‪.‬‬ ‫من از ابتدا معتقد بودم و اصرار داشتم که شرط مرجعیت الزم نیست‪.‬مجتهد عادل مورد تأیید‬ ‫خبرگان محترم سراسر کشور کفایت میکن د اگر مردم به خبرگان رأی دادند تا مجتهد عادلی را برای‬ ‫رهبری حکومتشان تعیین کنند وقتی آنها هم فردی را تعیین کردند تا رهبری را به عهده بگیرد‪،‬‬ ‫قهری او مورد قبول مردم است در این صورت او ولی منتخب مردم میشود و حکمش نافذ است‪.‬‬ ‫‪12‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫در اصل قانون اساسی من این را میگفتم؛ ولی دوستان در شرط مرجعیت پافشاری کردند من هم‬ ‫قبول کردم من در آن هنگام میدانستم که این در آینده نهچندان دور قابل پیادهشدن نیست‪.‬توفیق‬ ‫آقایان را از درگاه خداوند متعال خواستارم‪.‬‬ ‫پیشگفتار‬ ‫قانون اساسی هر کشور‪ ،‬بنیادینترین قانون آن کشور و پایه ثبات سیاسی و حقوقی آن سرزمین‬ ‫است که هنجارهای حقوقی برتر و اساسی آن جامعه سیاسی را در خود جایداده است؛ ازاینرو تغییر‬ ‫و اصالح آن غالباً سخت و مستلزم طیشدن فرایندی پیچیده و طوالنی است‪.‬از طرفی‪ ،‬قانون اساسی‬ ‫هم مانند هر قانون بشری دیگر‪ ،‬عاری از عیبونقص نیست و در عین حفظ ثبات این قانون‪ ،‬باید برای‬ ‫رفع نقصها‪ ،‬برطرفکردن آبهامات احتمالی آن و پاسخگویی به نیازهای نو به نوی جامعه‬ ‫چارهاندیشی کرد‪.‬راهکاری که در اغلب کشورها در جهت حل این مشکل پیشبینیشده‪ ،‬استفاده از‬ ‫ابزار «تفسیر» است‪.‬‬ ‫در نظام جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬شورای نگهبان که بر طبق قانون اساسی صالحیتها و وظایف‬ ‫مختلفی برعهده دارد‪ ،‬بهعنوان مفسر رسمی قانون اساسی معرفی شده است‪.‬اصل ‪ 98‬قانون اساسی‬ ‫در این باره مقرر داشته است‪« :‬تفسیر قانون اساسی به عهده شورای نگهبان است که با تصویب‬ ‫سهچهارم آنان انجام میشود‪ ».‬در همین راستا‪ ،‬از ابتدای تشکیل شورای نگهبان‪ ،‬به طور پیوسته‬ ‫و البته با فراز و نشیبهایی‪ ،‬این شورا نظراتی را در تفسیر اصول قانون اساسی ابراز داشته است که‬ ‫بهعنوان «نظر تفسیری» شناخته میشود‪.‬‬ ‫نکته چالشی‪ :‬تفسیر قانون اساسی بر عهده شورای نگهبان است‪.‬و باید سهچهارم‬ ‫از اعضای شورای نگهبان تصویب کنند‪.‬نکته مهمتر بعدی آنکه شرح و تفسیر قوانین‬ ‫عادی بر عهده مجلس شورای اسالمی است‪.‬‬ ‫البته بر طبق مقررات‪ ،‬تعداد محدودی از مقامات این امکان را دارند که از شورای نگهبان درخواست‬ ‫تفسیر قانون اساسی داشته باشند‪.‬پژوهشکده شورای نگهبان بهعنوان بازوی پژوهشی این شورا‪،‬‬ ‫باتوجهبه نقش مهم نهاد شورای نگهبان در تفسیر قانون اساسی‪ ،‬کلیه نظرات تفسیری از اصول قانون‬ ‫اساسی را در مجموعه حاضر جمعآوری کرده است‪.‬مجموعه حاضر ویژگیهایی دارد که توجه به آن‬ ‫در استفاده بهینه از این مجموعه ضروری است‪:‬‬ ‫‪13‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫الف) از ویژگیهای شاخص این مجموعه‪ ،‬ذکر همه نظرات تفسیری شورای نگهبان در خصوص اصول‬ ‫قانون اساسی در مجموعهای واحد است‪.‬‬ ‫ب) در هنگام درج نظرات شورای نگهبان در این مجموعه‪ ،‬تطبیق متون نظرات با اسناد م کتوب‬ ‫موجود وجهه همت قرار گرفته است تا اثری با بیشترین دقت و اتقان در اختیار مخاطبان قرار گیرد‪.‬‬ ‫ج) در مجموعه حاضر‪ ،‬نکاتی از جمله سوابق موضوع که میتواند به فهم بیشتر موضوع کمک کند‪،‬‬ ‫قرار گرفته است‪.‬‬ ‫بسماهلل الرحمن الرحیم‬ ‫«لَقَد أَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَیِِّناتِ وَأَنزَلنا مَعَهُمُ ال ِکتابَ وَالمیزانَ لِیَقومَ النِِّاسُ بِالقِسطِ»‬ ‫مقدمه‬ ‫قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران مبیِّن نهادهای فرهنگی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬سیاسی و اقتصادی جامعه‬ ‫ایران بر اساس اصول و ضوابط اسالمی و که انعکاس خواست قلبی امت اسالمی است‪.‬ماهیت انقالب‬ ‫عظیم اسالمی ایران و روند مبارزه مردم مسلمان از ابتدا تا پیروزی که در شعارهای قاطع و کوبنده‬ ‫همه قشرهای مردم تبلور مییافت این خواست اساسی را مشخص کرده و اکنون در طلیعه این پیروزی‬ ‫بزرگ‪ ،‬ملت ما با تمام وجود نیل به آن را می طلبد‪.‬‬ ‫ویژگی بنیادی این انقالب نسبت به دیگر نهضتهای ایران در سده اخیر‪ ،‬مکتبی و اسالمی بودن‬ ‫آن است‪.‬ملت مسلمان ایران پس از گذر از نهضت ضداستبدادی مشروطه و نهضت ضد استعماری‬ ‫ملیشدن نفت به این تجربه گرانبار دستیافت که علت اساسی و مشخص عدم موفقیت این نهضتها‬ ‫مکتبی نبودن مبارزات بوده است‪.‬گرچه در نهضتهای اخیر خط فکری اسالمی و رهبری روحانیت‬ ‫مبارز‪ ،‬سهم اصلی و اساسی را بر عهده داشت؛ ولی به دلیل دورشدن این مبارزات از مواضع اصیل‬ ‫اسالمی‪ ،‬این جنبشها بهسرعت به رکورد کشانده شد‪.‬از اینجا وجدان بیدار ملت به رهبری مرجع‬ ‫عالیقدر تقلید حضرت آیتاهللالعظمی امام خمینی ضرورت پیگیری خط نهضت اصیل مکتبی و‬ ‫اسالمی را دریافت و این بار روحانیت مبارز کشور که همواره در صف مقدم نهضتهای مردمی بوده و‬ ‫نویسندگان و روشنفکران متعهد با رهبری ایشان‪ ،‬تحرک نوینی یافت‪.‬آغاز نهضت اخیر ملت ایران در‬ ‫سال هزار و سیصد و هشتاد و دو هجری قمری برابر با هزار و سیصد و چهل و یک هجری شمسی‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪14‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫نکته چالشی‪ :‬آغاز نهضت اخیر ایران از سال ‪ 1341‬بوده است‪.‬‬ ‫طلیعه نهضت‬ ‫اعتراض درهم کوبنده امام خمینی به توطئه آمریکایی «انقالب سفید» که گامی در جهت تثبیت‬ ‫پایههای حکومت استبداد و تحکیم وابستگیهای سیاسی‪ ،‬فرهنگی و اقتصادی ایران به امپریالیزم‬ ‫جهانی بود‪ ،‬عامل حرکت یکپارچه ملت گشت و متعاقب آن انقالب عظیم و خونبار امت اسالمی در‬ ‫خردادماه ‪ 1342‬که در حقیقت نقطه آغاز شکوفایی این قیام شکوهمند و گسترده بود‪ ،‬مرکزیت امام‬ ‫را بهعنوان رهبری اسالمی تثبیت و مستحکم نمود‬ ‫نکته چالشی‪ :‬اعتراض به انقالب سفید آمریکایی عامل حرکت یکپارچه ملت بود‪ ،‬و‬ ‫نقطه آغاز شکوفایی این قیام در خرداد ‪ 1342‬در اعتراض به کاپیتوالسیون بود‪.‬‬ ‫و علیرغم تبعید ایشان از ایران در پی اعتراض به قانون ننگین کاپیتوالسیون (مصونیت مستشاران‬ ‫آمریکایی) پیوند مستحکم امت با امام همچنان استمرار یافت و ملت مسلمان بهویژه روشنفکران‬ ‫متعهد و روحانیت مبارز راه خود را در میان تبعید و زندان‪ ،‬شکنجه و اعدام ادامه دادند‪.‬در این میان‬ ‫قشر آگاه و مسئول جامعه در سنگر مسجد‪ ،‬حوزههای علمیه و دانشگاه به روشنگری و با الهام از‬ ‫مکتب انقالبی و پُربار اسالم تالش پیگیر و ثمربخشی را در باالبردن سطح آگاهی و هوشیاری مبارزاتی‬ ‫و مکتبی ملت مسلمان آغاز کرد‪.‬رژیم استبداد که سرکوبی نهضت اسالمی را با حمله دژخیمانه به‬ ‫فیضیه و دانشگاه و همه کانونهای پرخروش انقالب آغاز کرده بود به نافرجامترین اقدامات ددمنشانه‬ ‫جهت رهایی از خشم انقالبی مردم دست زد ودر این میان جوخههای اعدام‪ ،‬شکنجههای قرونوسطایی‬ ‫و زندانهای درازمدت‪ ،‬بهایی بود که ملت مسلمان ما به نشانه عزم راسخ خود به مبارزه ادامه میداد‪.‬‬ ‫خون صدها زن و مرد جوان و باایمان که سحرگاهان در میدانهای تیر فریاد «اهللاکبر» سر میدادند‬ ‫یا در میان کوچه و بازار هدف گلولههای دشمن قرار میگرفتند‪ ،‬انقالب اسالمی را تداوم بخشید‪.‬‬ ‫بیانیهها و پیامهای پیدرپی امام به مناسبتهای مختلف‪ ،‬آگاهی و عزم امت اسالمی را عمیق کرد‬ ‫و گسترش داد‪.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫حکومت اسالمی‬ ‫طرح حکومت اسالمی بر پایه والیتفقیه که در اوج خفقان و اختناق رژیم استبدادی از سوی امام‬ ‫خمینی ارائه شد‪ ،‬انگیزه مشخص و منسجم نوینی را در مردم مسلمان ایجاد کرد و راه اصیل مبارزه‬ ‫مکتبی اسالم را گشود که تالش مبارزان مسلمان و متعهد را در داخل و خارج کشور فشردهتر کرد‪.‬‬ ‫در چنین خطی نهضت ادامه یافت تا سرانجام نارضایتیها و شدت خشم مردم بر اثر فشار و اختناق‬ ‫روزافزون در داخل و افشاگری و انعکاس مبارزه بهوسیله روحانیت و دانشجویان مبارز در سطح جهانی‪،‬‬ ‫بنیانهای حاکمیت رژیم را بهشدت متزلزل کرد و رژیم و اربابانش مجبور به کاستن از فشار و اختناق‬ ‫و بهاصطالح باز کردن فضای سیاسی کشور شدند تا به گمان خویش دریچه اطمینانی بهمنظور‬ ‫پیشگیری از سقوط حتمی خود بگشایند؛ اما ملت برآشفته و آگاه و مصمم به رهبری قاطع و‬ ‫خللناپذیر امام‪ ،‬قیام پیروزمند و یکپارچه خود را به طرز گسترده و سراسری آغاز کرد‪.‬‬ ‫خشم ملت‬ ‫انتشار نامه توهینآمیز به ساحت مقدس روحانیت بهویژه امام خمینی در ‪ 17‬دی ‪ 1356‬از طرف رژیم‬ ‫حاکم‪ ،‬این حرکت را سریعتر کرد و باعث انفجار خشم مردم در سراسر کشور شد‪.‬رژیم برای مهارکردن‬ ‫آتشفشان خشم مردم کوشید این قیام معترضانه را با به خاک و خون کشیدن خاموش کند؛ اما این‬ ‫خود خون بیشتری در رگهای انقالب جاری کرد و طپشهای پیدرپی انقالب در هفتهها و چهلمهای‬ ‫یادبود شهدای انقالب‪ ،‬حیات و گرمی و جوشش یکپارچه و هر چه فزونتری به این نهضت در سراسر‬ ‫کشور بخشید‪.‬در ادامه و استمرار حرکت مردم تمامی سازمانهای کشور با اعتصاب یکپارچه خود و‬ ‫شرکت در تظاهرات خیابانی در سقوط رژیم استبدادی مشارکت فعاالنه جستند‪.‬همبستگی گسترده‬ ‫مردان و زنان از همه اقشار و جناحهای مذهبی و سیاسی در این مبارزه به طرز چشمگیری‬ ‫تعیینکننده بود و زنان به شکل بارزی در تمامی صحنههای این جهاد بزرگ‪ ،‬حضور فعال و گستردهای‬ ‫داشتند‪.‬صحنههایی از آن نوع که مادری را با کودکی در آغوش‪ ،‬شتابان بهسوی میدان نبرد و لولههای‬ ‫مسلسل نشان میداد‪ ،‬بیانگر سهم عمده و تعیینکننده این قشر بزرگ جامعه در مبارزه بود‪.‬‬ ‫بهایی که ملت پرداخت‬ ‫نهال انقالب پس از یک سال و اندی مبارزه مستمر و پیگیر با باروری از خون بیش از شصت هزار‬ ‫شهید و صدهزار زخمی و معلول و با بر جای نهادن میلیاردها تومان خسارت مالی در میان فریادهای‬ ‫«استقالل‪ ،‬آزادی‪ ،‬جمهوری اسالمی» به ثمر نشست‪.‬این نهضت عظیم که باتکیهبر ایمان و وحدت و‬ ‫قاطعیت رهبری در مراحل حساس و هیجانآمیز نهضت و نیز فداکاری ملت به پیروزی رسید‪ ،‬موفق‬ ‫‪16‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫به درهمکوبیدن تمام محاسبات و مناسبات و نهادهای امپریالیستی شد که در نوع خود سرفصل‬ ‫جدیدی بر انقالبات گسترده مردمی در جهان شد‪ 21.‬و ‪ 22‬بهمن سال ‪ 1357‬روزهای فروریختن‬ ‫بنیاد شاهنشاهی شد و استبداد داخلی و سلطه خارجی متکی بر آن را در هم شکست‪.‬با این پیروزی‬ ‫بزرگ‪ ،‬طلیعه حکومت اسالمی که خواست دیرینه مردم مسلمان است‪ ،‬نوید پیروزی نهایی را داد‪.‬‬ ‫ملت ایران به طور یکپارچه و با شرکت مراجع تقلید و علمای اسالم و مقام رهبری در همهپرسی‬ ‫جمهوری اسالمی‪ ،‬تصمیم نهایی و قاطع خود ایجاد نظام نوین جمهوری اسالمی را اعالم کرد و با‬ ‫اکثریت ‪ %98.2‬بهنظام جمهوری اسالمی رأی مثبت داد‪.‬‬ ‫اکنون قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران بهعنوان بیانگر نهادها و مناسبات سیاسی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫فرهنگی و اقتصادی جامعه‪ ،‬باید راهگشای تحکیم پایههای حکومت اسالمی و ارائهدهنده طرح نوین‬ ‫نظام حکومتی بر ویرانههای نظام طاغوتی قبلی شد‪.‬‬ ‫شیوه حکومت در اسالم‬ ‫حکومت از دیدگاه اسالم‪ ،‬برخاسته از موضع طبقاتی و سلطهگری فردی یا گروهی نیست؛ بلکه تبلور‬ ‫آرمان سیاسی ملتی هم کیش و همفکر است که به خود سازمان میدهد تا در روند تحول فکری و‬ ‫عقیدتی‪ ،‬راه خود را بهسوی هدف نهایی (حرکت بهسوی اهلل) بگشاید‪.‬‬ ‫نکته چالشی‪ :‬هدف نهایی حکومت اسالمی‪ ،‬حرکت بهسوی اهلل است‪.‬‬ ‫ملت ما در جریان تکامل انقالبی خود از غبارها و زنگارهای طاغوتی زدوده شد و از آمیزههای فکری‬ ‫بیگانه خود را پاک کرد و به مواضع فکری و جهانبینی اصیل اسالمی بازگشت‪.‬اکنون بر آن است که‬ ‫با موازین اسالمی‪ ،‬جامعه نمونه (اسوه) خود را بنا کند‪.‬بر چنین پایهای‪ ،‬رسالت قانون اساسی این‬ ‫است که زمینههای اعتقادی نهضت را عینیت بخشد و شرایطی را به وجود آورد که در آن انسان با‬ ‫ارزشهای واال و جهانشمول اسالمی پرورش یابد‪.‬قانون اساسی باتوجهبه محتوای اسالمی انقالب‬ ‫ایران که حرکتی برای پیروزی تمامی مستضعفین بر مستکبرین بود‪ ،‬زمینه تداوم این انقالب را در‬ ‫داخل و خارج کشور فراهم میکند؛ تا در گسترش روابط بینالمللی با دیگر جنبشهای اسالمی و‬ ‫مردمی میکوشد تا راه تشکیل امت واحد جهانی را هموار کند‪(.‬ان هذه أمتکم أمه واحده و أنا ربکم‬ ‫فاعبدون) و استمرار مبارزه در نجات ملل محروم و تحت ستم در تمامی جهان قوام یابد‪.‬باتوجهبه‬ ‫ماهیت این نهضت بزرگ‪ ،‬قانون اساسی تضمینگر نفی هر گونه استبداد فکری و اجتماعی و انحصار‬ ‫‪17‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫اقتصادی است و در خط گسستن از سیستم استبدادی و سپردن سرنوشت مردم به دست خودشان‬ ‫تالش میکند‪(.‬و وضع عنهم إصرهم و األغالل التی کانت علیهم) در ایجاد نهادها و بنیادهای سیاسی‬ ‫که خود پایه تشکیل جامعه است‪ ،‬بر اساس تلقی مکتبی‪ ،‬صالحان‪ ،‬عهدهدار حکومت و اداره مملکت‬ ‫میشوند (ان األرض یرثها عبادی الصالحون) و قانونگذاری که مبیِّن ضابطههای مدیریت اجتماعی‬ ‫است‪ ،‬بر مدار قرآن و سنت جریان مییابد؛ بنابراین نظارت دقیق و جدی از ناحیه اسالمشناسان عادل‬ ‫و پرهیزگار و متعهد (فقهای عادل)‪ ،‬امری محتوم و ضروری است و چون هدف از حکومت‪ ،‬رشد دادن‬ ‫انسان در حرکت بهسوی نظام الهی است (و إلی اهلل المصیر) تا زمینه بروز و شکوفایی استعدادها‬ ‫بهمنظور تجلی ابعاد خداگونگی انسان فراهم آید (تخلِّقوا بأخالق اهلل) که این امر جز در گرو مشارکت‬ ‫فعال و گسترده تمامی عناصر اجتماع در روند تحول جامعه نمیتواند باشد‪.‬باتوجهبه این جهت‪ ،‬قانون‬ ‫اساسی زمینه چنین مشارکتی را در تمام مراحل تصمیمگیریهای سیاسی و سرنوشتساز برای همه‬ ‫افراد اجتماع فراهم میسازد تا در مسیر تکامل انسان‪ ،‬هر فردی خود دستاندرکار و مسئول رشد و‬ ‫ارتقا و رهبری شود که این همان تحقق حکومت مستضعفین در زمین خواهد بود‪(.‬و نرید أن نمنِّ‬ ‫علی الذین استضعفوا فی األرض و نجعلهم أئمه و نجعلهم الوارثین)‬ ‫والیتفقیه عادل‬ ‫بر اساس والیت امر و امامت مستمر‪ ،‬قانون اساسی زمینه تحقق رهبری فقیه جامعالشرایطی را که از‬ ‫طرف مردم بهعنوان رهبر شناخته میشود (مجاری األمور بید العلماء باهلل األمناء علی حالله و حرامه)‬ ‫آماده میکند تا ضامن منحرف نشدن سازمانهای مختلف از وظایف اصیل اسالمی خود باشند‪.‬‬ ‫اقتصاد وسیله است نه هدف‬ ‫این تیتر خیلی مهمه دقت کن!‬ ‫در تحکیم بنیادهای اقتصادی‪ ،‬رفع نیازهای انسان در جریان رشد و تکامل او اصل است‪ ،‬نه همچون‬ ‫دیگر نظامهای اقتصادی تمرکز و تکاثر ثروت و سودجویی؛ زیرا در مکاتب مادی‪ ،‬اقتصاد خود هدف‬ ‫است و بدین جهت در مراحل رشد‪ ،‬اقتصاد عامل تخریب و فساد و تباهی میشود؛ ولی در اسالم‬ ‫اقتصاد وسیله است و از وسیله انتظاری جز کارایی بهتر در راه وصول به هدف نمیتوان داشت‪.‬با این‬ ‫انسانی‪1‬‬ ‫دیدگاه برنامه اقتصادی اسالمی‪ ،‬فراهمکردن زمینه مناسب برای بروز خالقیتهای متفاوت‬ ‫است و بدین جهت تأمین امکانات مساوی و متناسب‪ 2‬و ایجاد کار برای همه افراد‪ 3‬و رفع نیازهای‬ ‫ضروری‪ 4‬جهت استمرار حرکت تکاملی او بر عهده حکومت اسالمی است‪.‬‬ ‫پاراگراف آخر وظایف حکومت اسالمی رو گفته دقت کن!‬ ‫‪18‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫زن در قانون اساسی‬ ‫در ایجاد بنیادهای اجتماعی اسالمی‪ ،‬نیروهای انسانی که تاکنون در خدمت استثمار همهجانبه‬ ‫خارجی بودند‪ ،‬هویت اصلی و حقوق انسانی خود را باز مییابند و در این بازیابی‪ ،‬طبیعی است که‬ ‫زنان به دلیل ستم بیشتری که تاکنون از نظام طاغوتی متحمل شدهاند‪ ،‬استیفای حقوق آنان بیشتر‬ ‫خواهد بود‪.‬خانواده‪ ،‬واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان است (به تعریف‬ ‫خانواده دقت کن) و توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده که زمینهساز اصلی حرکت تکاملی و‬ ‫رشد یابنده انسان است‪ ،‬اصل اساسی بوده و فراهمکردن امکانات جهت نیل به این مقصود از وظایف‬ ‫حکومت اسالمی است‪.‬زن در چنین برداشتی از واحد خانواده‪ ،‬از حالت «شی بودن» یا «ابزار کار‬ ‫بودن» در خدمت اشاعه مصرفزدگی و استثمار خارج شده و ضمن بازیافتن وظیفه خطیر و پُر ارج‬ ‫مادری در پرورش انسانهای مکتبی‪ ،‬پیشآهنگ و همرزم مردان در میدانهای فعال حیات است و‬ ‫در نتیجه پذیرای مسئولیتی خطیرتر و در دیدگاه اسالمی ارزش و کرامتی واال خواهد داشت‪.‬‬ ‫ارتش مکتبی‬ ‫در تشکیل و تجهیز نیروهای دفاعی کشور توجه بر آن است که ایمان و مکتب‪ ،‬اساس و ضابطه‬ ‫باشد؛ بدین جهت ارتش جمهوری اسالمی و سپاه پاسداران انقالب در انطباق باهدف فوق شکل داده‬ ‫میشوند و نهتنها حفظ و حراست از مرزها بلکه با رسالت مکتبی‪ ،‬یعنی جهاد در راه خدا و مبارزه در‬ ‫راه گسترش حاکمیت قانون خدا در جهان را نیز عهدهدار خواهند بود‪(.‬و أعدِّوا لهم ما استطعتم من‬ ‫قوه و من رباط الخیل ترهبون به عدو اهلل و عدوکم و آخرین من دونهم)‬ ‫قضا در قانون اساسی‬ ‫مسئله قضا دررابطهبا پاسداری از حقوق مردم در خط حرکت اسالمی‪ ،‬بهمنظور پیشگیری از انحرافات‬ ‫موضعی در درون امت اسالمی امری حیاتی است؛ ازاینرو ایجاد سیستم قضایی بر پایه عدل اسالمی‬ ‫و متشکل از قضات عادل و آشنا به ضوابط دقیق دینی پیشبینیشده است‪.‬این نظام به دلیل‬ ‫حساسیت بنیادی و دقت در مکتبی بودن آن الزم است به دور از هر نوع رابطه و مناسبات ناسالم‬ ‫باشد‪(.‬و إذا حکمتم بین الناس أن تحکموا بالعدل)‬ ‫قوه مجریه‬ ‫قوه مجریه به دلیل اهمیت ویژهای که دررابطهبا اجرای احکام و مقررات اسالمی بهمنظور رسیدن به‬ ‫روابط و مناسباتعادالنه حاکم بر جامعه دارد و همچنین ضرورتی که این مسئله حیاتی در زمینهسازی‬ ‫‪19‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫وصول به هدف نهایی حیات خواهد داشت‪ ،‬بایستی راهگشای ایجاد جامعه اسالمی باشد؛ در نتیجه‬ ‫محصور شدن در هر نوع نظام دستوپاگیر پیچیده که وصول به این هدف را کُند و یا خدشهدار کند‪،‬‬ ‫از دیدگاه اسالمی نفی خواهد شد‪.‬بدین جهت نظام بوروکراسی که زائیده و حاصل حاکمیتهای‬ ‫طاغوتی است‪ ،‬بهشدت طرد خواهد شد تا نظام اجرایی با کارایی بیشتر و سرعت افزونتر در اجرای‬ ‫تعهدات اداری به وجوداید‪.‬‬ ‫بوروکراسی‪ :‬دیوانساالری در لغت‪ ،‬یک سیستم با کارکرد عقالنی و قانونمند است؛ اما در اصطالح‬ ‫سازمانی که در آن افراد غیرمنتخب وظیفه اداره سازمان را بر عهده دارند‪.‬‬ ‫وسایل ارتباطجمعی‬ ‫وسایل ارتباطجمعی (رادیو ‪ -‬تلویزیون) باید در جهت روند تکاملی انقالب اسالمی در خدمت اشاعه‬ ‫فرهنگ اسالمی قرار گیرد و در این زمینه از برخورد سالم اندیشههای متفاوت بهره جوید و از اشاعه‬ ‫و ترویج خصلتهای تخریبی و ضداسالمی پرهیز کند‪.‬پیروی از اصول چنین قانونی که آزادی و‬ ‫کرامت ابناء بشر را سرلوحه اهداف خود دانسته و راه رشد و تکامل انسان را میگشاید؛ بر عهده همگان‬ ‫است و الزم است که امت مسلمان با انتخاب مسئولین کاردان و مؤمن و نظارت مستمر بر کار آنان‬ ‫به طور فعاالنه در ساختن جامعه اسالمی به امید موفقیت در بنای نمونه اسالمی (اسوه) که بتواند‬ ‫الگویی برای مردم جهان باشد‪ ،‬مشارکت کنند‪(.‬و کذلک جعلنا أمه وسطاً لتکونوا شهداء علی الناس)‬ ‫نمایندگان‬ ‫مجلس خبرگان (قانون اساسی) متشکل از نمایندگان مردم‪ ،‬کار تدوین قانون اساسی را بر اساس‬ ‫بررسی پیشنویس پیشنهادی دولت و کلیه پیشنهادهایی که از گروههای مختلف مردم رسیده بود‬ ‫در دوازده فصل که مشتمل بر یکصد و هفتاد و پنج اصل است در طلیعه پانزدهمین قرن هجرت‬ ‫پیغمبر اکرم‪ ،‬بنیانگذار مکتب رهاییبخش اسالم با اهداف و انگیزههای مشروح فوق به این امید که‬ ‫این قرن‪ ،‬قرن حکومت جهانی مستضعفین و شکست تمامی مستکبرین شود‪ ،‬به پایان رساند‪.‬‬ ‫نکته چالشی‪ :‬تدوین قانون اساسی اولیه به عهده مجلس خبرگان بوده است‪.‬‬ ‫‪20‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫کدگذاری‬ ‫اصول‬ ‫* فصل اول‪ :‬عدد ‪1‬‬ ‫دبستان‪ :‬زبان و خط‬ ‫* فصل دوم‪ " :‬دال "‬ ‫سهم ملت (حقوق ملت)‬ ‫* فصل سوم‪ " :‬سین "‬ ‫چاه نفت و یا (چ) سهنقطه دارد مثل (پول) هم که سهنقطه‬ ‫* فصل چهارم‪( :‬چ)‬ ‫اقتصاد و امور مالی‬ ‫دارد‬ ‫حق حاکمیت ملت و قوای ناشی از آن‬ ‫* فصل پنجم‪ :‬پنجه حاکمیت و قوهها‬ ‫قوه مقننه‬ ‫* فصل ششم‪( :‬شین) مثل شرع و قانون‬ ‫شوراها‬ ‫* فصل هفتم‪ :‬شکل عدد هفت باز مشارکت و مشورت با همه‬ ‫رهبر یا شورای رهبری‬ ‫* فصل هشتم‪ :‬عدد ‪ 8‬خیمه فرماندهی نظام‬ ‫قوه مجریه‬ ‫* فصل نهم‪ :‬عدد ‪ 9‬مانند حرف (م)‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫* فصل دهم‪ :‬عدد ‪ 10‬مانند (خا)‬ ‫قوه‬ ‫در دادگاه یا به سالبه کشیدن مجرمان‬ ‫* فصل یازدهم‪ 11 :‬دو تا خط عمودی‬ ‫قضائیه‬ ‫صداوسیما‬ ‫* فصل دوازدهم‪ :‬آخرین فصل قانون سابق‬ ‫و دو اصل جدید اضافه شده‪:‬‬ ‫فصل سیزدهم‪ :‬شورایعالی امنیت ملی‬ ‫فصل چهاردهم‪ :‬بازنگری در قانون اساسی‬ ‫‪21‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫قانون اساسی جمهور اسالمی ایران‬ ‫فصل اول‬ ‫اصل اول‪ :‬حکومت ایران‪ ،‬جمهوری اسالمی است که ملت ایران بر اساس اعتقاد دیرینهاش به حکومت‬ ‫حق و عدل قرآن‪ ،‬در پی انقالب اسالمی پیروزمند خود به رهبری مرجع عالیقدر تقلید حضرت‬ ‫آیتاهللالعظمی امام خمینی‪ ،‬در همهپرسی دهم و یازدهم فروردینماه یک هزار و سیصد و پنجاه و‬ ‫هشت هجری شمسی با اکثریت ‪ 98/2 %‬کلیه کسانی که حق رأی داشتند‪ ،‬به آن رأی مثبت داد‪.‬‬ ‫اصل دوم‪ :‬جمهوری اسالمی‪ ،‬نظامی است بر پایه ایمان به‪( :‬پایههای ایمان نظام مهمه)‬ ‫‪ -1‬خدای یکتا (ال اله اال اهلل) و اختصاص حاکمیت و تشریع به او و لزوم تسلیم در برابر امر او‪.‬‬ ‫‪ -2‬وحی الهی و نقش بنیادین آن در بیان قوانین‪.‬‬ ‫‪ -3‬معاد و نقش سازنده آن در سیر تکاملی انسان بهسوی خدا‪.‬‬ ‫‪ -4‬عدل خدا در خلقت و تشریع‪.‬‬ ‫‪ -5‬امامت و رهبری مستمر و نقش اساسی آن در تداوم انقالب اسالمی‪.‬‬ ‫‪ -6‬کرامت و ارزش واالی انسان و آزادی توأم با مسئولیت او در برابر خدا که از راه‪:‬‬ ‫الف‪ -‬اجتهاد مستمر فقهای جامعالشرایط بر اساس کتاب و سنت معصومین سالماهلل علیهم اجمعین‪.‬‬ ‫ب‪ -‬استفاده از علوم و فنون و تجارب پیشرفته بشری و تالش در پیشبرد آنها‪.‬‬ ‫ج‪ -‬نفی هرگونه ستمگری و ستمکشی و سلطهگری و سلطهپذیری‪ ،‬قسط و عدل و استقالل سیاسی‪،‬‬ ‫اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و همبستگی ملی را تأمین میکند‪.‬‬ ‫نکته چالشی ‪ :‬استفاده از علوم و فنون روشی برای تأمین قسط‪ ،‬عدل و استقالل سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی و فرهنگی و همبستگی ملی است‪.‬‬ ‫اصل سوم‪ :‬دولت جمهوری اسالمی ایران موظف است برای نیل به اهداف مذکور در اصل دوم‪ ،‬همه‬ ‫امکانات خود را برای امور زیر به کار برد‪:‬‬ ‫‪ -1‬ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخالقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه مظاهر فساد‬ ‫و تباهی‪.‬‬ ‫‪ -2‬باالبردن سطح آگاهیهای عمومی در همه زمینهها با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانههای‬ ‫گروهی و وسایل دیگر‪.‬‬ ‫‪22‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫‪ -3‬آموزشوپرورش و تربیتبدنی رایگان برای همه‪ ،‬در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی‬ ‫‪ -4‬تقویت روح بررسی و تتبع و ابتکار در تمام زمینههای علمی‪ ،‬فنی‪ ،‬فرهنگی اسالمی از طریق‬ ‫تأسیس مراکز تحقیق و تشویق محققان‪.‬‬ ‫‪ -5‬طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب‪.‬‬ ‫‪ -6‬محو هرگونه استبداد و خودکامگی و انحصارطلبی‪.‬‬ ‫‪ -7‬تأمین آزادیهای سیاسی و اجتماعی در حدود قانون‪.‬‬ ‫‪ -8‬مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی خویش‪.‬‬ ‫‪ -9‬رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادالنه برای همه‪ ،‬در تمام زمینههای مادی و معنوی‪.‬‬ ‫‪ -10‬ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشکیالت غیرضرور‪.‬‬ ‫‪ -11‬تقویت کامل بنیه دفاع ملی از طریق آموزش نظامی عمومی برای حفظ استقالل و تمامیت ارضی‬ ‫و نظام اسالمی کشور‪.‬‬ ‫‪ -12‬پیریزی اقتصاد صحیح و عادالنه بر طبق ضوابط اسالمی‪ ،‬جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و بر طرف‬ ‫ساختن هر نوع محرومیت‪ ،‬در زمینههای تغذیه و مسکن و کار و بهداشت و تعمیم بیمه‪.‬‬ ‫‪ -13‬تأمین خودکفایی در علوم و فنون و صنعت و کشاورزی و امور نظامی و مانند اینها‪.‬‬ ‫‪ -14‬تأمین حقوق همهجانبه افراد از زن و مرد و ایجاد امنیت قضایی عادالنه برای همه و تساوی‬ ‫عموم در برابر قانون‪.‬‬ ‫‪ -15‬توسعه و تحکیم برادری اسالمی و تعاون عمومی بین همه مردم‪.‬‬ ‫‪ -16‬تنظیم سیاست خارجی کشور بر اساس معیارهای اسالم‪ ،‬تعهد برادرانه نسبت به همه مسلمانان‬ ‫و حمایت بیدریغ از مستضعفان جهان‪.‬‬ ‫اصل چهارم‪ :‬کلیه قوانین و مقررات مدنی‪ ،‬جزایی‪ ،‬مالی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اداری‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬نظامی‪ ،‬سیاسی‬ ‫و غیر اینها باید بر اساس موازین اسالمی باشد‪.‬این اصل بر تمامی یا عموم اصول قانون اساسی و‬ ‫قوانین و مقررات دیگر حاکم است و تشخیص این امر بر عهده فقهای شورای نگهبان است‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫در خصوص کدام اصل زیر در قانون اساسی تاکید شده که بر اطالق یا عموم همه‬ ‫اصول قانون اساسی حاکم است؟ (دبیری – اردیبهشت ‪)1403‬‬ ‫الف) اصل چهارم‪ -‬ابتنای کلیه قوانین و مقررات بر موازین اسالمی‬ ‫ب) اصل ششم‪ -‬اتکای امور کشور به آرای عمومی‬ ‫ج) اصل پنجم ‪ -‬والیت امر و امامت امت‬ ‫د) اصل پنجاه ششم ‪ -‬حق حاکمیت ملت بر سرنوشت اجتماعی خویش‬ ‫پاسخ گزینه ‪ :‬الف‬ ‫اصل پنجم‪ :‬در زمان غیبت حضرت ولیعصر"عجلاهلل تعالی فرجه" در جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬والیت‬ ‫امر و امامت امت بر عهده فقیه عادل و باتقوی‪ ،‬آگاه به زمان‪ ،‬شجاع‪ ،‬مدیر و مدبر است که طبق‬ ‫اصل یک صد و هفتم عهدهدار آن میشود‪.‬‬ ‫اصل ششم‪ :‬در جمهوری اسالمی ایران امور کشور باید با اتکا به آرای عمومی اداره شود‪.‬‬ ‫از راه انتخابات‪ :‬انتخاب رئیسجمهور‪ ،‬نمایندگان مجلس شورای اسالمی‪ ،‬اعضای شوراها و نظایر‬ ‫اینها‪ ،‬یا از راه همهپرسی در مواردی که در اصول دیگر این قانون معین میشود‪.‬‬ ‫اصل هفتم‪ :‬طبق دستور قرآن کریم (شاورهم فی االمر) و (و امرهم شوری بینهم)‬ ‫شوراها‪ :‬مجلس شورای اسالمی‪ ،‬شورای استان‪ ،‬شهرستان‪ ،‬شهر‪ ،‬محل‪ ،‬بخش‪ ،‬روستا و نظایر اینها از‬ ‫ارکان تصمیمگیری و اداره امور کشورند‪.‬موارد‪ ،‬طرز تشکیل و حدود اختیارات و وظایف شوراها را این‬ ‫قانون و قوانین ناشی از آن معین میکند‪.‬‬ ‫اصل هشتم‪ :‬در جمهوری اسالمی ایران دعوت به خیر‪ ،‬امربهمعروف و نهیازمنکر وظیفهای همگانی‬ ‫و متقابل برعهده مردم نسبت به یکدیگر‪ ،‬دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت است‪.‬شرایط‬ ‫و حدود و کیفیت آن را قانون معین میکند‪.‬‬ ‫الموُمنون و الموُمنات بعضهم اولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر‬ ‫اصل نهم‪ :‬در جمهوری اسالمی ایران آزادی و استقالل و وحدت و تمامیت اراضی کشور از یکدیگر‬ ‫تفکیکناپذیرند و حفظ آنها وظیفه دولت و آحاد ملت است‪.‬هیچ فرد یا گروه یا مقامی حق ندارد به‬ ‫نام استفاده از آزادی‪ ،‬به استقالل سیاسی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و نظامی و تمامیت ارضی‬ ‫‪24‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫ایران کمترین خدشهای وارد کند و هیچ مقامی حق ندارد به نام حفظ استقالل و تمامیت ارضی کشور‬ ‫آزادیهای مشروع را هر چند با وضع قوانین و مقررات‪ ،‬سلب کند‪.‬‬ ‫اصلدهم‪ :‬ازآنجاکه خانواده واحد بنیادی جامعهاسالمی است‪.‬همه قوانین و مقررات و برنامهریزیهای‬ ‫مربوط باید در جهت آسانکردن تشکیل خانواده‪ ،‬پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانوادگی‬ ‫بر پایه حقوق و اخالق اسالمی باشد‪.‬‬ ‫همه قوانین و مقررات و برنامهریزیهای مربوطه باید در جهت آسان کردن ‪..............‬‬ ‫باشد‪(.‬پرورشی – اردیبهشت ‪)1403‬‬ ‫د) آزادی‬ ‫ج) دفاع از کشور‬ ‫ب) تشکیل خانواده‬ ‫الف) تحصیل‬ ‫پاسخ ‪ :‬گزینه ب‬ ‫اصل یازدهم‪ :‬بهحکم آیة کریمه (ان هذه امتکم امة واحدة و أنا ربکم فاعبدون) همه مسلمانان یک‬ ‫امتاند و دولت جمهوری اسالمی ایران موظف است سیاست کلی خود را بر پایه ائتالف و اتحاد ملل‬ ‫اسالمی قرار دهد و کوشش پیگیر به عمل آورد تا وحدت سیاسی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی جهان اسالم‬ ‫را تحقق بخشد‪.‬‬ ‫اصل دوازدهم‪ :‬دین رسمی ایران اسالم و مذهب جعفری اثنیعشری است و این اصل الیاالبد‬ ‫غیرقابلتغییر است و مذاهب دیگر اسالمی اعم از حنفی‪ ،‬شافعی‪ ،‬مالکی‪ ،‬حنبلی و زیدی احترام کامل‬ ‫دارند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی‪ ،‬طبق فقه خودشان آزادند و در تعلیموتربیت دینی‬ ‫و احوال شخصی (ازدواج‪ ،‬طالق‪ ،‬ارث و وصیت) و دعاوی مربوط به آن در دادگاهها رسمیت دارند و‬ ‫در هر منطقهای که پیروان هر یک از این مذاهب اکثریت داشته باشند‪ ،‬مقررات محلی در حدود‬ ‫اختیارات شوراها با حفظ حقوق پیروان سایر مذاهب بر طبق آن مذهب خواهد بود‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫در خصوص کدام اصل قانون اساسی تصریح و تاکید شده که این اصل الی االبد غیر‬ ‫قابل تغییر است؟ (اموزگاری – اسفند ‪)1402‬‬ ‫الف) اصل هجدهم پرچم رسمی کشور‬ ‫ب) اصل پانزدهم زبان و خط رسمی کشور‬ ‫ج) اصل هفدهم مبدا تاریخ رسمی کشور‬ ‫د) اصل دوازدهم دین و مذهب رسمی کشور‬ ‫پاسخ ‪ :‬گزینه د‬ ‫اصل سیزدهم‪ :‬ایرانیان زرتشتی‪ ،‬کلیمی و مسیحی تنها اقلیتهای دینی شناخته میشوند که در‬ ‫حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصی و تعلیمات دینی بر طبق آیین‬ ‫خود عمل میکنند‪.‬‬ ‫اصل چهاردهم‪ :‬بهحکم آیه شریفه (ال ینهاکم اهلل عن الدین لم یقاتلوکم فی الدین و لم یخرجوکم‬ ‫من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الیهم ان اهلل یحب المقسطین) دولت جمهوری اسالمی ایران و‬ ‫مسلمانان موظفاند نسبت به افراد غیرمسلمان‪ ،‬بااخالق حسنه و قسط و عدل اسالمی عمل کنند و‬ ‫حقوق انسانی آنان را رعایت کنند‪.‬این اصل در حق کسانی اعتبار دارد که بر ضد اسالم و جمهوری‬ ‫اسالمی ایران توطئه و اقدام نکنند‪.‬‬ ‫زبان‪ ،‬خط‪ ،‬تاریخ و پرچم رسمی کشور‬ ‫فصل دوم‬ ‫اصل پانزدهم‪ :‬زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است‪.‬اسناد و مکاتبات و متون رسمی‬ ‫و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد؛ ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و‬ ‫رسانههای گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس‪ ،‬در کنار زبان فارسی آزاد است‪.‬‬ ‫‪26‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانههای گروهی و تدریس‬ ‫ادبیات آن ها در مدارس ‪.................‬است‪(.‬پرورشی – اردیبهشت ‪)1403‬‬ ‫ب) آزاد‬ ‫الف) ممنوع‬ ‫د) جایز‬ ‫ج) در کنار زبان فارسی ازاد است‬ ‫پاسخ‪ :‬گزینه ج‬ ‫اصل شانزدهم‪ :‬ازآنجاکه زبان قرآن و علوم و معارف اسالمی عربی است و ادبیات فارسی کامالً با آن‬ ‫آمیخته است این زبان باید پس از دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه در همه کالسها و در همه‬ ‫رشتهها تدریس شود‪(.‬از پایان دوره ابتدایی تا پایان متوسطه اجباریه دقت کن)‬ ‫اصل هفدهم‪ :‬مبدأ تاریخ رسمی کشور‪ ،‬هجرت پیامبر اسالم (صلیاهلل علیه و آله و سلم) است و‬ ‫تاریخ هجری شمسی و هجری قمری هر دو معتبر است؛ اما مبنای کار ادارات دولتی هجری شمسی‬ ‫است‪.‬تعطیل رسمی هفتگی روز جمعه است‪.‬‬ ‫اصل هجدهم‪ :‬پرچم رسمی ایران به رنگهای سبز و سفید و سرخ با عالمت مخصوص جمهوری‬ ‫اسالمی و شعار اهللاکبر است‪.‬‬ ‫حقوق ملت‬ ‫فصل سوم‬ ‫اصل نوزدهم‪ :‬مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ‪ ،‬نژاد‪ ،‬زبان‬ ‫و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود‪.‬‬ ‫اصل بیستم‪ :‬همه افراد ملت‪ ،‬اعم از زن و مرد‪ ،‬یکسان‪ ،‬در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق‬ ‫انسانی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسالم برخوردارند‪.‬‬ ‫اصل بیست و یکم‪ :‬دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسالمی تضمین‬ ‫نماید و امور زیر را انجام دهد‪:‬‬ ‫‪ -1‬ایجاد زمینههای مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او‪.‬‬ ‫‪ -2‬حمایت مادران‪ ،‬بهخصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند‪ ،‬و حمایت از کودکان بیسرپرست‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫‪ -3‬ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده‪.‬‬ ‫‪ -4‬ایجاد بیمه خاص بیوگان و زنان سالخورده و بیسرپرست‪.‬‬ ‫‪ -5‬اعطای قیمومیت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آنها در صورت نبودن ولی شرعی‪.‬‬ ‫❖ خطبهخط این اصل مهم بوده و بارها به شیوههای گوناگون مورد سؤال قرار گرفته است‪.‬‬ ‫در قانون اساسی به احیای حقوق مادی و معنوی کدام دسته از افراد زیر تأکید شده‬ ‫است؟‬ ‫الف) مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند‪.‬‬ ‫ب) کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار ندارند‪.‬‬ ‫ج) آنها که نیازمندترند به خصوص روستانشینان و کارگران‬ ‫د) زنان‬ ‫پاسخ گزینه ‪ :‬د‬ ‫اصل بیست و دوم‪ :‬حیثیت‪ ،‬جان‪ ،‬مال‪ ،‬حقوق‪ ،‬مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر‬ ‫در مواردی که قانون تجویز کند‪.‬‬ ‫اصل بیست و سوم‪ :‬تفتیش عقاید ممنوع است و هیچکس را نمیتوان بهصرف داشتن عقیدهای‬ ‫مورد تعرض و مؤاخذه قرار دارد‪.‬‬ ‫اصل بیست و چهارم‪ :‬نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند‪ ،‬مگر آن که مخل به مبانی اسالم‬ ‫یا حقوق عمومی باشد‪.‬تفصیل آن را قانون معین میکند‪.‬‬ ‫اصل بیست و پنجم‪ :‬بازرسی و نرساندن نامهها‪ ،‬ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی‪ ،‬افشای مخابرات‬ ‫تلگرافی و تلکس‪ ،‬سانسور‪ ،‬عدم مخابره و نرساندن آنها‪ ،‬استراق سمع و هر گونه تجسس ممنوع است‬ ‫مگر بهحکمقانون‪.‬‬ ‫اصل بیست و ششم‪ :‬احزاب‪ ،‬جمعیتها‪ ،‬انجمنهای سیاسی و صنفی و انجمنهای اسالمی یا‬ ‫اقلیتهای دینی شناخته شده آزادند‪ ،‬مشروط به این که اصول استقالل‪ ،‬آزادی‪ ،‬وحدت ملی‪،‬‬ ‫‪28‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫موازین اسالمی و اساس جمهوری اسالمی را نقض نکنند‪.‬هیچکس را نمیتوان از شرکت در آنها‬ ‫منع کرد یا به شرکت در یکی از آنها مجبور ساخت‪.‬‬ ‫اصل بیست و هفتم‪ :‬تشکیل اجتماعات و راهپیماییها‪ ،‬بدون حمل سالح‪ ،‬بهشرط آنکه مخل به‬ ‫مبانی اسالم نباشد آزاد است‪.‬‬ ‫اصل بیست و هشتم‪ :‬هر کس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسالم و مصالح‬ ‫عمومی و حقوق دیگران نیست برگزیند‪.‬دولت موظف است با رعایت نیاز جامعه به مشاغل گوناگون‪،‬‬ ‫برای همه افراد امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی را برای احراز مشاغل ایجاد کند‪.‬‬ ‫نکته چالشی‪ :‬در قانون اساسی دولت در رابطه با برخورداری از حق شغل به ایجاد شرایط‬ ‫مساوی برای همه افراد مکلف است‪.‬‬ ‫اصل بیست و نهم‪ :‬برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی‪ ،‬بیکاری‪ ،‬پیری‪ ،‬ازکارافتادگی‪،‬‬ ‫بیسرپرستی‪ ،‬در راه ماندگی‪ ،‬حوادث و سوانح‪ ،‬نیاز به خدمات بهداشتی درمانی و مراقبتهای پزشکی‬ ‫بهصورت بیمه و غیره‪ ،‬حقی است همگانی و دولت موظف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی‬ ‫و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم‪ ،‬خدمات و حمایتهای مالی فوق را برای یکیک افراد کشور‬ ‫تأمین کند‪.‬‬ ‫نکته چالشی‪ :‬برای برخورداری از حق تأمین اجتماعی دولت از درآمدهای عمومی و‬ ‫مشارکت مردمی استفاده میکند‪.‬‬ ‫در رابطه با کدام یک از حقوق زیر در قانون اساسی به درآمدهای حاصل از مشارکت‬ ‫مردم به عنوان منبع تأمین مالی اشاره شده است؟ (دبیری – اردیبهشت ‪)1403‬‬ ‫الف) تأمین وسایل آموزش و پرورش‬ ‫ب) برخورداری از تامین اجتماعی‬ ‫ج) تأمین نیاز جامعه به مشاغل گوناگون‬ ‫د) تامین مسکن مناسب با نیاز‬ ‫پاسخ گزینه ‪ :‬ب‬ ‫‪29‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫اصل سیام‪ :‬دولت موظف است وسایل آموزشوپرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره‬ ‫متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیالت عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان‬ ‫گسترش دهد‪(.‬این اصل خیلی مهمه چندین بار سؤال وامده)‬ ‫دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا ‪...................‬‬ ‫فراهم سازد‪(.‬پرورشی – اردیبهشت ‪)1403‬‬ ‫ب) پایان دوره آموزشی‬ ‫الف) مرحله خواندن و نوشتن‬ ‫د) پایان دوره متوسط‬ ‫ج) پایان دوره راهنمایی‬ ‫پاسخ ‪ :‬گزینه د‬ ‫‪30‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫کوتاه پاسخ اصل ‪ 1‬تا ‪30‬‬ ‫‪ )1‬حکومت ایران چه نوع حکومتی است؟ جمهوری اسالمی‬ ‫‪ )2‬حکومت جمهوری اسالمی ایران چگونه و در چه تاریخی انتخاب شد؟ از طریق همهپرسی‬ ‫و در تاریخ ‪ 10‬و ‪ 11‬فروردین ‪1358‬‬ ‫‪ )3‬جمهوری اسالمی ایران کرامت و ارزش واالی انسانی و آزادی توأم با مسئولیت او در‬ ‫برابر خدا را از چه راهی تأمین میکند؟‬ ‫‪ )1‬اجتهاد مستمر فقهای جامعالشرایط بر اساس کتاب و سنت‬ ‫‪ )2‬استفاده از علوم و فنون و تجارب پیشرفته بشری و تالش در پیشبرد آنها‬ ‫‪ )3‬نفی هر گونه ستمگری و ستمکشی و سلطهگری و سلطهپذیری‪ ،‬قسط و عدل و‬ ‫استقالل سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی‬ ‫‪ )4‬ایجاد محیط مساعد برای رشد و فضایل اخالقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه‬ ‫مظاهر فساد و تباهی وظیفه چه نهادی است؟ دولت‬ ‫‪ )5‬دولت جمهوری اسالمی ایران چگونه سطح آگاهیهای عمومی در همه زمینهها را باال‬ ‫میبرد؟ با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانههای گروهی و‪...‬‬ ‫‪ )6‬در جمهوری اسالمی ایران سیاست خارجی کشور بر اساس چه معیاری تنظیم میشود؟‬ ‫معیارهای اسالمی‬ ‫‪ )7‬کلیه قوانین و مقررات مدنی‪ ،‬جزایی‪ ،‬مالی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اداری‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬نظامی‪ ،‬سیاسی‬ ‫و غیر اینها باید بر چه اساسی باشد؟ موازین اسالمی‬ ‫‪ )8‬تشخیص اسالمی بودن قوانین بر عهده کیست؟ فقهای شورای نگهبان‬ ‫‪ )9‬در جمهوری اسالمی ایران والیت امر و امامت امت بر عهده کیست؟ فقیه عادل و باتقوی‪،‬‬ ‫آگاه به زمان‪ ،‬شجاع‪ ،‬مدیر و مدبر‬ ‫‪ )10‬ارکان تصمیمگیری و اداره امور کشور کدام است؟ شوراها‬ ‫‪ )11‬در جمهوری اسالمی ایران امربهمعروف و نهیازمنکر چگونه وظیفهای است؟ همگانی‪،‬‬ ‫بر عهده مردم و سهجانبه‬ ‫مردم نسبت به یکدیگر‬ ‫‪‬‬ ‫دولت نسبت به مردم‬ ‫‪‬‬ ‫مردم نسبت به دولت‬ ‫‪‬‬ ‫‪31‬‬ ‫دانش اجتماعی و قانون اساسی ‪................................................................................................................‬‬ ‫‪ )12‬در جمهوری اسالمی ایران حفظ آزادی و استقالل و وحدت و تمامیت اراضی کشور‬ ‫وظیفه کیست؟ دولت و آحاد ملت‬ ‫‪ )13‬دین رسمی ایران کدام است؟ اسالم و مذهب جعفری اثنیعشری‬ ‫‪ )14‬مذاهب آزاد دیگر در ایران کداماند؟ حنفی‪ ،‬شافعی‪ ،‬مالکی‪ ،‬حنبلی و زیدی‬ ‫‪ )15‬زبان و خط رسمی مردم ایران کدام است؟ فارسی؛ اما استفاده از زبانهای محلی در‬ ‫رسانهها و مطبوعات در کنار زبان فارسی آزاد است‪.‬‬ ‫‪ )16‬کدام مورد در قانون اساسی مطلق است؟ ممنوع بودن تفتیش عقاید‪(.‬یعنی با حکم قانون‬ ‫هم نمیتوان این کار را انجام داد‪ ،‬اما و اگر نداره )‬ ‫‪ )17‬نشریات و مطبوعات در چه صورت در بیان مطالب آزادند؟ مخل مبانی اسالم و حقوق‬ ‫عمومی نباشند‪.‬‬ ‫‪32‬‬  ‫‪............................................................................................................................................‬نوین استخدام‬ ‫تست های اصل ‪ 1‬تا ‪30‬‬ ‫‪ -1‬از کدام مورد زیر در قانون اساسی با عنوان واحد بنیادین جامعه اسالمی تعبیر شده‬ ‫است؟ (دبیری ‪)1402‬‬ ‫ب) تمامیت ارضی‬ ‫الف) خانواده‬ ‫د) وحدت ملی‬ ‫ج) شوراها‬ ‫پاسخ‪ :‬گزینه الف ‪ -‬خانواده واحد بنیادی جامعه اسالمی است‪.‬‬ ‫‪ -2‬بر اساس اصل شانزدهم قانون اساسی‪ ،‬تدریس زبان عربی در کدام مقطع تحصیلی‬ ‫الزامی است؟ (آموزگاری ‪)1402‬‬ ‫ب) دوره ابتدایی‬ ‫الف) دوره دانشگاه در کلیه رشتهها‬ ‫د) دوره دوم متوسطه‬ ‫ج) پس از دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه‬ ‫پاسخ‪ :‬گزینه ج ‪ -‬زبان عربی باید پس از دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه در همه کالسها و در‬ ‫همه رشتهها تدریس شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬کدام مورد از حقوق ملت‪ ،‬موضوع فصل سوم قانون اساسی به طور مطلق و بدون هرگونه‬ ‫قیدی بیان شده است؟ (دبیری ‪)1402‬‬ ‫د) آزادی تشکل‬ ‫ج) آزادی مطبوعات‬ ‫ب) آزادی عقیده‬ ‫الف) آزادی اجتماعات‬ ‫پاسخ‪ :‬گزینه ب ‪ -‬تفتیش عقاید ممنوع است و هیچکس را نمیتوان بهصرف داشتن عقیدهای مورد‬ ‫تعرض و مؤاخذه قرار دارد‪.‬‬ ‫‪ -4‬طبق قانون اساسی‪ ،‬کدام مورد جزو وظایف دول