Copy of FILIPINO SA PILING LARANGAN.pdf

Mga Halimbawa: Akademikong sanaysay, FILIPINO: COURSE MATERIAL 1 Pamanahong papel, Konseptong papel, Tesis, AKADEMIKONG PAGSULAT Disertasyon, Abstrak, Pagsasaling-wika,...

Mga Halimbawa: Akademikong sanaysay, FILIPINO: COURSE MATERIAL 1 Pamanahong papel, Konseptong papel, Tesis, AKADEMIKONG PAGSULAT Disertasyon, Abstrak, Pagsasaling-wika, Panunuring Pampanitikan, Mga Form na Pang-administratibo - Ito ay isang uri ng intelektwal na sulatin. - Isinasagawa sa isang akademikong institusyon. Mga Katangian ng Akademikong Pagsulat - Masinop at sistematikong pagsulat. ❑ Pormal - Hindi ginagamitan ng mga - Nangangailangan ng mas mataas na antas ng impormal o balbal na salita, maliban na kasanayan. lamang kung ito ang paksa ng mismong Ang akademikong pagsulat ay isinasagawa sa isang sulatin. akademikong institusyon kung saan kinakailangan ❑ Obhetibo - Layunin nitong pataasin ang ang mataas na antas ng kasanayan sa pagsulat antas ng intelektwal ng mga mag-aaral sa (Garcia, 2017). Ayon pa kay Arrogante, ang pagbuo pagbasa at pagsulat ng iba’t ibang disiplina ng akademikong sulatin ay nakadepende sa kritikal o larangan. (Alejo, et al, 2005) na pagbasa ng isang indibidwal. ❑ May paninindigan – Naglalaman ng pag- Kinikilala sa ganitong uri ng pagsulat ang husay ng aaral o mahalagang impormasyon na dapat manunulat dahil may kakayahan siyang mangalap idinudulog o dinidipensahan, binibigyang- ng mahahalagang impormasyon, mag-organisa ng katwiran, ipinaliliwanag, ipinahahayag ang mga ideya, lohikal mag-isip, mahusay magsuri, kahalagahan marunong magpahalaga sa orihinalidad ng gawa, at may inobasyon, at kakayahang gumawa ng sintesis -Sapagkat ang nilalaman nito ay (Garcia, 2017). mahalagang impormasyon na dapat dinidipensahan, ipinaliliwanag, at Batay sa mga nasabi tungkol sa akademikong binibigyang-katwiran. pagsulat, mahihinuha na agad na pormal ang wikang ginagamit dito. Sapagkat pormal ang wika, mahigpit ❑ May pananagutan – mahalagang ito sa pagtingin sa wastong gamit ng mga bantas at matutunan ang pagkilala sa mga ng mismong salita. Iniiwasan sa mga ganitong uri ng sangguniang pinaghanguan ng mga pagsulat ang pagpapaikli ng mga salita (text o impormasyon. - Ang plagyarismo shortened version), maging ang mga balbal na salita, (plagiarism) ay isang kasalanang may conyo words, gay lingo, at iba pang hindi takdang kaparusahan sa batas nasasailalim sa kategorya ng pormal na wika. ❑ May kalinawan – ang pagpapahayag ay Kinakailangang ang nilalaman ng akademikong direktibo at sistematiko. sulatin ay nakatuon sa pagbibigay ng wastong impormasyon sa mambabasa. THE BOOK LOUNGE PH | 1  Konsepto ng Akademikong Pagsulat ayon kay Mga Dapat Tandaan: Karen Gocsik (2004) ❖ Bago sumulat (prewriting) - Ginagawa ng mga iskolar at para sa mga iskolar. - Brainstorming -Nakalaan sa mga paksa at mga tanong na - Malayang mag-isip at magtala ng mga kaalaman kinagigiliwan ng akademikong komunidad. at karanasan - Dapat maglahat ng importanteng argumento. - Desisyon ng uri ng sulatin, layunin, estilo Mga Layunin sa Pagsasanay sa Akademikong ❖ Habang Sumusulat (actual writing) Pagsulat - Unang borador (draft) - Tuon ang halaga ng paksa, kabuluhan ng pag- ❖ Makapagsagawa ng wastong pangangalap ng aaral, lohika sa loob ng sulatin mga impormasyon at malikhaing pagsasagawa ng - Feedback ulat. ❖ Pagkatapos Sumulat (post writing) - Isinasagawa ang mga pagbabago sa pamamagitan ❖ Nagagamit ang mga kasanayan sa pagbasa sa ng pagdaragdag, pagkakaltas, at iba pa - pagsusuri ng iba’t ibang uri ng teksto na magagamit Pagtutuunan ang mekaniks ng sulatin gaya ng sa mga gawain ng akademikong pagsulat. baybay, bantas, gramatika ❖ Natatalakay ang paksa ng mga naisagawang pag- aaral ayon sa pananaw ng may-akda kasabay rin Mga Bahagi ng Teksto ang pag-unawa ng mag-aaral bilang mambabasa. ❖ Panimula - Ang bahaging ito ay nararapat na ❖ Nakapagsusuri at nakabubuo ng wastong maging kawili-wili upang sa simula pa lamang ay konsepto mula sa tinalakay na paksa ng mga mahikayat na ang mambabasa na tapusin ang naisagawang pag-aaral. buong teksto. ❖ Malinang ang kasanayan ng mga mag-aaral para makasulat ng iba’t ibang anyo ng akademikong ❖ Katawan - Dito dapat matagpuan ang wastong sulatin. paglalahad ng mga detalye at kaisipang nais ipahayag. ❖ Matukoy na ang akademikong pagsulat ay isang kurso na lumilinang sa pagiging inobatibo ng mga -May kaisahan at ugnayan ang mga kaisipan. mag-aaral sa pagkakaroon ng mataas na pagkilala -Pagpili ng organisasyon, pagbabalangkas ng sa edukasyon. nilalaman, paghahanda sa transisyon ng talataan. ❖ Napahahalagahan at naiingatan ang mga ❖ Wakas - Kailangan makapag-iwan ng kakintalan nagawang sulatin sa pamamagitan ng paggawa ng sa isip ng mambabasa na maaaring magbigay-buod portfolio. sa paksang tinalakay o mag-iiwan ng isang Ang Proseso ng Pagsulat makabuluhang pag-iisip at repleksyon. Ang PAGSULAT - Ito ay isang pagtuklas. (Edward Albee). Ito ay daan upang magamit o madebelop ang kasanayan sa pagbasa at mataas na antas ng pag-iisip. Ito ay sistema ng komunikasyong interpersonal na gumagamit ng simbolo at isinasalin gamit ang papel at panulat. THE BOOK LOUNGE PH | 2 FILIPINO: COURSE MATERIAL 2 2014). Ginagamit sa kursong inhenyeriya, ulat sa sikolohiya, at agham. Ito ay para sa kwantitatibong PAGSULAT NG ABSTRAK, SINTESIS, AT BIONOTE pananaliksik. Ang etimolohiya ng salitang abstrak ay hango sa wikang Latin na abstractus na ang ibig sabihin ay MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG ABSTRAK extract from o drawn away (Harper, 2016). Ibig Ang pagsulat ng abstrak ay nakadepende sa papel ng pag-aaral na iyong susuriin. Gaya nga ng sabihin ginagamit ang abstrak bilang buod nabanggit na, marapat na alam mo ang uri ng (summary) ng isang akademikong sulatin, partikular pananaliksik o pag-aaral nang sa gayon ay malinaw na ng pananaliksik. Kadalasan itong naglalaman ng rin sa iyo ang uri ng abstrak na iyong isusulat. kaligiran ng pag-aaral, saklaw, pamamaraan, Gayunpaman, narito ang pangkalahatang mga resulta, at kongklusyon (Koopman, 1997). hakbang sa pagsasagawa at pagsulat ng isang Kadalasan, ito ang unang mababasa sa isang papel abstrak: pananaliksik. Binibigyan kasi nito ng ideya tungkol sa naging kabuuan ng pananaliksik ang sinumang ❖ Magsaliksik ng mga papelpananaliksik ayon sa kinawiwilihan mong mga paksa o interes. babasa. At bilang pagtugon sa kahulugan nito, ❖ Basahin at unawain ang buong papel. Huwag kailangan ng maingat na pagextract o pagkuha ng kalimutang pagtuunan ang sinabi sa layunin, saklaw mahahalagang impormasyon na magpapakilala sa at delimitasyon, metodolohiya, resulta, kabuuan ng pananaliksik na ginawa. kongklusyon, at rekomendasyon, gayundin ang Tandaan, ang pananaliksik ay tumatalakay sa tukoy ibang bahagi. na paksa at sinisimulan ang pagsusulat sa simula ng ❖ Siyasatin kung may kohesyon ang lahat ng mga pag-aaral. Samantalang ang abstrak ay bahagi sa kabuuan. nangangailangan muna ng pagsusuri ng buong ❖ Siyasatin din kung nagamit ang mga nakalagay sa dokumento bago ito maisulat. Nakatutulong ang bibliyograpiya. abstrak upang mabilis na makapagpasya ang ❖ Isulat ang mahalagang lagom mula sa paksa, mambabasa kung tumutugon ba ang pananaliksik sa kahalagahan, hanggang sa implikasyon sa kanilang interes, gayundin upang mabilis na mambabasa. ❖ Binubuo lamang ng 200-500 salita. maunawaan ang sentral ng teksto (tl.spacqroo.org). PAGSULAT NG SINTESIS MGA URI NG ABSTRAK Ang salitang ito ay nagmula sa salitang Griyego na synthitenai na ang ibig sabihin ay ‘put together’ o ❖Deskriptibo – inilalarawan sa mga mambabasa ‘combine’ (Harper, 2016). Samakatuwid, ang ang mga pangunahing ideya ng teksto. Binibigyang- paggawa ng isang sintesis ay nagagamit sa mga pansin ang kaligiran, layunin, at paksa ng papel at pagkakataon na masyadong mahaba ang paksang HINDI pa ang pamamaraan, resulta, at kongklusyon pinag-uusapan (halimbawa isang aklat o isang (The University of Adelaide, 2014). Ito ay para sa buong serye). Binubuod nito ang mahahalagang mga kwalitatibong pananaliksik at karaniwang bahagi gaya ng kahulugan, layunin, at kongklusyon. ginagamit sa mga kursong agham-panlipunan, mga sanaysay sa sikolohiya, at humanidades. (Garcia, Sapagkat limitado ang oras sa mga pagtalakay sa maraming paksa, malaki ang maitutulong ng sintesis 2017) upang maunawaan ng mambabasa ang isang ❖Impormatibo – ipinahahayag sa mga mambabasa malawak na paksa o mahabang babasahin o ang mahahalagang punto ng teksto, nilalagom ang panoorin, sapagkat nalalagom o nabubuod na ito ng kaligiran, layunin, paksa, metodolohiya, resulta, at sintesis. Sa madaling salita, ang sintesis ay ang kongklusyon ng papel (The University of Adelaide, pagsasama-sama ng mga impormasyon, THE BOOK LOUNGE PH | 3 mahahalagang punto, at ideya upang mabuod ang matimbang ang katotohanan at opinyon, at mag- mahabang paksa. iiwan ng malinaw na kakintalan sa makababasa. Makabuluhang akademikong sulatin ito dahil hindi PAGSULAT NG BIONOTE lamang nito mahahasa ang iyong kritikal na pag-iisip kundi magiging mulat ka rin sa mga mahahalagang Ang bionote ay isang maikling tala ng isyu sa lipunan. Naniniwala rin si G.P. Shultz na pagkakakilanlan sa pinakamahahalagang katangian kailangang pumili ng papanigan upang hindi ng isang tao batay sa kaniyang mga nagawa (Garcia, matulad sa isang taong naglalakad sa gitna ng 2017). Kalimitan itong naririnig na binabasa upang magkasalubong na daan. ipakilala ang napiling tagapagsalita sa mga programa. Ginagamit din ang bionote sa Ayon pa sa artikulong “How to Write a Position paglalathala ng mga journal, magazine, antolohiya, Paper” ni Grace Fleming, ang posisyong papel ay ang at iba pang publikasyon na nangangailangan ng pagsali o pagsuporta sa katotohanan ng isang pagpapakilala ng manunulat o sinumang kailangan kontrobersyal na isyu sa pamamagitan ng pagbuo ng pangalanan. isang kaso o usapin para sa inyong pananaw o posisyon. Tulad ng debate, Ngunit hindi ito basta- MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG basta inilalabas sa publiko hangga’t hindi nasisiyasat BIONOTE nang husto ng sumulat na maaaring nag-iisa o may Sapagkat ang bionote ay isang uri ng Akademikong mga kasama. Sulatin, mahalaga na malaman mo kung ano ang mga pamatayan sa pagsulat nito. Tandaan ang mga Ito rin ay angkop sa mga kontekstong sumusunod: nangangailangan ng komprehensibong impormasyon upang lubos na maipaliwanag ang 1. Dapat maikli lang ang nilalaman. pananaw ng sumulat. Ayon naman sa artikulo ng 2. Palaging ginagamit ang ikatlong panauhan sa Elcomblus, ito ay karaniwang ginagamit sa pagtukoy sa taong inilalarawan sa bionote. pampolitikong kampanya, mga organisasyon ng 3. Isaalang-alang ang mambabasa o tagapakinig sa gobyerno, sa mundo ng diplomasya, at mga hakbang gagawing bionote. na naglalayong baguhin ang mga pagpapahalaga ng 4. Bigyang-diin ang mahahalagang impormasyon. komunidad at organizational branding o imahen ng Gamitin ang pyramid style sa pagsulat ng bionote – naglalayon itong maglatag ng mga katibayan na magsimula sa pinakabagong natamong karangalan sumusuporta sa pinapanigang argumento. hanggang sa pinakamaliit na detalye ng kaniyang buhay. MGA KATANGIAN NG POSISYONG PAPEL 5. Bigyang-halaga lamang ang mga angkop na Matatawag na posisyong papel ang isang sulatin kasanayan o katangian ng panauhin. ayon sa Elcomblus kung nagtataglay ng mga 6. Maging tapat sa paglalahad ng susulating sumusunod: impormasyon. 1. Depinadong Isyu – Ang mga posisyong papel ay hinggil sa mga koontrobersyal na isyu, mga bagay FILIPINO: COURSE MATERIAL 3 na pinagtatalunan ng tao. Ang isyu ay maaaring mula sa isang partikular na okasyon o sa isang PAGSULAT NG POSISYONG PAPEL nagaganap na debate. 2. Klarong Posisyon – Liban sa pagbibigay- Ang posisyong papel ay isang sanaysay na kahulugan sa isyu, kailangang mailahad mo nang nagpapaliwanag ng panig na sinasang-ayunan ng malinaw ang iyong posisyon hinggil doon. Minsan, may-akda hinggil sa kontrobersyal na usapin sa iba’t ang posisyon ay kwalipayd upang maakomodeyt ibang larangan. Kailangang maingat na mailahad ang ang mga nagsasalungatang argumento, ngunit pangunahing at mga pantulong na ideya, hindi maaari ang posisyong malabo o ang desisyon. THE BOOK LOUNGE PH | 4 3. Mapangumbinsing Argumento – Hindi maaaring 2. Magsagawa ng Paunang Pananaliksik ipagpilitan mo lamang ang iyong paniniwala. Upang Ang paunang pananaliksik ay kinakailangan upang makumbinsi ang mga mambabasa, kailangang matukoy kung ang katibayan ay magagamit upang mong magbigay ng matalinong pangangatwiran at suportahan ang iyong paninindigan. Maaaring solidong ebidensya upang suportahan ang iyong gumamit ng mga datos mula sa Internet, ngunit posisyon. tiyaking magmumula ito sa mga mapagkakatiwalaang web site, tulad ng mga MGA KATANGIAN NG POSISYONG PAPEL educational site (.edu) ng mga institusyong akademiko at pampananaliksik at mga site ng Kailangan mo ring maisaalang-alang ang mga gobyerno (.gov), upang mahanap ang mga posibleng nagsasalungatang argumento na propesyonal na pag-aaral at mga estadistika. maaaring mong sangayunan o kontrahin. Mahalaga ring magtungo sa silid-aklatan o kaya ay a. Matalinong Katwiran – Upang matiyak na sa mga elibrary at gumamit ng mga nailathala nang masusundan ng mambabasa ang isang argumento, mga pag-aaral patungkol sa iyong paksa. kailangang malinaw na maipaliwanag ang mga pangunahing puntong sumusuporta sa posisyon. 3. Hamunin ang Iyong Sariling Paksa b. Solidong Ebidensya – kailangan ding magbanggit Kailangang alamin at unawain ang kabaligtarang ng iba’t ibang uri ng ebidensyang sumusuporta sa pananaw bukod pa sa nalalaman mo tungkol sa iyong posisyon. Ilan sa mga ito ang anekdota, iyong paksa upang mapagtibay ang iyong kaalaman awtoridad at estadistika. at paninindigan sa iyong isusulat na posisyong c. Kontra-argumento – kailangan mo ring isaalang- papel. alang ang mga salungatang pananaw na maaaring iakomodeyt o pabulaanan. Alamin ang lahat ng posibleng mga hamon na maaari mong makuha bilang suporta sa iyong mga 4. Angkop ang Tono – isang hamon para sa mga pananaw. Dapat harapin at kilalanin sa iyong manunulat ng posisyong papel ang pagpili ng tono posisyong papel ang mga kasalungat na posisyon at sa pagsulat na nagpapahayag nang sapat ng gumamit ng mga kontraargumento (datos, opinyon, kanilang mga damdamin at hindi nagsasara ang estadistika, at iba pa) upang pahinain ang tindig ng komunikasyon. mga ito. Sa kadahilanang ito, dapat mong maisa-isa ang mga argumento para sa mga kasalungat na ANG PROSESO NG PAGSULAT posisyon, ilahad ang mga argumentong ito sa isang Sundan ang tinalakay ni Grace Fleming na mga obhetibong paraan, at tukuyin kung bakit hindi hakbang sa pagsulat ng posisyong papel. tumpak ang mga ito. 1. Pagpili ng Paksa Batay sa Interes Pumili ng paksa ayon sa iyong interes upang Makatutulong din ang pagguhit ng isang linya sa mapadali ang pagpapatibay ng iyong paninindigan gitna ng isang pirasong papel, ilista ang iyong mga o posisyon. punto na sang-ayon sa iyong posisyon sa isang bahagi at mga kasalungat na punto naman sa Kinakailangan ang ganito upang sa kabila ng kabilang bahagi. Pagkatapos ay tayain kung anong pagiging mahirap ng pagsulat ay hindi ka posisyon ba talaga ang mas mahusay. mawawalan ng gana o panghihinaan ng loob dahil gusto mo ang iyong paksa. Mas malawak din ang 4.Magpatuloy Upang Mangolekta ng nagagawang pananaliksik ng mga datos, opinyon, Sumusuportang Katibayan Matapos matukoy na estadistika, at iba pang mga anyo ng mga katibayan ang iyong posisyon ay makatitindig na at ang kapag nasa iyong interes ang paksa dahil nagiging kasalungat na posisyon (sa iyong opinyon) ay mas mas bukas ang isipan sa mga bagong ideya. mahina kaysa sa iyong sariling posisyon, ikaw ay handa na sa iyong pananaliksik. Pumunta sa aklatan THE BOOK LOUNGE PH | 5 at maghanap ng mas maraming mapagkukunan ng Replektibong Sanaysay datos. Kahulugan: Ang replektibong sanaysay ay isang Maaari ding magsama ng opinyon ng isang anyo ng sulating pasalaysay na nakatuon sa dalubhasa o eksperto sa paksa (tulad ng mga doktor, pagsusuri ng salaysay na inilatag ng manunulat abogado, o propesor). Gayundin ng mga personal na para sa mambabasa. karanasan mula sa isang kaibigan o miyembro ng Kahulugan: Ito ay pumapaksa sa mga pamilya, personal na salaysay ng ibang tao, at iba pa pangkaraniwang isyu, pangyayari, o karanasan na na maaaring makaantig sa damdamin ng hindi na nangangailangan pa ng mahabang pag- mambabasa. aaral. 5. Lumikha ng Balangkas Katangian: May kalayaan ang pagtalakay sa mga Narito ang isang halimbawa kung paano puntong nilalaman na karaniwan ay mula sa babalangkasin ang isang posisyong papel: karanasan ng manunulat o pangyayaring kanyang a. Ipakilala ang iyong paksa gamit ang maikling nasaksihan. paglalahad ng pangkaligirang impormasyon (background information). Gumawa ng pahayag ng Layunin: Bigyang-katwiran, ipaliwanag, o suriin ang tesis na iginigiit ang iyong posisyon. partikular na sanaysay at palutangin ang halaga b. Itala ang mga posibleng kasalungat na pananaw nito o ang maidudulot nito, depende sa layon ng ng iyong posisyon. manunulat, sa buhay ng tao, at sa lipunan. c. Ipakita rin ang mga sumusuportang punto ng mga kasalungat na pananaw ng iyong posisyon. Mga Bahagi d. Pangatwiranang pinakamahusay at nakatatayo Panimula: Pagpapakilala o pagpapaliwanag ng pa rin ang iyong posisyon sa kabila ng mga inilahad paksa o gawain. na mga kontra-argumento. e. Ibuod ang iyong argumento at muling igiit ang Katawan: Naglalaman ng malaking bahagi ng iyong posisyon. Sa pagsulat ng posisyong papel, salaysay, obserbasyon, realisasyon, at natutuhan. ipahayag ang iyong opinyon nang may paninindigan at kasinupan sa impormasyon. Maging matatag sa Kongklusyon: Mailalabas ang punto at kahalagahan paninindigan, subalit panatilihin ang pagiging ng isinalaysay na pangyayari o isyu. magalang. Iparating ang iyong mga punto at patunayan ang mga ito gamit ang mga ebidensiya. Wakas: Ano ang ambag ng naisulat sa pagpapabuti ng katauhan at kaalaman para sa lahat. FILIPINO: COURSE MATERIAL 4 Lakbay-Sanaysay PAGSULAT NG SANAYSAY Kahulugan: Ang lakbay-sanaysay ay nagtataglay ng mga pahayag tungkol sa karanasan sa paglalakbay. Sanaysay Kahulugan: Ang sanaysay ay isang anyo ng Karaniwang pumapaksa sa magagandang tanawin, pagsasalaysay na mas maikli kumpara sa ibang tagpo, at iba pang mga karanasan sa paglalakbay. anyo nito tulad ng nobela at maikling kwento. Maaaring magbigay ng impormasyon ukol sa mga Katangian: May tahas na paglalaman ng pananaw, karanasang di kanais-nais o hindi nagustuhan ng pagsusuri, at opinyon ng manunulat sa isang manunulat sa kanyang paglalakbay. pangyayari o isyu na nakapukaw ng kaniyang interes o damdamin. THE BOOK LOUNGE PH | 6 Katangian: Paano Isulat? Dapat makapagdulot ng matinding pagnanais sa Pumili ng paksa ayon sa interes. mambabasa na maglakbay. Matagumpay ito kung Magsagawa ng pananaliksik. nakapag-iiwan ng sariwa at malinaw na alaala ng Isaalang-alang ang kawilihan at uri ng isang lugar bagamat hindi pa ito napupuntahan. mambabasa. Istoryang nakatuon sa pagpapahalaga o emosyon. Binibigyang-pansin dito ang gawi, katangian, ugali, Sumulat muna ng kwento at ibatay ang/ang mga o tradisyon ng mga mamamayan sa isang partikular larawan. na komunidad. Planuhing mabuti ang gagawing sanaysay. Nagpapahayag ng kronolohikal na salaysay, isang Binibigyang-halaga rin dito ang kasaysayan ng ideya at isang panig ng isyu. lugar, uri ng arkitekture, eskultura, kasaysayan, Siguraduhin ang kaisahan ng mga larawan ayon sa anyo, at iba pa. framing, komposisyon, kulay, at pag-iilaw. Paano Isulat? FILIPINO: COURSE MATERIAL 4 1. Bago magtungo sa lugar, MAGSALIKSIK. Mga Uri ng Liham at Resume 2. Buksan ang isip at damdamin sa paglalakbay, lawakan ang naabot ng paningin, talasan ang isip, Liham Pagbati (Letter of Congratulations) palakasin ang internal at external na pandama at Pinadadalhan ng liham na ito ang sinumang pang-amoy, sensitibong lasahan ang pagkain. nagkamit ng tagumpay, karangalan, o bagay na 3. Magdala ng talaan at ilista ang mahahalagang kasiya-siya. Ganito rin ang uri ng liham na datos na dapat isulat. ipinadadala sa isang nakagawa ng anumang kapuri- 4. Isulat ang katotohanan at ipaliwanag gamit ang puri o kahanga-hangang bagay sa tanggapan. malikhaing elemento. 5. Gamitin ang unang panauhan at isaalang-alang Liham Panyaya (Letter of Invitation) ang organisasyon ng sanaysay sa pagsulat. Taglay nito ang paanyaya sa pagdalo sa isang 6. Tiyakin na mapupukaw ang kawilihan ng pagdiriwang, maging tagapanayam, o gumanap ng mambabasa sa susulating lakbay-sanaysay. mahalagang papel sa isang partikular na okasyon. Larawang-Sanaysay Liham Tagubilin (Letter of Instruction) Mga tinipong larawan na isinaayos nang may Nagrerekomenda o nagmumungkahi ang isang wastong pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari indibidwal o tanggapan kung may gawaing upang maglahad ng isang konsepto. nararapat isangguni sa bawat nagpapakilos ng gawain upang magkatulungan ang mga Maaaring gamitin mismo ang mga binuong larawan kinauukulan sa katuparan ng nilalayon nito. o mga larawang may maikling teksto o caption. Liham Pasasalamat (Letter of Thanks) Katangian: Gumagamit ng larawan sa Pagpapahayag ng pasasalamat sa mga naihandog pagsasalaysay. Maaari ring makapagsalaysay ayon na tulong, kasiya-siyang paglilingkod, pagbibigay ng sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari. kapaki-pakinabang na impormasyon, ideya at opinyon, at tinanggap na mga bagay. Layunin: Magbigay ng kasiyahan o aliw sa taong gumagawa ng salaysay, magbigay ng mahalagang Liham Kahilingan (Letter of Request) impormasyon, at malinang ang pagiging malikhain. Liham na inihahanda kapag nangangailangan o humihingi ng isang bagay, paglilingkod, pagpapatupad, at pagpapatibay ng anumang THE BOOK LOUNGE PH | 7 nilalaman ng korespondensya tungo sa Liham Paghirang (Appointment Letter) pagsasakatuparan ng inaasahang bunga, Liham na nagtatalaga sa isang kawani sa pagganap transaksyonal man o opisyal. ng tungkulin, pagbabago, paggalaw (movement) ng katungkulan sa isang tanggapan, o promosyon Liham Pagsang-ayon (Letter of Affirmation) (promotion). Isinasaad ang dahilan ng pagkahirang Liham na sumasang-ayon at nagpapatibay sa isang at ang pag-asang magagampanan ang tungkulin kahilingan o panukala na makabubuti sa operasyon nang buong kahusayan. ng isang tanggapan. Maaaring Samahan ng kondisyon ang pagsang-ayon kung kinakailangan. Liham Pagpapakilala (Letter of Introduction) Liham ito na himig-personal na nagpapakilala sa Liham Pagtanggi (Letter of Negotiation) isang taong nagsasadya sa isang tanggapan upang Nagpapahayag ng dahilan ng pagtanggi, di lalo siyang makilala ng kakausaping opisyal kaugnay pagpapaunlak, di pagsang-ayon sa paanyaya, ng anumang transaksyon kahilingan, panukala, at iba pa hinggil sa pangangailangang opisyal at transaksyonal. Liham Pagkambas (Canvass Letter) Nagsasaad ng kahilingan ng sumusunod: Liham Pag-uulat (Report Letter) Halaga ng bagay o aytem na nais bilhin Liham na nagsasaad ng katayuan ng isang proyekto Serbisyo ng isang tanggapan o gawain na dapat isakatuparan sa itinakdang panahon. Tinatalakay dito ang pamagat, layunin, Nagsisilbi itong batayan sa pagpili ng kalikasan ng proyekto, bahagdan ng natamo batay pinakamababang halaga ng bilihin at serbisyong sa layunin, kumpletong deskripsyon ng progreso ng pipiliin. proyekto, mga tauhan, hadlang, remedyo, at mga kailangan pang isagawa. Liham Pagtatanong (Letter of Inquiry) Nangangailangan ng tuwirang sagot sa nais Liham Pagsubaybay (Follow-up Letter) malaman hinggil sa mga opisyal na impormasyon o Liham na ipinadadala upang alamin ang kalagayan paliwanag. ng liham na naipadala na, subalit hindi nabibigyan ng tugon. Nagsisilbi itong paalala upang bigyang- Liham Pakikidalamhati (Letter of Condolence) aksyon ang naunang liham. Karaniwan ito sa mga Liham na ipinadadala sa kaopisina, kaibigan, liham paanyaya, kahilingan, at maging sa pag- kakilala, kamag-anak na naulila. Nagpapahayag ito aapply ng trabaho. ng pakikiisa ng damdamin at hindi upang palubhain ang kalungkutan ng mga naulila. Liham Pagbibitiw (Resignation Letter) Liham na nagsasaad ng pagbibitiw ng isang Liham Pakikiramay (Letter of Sympathy) kawaning nagpasyang huminto o umalis sa Liham na ipinadadala sa kaopisina, kaibigan, pagtatrabaho bunga ng isang mabigat at kakilala, kamag-anak na nakaranas ng sakuna o mapanghahawakang kadahilanan. masamang kapalaran, tulad ng pagkakasakit, bagyo, lindol, baha, atbp. Ngunit buhay pa. Liham Aplikasyon (Application Letter) nilalaman nito ang pakikiramay at tulong na nais Ang sinumang nagnanais na makapaglingkod sa ipaabot. isang tanggapan ay nararapat magpadala ng ganitong liham. Tukuyin ang posisyong inaaplayan Liham Panawagan (Letter of Appeal) at ang kahandaan ng pakikipanayam anumang oras Liham na nagsasaad ng kahilingan, kooperasyon, kinakailangan. pakiusap para sa pagpapatupad o implementasyon ng kautusan, kapasiyahan, at pagsusog o amyenda ng patakaran. THE BOOK LOUNGE PH | 8  Ang kombinasyon na pormat naman ay pantay na Liham Pagpapatunay (Letter of Certification) mahalaga ang karanasan sa trabaho at mga Liham na nagpapatunay na ang isang empleyado o kasanayang taglay. Ginagamit ito kung hindi natigil tauhan sa tanggapan ay nagtungo o dumalo sa sa trabaho at may mga kasanayang kailangan sa isang gawaing opisyal sa isang partikular na lugar at posisyong papasukan. petsa. Nilalagdaan ito ng puno ng tanggapan, tagamasid pampurok, puno ng rehiyon. Mga Bahagi ng Liham Resume Mula sa salitang Pranses na nangangahulugang buod. Naglalaman ito ng mga karanasan at mga kwalipikasyon ng isang nag-aapply ng trabaho. Ilagay lamang ang mga impormasyong nababagay sa posisyong inaaplayan. Magkaroon ng malinaw na balangkas. Gawing simple ngunit presentable. Huwag magsisinungaling, huwag manloloko. Tatlong Pormat ng Resume Ang kronolohikal na pormat ay nagbibigay-diin sa propesyunal na karanasan ng aplikante kaya ito ang inilalagay sa unahang bahagi. Ang functional na pormat ay nakatuon sa mga kasanayan na mayroon ang aplikante. Angkop na gamitin kung may pagitan ang paglipat ng trabaho, katatapos pa lamang mag-aral, o wala pang masyadong karanasan. THE BOOK LOUNGE PH | 9