IKA 19 SIGLO PDF

IKA 19 SIGLO Chapter 2 SA IBA’T – IBANG PANIG NG MUNDO

 Hunyo 19, 1861 – isinilang si Rizal. nagaganap ang giyera sibil (1861 -1865) sa Estados Unidos na kinasasangkutan ng may 2,600,000 na mamamayan. Dahil sa usaping pagkaalipin ng mga negro.  Abril 12, 1861 – sumiklab ang labanan.  Se...

IKA 19 SIGLO Chapter 2 SA IBA’T – IBANG PANIG NG MUNDO

 Hunyo 19, 1861 – isinilang si Rizal. nagaganap ang giyera sibil (1861 -1865) sa Estados Unidos na kinasasangkutan ng may 2,600,000 na mamamayan. Dahil sa usaping pagkaalipin ng mga negro.  Abril 12, 1861 – sumiklab ang labanan.  Setyembre 22, 1863 – ipinatupad ni ang Proklamasyon ng Emansipasyon ng mga aliping Negro Pangulong Abraham Lincoln.  Pagkaraan ng giyera sibil, binigyang-pansin ng Estados Unidos ang pagpapalawak ng kanyang industriya.  Ang buong kontinente ay kakikitaan ng pagtatayo ng mga daang-bakal. Maraming bagong pabrika ang itinayo sa silangan at gitnang-kanluran. . Libu-libong mga Tsino naman ang dinala rin sa Amerika upang makatulong sa pagbubuo ng mga daang-bakal.   Czar Alexander II (1855-1881) - naglabas ng proklamasyong nag-aalis ng serfdom sa bansang Rusya na pakikinabangan ng 22,500,000 magsasaka (serfs).  Ang hakbang na ito ay para palubagin ang umiinit na pagtutol ng taumbayang Ruso sa mga patakarang ipinatupad ng kanyang malupit na ama na si Nicholas I na namatay noong 1855  Kumbinsido si Czar Alexander II na nararapat na bilhin ng gobyerno ang mga lupang sakahan mula sa mga PEBRERO 19, may-ari ng lupa at ibenta ito sa mga magsasaka na babayaran nila nang hulugan. 1861  Noong 1864, ang mga asembliyang panlalawigan at distrito na tinatawag na zemstvos ay binuo.  Sa unang pagkakataon, binigyan ang mga manggagawang Ruso ng representasyon sa gobyerno. Sila ay makikibahagi sa paglutas ng mga lokal na suliranin gaya ng pagsasaayos ng mga kalsada, pagtatayo ng mga paaralan, at pagtugon sa mga serbisyong pangkalusugan. ABRIL 1862  Emperador Napoleon III - Pangalawang Imperyong Pranses ay nagpadala ng hukbong Pranses sa Mexico upang sakupin ito.  Hunyo 12, 1864 - Iniluklok ni Napoleon III si Pangulong Duke Maximilian ng Austria bilang tau-tauhang emperador ng Mexico.  Mayo 15, 1867 - Nang magwakas ang giyera sibil sa Estados Unidos, tumulong ito sa hukbo ni Juarez at tinalo ang mga puwersa ni Maximilian sa Labanan ng Queretaro.  Hunyo 19, 1867 (ika-6 na kaarawan ni J. Rizal) - Binitay si Emperador Maximilian. ANG MGA  Enero 18, 1871 - Naitatag ang Imperyong Aleman. PRUSYANO, SA  Haring Wilhelm ng Prussia - ang unang PAMUMUNO NI Kaiser ng naturang imperyo. OTTO VON  Bunga ng pagkatalo ng Pransya sa Digmaang Franco-Prusyano, nabuwag BISMARCK AY ang Pangalawang Imperyong Pranses ni Emperador Napoleon III. NAGTAGUMPAY  Sa pagkatatag ng Ikatlong Republikang SA DIGMAANG Pranses, si Adolph Thiers ang naging unang pangulo nito. FRANCO- PRUSYANO. IKA-19 NA SIGLO nagtagumpay ang Italya at ang Alemanya na mapag-isa ang kanilang mga bansa Ang mga Italyano na pinamumunuan ni Conde Camillo Benso di Cavour at ni Giuseppe Garibaldi at ng kanyang hukbo na “Red Shirts,” na may 1,150 bilang ang nakapagpaalis sa mga hukbong Austriyano at Pranses sa Italya noong 1869. Victor Emmanuel - Naiproklama ang kaharian ng Italya Roma – pinili bilang kabisera ng italya noong 1871 pagkaraang salakayin nila ang kabiserang ito at ikinatalo ng mga Austriyano.   ang Impluwensya ng Europa sa Asya ay lumaki.  Ang Inglatera ay nanguna sa mga puwersang imperyalista sa buong daigdig.  Dulot ng kanyang malakas na hukbong NOONG pandagat at sandatahan, nasakop niya ang maraming bansa at nakapagtatag ng imperyo. IKA-19 AT  ni Reyna Victoria (1837-1901) - ), ipinahayag ng mga Ingles na ang “Britanya ang siyang IKA-20 naghahari sa mga daluyong.”  Nagtagumpay ang Britanya sa Unang SIGLO Digmaang Apyan (1840-1842) laban sa Imperyong Tsina, na nasa ilalim ng dinastiyang Manchu.  Bunga nito, napunta sa Inglatera ang Hongkong. Sa Ikalawang Digmaang Apyan (1856-1860),  Ikalawang Digmaang Apyan (1856-1860) - nagwagi muli ang Britanya, Napilitan ang dinastiyang Manchu na ipagkaloob dito ang Tangway ng Kowloon.  Noong 1859 - nasupil ng mga Ingles ang Rebelyong Indiyano.. Nabuwag ang Imperyong Mongul at ipinatupad ng Inglatera ang kanyang pangangasiwa sa sub- kontinente ng India na ngayon ay binubuo ng India, Pakistan, Bangladesh.  Dahil napagtagumpayan din ng Inglatera ang Tatlong Digmaang Anglo-Burmes (1824 -1826, 1852, at 1885), nasakop nito ang Burma.  Pinalaganap nito ang kanyang impluwensya bilang bansang tagapangalaga ng Malaya, Sarawak at Sabah (Hilagang Borneo).  Naging kolonya rin nito ang Ceylon (Sri Lanka), Maldives, Ehipto, Australya at New Zealand. . Noong 1858-1863, sinakop ng Pransya ang Vietnam. . Isinanib rito ang Cambodia noong 1863 at pagkaraan ang Laos noong 1893.  Pinag-isa ang mga bansang ito sa ilalim ng pangalang French Indochina.  ANG MGA OLANDES  pagkaraang mapaalis ang mga Portuges at Espanyol sa East Indies noong ika-17 dantaon, ay tuluyang sinakop ang kapuluan at tinawag itong Netherlands East Indies This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA (Indonesia).  Sinakop naman ng Rusya ang Siberia, at pagkaraan ang Kamchatka, Kuriles, at Alaska (na ipinagbili nito sa Estados Unidos noong 1867 sa halagang $7,200,000).  Mula 1865 hanggang 1884 - nakuha ng Rusya ang mga lupaing Muslim ng Bokhara, Khiva, at Kokand sa Gitnang Asya. Sumama ang Rusya sa Inglatera, Pransya, at Alemanya sa pagbuwag ng Imperyong Tsina sa pamamagitan ng pagsakop ng Manchuria bilang “saklaw ng impluwensya.”  Ang huling dekada ng ika-19 na siglo ay kinakitaan ng pagiging kolonya ng mga bansa sa Asya sa ilalim ng mga Kanluraning bansa. Tanging ang mga bansang Hapon at Thailand ang nanatiling wala sa saklaw ng kontrol ng Europa. NOONG HULYO 8, 1853  ibinukas muli sa mundo ang bansang Hapon mula nang magsara ito sa mga dayuhan noong 1639  Dulot ito ng ginawang hakbang ng isang Amerikanong hukbo sa pamumuno ni Komandante Matthew C. Perry.  Tinanggap ni Emperador Meiji (Mutsuhito) ang impluwensyang kanluranin at naipatupad ang modernisasyon ng bansa.  Pinalakas niya ang kanyang mga hukbo at sumapi sa mga puwersang imperyalista sa pagsalakay sa Tsina.  Pagkaraan ng labanan ng Tsina at Hapon (1894-1895),  inagaw niya ang Formosa This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA (Taiwan) at Pescadores.  Noong 1910 naman ay sinakop niya ang Korea. UNTI-UNTING NABABAWASAN ANG IMPERYO NG ESPANYA. 1816 1819 1822 1825 Nawala sa kanya ang mga Columbia at kolonya sa Gitna at Timog Venezuela Bolivia at Amerika kabilang ang Ecuador Paraguay (1811), Uruguay Argentina Costa Rica, Honduras, Chile Guatemala, El Salvador, at Nicaragua Peru 1817 1821 1824 NAGING MALAKING SALIK ANG PAGBUBUKAS NG CANAL SUEZ SA LIBERALISMO SA DAIGDIG.  Canal Suez ay isang artipisyal na daanang tubig  Isang isthmus na hinati at nag- ugnay sa dalawang mahalagang anyong tubig,  ang Red Sea at Mediterranean Sea  Nobyembre 7, 1869 - opisyal na binuksan This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA ILAN PA SA EPEKTO NG PAGBUBUKAS NG SUEZ CANAL  mabilis at madaling ugnayan ng Pilipinas at Espanya, pagyabong ng pagluluwas ng Pilipinas ng mga produktong agrikultural sa ibang bansa  pagyabong ng Pilipinas sa pandaigdigang pakikipagkalakalan,  pagdadala ng mga dayuhang mangangalakal sa Pilipinas ng mga kaisipang liberal at dahil sa pagbubukas ng Canal Suez ay umusbong ang mga bagong uring may kaya at mga ilustrado. This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-NC-ND  SA PANAHONG ITO,  Dr. Jose Rizal ISINILANG ANG APAT NA  at Rabindranath Tagore (1861 KINIKILALANG DAKILANG  Sun Yat-sen (1866) ASYANO SA KASAYSAYAN  Mohandas Karamchand Gandhi (1869).  Tinanggap nila ang bagong pamamaraan ng pag-aaral na dala ng Europa upang lutasin ang mga suliranin ng kanilang bayan.  Hinamon nila ang kasalukuyang namamahala sa pamamagitan ng pagpapahayag ng kanilang mga masusing panunuri sa umiiral na sistema sa Asya. TO BE CONTINUE…