BAOD-07 Block-1 PDF

 IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc _ûVýKâc - 7 IWÿò@û aýûajûeòK aýûKeY aäKþ 1 IWÿò@û a‰ð aòPûe, aûKýe MV^ eúZò I _âKûeùb\ _â[c GKK IWÿò@û a‰ð aòPûe \ßòZúd GKK aûKý ZéZúd GK...

 IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc _ûVýKâc - 7 IWÿò@û aýûajûeòK aýûKeY aäKþ 1 IWÿò@û a‰ð aòPûe, aûKýe MV^ eúZò I _âKûeùb\ _â[c GKK IWÿò@û a‰ð aòPûe \ßòZúd GKK aûKý ZéZúd GKK LŠaûKý PZê[ð GKK aûKý MV^ eúZò I _âKûeùb ûeùb\ IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd ùfLK WKÖe @Rd Kêcûe cògâ @aie_âû¯ @ûùiûiòGUþ _âù`ie GiþbòGcþ (@ùUû) KùfR, RMZiòõj_êe Wò.Uò._ò: WKÖe @Rd Kêcûe cògâ @kueY I _âz\ - ^ògû« _êùeûjòZ I ]^gâú cògâ , IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd, i´f_êe icúlK - WKÖe ùRýûiÜû \ûi, aeò ùg÷lòK _eûcgð\ûZû, IWÿò@û aòbûM, IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd _âKûgK W. cû^i e¬^ _ìRûeú KêkiPòa IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd © OSOU, 2020 Odia Barna Bichara, Bakyara Gathana Riti OPrakarabheda is made available under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0http : creative commons.org/ licences/by-sa/4.0 IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc _â[c GKK IWÿò@û a‰ð aòPûe aòhd MV^: 1.1 _V^e CùŸgý 1.2 gòlYúd aòhd 1.3 aòhd _âùag 1.4 IWÿò@û fò_ò 1.5 aâûjàúfò_ò 1.6 Êe]ß^ò 1.7 aý¬^]ß^ò 1.8 a‰ðe aýajûe I Kû~ðý 1.9 ~êqÊe 1.10 CyûeY ùa÷gòÁý 1.11 ~êqaý¬^ 1.12 @ûcô_eúlY _âgÜûakú 1.13 ijûdK Mâ^ÚiìPú 1.1_V^e CùŸgý bûa _âKûge iaðùgâ cû]ýc ùjCQò bûhûö bûhû cû^a icûR _ûAñ iaðùgâ ae\û^ö _âûYú RMZùe cYòh GK cûZâ _âûYú, ù~ bûhû aýajûe Keò_ûùeö bûhû ùjCPò, ùMûUòG RûZòe C_~êq _eòPdö Gjû iõÄéZòe cêL_Zâ, icûR ijòZ Gjûe iµKð @Zò ^òaòWÿö ibýZûe ]ûeK I aûjK bûaùe bûhû ùKCñ iê\ìe @ZúZeê @Zò MêeêZß_ì‰ð bìcòKû ^òaðûj Keò @ûiòPòö bûhûe iað^òcÜ GKK ùjCQò a‰ðö icMâ aògßùe Pkò @ûiê[ôaû bûhûùe _é[K _é[K fò_ò I a‰ð ejòPòö IWÿò@û, @ûce cûZébûhûö GA bûhû iµKðùe iû]ûeY ]ûeYû _ûAaû _ûAñ _â[ùc Gjûe a‰ð aòPûe IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 3  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc iµKðùe @a]ûeYû Keû~òaû @ûagýKö a‰ðKê aû\ ù\A bûhûe iÚòZò KòQò ^ûjóö IWÿò@û bûhûe a‰ððaòPûe aû a‰ððcûkû iµKðùe iû]ûeY ]ûeYû Keòaû _ûAñ a‰ðð I Gjûe _eòPd iµKðùe KòQò RûYòaû ùjCPò @ûc _V^e CùŸgýö 1.2gòlYúd aòhd Gjò GKKeê @ûùc ZkfòLôZ _âiw iµKðùe aòùgh bûaùe @aMZ ùjûA_ûeòaûö  IWÿò@û fò_ò  aâûjàúfò_ò  Êe]ß^ò  aý¬^]ß^ò  a‰ðe aýajûe I Kû~ðý  ~êqÊe  ~êqaý¬^  CyûeY ùa÷gòÁý 1.3 aòhd _âùag ùMûUòG bûhûe _âû[còK i©û fò_ò I a‰ðùe _âKûg _ûA[ûGö ùZYê ‘a‰ðð’aòhdK @a]ûeYû Keòaû _ìaðeê _â[ùc fò_ò iµKðùe ]ûeYû Keû~òaû @ûagýKö fò_ò \ßûeû ùMûUòG bûhûe cìki©û i´§ùe @a]ûeYû Keû~ûA_ûùeö ^òùR aýajûe Keê[ôaû bûhû ùKCñ fò_òùe Kò_eò bûaùe Pk_âPk Keò_ûùe, Zûjû RûYòaû ùiA bûhûbûhúu _â[c @ûagýKZûö iõ_éq fò_òe _âû[còK eì_ K’Y [ôfû, G[ôùe a‰ððe fòLôZ eì_ K’Y [ôfû, icd Kâùc iõ_éq fò_ò Kò_eò bûaùe fòLôZ eì_ ù^A aýajéZ ùjûA @ûiêPò, Zûjû c]ý RûYòaû ^òjûZò Reêeúö ùZYê QûZâQûZâúcû^uê fò_ò I a‰ð i´§úd mû^ fûb KeûAaû _ûAñ GA _âiw @]ýd^ Keòaû GKû« @ûagýKö GVûùe IWÿò@û fò_ò i´§ùe @ûùfûP^û Keû~ûCQòö IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 4  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc 1.4 IWÿò@û fò_ò fò_ò ùjCQò fòL^; ùfLûö G iµKðùe ‘_ì‰ðP¦â IWÿò@û bûhûùKûh’ cZ ù\A KjòP«ò- ‘fò_ò’/ fò_ú-iõ.aò.(fò_þ ]ûZê + bûa. A; B) 1- ùfL^, ùfLû, +++++@u^, PòZâKeY ++++@le, a‰ðcûkû @uòZ Keòaû _âYûkú-‘_ì‰ðP¦â IWÿò@û bûhûùKûh’ -(h bûM, 1937, - _éÂû-7380)ö ZeêY g±ùKûhu cZùe ‘fò_ò’ (fò_þ,A,B) ùfL, fòL^, a‰ðcûkû, ùfLû, PòZâû\òö (ZeêY g±ùKûh, _ŠòZ Ké¾P¦â Ke-1985, _éÂû-300)ö _âûPú^ bûeZùe aýajéZ cêLý fò_ò [ôfû-1-aâûjàúfò_ò I 2-LùeûÂú fò_òö \êAùMûUò fò_ò c]ýeê aâûjàúfò_ò aûceê WûjûYKê I LùeûÂú fò_ò WûjûYeê aûcKê ùfLû ~ûC[ôfûö icMâ bûeZe iað_âûPú^ bûhûi¹Z fò_ò bûaùe aâûjàúfò_òKê MâjY Keû~ûAQòö ùKùZK aò\ßû^þ Gjò fò_ò _âûPú^ bûeZe PòZâfò_òeê iéÁò ùjA[ôaû _âiw ÊúKûe Ke«òö @Zò _âûPú^ icdùe ùfLû_Xÿû RûYò[ôaû ùfûùK aâûjàúfò_òKê MâjY Keò[ôaûe _âcûY ejòQòö Gjò fò_òe cêLý ùa÷gòÁý MêWòK ùjCQò- K-a‰ðe CyûeY @^ê~ûdú Gjû fòL^ Keû~ûC[ôfûöö L-Gjûe _âùZýK CyûeòZ ]ß^ò _ûAñ _é[K PòjÜ aýajûe Keû~ûC[ôfûö M-G[ôùe ajêiõLýK Êe I aý¬^a‰ð ù\Lû~ûC[ôfûö N-jâÊ I \úNðÊe _ûAñ bò^Ü _âKûee PòjÜ aýajéZ ùjC[ôfûö O- ‘õ’, ‘ü’ I ‘ñ’ _ûAñ @fMû @fMû PòjÜ [ôfûö P- ùKak ‘cûZâû’ \ßûeû Êe I aý¬^e iõù~ûM Keû~ûC[ôfûö Q-CyûeY iÚû^Kê ù^A aMðúKeY Keû~ûC[ôfûö 1.5 aâûjàú fò_ò icd Kâcùe fò_òe fòL^ùe _eòa©ð^ iû]ôZ ùjûA[ôaû flý Keû~ûAQòö LâúÁ_ìað 3d gZKùe cM] icâûU @ùgûKu \ßûeû ]Ckò _ûjûWÿùe ùLû\òZ aâûjàúfò_ò I 1c LâúÁû±ùe icâûU Lûeùaku \ßûeû C\deòùe ùLû\òZ aâûjàúfò_òe fòL^ ùg÷kúùe [ôaû _û[ðKý, Gjûe C_~êq _âcûY ù\A[ûGö IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 5  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc KûkKâùc aâûjàúfò_ò aòbò^Ü bûMùe aòbq ùjûA@iòQòö ~[û: aâûjàúfò_ò 1-C©e aâûjàúfò_ò 2- \lòY aâûjàúfò_ò K-Mê¯ fò_ò L- ^ûMeú fò_ò M-gûe\û fò_ò L-1-ù\a^ûMeú fò_ò M-1-Kûgàúeú M-2-MêeêcêLú M-3-fŠû Mê¯ eûRaõge gûi^ Kûkùe Mê¯ fò_ò aýajéZ ùjC[ôaû _âcûY còùkö ~[û: 1-]cðeûRu Zûcâ_Zâ-M¬ûc Ròfäû, RCMWÿe iêcwk Mâûc 2-ZêÁòKeu Zûcâ_Zâ-KkûjûŠò Ròfäû 3-g¸ê_Yu Zûcâ_Zâ-aûùfgße Ròfäû, ùiûùeû 4-KYûi Zûcâ_Zâ- _êeú Ròfäû, KYûi icd _âbûaùe C©e aâûjàúfò_ò bkò \lòY aâûjàúfò_òùe ùKùZK ÆÁ aòbûR^ \éÁòùMûPe ùjfûö ~[û: \lòY aâûjàúfò_ò K-Kkòwfò_ò L- \âûaòWÿfò_ò L-1-ùZ÷fwfò_ò, L-2-Zûcòffò_ò L-3-Mâ^Úfò_ò L-4-K^ÜWÿfò_ò @û_ûZZü i¯ceê ^ac gZû±ú icd c]ýùe IWÿògû, Kkòw bûaùe _eòPòZ [ôaû ùaùk, Kkòwfò_òe _âiûe aýû_K ùjfûö icd _âbûaùe Mê¯fò_òùe a‰ðe @ûKéZò aKâ [ôaûeê Gjû KêUòkfò_ò aû ùKgeúfò_ò bûaùe _eòPòZ [ôfûö KûkKâùc GA fò_òeê ùc÷[ôkú, IWÿò@û, awkû I @ûiûcúd AZýû\ò fò_ò aòKgòZ ùjûA[ôaû K[û aògòÁ fò_òZ©ßaòZþcûù^ ÊúKûe KeòQ«òö _ŠòZcûù^ _âZÜ-C©e _ìað bûeZúd ùKgeúfò_òeê IWÿò@ûfò_ò iéÁò ùjûA[ôaû ÊúKûe KeòQ«òö GA ùKgeú fò_ò ù\a^ûMeú I Kkòw fò_ò \ßûeû ajê bûaùe _âbûaòZ ùjûA[ôaû _âiw c]ý @ù^K aò\ßû^þ ÊúKûe KeòQ«òö Gjû `kùe _âûPú^ C}kfò_ò iéÁò ùjûA[ôfûö @ûRòe IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 6  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc IWÿò@ûfò_ò KûkKâùc aòa©ðòZ ùjA G_eò iê¦e I ùMûfûKûe eì_ ]ûeY KeòQòö GA _âKûee aòa©ð^ _ûAñ @ù^K ahð aòZò ~ûA[ôaû ÊûbûaòK cù^jêGö IWÿògûùe _êeúe gâúc¦òeùe iì~ðýaõgú gûiK K_òùk¦â ù\a, _êeêùhû©c ù\a I _âZû_eê\â ù\au eûRZß Kûkùe ùLû\òZ ùjûA[ôaû gòkûùfL MêWÿòKùe _âûd a©ðêkûKûe fò_ò aýajûe Keû~ûA[ôaû flý Keû~ûGö @û_ûZZü 1436 LâúÁû±ùe _â[c gòkûùfL ùLû\òZ ùjûA[ôaû RYû~ûGö a©ðêkûKûe IWÿò@û fò_òe _âKéZ aòKûg KûkKê _ŠòZcûù^ PZêŸðg gZû±ú ùaûfò _âcûY KeòQ«òö IWÿò@û fò_ò a©ðêkûKûe ùjaû _½ûZþbûMùe ùicûù^ cêLýZü Kkòwfò_òe _âbûa I fêjû ùfL^ \ßûeû Zûk_Zâùe fòL^-bkò \êAùMûUò KûeY aò\ýcû^ [ôaû MâjY KeòQ«òö IWÿò@ûfò_òe aòKûgKâcKê ^òcÜ Kâcùe \gðûA \ò@û~ûA_ûùeö ~[û: \lòY aâûjàúfò_ò 1-Kkòwfò_ò 2- \âûaòWÿfò_ò (8ceê 11g gZû±ú) (9ceê 12g gZû±ú) _âûPú^ C}kfò_ò (11geê 14g gZû±ú) IWÿò@ûfò_ò fò_ò I a‰ð: fò_ò ùjCPò a‰ðe fòLôZ eì_ö a‰ð ùjCPò fò_òe ùMûUòG ùMûUòG iað^òcÜ GKK, ~ûjû @le eìù_ _eòPòZö a‰ðe @[ð _âKûg Keò _ŠòZ Ké¾P¦â Ke Kj«ò “- a‰ð- aò. (aé-) (a‰ð-@). ew, @le”ö -ZeêY g±ùKûh, Mâ^Úc¦òe, KUK, 1985, _éÂû- 524ö _ì‰ðP¦â IWÿò@û bûhûùKûh G iµKðùe Kj«ò- a‰ð- iõ.aò. (a‰ð ]ûZê+Kcð.@; _âû.a^Ü,2- (~ûjû \ßûeû aKýaòÉûe Keû~ûG)‘@’Vûeê –‘l’ _~ðý« @leö 5c LŠ-_éÂû-5395ö a‰ð @le IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 7  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc eìù_ aòùaPòZö @lee @[ð ^òùŸðg Keò _ŠòZ Ké¾P¦â Ke Kj«ò-@le- aòõ. (@-le) PòeiÚûdú; aò.Bgße, Rk, ‘@’ Vûeê ‘j’ _~ðý« _âùZýK a‰ðö ZeêY g±ùKûh- (1985)-_éÂû-3ö _ê^½ _ì‰ðP¦â IWÿò@û bûhûùKûh Kj«ò- @le-11-g±e lê\âZc @õg, ‘@’ Vûeê ‘l’ _~ðý« a‰ðö “iKkgûùÈ @le ùP÷ûaòõg ù~ Kjòö cêjó IñKûe @le Zûu cù¤ [ûA” - _úZû´e \ûi, ^éiòõj_êeûY-7cö _êYò @leKê ]ß^ò mû_K PòjÜ bûaùe ùi _âKûg Keò KjêQ«ò- “12- aòbò^Ü bûhûe bò^Übò^Ü ]ß^ò mû_K PòjÜ, _ì‰ðP¦â IWÿò@û bûhûùKûh -1c LŠ, _éÂû-55ö G i´§ùe ùMû_ú^û[ ^¦ gcðû c]ý Kj«ò-@le- aò-(@- le- @) @Kûeû\ò a‰ðö ‘g±Z©ßùaû] @bò]û^’– ù`âŠiþ _aäògið, KUK,2008- _éÂû-6ö IWÿò@û a‰ðcûkû _âKéZùe bûhû ]ß^ò iûjû~ýùe CyûeòZ ùjûA[ûGö aòbò^Ü _âKûee ]ß^ò \ßûeû bûhû _âKûg _ûGö bûhû _âKûgòZ ùjaû _ûAñ iéÁò ùjûA[ôaû iõùKZ a‰ð aû @le bûùa _eòPòZö IWÿò@û bûhûùe iaðùcûU 49ùMûUò a‰ð aû fò_ò ejòPòö ùiMêWÿòK ùjfû- @, @û, A, B, C, D, E, &, G,H, I, J, Kþ, Lþ, Mþ, Nþ, Oþ, Pþ, Qþ, Rþ, Sþ, Tþ, Uþ, Vþ, Wþ, Xþÿ, Yþ, Zþ, [þ, \þ, ]þ, ^þ, _þ, `þ, aþ, bþ, cþ, ~þ, eþ, kþ, fþ, Ißþ, gþ, hþ, iþ, jþ, õ , ü, ñö IWÿò@û a‰ðcûkû 1-‘Êea‰ð’ 2-‘aý¬^a‰ð ‘@’ Vûeê J’ _~ðý« 13ùMûUò a‰ð ‘K’ Vûeê ‘ñ’ (P¦âaò¦ê) _~ðý« 36 ùMûUò a‰ðö Êe]ß^ò MêWÿòK @ûù_ CyûeòZ jê@«òö aý¬^]ß^ò CyûeòZ ùjaûKê Êe]ß^ò C_ùe ^òbðe Kùeö 1.6 Êe ]ß^ò Êea‰ð aû Êe]ß^ò jâÊÊe \úNðÊe @, A, E &, G @û, B, D, E, &,G, H, I, J IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 8  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc 1.7 aý¬^ ]ß^ò aý¬^ a‰ð aû aý¬^ ]ß^ò aMðý aý¬^ / Ægð aý¬^ @aMðý aý¬^ ‘Kþ’Vûeê ‘cþ’ _~ðý« =25Uò a‰ð ‘~þ’Vûeê ‘l’ _~ðý« @agòÁ a‰ð GA a‰ð MêWÿòKe CyûeYùe Ròb \ßûeû KY×, Zûkê, cì¡ðû ~þ, d, eþ, fþ, Ißþ -@«iÚ a‰ð \û« I IVKê Ægð KeòaûKê ùjûA[ûGö iþ,g, h, j –Chà a‰ð *, ü, ñ -@ù~ûMaûj a‰ð aMðý aý¬^ _û* aòbqö ~[û: aMðe ^ûc 1ca‰ð 2da‰ð 3da‰ð 4[ða‰ð 5ca‰ð _âKûe K aMð Kþ Lþ Mþ Nþ Oþ- KY×ýaý¬^ P aMð Pþ Qþ Rþ Sþ Tþ- Zûfaýaý¬^ U aMð Uþ Vþ Wþ Xþ Yþ- cì¡ð^ýaý¬^ Z aMð Zþ [þ \þ ]þ ^þ- \«ýaý¬^ _ aMð _þ `þ aþ bþ cþ- IÂýaý¬^ 1.8 a‰ðe aýajûe I Kû~ðý a‰ð GKK bûùa aýajéZ ùjûA_ûùe, _êYò @^ý a‰ð ijòZ cògò c]ý aýajéZ ùjûA_ûùeö _âùZýK aý¬^ a‰ð Êea‰ð C_ùe ^òbðe Keò CyûeòZ ùjûA[ûGö IWÿò@û Êea‰ð c]ýeê ùKak ‘E’ I ‘&’ a‰ð ùKùa aò ÊZª eìù_ aýajéZ jêG^ûjóö Êea‰ð aý¬^a‰ð ijòZ ~êq ùjùf Gjûe ùMûUòG cûZâ PòjÜ eùjö GjKê ‘cûZâû’ Kêjû~ûGö ~[û: ‘@’-(@Kûe) Gjûe KòQò PòjÜ ^[ûGö ‘@’Kûe cògòùf aý¬^ a‰ðe jf« ( þ ) (jk«þ)PòjÜ eùj^ûjóö Kþ + @ = K, L +@ = L, Mþ+ @ = M, Nþ + @ =N ‘@û’- (‘@û’Kûe-û) Kþ + @û =Kû, Lþ + @û = Lû, IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 9  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc Mþ +@û =Mû, Nþ + @û = Nû ‘A’ (‘A’-Kûe- ò) Kþ + A = Kò, Lþ + A = Lò, Mþ + A = Mò, Nþ + A = Nò ‘B’ (‘B-Kûe-ú ’) Kþ + B = Kú, Lþ + B = Lú, Mþ + B = Mú, N + B = Nú ‘C’-(‘C’-Kûe- ê ) Kþ + C= Kê, Lþ +C = Lê, Mþ + C= Mê, Nþ + C = Nê ‘D’(‘D-Kûe- ì’) Kþ + D =Kì, Lþ + D = Lì, Mþ + D =Mì, Nþ + D = Nì ‘E’ (‘E’-Kûe- é) Kþ + E = Ké, Lþ +E = Lé, Mþ + E = Mé, Nþ + E = Né ‘E’ö Gùa \úNð ‘E’e aýajûe ^ûjóö ‘G’- (‘G-Kûe- ù’) Kþ + G = ùK, Lþ + G = ùL, Mþ + G = ùM, Nþ + G = ùN ‘H’- (‘H-Kûe-ù÷ ’) Kþ+ H = ùK÷, Lþ + H = ùL÷, Mþ + H = ùM÷, Nþ +H = ùN÷ ‘I’- (‘I-Kûe- ùû’) Kþ + I = ùKû, Lþ + I = ùLû, Mþ + I = ùMû, Nþ + I = ùNû ‘J’-(‘J-Kûe- ù÷û’) Kþ + J = ùK÷û, Lþ + J = ùL÷û, IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 10  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc Mþ+ J = ùM÷û, Nþ + J = ùN÷û 1.9 ~êqÊe ‘H’ Gaõ ‘J’ ~êq Êeö ~[û : @ + A + Hö aAgûL = ùa÷gûL, @ + AeûaZ = HeûaZö @ + C = Jö MCea = ùM÷ûea, iCeb = ùi÷ûebö ~êqaý¬^- aý¬^ a‰ð ij aý¬^ a‰ð cògò ~êqaý¬^ iéÁò jêGö cþ + a = ´ (@û´ , K\´, Wò´, L´ AZýû\ò) hþ + U = Á (@^òÁ, KÁ, _êÁ AZýû\ò) hþ + V =  (hÂ. IÂ, akò AZýû\ò) cþ + k = cæ (@cæ, @wûeKûcæ AZýû\ò) ‘^’, ‘c’, ‘~’, ‘e’, ‘k’ ‘a’- GA aý¬^ a‰ð @^ý aý¬^ a‰ð ijòZ cògòùf ‘`kû’ iéÁò jêGö cìk aý¬^ a‰ð ijòZ cògê[ôaû aý¬^a‰ðe KòQò @õg còùg, `kùe ~êqaý¬^a‰ð iéÁò jêGö ~[û: ^þ = Zþ + ^þ = ZÜ = eZÜûKe, _âZÜ, _â~ZÜ Cþ = \þ + cþ = \à = _\à, i\à, Q\à ~þ = Zþ + ~þ = Zý = @_Zý, \ûµZý, @cûZý ‘eþ’ aý¬^ a‰ð _ùe ~êq ùjùf ‘â’ (e `kû) jêGö Kþ + eþ = Kâ = Kâd, aòKâd aý¬^ a‰ð _ìaðeê ‘eþ’ ~êq ùjùf ‘ð’ (ùe`þ) jêGö Eþ = ð (ùe`þ) = Mað, Lað, iað ‘~þ’ _\e _â[cùe ejòùf ‘~’ I @^ýZâ ejòùf ‘d’ jêGö ~[û: _\e _â[c ‘~’ _\e @^ýZâ ‘~’ ~c ^òdc ~a _âdûi ~@ Mdû ~ûZ @ûd ùKùZK iÚùk Gjûe aýZòKâc ù\Lû~ûGö ~[û : _â~ZÜ, ^ò~êqò, aò~êq, iõ~êqö IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 11  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc IWÿò@ûùe ‘k’ @ûe¸eê ùK÷ûYiò g± MVòZ jêG^ûjóö @ûe¸ùe ‘k’ ‘f’ bûaùe aýajéZ jêGö ~[û: fZû, fMûc, fd, ùf_, ùfLû AZýû\òö _\ c]ýùe aû ùghùe Gjû ‘k’ jêGö ~[û : @ûkê, Kkj, ùK÷kûi, ùKak, @ûkd, aòkûi AZýû\òö ‘kþ’ `kû ‘j’ ijòZ cògòùf ‘k’iÚû^ùe ‘f’ CyûeòZ jêGö ~[û: cjäûe, @ûjäû\,Rjäû\, _âjäû\ AZýû\òö @^ý ùKùZK iÚùk ‘k’ c]ý ‘k’ CyûeòZ ùjûA[ûGö ~[û: cæû^, aò_æa, Mæû^ò,Kæû«, Kæë¯ AZýû\òö 1.10 CyûeY ùa÷gòÁý aý¬^ a‰ð CyûeYùe aòbò^Ü _âùb\ ù\Lû~ûGö ùZYê IWÿò@û aý¬^a‰ð MêWÿòKê aòbò^Ü bûaùe PòjÜòZ Keû~ûGö ~[û : K-Ægð aý¬^ - ‘Kþ’Vûeê ‘cþ’ _~ðý« 25Uò a‰ð, Ægðaý¬^ eìù_ _eòPòZö L-KY×ýÆgð – Kþ, Lþ, Mþ, N, Oþ- GA _û*Uò KY×ýÆgð bûùa _eòPòZö M-Zûfaý –Pþ, Qþ, Rþ, Sþ, Tþ- GA _û*Uò Zûfaý bûùa _eòPòZö N-cì¡ð^ý –Uþ, Vþ, Wþ, Xþ, Yþ - GA _û*Uò cì¡ð^ý bûùa _eòPòZö O- \«ýÆgð –Zþ, [þ, \þ, ]þ, ^þ- GA _û*Uò \«ýÆgð bûùa _eòPòZö P-IÂýÆgð –_þ, `þ, aþ, bþ, cþ- GA _û*Uò IÂýÆgð bûùa _eòPòZö Q-@ùNûh]ß^ò- Pþ, Qþ, Uþ, Vþ, Zþ, [þ, _þ CyûeYùe ÊeZªúe _âbûa ^[ôaûeê GMêWÿòK @ùNûha‰ð bûùa _eòPòZö R-iùNûh]ß^ò- Mþ,Nþ, Oþ,Rþ, Sþ,Wþ, Xþ, \þ, ]þ, ^þ, aþ,bþ, cþ CyûeY Kûkùe ÊeZªúùe Kµ^ iéÁò ùjC[ôaûeê GMêWÿòK iùNûha‰ð bûùa _eòPòZö S-@Ì_âûYa‰ð- aMðýa‰ðe 1c, 3d I 5c a‰ð CyûeY ùaùk @Ì ak _âùdûM ùjC[ôaûeê Giaê @Ì_âûY ]ß^ò bûùa _eòPòZö T- cjû_âûYa‰ð- aMðýa‰ðe 2d I 4[ð a‰ð CyûeY ùaùk @]ôK ak _âùdûM ùjC[ôaûeê Giaê cjû_âûY ]ß^ò bûùa _eòPòZö IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 12  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc T- ^ûiòKý]ß^ò aMðýa‰ðe 5c a‰ð ~[û-Oþ,Tþ, Yþ, ^þ, cþ CyûeY ùaùk ^ûiòKû cû]ýc ùjC[ôaûeê Giaê ^ûiòKý]ß^ò bûùa _eòPòZö 1.11 ~êqaý¬^ ùMûUòG aý¬^a‰ð _ùe, @^ý aý¬^a‰ð cògò CyûeòZ ùjùf ~êqaý¬^ jêGö Gjû _âûd Zò^ò _âKûeeö K- _â[c aý¬^a‰ð Zùk @^ýaý¬^a‰ð ‘`kû’ eìù_ eùjö ~[û: iþ + Lþ = Å-(Åk^), gþ + Pþ = ½ (g^ò½e) Yþ + Uþ = (Lê ), iþ + Zþ = É (@É) iþ + `þ = Ç (Çì©ðò), eþ + Vþ = Y× (KY×) L-Gjò _âKûee ~êqaý¬^ùe _â[c aý¬^a‰ð Zùk @^ý aý¬^a‰ðe iûõùKZòK eì_ eùjö ~[û: _þ + Zþ = ¯ (icû¯), Zþ + _þ = _ô (Z_ôe), Yþ + Wþ = Š ([Šû) iþ + Zþ = É (Ée), cþ + aþ = ´ (@û´), cþ + bþ = ¸ (@û¸) Mþ + kþ = Mæ ( Mæû^ò) jþ + fþ = jä (ùMjäû), fþ + fþ = fä (Kùkäûk) Zþ + cþ = Zà (@ûZàû), Kþ + Zþ = q (eq), ^þ + Zþ = « (\«) M- ‘Zþ’ @[aû ‘eþ’ ~êqaý¬^e @ûe¸ùe [ôùf Gjûe iõlò¯ eì_ _âKûg _ûGö ~[û : Zþ + _þ = _ô (Z_ôe), Zþ + Kþ = } (C}k) Zþ + iþ = › (C›a) Eþ + cþ = cð (ccð), eþ + M = Mð (cûMð) eþ + hþ = hð (NhðY) Kþ, Rþ, Wþ, Xþ, Yþ, Zþ, [þ, ^þ, aþ, bþ, cþ, kþ, fþ – GA a‰ð ù~ ùK÷ûYiò GK ~êqaý¬^ùe 2d I 3da‰ð ùjûA[ôùf Gjûe iõlò¯ eì_ fòLôZ jêGö ~[û : iþþ + Kþ = Ä (Ħ), Yþ + Wÿþ = Š (KûŠ) Yþ + Xþ = ‹ (ùc‹û) iþ + Zþ = Ée (Ée), iþ +[þ = iÚ (c]ýiÚ ) iþ + Iß = Ê (Êe) ÊZª ~êqaý¬^: ùKùZK ~êqaý¬^ùe ~êq ùjûA[ôaû aý¬^Kê _é[K Keû~ûA _ûùe^ûjóö G[ôùe aý¬^a‰ðe ÊZª i©û c]ý ^[ûGö GA ]eYe aý¬^a‰ð ÊZª ~êqaý¬^ bûaùe _eòPòZö ~[û : Oþ + Kþ = u, Oþ + L = v, Oþ + M = w, Oþ + N = x, Tþ+ Pþ = *, ^þ + \ = ¦, ^þ + ] = §, cþ + _ = µ, cþ + ` = ¶, Rþ + T = m, Uþ + Uþ = …, Pþ = Pþ = y, IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 13  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc Pþ = Qþ =z, Zþ + Zþ = © aþ + \þ = ±, \þ + ]þ = ¡, ]þ + d = ¤, \þ + bþ = nö 1.12 @ûZà_eúlY _âgÜûakú K-iõlò¯ C©e cìkK _âgÜ 1) fò_ò K’Y ? 2) _âûPú^ IWòÿ@û fò_ò Kò_eò [ôfû? 3) a‰ð KûjûKê Kêjû~ûG ? 4) @le KûjûKê Kjòaû ? 5) ]ß^ò K’Y? 6) ]ß^ò I a‰ð c]ýùe Kò _û[ðKý ejòQò ? 7) a‰ð cêLýZü ùKùZ _âKûee ? 8) Êea‰ð K’Y? Gjû ùKùZ _âKûee ? 9) KûjûKê Ægð]ß^ò Kêjû~ûG ? 10) aý¬^a‰ð KûjûKê Kêjû~òa? 11) aMðýaý¬^ KûjûKê Kjòaû ? 12) aMðýaý¬^ ùKùZ _âKûee ? 13) @aMðý aý¬^ KûjûKê Kêjû~ûG ? 14) KûjûKê ^ûiòKýa‰ð Kjòaû ? 15) cûZâû K’Y ? 16) `kû K’Y ? 17) @Ì_âûY I cjû_âûY c]ýùe _û[ðKý \gðû@ö 18) @ùNûh ]ß^ò I \ùNûh ]ß^ò c]ýùe _âùb\ \gðû@ö 19) Êe]ß^ò K’Y? 20) ~êqaý¬^ K’Y? 21) ~qÊe K’Y? L- \úNð C©e cìkK _âgÜ 1) cûZâû K’Y? Gjû ^[ôùf Kò _âKûee @iêaò]û jê@«û C\ûjeY ù\A aêSû@ö IWÿògû eûRý cêq aògßaò\ýûkd 14  IWÿò@û iÜûZK i¹û^ Kû~ðýKâc 2) ~êqaý¬^ KûjûKê Kêjû~ûG? IWÿò@û bûhûùe ùKùZ _âKûee ~êq aý¬^ @Qò i\éÁû« \gðû@ö 3) `kû K’Y? Gjû ^[ôùf Kò _âKûee @iêaò]û jê@«û, \éÁû« ù\A aêSû@ö 4) `kû~êq aý¬^ K’Y? Gjûe C\ûjeY ù\A aêSû@ö 5) a‰ðe CyûeYMZ aòùghZû C\ûjeY ù\A _âKûg Keö 1.13 ijûdK Mâ^ÚiìPú  iek IWÿò@û aýûKeY- WKþUe @Rd Kêcûe cògâ- ^a_âKûg-1996, KUKö  iRð^ûZàK fòL^Kkû I _âûùdûMòK aýûKeY-WKÖe @Rd Kêcûe cògâ- KfýûYú _aäògið, ^ì@û\òfäú-2009ö  IWÿò@û bûhû I aýûKeY _eòPd- WKþUe @Rd Kêcûe cògâ- ^ûk¦û-2006, KUKö  IWÿò@û bûhû aýûKeY ùi÷ûeb- _ŠòZ P¦âùgLe _Zò- IWÿògû aêKþ Gùµûeòdcþ, 2005, KUKö  iaðiûe aýûKeY, KUKÁêùWÿ