ARALIN-1-Kasaysayan-ng-Wika-Copy.pptx

Kasaysayan ng Wikang Pambansa G. JHON ERICK TOLENTINO Name it to Know it Direksyon: Buuin ang salita gamit ang mga larawan na inyong makikita. -ya -M + N + + DIKSYUNARYO +N + BIAK NA  -K BATAS +  -T + + PANITI...

Kasaysayan ng Wikang Pambansa G. JHON ERICK TOLENTINO Name it to Know it Direksyon: Buuin ang salita gamit ang mga larawan na inyong makikita. -ya -M + N + + DIKSYUNARYO +N + BIAK NA  -K BATAS +  -T + + PANITIKAN  -AT -T + + BATAYAN TAGALOG + A + -T -LY + SALITA  -PIA + KASTILA -T SALIGAN +i + -KS KOMISYON +  Kasaysayan ng Wikang Pambansa  Saligang-Batas ng Biak na Bato (1897)  Gawing Opisyal na Wika ng rebolusyon ang Tagalog (Artikulo VIII ng Saligang –Batas ng Biak na Bato).  “Tagalog ang magiging opisyal na wika ng Republika”  Isabelo Artacho at Felix Ferrer Saligang Batas 1935  Ingles at Kastila ang mananatiling opisyal na wika.  Gumawa ng hakbang upang paunlarin at papagtibayin ang isang wikang pambansa na nakabatay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. Manuel L. Quezon  Dama ang pangangailangan ng isang wika na sinasalita at nauunawaan. Gayundin para magkaroon ng iisang nasyunalidad at estado. Binigyang diin nya ito sa Unang Pambansang Asembleya noong 1936.  Batas Komonwelt Blg.  Isinulat ni Norberto184Romualdez ng Leyte, Batikang Mahistrado  Naitatag ang Surian ng Wikang Pambansa na may tungkulin na pag- aralan ang mga diyaklekto sa pangkalahatan upang mapaunlad at mapagtibay ang pambansang wika  Batayan sa pagpili ng Pambansang wika ng Pilipinas 1. Pagkakaunlad ng estruktura 2. mekanismo, at 3. Panitikan na pawang tinatanggap at ginagamit ng malaking bilang ng mga Pilipino.  Tagalog ang pinili batay sa pamantayan Komite ng Surian ng Wikang Pambansa 1. Jaime C. De Veyra (Samar-Leyte) 2. Santiago A. Fonacier(Ilokano) 3. Filemon Sotto(Sebwano) 4. Casimiro F. Perpekto (Bikol) 5. Felix S. Salas Rodriguez (Panay) 6. Hadji Butu (Moro) 7. Cecilio Lopez (Tagalog) Binigyang diin sa ulat ng komite na ang Tagalog ay pinili sapagkat ginagamit ito ng nakararaming bilang ng mga mamamayan, bukod pa ang mga kategorikong pananaw ng mga lokal na pahayagan, publikasyon at  Kautusang Tagapagpaganap Bilang 134  Noong ika -13 ng Disyembre , 1937, Pinagtibay na Tagalog bilang batayan ng Wikang Pambansa sa Pilipinas na magkakabisa lamang makalipas ang dalawang taon.  Batas Komonwelt Blg. 570  Noong ika- 7 ng Hulyo 1940, Pinagtibay ng Pambansang Asembleya at kinikilala na Pambansang Wikang Filipino bilang isa sa mga opisyal na wika ng Pilipinas sa pagsapit ng ika-4 ng Hulyo 1946.  Ordinansa Militar blg. 13 (Philippine Taft Commission)  Nagtatakda na Nihonggo at Tagalog bilang opisyal na wika sa buong kapuluan. Lope  K. Santos Kilala sa palayaw na Mang Openg  Abogado, kritiko at isang lider obrero  Punong tagapangasiwa ng Surian ng Wikang Pambansa (1941-1946)  Kinilala bilang Paham ng Wika, Ama ng Balarilang Pilipino at Haligi ng Panitikang Pilipino Lope K. Santos  Nagkaroon ng paglalaan ng ilang seksyon sa pahayagang pampaaralan upang higit na magkaroon ng kasanayan ang mga mag-aaral sa paggamit ng wikang Filipino  May sagisag panulat na Anak-bayan, Doktor Lukas, Lakandalita Julian Cruz Balmaceda  Pinasimulan ang diksyunaryong Tagalog  Siya ay isang makata, mandudula, kuwentista, mangangatha, nobelista at mananaliksik-wika. Naging patnugot siya ng Surian ng  Cirio Panganiban Nanguna sa paglikha ng mga talasalitaan sa mga espesyalisadong larangan tulad ng batas at aritmetika Lupang Hinirang  Unang nakasulat sa Espanyol na “Patria Adorada” ito ay makailang ulit na isinalin ni Jose Palma sa Filipino bago naging opisyal noong 1956. Raul Roco  Nirebisa ang Panatang Makabayan noong 1956 sapagkat ipinag utos na bigkasin ito sa lahat ng pribado at pampublikong insitusyong pang- akademiko (R.A. 1265 at Kautusang Tagapagpaganap Bilang 8) Pangulong Sergio  Idineklara angOsmena Linggo ng Wika tuwing ika – 27 ng Marso hanggang ika-02 ng Abril bilang pagpapahalaga sa kaarawan ni Francisco Balagtas ang tanyag na Pilipinong makata (Proklamasyon bilang 35)  Pangulong Ramon Magsaysay  Iniusog ang selebrasyon sa ika-13 hanggang ika-19 ng Agosto upang maisama sa gawain ng paaralan.  Ang huling araw ng selebrasyon ay araw ng paggunita sa kaarawan ng Ama ng Wikang Pambansa na si Pang. Manuel L. Quezon (Proklamasyon Pangulong Corazon Pinagtibay Aquino ang selebrasyon ng Linggo ng Wika sa Agosto 13- 19 (Proklamasyon Bilang 19)  Pangulong Fidel Ramos  Pinalawig ang selebrasyon ng wikang Filipino ng buong buwan ng Agosto (Proklamasyon Bilang 1041 ng 1997) Cecilio Lopez  Pinakaunang Linggwistang Pilipino, nagtampok ng lingguwistikang pag- aaral sa wikang pambansa at mga katutubong wika sa Pilipinas.  May 186 na wika at 150 ay buhay.  May sampung pangunahing wika sa Pilipinas Cecilio Lopez  Tagalog  Cebuano  Ilocano  Hiligaynon  Pangasinan  Waray  Kapampangan  Maranaw  Bicolano  Maguindanao Jose Villa Panganiban  Isang makata, leksikograpo at lingguwista  Nakapaglathala ng diksyunaryong Ingles-Tagalog at diksyunarong Tesawro  Jose E. Romero Nagpalabas ng Kautusang Pangkagawaran Bilang 7 ang kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon at Kultura noong Agosto 13,1959 na “Pilipino” ang wikang Pambansa upang mahiwalay ang kaugnayan nito sa mga Tagalog.  Jose E.  HakbangRomero ito sa pag-alis ng rehiyonalismo ang paggamit ng “Pilipino” bilang wikang Pambansa.  Hindi nagging matagumpay, Nangibabaw ang puso ng mga di- Tagalog. Dahil para sa kanila ang “Pilipino” ay binagong anyo lamang  Konstitusyunal na Konbensyon 1971  Para mapakinggan ang mga argumento ng di-Tagalog hinggil sa kanilang usapin sa “Pilipino” bilang pambansang wika.  Bumuo ng polisiya at rekomendasyon upang masolusyunan ang mga pakikibaka hinggil sa wika.  Konstitusyunal na Konbensyon 1971  Nagmungkahi na gamitin ang “FILIPINO” batay sa katutubong wika at maging asimilasyon ng mga salita mula sa dayuhang wika.  Panatilihin ang Ingles at Kastila bilang mga opisyal na wika.  Saligang –Batas 1973  Ang “Filipino” ay lilinangin, papaunlarin at pagtitibayin alinsunod sa umiiral na mga katutubong wika at dayalekto nang di-alintana ang pagtanggap ng mga salita mula sa mga dayuhang wika. Ponciano B. Pineda Nagtatag ng Komisyon ng Wikang Pambansa (Saligang Batas 1973 Seksyon 9)  Ama ng Komisyon ng Wikang Filipino  Pananaliksik sa Sosyo-lingguwistika  Pinalakas ang patakarang Saligang Batas Kinikilala 1986 ang Filipino bilang Pambansang Wika ng Pilipinas sa tulong ng Surian ng Wikang Pambansa.  “Habang nililinang ang Filipino ay dapat itong pagyabungin at pagyamin nang nakasalig sa mga Pangulong Corazon Aquino  Nilagdaan ang Kautusang Tagapagpaganap Bilang 117 na lumikha ng Linangan ng Wika sa Pilipinas kapalit ng Surian ng Wikang Pambansa Linangan ng Wika  Nakatakda itong malusaw matapos mapagtibay ang Saligang Batas 1987 na nag aatas na magtatag ng isang Komisyon ng Pambansang wika.  (Komisyon sa Wikang Filipino) Naitatag sa pamamagitan KWF ng Batas Republika 7104 noong 1991 Ahensya ng gobyerno na binibigyan ng kapangyarihan na makapagmungkahi ng mga hakbang, plano, patakaran at gawin hinggil sa wika, lalo na sa paggamit ng Pambansang wika Wikang  Artikulo XIV ng Saligag Batas 1987 (WIKA)  Seksyon 6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.  Seksyon 7. Ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo , ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino.  Seksyon 8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wikang panrelihiyon.  Seksyon 9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang Pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng ibat’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa mag uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik para sa pagpapaunlad , pagpapalaganap at pagpapanatili sa Filipino at ibang pang wika.  Ang kasaysayan na ang pambansang wika at hindi lamang nakatuon sa rehiyon ng Katagalugan bagamat Tagalog ang nagging pamantayan nito.  Umunlad ang wikang Filipino sa aspeto ng gramatika, palaugnayan, mga pahiwatig at pakahulugan bunga na rin sa sa paggamit dito sa panrehiyon at pandaigdigang ugnayan.  Lumawak ang gamit ng Filipino sa mga asignaturang Panitikan, Araling Panlipunan, Teknolohiya, Inhenyeriya, Medisina, Batas, Matematika at iba pang larangan.  K-12 Curriculum  Enhanced Basic Education Curriculum (Republic Act 10533, 2013)  Isang taon sa Kindergarten, 6 na taon sa Elementarya, 4 na taon sa Junior High School at 2 taon sa Senior High School.  Larangan ng  Academics Pagpapakadalubhasa para sa mga nais magpatuloy ng pag-aaral sa kolehiyo;  Technical – Vocational para sa mga mag-aaral na nais makapag hanap buhay matapos ang kanilang high school  Sports and Arts para sa mga mag-aaral na mahilig sa dalawang larangan  CMO 20 Series 2013 (CHED Memorandum  Para Order 20, 2013) sa katumbas na tatlumput anim na (36) na yunit ng Pangkalahatang Edukasyon (General Education)  Dating Komisyuner Dr. Patricia Licuanan 1. Understanding the Self (Pag-unawa sa sarili) 2. Readings in Philippine History (Mga babasahing hinggil sa kasaysayan ng Pilipinas) 3. Mathematics in the Modern World (Matematika sa makabagong daigdig) 4. The Contemporary World (Ang kasalukuyang Daigdig) 5. Art Appreciation (Pagpapahalaga sa Sining ) 6. Science, Technology and Society (Agham, Teknolohiya at Lipunan) 7. Purposive Communication (Malayuning Komunikasyon) 8. Ethics (Etika) 9. Life and Works of Rizal (Buhay at Lantaran na tinanggal ang asignaturang Filipino sa Kolehiyo  Temporary Restraining Order  Ipinetisyon ng Tanggol Wika o KWF sa CM0 20, S.2013 sa Korte Suprema  Tahasang paglabag sa polisiya at mandato ng Pilipinas.  Kanilang idinagdag na nilabas ng CMO ang mga sumusunod na batas  Batas Republika 7104 – (Ang batas Mga nilabag na Batas na lumilikha sa Komisyon ng Wikang Filipino)  Batas Pambansa 232 – (Ang batas na nilikha para sa pagtatag at pagpapanatili ng sistemang integratibo ng edukasyon)  Batas Republika 7356 – (Lumikha ng Pambansang Komsiyon ng Kultura at Mahahalagang Puntos na Ibinigay ng mga Petisyuner  Ang paghina at sa kalaunan, kamatayan ng ating pambansang wika, kultura, kasaysayan at pambansang pagkakakilanlan  Mahahalagang Puntos na Ibinigay ng  mga Petisyuner Dudulot ang panghihina at kamatayang ito sa panghihina at kamatayan ng mga Pilipino bilang nagkakaisang mamamayan at may pagmamahal sa bayan, at ng Pilipinas bilang maunlad na bansa. Mahahalagang Puntos na Ibinigay ng mga Petisyuner  Tuloy tuloy na maipapatupad ng CHED ang isang kurikulum na anti- Filipino, anti-nasyonalista at tahasang lumalabag sa Konstitusyon. Mahahalagang Puntos na Ibinigay ng mga Petisyuner  Pahihinain ang pundasyon ng ating nasyonalismo, identidad, kultura, pagkabansa, pagkakaisa at demoksrasya.  Korte Suprema  Iniutos na ibalik ang Filipino at Panitikan sa Antas ng Tersyarya sa pamamagitan ng pagpapatupad sa Bagong Pangkalahatang kurikulum Pang-edukasyon  Bunga ito ng mga sumusunod na grupo tulad ng Alyansa ng mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (Alliance of Defenders of National Language), mga paaralan, kolehiyo, unibersidad, samahang pang-linggwistika at  CMO 57 series 2017 (CHED Memorandum Order 57, 2017)  Pinanukala ng Tanggol wika na magkaroon ng dagdag na limang asignaturang Filipino sa kolehiyo 1. KOMFIL (Kontekstwalisadong Komunikasyon Sa Filipino) 2. FILDIS (Filipino sa Iba’t ibang Disiplina) 3. DALUMATFIL (Dalumat ng/sa Filipino) 4. SOSLIT (Sosyedad at Literatura) 5. SINESOS (Pelikulang Panlipunan) Tagalog, Pilipino at Filipino  Tagalog  Isa sa mga dayalekto o wikain sa Pilipinas na sinasalita sa mga lalawigan. Isa itong wika na mula sa wikang “Tagala” na may katutubong tagapagsalita. Isa ring partikular na wika na sinasalita ng isa sa mga  Pilipino  Tawag sa mga mamamayan ng bansang Pilipinas, isang monobase language sa taong 1959 ayon sa kautusang pangkagawaran bilang 7 at ito ang pinipiling salita bilang representasyon ng mga wika sa Pilipinas na naging ugat satin upang kilalanin natin ang  Filipino  Ito ay hindi Tagalog, galing sa Ingles na Filipino bilang katawagang internasyunal na pagkakakilanlan. Sumasagisag sa akomodasyong pampolitika at palatandaan ng isang umuunlad na bansa tungo sa modernisasyon. Lingua Franca ng Pilipinas ang wikang Filipino na nagsisilbing  May katanunga  “Walang bersyon ang KASAYSAYAN Ang KASAYSAYAN ay ang katotohanan – WALANG ibang bersyon ang Aktibidad 1: Anong say mo?  Kung ikaw ang kasalukuyang Komisyuner ng Komisyon ng Mas Mataas na Edukasyon. Sang-ayon ka bang mawala o alisin ang asignaturang Filipino sa Kolehiyo? Pangatwiranan.  Kung bibigyan ka ng pagkakataon na papiliin ng asignatura na gusto mong ituro Pamantayan KRAYTIRYA PUNTOS Nilalaman (Nakapagbibigay ng sariling hinuha o komento hinggil sa katanungan) 20 Kaakmaan (Akma ang ibinigay na komento o hinuha hinggil sa katanungan at 20 nakapagbigay ng sariling ekplenasyon sa kanyang kasagutan) Organisasyon (Organisado ang bawat ideya at deretso sa kanyang gustong 10 ipunto)