AP-7-Episode-2-1st-part.pdf

ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG...

ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 HEOGRAPIYANG PANTAO NG TIMOG- SILANGANG ASYA Bahagi) (Unang  nasusuri ang epekto ng katangiang pisikal ng Timog-Silangang Asya sa pamumuhay at kabuhayan ng mga tao sa rehiyon naipaghahambing ang kabuhayan ng mga tao sa mainland at insular naipaliliwanag ang katuturan, layunin at kahalahagahan ng likas kayang pag- unlad sa pagpapanatili ng yamang likas sa Timog-Silangang Asya. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYANG PANTAO NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  pangkat ng tao na magkakatulad ng pagkakakilanlang kultural tulad ng wika, nakagawiang kultura, pinagmulang lahi, kasaysayan at relihiyon. pagkakakilanlang kultural na natutuhan mula sa iyong pamilya at pangkat kultural na pinanggalingan. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ay karaniwang nakikita bilang biyolohikal, na tumutukoy sa mga pisikal na katangian ng isang tao. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  “ito ay tumutukoy sa ang pagsalin- salin ng mga tradisyon ng isang grupo ng tao o komyunidad.” (Ki, 2020) pamamaraan ng pamumuhay ng mga tao o way of life sa pamamagitan ng isang lipunan ang kanilang pagkakakilanlan, kasaysayan at halaga ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  “ay tumutukoy sa isang sistemang komunikasyon na madalas ginagamit ng tao sa isang partikular na lugar. “ (Valle Rey, 2023) bahagi ng pakikipagtalastasan mga signo, tunog at kadugtong na batas Ginagamit ang sistemang ito sa pagpapaabot ng kaisipan at damdamin sa paraan ng pagsasalita at pagsusulat. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  kalipunan ng mga sistemang paniniwala, mga sistemang kultural at pananaw sa daigdig na nag-uugnay ng sangkatuhan sa espiritwalidad at minsan ay sa moralidad. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ay tumutukoy sa pag-aaral at pagsusuri sa mga pangyayari, mga taong namuhay, at mga kaganapan na nagdaan sa nakaraan. malaking bahagi ng kultura at kamalayan bilang mga tao pinagmulan, mga pagbabago at mga aral na dapat tandaan ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  pag-aaral ng wika sa kulturang ng magkakaibang pangkat ng tao. saklaw rin nito ang pag-aaral ng pagkakaiba-iba ng mga gawi, paniniwala at wika ng mga pangkat etnilo. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Ang Timog-Silangang Asya ay binubuo ng maraming uri ng pangkat etniko at kalinangan. Ang pagkakaiba ay bunsod ng posisyon o lakasyon na kinaroroonan nito. Nagkakaiba ang pangkat etnolingguwistiko sa mainland at insular Timog- Silangang Asya ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA Mainland Cambodia Laos Myanmar 7 Thailand Vietnam Malaysia ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Lana Thai Malay-speaking Muslim Katutubong Malay Pak Thai Karen Orang Asli Chinese Phai Korean Khmer Mal Mlabri Pangkat na nagwiwikang Kuy Mon Urdu sea gypsies tinatayang mayroong 75 pangkat etniko 84% Thai= 36% ng Populasyon ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Wika Wikang Thai Diyalektong Min- nandayuhan na Chinese Mon-Khum (Monic, Asilan, Eastern Mon-Khmer at Northern Mon-Khmer (Austroasiatic- mainland Southeast Asia) Wikang Austronesian (Wikang Pattani Malay) Tibeto-Burman Korean, Japanese, Tamil at Urdu ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA https://www.britannica.com/topic/Austronesian- languages  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA https://www.britannica.com/topic/Austronesian-  THAI wikang Daic ng winiwika sa timog- kanlurang bahagi ng Thailand. -Pambansang Wika -Wikang Panturo -Gamit sa Komunikasyong Masa ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Sistemang Pananampalataya Buddhism Theravada Buddhist 95% ng Thai Hinduism Hindu-Buddhist ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA Animism  Buddhism Siddharta Gautama (Buddha- enlightened one) 5th Century B.C. Namuhay sa Nepal at Northern India ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Ang Buddhism sa Thailand ay itinatag at ipinakilala ni Haring Ashoka sa lungsod ng Pataliputra 95% ng mga Thai ay Theravada Buddhist mahalaga ang tuntunin ng kagandahang asal sa bawat mamamayan ng ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG Thai. TIMOG-SILANGANG ASYA  Hinduism (India) World’s Oldest Religion Brahma, Vishnu & Shiva Vedas- book KARMA ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Animism lahat ng bagay sa mundo ay mayroong espiritu ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Kachin Mon Kayah Bamar Kayin Rakhine Chin Shan 135 pangkat etniko na napapangkat sa walong pambansang lahi 70% Bamar ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Ang bawat etnisidad ay matatagpuan sa kani-kanilang lugar. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Wika (100 wika ang ginagamit sa Myanmar) Karamihan ay nagmula sa pamilya ng wikang Tibetan-Burmese Tai-Kadai Hmong-Mien Austroasiatic (Mainland Southeast Asia) ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Ang Bamar ay tipikal na naninirahan sa matataas at gitnang kapatagan ng bansa Minoryang Pangkat ng Chin, Kachin, Karen p Kayin, Karenni o Kayah, Mon, Pakhine at Shan sa rehiyong mabundok Ang pangkat na hindi kinikilala ng saligang batas ay naninirahan kasama ng mga pangunahing pangkat etniko tulad ng mga Burmese Chinese at Panthays, Burmese Indians, Rohingya, Gurkha at Anglo-Burmese. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Mahalaga para sa mga Burmese ang pagkakaroon ng kaugnayan sa isang pangkat etniko dahil ito ay nagkakaloob sa kanila ng matibay na pagkakakilanlan Bukod sa wika ang etnisidad ng isang mamamayan sa bansa ay indikasyon ng kaniyang kinapabibilangang rehiyon ng kapanganakan, kinapabibilangang lipunan at kinapabibilangang rehiyon. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Sistemang Pananampalataya Buddhism 89.2% Christianity Muslim Hindu Hebrew ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA Animist  Malalim ang kaugnayan ng kulturang Myanmar sa tradisyon ng nakararaming pangkat etnikong Bamar ng naiimpluwensyahan ng aral ng Buddhism bama-hsan-jin o Murmeseness- pamantayan ng kaugalian inilalarawan nito ang prinsipyong kultural na nakasentro sa wikang Burman o Bama Batha at Theavada Buddhism. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Mahalaga sa mga Burmese ang paggalang sa nakatatanda, pagsusuot ng disenteng damit, maayos na pakikitungo sa magkaibang kasarian at banayad na pag-uugali. Kahihiyan ang pagpapakita ng galit at negatibong epekto sa publiko. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Buddhism 89.2% Siddharta Gautama (Buddha- enlightened one) 5th Century B.C. Namuhay sa Nepal ARALING PANLIPUNAN 7 at Northern India ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Christian Christ (anointed one of God) ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Hinduism (India) World’s Oldest Religion Brahma, Vishnu & Shiva Vedas- book KARMA ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Hebrew/ Judaism Abraham Descendants Jewish as the chosen people of God ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA https://www.haikudeck.com/ce-judaism--education-presentation-  Animism lahat ng bagay sa mundo ay mayroong espiritu ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Noong ika-20 siglo ang mga Lao ay ipinangkat ayon sa kanilang wika at lokasyong tirahan Lao Loum/lowland Lao naninirahan sa kapatagan Lao Theung/ Lao of the naninirahan sa gilid ng mountain slopes kabundukan Lao Soung/ Lao of the naninirahan sa itaas ng mountain tops kabundukan Chinese ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA Vietnamese  ang Laong Vientiane na kabilang sa pangkat ng Lao Loum o lowland Lao ay hawig sa wika ng Thai na matatagpuan sa kabila ng Mekong River kaysa sa wika ng Tai Dam ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Wika (Tai) Tai Kadai Hmong-Mien o Tibeto-Burman Austroasiatic Mon-Khmer (Mainland Southeast Asia) ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Karamihan sa mga Lao ay magsasaka at may maayos na dibisyon ng paggawang naaayon sa kasarian. Kalakihan- nagtatanim at naghahanda ng sakahan pati na rin ang irigasyon Kababaihan ang nagtatanim, naglilinis at nagdadala ng bigkis ng palay sa kiskisan ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Gawi rin nila ang baci o pagbuhol ng tali sa pulso para sa mabuting kapalaran o kalagayan sa panahon ng panganganak, pag- aasawa, pagmomonghe, pag-alis, pagbalik, pagsisimula ng taon at marami pang iba ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Buddhism Ipinagdiriwang ang Boun para sa masagana at matagumpay na pag-aani ng palay ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Gawi rin nila ang pagbibigay limos sa mga monghe sa araw- araw Ang mga Hmong ay nakapokus sa pagdiriwang ng bagong taon. Isinasagawa sa pagtatapos ng panahon ng ani at nagsisilbing pista pasasalamat ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  binubuo ng karamihan ng populasyon na karaniwang naninirahan sa gitnang Cham kapatagan sa timog at Mekong Delta malapit sa hanggan ng Cambodia naimpluwensiyahan ang wika ng Chinese Vietnam masasalamin sa minoryang Indian pangkat na Cham at Khmer nakakalat sa kabuoang Mekong Khmer ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA Delta  Wika (Vietnamese) Austroasiatic Mon-Khmer (Mainland Southeast Asia) naging matatag ang impluwensiyang Chinese rito (Minoryang Khmer) Austronesian (Cham, Malay at Indonesian) Tai ang gamit ng mga tao na nasa mataas na lambak Sino-Tibetan pangkat Hmong o Miao at Mien (mas mataas na bahagi ng Vietnam ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  nasasalamin ang pagpapahalaga sa pamilya Patrilineal- anak ay umaangkin sa pangalan, pag-aari at pamana ng ama Kababaihan- naghahanapbuhay sa kompanya bukod pa sa gampanin sa anak at pananalapi ng pamilya ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Buddhism pangunahing relihiyon ang Vietnamese ay nakikiisa sa gawi ng ilang relihiyon: paggalang sa namatay na ninuno, panalangin sa diyos at diyosa lalo na sa Kapistahang Tet ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Kapistahang Tet tumutugon sa Tet Nguyen Dan ang pinakamahalagang selebrasyong pampubliko -maihayag ang kanilang pagrespeto sa kanilang ninuno at pagsalubong sa Lunar New Year Pinahahalagahan rin ang pagpapakumbaba, pagpipigil sa sarilu at pagiging banayad at mahinhin na impluwensiya ng iba’t ibang relihiyon ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Ayon sa datos ng Government Committee for Religious Affairs noong 2018 26.4 % ng populasyon ay mananampalataya sa relihiyon 14.91% Buddhist Kristiyano 8.44% 7.35 % Katoliko, 1.09% Protestante 1.47% Hoa Hao Buddhists (folk religion) Cao Dai (Buddhism, Christianity, 1.16% Confucianism, Taoism ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  binubuo ng Khmer ang populasyon ng Cambodia Chinese- pinakamahalagang minoryang pangkat dahil hawak ang kabuhayan Vietnamese Muslim Cham-Malayas Loatian ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG at iba pang katutubo na naninirahan sa matatas na lupaing rural TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG Khmer ASYA  Wika Austroasiatic Mon-Khmer (Mainland Southeast Asia) Chinese Cham-Malay Austronesian - pangkat ng Jarai at Rhade ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Theravada Buddhist Khmer Loeu- tagasunod ng lokal na relihiyon na sumasamba sa mga ninuno Chinese at Vietnamese- pinaghalong Buddhism at Daoism o Taoism (pagmamalasakit) Cao Dai (Buddhism, Christianity, Confucianism, Taoism Evangelical Protestantism ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  karamihan ng Malaysian ay naninirahan sa Peninsular Malaysia bumiputra (bumiputera) katutubong Malaysian nandayuhan ng Chinese at nonbumiputra iba pang Asyano mula sa Timog Asya nahahati sa apat ang Orang Asli (katutubo), Malays, Chinese at mga taga-Timog Asya ARALING PANLIPUNAN 7 Mallit na pangkat: Europeo, Americano, Eurasian, Arabs at ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Wika Bahasa Malaysia Malay (bumubuo ng kalahating populasyon) Mon-Khmer Chinese (1/4)- Hokkien na Hainanese (WIkang Min) Malay-patois na may gawing Chinese Austronesian Dravidian: Tamil sinasalita ng pinakamalaking pangkat, Telugu, at Malayalam ARALING PANLIPUNAN 7 Wikang ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG Indo-European: Punjabi, Bengali, Pashto at Sinhalese ASYA  Iban na nanirahan sa bulubunduking lupain ng Sarawak ay karaniwang nagsasaka na gumagamit ng prosesong shifting agriculture. ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Ang mga Chinese sa Sarawak ay naninirahan sa pagitan ng baybayin, talampas at bundok. Sila ay nagtatanim ng cash crop sa maliit na lupain ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Ang mga Bajau ay nahahati sa pagsasaka at maglalayag ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Sharia Court usaping pampamilya, pag-aasawa, pagmamana, diborsyo, apostacy o pagtalikod ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG sa pananampalataya at kustodiya ng anak. TIMOG-SILANGANG ASYA  60.4% Islam ang opisyal na relihiyon ng Malaysia 19.2% Buddhism 6.3 Hindu tradisyunal na Confucianism at 2.6 Taoism 9.1% Kristiyanismo ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  HAJJ- paglalakbay sa Mecca ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  Ramadan- banal na buwan ng pag- aayuno, pagsisiyasat sa sarili, at pagdarasal ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA  ARALING PANLIPUNAN 7 ANG HEOGRAPIYA NG TIMOG-SILANGANG ASYA Sanggunian: https://philnews.ph/2019/07/23/kahulugan-ng-wika-buod-katangian-uri-teorya/ https://philnews.ph/2020/02/06/ano-ang-kultura-kulturang-pilipino-philippine- culture/ https://www.sanaysay.ph/ano-ang-kultura/ https://www.greelane.com/tl/humanities/mga-isyu/difference-between-race-and- ethnicity-2834950 https://www.sanaysay.ph/ano-ang-kasaysayan/