Hiperlipidemi ve Klinik Yorumu PDF

Hiperlipidemi ve Klinik Yorumu DR.ÖĞR.ÜYE.GÖZDE ÜLFER LİPİT METABOLİZMASI  Diyetle alınan yağ ile karaciğer ve yağ dokusunda sentezlenen lipitler kullanılmak ve depolanmak üzere çeşitlli dokular ve organlar arasında taşınırlar.  Lipitler suda çözünmediklerinden plazmada lipoprotein halinde t...

Hiperlipidemi ve Klinik Yorumu DR.ÖĞR.ÜYE.GÖZDE ÜLFER LİPİT METABOLİZMASI  Diyetle alınan yağ ile karaciğer ve yağ dokusunda sentezlenen lipitler kullanılmak ve depolanmak üzere çeşitlli dokular ve organlar arasında taşınırlar.  Lipitler suda çözünmediklerinden plazmada lipoprotein halinde taşınırlar. Plazma Lipidleri  Lipidler plazmada LİPOPROTEİNLER olarak transport edilirler  Lipoproteinlerdeki majör lipid sınıflandırılması:  Triaçilgliseroller(16%)  Fosfoliptler (30%)  Kolesterol (14%)  Kolesterol esterleri(36%)  Serbest yağ asitleri(4%)  Lipoproteinler Makropartiküller yapıda olup kolesterol dahil olmak üzere lipitlerin plazmada taşınmasını sağlarlar. Lipoproteinler, hem protein hem lipitlerden oluşan biyokimyasal bileşimlerdir. Bu proteinler bir bütünün parçası olmalarından dolayı apolipoprotein diye adlandırılırlar. Plazma lipoproteinlerinin şematik yapısı  Apolipoproteinler  Apolipoproteinler lipoproteinlerin protein komponetleridir. NEDEN ÖNEMLİDİRLER?  Lipoproteinlerin yapısal sağlamlığını devam ettirirler.  Lipoproteinler de görev alan belli enzimlerin düzenlenmesinde rol alırlar.  Reseptörlerin tanınmasında görev alırlar  Sınıflandırma  Tıpta en yaygın olarak kullanılan gruplandırma, lipoproteinlerin yoğunluğuna göre yapılır.  En hafifinden (yani en cok lipit, en az protein içereninden) en yoğununa doğru sıralama şöyledir:  Şilomikronlar - İnce bağırsaktan karaciğere triaçilgliserolleri taşırlar (intestinal mukozada oluşurlar ve lenfatik sistem yoluyla kana geçerler).  Çok düşük yoğunluklu lipoproteinler (Very Low Density Lipoproteins, VLDL) – K.C’de oluşur ve triaçilgilerolleri, kolesterolü ve fosfolipidleri diğer dokulara transfer eder.  Ara yoğunluklu lipoproteinler ( Intermediate Density Lipoproteins, IDL) - yoğunluk olarak VLDL ile LDL arasındadırlar. Kanda genelde görülmezler.  Düşük yoğunluklu lipoproteinler (Low Density Lipoproteins, LDL) - karaciğerden diğer dokulara kolesterol taşırlar. "kötü kolesterol" diye de adlandırılırlar  Yüksek yoğunluklu lipoproteinler (High Density Lipoproteins, HDL) - diğer dokulardan kolesterol toplayıp karaciğere geri getirirler."iyi kolesterol" olarak adlandırılırlar. Primer Lipoprotein Bozukluğu Primer hiperlipidemiler Tip I Familyal lipoprotein lipaz eksikliği Ekzojen hipertrigliseridemi APO Cll eksikliği ŞM-TG ↑↑↑ Tip II Familyal hiperkolesterolemi Hiperbetalipoproteinemi F. Kombine hiperlipidemi a) heterozigot LDL Kol ↑↑↑ b) homozigot LDL kol ↑↑ - VLDL - TG ↑ Tip III Familyal disbetalipoproteinemi Broad beta hastalığı VLDL –artık ↑↑-ŞM-artık ↑ Tip IV Familyal hipertrigliseridemi Hiperbetalipoproteinemi Endojen lip F. Kombine hiperlipidemi VLDL –TG ↑↑ Tip V Familyal hipertrigliseridemi (apo cll eksikliği) Mikst endojen ve ekzojen hiperlipidemi Tip I ve IV kombine VLDL-TG ↑↑-ŞM – TG ↑↑ Sekonder hiperlipidemiler Fenotip LP Sekonder neden I ŞM Diabetes Mellitus Hipotiroidizm SLE Porfiria IIa LDL Hipotiroidizm IIb LDL + VLDL Biliyer obstrüksiyon Myelom Gebelik Hipotiroidizm III IDL Alkolizm Diabetes Mellitus Sekonder hiperlipidemiler Fenotip LP Sekonder neden IV VLDL Lipodistrofiler Diabetes Mellitus Alkol Glukokortikoidler Kronik renal yetmezlik Estrojenler Gebelik Glikojen depo hastalıkları V VLDL +ŞM Alkolizm Pankreatit Disglobulinemi Diabetes Mellitıus Sekonder Hiperkolesterolemiler  Hipotiroidizm  Cushing sendromu  Anoreksiya nervoza  Disglobulinemiler  Akut intermmittan porfiria  Nefrotik sendrom  Hepatoma  Kolestaz  Hepatik yetmezlik  Sekonder Hipertrigliseridemiler Hastalıklar İlaçlar  Obezite  Tiazidler  Diabetes Mellitus  Betablokerler  Hipotiroidizm  Estrojen  Hipopituitarizm  Oral kontraseptifler  Akromegali  Glukokortikoidler  Lipodistrofiler  Glikojen depo hast.  Akut stres (MI)  Üremi  Nefrotik sendrom  SLE  Waldenstrom makroglobulinemisi  Dislipidemilerde Klinik Tablo  Asemptomatik  Semptomatik -Aterosklerotik Kalp Hastalığı -Pankreatit -Safra Taşı -Ksantoma -Diğerleri  Ateroskleroz, kanda yüksek kolesterol düzeylerine özellikle de yüksek LDL- kolesterol düzeyine bağlı olarak ortaya çıkar.  Serum LDL-kolesterol düzeyinin %130 mg’dan düşük olması aterosklerotik kalp hastalığı için düşük riski, %130-160 mg arasında olması orta riski, %160 mg’dan yüksek olması ise yüksek riski ifade eder.  Kanda aşırı miktarda LDL bulunması durumunda LDL’ler, süperoksit ve H2O2 gibi etkenler vasıtasıyla oksitlenir. Oksitlenmiş LDL’ler retiküloendoteliyal sistem makrofajları tarafından reseptör aracısız olarak yutulur ve köpük hücre oluşumu olur: Düz kas hücrelerinde kolesterol esterlerinin birikmesiyle de arteriyel duvarlarda aterosklerotik plaklar gelişir: Dolaşım sırasında kolesterolden zenginleşen HDL, karaciğere dönünce kolesterolünü karaciğerde bırakır: HDL’nin kolesterolü özellikle damar endoteli gibi dokulardan karaciğere taşıma fonksiyonu antiaterojenik etki oluşturur. LABARATUVAR DEĞERLENDİRMESİ 8-12 saatlik açlık ardından, toplam trigliseridler, toplam kolesterol, HDL kolesterol ve LDL kolesterol ölçülmelidir. Çoğu klinik laboratuvar LDL yi aşağıdaki formulle hesaplamaktadır; Friedwald Formülü (mg/dl) LDL= Total Kolestrol- (HDL+TG/5) Trigliseridler>400 mg/dl olduğunda bu formul geçerli değildir. LDL yi doğrudan ölçmek de mümkündür. LDL nin üzerindeki terapötik etkileri ölçmek için faydalı olabilir. LABARATUAR DEĞERLENDİRMESİ Ulusal Kolesterol Eğitim Programı Erişkin Tedavi Paneli III (ATP III) te; Trigliserid düzeyi 500 çok yüksek Açlık trigliserid >500 mg/dl olanlarda pankreatit ve şilomikronemi sendromu riskini azaltmak için trigliseridler tedavinin primer hedefidir. Bu kişilere yağdan çok fakir diyet, egzersiz,obezite varsa kilo verme, diyabet varlığında glisemik kontrol, nikotinik asit(niaspan) veya bir fibrat(lipanthyl 267) ilacı önerilir. Bu ilaçlar tek başına veya balık yağlarıyla birlikte kullanılabilirler. Lipoprotein düzeylerine göre hastanın riskinin belirlenmesi için ATP III sınıflanması en uygun yaklaşımdır LDL Kolesterol düzeyi (mg/dL) Durum < 100 İstenen,hedeflenen 100-129 Hedefe yakın 130-159 Sınırda yüksek 160-189 Yüksek ≥ 190 Çok yüksek Total Kolesterol düzeyi (mg/dL) < 200 İstenen 200-239 Sınırda yüksek ≥ 240 Yüksek HDL Kolesterol düzeyi (mg/dL) < 40 Düşük ≥ 60 Yüksek Trigliserid (mg/dL) < 150 Normal 150-199 Sınırda yüksek 200-499 Yüksek RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ ATP III de 2001 yılında koroner kalp hastalığı için 10 yıllık riske dayanarak LDL kolesterol düzeyleriyle teröpatik hedefler belirlenmiş, bu hedefler 2004 yılında güncellenmiştir. 10 yılda vasküler olay olasılığı %20 den fazla olduğu yüksek risk grubu koroner hastalığı(MI, anjina, koroner arter hadisesi, miyokard iskemisi) olan veya koroner kalp hastalığı eşdeğerini(DM, aort anevrizması, karotis arter hastalığı,periferik vasküler hastalık) içerir. Bu yüksek riskli hastalar için hedef LDL