6.3.Yfirbordssykingar_GSL302_2024.pdf
Document Details
Tags
Full Transcript
Yfirborðssýkingar og fleira Gunnsteinn Haraldsson Hæfniviðmið Að námskeiðinu loku getur nemandi: Útskýrt helstu smitleiðir yfirborðssýkinga Húðflóru Hlutverk húðar og því sem á henni er í vörnum líkamans Algengustu sýkingar og sýkingavaldar í yfirborðssýkingum 2 Endogen / e...
Yfirborðssýkingar og fleira Gunnsteinn Haraldsson Hæfniviðmið Að námskeiðinu loku getur nemandi: Útskýrt helstu smitleiðir yfirborðssýkinga Húðflóru Hlutverk húðar og því sem á henni er í vörnum líkamans Algengustu sýkingar og sýkingavaldar í yfirborðssýkingum 2 Endogen / exogen sýkingar Í yfirborðssýkingum er venjulega um beint eða óbeint snertismit að ræða Endogen sýkingar - af völdum eigin flóru sjúklingsins Hefur komist inn fyrir varnarkerfi líkamans Exogen sýkingar - af völdum utan að komandi sýkla Normal flóru annars einstaklings Sýklar frá sýktum einstaklingi Sýklar úr umhverfi 3 Húðin – ytri varnir Húðin er varnarlag milli ytra og innra umhverfis líkamans Skaddast oft – aukin áhætta Sýnir auk þess í sumum tilvikum ummerki um innri/ífarandi sýkingar Hefur eiginleika sem hindra ýmsa sýkla í því að setjast þar að Hátt saltmagn Súrt umhverfi Normal flóran Gram jákvæðir stafir Proprionebacterium acnes Copyright © 2014, by Mosby, an imprint of Elsevier Inc. Staphylococcus epidermidis Aðrir kóagúlasa neikvæðir Staph. Staphylococcus aureus Á svæðum þar sem raki er mestur 4 Húð og mjúkvefja sýkingar Húð Staðbundnar sýkingar í eða við hársekki Hárslíðursbólga (folliculitis) og kýli (furuncles, carbuncles) Flokkað eftir því á stærð og hve mikið sýkingin nær til húðbeðs Oftast orsakað af Staphylococcus aureus Gram neikvæðir stafir Sýkingar í húðþekju (epidermis) og leðurhúð (dermis) (cutaneous infections) Ýmis konar bólur, blöðrur og kýli Oftast orsakað af Staphylococcus aureus Margar aðrar tegundir baktería og sveppa koma til greina Sýkingar í hornlagi húðþekjunnar Oftast orsakað af húðsveppum eða Candida Húðbeðs sýkingar (subcutaneous) Ígerðir og kýli Oftast orsakað af Stapylococcus aureus Margar aðrar tegundir koma til greina t.d. Streptococcus pyogenes 5 Getur einnig náð þróast þannig að sýkingin nái til undirliggjandi vefja Húðsýkingar Staph. aureus bólur Flögnun eftir skarlatsótt (Str. gr. A) Graftarkýli Húðblæðingar – N. meningitis Afleiðing blóðsykingar Heimakoma (erysipelas) Einkenni Sýkingasvæði eru sár rauð og þrútin Hiti Stækknair á nærliggjandi eitlum Sýkingavaldar Streptococcus pyogenes (grúppa A) Stundum aðrir β-hemólýtískir streptókokkar Getur þróast yfir í fellsbólgu með drepi 7 Fellsbólga með drepi (necrotizing fasciitis) Sýking í vöðvahimnum og vöðvum sem getur breiðst mjög hratt úr og náð til stórra svæða líkamans Streptococcus pyogenes Staphylococcus aureus Anaerob bakteríur 8 Sárasýkingar Sýkingar í skurðsárum Venjulega orsakaðar af normalflóru sjúklingsins Staphylococcus aureus er algengastur, einnig Gram neikvæðar bakteríur, anaerobar og Enterococcus Bitsár Sýkingar eftir mannsbit eða kjaftshögg orsakast af normal flóru í munni Oft óvenjulegar tegundir, bæði aerob og anaerob og oft blandaðar Sýkingar eftir dýrabit eru oftast tilkomnar frá hundum og köttum og þá sýklum sem eru í munni þeirra Pasteurella, Fusobacterium Brunasár Algengt er að útbreidd brunasár sýkist því varnir húðarinnar skortir S. aureus, Pseudomonas aeruginosa, Enterococcus, Enteroabacteriaceae Sýkt brunasár geta leitt til blóðsýkinga 9 Sýkingar í sjúklingum með sykursýki Oft mjúkvefjasýking í útlimum orsökuð af anaerobum Ofgnótt glúkósa getur leitt til minnkaðs blóðflæðis Um 25% sykursýkisjúklinga fær fótasár Staphylococcus aureus og fleiri tegundir Oft er erfitt að greina sýkingavald í fótasárum því þau eru oft menguð af öðrum bakteríum Aðrar orsakir minnkaðs blóðflæðis auka einnig á hættu á sýkingum 10
