Düz Akımın Modifiye Şekilleri PDF

DÜZ AKIMLAR  Düz akımlar (Galvani), (+) ve (-) kutbu olan ve bir kutuptan diğer kutba düz, devamlı ve sabit, devamlı olan akımlardır. Galvanik akımın vücut dokularına etkisi Galvanik akımın vücut dokularına etkisi  MSS etkisi:  Reflekslerde artma-azalma. Duyu sinirlerine etkisi:  ...

DÜZ AKIMLAR  Düz akımlar (Galvani), (+) ve (-) kutbu olan ve bir kutuptan diğer kutba düz, devamlı ve sabit, devamlı olan akımlardır. Galvanik akımın vücut dokularına etkisi Galvanik akımın vücut dokularına etkisi  MSS etkisi:  Reflekslerde artma-azalma. Duyu sinirlerine etkisi:     Duyu sinirleri uyarılarak anestezi meydana getirilir. Artı kutup altında bu anestezi belirgindir. Eksi kutup altında iğnelenme yapar. Ancak anestetik etkisi diğer akımlardan daha azdır. Özel duyu organlarına etkisi:    Tat duyusundaki sinirler uyarılarak çeşitli tatlar algılanabilir. Optik sinir uyarıldığında gözde ışık çarpması gözlenir. Kulağa eksi elektrot bağlandığında ıslık, çınlama veya müzikal sesler duyulur. Kaslara ve periferik sinirlere etkisi:     Daha kolay uyarılabilirlik sağlar. Özellikle eksi elektrotunki daha fazladır. Hiçbir zaman kaslarda kasılma meydana getirmez. Periferik sinirlere eksi kutup uygulandığında uyarılabilirlik artar. Damarlara etkisi:     İlk verildiğinde ani, kısa süreli, geçici bir VK olur. Bunu takiben uzun süreli VD görülür. Eksi elektrot altında deride kızarıklık, hiperemi görülür. Bunun nedeni kapiller damarın kimyasal olarak etkilenmesidir. Düz akımın etkileri:  Kimyasal etkileri ⚫ ⚫ ⚫  Fizyolojik etkileri ⚫ ⚫  İyontoforezis Tıbbi galvanizm Cerrahi galvanizm (Elektroliz) Polar etkiler İnterpolar etkiler Isı etkisi A. Kimyasal etkileri 1. İyontoforez  (+) yüklü iyonların (-) kutba, (-) yüklü iyonların da (+) kutba gitmesine iyon transferi (iyontoforez) denir. İonto”→ iyon, “phoresis”→transfer amacıyla iyonize olabilen bazı kimyasal maddelerin ya da ilaçların deri yoluyla iyon gücünden yararlanarak vücuda sokulma işlemine İYONTOFOREZİS denir. Tedavi Le Duc Deneyi  Le Duc sabit, deneyinde devamlı, Katot altına negatif olarak şarj edilen potasyum siyanid solüsyonunu tavşan ölür  düz akım kullandığı anot kutbunda pozitif şarj edilen strychine sülfat solüsyonunu tavşanda kuvvetli tetanik konvülsiyon Le Duc Deneyi    Le Duc kutupları (polariteyi) değiştirerek tekrarladı. Polarite değişmeden önce meydana gelen değişimlerin hiçbirinin olmadığı görüldü. Kurulan hipoteze göre, eğer ilaç madde diffüzyonu ile deriden geçiyor olsaydı kutup değiştirmenin hiçbir etkisi olmayacaktı. Ishihashi ve Bouman’ın Konuya İlişkin Çalışmaları   İyontoforezin klinik anlamda tedavi amacıyla ilk kullanımı 1936 yılında gerçekleştirilmiştir. 1936 ’ da Ishihashi avuç içindeki terlemenin iyontoforetik tekniklerle ilaçlandırılmış solüsyonlar kullanarak azaltılabileceğini vurgulamıştır. 1952’de ise Bouman ve arkadaşları bir terapi olarak iyontoforezin musluk suyu ile uygulanmasının hiperhidrozisdeki etkinliğini vurgulamışlardır. İYONTOFOREZİSİN AMAÇLARI  Vücuda verilmek istenen kimyasal maddeleri istenilen yere lokalize etmek.  Sistemik olarak verilmesi istenmeyen maddeleri deri yolu ile vücuda vermek.  Sistemik olarak alındığı zaman çok yavaş absorbe edilen maddeleri deriye depo ederek o maddenin tesirini arttırmak. Uygulama tekniği Hastaya verilecek olan iyonun solüsyonu hazırlanır.  Solüsyon elektrik yüküne göre aynı kutuptan verilir.  Solüsyonun verildiği elektrota aktif elektrot, diğer elektrota pasif elektrot denir.  Uygulama tekniği Pasif elektrot aktif elektrottan büyük olmalıdır.  Akım şiddeti 1 inç kare (6.25 cm2) için 1-3 mA olmalıdır.  Elektrotlar uygulanan vücut yüzeyine tam temas etmelidir.  Tedavi süresi 15-20 dk olmalıdır.  İyontoforezis Tekniği     Kutuplar iyi bilinmelidir. Elektrotlar kurşun, kalay ya da başka bir metalden olmalıdır. Elektrotlar sünger kılıf ile örtülmelidir. Tedaviden önce tedavi sahası temizlenmelidir. Kutup testi  Düz akım aletlerinde kutup testi için su dolu bir plastik kap içerisine elektrotlar yerleştirildikten sonra akım artırıldığında ilk kabarcıkların çıktığı kutup H2 nedeniyle katotdur. İyontoforezis Tekniği    Tatbik edilecek sahada yara, çizik varsa üzerine selofon kağıdı konulmalı veya vazelinle örtülmelidir. Hastaya tedavi anlatılmalıdır. Tedavi sahasına duyu testi yapılmalıdır (iğne ile sivri, küt testi). İyontoforezis Tekniği     Elektrot ve pedler tedavi edilecek sahaya sıkıca temas etmesi için bandajlanmalıdır. Akım şiddeti tedricen arttırılıp, azaltılmalıdır. Hasta rahat pozisyonlanmalıdır. Tedaviden sonra elektrot yastıklar temizlenmelidir. İyontoforez Uygulamasına İlişkin Faktörler    İyontoforezde devamlı sabit düz akım veren aletler kullanılır. Bu devamlı akım monofazik dalga formundadır. İyontoforez için tek kullanımlık kendinden yapışma özelliği olan elektrotlar bulunmaktadır. İyontoforez Uygulamasına İlişkin Faktörler Monofazik Dalga Formu:  Devamlı düz akım ile zamanla bazı istenmeyen elektrokimyasal reaksiyonlar (deri tahrişi ve yanıkları, elektrot deri etkileşimi ile PH dengesinde bozukluklar) oluşabilir. İyontoforez Uygulamasına İlişkin Faktörler Yanık:  Düz akım iyontoforezi sırasında elektrokimyasal deri yanığı oluşabilir, bu durum terapatik doza ilişkin olarak görülen kısıtlayıcı bir faktördür.  Ayrıca PH dengesindeki sapmalar iyon transferi süresince yan etkilere sebep olabilir ve deri irritasyonu ile yanıklara yol açabilir. Katottan (-) verilen iyonlar  İYOT (NaCl, CI): ⚫  KLOR (NaCl, CaCl2): ⚫  Romatizmal durumlarda özellikle romatoid artritte ASETİK ASİT: ⚫  Romatizmalarda kullanılır. Analjezik etkisi, lokal ağrı ve inflamasyonu azaltır. SİTRAT: ⚫  Sertleşmiş dokuları yumuşatmada SALİSİLAT: ⚫  Antibakterial, skar dokuların yumuşatılmasında Myozitis osifikans ve kalsifik tendinit gibi durumlarda kullanılır. DEXAMETHASONE: ⚫ Prostoglandin ve diğer inflamatuar maddelerin biosentezini inhibe ederek doku inflamsyonunu azaltır. Anottan (+) verilen iyonlar  KALSİYUM: ⚫   PRİSKOLİN: Geç iyileşen yaralarda kullanılır. GLUKOPERRONİUM BROMİDE: ⚫  biosentezini Sinir iletimini kesintiye uğratarak bölgesel ağrıyı azaltır. LİTYUM: ⚫  Prostoglandin ve diğer inflamatuar maddelerin engelleyerek doku inflamasyonunu azaltır. LİDOKAYN: ⚫  Konnektif dokuda ödem oluşumunu azaltılır. HİDROKORTİZON: ⚫  El, ayak ve koltuk terlemelerinde HYALURONİDASE: ⚫  Kas spazmı, hareket limitasyonu olan eklemler ve tetik parmak gibi durumlarda kullanılması uygundur. Yumuşak dokudan ürat birikimlerini uzaklaştırır. MAGNEZYUM: ⚫ Kas membran uyarılabilirliğini azaltarak çizgili kasların gevşemesini sağlar. Bursitlerde, periartritlerde kullanılır. Anottan (+) verilen iyonlar     POLİDİNE METHOSULFATE: ⚫ Koltuk altı, el ve ayaklardaki terlemeyi baskılar. ÇİNKO (ZnCl2, ZnSO4): ⚫ Antiseptik Özellikle yüzeyel yaralarda, sinüzitte, kulak iltihabında BAKIR (CuSO4): ⚫ Antiseptik, Fungus enfeksiyonu, yüzeyel yaralarda kullanılır. PROKAYN: ⚫  MEKOLİL: ⚫  Gevşetici, Burkulmalar,bel ağrıları, kas spazmında kullanılır. Kronik RA, vasospazmdan dolayı oluşan periferik damar hastalıklarında kullanılır. Raynoud hastalığında, variköz ülserlerde kullanılır. HİSTAMİN: ⚫ Vazodilatasyona sebep olur. Kronik iltihabi durumlarda, dolaşım bozukluklarında kullanılır. Kapiller dilalasyon,arterial dilatasyon, kapiller permiabilite artışı meydana getirir. (+) ve (-) Her iki kutuptan verilen iyonlar  MUSLUK SUYU: ⚫ Ter bezlerinin lümeninde kreatin plaklarının oluşumuna engel olarak koltukaltı, el ve ayaklardaki terlemeyi baskılar. İyontoforezin Kontrendikasyonları      Deri hasarı ve terapatik iyonlara karşı akut duyarlılık başlıca kontrendikasyonlardır. Aşırı hasarlı deri üzerine ve açık lezyonlar üzerine Terapatik iyonlara karşı bilinen bir hassasiyet veya alerji Duyu kusuru Uygulama alanında elektronik implant İyontoforez Uygulamasında Tehlikeler, Önlemler ve Öneriler Deri irritasyon ve yanıkları →  Elektrotların altında deri irritasyonu görülebilir bu normalde tedaviden 1-3 saat sonra gözden kaybolur.  Deri yanığı birkaç gün sürebilir. Bu alan üzerine iyontoforez uygulamasına ara verilir. İyontoforez Uygulamasında Tehlikeler, Önlemler ve Öneriler   Elektrot altında elektrokimyasal yanık → Eğer doz çok fazla ise meydana gelir. Anot ve katot altında ayarlanan akım şiddeti güvenli sınır içinde değilse görülebilir. Elektrokimyasal yanıkları önlemek için → Akımı hastanın rahatlıkla dayanabileceği seviyede tutun, Katot ve anot altındaki akım değerini önerilen güvenli sınırların altında tutun İyontoforez Uygulamasında Tehlikeler, Önlemler ve Öneriler    Katot ve anot arasındaki mesafe → En azından büyük elektrotun çapına eşit olmalı Elektrotu deriye sabitlemede yetersizlik → Elektrot ve deri arasında tam temas sağlanmazsa deri direnci artar böylece sıcak yanığı riski artar. Elektrotlar altında deri irritasyonunu azaltmak için → Deri yüzeyi, alkol ile yağ ve diğer yabancı maddelerden temizlenir. İyontoforez Uygulamasında Tehlikeler, Önlemler ve Öneriler Aşırı tüy → Aşırı tüylü bölge üzerine mümkünse uygulama yapılmaz. Gerekiyorsa o bölge tüylerden temizlenmelidir. → Tüyleri alınan bölgeye 24 saat içinde iyontoforez uygulaması yapılmamalıdır.  İyontoforez Uygulamasında Tehlikeler, Önlemler ve Öneriler Elektrotlar üzerine uygulanan ağırlık → Elektrotlar üzerine ağırlık uygulanmaz, çünkü doku basıncında artışa neden olur. Bu da doku iskemisine yol açabilir. Böylece tedavi etkinliği engellenir. Elektrotlar altında kimyasal ya da sıcak yanıklarına sebep olabilir.  Akım şiddetinin artması ve azalması → Tedavi sırasında hoşa gitmeyen duyuları azaltmak için akım şiddeti dereceli olarak azaltılıp arttırılabilir.  2. TIBBİ GALVANİZM Çeşme suyunun galvanik akımla hastaya uygulanmasıdır.  Her iki kutbun fizyolojik etkileri tedavi amacıyla kullanılır.  Anodal Galvanizm  Katodal Galvanizm  Anot-Katod karşılıklı uygulama  Su içi uygulamalar  a. Anodal Galvanizm:      Akımın tedavi edilecek bölgeye anottan hastaya uygulanmasıdır. Aktif olan elektrot (+) elektrottur. (+) kutbun özelliklerinden yararlanmak amacıyla kullanılır. (+) Kutup tedavi bölgesine, daha büyük olan (-) kutup herhangi bir bölgeye Anot sinir eksitabilitesini azalttığı için kas spazmını ve ağrıyı azaltır. • Yeni olan travmalarda, • ayak bileği burkulmalarında, • enflamsyonun ve ödemin akut devresinde kullanılır. Akım şiddeti 1 inç kare (6.25 cm2) için ¼- ½ mA  Uygulama süresi 45-60 dk  b. Katodal Galvanizm:   (-) kutbun özelliklerinden yararlanmak amacıyla kullanılır. Katot tedavi edilecek bölgeye, ondan daha büyük olan anot da vücudun herhangi bir yerine yerleştirilir. • Kronik iltihabi durumlarda, • Eklem limitasyonlarında, • Skar dokuların yumuşatılmasında kullanılır. Akım şiddeti 1 inç kare (6.25 cm2) için 2 mA  Uygulama süresi 20-30 dk  c. Anot-Katod karşılıklı uygulama: Özellikle eklemlerde tercih edilir.  Anot ve katot tedavi edilecek bölgenin her iki yanına karşılıklı yerleştirilir.  Katodal galvanizm ile aynı şiddette ve aynı yerlerde kullanılır.  d. Su içi uygulamalar: AVANTAJLARI:  Su iyi bir iletkendir.  Deri su içinde olduğu için rezistansı azalır.  Geniş sahalar stimüle edilebilir.  Elektrotlar hastaya temas etmezse ve hastada madeni eşya olmazsa yanık olmaz. Kullanılan su ılık olmalıdır.  Tedavi bölgesinin suyun yüzeyine gelen kısmına vazelin sürülerek ağrı azaltılır ve yanık oluşması önlenir.  Akım şiddeti, hastanın akımı hissetmesi ile ilgilidir.  Uygulama süresi 20-30 dk  DEZAVANTAJLARI: Akımın belli bir yerde lokalize olmaması  Akımın daha ziyade yüzeyde toplanması  Uygulama biçimleri:  1. Bipolar  2.Monopolar  3. Çift kap uygulaması  3. Schnee: 4 kap uygulaması • Yüzeye vazelin Uygulama biçimleri: 1. Bipolar  ⚫ Akut Durumlarda Uygulama biçimleri:  2.Monopolar • Akımın daha büyük kısmı tedavi yüzeyinden geçer. Subakut Kronik Uygulama biçimleri: 3. Çift kap uygulaması Iki ayrı kap kullanılır. iki ekstremite tedavi edilecekse çift kap uygulaması yapılır.  Uygulama biçimleri: 4. Schnee: 4 kap uygulaması  iki üst ekstremite + + ⚫ iki alt ekstremite - ⚫ 3. Cerrahi Galvanizm İstenmeyen dokuların düz akımla tahrip edilmesidir.  Deri kabartılarının tahrip edilmesi  Kılların çıkarılması (epilasyon)  B. FİZYOLOJİK ETKİLERİ Bir akımın fizyolojik ve biolojik etkileri, o akımın sinir, kas, kan dolaşımını ve deri gibi canlı doku üzerindeki etkilerini içerir. Vücuttan akım geçtiği zaman iyonlar iki yönde hareket ederler ve iki türlü etki meydana getirirler. Bu etkiler; -İnterpolar etkiler -Polar etkiler İnterpolar Tesirler:   Akımın geçtiği yolda meydan gelen etkilerdir. Vasodilatasyona yol açar. ⚫ ⚫ Histamin maddelerinin açığa çıkmasına neden olur. Vasodilatatördür. İyon hareketlerinin sonucu olarak hissi sinir uçlarının uyarılması sonucunda refleks vasodilatasyon olur. Polar tesirleri: Anot (+) ve katot (-) altında görülen elektrofizyolojik olaylara kutup (polar) etkileri denir.  (+) ve (-) kutupta ortaya çıkan fizyolojik etkilere elektrotonus denir.  Anelektrotonus → Sinirin anot ile uyarılması sonucu sinir iletim hızı azalır.  Katelektrotonus→ Sinirin katot ile uyarılması sonucu sinir iletim hızı artar.  Anot ve Katotda meydana gelen reaksiyonlar C. ISI ETKİLERİ Isı, akımın şiddetine, geçiş süresine ve vücut direncine bağlıdır.  Galvanik akımların akım şiddetleri çok az olduğu için ısı amacıyla kullanılmaz.  DÜZ AKIMIN MODİFİYE ŞEKİLLERİ MODİFİYE GALVANİ 1-KESİKLİ   Rektangüler Triangüler 2-SURGE’LÜ 1. Kesikli Galvanik Akım. Akım geçiş ve dinlenme süreleri 1 e 2 oranındadır.  250msn’ye 500msn, 300msn’e 600msn gibi.       Düz akımın en çok kullanılan modifiye şeklidir. Akımın başlangıç ve bitiş noktaları düzenli aralıklarla birbirini takip eder. Şiddetin iniş ve çıkışı ani olan kesikli galvaniye rektangüler kesikli galvani denir. Devreye kondansatör ilavesiyle şiddeti yavaşça yükselip alçalan akım elde edilir ki buna da trapezoid kesikli galvani denir. Akımın geçiş süresi ve sıklığı ayarlanabilir. Genelde geçiş süresi (durasyonu) 100 msn olarak kullanılmakta ise de 300-600 msn de kullanılabilir. SURGE’LÜ GALVANİ  Şiddeti yavaş yavaş artar ve azalır. stimulusun zamanı uzundur.  Akım geçiş ve dinlenme süreleri 1sn 1sn *Dakikada 25 kontraksiyon alınacak şekilde surge edilir.  *Dakikada 60 kontraksiyon üzerinde kasta sabit bir kasılma görülür. Buna tetanik kontraksiyon denir. Modifiye Düz Akımların Fizyolojik Etkileri       Duyu sinirleri uyarır. Refleks VD+ Eritem olur. Motor sinirleri uyarır. Kasta kontraksiyon olur. Denerve kaslar modifiye düz akımlara daima cevap verirler. Kasın tonusunu arttırmak için kullanılır. Dolaşım bozukluklarından kullanılır. Elektrikle teşhiste kullanılır. Tedavi edici etkileri ve kullanışları Modifiye düz akımlar denerve kasların tedavisinde kullanılır.  Denerve kasta üç büyük değişiklik görülür; 1. Kas irritabilitesini kaybeder. 2. Kas kontrakstibilitesini kaybeder. 3. Kas elastikiyetini kaybeder.  Tedavi edici etkileri ve kullanışları Akım iyi bir kontraksiyon alınana kadar yavaş yavaş artırılır ve kontraksiyon görüldüğünde o şiddette devam edilir.  Tedavi süresince her kastan 300 kontraksiyon alınması istenir.  Tedavi edici etkileri ve kullanışları Kasın yorulması, tedavi edilecek kas sayısının çok fazla olduğu durumlarda belli bir zaman içinde her kastan aynı sayıda kontraksiyon alınmaması gibi sebeplerle mümkün olmaz.  Bu sebeple, her kastan en az 90 kontraksiyon almak gerekir.  Uygulama teknikleri 1. Monopolar teknik  2. Bipolar teknik  3. Su içi uygulama  1. Monopolar Teknik:       Kalem ve plak elektrot kullanılır. Büyük olan pasif elektrot (+) kasın orijinine veya inerve eden sinirin yüzeyelleştiği yere konur. Kalem elektrot (-) ise kasın motor noktasına konur. Bir seansta bir kastan 90 kontraksiyon alınmalıdır. Kas yorgunluğuna neden olmamak için 3030-30 veya 45-45 yapılır. İzole kasları tedavi etmek amacıyla kullanılır. 2. Bipolar teknik:    İki plak elektrot:origo ve insersiyoya bağlanır. Bir seansta 200 kontraksiyon alınmalıdır. 10 dakika uyarı 3-5 dakika dinlenme ve 5 dakika uyarı Bipolar teknik: iki kalem elektrot:  Bir kasın başlangıç ve bitiş noktası arasında iki kalem elektrotu yaklaştırıp uzaklaştırarak kontraksiyon alınmasıdır.  Daha çok derin kaslarda kullanılır      Su içi uygulama : Pek kullanışlı bir metod değildir. Çünkü su içinde kuvvetli kaslar zayıf kaslardan daha fazla kontraksiyona uğrarlar. En çok kullanıldığı hastalıklar; Poliomyelit, Gullian Barre Teknik Uygulamaya başlamadan önce alet kontrol edilmeli  Elektrot yastıkları uygun kalınlıkta hazırlanmalı  Tedavi bölgesinde metal bulunmalı  Tedavi bölgesi temizlenip duyu testi yapılmalı  Hastaya yapılacak tedavi açıklanmalı  Tedavi edilecek bölgeye göre uygun teknik seçilmeli  Tedavi haftada 3-5 gün yapılmalı  Tedaviden sonra deri iyice temizlenmeli ve gerekirse üzerine krem ya da pudra sürülmelidir. 