Beden Yapısıyla İlgili Tıbbi Terminoloji PDF

Beden Yapısıyla İlgili Tıbbi Terminoloji Biruni Üniversitesi Tıbbi Terminoloji Öğr. Gör. Emre MANİSALI İçerik Vücut Bölgeleri, Vücut Sistemleri ve Organlar Anatomik Pozisyonlar, Düzlemler ve Eksenler Beden Yapısının İncelenmesi Vücut Bölümleri Beden Yapısı ve İle İlgili Tıbbi Terimler  Sist...

Beden Yapısıyla İlgili Tıbbi Terminoloji Biruni Üniversitesi Tıbbi Terminoloji Öğr. Gör. Emre MANİSALI İçerik Vücut Bölgeleri, Vücut Sistemleri ve Organlar Anatomik Pozisyonlar, Düzlemler ve Eksenler Beden Yapısının İncelenmesi Vücut Bölümleri Beden Yapısı ve İle İlgili Tıbbi Terimler  Sistematik Anatomi Bölümleri o Hareket sistemi: Locomotor system (lokomotor sistem) o Dolaşım sistemi: Systema vasorum (vazoryum sistem) o Sindirim sistemi: Digestive system (dijestive sistem) o Solunum sistemi: Respiratory system (respiratuvar sistem) o Sinir sistemi: Systema nervosum (nervozum sistem) o İç salgı sistemi: Endocrine system (endokrin sistem) o Beş duyu organı: Organo sensuum (organo sensyum) o Üriner sistem: Urinary system (üriner üsistem) o Üreme sistemi: Genital system (jenital sistem)  Anatominin Genel Bölümleri -6 Bölümden Oluşur: Makroskobik anatomi: Vücudu meydana getiren organları, alet yardımı olmadan dışarıdan çıplak gözle görünür şekilde inceleyen anatomidir. İki bölüme ayrılır: - Topografik anatomi: Buna, bölgesel anatomi de denir. İnsan vücudunu bölgelere ayırarak inceler. Örneğin; baş bölgesi, göğüs bölgesi gibi - Sistematik anatomi: Vücudu meydana getiren organları, sistem başlığı altında gruplara ayırarak inceler.  Anatominin Genel Bölümleri Mikroskobik anatomi: Vücudu oluşturan dokuları ve organları, mikroskop altında inceleyen anatomidir. İkiye ayrılır: Histoloji: Dokuları inceleyen bilim dalıdır. Sitoloji: Hücreleri inceleyen bilim dalıdır. Gelişim anatomisi: Organizmanın zigot hâlinden (döllenmeden) hayatın sonuna kadar geçen aşamalarını inceler. Anne karnındaki (intrauterin) hayattan doğuma kadar geçen süreleri inceleyen dalına, embriyoloji denir. Fonksiyonel anatomi: Doku ve organların çalışmalarını, bir bütünlük içinde ele alarak inceler. Radyolojik anatomi: Vücuttan çeşitli yöntemlerle (röntgen filmi, tomografi vs.) elde edilen görüntü kesitlerinin incelenmesi ile ilgilenen anatomidir. Karşılaştırmalı (comparativ) anatomi: İnsanlarla hayvanlar arasındaki benzer organları karşılaştırma yaparak inceleyen anatomidir. Sistemler ve Organlar Hareket sistemi (locomotor system):  Kemik (os)  Eklem (articulatio)  Kas(musculus) -Kemikler, eklemler ve kaslar hareketi sağlayan yapılardır. -Kemikler ve eklemler hareket sisteminin pasif elemanlarıdır. Kaslar ise hareket sisteminin aktif elemanları olup kemik ve eklemlere etki ederek vücudun hareketini sağlar. Hareket Sistemi İskelet Sistemi: Kemikler (os/ossium) Kıkırdaklar(cartilago) Eklemler(articulatio) -Bağlar(ligament): Eklem bölgelerindeki kemikleri, birbirine bağlayan bağlardır. Kas kirişi(tendon ): Kasları kemiklere bağlayan bağlardır. Kaslar(musculus) Doku Tipleri: Epitel doku Bağ doku Kas doku Sinir doku Sistemler ve Organlar Dolaşım sistemi (systema vasorum- circulation):  Kalp (heart)  Atardamarlar (arteriae)  Toplardamarlar (vein/venas)  Kılcal damarlar (capillaria) Sistemler ve Organlar Solunum sistemi (respiratory system):  Akciğer (pulmoner)  Bronşlar (bronchiorum)  Soluk borusu (Trachea)  Gırtlak (larynx)  Yutak (pharyngis)  Burun boşluğu(cavitatis nasi) Sistemler ve Organlar Sindirim sistemi (digestive system): Sindirime yardımcı bezler: o Ağız boşluğu (dişler, dil, damak) o Tükürük bezleri (glandulae salivaris) o Karaciğer (hepar) o Yutak(pharyngis) o Pankreas(pancreate) o Yemek borusu (esophagus) o Safra kesesi (vesicae biliaris) o Mide (gastr-) o İnce bağırsak (intestini) o Kalın bağırsak (colonia) o Rektum ( rectum) o Anüs (anus) Sistemler ve Organlar Üriner sistem (urinary system): o Böbrekler (ren/renibus) o Üreterler ((ureterum) o Mesane (vesicae) o Üretra (urethrae) Sistemler ve Organlar Üreme sistemi (genital system): Bu sistemi oluşturan organlar erkekte ve kadında farklılık göstermektedir. - Kadında: 1. Yumurtalık(over) 2. Tüpler(tubus) 3. Rahim(uterus) 4. Doğum yolu (vagina) 5. Labium majus ve labium minus 6. Clitoris 7. Bartholin bezi 8. Vestibulum vagina - Erkekte: 1.Testisler(testiculum nervumque) 2.Sperm yolları 3. Üretra 4. Skrotum (testisleri dıştan saran kılıf, torba) 5. Prostat 6. Penis Endokr in Sistem İç salgı sistemi (endocrine system): 1. Hipofiz 2. Tiroid 3. Paratiroid 4. Böbrek üstü bezleri (glandus surrenale) 5.Timus 6. Pankreas 7.Testisler 8.Overler Sinir Sistem i Sinir sistemi (systema nervosum): Merkezde; tüm beyin ve omurilikten, periferde ise sinirlerden oluşmaktadır. Duyu Organları Sistemi Duyu organları (organa sensuum): 1.Göz (oculus) 2. Kulak(auris) 3. Deri (corium) 4. Burun(nasus) 5. Dil(lingua) Beden Yapısı İle İlgili Yer ve Durum Sıfatları o superior X inferior o anterior X posterior o medialis X lateralis o medianus X intermedius o proximalis X distalis o Dexter X sinister o superficialis X profundus o internus X externus o Cranialis X caudalis o Palmaris X dorsalis o plantaris X dorsalis o Ventralis X dorsalis o centralis X peripheralis Pozisyonel(Positional) Terimler Central-santral: Merkez, ortaya yakın Peripheral-periferal: Merkezden uzakta Parietal-paryetal: İç organların dışa/bedene bakan tarafı Visceral-visseral: İç organlara bakan taraf Medial-medyal: Bedenin ortası, orta Lateral – lateral: Bedenin yanları, yan Erect-erekt : Dik, ayakta duruş Anterior /Ventral –anteriör/ventral: Ön taraf, ön yüzey Posterior/Dorsal-posteriör/dorsal: Arka taraf, sırt Superficial-süperfisyal: Yüzeyel, yüzeysel Beden Yapısının İncelenme si  1. Caput ((baş) İnsan 2. Collum (boyun) Vücudu 3. 4. Truncus (gövde) Thorax (göğüs) Bölümler 5. Abdomen (karın) ine Ait 6. 7. Pelvis (leğen) Dorsum (sırt) Terminol 8. Membra/extremitates oji 9. Membrum superius (üst taraf) 10. Membrum inferius (alt taraf) 1.Baş Bölümü(Caput/Kaput) Kafa (regio capitis), Yüz (regio facialis) bölgelerinden oluşmuştur. -Baş bölümünü, kafa kemikleri ve yüz kemikleri birbirleriyle bağlantı yaparak oluştururlar. -Baş bölümünde kafatası boşluğu, ağız boşluğu ve göz çukuru bulunur. Kafatası boşluğunda çeşitli organlar bulunur. 1.Baş Bölümü(Caput/Kaput) Alın bölgesi: Regio frontalis (rejyo frontalis) Duvar bölgesi: Regio parietalis(rejyo paryetalis) Şakak bölgesi: Regio temporalis(rejyo temporalis) Art kafa bölgesi: Regio occipitalis(rejyo oksipitalis) Yüz bölgesi: Regio facialis(rejiyo fasiyalis) Burun bölgesi: Regio nasalis(rejyonazalis) Yanak bölgesi: Regio buccalis(rejyo bukkalis) Dudak bölgesi: Regio labialis(rejyo labiyalis) Boyun bölgesi: Regio cervicalis (rejyo servikalis) Ense bölgesi: Regio nuchea (rejyo-nuka) Cephalic Anterior & Posterior Frontal-frontal: Alın bölgesi Orbital-orbital: Göz çevresi Nasal-nazal: Burun bölgesi Oral-oral: Ağız Mental-mental: Çene bölgesi Buccal-bukkal: Yanak bölgesi Auricular –orikülar: Kulak çevresi Otic-otik: Kulak bölgesi Occipital-oksipital: Başın arkası 2.Boyun (Collum) Boyun (regio colli), kafa ve gövdeyi birleştiren bölümdür. Ön bölgesine, regio colli anterior; Arka bölgesine, regio colli posterior denir. Arkada bulunan ense bölgesi, regio nuchae olarak adlandırılır. Boynun arka tarafında boyun omurları, önde ise solunum ve sindirim sistemine ait yapılar vardır. Üzeri kas ile kaplıdır. 2.Boyun (Cervical- Servikal Bölge) Cervix- serviks: Boyun bölgesi Clavicular-klavikülar: Köprücük kemiği bölgesi 3.Gövde Bölümü(Truncus-Corpus) Gövde; göğüs (regio pectoralis), karın (regio abdominalis), apış arası (regio perinalis) arkada sırt -bel (regio dorsalis) bölgelerinden oluşur. 3.Gövde Bölümü(Truncus- Corpus) Omuz bölgesi: Regio deltoidea (rejyo deltoid) Meme bölgesi: Regio mammalis (rejyo mammalis) Koltuk altı bölgesi: Regio axillaris (rejyo aksillaris ) Sırt bölgesi: Regio dorsalis (rejyo dorsalis) Omurga bölgesi: Regio vertebralis (rejyo vertebralis) Bel bölgesi: Regio lumbalis (rejyo lumbalis) Mide bölgesi: Regio epigastrica (rejyo epigastrika) Göbek bölgesi: Regio umbilicalis (rejyo umbilikalis ) Karın bölgesi: Regio abdominalis (rejyo abdominalis) Perine bölgesi: Regio perinalis (rejyo perinalis) 4.Thoracica Anterior Sternal-sternal: Sternum üzeri Axillar-aksillar: Koltuk altı Mammar-mamar: Meme bölgesi Pectoral-pektoral: Göğüs 5.Abdominopelvic Region-Abdominopelvik Bölge Epigastric-epigastric: Midenin üstüne gelen bölge Sol Hypochondriac-sol hipokondriyak: Kaburgaların altındaki üst sol bölge Sağ Hypochondriac-sağ hipokondriyak: Kaburgaların altındaki üst sağ bölge Sol Lumbar –sol lumbar: Ortanın solundaki yan bölge Umbilical-umbilikal: Göbek deliği çevresi Sağ lumbar-sağ lumbar: Ortanın sağındakiyan bölge Sol Iliac (inguinal)-sol iliak/ingüinal: Sol kasık bölgesi Sağ iliac(inguinal)-sağ iliak/ingüinal: Sağ kasık bölgesi Hypogastric-hipogastrik: Ortada göbeğin altındaki bölge 6.Pelvic Bölge Inguinal-ingüinal: Kasık Pubic/genital-pubik/genital: Pubis/genitaller 7.Dorsal Bölge Scapular-skapular: Kürek kemikleri etrafı Vertebral-vertebral: Omurilik boyunca Lumbar-lumbar: Bel bölgesi Sacral-sakral: Sacrum Gluteal-gluteal: Kalça Perineal-perineal: Anüs-external genital bölge arası 8.Uzuvlar (Ekstremiteler) Alt ve üst ekstremite olarak ayrılır: Üst Ekstremiteler; üst ekstremiteler omuz (r. deltoidea), kol (r.brachialis dirsek (r.cubitalis) ön kol (r.antebrachialis) ve el (r. manus) bölgelerinden oluşur. Üst ekstremiteler gövdeye her iki yandan omuz ile bağlıdır. Alt Ekstremiteler; kalça (r.glutealis), uyluk (r.femoralis), diz (genu), bacak (r.cruris), ayak (r.pedis) bölümlerinden oluşur. Alt extremiteler her iki alt yandan gövdeye bağlanırlar. Gövdedeki iç bağlantı yerine perine (r. perinalis) denir. Alt ve Üst Ekstremite Bölümleri Axilla: Koltuk altı çukuru Brachium: Kol Cubitus: Dirsek Manus: El Carpus: El bileği, Metacarpus: El tarağı Digitus: Parmak Femur: Uyluk Genus: Diz Crus: Bacak Pes: Ayak Tarsus: Ayak bileği Metatarsus: Ayak tarağı 9.Ekstremiteler(Uzuvla r)(Üst) -Üst ekstremitede; Omuz (deltoid) Kol (brachium) Önkol(antebrachium)  El (manus) Üst Exremite Anterior & Posterior Acromial-akromial: Omuz başı Deltoid-deltoid: Omuz Brachial-brakial: Kol Antecubital-antekübital: Dirseğin önü Antebrachial-antebrakial: Ön kol Carpal-karpal: Bilek Palmar-palmar: Avuç içi Olecranal-olekranal: Dirsek bölgesi Polex-poleks: Baş parmak Metacarpal-metakarpal: El sırtı/üstü 10.Ekstremiteler(Uzuvl ar)(Alt) -Alt ekstremitede; Kalça (glutea) Uyluk (femoris) Bacak(crura) Ayak (pes) Alt Exremite Anterior & Posterior  Coxal-koksal: Kalça yan bölgesi  Patellar-patellar: Diz kapağı  Crural-krural: Tibia boyunca  Fibular-fibular: Fibula boyunca  Femoral-femoral: Kalça kemiği boyunca  Popliteal-popliteal: Diz arkası Üst Ekstremite Terimleri Kollar Extremitalis Superior (ekstremitalis superiyör) Kolun ön bölgesi Regio brachi anterior (rejyo braki anteriyör) Kolun arka bölgesi Regio brachi posterior (rejyo braki posteriyör) El bilek bölgesi Regio carpi (rejyo karpi) El sırtı bölgesi Regio dorsalis manus (rejyo dorsalis manus) Dirsek ön bölgesi Regio cubiti anterior (rejyo cubiti anteriyör) Dirsek arka bölgesi Regio cubiti posterior (rejyo kubiti posteriyör) El ayası bölgesi Regio palmaris manus ( rejyo palmaris manus ) El sırtı bölgesi Dorsum manus (dorsum manus) Alt Ekstremite Terimleri Bacaklar: Extremitalis inferior (ekstremitalis inferiyör) Bacaklar Regio extremitalis Inferior (rejyo ekstremitalis inferiyör) Sakral bölgesi Regio sacralis ( rejyo sakralis) Kalça bölgesi Regio glutea ( rejyo glutea) Uyluk ön bölgesi Regio femoralis anterior (rejyo femoralis anteriyör) Uyluk arka bölgesi Regio femoralis posterior (rejyo femoralis anteriyör) Diz çukuru Fossa poplitea (fossa poplitea) Diz ön bölgesi Regio genu anterior (rejyo genu anteriyör) Bacak ön bölgesi Regio cruris anterior (rejyo kruris anteriyör) Bacak arka bölgesi Regio cruris posterior (rejyo kruris posteriyör) Ayak sırtı bölgesi Regio dorsalis pedis (rejyo dorsalis pedis) Ayak altı (tabanı) bölgesi Regio palmaris pedis (rejyo palmaris pedis) Topuk bölgesi Regio calcanea (rejyo kalkanea) Ekstremite Hareketleri İle İlgili Terimler Abduction-abdüksiyon: Orta hattan uzağa Adduction-addüksiyon: Orta hatta doğru Deviation-deviasyon: Kıvırma, eğme Ulnar deviation-bileğin addüksiyonu, Radyal deviasyon-bileğin abdüksiyonu Elevation-elevasyon: Yükseltme Depression-depresyon: İçe doğru hareket Protraction-protraksiyon: (Omuz) Kolların öne hareketi, öne Çıkarma Retraction-retraksiyon: (Omuz)kolların geri hareketi, geri çekme Ekstremite Hareketleri İle İlgili Terimler Flexion X extension (fleksiyon X ekstansiyon) Abduction X adduction (abduksiyon X adduksiyon) Rotation (rotasyon) supination X pronation (supinasyon X pronasyon) Circumduction (sirkumduksiyon) rotasyon circumduction Ekstremite Hareketleri İle İlgili Terimler Opposition - opozisyon : Başparmakla serçe parmağın yaklaşması Reposition- repozisyon: Parmakların birbirinden uzaklaşması  Invertion-inverzion: (ayak tabanı) Orta hatta doğru, içe ve yukarı  Evertion-everzion: (ayak tabanı) Orta hattan uzağa, dışa ve yukarı  Protrusion-protrüzyon: Objenin öne hareketi  Retrusion-retrüzyon: Objenin geri hareketi Vücut Boşlukları (Anatomy Cavity) Vücut Boşlukları(Kaviteler) Ventral-ventral: Ön, bel hizası Abdominal-abdominal: Mide, ince bağırsaklar, karaciğer, dalak, safra kesesi, pankreas, üreter, böbrekler) Pelvic-pelvik: Mesane, üretra, kalın bağırsakların bir kısmı, rectum, uterus, vagina/prostat) Thoracic-torasik: Göğüs boşluğu (özofagus, trakea, akciğerler, kalp ve aorta; plöral kavite mediastinum ) Dorsal-dorsal: Arka Cranial-kranial: Kafatası boşluğu (beyin) Spinal-spinal: Omurilik boşluğu (kraniyal kaviteye bağlanan omurilik) Vücut Boşlukları Vücudumuzda kemik, kas ve zarlarla çevrili boşuklar (cavity- cavum) vardır. Bu boşluklar vücudun ön tarafında (ventral boşluk) ve arka tarafında (dorsal boşluk) konumlanmıştır. 1. Dorsal Boşluklar: Kafatası boşluğu ve vertebral kanalın oluşturduğu spinal boşluktur. Kafatası boşluğu (Cavum cranii): Kafatası kemiklerinin çevrelediği, içerisinde beyin, beyincik, hipofiz ve epifiz bezinin yer aldığı boşluktur. Spinal boşluk (Cavum spinalis- canalis vertebralis): Omurga içinde yer alan ve kafatası boşluğunun devamı şeklinde olan boşluktur. Bu boşlukta omurilik yer alır. Vücut Boşlukları 2. Ventral Boşluklar: Göğüs boşluğu, karın boşluğu ve pelvis boşluğudur. Göğüs boşluğu (Cavum thoracica ): Ön tarafta göğüs kemiği, arkada sırt omurları, ön yan ve arkada kaburgaların çevrelediği boşluktur. Göğüs boşluğunu karın boşluğundan diyafragma kası ayırır. Göğüs boşluğunda; akciğerler, kalp, yemek borusu ve soluk borusu bulunur. Ana atardamar (aort), üst ana toplardamarı ve alt ana toplardamarın göğüs bölümü bu boşluktan geçer. Göğüs boşluğunun iç yüzeyi ve akciğerlerin üzeri plevra denilen zarla kaplıdır. Vücut Boşlukları Karın boşluğu (Cavum abdominale): Arkada bel omurları üstte diyafragma, ön arka ve yanlarda kasların çevrelediği boşluktur. Karın boşluğu içinde; karaciğer, mide, safra kesesi, pankreas , dalak, ince ve kalın bağırsaklar, böbrekler, böbrek üstü bezleri, aort ve alt ana toplardamarın karna ait bölümleri bulunur. Karın boşluğu içindeki bazı organların dış yüzeyi ve boşluğun duvarları periton adlı zarla kaplıdır. Pelvik boşluk (Cavum pelvica/ Cavum inguinale): Kalça kemikleri ile omurganın alt kısmı olan sakrum ve kuyruk kemiklerinin çevrelediği boşluğa pelvis boşluğu denir. Pelvis boşluğunda mesane (idrar torbası) rektum (sindirim borusunun dışa açılan bölümü), kadın ve erkek cinsiyet organları bulunur. Pedal Anterior & Posterior  Tarsal-tarsal: Ayak bileği  Metatarsal-metatarsal: Ayak üstü  Digital-dijital: Parmaklar  Hallux-halluks: Baş parmak  Calcaneal-kalkaneal: Topuk civarı  Plantar-plantar: Ayak tabanı Dynamic Motion- Dinamik Hareketler Linear-lineer hareket: Bir hat boyu hareket (kayma) Rectilinear-rektilinear: Düz bir hat boyunca Curvilinear-körvilinear: Eğik/eğimli hat boyu Angular-angular hareket: Açısal hareketler Flexion: Kıvırma Hyperflexion-hiperfleksiyon: Çok kıvırma Dorsiflexion-dorsifleksiyon: (Ayak) superior extention Plantar flexion-plantar fleksiyon: (Ayak) inferior flexion Extension-ekstansiyon: Germe Hyperextension-hiperekstansiyon: Çok germe Circumduction-sirkümdüksiyon: Dairevi Rotation-rotasyon: Döndürme hareketi Sol, sağ, medial/ internal, lateral/ external, pronation, supination Anatomik Yatış Pozisyonları Prone-prone: Yüz üstü Supine / dorsal-supine/dorsal: Sırt üstü Lateral recumbent-lateral rekümbent: Yan, bir kol başı çevreler, diğeri belde kıvrık Dorsal recumbent-dorsal rekümbent: Sırt üstü, dizler kıvrık ve birbirinden açıkta Trendelenberg-trendelenberg: Ayaklar yukarda, baş aşağıda düz yatış Lithotomy-litotomi: Sırtüstü, dizler kıvrık, yukarda ve yanlarda; doğum, jinekolojik pozisyon Genupectoral-jenupektoral: Diz-göğüs pozisyonu Genel Anatomik Terimler Dexter (dextra); sağ. Sinister (sinistra); sol. Ventralis; ön, önde. Dorsalis; arka, arkada. Medialis; iç yan. Lateralis; dış yan. Medianus; tam ortada bulunan. Intermedius; iki şeyin ortasında. Centralis; merkez. Periferalis; uzak. Proximal; merkeze yakın. Distal; merkezden uzak. Genel Anatomik Terimler Superior-sefalad/superior: Belin üstü, baş veya yukarıya doğru, üst Caudal/Inferior-kaudal/inferior: Belin altı, aşağı doğru, alt Proximal-proksimal: Orta noktaya en yakın Distal-distal: Orta noktadan uzağa doğru Ipsilateral –ipsilateral: Bir yan(tek taraf) Mediolateral – medyolateral: Ortadan yana doğru Lateromedial- lateromedyal: Yandan ortaya doğru Genel Anatomik Terimler Foramen; delik. Fovea; sığ çukur. Processus; çıkıntı. Sulcus; oluk. Apicalis; tepe. Basilaris; taban. Vertical; dikey. Horizontal; yatay.  Genel Anatomik Terimler Superficialis; yüzeyel. Profundalis; derin. Flexion; bükme, bükülme. Extention; germe, gerilme. Abduction; vücut orta hattından uzaklaştırma. Adduction; vücut orta hattına yaklaştırma. Circumduction; flexion, extention, abduction ve adduction hareketlerinin beraber yapılması. Genel Anatomik Terimler Elevation; yukarı doğru kaldırma. Depression; aşağı doğru bastırma. Oppositio; başparmak pulpasının diğer parmak pulpalarına değdirildiği harekettir. Kalem tutarken ya da parmaklar arasında bir obje kıstırılırken kullanılır. Repositio; oppositio hareketinin tersi olan harekettir. Ivertio; ayak tabanı(plantar bölge) bölgesinin içe dönmesi Evertio; ayak tabanının dışa dönme hareketi Beden Yapısı ile İlgili Kök Sözcükler Caud/o-kaud: Kuyruk Dors/o-dors: Sırt Eti/o-eti: Neden Idi/o-idi: Bilinmeyen, garip Morph/o-morf:Şekil, biçim, yapı Infer/o-infer: Aşağı Proxim/o-proksim: Yakına Super/o-super: Üste Son/o-son: Ses Viscer/o-viser: İç organlar Beden Yapısı ile İlgili Kök Sözcükler Ventr/o-ventr: Karın, göbek Epitheli/o-epiteli: Epitelyum Fibr/o-fibr: Fibröz Lip/o-lip: Yağ Kary/o/Nucle/o- -kari/ nükle: Çekirdek Crani/o-krani: Kafatası Beden Yapısı ile İlgili Kök Sözcükler Albin/o, Leuk/o-albin,lök: Beyaz Chlor/o-klor: Yeşil Chrom/o-krom: Renk Cirrh/o, Jaund/o, Xanth/o-sir, jond, ksant: Sarı Cyan/o-sian: Mavi Erythr/o-eritr: Kırmızı Melan/o-melan: Siyah Poli/o-poli, glauc/o: Gri Son Eklerle İlgili Terimler -cyte, -sit:Hücre -gen, -jen: Neden olan ajan -genic, -jenik: Üreten -genesis, -jenezis: Oluşum -gnosis, -gnozis: Tümü -osis, -ozis: Anormal durum -plasm, -plazm: Büyüme/gelişme -sarcoma, -sarkoma: Habis tümör Hastalık Etkenleri Fiziksel Etkenler: İçme ve kullanma suyu kirliliği, hava kirliliği, hava basıncı, çöpler, ısı Kimyasal Etkenler: Kanser yapıcı maddeler Arsenik, civa, siyanür gibi zehirler Yiyecek ve içeceklerdeki katkı maddeler Yanlış ilaç kullanımı Biyolojik Etkenler: Bakteri ve virüsler Mantarlar Parazitler Temel maddelerin eksikliği Hastalık Etkenleri ile İlgili Terimler Kok şeklinde olan Bakteriler Pnömoni (Zatüre) Akut Eklem Romatizması Basil şeklinde olan Bakteriler Tüberküloz (Verem) Şarbon Tetanoz Vibriyo Kolera Mantar Candida (Pamukçuk) Ayak Mantarı Helmint Tenya Kancalı Kurt Protozoa Sıtma Amipli Dizanteri Hastalıklarla İlgili Terimler Kanser; kontrolsuz hücre çoğalması. İyi huylu olanlar (beningn) yayılmazlar, sınırları kesindir. Kötü huylu olanlar (malign)başka dokulara geçerek metastaz (yayılma) yaparlar. Kanser hastaları ile uğraşan bilim dalının adı onkolojidir. Lymphoma: lenfoma, lenf kanseri Sarcoma: sarkom, bağ dokusu kanseri  Hastalık Tanımlayan Son Ekler -algia (-algi) :Ağrı Cephalgia (sefalji): Baş ağrısı ↓ ↓ Kök Son ek -dynia (-dini) :Ağrı Odontodynia (odontodini): Diş ağrısı -ectasia (-ektazi):Büyüme, genişleme Bronchiectasia(bronşiyektazi): Bronşların genişlemesi -emia (-emi): Kan Hyperglycemia (hiperglisemi): Kan şekerinin yüksek olması -philia (-fili): Eğilim, düşkünlük Basophilia (bazofili): Kanda bazofil lökosit sayısının artması -phobia (-fobi):Anlamsız ve aşırı korku, ürkeklik Nyctophobia (niktofobi): Gece karanlığından korkma  Hastalık Tanımlayan Son Ekler -itis (-itis): İltihap, yangı Osteitis (osteit): Kemik iltihabı -ism (izm): Belli bir durum ya da yöntemi anlatır Digitalism (dijitalizm): Dijital zehirlenmesi -genic (-jenik): -den kaynaklanır Nephrogenic (nefrojenik): Böbreklerden kaynaklanan -lysıs (-lizis):Çözülme, erime Osteolyysis (osteoliz): Kemik erimesi -logy (-loji):Bilim dalı Cardiology (kardiyoloji): Kalp hastalıkları ve tedavisini araştıran bilim dalı -malacia (-malasi): Yumuşama Osteomalacia (osteomalazi): Kemik yumuşaması  Hastalık Tanımlayan Son Ekler -megaly (-megali): Büyüme genişleme Hepatomegaly (hepatomegali): Karaciğerin büyümesi -oma (-om): Tümoral bir oluşumu anlatır. Lymphadenoma (lenfadenom): Lenf dokusunda gelişen tümör -osis (-oz): İltihabı olmayan hastalık durumu Nephrosis (nefroz): Böbrekteki dejeneratif değişikliklerle ilgili hastalık -pathy (-pati): Hastalık Neuropathy (nevropati): Sinirsel hastalık -penia (-peni): Azalma, eksilme Leucopenia (lökopeni): Akyuvar sayısının azalması -poeiesis (-poez): Oluşma, yapılma. Hemoppoiesis (hemopiez): Kan hücrelerinin oluşması.  Hastalık Tanımlayan Son Ekler -rrhexis (reksis): Yırtılma, yarılma Gastrorrehexis (gastroreksis): Mide duvarının yırtılması -cele (-sel):Fıtık, dışa doğru büyüme Rectocele (rektosel): Rektumun ön duvarının vajina arka duvarını bombeleştirerek oluşturduğu kabartı -spasm (-spazm):İstem dışı kasılma Laryngospasm (larengospazm): Larenks kaslarının ani olarak kasılması -uria (-üri): İdrarla atılan Hematuria (hematüri): İdrarın kanlı oluşu -iasis (-yazis):Oluşum Lithiasis (lityazis): Taş oluşması  Tanı ve Tedavi Son Ekleri -ectomy (-ektomi):Keserek çıkartma Tonsillectomy (tonsillektomi): Bademciklerin ameliyatla çıkarılması ↓ ↓ Kök Son ek -graphy (-grafi): Çizelge şeklinde kaydetme Ultrasonography (ultrasonografi): Farklı yoğunluktaki dokulardan geçen yüksek frekanslı ses dalgaları yansımasının çizelge hâlinde kaydedilmesi -metry (-metri):Ölçme Ergometry (ergometri) :Kasın performansının ölçülmesi -pexy (-peksi):Dikiş atarak sabit hâle getirme. Nehropexy (nefropeksi): Böbreğin cerrahi yöntemle karın duvarına tespiti  Tanı ve Tedavi Son Ekleri -plasty (-plasti): Vücuttaki şekil bozukluklarının cerrahi yolla düzeltilmesi Tympanoplasty (timpanoplasti): İşitme ile ilgili herhangi bir bozukluğu düzeltme amacıyla orta kulak üzerinde yapılan ameliyat -rrhapy (-rafi): Dikiş atma dikilme Herniorrahpy (herniyorafi): Fıtığın dikilmesi işlemidir -scope (-skop): İncelemede ve muayenede kullanılan ucu ışıklı alettir Endoscope (endoskop): İçi boş organları incelemeye yarayan ucu ışıklı alet -stomy (-stomi): Delik açma, bağlama, geçit oluşturma İleostomy (ileostomi): İleumdan (ince bağırsağın son bölümü) vücut dışına delik açılması -tomy (-tomi): Kesme, keserek açma Hepatotomy (hepatotomi): Karaciğerin kesilerek açılması