Hemşirelik Araştırmaları Hakkında Lisans Sunusu - Araştırma Dünyası

Hemşirelik Araştırmaları Dünyasını Keşfetmek: Bilim, Araştırma ve Hemşirelik ❑Hemşirelik Araştırmaları Dünya’sına ❑Hoş geldiniz 2  Araştırmayı bir dünya olarak tanımlamak garip gelebilir Ancak araştırma gerçekliği yaşamanın yeni bir yoludur. Yeni bir dünyaya girmek,...

Hemşirelik Araştırmaları Dünyasını Keşfetmek: Bilim, Araştırma ve Hemşirelik ❑Hemşirelik Araştırmaları Dünya’sına ❑Hoş geldiniz 2  Araştırmayı bir dünya olarak tanımlamak garip gelebilir Ancak araştırma gerçekliği yaşamanın yeni bir yoludur. Yeni bir dünyaya girmek, benzersiz bir dili öğrenmek, yeni kurallar getirmek ve yeni deneyimler kazanmayı gerektirir 3  Hemşirelik araştırmasının dünyasını anlamak,  Bu yeni dünyanın bir hastalarınıza kanıta dayalı parçası olduğunuzda, bakım sunmak açısından algılarınız ve akıl önemlidir. yürütme yöntemleriniz değişecek ve 1990'lardan beri, hemşirelerin genişleyecektir hemşirelikte kanıta dayalı uygulama geliştirmeleri konusuna önem verilmektedir 4  Hemşirelikte kanıta dayalı uygulama; hemşirelerin hastalara, ailelere ve topluluklara kaliteli bakım sunmak için gerekli ❑ Ancak, güçlü bir araştırma bilgisi gereklidir. 5  ARAŞTIRMA NEDİR? 6 Araştırma belli bilimsel kurallara bağlı olarak yürütülen bir süreçtir Araştırma problemlerin çözümü veya soruların cevaplanması için disiplinli bir metod kullanılarak yapılan sistematik sorgulamadır Burns ve Grove, 2009; Polit, Beck ve Hungler, 2001;Talbot, 1995 7 Araştırma süreci 1.Araştırma konusunu 2.Araştırma amacı, Belirleme&, araştırma soruları, 3.Araştırma tasarımı Literatür tarama ve hipotezler ve Nicel ve Nitel inceleme sınırlılıklar 4.Örnekleme 7.Araştırma raporunu yazma 5.Veri toplama (veri toplama yöntem 6.Veri analizi ve ve araçları) yorumlama Güvenirlik/geçerlik 8 Araştırmanın Temel Nitelikleri Bilimsel ilkelere dayalı Dizgesel bir sorgulama süreci Doğru, yansız ve nesnel Eleştiriye ve kendi kendini yenilemeye açık Ölçülebilir ve gözlenebilir Sınanabilir, yinelenebilir Sade, yalınlık Bayık, 2002; Karasar, 2009 9 Birçok disiplin araştırma yapıyor  Hemşirelik araştırmaları diğer disiplinlerin araştırmalarından ayrı mıdır?  Araştırma yapmak için gerekli olan bilgi ve becerilerin bir disiplinden diğerine benzer olması nedeniyle bazı açılardan farklılık yoktur. Bununla birlikte, Hemşirelik biliminin gelişimine katkı sağlayan konu ve yöntemlerin kullanılması gerekir 10  BİLİM Bilim, gerçeğin bir kısmıyla kanıtlamaya dayalı bağ kurma süreci ve bu sürecin sonunda elde edilen bilgiler bütünüdür 11  Bilimin Hedefi Disiplinle ilgili olgular hakkında * Ne Disiplinin özel * Nasıl konusu hakkındaki * Kim gerçeklerin ve * Ne zaman doğruların * Nerede araştırılmasıdır Wood 12 ve Haber, 2002  Hemşirelik bilimi kendine özgü bilgileri üretirken Biyolojik bilimler Davranış bilimleri yararlanır Sosyal bilimler bilgileri birleştirir özümser Katkı gereksinim duyulan hemşirelik alanlarının özelliğine göre değişir Özsoy, 2008; Velioğlu, 1999; Winters ve Ballou, 2004 13  Soyut Hemşirelik Araştırmalarının Temel Yapısı Felsefe Bilgi Bilim Soyut Düşünce Süreci Teori Araştırma Empirik Dünya (Hemşirelik Uygulamaları) 14 Somut  Hemşirelik Felsefesi Bireyin sağlıklı bir ortamda yaşama hakkı Bireyin optimal bakım almaya hakkı olduğuna inanır. Yaşamın uzunluğu kadar kalitesi de önemlidir. İyi hemşirelik bakım hizmetleri yaşam kalitesini ve sağlığın geliştirilmesini sağlar Kendine özgü bilgi ve olgular içeriği olan, bağımsız bir sağlık disiplinidir. Diğer sağlık meslekleri ile sıkı işbirliği yapılmasına inanır. Bireyin kendine özgü özelliği, kişiliği ve bütünlüğü içinde hak ve mahremiyetine saygıyı içerir 15 Hemşirelikte Hemşirelik inançlar, somut düşünce değerler, tutumlar (pozitif bilimler) konusundaki fikirler ile planlanan de ilgilenir. Bu soyut çalışmayı düşünceler araştırılacak uygulamak, veri problemi tanımlamak ve toplamak ve analiz çalışmayı tasarlamak için etmek için önemlidir. gereklidir. Hemşirelik ile ilgili bir araştırma problemi, aynı zamanda hemşirelik felsefesinin bir yansımasıdır Talbot, 1995; Velioğlu, 161999  Hemşireliği Diğer disiplinlerden ayıran Kendine özgü bir disiplin olmasını sağlayan 3 önemli faktör Hemşireliğin tanımlanabilir bir felsefesinin olması Kavramsal bir çatıya sahip olması Bilgi gelişimine olanak sağlayan kabul edilebilir metodolojik yaklaşımlarının olması 17 Özsoy, 2008; Velioğlu, 1999  Araştırma sürecinde Bilimsel yöntemlerin doğru kullanılması araştırma sonuçlarının geçerli ve güvenilir olmasında büyük öneme sahiptir 18 Araştırma süreci 1.Araştırma konusunu 2.Araştırma amacı, Belirleme&, araştırma soruları, 3.Araştırma tasarımı Literatür tarama ve hipotezler ve Nicel ve Nitel inceleme sınırlılıklar 4.Örnekleme 7.Araştırma raporunu yazma 5.Veri toplama (veri toplama yöntem 6.Veri analizi ve ve araçları) yorumlama Güvenirlik/geçerlik 19  Bilimsel araştırmanın hemşirelik araştırması olabilmesi için ⧫ Oluşturulan araştırma probleminin ⧫ Çalışma sonuçlarının hemşirelikle ilişkili olması hemşirelik alanında kullanılabilir olması gereklidir 20  Hemşirelik araştırmaları Bakımın Niteliği Araştırmadan elde edilen bilgiler hemşirelere * yaptıkları uygulamalarının yararlarını değerlendirme * bireyin sağlık durumuna herhangi bir etki göstermeyen uygulamaları değiştirme ya da *yapılan uygulamadan tamamen vazgeçme Profesyonellik *Araştırmalardan elde edilen bilgiler hemşireliğin eşşiz rolünün kavranmasını sağlar 21  Hemşirelik araştırmaları Sorumluluk Araştırmalardan elde edilen kanıtları kullanan hemşire profesyonel olarak bakım verdiği kişilere karşı sorumluluğunu yerine getirir Karar verme Hemşireler tarafından gerçekleştirilen araştırmalar *Hemşirelik sürecinin her evresinde hemşirelerin daha fazla ve bilinçli karar almalarına yardımcı olarak önemli bir role sahip olmaktadır 22 Polit, Beck ve Hungler, 2001  Hemşirelik araştırmalarıyla Birey/toplumun sağlık sorunlarındaki öncelikler belirlenir  Hizmetin planlanması, uygulanması daha gerçekçi olur  Hemşirelik kavram ve kuramları uygulamaya konulur  Uygulamalarda değişim sağlanır  Toplumun sağlık davranışları geliştirilir  Sağlık politikalarının oluşturulmasında rol alınır Görak, 2001 23  Hemşirelik Araştırmaları İçin Bilgi Kaynakları Gelenekler Otoriteler Kişisel deneyimler Deneme- yanılma Sezgi Mantıksal nedenler Bilimsel yöntem ve disiplinli araştırmalar Polit, Beck ve Hungler, 2001; Burns ve Grove, 2009 24 Hemşirelikte geleneksel yapı nedeniyle, hemşirelerin önceki deneyimlerine dayanan uygulamaları sürdürme eğilimi gösterdiği bilinmektedir Ancak, gelişen yeni eğilim araştırmalara dayalı hemşirelik uygulamalarının geliştirilmesi yönünde yoğunluk kazanmaktadır Emiroğlu ve ark., 2005 25  Tüm gelişmiş ülkelerde  Klinik uygulamaların  Uygulamaların yönetiminin ve  Karar verme sürecinin araştırma sonuçlarına dayalı ve bilimsel gelişmeler ışığında yapılması kabul görmektedir Emiroğlu ve ark., 26 2005  HEMŞİRELİK ARAŞTIRMAALRININ Hemşirelik alanında araştırma konusundaki TARİHSEL SÜRECİ ilk çabaları Florence Nightingale göstermiştir Burns ve Grove, 2009 Nightingale’in Kırım Savaşı sırasında ayrıntılı gözlemlerini kayıt ederek yaralı askerlere bakım vermesi, istatistikler yapması hemşirelikte araştırmalara ilk örnektir. Hemşirelik notları (1859) Bayık, 2002 27  Nightingale’in çabaları ile ölüm oranı 6 aylık periyotta % 42 den % 2.2 ye düşmüştür. Nightingale 1853-1856 döneminde hemşirelik uygulamalarının disiplinli soruşturmaya dayalı olarak uygulanmasını vurguladı. Bayık, 2002 28  Nightingale’ in sağlık alanında araştırmayı öneren öncü çalışmaları 19.yy başlarına rastlasa da hemşireler; hemşirelik uygulamalarında araştırmaya yönelmeleri ancak onun ölümünden çeyrek yüzyıl sonra başarabilmişlerdir. 1899 ICN (130 DAN FAZLA ÜYE) 1900’ de Amerikan Hemşireler Birliği’ nin resmi bir organı olarak Amerikan Journal of Nursing yayınlandı. Bayık, 2002; Velioğlu, 1999 29 ❑ 1906 yılında Adelaide Nutting hemşirelik eğitim statüsü ile ilgili bir inceleme yapmıştır. ❑ Jean Broadhurst ve arkadaşları 1927’de el yıkama prosedürleri ile ilgili araştırmayı rapor etmiştir. ❑ 1928’de Ethel Johns ve Blanche Pfefferkorn hemşirelerin dâhil edildiği aktivitelerle ilgili bir çalışma yayınlamıştır. ❑ Bu çalışma hemşireler üzerine odaklanan ilk çalışma olarak kabul edilir. ❑ 1932’de Elizabeth Ryan ve Virginia B. Miller termometre dezenfeksiyonu teknikleri ile ilgili araştırma yapmıştır. 30 ▪ 1966 yılında Finlandiya’da“Hemşirelik Araştırma Enstitüsü” açılmış ve 1979 yılında yükseklisans ve doktora eğitimi vermeye başlamıştır ▪ 1963 yılında “International Journal of Nursing Studies” dergisi ▪ 1967 yılında “Image” (Sigma Theta Tau derneği yayını) ve “Stetler/Marram Model for Application of ResearchFindings to Practice” dergileri ▪ 1968 yılında “CanadianJournal of Nursing Research” dergisi yayınlanmış 31 ❑1952 yılında hemşirelikte ilk araştırma dergisi Nursing Research ABD’de çıkarıldı. ❑ 1960’lı yıllara gelindiğinde ise hemşirelik süreci ve kavramsal model gibi konular hemşirelik literatüründe görülmeye başlanmış ve hemşire araştırmacılar hasta bakımı ve hemşire uygulamaları ile ilgili çalışmalara yönelmişlerdir ❑ANA, 1965’de araştırma konferanslarının ilk serisine sponsor olmuştur. ANA’nın bu konferansları günümüzde hemşirelik araştırmalarının yaygınlaştırılmasında etkisini hala sürdürmektedir ❑1973 yılında ilk kez “Hemşirelik Tanılama Konferansı” düzenlenmiştir Bayık, 2002; Polit ve ark., 2001; Velioğlu, 1999 32 ❑Araştırma bulgularının yayınlatılması 1970’li yılların temel odak noktalarından biri olmuştur. ❑Sigma Theta Tau, Uluslararası Hemşirelik Onur Derneği, ulusal ve uluslararası araştırma konferanslarına ve araştırma bulgularının yayılmasını teşvik etmek için birçok yerel konferanslara sponsor olmuştur ❑1978 yılında “Avrupa Hemşire Araştırmacılar Çalışma Grubu” kurulmuştur ❑Birçok hemşire 1980 ve 1990 yıllarında yüksek lisans ve doktora unvanı elde etmiş ve hemşire araştırmacılar için doktora sonrası eğitim desteklenmiştir 33  Türkiye’de gelişim Hemşirelik bilimsel bir disiplin olarak 1955’te kabul edilmiştir. Hemşirelikte yapılan ilk araştırma, Columbia Üniversitesi öğretim üyeleri ile Kum, Tüzün ve Velioğlu’nun yaptığı “Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulunu en iyi hangi anlamda kurabiliriz? sorununu araştıran bir çalışmadır. Bayık, 2002;Velioğlu, 1999 34  1962 Columbia Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi birlikte “Türkiye’de Hemşirenin Rol ve İmajı” konulu bir araştırma yapmıştır 1968 yüksek lisans 1972 doktora programı açılmıştır 1979 hemşirelikte araştırma semineri 1992 SANERC açılmıştır 1996 ‘Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Derneği” Ankara’da kurulmuştur 1999 Hemşirelikte Araştırma Dergisi yayınlanmıştır Bayık 2002,Velioğlu 1999 35 ❑Hemşirelik bakımının en üst düzeyde sağlanması ve hemşirelik mesleğinin gelişimi için ❑Son 40 yıldır hemşirelik uygulamalarının araştırma bulgularına temellenmesinin önemi fark edilmiştir. Bu nedenle araştırmalarda artış olmuştur, Ancak araştırmalardan elde edilen kanıtların hemşirelik uygulamalarına istenen düzeyde aktarılamadığı görülmektedir 36 Kanıta Dayalı Uygulamanın Amacı Klinik uygulamaların kalitesini, etkililiğini ve uygunluğunu geliştirme Klinik kararların hastalarla paylaşılması Sunulan bakımın kanıtlanmasını sağlama Var olan bilgideki farklılıkları azaltma Aksayan, 2006 37 Kanıta Dayalı Uygulama Neden Önemli? En iyi uygulamaları tanımlar Hastaların hatalı uygulama kaygısını azaltır Hasta artan bilgi taleplerini karşılar Hemşireye güveni artırır Hemşire yeterliliğini geliştirir Bakımda son gelişmelerin uygulanmasını sağlar Yeni mesleki bilgilerin geliştirilmesini sağlar Hastanın bakım sonuçlarını geliştirir ve doyumunu artırır Bakım maliyetini azaltır 38 ❑Araştırma kullanımı (Research utilization) ❑Kanıta Dayalı Uygulama (Evidence-based uygulama) 39 Araştırma kullanımı (Research utilization) Araştırma bulgularının hasta bakımını geliştirmek için kullanılması süreci yada bilimsel olarak üretilen bilginin uygulamaya aktarılması sürecidir. ❑Hemşirelerin araştırma sonuçlarına ulaşması,içselleştirmesi ve karar verme süreçlerinde kullanması, kullanımı sürdürmesi ve paylaşması etkinliklerini kapsar Secginli,2014 40 Kanıta Dayalı Uygulama (Evidence-based uygulama) Araştırma kullanımına göre daha geniş bir içeriğe sahiptir. Bilgi yönetimi,klinik karar verme,profesyonel bilgi gelişimi ve bakımın yönetimini içerir 41  Kanıta dayalı uygulama Araştırma kullanımı Bu sorunun çözümü için Bu yeniliği klinik uygulama kullanılabilecek en iyi kanıt alanına nasıl koyabilirim? nedir? Secginli,2014 42 Kanıt düzeyleri I. sistematik incelemeler (Deneysel çalışmalar ile yapılmış) II.Meta analizi çalışmaları (deneysel veya yarı deneysel çalışmalar ile yapılmış) III. Tek deneysel çalışma IV. Tek yarı deneysel çalışma V. Meta analizi çalışmaları (ilişki arayıcı çalışmalar ile yapılmış) VI. İlişki arayıcı, tanımlayıcı araştırma VII. Kalitatif araştırmalar VIII. Klinik deneyimlere dayalı,saygın otoritelerin görüşleri,uzman komite raporlar 43 Soru: Ameliyat geçiren yetişkin hastalarda bası yarasını önlemede en etkili girişimler nelerdir? Kanıtlar: I. Düzey 5 çalışma (köpük kullanmak iyi değil/jel pedler iyidir/risk faktörler değerlendirilmeli II.Düzey 4 çalışma (risk faktörleri, visko-elastik polyether jelden daha etkili III.Düzey 2 çalışma (risk faktörleri) IV. Düzey 7 çalışma (sıvı pedler/…) Öneriler: Önleme protokolü komitelerinin oluşturulması Riskli hastaların belirlenmesi, kullanılacak araç gereçlerin raporlanması, risk faktörü belirleme formları Seçginli;2014 44 Araştırma Sonuçlarının Uygulamaya Yansıtılamamasındaki Nedenler? En önemli sorunlardan biri bilginin uygulamaya geçişinin zaman almasıdır. Akademisyenlerle uygulayıcı (klinisyen) hemşireler arasında köprü kurulamaması, güçlerinin birleştirilememesidir. Sağlık kurum ve kuruluşlarında hemşirelikte araştırma ve geliştirme biriminin bulunmamasıdır. Yönetsel ve finansal desteklerdeki yetersizliktir. Polit ve ark., 2001; Yılmaz, 2005 45 Hemşirelerin, Araştırma Kullanma Konusunda Hissettikleri Yetersizlik Durumları Zaman yetersizliği Bilgi eksikliği Merak/motivasyon eksikliği Çalışma koşullarının ağırlığı Hizmet içi eğitimlerin yetersizliği Kaynakların yetersizliği Hemşirelerin görev ve sorumluluklarının net olmaması Yol gösterecek uzmanların olmaması 46 Hemşirelik eğitim düzeylerine göre hemşirelerin araştırma sorumlulukları Lisans mezunu hemşire o Alanı ile ilgili araştırmaları okur, ve eleştirel olarak değerlendirir. o En iyi araştırma kanıtını uygulamada rehberlik alarak kullanır. o Sorunların belirlenmesi ve veri toplama konusunda yardım eder. Uzman hemşire (Msci) oKanıta dayalı rehber gelişimine katılır, ouygulamada gerekli protokolleri, politikaları ve kanıta dayalı talimatları geliştirir, uygular, değerlendirir ve gözden geçirir. oGenellikle diğer hemşire araştırmacılar ile işbirliği içinde klinik çalışmalar yapar. (Grove,S.,Burns,N.,Gray,J.R.(2013) The Practice of Nursing Research:Synthesis, and Generation of evidence.) 47 Doktor hemşire (PhD) oBağımsız araştırma yürütür ve seçilen bir çalışma alanında oluşturulan ampirik bilgiye katkıda bulunmada büyük rol oynar, oAraştırma için başlangıç finansmanı sağlamada fon bulur. o Hemşirelerin araştırma ekiplerini koordine eder. Doktora sonrası araştırmacı hemşire (Post-doctorate) o Bir araştırma fon programı ile desteklenmiş projelerde tam bir araştırmacı rolü üstlenir. Hemşirelik ve disiplinler arası araştırma ekiplerine liderlik eder ve katılır. o Kendi araştırma alanlarında uzman olarak tanınır. Doktora öğrencileri için danışmanlık yapar (Grove,S.,Burns,N.,Gray,J.R.(2013) The Practice of Nursing Research:Synthesis, and Generation of evidence.) 48 ARAŞTIRMA AMACI, 1 SORULARI/HİPOTEZLER, DEĞİŞKENLER VE SINIRLILIKLAR DR.EMINE AKTAS BAJALAN Bu derse kadar neler öğrendik? 2.Araştırma amacı, 1.Araştırma konusunu araştırma soruları, 3.Araştırma tasarımı Belirleme&, Literatür tarama ve hipotezler ve Nicel ve Nitel inceleme sınırlılıklar ARAŞTIRMA 7.Araştırma raporunu SÜRECİNİN yazma AŞAMALARI 4.Örnekleme 5.Veri toplama 6.Veri analizi ve (veri toplama yöntem yorumlama ve araçları) Güvenirlik/geçerlik 2  3 ARAŞTIRMA PROBLEMİ 4  5 Giderilmek istenen her güçlük bir “problem” dir. Araştırma açısından herhangi bir durumun problem olarak kabul edilebilmesi için, en az iki koşul karşılaması gerekir; 2 koşul 6 Kararsızlık durumu Birden çok olası çözüm yolu 7 8 9 10 11 12  13 ARASTIRMA KONUS BULMAK  14 ARASTIRMA NEDIR HATIRLAYALIM!  15 PEKI NASIL? 16 17 Araştırma Probleminin Tanımlanması 18  Problemler, üç aşamalı bir yaklaşımla tanımlanabilir; Bütünleştirme Sınırlandırma Tanımlama Araştırma Probleminin Tanımlanmasında Sorulabilecek Sorular 19  Bu problem/durum/olayla ilgili bilinenler nelerdir?  Böyle bir durumda yanlış olan yada bizi endişelendiren nedir?  Bu durumun düzeltilmesinde/iyileştirilmesinde hangi bilgiye gereksinim vardır?  Özel bir girişimde bulunulacak mıdır?  Etkili olabilecek başka girişimler var mıdır?  Yeni bir girişim geliştirmek için nelere gereksinim vardır? Bir hastanede yada klinikte bası yaralarının insidansında bir artış söz konusu ise, hemşire 20 araştırmacı çeşitli sorular sorarak, sorun ile yüzleşebilir;  Bası yaralarının insidansı ile hemşirelik bakımı arasında bir ilişki var mıdır?  Basıyaralarının önlenmesi ya da tedavisine yönelik bir bakım politikası var mıdır?  Bu politika etkili mi?  Benzer grupta hastaların olduğu diğer ünitedeki/ kurumdaki yeni bir uygulama ile var olan uygulama karşılaştırıldığında durum nedir?  Hemşireler bası yaralarının önlemesi ve tedavisinde bilgi ve beceri yönünden kendilerini yeterli ve sorumlu görüyorlar mı?  21 DEĞİŞKENLER  Bir araştırmada incelenen kavramlar “değişkenler” le ifade edilir  Birden fazla değer alabilen ve değişebilen her şey (nesneler, özellikler, durumlar) değişkendir örneğin; kilo, boy, vücut ısısı, eğitim durumu, tıbbi tanı vb. 22  Değişken Türleri  Farklı değişken türleri tanımlanmaktadır Bağımlı- Bağımsız Değişken Nitel-Nicel Değişken Kesikli- Sürekli Değişken 23 Bağımlı-Bağımsız Değişken  Bağımlı Değişken;  Bir tür “sonuç” olup, araştırmacıyı rahatsız eden ve açıklanması istenen durumdur.  Başka bir ifade ile bağımsız değişkene bağlı olarak değişen değişkendir.  Bağımsız Değişken;  Bağımlı değişkeni etkileyen, onu denetim altında tutan değişkendir. 24  “Adölesan gebelere verilen planlı eğitimin benlik saygısı ve bebeği algılaması üzerine etkisi”  Bağımlı değişkenler;  Benlik saygısı,  Yenidoğanı Algılama puanı.  Bağımsız değişkenler;  planlı eğitim, anne yaşı, öğrenim durumu, ailenin gelir düzeyi, sağlık güvencesi, ailenin yapısı, evlilik süresi, bebeğin cinsiyeti, bebeğin kilosu, bebeğini kucağa alma zamanı 25  26 ARAŞTIRMANIN AMACI VE HEDEFLERİ  27 Araştırma Amaçları;  Evrendeki elemanlarla ilgili özellikleri ortaya koymak,  Evreni her türlü özellikleri ile tam olarak tanımlamak,  Bir sorun varsa bu sorunları doğru biçimde tanımlamak  Bu sorunlara uygun, geçerli ve güvenilir çözümler getirmek amacıyla yapılır  Bir araştırmada; 28  Araştırma neden ve niçin yapılıyor?  Hangi soruna çözüm getirecektir?  Sağlayacağı yarar nedir?  Hangi değişken/ değişkenler sorgulanacak?  Değişken/ değişkenler arasındaki ilişkiler nedir?  Yer, zaman, kişi özellikleri ve beklentiler nelerdir?  sorularına yanıt arayan amaçlar belirlenmelidir Araştırma Amacının Özellikleri 29  Güncel ve orjinal  Bilim ve uygulamaya katkısı, yararı  Toplumu tanıtmaya, tanımlamaya ya da bir sorunu çözmeye yönelik  Yapılabilir  Araştırma ekibinin bilgisi, araç ve gereci ile yapabileceği tipte  Objektif  Amaçların denetlenebilmesi/ test edilebilmesi/ irdelenebilmesi için ilgili veri toplanabilir  İstatistik testlerle analiz edilebilir OLMALI  Genel ahlaka, etik kurallara aykırı OLMAMALIDIR  30 Araştırma Amacının İfadesi Bu çalışma……………………incelemek, tanımlamak, belirlemek amacıyla yapılmıştır Araştırmanın Hizmet Edeceği Amaçlar; 31  Yakın gelecek için amaçlar  Uzak gelecek için amaçlar  Bir hastanede yada klinikte bası yaralarının insidansında bir artış söz 32 konusu ise;  Yakın gelecek amaç “hemşirelik bakımı ile bası yaraları arasında bir ilişki olup olmadığının bulunması” ile ilgili olabilir.  Uzak gelecekli amaç özel bir uygulamanın geliştirilmesi ile ilgili olabilir.  Amaç geliştirmede yararlanılabilecek format şu 33 özellikleri içerebilir; Belirli bir popülasyondaki X değişkeninin özelliklerini ve öğelerini tanımlamalıdır. Belirli bir popülasyonda X değişkenlerinin varlığını tanımlamalıdır. Belirli bir popülasyondaki X değişkenlerine ilişkin 1. grup ve 2. grup arasındaki farklılığı tanımlamalıdır. Belirli bir popülasyonda Y değişkeni ve X değişkeni arasındaki ilişkiyi saptamalı ya da tanımlamalıdır. Bağımlı değişkenler önceden belirlenmeli ve bağımsız değişkenler açık bir şekilde tanımlanmalıdır  Örnek;  “Okulçağındaki çocukların ve adölesanların ağrı zamanlarındaki değişimi tanımlamalarına yardımcı olacak bir strateji geliştirmektir” 34  Hedefler 35  Okul çağındaki çocukların ve adölesanların ağrılarının başlama zamanını ve zaman içindeki değişimini iletmede kullandıkları sözcük ve cümleleri tanımlamak,  Okul çağındaki çocukların ve adölesanların ağrıdaki değişimlerini gösterdikleri puanlama yöntemini kullanma yeteneklerini test etmek.  “Eğitim Hastanelerindeki Bası Yarası 36 Sorununun Boyutları”* Bası yarası olan hastaların sayısını belirlemek Yaraların derecesini ve yerleşimini belirlemek Kullanılan tedaviyi ortaya çıkarmak Yaralar iyileşiyor mu, yoksa iyileşme göstermiyor ya da kötüye mi gidiyor bunu ortaya çıkarmak Yaraların ne zaman oluştuğunu (kabul öncesi ya da sonrası) belirlemek Kullanılan destek sistemlerini kaydetmek Hastanedeki tüm hastalarda bası yaralarının oluşma riskinin belirlenmesi ve Doku bütünlüğünün bozulmasıyla ilişkili faktörlerin belirlenmesi ARAŞTIRMA SORULARI Araştırma sorusu nedir?-1  Araştırma soruları,  araştırıcıyı yönlendiren,  karara ulaştıran,  doğru ve geçerli yolları bulmasını sağlayan yardımcı cümlelerdir  39 Araştırma sorusu nedir?-2  Bir araştırmanın temelini oluşturur.  Araştırma soruları çözümlenmesi gereken durumu tanımlamalıdır.  Açık ve anlaşılır olmalı, okuyan herkes aynı anlamı çıkarabilmelidir.  Konuyu tam olarak anlatabilen, sınırlayabilen, iyi bir soru cümlesi yazılmalıdır.  Soru şeklinde olmalıdır; çünkü problem soru demektir.  Problem cümlesinde bağımsız ve bağımlı değişkenler bulunmalıdır  Araştırmada kullanılacak tasarım tipini (deneysel, betimsel yöntem vb.) ima etmelidir.  40  Bir araştırmada;  özellikle bir olayın diğer bir olayla ilişkisini ortaya koymak,  birolayın çıkmasında etkili olan temel ve yan etmenleri belirlemek biçiminde amaçlar varsa bu amaçların doğru olarak test edilmesi için bir/birden fazla soru cümlesi biçiminde ifade edilmesi gerekir Araştırma Sorularının Formatı Şu Şekilde Olmalıdır; 41 Belirli bir popülasyonda X değişkeni nasıl tanımlanır? Belirli bir popülasyonda X değişkenini algılama durumu ne? X değişkenine ilişkin gruplar arasında fark var mı? Belirli bir popülasyonda X değişkeni Y ve Z değişkenleri ile ilişkili mi? Belirli bir popülasyonda X ve Y değişkeni arasındaki ilişki ne? Bağımsız W, X ve Y değişkenleri, bağımlı Z değişkenini önceden belirlemede faydalı mı?  Araştırma Soruları; 42  Çalışılan popülasyona özel olmalı,  Değişken(leri) tanımlamalı,  Seçilen değişken /değişkenlere ilişkin iki ya da daha fazla grup arasındaki farklılıkları belirlemeli,  Değişkenler arasındaki ilişkileri sorgulamalı,  Örnek* 43  Amaç: “Ailenin ekonomik durumunun öğrencinin başarı durumuna etkisini belirlemek”.  Araştırma soruları:  Ailelerin ekonomik durumu ile çocukların okul başarıları arasında bir ilişki var mıdır?  Ailelerin gelir düzeylerinin düşük olması çocuklarının başarı durumlarının düşük olmasına etki eder mi? “Düzenli Sağlık Kontrolüne Alınan Multipl Sklerozlu Hastalarda Yaşam Kalitesinin 44 Belirlenmesi”  Amaç:  “Multipl sklerozlu hastalarda yaşam kalitesini ölçmek,  yaşam kalitesini etkileyebilecek bireysel, sosyoekonomik, hastalığa ilişkin özellikler ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkileri araştırmak,  elde edilen sonuçlar doğrultusunda bu hasta grubunda sağlık bakım gereksinimlerinin karşılanmasında rehber olacak öneriler geliştirmek”.  Araştırma Soruları* 45  “Düzenli sağlık kontrolüne alınan Multipl sklerozlu hastaların yaşam kalitesi ne düzeydedir/nasıldır?”  “Multipl sklerozlu hastaların kişisel özellikleri nelerdir?”  “Multipl sklerozlu hastaların hastalığa ilişkin özellikleri nelerdir?”  “Multipl sklerozlu hastaların yaşam kalitesini etkileyen faktörler nelerdir?”  46 HİPOTEZLER (DENENCE)  47  Araştırmalarda, olaylar ya da değişkenler arasında var olduğu söylenen/ beklenen ilişkiye, araştırma dilinde hipotez (denence) denir.  Hipotezler kuramsal bir yapının geçerliliğini test etmede ve teori ile gerçek dünya arasındaki köprüyü oluşturmada bir aracıdır  Hipotez; 48  Veri toplamayı sistemleştirir, ona yön verir;  Çünkü araştırma sorularında değişkenlerin birbirini nasıl etkilediği sorulmaktadır.  Hipotezlerde ise bu sorulara olası yanıtlar verilmektedir.  Fikirlerin, kavramların sınanmasını sağlar.  Kuram geliştirmeye yardım eder Ayrıca; 49  Araştırma planını,  Örneklem tekniğini,  Veri toplama ve analiz yöntemini ve  Bulguların yorumlanmasını da etkiler.  50 Hipotezler;  Araştırmanın sonuçlarını önceden tahmin etmesi ile araştırma soruları ve hedeflerinden faklılık gösterir ve araştırmacı her bir hipotezde red ya da kabul ettiği, desteklediği ya da desteklemediği durumlara işaret eder  Hipotezde bulunması 51 gereken özellikler;  Kuramsal bir temele dayalı olmalı,  Bilinenlerle önemli bir çelişki içinde olmamalı,  Mantıksal olmalı,  Değişkenler arası ilişkiyi tanımlamalı,  Gözlenebilir/ sınanabilir (yanlışlanabilir) olmalı,  Mevcut zaman ve olanaklarla sınanabilecek şekilde sınırlı olmalı,  Hipotezde kullanılan kavramlar, yanlış anlamayı gerektirmeyecek kadar açık ve net olmalıdır.  Hipotez soruna tek ve tartışmasız yanıt verebilecek nitelikte kurulmalıdır.  Değişkenler arası kurulan ilişkinin ve kavramların açık ve net olması gerekir. 52  Hipotezler hemen her zaman, geniş zamanlı cümlelerle anlatılmalıdır.  Değerlendirme ölçütleri iyi- kötü, güzel- çirkin, doğru- yanlış vb. nesnel olmayan anlatımlar olmamalı; “daha büyüktür/ küçüktür, azdır/ çoktur, negatif/ pozitif ilişkilidir” biçiminde ifadeler kullanılmalıdır Hipotezler; 53  Gerçek yaşamdaki problemlerin ve olayların gözlenmesi,  Kuramların analiz edilmesi,  Literatürlerin incelenmesi ile oluşturulabilir. Farklı araştırma tiplerine göre hedeflerin, araştırma sorularının ya da hipotezlerin seçimi 54 Araştırma Tipleri Hedeflerin, Soruların ya da Hipotezlerin Kullanımı Kalitatif Araştırma Araştırma amacı, soruları ya da hiçbiri Kantitatif Araştırma *Tanımlayıcı araştırmalar Araştırma amacı, soruları *İlişki arayıcı araştırmalar Araştırma amacı, soruları, *Yarı-deneysel Araştırma soruları ya da hipotezleri araştırmalar *Deneysel araştırmalar Hipotezler  55 Örnek:  Amaç: “Günlük içilen sigara sayısı ile kanser görülme sıklığı arasındaki ilişkiyi belirlemek”.  Araştırma Soruları:  Günlük içilen sigara sayısı fazlalaştıkça kanser riski artmakta mıdır?  Hiç içmeyen, günde 1-4 sigara içen, 5-9 sigara içen, 10-19 sigara içen ve 20+ sayıda sigara içen gruplarda kanser görülme sıklığı sigara sayısı arttıkça artma göstermekte midir?  Hipotez örnekleri* 56  Günlük içilen sigara sayısı arttıkça kanser riski geometrik olarak artma göster  Kanser riski ile günlük içilen sigara sayısı arasında önemli ilişki yoktur.  Günlük içilen sigara sayısındaki her birim artış, kanser riskini önemli oranda artırır.  Günlük içilen sigara sayısının 20+ olması halinde kanser riskinde önemli artışla olur.  Kanser riski ile sigara içme ve içmeme arasında bir ilişki vardır. Günlük içilen sigara sayısının önemli rolü yoktur  Hipotez Tipleri 57  Hipotezde farklı tipte ilişkiler ve farklı sayıda değişkenler tanımlanır.  Araştırmanın karmaşıklığına (kapsamına) bağlı olarak 1, 3, 5 ya da daha fazla hipotez olabilir ve geliştirilen hipotezin tipi araştırmanın amacına dayanır. Hipotezler 4 grupta tanımlanabilir 58  Birleştiriciye karşı nedensel ( Associative versus causal hypotheses)  Basite karşı karmaşık (Simple versus complex hypotheses)  Yönlendirilmemişe karşı yönlendirilmiş (Nondirectional versus directional hypotheses)  İstatistiksele (Null) karşı araştırma (Null versus research hypotheses)  Birleştiriciye Karşı Nedensel 59 Hipotezler Hipotezlerde tanımlanan ilişkiler birleştirici ya da nedensel olabilir. Birleştirici ilişki; gerçek yaşamda birlikte ortaya çıkan ya da var olan değişkenleri tanımlar. Birleştirici ilişkide bir değişken değiştiğinde diğeri de değişir. Birleştirici hipotezin ifade biçimlerine ilişkin format; 60 Belli popülasyonda X değeri Y değerine bağlıdır (ilişki varlığı). Belli popülasyonda X değişkeninin artması ile Y değişkeni de artar (pozitif ilişki).  X ______+ ______Y Belli popülasyonda X değişkeni azaldığında Y değişkeni de azalır (pozitif ilişki). X ______+ ______Y Belli popülasyonda X değişkeni artarken Y değişkeni azalma gösterir (ters/ negatif ilişki) X ______________Y  Nedensel Hipotezler; 61 Bağımlı ya da bağımsız olarak tanımladığımız iki ya da daha fazla değişken arasındaki neden- etki etkileşimini tanımlar. Bağımsız değişken bağımlı değişken üzerinde etkiye neden olan, araştırmacı tarafından kullanılan değişkendir. Bağımlı değişken; bağımsız değişken tarafından yaratılan etkinin sınanması için ölçülebilir değişkendir  Basite Karşı Karmaşık 62 Hipotezler  Basit hipotezler; iki değişken arasında belirlenmiş ilişkinin ifadesidir.  Tek bağımlı tek bağımsız değişken vardır.  Bireysel emzirme eğitimi alan primiparlar grup eğitimi 63 alanlara göre emzirmede daha başarılı olacaktır. Bağımsız değişken(ler):Emzirme eğitim yöntemi Bağımlı değişken(ler):Emzirmede başarı  Kompleks/ Karmaşık Hipotezler; 64  Üç veya daha fazla değişken arasında beklenen ilişkinin ifadesidir.Farklı şekillerde olabilir 1. İki (yada fazla) bağımsız-bir bağımlı değişken arasında olabilir “Emzirme eğitimi ve anksiyete azlatma teknikleri eğitimi alan primiparların emzirme 65 deneyimleri bu eğitimi almayanlara göre daha başarılı olacaktır”  Bağımsız değişken(ler): Emzirme eğitimi ve anksiyete azaltma teknikleri eğitim yöntemi  Bağımlı değişken(ler): Başarılı emzirme 2- Bir bağımsız- iki (yada 66 fazla) bağımlı değişken arasında olabilir “Emzirme eğitimi alan primiparların emzirme deneyimleri bu eğitimi almayanlara göre67 daha başarılı ve daha az anksiyeteli olacaklardır” Bağımsız değişken(ler): Emzirme eğitimi  Bağımlı değişken(ler): Başarılı emzirme ve düşük anksiyete düzeyi 3- İki (yada fazla) bağımsız- İki (daha 68 fazla) bağımlı değişken arasında olabilir “Emzirme eğitimi ve anksiyete azlatma teknikleri eğitimi alan primiparlar bu eğitimi 69 almayanlara göre daha az anksiyeteli ve daha başarılı emzirme deneyimine sahip olacaklardır”  Bağımsız değişken(ler): Emzirme eğitimi ve anksiyete azaltma teknikleri eğitim yöntemi  Bağımlı değişken(ler): Başarılı emzirme ve düşük anksiyete düzeyi   “Yeni yürümeye başlayan çocuklarla aileleri arasında pozitif ilişkinin sağlanmasında aile eğitiminin etkisi” 70  Hipotez: “10 haftalık aile eğitimi sonrasında aileler, kontrol grubu ailelere göre daha fazla kendi kendilerine yeterli olduklarını, daha az stres ve depresyon deneyimlediklerini ve çocukların davranışlarındaki güçlüklerin azaldığını ifade ederler.” Bu karmaşık hipotezde; 71  Bir bağımsız değişken (X=ebeveyn eğitimi), ve  4 bağımlı değişken (Y1=öz-yeterlilik, Y2= stres, Y3= depresyon ve Y4= çocuk davranışlarındaki güçlükler) arasında ilişkiler incelenmektedir. Y1 Y2 X Y3 Y4 Yönlendirilmemişe Karşı Yönlendirilmiş Hipotezler 72 Yönlendirilmemiş hipotezler; değişkenler arasında ilişki varlığını gösterir, ancak ilişkinin yapısı ifade edilemez. Yönlendirilmemiş hipotezler, yönlendirilmiş hipotezlere göre daha objektif/ tarafsızdır Yönlendirilmiş Hipotezler; 73  iki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkinin yapısı belirtilmiştir.  “Daha azdır, daha fazladır, artar, azalır, daha büyüktür vb.” terimlerle ifade edilir.  Yönlendirilmiş hipotezler birleştirici ya da nedensel, basit ya da karmaşık olabilir. İstatistiksele (Null) karşı araştırma hipotezleri 74  İstatistiksel hipotez; karşılaştırılmalarda taraf tutmayan, farksızlığı kısaca değişkenler arasında ilişkisizliği savunan bir ifadedir Null hipotez olarak da ifade edilebilir ve bazen H0 olarak gösterilebilir.  Araştırmada genellikle istatistiksel hipotezler belirtilmez, fakat varmış gibi işlem görür.  Çünkü bütün istatistiksel hipotezler, aynı şeyi, yani faksızlığı savunurlar  Basit ya da karmaşık, birleştirici ya da nedensel olabilirler.  75 Örnek  “Düşük doz heparin tedavisinde heparin, 3 farklı subkütanöz alana (karın, kol, uyluk) uygulandığında, enjeksiyon alanları ile ekimoz oluşumu arasında farklılık yoktur.” (Karmaşık, istatistiksel hipotez)  Üç alana uygulanan enjeksiyon sonrasında 60-72 saat içinde ekimoz oluşumunda istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır.  Böylece; istatistiksel hipotez desteklenmiştir  Araştırma hipotezi; 76  Araştırma sonucunu kestiren ve genellikle bir tarafı tutan (karşılaştırılmalarda bir tarafın ötekinden daha etkili, üstün vb. olduğunu savunan) ya da tarafların farklılığını, kısaca değişkenler arasında ilişki olduğunu savunan bir ifadedir  Araştırma hipotezi, istatistiksel hipoteze alternatif hipotezlerdir ve H1 olarak da gösterilebilir.  Araştırma hipotezi iki ve ya daha fazla değişken arasında var olan ilişkiyi ifade eder.  “ Kalp kateterizasyonu sonrası dört farklı bakım metodunun komplikasyonlara etkisi” 77 Hipotezler: “İşlem sonrası hastanın yatak başının 45-60 kadar yükseltilmesi, kum torbasının kullanılmaması gibi hemşirelik uygulamaları ile femoral giriş yerinde kanama ve diğer komplikasyonlar arasında bir ilişki yoktur”. (H0)  “Yatak başı elevasyonu 45-60 olan ve kum torbası kullanmayan hastalar işlem sonrası daha rahat bir dönem geçireceklerdir”. (H1)  Hipotezin Değerlendirilmesi 78  Hedef grup belirtilmiş mi?  Değişkenler tanımlanabilir, ölçülebilir mi?  Hipotezde bir ilişki ya da durum mu tanımlanmış?  Araştırma amacı ya da probleminden mi yararlanılmış mı?  Açıklayıcı mı?  Kısa ve net mi?  Teorik temele dayandırılmış mı?  Tahmin edilebilir bir sonucu ifade ediyor mu? gibi sorulara yanıt aranır  79 VARSAYIM (SAYILTI)  80  Varsayım hipotezin aksine denenmeyen yargıdır.  Bu nedenle de denemek üzere geliştirilen yargı olan hipotez ile karıştırılmamalıdır.  Bilimsel araştırmalarda doğruymuşcasına kabul edilen, kanıtlanamayan, fakat akla uygun temel önermelere varsayım/ sayıltı denir. Herhangi bir şeyin varsayım sayılabilmesi için; 81  Doğruluğundan büyük ölçüde emin olunmalıdır,  Doğruluğunu deneyerek kontrol etmek için harcanacak bilimsel çabanın maliyetinin, yararından çok daha fazla olması; ya da bu konuda denemenin olanaksız olması,  Araştırma sonucunu ve dolayısıyla verilerin yorumunu büyük ölçüde etkilemesi gerekir.  82  Araştırmacının varsayımlarını açıkça bilmesi, fakat onları gereksiz yere çoğaltmaması beklenir.  Bu durum araştırmayı zayıflatır.  Aynı şekilde bazı varsayımlar ile hareket ettiği halde bunları göremiyorsa da, bu da araştırmayı zayıflatır ve araştırmacının yetersizliğini ifade eder  83 ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI  84  Sınırlılıklar, araştırma bulgularının genellenebilirliliğini azaltabilen durumlardır.  2 tip sınırlılık vardır;  Kuramsal  Metadolojik  85 Kuramsal Sınırlılıklar  Araştırmanın kuramsal çerçevesi nedeniyle bulguların genellenmesini sınırlar.  Çalışmanın kuramsal çerçevesini genişletmek için kullanılan tanımlar açık olmayabilir.  Kuramsal çerçevede bazı kavramlar arasındaki ilişkiler tam tanımlanmamış olabilir yada çalışma değişkeninin kuramsal çerçevedeki kavramla bağlantısı iyi tanımlanmamış olabilir.  Amaç, hedef, araştırma sorusu yada hipotezlerin bağlantısı açık değildir.  86 Metodolojik Sınırlılıklar  Evreni temsil etmeyen örneklem,  Zayıf tasarımlardan,  Tek bir alanda çalışmak (araştırmanın yapıldığı yer),  Girişim üzerinde kontrolün olmaması,  Standardize veri toplama araçlarının kullanılmaması,  Uygun istatistiksel analizin kullanılmaması metodolojik sınırlılıklardır. ARAŞTIRMA SINIRLILIKLARI-ÖRNEK  88 TEŞEKKÜRLER… ARAŞTIRMA KONUSU SEÇME LİTERATÜR İNCELEME ve KURAMSAL ÇERÇEVE OLUŞTURMA Dr. Öğr.Üyesi Emine Aktaş Bajalan İstanbul Ünversitesi-Cerrahpasa,Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı [email protected]  İÇERİK 1 ARAŞTIRMA KONUSU SEÇME LİTERATÜR İNCELEME 2 Literatür tarama ve inceleme methotlları 3 KURAMSAL ÇERÇEVE OLUŞTURMA  1 ARAŞTIRMA KONUSU SEÇİMİ Araştırma sürecinin ilk – başlangıç adımıdır Araştırma konusu mu? Araştırma problemi mi?  ARAŞTIRMA KONUSU SEÇİMİ ▪ Problem ile başlar: Bilinmeyen, zihni karıştıran ve sıkıntı yaratan durum ▪ Araştırma konusu daha kapsamlı iken, Hemşirelik problemi; hemşirelik uygulaması için gereksinim duyulan, bilgi açığı ya da yetersizliğin olduğu sorun alanıdır ▪ Araştırma problemleri genellikle çözümlenmesi, düzeltilmesi ya da değiştirilmesi gereken durumları kapsar Neden?  Hemşirelikte Araştırma Konu Örnekleri Ameliyat sonrası bireylerin hastanede kalış süresini etkileyen nedenler Obezite önleme programının adolesanlar üzerindeki etkisi İlk doğumunu yapan annelerde emzirme sorunları Adolesanların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler Prematüre bebeklerin eve dönüş/taburculuk planlaması ve evde bakım uygulamaları Basınç yarası oluşumunu etkileyen etmenler  Hemşirelikte Araştırmada Öncelikli Konular Topluma dayalı bakım, Sağlığı geliştirme ve hastalık riskini azaltma Artan hastaneye yatış, Kronik hastalıkları önlem, Yaşlı nüfusa dikkati çekmek, Entegre sağlık hizmetine, Sağlık çalışanlarının rol ve sorumluluklara önem vermek, Teknolojik gelişmelere uyum sağlama,  Sağlık-kültür ilişkisini inceleme, Hemşirelik uygulamalarını sınıflandıran standartlar, Bakım kalitesini değerlendirecek araçlar geliştirme, Ulusal sağlık ve hemşirelik politikalarını destekleyen araştırmalar öncelikli konular arasındadır. Evde bakım İşçi sağlığı Enfeksiyon Kontrolü Göçmenler Mülteciler? LGB T? Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet? …  İYİ BİR KONUNUN BELİRLEYİCİLERİ Konunun Araştırmacının Özelliklerine Uygunluğu Araştırmacının Problemin Önemi Bilgi ve Deneyimi ve Araştırılabilirliği Araştırma Süresi ve Maliyeti Etik Konular Araştırmaya Alınacak Kişilerin uygunluğu  Araştırmacının Bilgi ve Deneyimi Problem araştırmacının bilgisi ya da deneyiminin olduğu bir alanda seçilmelidir İlgili ve istekli olmalı  Problemin Önemi ve Araştırılabilirliği Araştırma problemi/konusu hemşireliğin bilimsel bilgi birikimine nasıl katkı yapacak? Problem/konu hemşirelik için önemli mi? Konu orijinal mi? Topluma yararı nedir? Araştırılabilir mi? Veri toplamaya, analize uygun mu?  Araştırma Süresi ve Maliyeti CALENDAR OF ACTIVITIES MON TUE WED THU FRI SAT SUN Ne kadar sürede tamamlanacak 1 2 3 4 5 6 Ne kadar bütçe gerekli TUBİTAK, BAP, Vakıf ve dernekler, Özel 7 8 9 10 11 12 13 kuruluşlar, AR-GE destek, KOBI destek 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 25 Maliyet planlama  Araştırmaya Alınacak Kişilerin uygunluğu Çalışılacak konu nadir bulunan/ özel/ hassas bir sorunu olan bireylerden oluşuyor ise araştırmanın süresi uzayabilir Maliyeti artabilir Katılımcılar gönülsüz olursa ayrılabilirler HIV + gibi zor gruplar ile çalışmak zor olabilir Orngin, terminal donemi hastalari?-Drop out  Etik Konular Konu seçilip problem belirlenirken etik kurallara uyulduğu gibi, araştırma süresince de yapılan tüm çalışmaların etik kurallara uygun olması gerekir. Ornegin, 18 yas alti cocuklarla calismak?  MUHTEMEL ARAŞTIRMA KONULARININ BELİRLENMESİ Genel Konu Konunun Belirleme Daraltılması Konu ne kadar daraltılırsa onu o ölçüde derinlemesine inceleme Araştırma alanının ne ölçüde olanağı elde edilmiş olur. geniş tutulacağı konunun özelliklerine olduğu kadar Ancak araştırmayı anlamsız araştırmacının zamanına da kılacak kadarda dar bağlıdır. tutulmaması gerekir. «Kemoterapinin yan etkilerini azaltan yöntemler» Calisan cocuklarda deri ile ilgili sorunlar  Araştırma Konusu Belirlemede Kullanılan Kaynaklar 01 Gözlem ve Deneyim 04 Araştırma Öncelikleri 02 Literatür İncelemeleri 05 Toplumsal/Sosyal Konular 03 Kuramlar / Teoriler 06 Araştırmacı/Meslektaş Etkileşimleri  Gözlem ve deneyim Klinik alandaki gözlem ve deneyimler Klinikte uygulamada yolunda gitmeyen durumlar Hemşirenin bakım verirken yaşadığı zorluklar 20.10.2024 18  Literatür inceleme Araştırma problemlerinin belirlenmesi için yol gösterir ve araştırma projesi fikrini geliştirir Gözlem ve deneyimlerin yetersiz kaldığı durumlarda en çok başvurulan kaynak Tekrar çalışmalar yapmamak 20.10.2024 19  Kuramlar/Teoriler Kuramların/Teorilerin test edildiği araştırmalar Kuramlar araştırma probleminin belirlenmesinde, araştırmanın kurumsal/kavramsal çerçevesinin oluşturulmasına ve araştırma bulgularının yorumlanmasına kadar geçen sürede bir araştırmaya rehberlik eder 20.10.2024 20  Araştırma Öncelikleri WHO CDC Ulusal Sağlık Hedefleri Kalkınma Bankası https://www.who.int/health-topics 20.10.2024 21  Araştırmacı/Meslektaş Etkileşimleri Kongre, sempozyum, kurs, çalıştay v.b. Bilimsel mesleki toplantılar, olası araştırma problemlerini belirlemede beyin fırtınası yaratmada mükemmel fırsatlar sağlar. Deneyimli araştırmacılar yaptığı danışmanlıklar (YL ve Dr tezleri) Klinik alanda çalışan meslektaşlar ile ortak çalışmalar planlamak 20.10.2024 22  2 LITERATUR INCELEME  NEDEN LİTERATÜR TARAMASI VE İNCELEMESİ YAPARIZ? Kim?-Hangi yazar ve arastirmaci Ne zaman? Neyi araştırdı? Hangi konu, hipotez veya sorular Hangi araştırma yöntemlerini kullandı? Örneklem yapısı nasıldı? Hangi analiz yöntemlerini kullandı? Hangi bulgulara ulaştı? Bu konuda araştırılmayan noktalar nelerdir  LİTERATÜR İNCELEME SÜRECİ Literatür incelemenin kalitesi, inceleme sürecini yürütmedeki organizasyona ve araştırmacının bilgisine bağlıdır. Kalitatif ve kantitatif araştırma süreci aşağıdaki basamaklardan oluşmaktadır: 1. Odak soruyu belirleme 2.Kaynakları belirleme ve bulma 3.Makaleyi okuma ve kritik etme 4.Makale gruplarını analiz ve sentez etme 5.İncelemeyi yazmaktır 20.10.2024 25  Main search terms: ? Migrant OR emigrant OR immigrant OR refugee OR "foreign work*" OR non-native OR "non-native" OR "migrant work*" OR "immigrant work*" OR "labour migrant" AND Occupation* OR work* OR employ* OR "work place*" OR "work-related" OR "work related" OR "worker environment" OR "work* conditions” OR "workplace safety" OR job* AND Mental OR "mental health" OR "psychosocial health" OR "mental disorders" OR "psychosocial disorders" OR stress OR anxiety OR depression NOT matern* OR pregnan* OR child* OR abuse OR slave* OR sexual OR "sex work*" OR torture OR infect* OR qualitative OR sex traffick* OR sexually transmitted disease* OR molecul* OR membrane* OR cell* OR protein* OR dent*  1. Odak soruyu belirleme Araştırma yapılacak konuda ön inceleme yapıldıktan sonra bu kaynaklardan yararlanılarak odak soru belirlenir; daha sonra incelemeye devam edilir 20.10.2024 27  Odak sorunun özellikleri nasıldır? -Soru araştırılabilir mi? (kavramsal olarak uygun mu?) -İncelemeye gereksinim duyuluyor mu? (başkaları tarafından yapılmış mı?) -İnceleme için kullanılacak yöntem nedir? (kalitatif/kantitatif?) -Ne tür beceriye gereksinim var? (araştırma asistanı, istatistik uzmanı vb.) -Kaynakların hazırlanması ve zaman sınırları içinde odak sorunun yanıtlanması mümkün müdür? 20.10.2024 28 ODAK SORUYU BELİRLE Sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve kilo kontrolünü sağlama davranışlarında, e-sağlık teknolojilerini kullanmanın davranış değişimleri üzerindeki etkisi nedir?  2.Kaynakları belirleme ve bulma Odak soruyu belirledikten sonra konunun anahtar kelimeleri ve ingilizce karşılıkları bulunmalıdır (Talbot, 1995;Burns&Grove, 1997). 20.10.2024 30  Anahtar kelimeler??? E-Health İnterventions E-Sağlık Girişimleri E-Health technologies E-Sağlık teknolojileri E-Health E- Sağlık Behaviour change Davranış değiştirme Nutrition behaviour Beslenme davranışı Healthy nutrition Sağlıklı beslenme Multiple behaviours Çoklu davranışlar Diet/ Dietary Diyet Kilo verme Weight loss Fiziksel aktivite Physical activitiy Egzersiz Exercise Sağlıkıl beslenme ve fiziksel aktivite Healthy nutrition and Sağlıklı beslenme ve e-sağlık teknolojileri physical activitiy Healthy nutrition and e- health technologies 31 20.10.2024  Physical activitiy and e-health technologies Fiziksel aktivite ve e-sağlık teknolojileri Weight loss and e-health Kilo verme ve e-sağlık teknolojileri technologies Web İnternet Web İnternet ve sağlıklı beslenme İnternet İnternet ve fiziksel aktivite İnternet and healthy nutrition İnternet ve çoklu davranışlar İnternet and physical activitiy Bilgisayar İnternet and multiple E-posta behaviours Dokunmatik ekran Computer E-mail Kiosk 20.10.2024 32  Çalışma için konu seçilirken konunun eş anlamlı terimleri ve alt konu başlıkları da belirlenmelidir (Talbot, 1995;Burns&Grove, 1997; 2009) Örneğin; Araştırma Eş Anlamlı Terimler Alt Konu Konusu Başlıkları Nutrition Feeding Health nutrition Dietary Diet Nutriture Weight Nutritive Body mass index Weight loss Weight gain 20.10.2024 33 Çalışma için konu seçilirken konunun eş anlamlı terimleri ve alt konu başlıkları da belirlenmelidir (Talbot, 1995;Burns&Grove, 1997; 2009) Psychosocial health problems of migrant workers Örneğin; Araştırma Eş Anlamlı Terimler Alt Konu Konusu Başlıkları migrant immigrant Depresion workers emigrant Anxiety refugee mental health employee  LİTERATÜR TARAMA SİSTEMLERİ Katologlar Kütüphaneler Kitaplar Dergiler Tezler Konferans dökümanları Önceki araştırma taramaları (“literatür review”) Veri tabanları (CINAHL, Pubmed, Cochrane, etc. Arama motorları(google,yahoo, yandex,etc. 37 20.10.2024 38 20.10.2024 39 20.10.2024 Ulusal ve Uluslararasi Veri Tabanlari Türk Tıp Dizini Ulakbim (www.turkishmedline.com) (www.ulakbim.gov.tr) Medline CINAHL (www.medline.pleksus.com.tr) COCHRANE PUBMED 46 20.10.2024 Internet gov : Hükümet kuruluşları edu : Eğitim kurumları (üniversiteler gibi) org : Ticari olmayan, kar amacı gütmeyen kuruluşlar com : Ticari kuruluşlar 1. Google akademik mil : Askeri kuruluşlar (https://scholar.google.com.tr/) net : Servis Sunucuları (Internet Servis Sağlayıcıları gibi) ac : Akademik kuruluşlar (bazı ülkelerde edu yerine kullanılmaktadır) int : uluslararası organizasyonlar, kuruluşlar ftp : FTP Arşiv Sitesi (ön ek) www : World Wide Web Sitesi (bazen web de kullanılır) - ön ek-  Pubmed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ Ulusal Amerikan Tip Kutuphanesidir. MEDLINE icindeki tum dergi ve makalelelri icerir https://www.youtube.com/watch?v=BiJ_oMAv_ak  İleri Düzey Arama OR aynı kavram için farklı terimleri birleştirir (seçtiğimiz Boolean işlemcileri terimlerden herhangi birini içeren makaleleri arayacaktır. Eş anlamlıları, alternatif yazımları veya ilgili terimleri birleştirmek için OR ifadesini kullanın.) AND farklı kavramları birleştirir (seçtiğimiz tüm terimleri içeren makaleleri arayacaktır) NOT kavramları hariç tutar ancak ilgili öğeleri hariç tutulmasını önlemek için özenle kullanılmalıdır 52 20.10.2024 Anahtar Kelimelerin Belirlenmesi icin MeSH konu başlıkları ve alt başlıklara dair bir 1. Medical Subject kelimedir. Headings (MeSH Database) Her yıl, konu başlıkları eklenerek ve çıkarılarak değiştirilmektedir. Kapsam açıklamaları, terimin ifade ettiği anlamı http://www.ncbi.nlm.nih. göstermektedir. gov/pubmed/ PubMed’deki ve kütüphane kataloglarındaki tüm yayın türlerinin konu içeriklerini açıklamak için kullanılır.  MeSH Geniş ve dar terimlerle birlikte terimlerin hiyerarşisi (MeSH Ağacı). Öğeler mevcut en özel MeSH terimiyle görüntülenir. MeSH’i kullanarak arama yaptığınızda özellikle de farklı yazım veya terimleri bilmiyorsanız yazım ve terimlerle yaşadığınız sorunların üstesinden gelmenize yardımcı olur.  MeSH Terimlerin anlamlarındaki tutarlılık zaman içinde korunmaktadır. Eş anlamlılar 1 MeSH terimi altında düzenlenmektedir. Hem özel hem de kapsamlı sonuçların elde edilmesine olanak sağlar. İlgisi bulunmayan aralığı azaltır. MeSH: örnek Arama oluşturucuya ekleme için tıklayın Alt başlık konunun özel yönlerini açıklar. Uygunsa tıklayın. İlgilendiğiniz aramanın kapsamını genişletmek veya daraltmak için uygun kutuyu tikle işaretleyin.  Başlamadan önce bunları değerlendirin… PICO sorusu Anahtar sözcükler Anahtar sözcüklerin diğer yazım biçimleri Eş anlamlılar Dahil edilmesi gereken ilgili anahtar sözcükler Uygulanacak sınırlar: tarih, dil, yaş grubu, yayın türü  Başlamadan önce bunları değerlendirin… PICOT (diğer adıyla PECO) iyi oluşturulmuş klinik sorunun 4 temel bileşenlerinin ifade etmek üzere kullanılan bir kısaltmadır: P = Hasta/Popülasyon veya Sorun I = Müdahale veya Maruziyet C = Karşılaştırma O = Sonuç T = Çalışma tipi 62 20.10.2024 Literatur tarama sonucunda: Okunmuş makalelerin kaynak listeleri incelenir, Son 10 yıl içindeki literatür taramasında %30’ dan az makaleye ulaşmışsa parametreler ya da anahtar kelimeler değiştirilir, 63 20.10.2024 Talbot, 1995 Bulunan literatür Kapsanan literatür Belirlenen literatür Mevcut/varolan literatür 64 20.10.2024 3. Makaleyi Okuma ve Kritik Etme Kaynaklar gruplanır; ✓ Araştırmanın hangi aşamasında kullanılacak? ✓ Yazar, tarih, metod, yöntemler, kavramlar, bulgular… Kaynaklar dosyalanır 65 20.10.2024 1. Kavramsal kategori altında yıl ve yazara göre listelenmiş makaleler incelenir. 2. Her bir kategoride uygun sayıda çalışma varsa incelemeye aynı yoldan devam edilir, 3. Kaynaklarla ilgili notlar alınır. Araştırmacı, gerekli olduğunda bunları yeniden kullanır. 66 20.10.2024 Norman ve ark.A Review of eHealth Interventions for Physical Activity and Dietary.pdf 67 20.10.2024 A Review of eHealth Interventions for Physical Activity and Dietary Behavior Change Amaç Beslenme, fiziksel aktivite ve çoklu davranış değiştirme çalışmalarında e-sağlık girişimlerinin/teknolojilerinin etkinliğinin incelenmesi. 68 20.10.2024 Bilgi Kaynakları 5 veri tabanı kullanılmıştır; - Medline -CINAHL - PsychInfo, -ERIC -Cochrane 69 20.10.2024 Makale Seçim Kriterleri - Makaleler SCI kapsamındaki dergilerde - Fiziksel aktivite ve/veya sağlıklı beslenme davranışı, kilo verme ve çoklu davranış odaklı girişimler - Randomize ya da yarı deneysel çalışmalar - Uzun süreli izlemler ve antropometik ölçümler referans alınarak - 2000-2005 yılları arasında yayınlanmış tüm makaleler. 70 20.10.2024 4. Makale gruplarını analiz ve sentez etme: 1. Bu bölümde verilerin içindeki farklılıkların anlamı ve analizi araştırılır, 2. Anlamlı pozitif bulgular, anlamlı negatif bulgular, fark bulunmayan bulgular olarak ayırma işlemi yapılır, 3. Bulguları bu şekilde ayırmak için ortalamalara ve istatistiksel analizlere bakılır. 71 20.10.2024 1. Bir çalışma tekrarlandığında elde edilen bulgular öncekine uygun olmalıdır, 1. Eğer farklılık varsa bu araştırma sonucundan, araştırma yönteminden, seçilen örneklemden ve koşullardan kaynaklanır, 72 20.10.2024 1. Bu bölümün önemi sentezin güvenilirliği ve tekrar edilebilirliğinin göz önünde tutulmasıdır, 1. İki literatürde aynı konu hakkında iki farklı sonucun olması, araştırmacıları meta analize yöneltmektedir. 73 20.10.2024 A Review of eHealth Interventions for Physical Activity and Dietary Behavior Change - Toplam 86 makale incelenmiştir, - 13 makale fiziksel aktivite girişimleri, - 16 makale sağlıklı beslenme girişimleri, - 20 makale her iki sağlık davranışını içeren girişimler - Ayrıca farklı girişimlerin kullanıldığı 37 makale incelenmiştir. 74 20.10.2024 1. Çalışmaların %91’i kontrol gruplu, 2. %74’ü randomize girişimsel, 3. %51’i e-Sağlık teknolojileri kullanılan çalışmalardır. 75 20.10.2024 - İncelen 41 adet e-Sağlık girişimleri içeren makalenin 21 tanesi (3 adet fiziksel aktivite, 7 adet beslenme, 11 adet beslenme+fiziksel aktivite) beslenme ve fiziksel aktivite davranış değiştirme çalışmalarıdır. - 24 çalışma da ise e-sağlık girişimleri karşılaştırılmıştır. 76 20.10.2024 Fiziksel aktivite girişimleri 13 fiziksel aktivite çalışmasının; Örneklem büyüklüğü 28-655 (median=78) 11 yetişkin & iki çocuklar %64 Kadın Çalışmalar birinci basamak sağlık merkezlerinde, işyerlerinde, okullarda ve online olarak gerçekleştirildi Diabetli hastalarda iki çalışma 77 20.10.2024 E-Sağlık girişimleri çalışmaları; 13 makalenin 11 i Sosyal Bilişsel Teori (SBT) 1. e-mail, Transteorik Model (TTM) 2. website, TTM+SBT 3. e-mail+website, 4. CD-ROM 5. telefon 78 20.10.2024 79 20.10.2024 Beslenme Davranış Girişimleri 1. Örneklem büyüklüğü 72-1578 (median=278) 2. 12 yetişkin & iki çocuklar 3. %70 Kadın 4. Çalışmalar birinci basamak sağlık merkezlerinde, işyerlerinde, toplumsal alanlarda gerçekleştirildi 5. Diabetli hastalarda iki çalışma 6. Kardiovasküler hastalarda bir çalışma 80 20.10.2024 E-Sağlık girişimleri çalışmaları; e-mail, CD-ROM website, interaktif telefon bilgisayar programlar teknolojisi interaktif multimedia kiosks in grocery stores multimedia oyunları 81 20.10.2024 82 20.10.2024 Beslenme+fiziksel aktivite+kilo verme girişimleri Örneklem büyüklüğü 35-2121 (median=111) Yedi yetişkin & yedi çocuklar İki Afrikan-Amerikalı kızlar& ebebeynler Kadın %49 Birinci basamak, işyerleri, toplum alanları, okullar ve ordu. 83 20.10.2024 E-Sağlık girişimleri çalışmaları; e-mail, 10 çalışma website, Sosyal Bilişsel Teori computer ya da kiosklar Transteorik Model 84 20.10.2024 20 çalışmada çoklu davranışlarda (beslenme, fiziksel aktivite ve kilo verme) e- Sağlık girişim testlerinin sonuçları değerlendirilebilmiştir. E-Sağlık girişimleri kullanılan 20 çalışmanın 11 tansi kanıt niteliğinde çalışmalardır. 85 20.10.2024 86 20.10.2024 Sonuç olarak bu sistematik literatür inceleme çalışması; Sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve kilo verme davranışlarının kazandırılmasında e-sağlık teknolojilerinin kullanıldığı daha ileri düzey kanıt değeri taşıyan çalışmaların yapılmasını önermektedir. 87 20.10.2024 5. İnceleme Yazma 1. Geçmiş zaman dili kullanılır, 2. Kısa zaman aralıklarıyla çalışılır, 88 20.10.2024 Araştırma İncelemelerinde İfadesel Güçlükler İle İlgili Örnekler Kalp hastalıkları arasında Önerilen değişiklikler konjestif kalp yetmezliği en sık rastlanan Yapılan araştırmalar hastalıktır. kalp hastalıkları 1. Uygun olmayan ifade arasında konjestif kalp yetmezliğinin en sık rastlanan hastalık türü olduğunu göstermektedir. 89 20.10.2024 Uygun olmayan ifade Önerilen değişiklikler Yapılan araştırmalar, Adolesan yaş adolesan yaş döneminde döneminde yer alan yer alan gençlerin riskli gençler riskli sağlık sağlık davranışlarına davranışlarına başlama başlama açısından eğilimindedirler. tehlikeli bir dönemde olduğunu göstermektedir 90 20.10.2024 Önerilen değişiklikler Kişisel özellikler olumlu sağlık davranışına başlamada etkilidir. Pender tarafından geliştirilen Sağlığı Geliştirme Modeli’ne göre bireylerin kişisel özellikleri olumlu 1. Uygun olmayan ifade sağlık davranışlarına başlamalarını etkilemektedir 91 20.10.2024 Literatür incelemesinin değerlendirilmesi; Kaynakların belirlenmesinde yöntem kullanıldı mı? Mevcut kaynaklardan kaç tanesi bulundu? Bilginin elde edilme şekli doğru mu? İnceleme ilginç mi? Potansiyel önyargılar belirlendi mi? Çalışma bulgularındaki farklılıklar tartışıldı mı? Kuramsal ve kavramsal konuların her ikisi de belirlendi mi?  3 KURAMSAL ÇERÇEVENİN OLUŞTURULMASI Kuramsal çerçeve/Kavramsal çerçeve, araştırmada ele alınan temel kavramları tanımlamalı ve araştırma ile ilgili tartışmalara temel oluşturacak içerikte olmalıdır. 94 20.10.2024 Araştırma problemi uygun bir kuramsal çerçeveye sahip olmalıdır. Araştırmanın kuramsal çerçevesi iki açıdan incelenmelidir 1. Tanımlanan problem ve araştırmanın amacı ile ilişkisi, 2. Araştırma tasarımı ile ilişkisi. 95 20.10.2024 96 20.10.2024 97 20.10.2024 Kullanılacak kaynaklar, konu ile ilgili, kapsamlı ve güncel olmalıdır. Sunulan bilgiler, araştırıcının konu ile ilgili kaynakları yeterince incelediğini göstermelidir. 98 20.10.2024 Okuyucu bu bölümü okuduğu zaman, konunun araştırılmasına gereksinim olduğuna inanmalıdır. 98 99 20.10.2024 Genel bilgilerin düzenlenmesi ve yazılmasında uyulması gerekli genellemeler vardır. Bu kısım araştırmanın probleminin sınırlarının belirlendiği, ilgili araştırmalara göre ele alınıp bir çerçeveden bakıldığı yerdir. 99 100 20.10.2024 Bu nedenle üzerinde çalışılan problemle doğrudan ilgili ana ve temel kaynaklar gözden geçirilmelidir. 100 101 20.10.2024 Doğrudan ve dolaylı ana ve temel araştırmalar okunup, gerekli notlar alındıktan sonra genel bilgilerin yazılmasına başlanabilir. 102 20.10.2024 Bunun için önce kavram analizi yapılmalıdır. Kavram analizi yapılmadan bu bölüm yazılırsa, Anlatım bozuklukları, Tutarsızlıklar, Gereksiz açıklamalar, Kopukluklar oluşabilir. (Sönmez 1999) 102 103 20.10.2024 Kavram analizinde; genel ve tümel kavramlardan tikel kavrama tekil kavrama (Sönmez 1999; Yılmaz ve Emiroğlu, 2005) 103 104 20.10.2024 Kavram analizinde tümel/genel kavram her zaman olmayabilir bu kavramın yerini tikel kavram alır; ancak tekil kavram alamaz. 105 20.10.2024 Genel/Tümel kavram; 1. Genellikle kuram ve kuramcılarla ilgilidir. 2. Tez önerisinde tümel kavram genellikle bir paragraf halinde yazılmalıdır, tez de ise iki-üç paragraf olabilir. 3. Araştırma ile doğrudan ve dolaylı ilgili ana ve temel kuramsal kaynaklar dipnot olarak burada kullanılabilir. 105 106 20.10.2024 Tikel kavram; 1. Kuram, kuramcı ve ilkelerle ilgilidir. 2. Tez önerisinde iki-üç paragraf; tez de ise dört-altı paragraf halinde yazılabilir. 3. Araştırma ile doğrudan ve dolaylı ilgili ana ve temel kuramsal kaynaklar dipnot olarak burada kullanılabilir. 106 107 20.10.2024 Tekil Kavram; 1. Asıl ağırlık tekil kavramlara verilmelidir. 2. Tez önerisinde on-on beş paragraftan oluşabilir tez de ise, enine boyuna, hem nicelik hem de nitelik açısından ele alınıp incelenmelidir. 3. Araştırma ile doğrudan ve dolaylı ilgili son 10 yılda yapılan araştırmalar dipnot olarak burada kullanılabilir. 107 108 20.10.2024 Araştırma Konusu: Lise Öğrencilerinde Umutsuzluk ve Umutsuzluk Düzeyini Etkileyen Etmenler 1. Tümel ve Genel Kavram: Umut/umutsuzluk 2. Tikel Kavram: Lise öğrencilerinde Umutsuzluk 3. Tekil Kavram: Lise öğrencilerinde umutsuzluk düzeyini etkileyen etmenler 108 109 20.10.2024 Araştırma Konusu: Serebral Palsili Çocukların Öz Bakım Becerilerini Gerçekleştirme Düzeyleri ve Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi 1. Tikel Kavram: Serebral Palsili Çocuklarda Öz Bakım Becerileri 2. Tekil Kavram: Serebral Palsili Çocuklarda Öz Bakım Becerilerini Etkileyen Faktörler C Ü. Hemşirelik Yüksekokulu dergisi, 2007 109 110 20.10.2024 Araştırma Konusu: Diz Osteoartritli Hastalarda Ağrı Seviyeleri ile Depresyon Düzeyleri Arasında İlişkinin Değerlendirilmesi (2007) 1. Tümel ve Genel Kavram: Osteoartrit 2. Tikel Kavram: Diz Osteoartritli Hastalarda Ağrı Seviyesi 3. Tekil Kavram: Diz Osteoartritli Hastalarda Ağrı Seviyeleri ve Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişki İ.Ü.F.N.Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007 111 20.10.2024 112 20.10.2024 1. Türkiye’ de ve yabancı ülkelerde yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinde kavram analizi yapılması ihmal edildiğinden, genel bilgiler bölümünde hatalara rastlanabilmektedir. Bunlar; 112 113 20.10.2024 Yapılan Hatalar 1. Kuramsal çerçeve tümel ve tikel kavramlarla birlikte verilmektedir. Çoğu zaman ilgili temel ve ana kaynaklara başvurulmamaktadır. Bazen de gereğinden fazla çok geniş tutulmaktadır. 113 114 20.10.2024 Araştırma Konusu: Kadınlarda İdrar Yolları Enfeksiyonlarında Hijyenik Alışkanlıklarla İlgili Risk Faktörleri C Ü. Hemşirelik Yüksekokulu dergisi, 2000 115 20.10.2024 116 20.10.2024 2. Tekil kavramlarla, yani problemle ilgili kısımda ise son 10 yılda yapılan doğrudan ve dolaylı araştırmalara yer verilmemektedir. Çeşitli kaynaklara ve karşıt görüşlere yeterince yer verilmemektedir. Bu tutum araştırmayı bilimsel anlayıştan uzaklaştırmaktadır. 116 117 20.10.2024 Araştırma Konusu: Lise Öğrencilerinde Depresyon Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 2007 20.10.2024 3. Paragraflar arasında kopukluk olmaktadır. Metinde bir bütünlük ve düşünsel akıcılık, tutarlılık bulunmamaktadır. Bunun nedeni kavram analizinin yapılamamasıdır. Bundan dolayı birbirleri ile ilgili olmayan pek çok paragraf peş peşe gelmekte ve düşünsel bir bütünlük sağlanamamakta, kopukluklar oluşmaktadır. Her paragrafın son cümlesi kendinden sonra gelecek paragrafın ilk cümlesine geçiş sağlamalıdır. 118 119 20.10.2024 Araştırma Konusu : Lise öğrencilerinde Umutsuzluk ve Umutsuzluk Düzeyini Etkileyen Etmenler …. ……. Anadolu Psikiyatri dergisi, 2008 120 20.10.2024 4. Paragraflar tek cümleden oluşmamalıdır. Bir paragraf en az 3 cümleden oluşmalıdır. 121 20.10.2024 Kastamonu Eğitim Dergisi, 2007 122 20.10.2024 5. Mantık hataları ve tutarsızlıklara neden olmamak için giriş bölümü, tümdengelim yoluyla yazılmalıdır; çünkü kavram analizi tümelden tekile doğru yapılmıştır. 6. Cümle bozukluklarına, yazım ve noktalama yanlışlıklarına ve devrik cümlelere yer verilmemelidir. 122 123 20.10.2024 7. Dipnot ve kaynakçaları yanlış kullanmaktan kaynaklanan hatalar, yerli ve yabancı tezlerde bulunmaktadır. - Kaynakça, kurallara uygun yazılmamakta, - Kişinin adı, yapıtın tarihi, sayfa numarası yanlış yazılmakta, - Kaynak uygun yerde kullanılmamaktadır. 124 20.10.2024 Araştırma Konusu: Diz Osteoartritli Hastalarda Ağrı Seviyeleri ile Depresyon Düzeyleri Arasında İlişkinin Değerlendirilmesi İ.Ü.F.N.Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007 125 20.10.2024 Kuramsal Çerçevenin Değerlendirilmesinde 1. Araştırma probleminin açıklanması için kuramsal bir çerçeve kullanılmış mı? 2. Kullanılan kuramsal çerçeve ya da model, incelenen sorunu yeterince açıklıyor mu? 3. Çalışmada ele alınan temel kavramlar ve bu kavramların birbiri ile bağlantısı yeterince açıklanmış mı? 125 126 20.10.2024 4. Kuramsal çerçeve araştırma problemi ile bağlantılı mı? - Araştırmada incelenen değişkenleri açıklıyor mu? - Başka bir kuramsal çerçeve, bu çalışma için daha uygun olur muydu? 126 20.10.2024 5. Kuramsal çerçeve yoksa bu eksiklik, araştırma değişkenleri arasındaki ilişkinin anlaşılmasını güçleştiriyor mu? 6. Araştırma sonuçları, kuramsal çerçeve referans gösterilerek yorumlanmış mı? soruları değerlendirilmelidir. 127 128 20.10.2024 Dr. Emine AKTAS BAJALANl 1  ARAŞTIRMA SÜRECİ Araştırma problemini belirle İlgili literatürü gözden geçir,incele Eğer uygunsa kavramsal/kuramsal çerçevesini tanımla Araştırma soruları yada hipotezleri oluştur Uygun metodolojiyi açıkla Verileri topla Verileri analiz et Sonuçları yorumla ve tartış Bulguları paylaş ve yayınla 2  2.Araştırma amacı, 1.Araştırma konusunu araştırma soruları, 3.Araştırma tasarımı Belirleme&, Literatür tarama ve hipotezler ve Nicel ve Nitel inceleme sınırlılıklar ARAŞTIRMA 7.Araştırma raporunu SÜRECİNİN yazma AŞAMALARI 4.Örnekleme 5.Veri toplama 6.Veri analizi ve (veri toplama yöntem yorumlama ve araçları) Güvenirlik/geçerlik 3 🞂 Belirlenen araştırma problemi ve amacı doğrultusunda araştırmanın sorularına bilimsel yollardan geçerli ve güvenilir yanıtlar almak için kullanılan plan, program ya da protokoldür. 🞂 Araştırmacının çalışmanın nasıl gerçekleştirileceğine ilişkin bir dizi kararının sonucudur. 3 ŞU SORULARA YANIT ARANMALIDIR: Çalışma amacı değişken ve grupları tanımlamak mı? ilişkileri/bağlantıları incelemek mi? Ya da nedenselliğin incelenmesi mi? Bir girişim söz konusu olacak mı? Girişim araştırmacı tarafından denetim altında mı yürütülecek? Girişim öncesinde ön test uygulanacak mı? Örneklem yansız/rastlantısal yöntemle mi seçilecek? Örneklem tek bir grup mu olacak, yoksa gruplara ayrılacak mı? Kaç grup olacak? Her grubun büyüklüğü ne olacak? 4  Kontrol grubu olacak mı? Gruplara ayırmada yansız/rastlantısal yöntem kullanılacak mı? Değişkenlerin tekrarlayan ölçümleri yapılacak mı? Veriler kesitsel olarak mı ya da bir zaman süresince mi toplanacak? Dış değişkenler tanımlanacak mı? Dış değişkenlerin denetimi için hangi yaklaşım uygulanacak? Değişkenlerin ya da grupların karşılaştırılmaları için hangi yaklaşım uygulanacak? Veriler tek bir yerde mi yoksa birkaç yerde birden mi toplanacak?..vb.( Polit, Beck & Hungler 2001). 5  Herhangi bir girişim uygulanacak mı? Hayır Evet Amaç ilişkilerin incelenmesi Girişim tümüyle denetlenecek mi? mi? Hayır Evet Hayır Evet Tanımlayıcı Yarı-deneysel Tek grup Yansız olarak tasarım tasarım üzerinde mi çalışılacak? oluşturulan kontrol grubu kullanılacak mı? Hayır Evet Hayır Evet İlişkisel tasarım Tüm örneklem