Sürdürülebilirlik Denetçiliği Sınavı PDF

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK DENETÇİLİĞİ SINAVI Doç. Dr. Güler Ferhan ÜNAL UYAR  TANIMLAR Sürdürülebilirlik, bir toplumun, ekosistemin ya da sürekliliği olan herhangi bir sistemin işlerini kesintisiz, bozulmadan ya da sistemin hayati bağı olan ana kaynaklara aşırı yüklenmeden d...

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK DENETÇİLİĞİ SINAVI Doç. Dr. Güler Ferhan ÜNAL UYAR  TANIMLAR Sürdürülebilirlik, bir toplumun, ekosistemin ya da sürekliliği olan herhangi bir sistemin işlerini kesintisiz, bozulmadan ya da sistemin hayati bağı olan ana kaynaklara aşırı yüklenmeden devam ettirebilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma, günümüz ihtiyaçlarının, gelecek kuşakların ihtiyaçlarını karşılama olanaklarından fedakârlık yapılmaksızın karşılanabilmesi olarak tanımlanmaktadır. NOT: SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN SACAYAĞI DENİNCE, «Ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik» akla gelmelidir.  Ekonomik sürdürülebilirlik, uzun dönemde işletmenin karlılığını koruyabilmek ve arttırabilmek amacıyla işletme varlıklarının etkin ve etkili bir şekilde kullanılmasıdır. Çevresel sürdürülebilirlik, işletmelerin stratejilerini oluştururken ve faaliyetlerini gerçekleştirirlerken, içinde bulundukları çevrede oluşturacakları negatif etkileri en aza indirecek şekilde davranmalarını gerektirmektedir. Sosyal sürdürülebilirlik, bu etkileşimin, gelecek nesillerin de en azından şimdiki neslin sahip olduğu yaşam kalitesine sahip olmalarını ve hatta gelecek neslin yaşam kalitesini arttırabilmeyi sağlayacak proaktif bir şekilde ele alınmasını ve yönetilmesini gerektiren bir kavramdır.  Kurumsal sürdürülebilirlik ise, bir ülke içerisinde yer alan ve ekonomik bir amaca sahip kurumların, geleneksel büyüme kuramlarına bir alternatif olarak geliştirilen maddi-manevi her türlü riski minimize etmeyi sağlayarak kurumları geleceğe daha sağlıklı aktarmayı hedefleyen bir yönetim anlayışıdır. Sürdürülebilirlik raporlaması en geniş anlamıyla, paydaşlara bir şirketin toplumdaki rolü ve topluma katkısı hakkında bilgi sağlar. Sürdürülebilirlik raporu, müşteri hizmetlerinden iklim değişikliğine kadar finansal olmayan pek çok konunun şirketin değer oluşturma kapasitesine nasıl katkıda bulunduğunu veya değer oluşturma kapasitesini nasıl etkilediğini ele alır.  Entegre rapor, bir kuruluşun içinde yer aldığı dış çevre bağlamında stratejisi, yönetimi, performansı ve gelecekten beklentilerinin kısa, orta ve uzun vadede nasıl değer oluşturduğunun kısa ve öz bir şekilde raporlanması olarak tanımlanmaktadır. Entegre raporlama; finansal rapor kullanıcılarına sunulan bilginin kalitesini artırmayı, kurumsal raporlamaya daha bütüncül ve verimli bir yaklaşım getirmeyi, hesap verebilirlik ve yönetilebilirlik öğelerini güçlendirmeyi ve kısa, orta ve uzun vadeli değer oluşturulmasını teşvik etmeyi amaçlamaktadır.  Performans raporlaması, ürün veya proje performansına ilişkin bilgilerin toplanması, analiz edilmesi ve sunulması sürecidir. Sürdürülebilirlik performansı raporu ise, çevresel, ekonomik, sosyal ve yönetişim konularındaki performanslarını ortaya koydukları raporlardır.  ENTEGRE RAPOR SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU AMAÇ Finansal sermaye sağlayan taraflara İşletmenin daha geniş sosyal ve işletmenin zaman içinde nasıl değer çevresel etkileri, stratejileri ve oluşturduğunu ve oluşturacağını hedefleri hakkında bilgi vermek açıklamak HEDEF KİTLE Finansal sermaye sağlayan taraflar Çok çeşitli paydaş grupları ile işletmenin değer oluşturma yeteneğiyle ilgilenen diğer kesimler KAPSAM İşletmeye genel bakış ve dış çevre Aşağıdaki performans Yönetim alanlarındaki önemli etkiler: İş modeli Ekonomik Risk ve fırsatlar Çevresel Strateji ve kaynak tahsisi İşgücü uygulamaları, insan Performans hakları ve daha geniş sosyal etkiler Görünüm dâhil sosyal konular Hazırlama ve sunum esasları Yönetişim Sürdürülebilirlik Raporlama Çerçeveleri Konusunda Yaşanan Gelişmeler İlk temelleri 1972 yılında Roma Kulübü tarafından yayımlanan “Büyümenin Sınırları” isimli rapor yayınlandı. 1987 yılında Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonunca yayımlanan “Ortak Geleceğimiz” (Brundtland) raporu yayınlandı. 1997’de BM öncülüğünde kurulan Küresel Raporlama Girişimi (Global Reporting Initiative - GRI) kuruldu. 2000 yılında başlatılan Karbon Saydamlık Projesi, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UNGC) imzalandı. 2007’de kurulan İklim Açıklama Standartları Kurulu kuruldu. 2010’da kurulan Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi (IIRC) kuruldu. 2011’de Sürdürülebilirlik Muhasebe Standartları Kurulu (SASB) kuruldu. 2015’te kurulan İklimle İlgili Mali Bildirimler Görev Gücü kuruldu. 2015’ te, BM üyesi ülkelerce 2030 yılında ulaşılması planlanan 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi (SDG) kabul edildi.  2016’ da, Paris İklim Anlaşması imzalandı. 2017’ de TCFD Tavsiyeleri yayımlandı. 2019’ da, AB Yeşil Mutabakatı yayımlandı; AB Taslak Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi yayımlandı; ISSB Kuruldu ve iki prototip yayımlandı. 2021’ de, Değer Raporlama Vakfı (VRF) SASB ve IIRC birleşti; Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26); İklim Açıklama Standartları Kurulu ve Değer Raporlama Vakfının birleştirileceği duyuruldu. 2022’ de, ISSB iki adet taslak standardı kamuoyu görüşüne açtı.  Sürdürülebilirlik raporlamasının faydaları Risk ve fırsatların daha iyi anlaşılmasını sağlar. Finansal olan ve olmayan performans arasındaki bağlantıyı vurgular. Uzun vadeli yönetim stratejisi ve politikası ile iş planlarını etkiler. Süreçleri düzenler, maliyetleri düşürür ve verimliliği artırır. Çevresel, sosyal ve yönetişim konularındaki başarısızlıkların önüne geçilmesine yardımcı olur. Olumsuz çevresel, sosyal ve yönetişim etkilerinin azaltılması veya tersine çevrilmesine katkıda bulunur. Şirket itibarının ve marka sadakatinin artırılmasına yardımcı olur. KİMLER SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI YAPACAK? (Sonraki sayfalarda) hadlere tabi olan işletmeler listesi arasında yer alan işletmeler aşağıdaki ölçütlere tabidir: 1) Aşağıdaki şirketler; − Aktif toplamı 500 Milyon Türk Lirası 3 şarttan 2’sini sağlayan − Yıllık net satış hasılatı 1 Milyar Türk Lirası şirketler (art arda 2 raporlama dönemi sağlayan) − Çalışan sayısı 250 kişi NOT: Bankalar, eşik değerlere tabi olmadan raporlama yapacaklar. Ancak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu bünyesindeki bankalar muaf tutulmuştur. 2) 6362 Sayılı Kanun’a tabi olan (SPK’ya tabi olan) Yatırım kuruluşları, Kolektif yatırım kuruluşları, Portföy yönetim şirketleri, İpotek finansmanı kuruluşları, Merkezi takas kuruluşları, Merkezî saklama kuruluşları, Veri depolama kuruluşları, Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören veya işlem görmeleri amacıyla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan izahname veya ihraç belgesi bulunan anonim şirketler, Bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmemekle birlikte halka arz edilmeksizin pay hariç sermaye piyasası aracı ihraç eden veya bu amaçla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan ihraç belgesi olan anonim şirketler, 3) 5411 sayılı Kanun’a tabi olan (BDDK’ya tabi olan) Bankalar (Hadlere tabi olmadan raporlama yapacak!!! TMSF bünyesindekiler hariç) Derecelendirme kuruluşları, Finansal holding şirketleri, Finansal kiralama şirketleri, Faktoring şirketleri, Finansman şirketleri, Varlık yönetim şirketleri, Finansal holding şirketlerinde ve bankalarda 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı şekliyle nitelikli paya sahip olan şirketler, Tasarruf finansman şirketleri. 4) Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri (5684 ve 4632 Sayılı Kanunlara tabi olanlar), 5) BIST’te faaliyet gösteren yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumları, kıymetli maden üretimi veya ticaretiyle iştigal eden şirketler. NOT: Bu şartları sağlamayan şirketlerin de isteğe bağlı olarak TSRS’leri uygulamasına izin verilmiştir.  Uygulamaya ilişkin esaslar (1) Eşik değerlere tabi işletmeler, belirtilen üç ölçütten en az ikisini art arda iki hesap döneminde aştığı takdirde müteakip hesap döneminden itibaren TSRS uygulama kapsamına tabi olur. (2) Eşik değerler nedeniyle TSRS uygulama kapsamına tabi işletme, art arda iki hesap döneminde üç ölçütten en az ikisine ait eşik değerlerin altında kaldığı ya da bir hesap döneminde bu ölçütlerden en az ikisine ait eşik değerlerin yüzde yirmi veya daha fazla oranda altında kaldığı takdirde müteakip hesap döneminden itibaren TSRS uygulama kapsamından çıkar. (3) Eşik değerlerin aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde; aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından işletmenin tabi olduğu mevzuat uyarınca hazırlanmış olan son iki yıla ait finansal tablolar, çalışan sayısı bakımından ise son iki yıla ait ortalama çalışan sayısı esas alınır. (4) Eşik değerlerin aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde işletmeler bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte dikkate alınır.  Bu şirketler hangi standartlarla raporlama yapacak? TSRS 1, TSRS 2 Bu şirketleri denetleyen denetçiler hangi standartlarla denetimi gerçekleştirecek? TSRS 1 ve TSRS 2 ile raporlama yapan şirketler, sürdürülebilirlik denetçileri tarafından GDS 3000 ve GDS 3410’a göre denetlenecek.  SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK DÜZENLEMELERİ VE TÜRKİYE 1. BM Sürdürülebilir Kalkınma Araçları 2. Paris İklim Anlaşması (Kyoto Protokolü yerine) 3. AB Yeşil Mutabakatı 4. Fit For 55/55’e Uyum 5. Kurumsal Sürdürülebilirlik Özen Yükümlülüğü Direktifi (CSDDD) 6. Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD) 7. Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM-SKDM) 8. Emisyon Ticaret Sistemi 9. ABD SPK İklim Açıklama Kuralları BM Sürdürülebilir Kalkınma Araçları 1 Yoksulluğa son 2 Açlığa son 3 Sağlık ve kaliteli yaşam 1 Ocak 2016’da yürürlüğe girmiştir. 4 Nitelikli eğitim 5 Toplumsal cinsiyet eşitliği 6 Temiz su ve sanitasyon 7 Erişilebilir ve temiz enerji 8 İnsana yakışır iş ve ekonomik büyüme 9 Sanayi, yenilikçilik ve alt yapı 10 Eşitsizliklerin azaltılması 11 Sürdürülebilir şehirler ve topluluklar 12 Sorumlu üretim ve tüketim 13 İklim eylemi 14 Sudaki yaşam 15 Karasal yaşam 16 Barış, adalet ve güçlü kurumlar 17 Amaçlar için ortaklıklar  KYOTO PROTOKOLÜ BM İklim Değişikliği ve Çerçeve Sözleşmesinin ilk uygulama anlaşmasıdır. 1997 yılında Japonya’nın Kyoto kentinde imzalanmış, 2005 yılında yürürlüğe girmiştir. 160 ülkenin taraf olduğu protokolün amacı, atmosferdeki sera gazı yoğunluğunun, iklime tehlikeli etki yapmayacak seviyelerde dengede kalmasını sağlamaktır. Ülkeler gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan ülkeler şeklinde iki genel sınıfa ayrılmıştır. Taraf ülkelerin toplam sera gazı salımlarını 1990 yılı seviyesine nazaran en az yüzde 5 oranında azaltma yükümlülüğü getirilmiştir.  TÜRKİYE, 2009’DA TARAF OLMUŞTUR. Türkiye’nin, Kyoto Protokolü kapsamında sayısallaştırılmış sera gazı emisyon azaltım veya sınırlama taahhüdü bulunmamaktadır. 2020 yılında Paris İklim Anlaşması uygulamada olduğundan, önemini yitirmiştir.  Paris İklim Anlaşması En güncel uluslararası anlaşmadır. Küresel sıcaklığın 1.5® C’ de tutulmasını amaçlamaktadır. 4 Kasım 2016’da yürürlüğe girmiştir. BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne dayanır. Kyoto Protokolü 2020’de sona ermiştir. Kyoto Protokolü’nden farkı: Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin ulusal katkı beyanları ile azaltım eylemine katılmasıdır.  Bu özellikler, “vaat ve izleme” yaklaşımı üzerine kuruludur. 12 Aralık 2015’te kabul 22 Nisan 2016’da sözlü şekilde, «gelişmekte olan ülke» olduğumuzu 4 Kasım 2016 yürürlük söyleyerek imzaladık.  Kabulün üzerinden 1 yıl geçmeden yürürlüğe giren İLK KÜRESEL ANLAŞMA. 2053 için Türkiye, NET SIFIR EMİSYON HEDEFİ koymuştur. 7 Ekim 2021’de, Cumhurbaşkanı kararı ile onaylanmış ve iç hukuk onay süreci başlamıştır.  AB Yeşil Mutabakatı (AYM) AB, AYM ile 2050 yılında iklim nötr olan ilk kıta hedefi koydu. Bunun için yeni büyüme stratejisi ve tüm politikaların yeniden şekillenmesi hedefi koydu. 1990’ a kıyasla, 2030’a kadar %55 emisyon azaltımı hedefleyen Fit For 55/55’e Uyum Paketi, 14 Temmuz 2021’de yürürlüğe girdi. Paketin unsurlarından biri: Dünyada ilk kez uygulanacak Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması. 1 Ekim 2023 SKDM: Demir-çelik Bunları kapsıyor. Alüminyum Çimento Gübre Elektrik Hidrojen ürünleri 1 Ocak 2026’da, AB Emisyon Ticareti’ndeki haftalık karbon fiyatları dikkate alınıp karbon ücreti ödenecek. Döngüsel ekonomi (11 Mart 2020) Yeşil Mutabakat’ın unsurları: AB Yeni Sanayi Stratejisi (10 Mart 2020) Elektronik ve bilişim Tekstil Öncelikli sektörler: Pil Yapı ve inşaat Plastik Su ve besin Ambalaj Gıda  30 Mart 2022 Sürdürülebilir Ürün İnisiyatifi açıklandı. Gıda/yem/medikal ürün haricinde tüm ürünler sürdürülebilirlik normu olmuştur. Yeni Eko Tasarım Tüzüğü Taslağı: Ürünler daha dayanıklı, tamir edilebilir, karbon emisyonu düşük, zararlı kimyasallardan arındırılmış şekilde üretilsin, şeklinde amaçlanmıştır. 1 Şubat 2023: Yeşil Mutabakat Sanayi Planı, sanayiyi dönüştürmeyi amaçlamıştır. Atık Sevkiyatı Tüzük Taslağı, üçüncü ülkelere kontrolsüz atık ihracatını kontrol altına almayı amaçlamıştır.  Fit For 55/55’e Uyum Bu paket, önerilerden oluşuyor. AB mevzuatını güncellemek, politikaların iklim değişikliği hedefleriyle uyumlu olmasını sağlamak için “yeni hedefler ortaya koyma” önerileri söz konusu. Amaç: 2030’ a kadar, net sera gazı emisyonlarını %55 oranında (1990’a oranla) azaltmak.  Kurumsal Sürdürülebilirlik Özen Yükümlülüğü Direktifi (CSDDD) 23 Şubat 2022’de yayınlandı. Kurumsal faaliyetlerin, çevresel ve sosyal haklara etkilerine özenin tesis edilmesine yönelik AB yasal çerçevesini hazırlayan taslaktır. 14 Aralık 2023: AB parlamento ve AB konseyi tarafından geçici anlaşma yapıldı. Amaç, çevre ve insan haklarının korunmasını sağlamak. Direktif, belli büyüklükteki firmaların, kendi operasyonlarını, iş ortaklarını, lojistik ve atık yönetimi ile ilgili kuralları belirler. Paris Anlaşması’na uyup küresel sıcaklık ortalamasındaki artışı 1.5®C’de tutmayı hedefler. Geçici anlaşma, 15 Mart 2024’te, Daimi Temsilciler Komitesi’nde; 24 Nisan 2024’te de Avrupa Parlamentosu Genel Kurul’unda onaylanmıştır. Kademeli olarak uygulanacaktır: 2027’den itibaren: 1. 5000’den fazla istihdam ve dünya çapında net ciro 1.5 milyar AVRO (AB şirketi) 2. AB’de net ciro 1,5 milyar AVRO (AB dışı şirket) 2028’den itibaren: 1. 3000’den fazla istihdam ve dünya çapında net 900 milyon AVRO (AB şirketi) 2. AB’de net ciro 900 milyon AVRO (AB dışı şirket) 2029’dan itibaren: 1. 1000’den fazla istihdam ve dünya çapında net ciro 450 milyon AVRO (AB şirketi) 2. AB’de net ciro 450 milyon AVRO (AB dışı şirket) NOT: KOBİ’ler kapsam dışı ancak büyük şirketlerin tedarikçisiyse, kapsamdadır.  Direktif, yükümlülüklerin listesini de içermekte. Direktif kapsamında, Alman Tedarik Zinciri Yasası 2023’te yürürlüğe girdi. 1 Ocak 2023’te, 3000’den fazla çalışanı olan şirketler, sektör ayrımı olmaksızın kapsama girdi. 1 Ocak 2024’te, 1000’den fazla çalışanı olan şirketler, sektör ayrımı olmaksızın kapsama girdi. Yasada: Zorla çalıştırmama, çocuk işçi çalıştırmama, civa kullanımı, zararlı atık ve kalıcı organik kirletici kullanmama ve rapor hazırlama yükümlülüğü.  Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD) Belli büyüklükteki firmalara özen yükümlülüğünü şirket politikalarına entegre etme, faaliyetlerin sosyal ve çevresel etkilerini tespit etme, olumsuzlukları azaltmak hedeflendi. 5 Ocak 2023’te yayınlandı. Buna tabi şirketlerin kullanması için 31 Temmuz 2023’te, standartlar (ESRS) kabul edildi. Standartlar, yatırımcıların, yatırım yaptıkları şirket hakkında bilgi edinmesini amaçlıyor. Gereksiz yere çifte raporlamayı önlemek için ISSB ve GRI ile görüşmeler sağlanıyor. Raporlama gerekliliği, aşamalı olarak uygulanacak.  Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM-SKDM) AB Yeşil Mutabakatı ile koyulan hedef (sera gazı emisyon azaltım) için temel araçlardan biridir. ETS uygulamasını sıkılaştıracak mevzuat güncellemesi yapılmaktadır. Bu güncellemeye göre, 2005’e kıyasla, 2030’da %62 oranında azaltım beklenmektedir. Buna göre, 1 defaya mahsus olmak üzere sistemden 2024’te 90 milyon, 2026’da 27 milyon ton tahsisatın kaldırılması; piyasada işlem görenlerin 2024-2027 arası yıllık %4,3 ve 2028-2030 arası %4,4 azaltımı öngörülmektedir. SKDM Tüzük metni, 10 Mayıs 2023 İmzalanmıştır. 16 Mayıs 2023 Resmi Gazete’ de yayınlanmıştır. 17 Mayıs 2023 Yürürlüğe girmiştir. Uygulama esasları 1. 1 Ekim 2023-31 Aralık 2025 arasında mali yükümlülük doğmayacak, yükümlülük 1 Ocak 2026’da başlayacaktır. 2. Demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre, elektrik, hidrojen sektörlerini kapsamaktadır. 3. Birincil ürünlerin girdi olarak kullanılacağı, üretim süreci karmaşık olmayan ürünlere yer verilmiştir. 4. Üretime yönelik ETS daha geniş bir kapsama sahiptir. SKDM’nin kapsamı belirlenirken daha kolay ölçüm (karbon emisyonu) yapılacak ürün grupları seçilmiştir. 5. 2028 yılı itibariyle, karbon kaçağı riski dikkate alınarak kapsamın genişletilmesi konusu değerlendirilecektir. 6. İlk analiz sonrası, takvimlendirme yapılması öngörülmektedir. 7. Emisyon hesaplamalarına, doğrudan emisyonların yanısıra elektrik kullanımından kaynaklı, dolaylı emisyonlar da dâhil edilmiştir. 8. Ürünlerden hangileri için doğrudan emisyonların dikkate alınacağı listelenmektedir. 9. Ürünlerin ithalatı, ithalatçı firmalar ya da gümrük temsilcileri tarafından yapılacaktır. 10. İthalatçılar veya gümrük temsilcileri o çeyrekte ithal ettikleri ürünlere ilişkin, 1 ay içinde raporlama yapacaktır. SKDM Raporu’nda yer alacak bilgiler: 1. Her ürün için elektrik için megavat saat, diğerleri için ton değerleri; menşe ülke ve üretici tesis. 2. Hesaplanan toplam gömülü emisyon miktarı (elektrik için megavat saat başına ton CO2 emisyon miktarı ve diğerleri için ton CO2 eşdeğer emisyon miktarı) 3. Toplam dolaylı emisyonlar 4. Net karbon ücreti tutarı (menşe ülkede ödenecek olan, olası ücret iadesi ve diğer telafiler dikkate alınarak hesaplanmış) Yani; 1. Üretim esnasında doğrudan ortaya çıkan emisyonlar (Kapsam 1) 2. Üretim sürecinde kullanılan, dışardan temin edilen, kapsamdaki üretim girdilerinin üretimi aşamasında açığa çıkan emisyonlar (kısmi Kapsam 3) 3. Kullanılan elektrikten kaynaklanan dolaylı emisyonlar (Kapsam 2) ürün bazında raporlanacaktır. Karbon ücretlendirme: 1. Basit ürün ya da karmaşık ürün olup olmadığına bakılarak hesaplama yapılacaktır. 2. Basit ürünler, sıfır emisyonlu girdi ve yakıtlardan oluştur. Bunun dışındakiler karmaşık üründür. 3. Basit ürünler için ton başına doğrudan gömülü emisyon miktarı, üretim sürecinde salınan toplam sera gazı miktarının toplam ürün miktarına bölünmesiyle bulunur. Yani; toplam sera gazı miktarı/ürün miktarı. 4. Karmaşık ürünlerde, hem ürünün kendi üretim sürecinde salınan sera gazlarının, hem diğer üreticilerden alınan girdilerden salınan sera gazlarının toplamından hesaplama yapılacaktır. 5. Üretim sırasındaki elektrikten kaynaklı dolaylı emisyonlarda; AB elektrik şebekesinin karbon emisyon faktörü ortalaması Menşe ülke elektrik şebekesinin emisyon faktörü ortalaması Menşe ülkedeki fiyat belirleyici elektrik üreticilerinin karbon emisyon faktörü ortalaması, üzerinden hesaplama yapılacaktır.  Emisyon Ticaret Sistemi AB ETS, iklim değişikliğiyle mücadelede çok önemli ve sera gazı emisyonlarının maliyetini azaltmak için anahtardır. Dünya’nın ilk büyük karbon pazarıdır. AB ülkeleri + İzlanda + Lintenştayn + Norveç’ te işlemektedir. 11.000 tesisin ve bahsedilen ülkelerin havayollarının emisyonlarını sınırlandırmaktadır. AB sera gazı emisyonlarının %40’ını kapsar. 2030’a kadar net %55 azaltım yapmayı hedefler. AB ETS, “üst sınıra ulaş ve ticaret yap” prensibi ile çalışır. Kapsamdaki tesisler, 2005-2019 arası %35 emisyon azaltımı yapmıştır. ETS kapsamına giren gazlar: Karbondioksit (petrol, elektrik, demir-çelik, alüminyum, çimento, kireç, cam, seramik, selüloz, kâğıt, karton, asit, dökme kimyasal, havacılıktan kaynaklanan), Azot oksit (nitrik, adipik, glioksilik asit üretiminden kaynaklanan) Perfluorokarbonlar (alüminyumdan kaynaklanan) Bu sektörlerde faaliyet gösterenlerin AB ETS sisteminde yer alması zorunludur.  ABD SPK İklim Açıklama Kuralları ABD SEC (SPK), 6 Mart 2023’te yıllık raporlarda işletmelerin iklim riskleri hakkında bilgi vermesini zorunlu kılan düzenlemeyi onaylamıştır. Düzenlemede, Kapsam 3 emisyonlarını raporlama gerekliliğini kaldırmıştır. 1 ve 2 emsiyonlarını zorunlu tutmuştur. Kapsam 1 ve 2 raporlamasını da 2026’ya kadar ertelemiştir. KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASINA İLİŞKİN ÇERÇEVE VE STANDARTLAR 1. SPK Sürdürülebilirlik İlkeleri 2. Küresel Raporlama Girişimi (GRI) 3. Karbon Açıklama (Saydamlık) Projesi (CDP) 4. Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi (IIRC) 5. İklimle İlgili Finansal Açıklamalar Görev Gücü (TCFD) 6. Sürdürülebilirlik Muhasebe Standartları Kurulu (SASB) 7. Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (ESRS) 8. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Sürdürülebilirlik Açıklamaları 1. SPK Sürdürülebilirlik İlkeleri a. Genel ilkeler Strateji, politika ve hedefler Uygulama/izleme Raporlama Doğrulama b. Çevresel ilkeler c. Sosyal ilkeler İnsan hakları ve çalışan hakları Paydaşlar, uluslararası standartlar ve inisiyatifler d. Kurumsal Yönetim İlkeleri  2. GRI 1997 yılında kurulmuştur. 2000 yılı Birinci rehber G1 Küresel çerçeveyi temsil eden ilkeler 2002 yılı İkinci rehber G2 İkinci nesil rehber ilkeler 2006 yılı Üçüncü rehber G3 - GRI Standartları serisinin gelmesiyle, 2011 yılı “G3.1 Yönergeleri”: G3’ün Cinsiyet, topluluk ve insan G1, G2, G3, G4 güncellemesi hakları ile ilgili performansın kaldırılmamıştır !!! raporlaması 2013 yılında G4 Raporlama ilkeleri, yapılıp 2015’te standartlar ve uygulama el kullanılmış kitabı olarak 2016 yılı GRI Standartları Serisi 1.Evrensel Standartlar 2.Sektör Standartları 3.Konu Standartları  GRI Konu Standartları ÇSY kapsamında önceliklendirilen konuya ilişkin asgari olarak hangi bilgilerin açıklanması gerektiği konusunda rehberlik sağlamaktadır. Konu standartları, sürdürülebilirliğin sırasıyla ekonomik, çevresel ve sosyal boyutlarıyla ilişkili olabilecek konuları üzerine belirlenmiş ve yayımlanmıştır. Bu amaçla GRI standart seti içerisinde şu ana değin 30 adet konu standardı yer almaktadır. Rapor İçeriğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeler Paydaş Kapsayıcılığı Sürdürülebilirlik Bağlamı Önceliklendirme Eksiksizlik GRI G4 Sürdürülebilirlik Rapor Niteliğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeler Raporlaması Kılavuzları Denge Karşılaştırılabilirlik Doğruluk Zamansal Tutarlılık Netlik Güvenilirlik GRI’nin, bir kuruluşun sosyal, ekonomik ve çevresel performansını doğru bir şekilde sunabilmek için 11 temel prensibi: Şeffaflık, Kapsayıcılık, Önemlilik, Bütünlük, İlgililik, Doğruluk, Tarafsızlık, Karşılaştırılabilirlik, Netlik, Zamanındalık ve Sürdürülebilirliktir.  3. Karbon Saydamlık Projesi (CDP) Karbon Saydamlık Projesi (CDP), halka açık işletmelerin doğal kaynaklar ve doğal sermayeyi nasıl kullandığını, gerçekleştirdiği faaliyetleriyle sınırlı kaynakların yeniden üretimini nasıl etkilediğini ve bu alandaki risk yönetimini yatırımcılara raporlamalarına aracılık eden ve kâr amacı gütmeyen Londra merkezli uluslararası bir sivil toplum kuruluşudur. 2000 yılında kurulmuştur. CDP, küresel bağlamda çevresel sorunlara ilişkin farkındalığı arttırmak adına oluşturulmuştur ve iklim değişikliği, ormanlar, su ve tedarik zinciri konularına ilişkin programlar yürütmektedir. CDP, özellikle kurumsal yatırımcılar adına işletmeleri sera gazı salınımlarını azaltma hedefleri hakkında bilgi vermeye teşvik eden dünyadaki en yaygın çevresel raporlama platformudur. 2018 yılı itibariyle, küresel anlamda en kapsamlı çevre girişimi olarak nitelendirilmiştir.  4. Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi Finansal bilgilere ilişkin beyanlar finansal raporlama aracılığıyla yapılmaktayken; çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) bilgilerine ilişkin beyanlar ise sürdürülebilirlik raporlamalarıyla yapılmaktadır. İki ayrı raporlama yapılmasından ziyade karar almaya esas olacak şekilde finansal ve sürdürülebilirlik göstergelerinin ilişkili olarak raporlanmasına ve işletmelerin nasıl değer yarattıklarına ilişkin açıklamalarda bulunulmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu ihtiyaca cevap veren ve iki ayrı raporlamayı kapsayan raporlama biçimi entegre raporlamadır. Entegre rapor, finansal rapor ve sürdürülebilirlik raporlarını bileşiminden daha geniş kapsamdadır. Entegre raporun amacı, finansal sermaye sağlayan taraflara bir kuruluşun zaman içinde nasıl değer yaratacağını açıklamaktır.  Entegre raporlama uygulamasının küresel boyutta yaygınlaştırılabilmesi amacıyla 2013 yılında Uluslararası Entegre Raporlama Çerçevesi (IR Çerçevesi) yayımlanmıştır. İlke bazlı bir yaklaşım benimseyen Uluslararası Entegre Raporlama Çerçevesi, ‘Giriş’ ve ‘Entegre Rapor’ olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümü, “Çerçevenin Kullanılışı” ve “Temel Kavramlar”dan oluşmaktadır. “Çerçevenin Kullanılışı” bölümü, Çerçevenin amacı ve kullanıcıları, çerçevenin uygulanışı, ilkelere dayalı bir yaklaşım ile raporların düzenlenmesi, sunulması gereken nicel ve nitel bilgilerin kapsamı ve rapor biçimi hakkında açıklamalardan oluşmaktadır. “Temel Kavramlar” bölümünde ise, işletme ve paydaşları için değer yaratma, altı sermaye öğesinin (finansal sermaye, üretilmiş sermaye, fikri sermaye, beşerî sermaye, sosyal sermaye ve doğal sermaye) tanımı yapılarak Çerçevedeki önemi açıklanmaktadır. “Entegre Rapor” bölümünde ise, raporun hazırlanmasında ve sunulmasında temel olan Kılavuz İlkeler ile raporun içeriğinde olması beklenen «içerik öğeleri» açıklanmıştır. Kılavuz İlkeler, entegre raporun hazırlanmasında esas olan unsurları ve ilkeleri belirleyerek, raporda hangi bilgilerin kullanılmasına ilişkin önceliklendirme yapılmasını ve bu bilgilerin nasıl sunulacağı konusunda raporun sınırlarının çizilmesini sağlamaktadır. Kılavuz İlkeler şu şekildedir: Stratejik odak ve geleceğe yönelim Bilgiler arası bağlantı Paydaşlarla ilişkiler Önemlilik Kısa ve öz olma Güvenilirlik ve eksiksizlik Tutarlılık ve karşılaştırılabilirlik İçerik Öğeleri: Kurumsal genel görünüm ve dış çevre Kurumsal yönetim İş modeli Riskler ve fırsatlar Strateji ve kaynak aktarımı Performans Genel görünüş Hazırlık ve sunum temeli 5. İklimle İlgili Finansal Açıklamalar Görev Gücü (TCFD) 2017 yılında, G20 Finansal İstikrar Kurulu tarafından oluşturulan İklimle Bağlantılı Finansal Açıklamalar Görev Gücü (TCFD) oluşturulmuş ve TCFD Tavsiyeleri adı altında kılavuz yayımlanmıştır. Tavsiyeler, daha bilinçli yatırım, kredi ve sigorta aracılık kararlarına teşvik etme ve paydaşların finans sektörünün yoğunlaştığı karbon salınımıyla ilgili varlıkların ve finansal sistemin iklimle ilgili riskler altında kalması durumunu daha iyi anlamalarına fırsat sağlamak amacı içerisindedir. TCFD Tavsiyeleri, raporlayan işletmelere, iklimle bağlantılı risklerin ve düşük karbon ekonomisine geçiş sürecinin kurum stratejilerinde, iş süreçlerinde, gelecek planlarında ve finansal durumlarında oluşturabileceği uzun ve kısa vadeli şoklar karşısındaki dayanıklılıklarını, farklı iklim senaryoları bağlamında test etmelerini ve testin sonuçlarını kamuoyuna açıklamalarını önermektedir. TCFD’nin 11 Açıklama Tavsiyeleri (4 ana başlık, 11 tavsiye): 1. Yönetimin kurulunun iklimle bağlantılı risk ve fırsatlara ilişkin Yönetişim gözetimini tanımlamak, 2. İklimle bağlantılı risklerin ve fırsatların değerlendirilmesi ve yönetilmesinde yönetimin rolünü tanımlamak, 3. İşletmenin kısa, orta ve uzun vadede belirlediği iklimle bağlantılı riskleri ve fırsatları tanımlamak, Strateji 4. İklimle bağlantılı risklerin ve fırsatların işletmenin işleri, stratejisi ve finansal planlaması üzerindeki etkisini tanımlamak, 5. 2°C veya daha düşük bir senaryo da dahil olmak üzere iklimle bağlantılı farklı senaryoları dikkate alarak işletmenin stratejisinin dayanıklılığını tanımlamak, 6. İşletmenin iklimle bağlantılı riskleri belirleme ve değerlendirme Risk yönetimi süreçlerini tanımlamak, 7. İşletmenin iklimle bağlantılı riskleri yönetme süreçlerini tanımlamak, 8. İklimle bağlantılı riskleri tanımlama, değerlendirme ve yönetme süreçlerinin işletmenin genel risk yönetimine nasıl entegre edildiğini açıklamak, 9. İşletmenin, stratejisi ve risk yönetimi süreci doğrultusunda iklimle Metrik bağlantılı riskleri ve fırsatları değerlendirmek için kullandığı ölçütleri ve açıklamak, hedefler 10. Kapsam 1, Kapsam 2 ve uygunsa Kapsam 3 sera gazı (GHG) emisyonlarını ve ilgili riskleri açıklamak, 11. Kuruluş tarafından iklimle ilgili riskleri ve fırsatları yönetmek için kullanılan hedefleri ve hedeflere yönelik performansı tanımlamak. 6. Sürdürülebilirlik Muhasebe Standartları Kurulu (SASB) SASB, 2011 yılı Temmuz ayında kurulmuş kâr amacı gütmeyen bağımsız bir kuruluştur. SASB’nin amacı, asıl olarak yatırımcılar olmak üzere diğer bütün kullanıcılara, karar verme açısından faydalı olacak sürdürülebilirlik bilgilerinin önemlilik ilkesi çerçevesinde belirlenmesini, yönetilmesini ve raporlanması sağlamaktır. SASB’nin temel hedefleri: Belli bir sektördeki işletmelerin performansını ve finansal durumunu önemli ölçüde etkileme olasılığı bulunan sürdürülebilirlik konularını ele almak, Kısa, orta ve uzun vadeli işletme değerini önemli ölçüde etkileme olasılığı bulunan sürdürülebilirlik konularında karar alınmasına yardımcı olacak faydalı bilgiyi yatırımcılara sağlamak, İşletmelerin; önemli ve karar vermede yararlı sürdürülebilirlik bilgisini, yatırımcılara sunmasında işletmelere uygun maliyetli bir yol tasarlamaktır. SASB’nin 11 sektör ve 77 alt sektörde geliştirdiği standartların özellikleri: Bütün yatırımcıları kapsaması, Sektörün geneline uygun nitelikte olması, Değer yaratmaya odaklanması, İşletmeler açısından uygun maliyette olmasının beklenmesi, Kolay doğrulanması, Karar verme sürecine destek olması, Yüksek kalitede olması, Bütün paydaşlarının görüşlerini yansıtması.  7. Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (ESRS) 31 Temmuz 2023 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından onaylanan düzenleme, Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi’ne (CSRD) tabi olan şirketleri, 2024 finansal döneminden itibaren raporlarını ESRS’ye uygun olarak yayımlamakla yükümlü kılmıştır. Düzenlemeye göre, çevresel ve sosyal etkilerin şiddetini belirlemede kritik faktörler, ölçek, kapsam ve düzeltilmez karakter olarak öne çıkmaktadır. a. Ölçek, bir olumsuz etkinin ne kadar ciddi olduğunu veya olumlu bir etkinin insanlar veya çevre için ne kadar faydalı olduğunu belirler. b. Kapsam, olumsuz veya olumlu etkilerin ne kadar yaygın olduğunu belirtir. c. Düzeltilmez karakter, olumsuz etkilerin düzeltilip düzeltilemeyeceği ve ne ölçüde düzeltilebileceği konusunda bilgi sunar. ESRS, "çifte önemlilik" perspektifini benimser. ESRS 1: Genel Gereksinimler: ESRS’ye göre raporlama yaparken uygulanacak genel ilkeleri belirler ve herhangi bir spesifik rapor içeriği içermez, ancak hangi raporların hazırlanması gerektiğine dair temel sağlar. ESRS 2: Genel Açıklamalar: Hangi sürdürülebilirlik konusunun dikkate alındığına bakılmaksızın açıklanacak temel bilgileri belirtir. CSRD kapsamındaki tüm şirketler için ESRS 2 zorunludur. Ayrıca, ESRS 2, çevresel, sosyal ve yönetişim standartlarının yapısını ve içeriğini belirtir. Toplam dört açıklama alanı tanımlar: Yönetim Strateji Etkilerin, risklerin ve fırsatların yönetimi Metrikler ve hedefler (İlerlemeyi ölçmek ve bu hedefleri belirlemeye yardımcı olmak için kullanılması gereken metrikleri tanımlar.)  ESRS 1 ve ESRS 2 dışındaki diğer 10 standart ve içlerindeki bireysel açıklama gereksinimleri ve veri noktaları, önemlilik değerlendirmesine tabidir. Bu değerlendirme, şirketin yalnızca ilgili bilgileri bildireceği ve iş modeli ve faaliyeti için ilgili olmayan söz konusu bilgileri atlayabileceği anlamına gelir.  8. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Sürdürülebilirlik Açıklamaları Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu, sürdürülebilirlikle ilgili küresel bir standart oluşturmak üzere tasarladığı IFRS S1 ve S2’yi yayımlamıştır. 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girmiştir. IFRS S1’in amacı, bir şirketin sürdürülebilirlikle ilgili riskleri ve fırsatları hakkında, finansal rapor kullanıcılarının şirkete kaynak sağlama konusunda karar vermelerinde faydalı olacak sürdürülebilirlikle ilgili finansal bilgileri açıklaması için genel gereklilikleri ortaya koymaktır. IFRS S2’nin amacı, işletmenin, genel amaçlı finansal rapor kullanıcıları için iklimle ilgili riskler ve fırsatlar hakkında bilgi açıklamasını zorunlu kılmaktır. IFRS S2, IFRS S1’i temel alarak bir şirketin iklimle ilgili risklere ve fırsatlara ilişkin açıklayacağı bilgiler için gereklilikleri belirlemektedir. IFRS S1’i uygulayan bir şirket, iklimle ilgili risklere ve fırsatlara ilişkin önemli bilgileri belirlemek ve açıklamak için IFRS S2’yi uygulamak zorundadır.  YEŞİL MUTABAKAT EYLEM PLANI Avrupa Yeşil Mutabakatı: Avrupa Komisyonu/2019 Aralık/kabul ve uygulama Hedef: 2050’ ye kadar ilk «iklim nötr kıta» olmak. AB ülkelerinin sıfır salım olmasa bile, düşük karbon ekonomisine geçmesi gerekir. AB bununla, sürdürülebilir kalkınma için gerçek politikayı benimseme anlamında ilk defa somut adım atmıştır.  Avrupa Yeşil Mutabakatı Karbon sıfır hedefi için 7 eylem gerçekleştirecek: Enerji razının karbonsuzlaştırılması Temiz, güvenli taşımacılık Enerji verimliliğinin en üst düzeye çıkması Endüstriyel modernizasyon ile tam döngüsel ekonomi Akıllı ağ yapısı ve ara bağlantıların geliştirilmesi Biyoekonominin geliştirilmesi ve karbon yutak alanlarının oluşturulması Karbon yakalama ve depolama yöntemlerinin geliştirilmesi  Lineer ekonomi Döngüsel ekonomi (doğrusal ekonomi) (geri dönüşüm) Kullan-at Bunu bırakıyoruz. Stokların, nesnelerin ömrünün Aşırı üretim ve tüketim uzatılması Yaşam döngülerinin Atık yönetimi üzerine inşa (3R prensibi) kısalması Reuse/reduce/recycle Atık miktarı azalacak. Gıda güvenliği için Tarladan Sofraya…. Projesi.  Sınırda Karbon Düzenleme Avrupa Yeşil Mutabakatı’nda en önemli Mekanizması araç Uygulama 1 Ekim 2023  Türkiye Yeşil Mutabakat Eylem Planı 16 Temmuz 2021’ de Resmi Gazete/ 2022’de yürürlüğe girdi. Planda; Sınırda karbon düzenlemesi Başlıkları Yeşil ve döngüsel bir ekonomi yer aldı Yeşil finansman Temiz, ekonomik ve güvenli enerji arzı Sürdürülebilir tarım Sürdürülebilir akıllı ulaşım İklim değişikliği ile mücadele Diplomasi Avrupa Yeşil Mutabakatı bilgilendirme ve bilinçlendirme  Kamu ve özel sektörün uyumu için çalışmalara başlandı. 2022’de uygulamaya geçerken, «Çevre ve Şehircilik Bakanlığı», «Çevre, Şehircilik ve İklim Değişliği Bakanlığı» olarak değiştirildi.  Yeşil Finansman Doğa dostu projelerin finanse edilmesidir. Yeşil finansman enstrümanı «yeşil enerji sertifikası»dır. Üretim esnasında, yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanan kuruluşlara verilen belgedir. Firma, üretiminin kwh’i başına ek gelir kazanma imkanı buluyor. Hollanda Sıklıkla Danimarka uyguluyor İtalya  Hollanda İngiltere Almanya İrlanda İsviçre Yeşil finansal ABD ürünler Kanada Latin Amerika Avusturalya  Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası Bu yabancı banka ve fonlar, AVRUPA İmar ve Kalkınma Bankası Türk Bankaları aracılığıyla çevre dostu enerji kredisi Fransız Kalkınma Bankası veriyor. JBIC Alman Sanayileşme Fonu Türkiye Sürdürülebilir Enerji En fazla yabancı kaynak sağlayan kuruluş Finansmanı Programı (TURSEFF) 60 aya kadar, %1’lik faiz oranı  TSRS 1: Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler Amaç: İşletmenin, karar verirken faydalı olacak sürdürülebilirlik risklerine/fırsatlarına ilişkin bilgileri açıklamasını zorunlu kılmak. Standart: Kısa/orta/uzun vadeli nakit akışlarını, finansman erişimini etkileyebilecek sürdürülebilirlikle ilgili risk ve fırsatlara ilişkin bilgileri açıklamasını zorunlu kılar. Aynı zamanda finansal açıklamaları nasıl hazırlayacağını belirtir.  Kapsam: Sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamalar. Kapsam dışı: Gelecekteki finansal yeterliliği etkilemesi makul ölçüde beklenmeyecek olan risk ve fırsatlar. İşletme, TMS ve diğer mevzuatı uygulamasa da sürdürülebilirlikle ilgili bu standardı uygulayabilir. Faydalı olması için: İhtiyaca uygunluk ve gerçeğe uygun sunum Destekleyici olarak; doğrulanabilir, anlaşılabilir, zamanında sunulmuş ve karşılaştırılabilir bilgiye de ihtiyaç vardır. Gerçeğe uygun sunum: Sürdürülebilirlikle ilgili risk ve fırsatların tam/tarafsız/hatasız betimlemesini sunar. Önemlilik, ihtiyaca uygunluğun işletmeye özgü halidir.  Sürdürülebilirlik bilgisinin verilmemesinin/yanlış verilmesinin kararları etkilemesi, ÖNEMLİ olduğunu gösterir. Sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamaları raporlayan işletme, finansal tabloyu raporlayan işletmeyle aynı olmalıdır. İşletme, şu bağlantı türleri hakkında bilgi verir: Bilginin, ilgili olduğu unsurlar arasındaki bağlantılar/finansal açıklamalarında sunduğu açıklamalar arasındaki bağlantılar ve sunduğu açıklamalar ile diğer finansal raporlar arasındaki bağlantılar. Açıklamalarda para birimi kullanılırsa, sunum para birimi kullanılır. İşletme, şu açıklamaları sunar: Yönetişim Strateji Risk yönetimi Metrik ve hedefler  Yönetişim 1. İşletme, yönetişim organını belirler ve sorumlulukların görev tanımına nasıl yansıtıldığı/organların nasıl karar verdiği/organların nasıl ve ne sıklıkta bilgilendirildiği/organların risk ve fırsatları ne şekilde dikkate aldığı/performans metriklerinin ücretlendirme politikasına dahil edilip edilmediği bilgisini açıklar. 2. Yönetişim süreçlerinde görevin belli pozisyona devredilip devredilmediği, yönetimin kontroller ve prosedürler kullanıp kullanmadığı bilgisini açıklar.  Strateji Kullanıcıların anlamaları için şu bilgileri açıklar: İşletmenin gelecekteki risk ve fırsatlarını Risk ve fırsatların iş modeli üzerindeki etkilerini Risk ve fırsatların karar alma üzerindeki etkilerini Risk ve fırsatların finansal durum, finansal performans ve nakit akışları üzerindeki etkilerini İş modelinin riske karşı dirençliliğini. Standartta, sonraki ifadeler «risk ve fırsatlar, iş modeli, karar alma, finansal durum, dirençlilik» kavramlarını açıklamaktadır. Buraya almadık.  Risk yönetimi İşletmenin risk ve fırsatları belirleme, önceliklendirme vb. süreçlerinin genel risk yönetim sürecine entegre edilip edilmediği ve nasıl entegre edildiğini anlamalarını ve genel risk profili ile risk yönetimini değerlendirmelerini sağlamak amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için: Kullanılan girdi ve parametreler/ senaryo analizi/ risklerin niteliğini nasıl değerlendirdiği/ riskleri önceliklendirmesi/ riskleri nasıl izlediği/ önceki dönemde kullanılan süreçleri değiştirip değiştirmediği Risk ve fırsatları belirlemek için kullandığı süreçler Süreçlerin genel risk yönetimine entegre edip etmediği açıklanır.  Metrik ve hedefler İşletme, TSRS tarafından zorunlu kılınan metrikler ve risk veya fırsat risk veya fırsata ilişkin performansı açıklar. TSRS dışındaki bir kaynaktan alıyorsa, kaynağı açıklar. Metriği işletme geliştirmişse; TSRS dışındaki bir kaynaktan alınıp alınmadığı; Mutlak ölçüm, nitel ölçüm, başka metriğe bağlı metrik olup olmadığı; Üçüncü tarafça doğrulanıp doğrulanmadığı; Yöntemlerin kısıtları ve hesaplama girdilerini açıklar. Her bir hedef için de şunları açıklar: Hedefi belirlemek için kullandığı metrik, Nicel/nitel hedef Hedefin geçerli olduğu dönem, İlerlemenin izlenmesi için baz alınan dönem, Dönüm noktaları, Performans ve değişikliklerin analizi, Hedefte varsa revizyon.  İşletme, sürdürülebilirlikle ilgili risk ve fırsatları TSRS’ye uygun olarak belirler açıklama konularına atıfta bulunur. CSDB’ye , diğer standart belirleyici kuruluşlara atıfta bulunabilir. Kullanılacak bir TSRS yoksa, ihtiyaca uygun ve gerçeğe uygun şekilde muhakemede bulunur. Raporlama zamanı, finansal tablolarla aynı dönemdir. 12 aylık dönem için raporlama yapılır. Daha uzun ya da daha kısa dönem seçilirse, kapsadığı dönem, bu dönemin kullanılmasının nedeni ve karşılaştırılabilir olmadığı açıklanır. Önceki dönemle karşılaştırmalı bilgiler açıklanır. TSRS’lerin tüm hükümleriyle uygunluk sağlayan bir işletme, koşulsuz ve açık uygunluk beyanında bulunur.  İşletme, kullanıcıların en önemli etkiye sahip muhakemeleri anlamalarını sağlayan bilgileri açıklar. Risk ve fırsatların belirlenmesi, hangi rehberlik kaynaklarına başvurulacağına karar verilmesi, önemli bilgilerin belirlenmesi ve değişikliğin olup olmadığına karar verilmesi. Ölçüm belirsizliği varsa, belirsizlik içeren tutarları, belirsizliğin kaynaklarını, ölçerken bulunduğu varsayımları açıklar. İşletme, geçmiş dönemler için önemli hataları düzeltir.  TSRS’lerde geçen kavramlar Açıklama konusu: Bir TSRS’de veya bir SASB Standardında düzenlendiği şekliyle; belirli sektörde yer alan işletmeler tarafından yürütülen faaliyetlere dayanan, sürdürülebilirlikle ilgili belirli bir risk veya fırsattır. Değer zinciri: Raporlayan işletmenin iş modeliyle ilişkili tüm etkileşimler, kaynaklar ve ilişkiler ile işletmenin içerisinde faaliyet gösterdiği dış çevredir. İş modeli: İşletmenin stratejik amaçlarını yerine getirmeyi, işletme için değer yaratmayı ve dolayısıyla kısa, orta ve uzun vadede nakit akışı yaratmayı amaçlayan ve girdileri, işletme faaliyetleri aracılığıyla çıktılara ve sonuçlara dönüştüren sistemdir.  Senaryo analizi: Gelecekteki olayların olası sonuçlarının belirsizlik koşullarında belirlenmesi ve değerlendirilmesi sürecidir. Sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamalar: Raporlayan işletmenin kısa, orta veya uzun vadede nakit akışlarını, finansmana erişimini veya sermaye maliyetini etkilemesi makul ölçüde beklenebilecek sürdürülebilirlikle ilgili risklerine ve fırsatlarına ilişkin bilgi sağlayan, genel amaçlı finansal raporların belirli bir biçimidir ve işletmenin yönetişimi, stratejisi ve sürdürülebilirlikle ilgili söz konusu risk ve fırsatlarla ilgili risk yönetimi ve ilgili metrik ve hedeflerle ilgili bilgileri de içerir.  Makul ve desteklenebilir bilgiler, dış çevre ve işletmeye özgü şartlar barındırır. Bazı durumlarda geçmiş olaylar, mevcut koşullar ve gelecekteki koşulları içerir. Önemli bilgiler açıklanır. Asli kullanıcıların kararlarını değiştirecek özkaynak ve borçlanma araçlarının alım/satımı, kredi alımı, işletme yönetiminin işletmenin ekonomik kaynaklarını kullanması gibi. Önemli bilgiye karar verirken: Olayların kısa/orta/uzun vadeli nakit akışları üzerindeki etkileri ve olası sonuçların gerçekleşme olasılığı dikkate alınır. Önemli bilginin gizlenmesine neden olabilecek olaylar: Açıkça ayırt edilmemesi Kullanılan dilin zor anlaşılması Açıklamalar içinde dağınık halde olması Uygun olmayan şekilde toplulaştırılması Benzer bilginin uygun olmayan şekilde ayrıştırılması Kullanıcının hangi bilginin önemli olduğuna karar veremeyeceği duruma gelmesi  TSRS’leri uygulayan işletme, tüm durum ve şartları göz önünde bulundurur ve nasıl toplulaştıracağına, nasıl ayrıştıracağına karar verir. Mevzuat, bilgilerin açıklanmasına ilişkin hüküm getirebilir. Bir bilgi ticari açıdan hassassa, açıklamalardan çıkarılmasına izin verilir. Yani bilgi kamuya açık değilse, bilginin açıklanması ekonomik faydayı zarara uğratacaksa, bilginin açıklanması imkansızda, ticari açıdan hassas sayılır.  TSRS 2: İklimle İlgili Açıklamalar Amaç, faydalı olacak iklimle ilgili risk ve fırsatlara ilişkin bilgilerin açıklanmasını zorunlu tutmaktır. İklimle ilgili; Kapsamda 1.Fiziksel risk, 2.Geçiş riski, 3.Fırsatlar Finansal yeterliliği etkilemesi beklenmeyen risk ve fırsat Kapsam dışı Temel İçerik Yönetişim Aslında TSRS 1’le aynı. Sadece «sürdürülebilirlik» ifadeleri yerine Strateji «iklim ile ilgili» ifadeleri geliyor. Risk yönetimi Metrik ve hedefler Yönetişim: aynı Strateji: aynı «dirençlilik» yerine «iklim dirençliliği» ifadesi yer alıyor. Alttaki diğer başlıklar aynı. İklim dirençliliği kısmı burada yer alacak. Risk yönetimi: aynı Metrik ve hedefler: Farklılıklar var. Burada yer alacak.  İklim dirençliliği İşletme, iklim dirençliliğine ilişkin senaryo analizi kullanır. Şunları açıklar: İşletmenin, senaryo analizindeki etkilere nasıl karşılık vermesi gerektiği, önemli belirsizlik alanları, kısa-orta/uzun vadede iş modelini uyarlama kapasitesini, kullanıcıların anlamalarını sağlayacak şekilde açıklar. İşletmenin senaryo kullanıp kullanmadığı/senaryo kaynakları gibi girdi bilgileri ve faaliyet gösterdiği ülkedeki iklim politikaları/ makroekonomik trendler/ ulusal değişkenler/ enerji kullanımı/ teknolojideki değişimlerle ilgili varsayımlar ve senaryo analizinin raporlama dönemi.  Metrik ve hedefler Amaç, kullanıcıların işletme performansını anlamalarını sağlamaktır. İşletme, metrikle ilgili şunları açıklar: Raporlama dönemi boyunca üretilen, metrik ton CO2 eşdeğeri olarak ifade edilen KAPSAM 1/2 ve 3 sera gazı emisyonları. Buna ek olarak Sera Gazı Protokolü: Kurumsal Muhasebe ve Raporlama Standardı (2004)’ne göre ölçer. Ölçüm yaklaşımını, seçme nedenini, değişiklik varsa nedenini açıklar. Ayrıca Kapsam 1 ve 2 için konsolide ve diğer yatrıımları açıklar. Kapsam 2 için lokasyona dayalı emisyonları açıklar. Kapsam 3 için Sera Gazı Protokolü Kurumsal Değer Zinciri Muhasebe ve Raporlama Standardında, ölçüme dahil edilen kategoriler ve işletme faaliyetlerinin ticari bankacılık içermesi durumunda Kapsam 15 hakkında ilave bilgileri açıklar.  İklimle ilgili geçiş riskleri İklimle ilgili fiziksel riskler İklimle ilgili fırsatlar Sermaye dağıtımı İç karbon fiyatları Ücretlendirme İklimle ilgili hedefler Her hedef için; Kullanılan metrik Hedefin amacı Hedefin geçerli olduğu işletme bölümü İlerlemenin ölçüldüğü baz dönem, Dönüm noktaları ve baz dönem Hedef nicelse mutlak hedef mi, yoğun hedef mi En güncel uluslararası anlaşmanın hedefi nasıl şekillendirdiği  Tanımlar CO2 eşdeğeri: Her bir sera gazının küresel ısınma potansiyelini, bir birim karbondioksitin küresel ısınma potansiyeli cinsinden ifade eden evrensel ölçü birimidir. Dolaylı sera gazı emisyonları: İşletme faaliyetlerinin bir sonucu olan, ancak başka bir işletmenin sahip olduğu veya kontrol ettiği kaynaklarda meydana gelen emisyonlardır. Finanse edilen emisyonlar: İşletmenin yatırım yaptığı veya borç verdiği bir kuruluşun ya da tarafın brüt sera gazı emisyonlarının, işletme tarafından yapılan yatırım veya verilen borç ile ilişkilendirilen kısmıdır. İç karbon fiyatı: İşletme tarafından; yatırım, üretim ve tüketim modellerindeki değişikliklerin doğuracağı finansal sonuçlar ile potansiyel teknolojik ilerlemenin ve gelecekteki emisyon azaltım maliyetlerinin doğuracağı finansal sonuçları değerlendirmek amacıyla kullanılan fiyattır.  İklim dirençliliği: İşletmenin, iklimle ilgili değişikliklere, gelişmelere veya belirsizliklere uyum sağlama kapasitesidir. İklimle ilgili fiziksel riskler: Olay tabanlı gerçekleşen bir iklim değişikliğinden (akut fiziksel risk) veya iklim olaylarındaki uzun vadeli değişimlerden (kronik fiziksel risk) kaynaklanan risklerdir. Akut fiziksel riskler; şiddeti ve sıklığı artan fırtınalar, seller, kuraklık veya sıcak hava dalgaları gibi hava muhalefetiyle ilgili olaylardan kaynaklanır. Kronik fiziksel riskler ise, deniz seviyesinin yükselmesine, suya erişimin azalmasına, biyolojik çeşitlilik kaybına ve toprak verimliliğindeki değişikliklere yol açabilecek yağış ve sıcaklıktaki değişiklikler dâhil olmak üzere iklim olaylarındaki uzun vadeli değişimlerden kaynaklanır.  İklimle ilgili geçiş riski: Düşük karbon ekonomisine geçiş çabalarından kaynaklanan risklerdir. Geçiş riskleri; politika, yasal, teknoloji, pazar ve itibar risklerini içerir. Kapsam 1 sera gazı emisyonları: Bir işletmenin sahip olduğu veya kontrol ettiği kaynaklardan ortaya çıkan doğrudan sera gazı emisyonlarıdır. Kapsam 2 sera gazı emisyonları: İşletme tarafından tüketilen satın alınmış veya edinilmiş elektriğin, buharın, ısıtmanın veya soğutmanın üretiminden kaynaklanan dolaylı sera gazı emisyonlarıdır. Kapsam 3 sera gazı emisyonları: Satın alınmış ve edinilmiş elektrik; işletme tarafından satın alınarak veya başka bir yöntemle işletme sınırlarına kadar getirilen elektriktir. Kapsam 2 sera gazı emisyonları, fiziki olarak, elektriğin üretildiği tesiste ortaya çıkmaktadır. Kapsam 3, 15 kategoriye ayrılmıştır: 1. Satın alınan mal ve hizmetler, 2. Sermaye malları, 3. Kapsam 1 emisyonlarına veya Kapsam 2 emisyonlarına dâhil olmayan yakıt ve enerjiyle ilgili faaliyetler, 4. Yukarı yönlü ulaşım ve dağıtım, 5. Operasyonlarda üretilen atıklar, 6. İş seyahatleri, 7. Çalışanların işe gidiş gelişleri, 8. Yukarı yönlü kiralanan varlıklar, 9. Aşağı yönlü ulaşım ve dağıtım, 10. Satılan ürünlerin işlenmesi, 11. Satılan ürünlerin kullanımı, 12. Satılan ürünlerden kullanım ömrü dolanlara uygulanacak işlem, 13. Aşağı yönlü kiralanan varlıklar, 14. Bayilikler ve 15. Yatırımlar.  Karbon kredisi: Karbon kredilendirme programı tarafından ihraç edilen ve sera gazı emisyonlarının azaltımını veya uzaklaştırmasını temsil eden emisyon birimidir. Sera gazları: Kyoto Protokolü’nde listelenen yedi sera gazıdır: karbondioksit (CO2), metan (CH4), nitröz oksit (N2O), hidroflorokarbonlar (HFC’ler); nitrojen triflorür (NF3); perflorokarbonlar (PFC’ler) ve kükürt hekzaflorür (SF6). Değer zinciri: Raporlayan işletmenin iş modeliyle ilişkili tüm etkileşimler, kaynaklar ve ilişkiler ile işletmenin içerisinde faaliyet gösterdiği dış çevredir. İş modeli: İşletmenin stratejik amaçlarını yerine getirmeyi, işletme için değer yaratmayı ve dolayısıyla kısa, orta ve uzun vadede nakit akışı yaratmayı amaçlayan ve girdileri, işletme faaliyetleri aracılığıyla çıktılara ve sonuçlara dönüştüren sistemdir.  Sektöre Özgü Standartlar SASB Standartları, 77 endüstrinin her birinde yatırımcı karar alma süreçlerinde en önemli sürdürülebilirlik sorunlarının ifşasını belirlemek ve standartlaştırmak için tasarlanmıştır. 1. Tüketim malları 2. Ekstraktifler ve mineral işleme Giyim, Aksesuarlar ve Ayakkabı Kömür işletmeleri Ev Aletleri Üretimi İnşaat malzemeleri Yapı Ürünleri ve Mobilyaları Demir ve çelik üreticileri E-ticaret Metaller ve madencilik Ev ve kişisel ürünler Petrol ve gaz (arama ve üretim) Çok Satırlı ve Özel Perakendeciler ve Petrol ve gaz (orta akım) Distribütörler Petrol ve gaz (rafinasyon ve pazarlama) Oyuncaklar ve spor malzemeleri Petrol ve gaz (hizmetler) 3. Finansallar 4. Yiyecek ve içecek Varlık yönetimi ve saklama faaliyeti Tarım ürünleri Ticari bankalar Alkollü içecekler Tüketici finansmanı Gıda perakendecileri ve dağıtımcıları Sigorta Et, kümes hayvanları ve süt ürünleri Yatırım bankacılığı ve aracılık Alkolsüz içecekler İpotek finansmanı İşlenmiş gıdalar Güvenlik ve emtia borsaları Restoranlar Tütün 6. Altyapı 5. Sağlık hizmeti Elektrik Tesisleri ve Güç Jeneratörleri Biyoteknoloji ve ilaçlar Mühendislik ve İnşaat Hizmetleri İlaç perakendecileri Gaz Tesisleri ve Dağıtımcıları Sağlık hizmeti sunumu Ev inşaatçıları Sağlık bakım dağıtımcıları Emlak* Yönetilen bakım Gayrimenkul hizmetleri Tıbbi ekipman ve malzemeler Atık Yönetimi Su Tesisatları ve Hizmetleri 7. Yenilenebilir kaynaklar ve alternatif enerji 8. Kaynak dönüşümü Biyoyakıtlar Havacılık ve Savunma Ormancılık Yönetimi Kimyasallar Yakıt hücreleri ve endüstriyel piller Konteynerler ve paketleme Kâğıt Hamuru ve Kağıt Ürünleri Elektrik ve elektronik ekipman Güneş Enerjisi Teknolojisi ve Proje Geliştiricileri Endüstriyel makineler ve ürünler Rüzgâr Teknolojisi ve Proje Geliştiricileri 9. Hizmetler Reklam pazarlama Kumarhaneler ve oyun Eğitim Oteller ve konaklama Eğlence tesisleri Medya ve eğlence Profesyonel ve ticari hizmetler  11. Toplu taşıma 10. Teknoloji ve iletişim Hava taşımacılığı ve lojistik Elektronik Üretim Hizmetleri ve Orijinal Tasarım Hava yolları Üretimi Oto parçaları Donanım Otomobiller İnternet medya ve hizmetleri Araba kiralama ve leasing Yarı iletkenler Seyir hatları Yazılım ve BT hizmetleri Deniz taşımacılığı Telekomünikasyon hizmetleri Demiryolu taşımacılığı Karayolu taşımacılığı  GRI Sektör Standartları (Gelişim aşamasındadır): Petrol ve gaz, kömür, tarım, su ürünleri yetiştiriciliği ve balıkçılık, önemli çevresel, sosyal ve ekonomik etkileri nedeniyle Sektör Programı kapsamında önceliklendirilen ilk sektörlerdir. Bunlar GRI Sektör Standartlarının tasarımının ve yaklaşımının temelini oluşturmaktadır. Petrol ve Gaz (GRI 11), Kömür (GRI 12), Tarım, Su Ürünleri Yetiştiriciliği ve Balıkçılık (GRI 13) ile Madencilik (GRI 14) sektörlerine ilişkin Sektör Standartları yayımlanmıştır. KGK da TSRS 2’nin Sektör Bazlı Uygulanmasına İlişkin 68 adet rehber yayınlamıştır TSRS 2-Ek Cilt-1 Giyim Eşyaları, Aksesuar ve Ayakkabı, Bot, Terlik, vb TSRS 2-Ek Cilt-2 Ev Aletleri İmalatı TSRS 2-Ek Cilt-3 Yapı Ürünleri ve Mobilya TSRS 2-Ek Cilt-4 E-Ticaret TSRS 2-Ek Cilt-5 Ev ve Kişisel Bakım Ürünleri TSRS 2-Ek Cilt-6 Çok Hatlı ve Özel Perakendeciler ve Distribütörler TSRS 2-Ek Cilt-7 Kömür Faaliyetleri TSRS 2-Ek Cilt-8 İnşaat Malzemeleri TSRS 2-Ek Cilt-9 Demir ve Çelik Üreticileri TSRS 2-Ek Cilt-10 Metaller ve Madencilik TSRS 2-Ek Cilt-11 Petrol ve Gaz – Arama ve Üretim TSRS 2-Ek Cilt-12 Petrol ve Gaz – Orta Akım TSRS 2-Ek Cilt-13 Petrol ve Gaz – Rafineri ve Pazarlama TSRS 2-Ek Cilt-14 Petrol ve Gaz Hizmetleri TSRS 2-Ek Cilt-15 Varlık Yönetimi ve Saklama Faaliyetleri TSRS 2-Ek Cilt-16 Ticari Bankalar TSRS 2-Ek Cilt-17 Sigortacılık TSRS 2-Ek Cilt-18 Yatırım Bankacılığı ve Brokerlik TSRS 2-Ek Cilt-19 İpotek Finansmanı TSRS 2-Ek Cilt-20 Tarımsal Ürünler TSRS 2-Ek Cilt-21 Alkollü İçecekler TSRS 2-Ek Cilt-22 Gıda Perakendecileri ve Distribütörleri TSRS 2-Ek Cilt-23 Et, Kümes Hayvanları ve Süt Ürünleri TSRS 2-Ek Cilt-24 Alkolsüz İçecekler TSRS 2-Ek Cilt-25 İşlenmiş Gıdalar TSRS 2-Ek Cilt-26 Restoranlar TSRS 2-Ek Cilt-27 İlaç Perakendecileri TSRS 2-Ek Cilt-28 Sağlık Hizmeti Sunumu TSRS 2-Ek Cilt-29 Sağlık Hizmetleri Distribütörleri TSRS 2-Ek Cilt-30 Yönetilen Sağlık Hizmeti TSRS 2-Ek Cilt-31 Tıbbi Ekipman ve Malzemeler TSRS 2-Ek Cilt-32 Elektrik Tesisleri ve Güç Jeneratörleri TSRS 2-Ek Cilt-33 Mühendislik ve İnşaat Hizmetleri TSRS 2-Ek Cilt-34 Gaz Hizmetleri ve Distribütörleri TSRS 2-Ek Cilt-35 Ev İnşaatçıları TSRS 2-Ek Cilt-36 Gayrimenkul TSRS 2-Ek Cilt-37 Gayrimenkul Hizmetleri TSRS 2-Ek Cilt-38 Atık Yönetimi TSRS 2-Ek Cilt-39 Su İşletmeleri ve Hizmetleri TSRS 2-Ek Cilt-40 Biyoyakıtlar TSRS 2-Ek Cilt-41 Orman Yönetimi TSRS 2-Ek Cilt-42 Yakıt Pilleri ve Endüstriyel Bataryalar TSRS 2-Ek Cilt-43 Kâğıt Hamuru ve Kâğıt Ürünleri TSRS 2-Ek Cilt-44 Güneş Teknolojisi ve Proje Geliştiriciler TSRS 2-Ek Cilt-45 Rüzgâr Teknolojisi ve Proje Geliştiricileri TSRS 2-Ek Cilt-46 Havacılık ve Savunma TSRS 2-Ek Cilt-47 Kimyasallar TSRS 2-Ek Cilt-48 Kutu ve Ambalaj TSRS 2-Ek Cilt-49 Elektrikli ve Elektronik Ekipman TSRS 2-Ek Cilt-50 Endüstriyel Makine ve Ürünler TSRS 2-Ek Cilt-52 Oteller ve Konaklama TSRS 2-Ek Cilt-53 Eğlence Tesisleri TSRS 2-Ek Cilt-54 Elektronik Üretim Hizmetleri ve Özgün Tasarım Üretimi TSRS 2-Ek Cilt-55 Donanım TSRS 2-Ek Cilt-56 İnternet Medya ve Hizmetleri TSRS 2-Ek Cilt-57 Yarı İletkenler TSRS 2-Ek Cilt-58 Yazılım ve BT Hizmetleri TSRS 2-Ek Cilt-59 Telekomünikasyon Hizmetleri TSRS 2-Ek Cilt-60 Hava Taşımacılığı ve Lojistik TSRS 2-Ek Cilt-61 Havayolları TSRS 2-Ek Cilt-62 Otomobil Parçaları TSRS 2-Ek Cilt-63 Otomobiller TSRS 2-Ek Cilt-64 Araba Kiralama ve Leasing TSRS 2-Ek Cilt-65 Yolcu Gemileri TSRS 2-Ek Cilt-66 Deniz Taşımacılığı TSRS 2-Ek Cilt-67 Demiryolu Taşımacılığı TSRS 2-Ek Cilt-68 Karayolu Taşımacılığı  Emisyon Kontrolü Karbondioksit (CO2), Metan (CH4), Nitrözoksit (N2O), Hidroflorokarbonlar (HFC’ler); Temel sera gazları Nitrojentriflorür (NF3); Perflorokarbonlar (PFC’ler) Kükürthekzaflorür (SF6) Karbon emisyonu, karbon salımını ifade eder. Karbon yönetimi, şirketlerin sera gazı emisyonlarını azaltmak için stratejik planlamalar ve eylem planları yapmasını ifade eder. Etkin bir karbon yönetimi için öncelikle şirketlerin mevcut karbon ayak izini hesaplamaları gerekmektedir. Karbon ayak izi: İnsan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın birim karbondioksit cinsinden ölçüsüdür. Kurumsal Karbon Ayak İzi: Bir şirketin ya da tüzel kişiliğin, 1 yıl boyunca gerçekleştirdiği tüm faaliyetler sonucunda sebep olduğu doğrudan ve dolaylı sera gazı emisyonlarının toplamıdır. Birimi ton CO₂ eşdeğeridir. Kurumsal Karbon Ayak İzi Hesaplama Süreci 1. Hedefin Belirlenmesi 2. Kapsamın Belirlenmesi 3. Veri toplama 4. Hesaplama 5. Raporlama Karbon Ayak İzi Hesaplama Metodolojileri: GHG Protokolü ve ISO14064 GHG Protokolü, sera gazı emisyonlarının hesaplanması ve yönetilmesi için kullanılan bir standart ve rehberdir. Bu protokol, Dünya İklim Enstitüsü (WRI) ve Dünya İş Konseyi için İklim (WBCSD) tarafından geliştirilmiştir. GHG Protokolü, kuruluşların ve işletmelerin sera gazı envanterlerini oluşturmak ve yayınlamak için kullanabilecekleri bir dizi kılavuz ve hesaplama aracı sunar. GHG Protokolü'nün Temel Bileşenleri: 1. Hedefler ve Taahhütler: Protokol, katılımcı ülkelerin belirli hedefler ve taahhütler koymasını gerektirir. Bu hedefler, belirli bir dönemde sera gazı emisyonlarının ne kadar azaltılacağını belirtir. 2. Ulusal İzleme ve Raporlama: Katılımcı ülkeler, sera gazı emisyonlarını izlemek ve raporlamakla yükümlüdürler. Bu, düzenli olarak emisyonlarını rapor etmelerini ve izlemelerini gerektirir. 3. Ticaret ve Mekanizmalar: Protokol, emisyon ticareti ve temiz kalkınma mekanizmaları gibi ekonomik gereklilikleri teşvik eder. Bu, emisyon azaltma çabalarını desteklemek için finansal teşvikler sunar. 4. Protokolün Uygulanması ve Uyum: Protokolü ihlal eden ülkeler, belirli bir cezai mekanizmayla karşı karşıya kalabilirler. GHG Protokolü, emisyonları üç ana kapsam altında sınıflandırır. Kapsam 1, organizasyonların doğrudan sera gazı emisyonlarıdır. Örneğin; doğrudan kuruluşun faaliyetlerine bağlı olan şirket bina ve araçlarından, ekipmanlarından veya kimyasal işlemlerinden kaynaklanan emisyonlar Kapsam 1 emisyonları olarak kategorilendirilir. Kapsam 2, elektrik tüketiminden kaynaklanan dolaylı emisyonları içerir. Diğer bir ifadeyle, Kapsam 2 karbon emisyonları, organizasyonların doğrudan kontrolü altında olmayan, ancak onların faaliyetlerine bağlı olan emisyonlardır. Bir şirketin satın aldığı ve kullandığı enerjiyi üretirken dolaylı olarak neden olduğu emisyonlardır. Bu emisyonlar elektrik enerjisi, ısıtma veya soğutma için dış kaynaklardan satın alınan enerjiden kaynaklanır. Kapsam 3 karbon emisyonları, organizasyonların dolaylı etkileri ve değer zincirinin sonunda oluşan emisyonları temsil etmektedir. Bir şirketin ürünlerinin üretimi, taşınması ve kullanılmasına kadar olan tüm süreçlerinde kendisi tarafından üretilmeyen, sahip olduğu veya kontrol ettiği varlıklardan kaynaklanan faaliyetlerin sonucu olmayan, değer zincirinde meydana gelen diğer tüm dolaylı emisyonlar Kapsam 3 emisyonları kapsamına girer.  ISO 14064-1: 2018 standardı “Sera Gazı Emisyonları ve Giderilmesi Miktarının Belirlenmesi ve Raporlanması standardı” 12 yıl sonra revize edilerek 2018 yılında yayınlandı. Bu uluslararası standart, kuruluşların küresel antropojenik (insandan kaynaklı etki) iklim değişikliğiyle mücadele arayışındaki sera gazı (GHG) emisyonlarını ve emisyon azaltımlarının miktarının belirlenmesi (ölçme, hesaplama) ve raporlamasını sağlar. ISO 14064-1: 2018 standardı, sera gazı raporlaması için aynı uluslararası standardın 2006 versiyonunun revize edilmiş halidir. Başlıca Sera Gazı Kaynakları Kömürle çalışan elektrik santralleri (%20 civarı) Fosil yakıt kullanımı, tarım faaliyetleri ve ormansızlaşma, arazi kullanımı değişikliği (yaklaşık %25) Soğutma sistemlerinde kloroflorokarbon gazları (CFC'ler) kullanımı ve yangın söndürme sistemlerinde ve üretim süreçlerinde CFC'ler ve halonların kullanımı atmosfere sera gazı salınımı konusunda ana kaynaklardır. Fosil yakıt yanmasından kaynaklanan yedi CO2 kaynağı: Sıvı yakıtlar (örn. benzin, fuel oil): %36 Katı yakıtlar (örn. kömür): %35 Gaz yakıtlar (ör. doğal gaz): %20 Çimento üretimi: 3 % Endüstriyel ve kuyularda yanan gaz: %1 Yakıt dışı hidrokarbonlar: 1% Ulusal envanterlere dâhil olmayan uluslararası taşımacılıkta kullanılan yakıtlar: %4  Sera Gazlarını Azaltıcı Yaklaşımlar Yenilenebilir Enerji Kullanımının Artırılması Enerji Verimliliğinin Sağlanması Daha Çevre Dostu Tarım ve Hayvancılık Faaliyetlerine Geçiş Toprağın Düzenli Bir Şekilde Kullanımı Küresel Boyutta Tüm Emisyonların Azaltılması  Karbon-Nötr ve Net Sıfır Kavramları Karbon nötr, atmosfere salınan karbondioksit (CO2) miktarı ile yutak alanların tuttuğu karbon miktarının birbirini dengelemesidir. Sadece CO2 emisyonlarını kapsar. Karbon nötr sertifikasyonuna erişmek için şu gereksinimleri karşılamak gerekir: Ürünün karbon ayak izinin hesaplanması Karbonun azaltılması için bir eylem planı oluşturulması Karbonu dengelemek için yeterli karbon kredisi satın alınması Karbon nötr sertifikasyonunu elde tutabilmek için karbon azaltma planının uygulanması  Net sıfır emisyon, CO2 de dahil olmak üzere tüm sera gazı emisyonlarının dengelenmesini içerir. Başka bir ifadeyle net sıfır emisyon, yeşil alanların ve denizlerin karbon yutma kapasitesi ile insan kaynaklı seragazı emisyonlarının eşit düzeye gelmesi ve dolayısıyla atmosferdeki sera gazlarının artmayacağı bir dengenin kurulması anlamına gelmektedir.  Karbon Fiyatlama Mekanizmaları: Karbon Vergisi ve Emisyon Ticaret Sistemi Karbon vergisi kömür, petrol ve doğal gaz gibi enerji ürünü birimi başına, farklı miktarlarda karbon yayan çeşitli fosil yakıt türlerine, farklılaştırılmış marjinal vergi oranlarının uygulanmasını kabul eden etkinliği yüksek bir fiyatlandırma tedbiridir. İklim politikasının ekonomi araçlarından biridir. CO2 kirleticileri üzerinde bazı ülkelerde uygulanan dinamik ve esnek bir vergi sistemidir. Karbon finansmanı, sera gazı emisyon azaltımlarını satın almak üzere bir projeye sağlanan kaynak şeklinde tanımlanmaktadır.  Karbon ticareti (emisyon ticareti): Gelişmiş ülkelerin, sayısallaştırılmış sera gazı azaltım hedeflerine ulaşmalarını kolaylaştırmak ve karbon emisyonlarını azaltıcı uygulamaları daha düşük maliyetle gerçekleştirmek; gelişmekte olan ülkelerin ise karbon finansına ve temiz teknolojilere erişimini kolaylaştırmak için Kyoto Protokolü’nde emisyon ticareti mekanizmaları tanımlanmıştır. Karbon ticaret sistemi, basit bir mekanizmadır. Sisteme göre, sera gazı emisyonunu belirlenen hedeften daha fazla azaltan bir şirket ya da ülke, gerçekleştirdiği bu ek indirimi başka bir şirkete veya ülkeye satabilmektedir. Böylece gelişmiş ülkelerin, sera gazı emisyon hedeflerine ulaşabilmek için diğer ülke veya şirketlerin salınım haklarını satın alabilmelerine olanak sağlamaktadır. Bu sistem ile herhangi bir bölgede mevcut olan sera gazı kirliliği diğer bir bölgede sera gazı azaltımı ile dengelenmiş olur.  Sürdürülebilirlik Performansının Ölçümü Metrik, ölçmek amacıyla kullanılan nicel (sayısal) değerlerdir. Metrikler ve hedeflere ilişkin sürdürülebilirlik ve iklimle ilgili yapılacak açıklamalarda ulaşılmak istenen hedef, genel amaçlı finansal rapor kullanıcılarının işletmenin sürdürülebilirlik ve iklimle ilgili risk ve fırsatlara ilişkin performansının anlaşılmasıdır. Bunun için işletmenin, sürdürülebilirlik ve iklimle ilgili kendi finansal tablolarını etkilemesi makul ölçüde beklenen tüm risk ve fırsatları TSRS tarafından zorunlu kılınan metrikleri kullanarak açıklaması gerekmektedir.  Sürdürülebilirlik Nasıl Ölçülür? Sürdürülebilirlik; çevresel, ekonomik ve sosyal boyutları içeren karmaşık bir kavramdır. Sürdürülebilirlik çabalarını ölçmek için çeşitli yöntemler ve göstergeler kullanılabilir. Bunlar aşağıdaki gibidir: Çevresel Göstergeler Ekonomik Göstergeler Sosyal Göstergeler Sürdürülebilirlik Raporları ve Standartları Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) Sürdürülebilirlik Endeksleri  İŞLETMELER TARAFINDAN BELİRLENEN ÇEŞİTLİ METRİKLER Çevresel metrikler: Sera Gazı Emisyonları, su tüketimi, açılan orman alanları, geri dönüşüm ve atık yönetimi, enerji yönetimi, su ve hava kirliliği. Sosyal metrikler: Çalışma standartları, eşitlik-katılımcılık, tedarik zinciri yönetimi, veri güvenliği, toplum katılımı. Yönetişim metrikleri: Yönetim kurulunun belirli aralıklarla değişimi, iş etiği ve ahlakı, mevzuata uygunluk, hissedar hakları. Finans/ekonomik metrikler: Brüt kar, net kar, FVÖK…  ESG ESG (ÇSY); Şirketlerin yatırım performansında önemli etkileri olan çevresel, sosyal ve yönetişim uygulamalarını ifade eder. Çevresel Etkiler: Bir şirketin enerji kaynaklarının kullanımı, atık yönetimi, karbon emisyonu, biyoçeşitlilik ve iklim krizine yönelik etki ve çabalarını içerir. Sosyal Etkiler: Bir şirketin çalışanları da dahil tüm paydaşlarına nasıl davrandığını ele alır. Bunlar; tüketicilerin doğru bilgilendirilmesi, veri koruma, gizlilik, sürdürülebilir tedarik zinciri, sağlık ve güvenlik, sosyal yardım projeleri, insan hakları ve etik ilkeler gibi etkileri kapsar. Yönetişim Etkileri: İyi yönetişim, şeffaflık, hesap verebilirlik, kapsayıcılık ve uyumluluk gibi konuları ve etkenleri içerir.  Sürdürülebilir Finansman Sürdürülebilir finansman, Avrupa Yeşil Mutabakatı (AYM) kapsamında Avrupa Birliği’nin (AB) iklim, sürdürülebilirlik ve politika hedeflerine ilişkin uluslararası taahhütlerinin yerine getirilmesinde önemli bir role sahiptir. Sürdürülebilir finansman, finans sektöründe yatırım kararları alınırken çevresel, sosyal ve yönetişimsel (ESG- Environmental, social and governance) hususları dikkate alarak, sürdürülebilir ekonomik faaliyetlere ve projelere uzun vadeli yatırımların yapılmasını hedeflemektedir. Yeşil Ekonomi: Çevreye ve ekolojiye zarar vermeden sürdürülebilir kalkınmayı hedefleyen bir model olup sürdürülebilirliğin çevresel, ekonomik ve sosyal unsurlarını entegre eden ekonomidir. Bu modelde çevresel iyileştirmelerin yanısıra, ekonomik gelişmelerle refah ve istihdamın artırılması; sosyal gelişmelerle de sosyal eşitliğin sağlanması, sosyal adaletsizlik ve gelir eşitsizliğinin azaltılması amaçlanır. AB Taksonomi Tüzüğü 12 Temmuz 2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Tüzük, ekonomik faaliyetlerin çevresel olarak sürdürülebilir olmasına ve yeşil olarak sınıflandırılmasına imkan sağlayan bir sınıflandırma sistemidir. AB Taksonomi Tüzüğü kapsamında, bir ekonomik faaliyetin çevresel olarak sürdürülebilir olarak tanımlanabilmesi için altı çevresel hedef: İklim değişikliğinin azaltılması İklim değişikliğine uyum Su ve deniz kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir kullanımı Döngüsel ekonomiye geçiş Kirliliğin önlenmesi ve kontrolü Biyoçeşitlilik ve ekosistemlerin korunması olarak belirlenmiştir. Sürdürülebilir Finansman Türleri Yeşil Bono ve Tahviller: Doğal yaşama, çevreye ve iklime yarar sağlayan, sürdürülebilirliğe katkıda bulunan projeler için bütçe ve kaynak yaratan tahvilleri Yeşil Tahvil olarak adlandırabiliriz. Bu tahvillerle elde edilen getiriler, geleneksel tahvillerden farklı olarak yalnızca yeşil projelerde kullanılır. Enerji verimliliği, kirliliği önleme ve kontrol, doğal kaynakların sürdürülebilirliği, biyoçeşitliliğin korunması, çevre dostu temiz ulaşım ve sürdürülebilir su gibi uygulamalar, yeşil projelere örnek gösterilebilir. Sosyal Tahviller: Sosyal etkili tahvil, sosyal programların faydalarını parasallaştırıp özel yatırımcıya pazarlanabilir hale getirerek yeni fon kaynakları yaratan ve programların yönetsel ve mali risklerini kamu kesiminin üzerinden alan yenilikçi bir finansman yöntemi ve sektörler arası işbirliği türüdür. Sürdürülebilirlik Tahvilleri: Sürdürülebilirlik Tahvilleri, fonun hem Yeşil hem de Sosyal Projeleri finanse veya refinanse etmek için kullandırıldığı tahvillerdir. Sürdürülebilirlik Tahvili, Yeşil Tahvil İlkelerinin ve Sosyal Tahvil İlkelerinin dört temel bileşeni ile uyumludur: 1. Fonun Kullandırım Koşulları, 2. Proje Değerlendirme ve Seçme Süreci, 3. Gelir Yönetimi ve 4. Raporlama Yeni Nesil Tahviller: Sürdürülebilirlik Bağlantılı Tahvilleri ve İklim Geçiş Tahvilleri.  Mavi borçlanma araçları: Deniz ve okyanus gibi su yaşam alanlarında olumlu çevresel, ekonomik ve iklimsel fayda sağlayan projelere kaynak bulmak amacıyla ihraç edilen borçlanma araçlarını ifade eder. Sürdürülebilir borçlanma araçları/Sürdürülebilir kira sertifikası: İhracından elde edilecek fonun münhasıran çevresel ve toplumsal olumlu etkileri birlikte içeren projelerin kısmen ya da tamamen finansmanı veya yeniden finansmanında kullanılacak olan borsada işlem gören veya görmeyen her türlü borçlanma araçlarını/kira sertifikasını ifade eder. Yeşil Borçlanma Araçları: İhracından elde edilecek fonun münhasıran elverişli yeşil proje tanımına uygun yeni ve/veya mevcut yeşil projelerin kısmen ya da tamamen finansmanı veya yeniden finansmanında kullanılacak olan borsada işlem gören veya görmeyen her türlü borçlanma araçlarıdır. Yeşil Kira Sertifikası: İhracından elde edilecek fonun münhasıran elverişli yeşil proje tanımına uygun yeni ve/veya mevcut yeşil projelerin kısmen ya da tamamen finansmanı veya yeniden finansmanında kullanılacak olan borsada işlem gören veya görmeyen her türlü kira sertifikasıdır.  Yeşil proje: Rehber’in ihraçtan elde edilen fonun kullanım koşulları bölümünde belirtilen ve iklim değişikliği etkilerinin azaltılması, iklim değişikliğine uyum, doğal kaynakların korunması, biyoçeşitliliğin korunması, kirliliğin önlemesi ve kontrolü gibi çevresel amaçlara katkı sağlayan projeleri ifade eder. Yeşil borçlanma aracı ihraçlarında aşağıda yer alan koşulların sağlanması gerekir: 1- İhraççı, çerçeve belgesi kapsamında yapılabilecek ihraçların Rehber’de belirtilen esaslara uygun olarak gerçekleştirileceğini çerçeve belgesinde taahhüt etmelidir. 2- İhraçtan elde edilen fonun, yeşil proje tanımına uygun yeni ve/veya mevcut yeşil projelerin kısmen ya da tamamen finansmanında ya da yeniden finansmanında kullanılması gerekmektedir. 3- Yeşil borçlanma aracı çerçeve belgesinin Rehber ile uyumlu olduğu ikinci taraf görüşü ile incelenmeli ve değerlendirilmelidir. Yeşil Borçlanma Aracı Temel Bileşenleri Rehber'in dört temel bileşeni vardır: 1. İhraçtan Elde Edilen Fonun Kullanımı 2. Proje Değerlendirme ve Seçme Süreci 3. İhraçtan Elde Edilen Fonun Yönetimi 4. Raporlama  Elverişli yeşil proje türleri Yenilenebilir enerji Enerji verimliliği Kirliliğin önlenmesi ve kontrolü Yaşayan doğal kaynaklar ve arazi kullanımının çevresel sürdürülebilir yönetimi Karasal ve su biyoçeşitliliğinin korunması Temiz ulaşım Sürdürülebilir su ve atık su yönetimi İklim değişikliğine uyum Eko-verimli ve/veya döngüsel ekonomiye uyarlanmış ürünler, üretim teknolojileri ve süreçleri Yeşil binalar  GDS 3000: Tarihi Finansal Bilgilerin Bağımsız Denetimi Veya Sınırlı Bağımsız Denetimi Dışındaki Güvence Denetimleri GDS 3000, güvence denetimiyle ilgili temel ilke ve kuralları belirleyen, denetçinin kaliteli bir denetim çalışması gerçekleştirebilmesinin genel çerçevesini çizen bir standarttır. Standart bu yönüyle güvence hizmetlerine ilişkin çeşitli konular hakkındaki özel düzenlemeler içeren diğer üç standart kapsamında denetim çalışmalarında bulunan denetçiye, güvence denetimi sürecinin bütün aşamalarında rehberlik sağlar. Denetçi sürecin bütün aşamalarında bu temel ilke ve kuralları göz önünde bulundurur.  GDS-3000 tarihi finansal bilgilerin bağımsız denetimi ile sınırlı bağımsız denetimi dışında kalan tüm güvence denetimlerini kapsar. Standardın amacı, denetçinin makul veya sınırlı güvence vereceği bir doğrulama hizmeti veya doğrudan denetimle ilgili temel ilkeleri düzenleyip, denetçiye, denetim süreci boyunca yapılması gereken işlemleri açıklayarak rehberlik sağlamaktır. Güvence denetimi: Sorumlu taraf dışındaki hedef kullanıcıların, denetime konu bilgiye ilişkin güven seviyesini artıracak şekilde tasarlanmış bir sonuç bildirmek üzere, denetçinin yeterli ve uygun kanıt elde etmeyi amaçladığı denetimdir.  Güvence denetimi 2’ye ayrılır: Makul güvence denetimi: Denetçinin, denetimin yapıldığı şartlarda, varacağı sonuca dayanak olarak güvence denetimi riskini kabul edilebilir düşük bir seviyeye indirdiği güvence denetimidir. Sınırlı güvence denetimi: Uygulanan prosedürlere ve elde edilen kanıtlara dayanarak denetçinin, denetime konu bilginin önemli yanlışlık içerdiği kanaatine varmasına sebep olan herhangi bir konunun dikkatini çekip çekmediğini aktaracak biçimde bir sonuç bildirdiği güvence denetimidir.  Doğrulama hizmeti: Denetçi dışındaki bir tarafın, dayanak denetim konusunu kıstaslar uygulanmak suretiyle ölçtüğü veya değerlendirdiği bir güvence denetimidir. Doğrudan denetim: Denetçinin, dayanak denetim konusunu geçerli kıstaslar uygulamak suretiyle ölçtüğü veya değerlendirdiği ve sonuçta ortaya çıkan denetime konu bilgiyi güvence raporunun bir parçası olarak veya ilişiğinde sunduğu güvence denetimidir.  Güvence becerileri ve teknikleri: Herhangi bir güvence işinde dayanak denetim konusundaki veya onun ölçülmesindeki veya değerlendirilmesindeki uzmanlıktan farklı olarak denetçi tarafından ortaya konan planlama, kanıt toplama, kanıt değerlendirme, bildirim ve raporlama becerileri ve teknikleridir Güvence denetimi riski: Denetime konu bilginin önemli yanlışlık içermesi durumunda, denetçinin duruma uygun olmayan bir sonuç bildirmesi riskidir.  Güvence denetiminin unsurları Uygun dayanak denetim konusu Uygun kıstaslar (ilgililik/tamlık/güvenilirlik/tarafsızlık) Yeterli ve uygun kanıt Üçlü taraf ilişkisi (denetçi/hedef kullanıcı/sorumlu taraf) Güvence raporu  Güvence denetimine uygun olabilecek konular: Finansal olmayan veriler Performans verileri Sürdürülebilirlik raporları Sera gazı beyanları İşletmenin iç kontrol sistemi İleriye yönelik tahminler/nakit akış bilgileri vb.  Raporda bulunması gereken asgari unsurlar Raporun, bağımsız bir güvence raporu olduğunu açıkça gösteren bir başlık Muhatap Denetçi tarafından elde edilen güvence seviyesine, denetime konu bilgilere ve uygun hâllerde dayanak denetim konusuna ilişkin bir tanım veya açıklama. Geçerli kıstasların açıklanması/belirtilmesi Uygun olması durumunda/gerektiğinde, dayanak denetim konusunun geçerli kıstaslar uygulanmak suretiyle ölçümü veya değerlendirilmesiyle ilişkili her tür önemli yapısal kısıtlamanın açıklanması  Geçerli kıstasların belirli (özel) bir amaca göre tasarlanması durumunda, kullanıcıların dikkatini bu hususa ve dolayısıyla denetime konu bilgilerin başka hedeflere uygun olmayabileceğine yönlendirecek, onları uyaracak bir ifade Sorumlu tarafın ve farklı olması durumunda ölçüm veya değerlendirmeyi yapan tarafın kimliğini ortaya koyan ve bu kişiler ile denetçinin sorumluluklarını açıklayan bir ifade Denetimin bu GDS’ye uygun yürütüldüğüne ilişkin bir ifade Denetçinin faaliyet gösterdiği denetim şirketinin, KYS 1’i veya diğer mevzuat hükümlerini uyguladığına ilişkin bir açıklama Denetçinin, etik kurallara, diğer mevzuat hükümlerine uyduğuna ilişkin bir açıklama Denetçinin ulaştığı sonuca dayanak olarak yürütülen çalışmanın bilgilendirici bir özeti Denetçinin ulaştığı sonuç İmzası/adresi/raporun tarihi  Güvence denetiminde konu: Finansal olan ve olmayan bilgiler Bağımsız denetimde konu: Finansal bilgiler Güvence denetiminde sunulan güvence: Makul güvence ve sınırlı güvence Bağımsız denetimde: Makul güvence  GDS 3410: Sera Gazı (SG) Beyanlarına İlişkin Güvence Denetimleri Kapsam: GDS 3410 bir işletmenin Sera Gazı Beyanına yönelik raporlama yapmak için yürütülen güvence denetimlerini düzenler. Şu nedenle SG emisyonu beyanı hazırlar: Açıklanmasını zorunlu tutan düzenleyici bir sistemin parçası olması, Emisyon ticareti sisteminin parçası olması, İhtiyari olarak, yatırımcıları ve diğerlerini bilgilendirmek için.  Su buharı (H2O), Karbondioksit (CO2), Doğal yollarla oluşan Metan (CH4), sera gazları Nitrözoksit (N2O) Ozon (O3). Hidroflorokarbonlar (HFCs), Dolaylı sera gazları Perflorokarbonlar(PFCs) Kükürtheksaflorür(SF6)’dür.  GDS 3410’ a göre sera gazı beyanlarına dahil edilmesi gereken sera gazları ise; karbondioksit, metan, nitrözoksit, hidroflorokarbonlar, perflorokarbonlar, kükürtheksaflorür ve kloroflorokarbonlardır ve karbondioksit dışındaki sera gazları genellikle karbondioksit eşdeğerleri (CO2-eşd) cinsinden ifade edilmektedir. GDS 3410, Kyoto Protokolü'ne göre sayılan sera gazlarına kloroflorokarbonları da ilave ederek yedi sera gazını beyan kapsamına almaktadır. GDS 3410 (karbondioksit, metan, nitrözoksit, hidroflorokarbonlar, perflorokarbonlar, kükürtheksaflorür, kloroflorokarbonlar) KYOTO (karbondioksit, metan, nitrözoksit, hidroflorokarbonlar, perflorokarbonlar, kükürtheksaflorür)  Kapsam Dışı 1-Sera gazı emisyonları dışındaki Nitrojen oksitleri (NOx), Sülfürdioksit(SO₂). 2-Ürün yaşam döngüsü «ayak izleri», hipotetik temel bilgi emisyon verilerine dayalı kilit performans göstergeleri gibi bilgiler. 3-Diğer işletmelere emisyon mahsubu olarak kullanılan araçlar, süreçler, prosesler, dengeleme projeleri.  Tanımlar Arındırma: İşletmenin belli bir dönem boyunca atmosferden arındırdığı ya da tutulmamış veya bir tutucuya/arıtıcıya yönlendirilmemiş olsaydı atmosfere yayılacak olan SG’lerdir. Baz yıl: İşletmenin emisyonlarının zaman içerisinde karşılaştırıldığı birden çok yılın ortalaması veya belirli bir yıldır. Emisyon faktörü: Bir faaliyet ölçüsünü (örneğin, tüketilen yakıt litresi, kat edilen kilometre, çiftlikteki hayvan sayısı veya üretilen ürün tonu) bu faaliyetle ilgili SG miktarı tahmini cinsinden ifade etmek için kullanılan matematiksel bir katsayı veya orandır.  Emisyonlar: İlgili dönem boyunca; atmosfere yayılmış olan veya bir tutucuya/arıtıcıya yönlendirilmemiş olsaydı atmosfere yayılacak olan sera gazlarıdır. Emisyonlar şu şekilde sınıflandırılabilir: (i) Direkt emisyonlar: İşletmenin sahip olduğu veya kontrol ettiği kaynaklardan ortaya çıkan emisyonlardır (“Kapsam 1 emisyonlar” olarak da bilinmektedir). (ii) Dolaylı emisyonlar: İşletmenin faaliyetlerinden kaynaklanan ancak bir başka işletmenin sahip olduğu veya kontrol ettiği kaynaklardan ortaya çıkan emisyonlardır. Dolaylı emisyonlar şu şekilde sınıflandırılabilir: “Kapsam 2 emisyonlar”: İşletme tarafından transfer edilen ve tüketilen enerji ile bağlantılı emisyonlardır. “Kapsam 3 emisyonlar”: “Kapsam 2 emisyonları” dışında kalan dolaylı emisyonlardır.  Emisyon mahsubu: İşletmenin SG beyanında yer alan ve bildirilen toplam emisyonlardan mahsup edilen ancak silinmeyen bir kalemdir; çoğunlukla karbon ofset alımlarından oluşur ancak işletmenin de bir parçası olduğu düzenleyici bir sistem veya başka bir sistem ile kabul edilen performans kredileri. Satın alınan karbon ofset: İşletmenin kuramsal bir dayanakla karşılaştırarak bir başka işletmeye ait emisyonların azaltılması (emisyon kesintisi) veya bir başka işletmeye ait arındırmaların arttırılması (arındırma artırımı) için ödediği bir emisyon mahsubudur.  SG beyanı: Temel unsurları ve bir işletmenin belirli bir döneme ait SG emisyonlarının sayısallaştırılması (bazı durumlarda emisyon envanteri olarak da adlandırılmaktadır) ile -uygun hâllerde- karşılaştırmalı bilgileri ve önemli sayısallaştırma ve raporlama politikalarının bir özetini içeren açıklayıcı notları gösteren bir beyandır.