Stan odmiany urzędowej języka PDF

Stan odmiany urzędowej języka jest zależny od kontekstu tj. dynamiki zmian w sferze prawno-ustrojowej, politycznej, gospodarczej i kulturowej OD XII wieku do 1543r. W średniowieczu oficjalnym jezykiem oficjalnym w PISMIE była łacina, Ale językiem mówionym władz była polszczyzna Łaciny używa...

Stan odmiany urzędowej języka jest zależny od kontekstu tj. dynamiki zmian w sferze prawno-ustrojowej, politycznej, gospodarczej i kulturowej OD XII wieku do 1543r. W średniowieczu oficjalnym jezykiem oficjalnym w PISMIE była łacina, Ale językiem mówionym władz była polszczyzna Łaciny używano w dyplomacji - cudzoziemcy Oficjalne pisma też w łacinie ale czynności urzędowe w sadach, sejmie czy kancelarii królewskiej odbywaly się po polsku 1. Łacina p język piśmiennictwa urzędowego, wykształceni polacy 2. Polski - realizowany w mowie DRUGA POŁOWA WIEKU XIV język polski wprowadzony jako pomocniczy język sądowy zasób terminów prawnych z epoki prasłowiańskiej dopóki nie było redakcji pism urzędowych po polsku a tłumaczono niekiedy dokumenty łacińskie, polski pelnil jedynie funkcje pomocniczna 1543 - oficjalne uznanie jezyka polskiego za jezyk państwowy - uchwalnie statutow sejmowych po polsku. Krol Zygmunt August pozwolil uzywac j.p w księgach sadowych nie tylko do zapysywania przysiag, ale tez spraw i orzeczen sadu. Przełom XV/XVI w. status oficjalnego języka państwowego Wiek XVI - większe uznanie jezyka polskiego, wzrasta ranga w piśmiennictwie urzędowym. Liczne działania kodyfikacyjne - przemiany kulturowe, polityczne, gospodarcze ^ powstały nowe 'zbiory praw' z tłumaczeniem na jezyk pl ustaw sejmowych, zapisywanych dotad po lacinie Doskonalenie jezyka poprzez rozbudowanie systemu terminologii prawnej poprzez przyswajanie nazw lacinskich W XVI w. nastapila znaczna latynizacja terminologii polskiego jezyka prawnego. (akcja, konstytucja, kredyt) Pisarz wysłuchiwał relacji w języku białoruskim ale zapisywał ją po polsku. wprowadzal białorusycyzmy leksykalne i fonetyczne. Pol dominowala w ruskich aktach prawnych, urzędach i sadach WKL W końcu XVI stulecia nastepuje maniera zespalania w tej samej wypowiedzi elementow dwóch kodow językowych polskiego i lacinskiego Widoczne w praktyce ustawodawczej, sadowniczej i w codziennej mowie Wiek XVII - moda na lacine przemija gdy nadchodzą czasy oświecenia. Ludzie wysmiewaja wymiar prawa za niezrozumialy dla laikow zargon prawniczy XIX wiek. Degradacja jezyka polskiego. Duzo germanizmów i rusyfikacji. Jezyk polski spada do roli pomocniczego jezyka urzędowego W Galicji powstają pl projekty ustaw. Oficjalna odmiana polszczyzny pielegnowana na uni Krakowie i Lwowie Lata 1918-1939 Polska odzyskuje niepodleglosc. Usuwanie german i rusyfi. Ujednolicanie pojęć i języka urzędowego Konstytucja zapewnia jezykowi polskiego status jezyka państwowego. Odnowiona polszczyzna nawiazuje do wzorcow z końca XVIII i początku XIX w. Polszczyzna oficjalna ma bardzo ograniczony zakres funkcjonowania. W codziennym jezyku utrwalone sa niemieckie nazwy Lata 1945-1989 przerwana ciągłość rozwoju polszczyzny urzędowej. asymiluje pojęcia i instytucje ustrojowe z ZSRR. Odmiana urzedowa polszczyzny ulega ujednoliceniu i schematyzacji - nowomowa Zapewniona pozycja jedynego jezyka państwowego izolowanego od wplywow jezykow zachodnich 1989 - dziś Odzyskanie suwerenności Członkowsko w uni - prace nad przystosowaniem prawa i instytucji do standardow UE Ustawa o jp z roku 1999 -dbalosc o poprawne używanie jezyka -doskonalenie sprawności jego uzytkownikow -stwarzanie warunków do właściwego rozwoju jezyka jako narzędzia komunikacji -przeciwdziałanie jego wulgaryzacji Zyskuje status jednego z oficjalnych jezykow UE Przenikaja kalki frazeologiczne z angielskiego STYL URZĘDOWY: - zachowanie tozsamosci tekstow urzędowych - eksponuje wartości podstaw tej odmiany jezyka (człowiek jako obywatel) - formalne aspekty komunikacji - zasady instrumentalności, abstrakcyjności, precyzji cechy: -dyrektywność - formułowanie wytycznych, próśb, rozkazów (musi, należy, winien) -bezosobowość - nadawca to zwykle instytucja okreslona nazwa wlasna, odbiorca nazywany kategorialnie (nieosobowe formy) -szablonowość - -precyzyjność -jednoznaczność Kancelaryzmy - dzięki nim osiąga się dyrektywność, bezosobowość i precyzje wypowiedzi przykłady: Multiwerbizmy - precyzja znaczeniowa (na terenie sklepu, dokonać pomiaru) Tautologie - w miesiącu maj, świadczyć świadczenia Szablon leksykalny - konstrukcje jak (w nawiązaniu do, w odpowiedzi na) Brukselizmy - zapożyczenia i neologizmy w związku z wejściem do Uni Euro. Glownie zapożyczenia z jezyka angielskiego Neosemantyzmy - wyrazy istniejące w jezyku polskim ale nabierające nowe znaczenie bez zmian formy Anglosemantyzmy - uzyte słowa niezgodne z norma uzycia w nowych znaczeniach - dedykowany w znaczenie poswiecony, inteligentny w znaczeniu imiejacy funkcjonowac Pełnią dwie zasadnicze funkcje 1. perswazyjna 2. komunikatywna styl urzedowy nazwiemy stylem regulująco-informacyjnym można wyróżnić 4 typy tekstów 1. pisma kierowane przez urząd do osoby lub grupy osob 2. korespondencje wewnętrzną miedzy urzędami etc. 3. pisma pisane przez ludzi do urzedow 4. instrukcje obłusgi urządzeń i informacje o ich właściwościach Skład kultury języka: 1. Poprawnosc (zgodnie z norma) 2. Sprawnosc jezykowa (dobór odpowiednich srodkow) 3. Etyka słowa (brak klamst uprzedzen, rzetelne informacje) 4. Estetyka słowa (przyjemny w odbiorze tekst) Norma jezykowa to zbior elementow jezykowych oraz zasady ich laczenia wymawiania i zapisywanie które sa uznane przez dana spolecznosc za wzorcowe, poprawne lub dopuszczalne W kontaktach oficjalnych powinna być przestrzegana norma wzorcowa Zawiera elementy używane swiadomie, ze zrozumieniem i ze znajomoscia tego do jakiego stylu naleza. Norma wzorcowa: 1. akcentowanie form wyrazowych na innej sylabie niż przedostatnia 2. formy odmiany: tych funduszow, te broszure 3. polaczenia: wyslac esemes, napisac mejl 4. sformułowania: opierać się na informacjach, odpowiadając na pismo W kontaktach swobodnych używamy normy użytkowej, zbior wyrazow ze względu na uzytecznosc i sprawność komunikatywna 1. akcentwoanie form wyrazowych na przedostatniej sylabie 2. formy odmiany: tych funduszy, ta broszure 3. polaczenia: wyslac esemesa, napisac mejla 4. sformułowanie: w oparciu o informacje, w odpowiedzi na pismo Innowacje językowe: 1. Zmiany językowe - innowacje zaaprobowane w normie gdyż sa potrzebne i funkcjonalne 2. Bledy jezykowe- - innowanie które nie uzyskaly aprobaty. odstepstaw od normy, nie usprawniają, nie wyrazaja nowych treści Błędy zewnątrzjezykowe 1. ortograficzne 2. interpunkcyjne Błędy wewnątrzjezykowe 1. fleksyjne 2. słowotwórcze 3. składniowe 4. fonetyczne 5. frazeologiczne 6. stylistyczne Leksyka - wiele wyrazow i wyrazen występujących w tekstach urzędowych nie pojawia się w innych odmianach jezyka polskiego, lub pojawia się rzadko np. dokonać, nabycie, w zakresie Przecinek - na początku i na końcu wtracenia Łącznik - krotka kreska bez spacji Myślnik - dluzsza kreska, po obu stronach spacje