Stan odmiany urzędowej języka polskiego

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Jaki język był oficjalnym językiem pisma w średniowieczu aż do 1543 roku?

  • Łacina (correct)
  • Polski
  • Francuski
  • Białoruski

Co miało miejsce w 1543 roku w odniesieniu do języka polskiego?

  • Wprowadzenie angielskiego jako języka pomocniczego
  • Przywrócenie łaciny jako języka urzędowego
  • Zniknięcie łaciny z dokumentów urzędowych
  • Uznanie języka polskiego za język państwowy (correct)

Jaką rolę pełnił język polski w sądownictwie do drugiej połowy XIV wieku?

  • Język używany w dyplomacji
  • Język zrozumiały tylko dla elit
  • Język pomocniczy (correct)
  • Język główny w dokumentach

Jakie zmiany miały miejsce w języku polskim w związku z rozwojem kodyfikacji w XVI wieku?

<p>Rozbudowa terminologii prawnej poprzez przyswajanie nazw łacińskich (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie zjawisko miało miejsce w praktyce ustawodawczej pod koniec XVI wieku?

<p>Zespalanie elementów polskiego i łacińskiego w wypowiedziach (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie zmiany zaszły w końcu XVII wieku w kontekście języka prawniczego?

<p>Spadek znaczenia niezrozumiałego żargonu prawniczego (B)</p> Signup and view all the answers

Jaka była sytuacja języka polskiego w XIX wieku?

<p>Język polski spadł do roli pomocniczego języka urzędowego (C)</p> Signup and view all the answers

Jaką funkcję pełnią kancelaryzmy w stylu urzędowym?

<p>Zapewniają dyrektywność, bezosobowość i precyzję wypowiedzi. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie zmiany dotknęły polszczyznę urzędową w latach 1945-1989?

<p>Asymilacja pojęć i instytucji z ZSRR. (D)</p> Signup and view all the answers

Jaki status zyskała polszczyzna w UE po 1989 roku?

<p>Zyskała status jednego z oficjalnych języków UE. (D)</p> Signup and view all the answers

Która cecha nie jest charakterystyczna dla stylu urzędowego?

<p>Osobowe formy wyrażania emocji. (B)</p> Signup and view all the answers

Co oznacza pojęcie 'brukselizmy' w kontekście języka urzędowego?

<p>Zapożyczenia i neologizmy związane z członkostwem w UE. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie są dwa podstawowe funkcje stylu urzędowego?

<p>Perswazyjna i komunikatywna. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie regulacje dotyczą używania języka polskiego w dokumentach urzędowych wprowadzono w 1999 roku?

<p>Dbanie o poprawne używanie języka. (A)</p> Signup and view all the answers

Co wyraża pojęcie 'neosemantyzmy' w kontekście języka urzędowego?

<p>Wyrazy, które nabierają nowych znaczeń bez zmiany formy. (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie elementy składają się na skład kultury języka?

<p>Poprawność, sprawność językowa, etyka słowa, estetyka słowa (A)</p> Signup and view all the answers

Co oznacza norma wzorcowa w kontaktach oficjalnych?

<p>Świadome użycie form wyrazowych i znajomość stylu językowego (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie są różnice między normą wzorcową a normą użytkową?

<p>Norma użytkowa pozwala na swobodniejsze akcentowanie (A)</p> Signup and view all the answers

Co charakteryzuje błędy zewnątrzjęzykowe?

<p>Błędy ortograficzne i interpunkcyjne (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie są innowacje językowe?

<p>Zmiany językowe, które są jednogłośnie zaakceptowane przez społeczność (B)</p> Signup and view all the answers

Kiedy używa się przysłówka "przykładowo"?

<p>Do wprowadzenia przykładów w wiadomościach (A)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych jest poprawnym sformułowaniem w normie wzorcowej?

<p>Opierać się na informacjach (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie wyrazy w tekstach urzędowych mogą być rzadkie w innych odmianach języka polskiego?

<p>Dokonać, nabycie, w zakresie (B)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Norma językowa

Zbiór elementów językowych oraz zasad ich łączenia, wymawiania i zapisywania uznawanych przez społeczeństwo za wzorcowe, poprawne lub dopuszczalne.

Norma wzorcowa

Forma używania języka w oficjalnych kontaktach (np. w urzędach). Cechuje ją używanie w sposób świadomy, ze zrozumieniem i znajomością stylu.

Norma użytkowa

Forma używania języka w swobodnych kontaktach (np. z przyjaciółmi). Cechuje ją używanie słów dla łatwości i sprawności komunikacji.

Innowacje językowe (pozytywne)

Zmiany językowe zaakceptowane przez normę, które są potrzebne i funkcjonalne.

Signup and view all the flashcards

Błędy językowe

Zmiany językowe niezgodne z normą, błędy nieusprawniające komunikacji i nie wyrażające nowych treści.

Signup and view all the flashcards

Błędy zewnątrzjęzykowe

Błędy typowe dla języka pisanego, obejmujące pisownię i interpunkcję.

Signup and view all the flashcards

Błędy wewnątrzjęzykowe

Błędy dotyczące budowy języka, np. gramatyki, słownictwa, składni.

Signup and view all the flashcards

Leksyka urzędowa

Słowa i wyrażenia często używane w pismach urzędowych, rzadko występujące w innych formach języka.

Signup and view all the flashcards

Łacina w średniowieczu

Język używany w pismach urzędowych w średniowieczu, od XII wieku do 1543 roku. Był językiem międzynarodowym nauki i kultury, używanym przez wykształconych Polaków.

Signup and view all the flashcards

Polski w średniowieczu

Język używany w mowach urzędowych w średniowieczu, chociaż nie w pismach. Był językiem codziennym, używanym przez władze państwowe.

Signup and view all the flashcards

Wprowadzenie polskiego jako języka pomocniczego

Wprowadzenie polskiego jako dodatkowego języka w drugiej połowie XIV wieku. Początkowo miał ograniczoną funkcję, głównie dla tłumaczeń dokumentów z łaciny.

Signup and view all the flashcards

Oficjalne uznanie języka polskiego

Rok 1543 - uznanie języka polskiego za oficjalny język państwowy. Uchwalono statut sejmowy po polsku, a król Zygmunt August pozwolił używać języka polskiego w księgach sądowych.

Signup and view all the flashcards

Rozwój języka polskiego w XVI wieku

Okres XVI wieku charakteryzuje się wzrostem znaczenia języka polskiego w pismach urzędowych. Rozwija się terminologia prawna, zostają przetłumaczone liczne ustawy sejmowe dotychczas pisane po łacinie.

Signup and view all the flashcards

Latynizacja terminologii prawnej

W XVI wieku nastąpiła intensywna latynizacja terminologii prawnej w Polsce. Wprowadzono liczne pojęcia łacińskie do języka polskiego, np. "akcja", "konstytucja", "kredyt", które stały się popularne w języku prawniczym.

Signup and view all the flashcards

Mieszanie języka polskiego i łacińskiego w XVI wieku

W końcu XVI wieku w praktyce urzędowej, sądowej i w codziennej mowie zaczęto łączyć elementy dwóch kodów językowych - polskiego i łacińskiego.

Signup and view all the flashcards

Dekadacja języka polskiego w XIX wieku

Dekadę XIX wieku charakteryzuje degradacja języka polskiego, zdominowanego przez niemieckie i rosyjskie wpływy. Język polski staje się jedynie językiem pomocniczym.

Signup and view all the flashcards

Okres po II wojnie światowej

Okres od 1945 do 1989 roku, podczas którego język urzędowy Polski był silnie wpływany przez ZSRR, co doprowadziło do ujednolicenia i schematyzacji języka (tzw. nowomowa).

Signup and view all the flashcards

Okres po 1989 roku

Okres po 1989 roku, charakteryzujący się procesem dostosowywania języka urzędowego do standardów Unii Europejskiej.

Signup and view all the flashcards

Dyrektywność

Cecha stylu urzędowego, polegająca na wyrażaniu poleceń, próśb, nakazów.

Signup and view all the flashcards

Bezosobowość

Cecha stylu urzędowego, która oznacza, że nadawca to zwykle instytucja, a odbiorca to osoba lub grupa określona kategorialnie, a nie indywidualnie.

Signup and view all the flashcards

Kancelaryzmy

Słowa lub wyrażenia typowe dla języka urzędowego, które mają na celu zwiększenie precyzji i jednoznaczności.

Signup and view all the flashcards

Multiwerbizmy

Rodzaj kancelaryzmu, który używa kilku wyrazów o podobnym znaczeniu dla zwiększenia precyzji.

Signup and view all the flashcards

Tautologie

Rodzaj kancelaryzmu, który polega na powtarzaniu tego samego znaczenia innymi słowami, np. 'w miesiącu maj'.

Signup and view all the flashcards

Szablon leksykalny

Rodzaj kancelaryzmu, który używa typowych konstrukcji, np. 'w nawiązaniu do', 'w odpowiedzi na'.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Stan odmiany urzędowej języka

  • Stan odmiany języka zależy od czynników kontekstowych: zmian prawnych, politycznych, ekonomicznych i kulturowych.
  • Od XII wieku do 1543 roku, językiem oficjalnym w dokumentach pisanych była łacina. Jednak polką była używana w mowie i oficjalnych czynnościach sądowych, sejmowych i kancelarii królewskiej.
  • W dyplomacji używano łaciny.
  • Druga połowa XIV wieku - język polski wykorzystywany jako pomocniczy język sądowy.
  • Do 1543 roku język polski pełnił funkcję pomocniczą.
  • W 1543 roku język polski uznany za język urzędowy.
  • Królowie pozwolili na używanie języka polskiego w dokumentach sądowych i administracyjnych.
  • XVI wiek - wzrost znaczenia języka polskiego w piśmiennictwie.
  • Wzrost i doskonalenie terminologii prawnej polskiego języka, poprzez przejmowanie i adaptację terminów łacińskich.
  • XVI wiek: znaczące latynizowanie terminologii prawnej.

Język polski w okresie 1918-1989

  • Polska odzyskuje niepodległość - ujednolicenie języka i pojęć urzędowych.
  • Konstytucja: Język polski ogłoszony językiem państwowym.
  • Lata 1945-1989: Przerwanie rozwoju języka urzędowego.
  • Język polski podlegał ujednoliceniu i schematyzacji, będąc zbliżony do języka ZSRR.
  • Izolacja od wpływów zachodnich.

Język polski po 1989 roku

  • 1989 r: Polska staje się członkiem UE - język polski jest jednym z oficjalnych języków UE.
  • Prace nad dostosowaniem polskiego prawa i instytucji do standardów UE.
  • Wprowadzenie nowej ustawy o języku polskim (1999).
  • Dbanie o poprawność języka, doskonałość użytkowników oraz przeciwdziałanie wulgaryzacji.
  • W tym okresie zauważalne są zapożyczenia i neologizmy z języka angielskiego.

Styl urzędowy

  • Styl urzędowy charakteryzuje się: dyrektywnością, bezosobowością, precyzyjnością, szablonowością i jednoznacznością.
  • Dominacja terminów z języka łacińskiego.

Innowacje językowe

  • Zmiany językowe, które zostały zaakceptowane ze względu na funkcjonalność i użyteczność.
  • Błędy językowe, które nie zostały zaakceptowane i nie zasługują na używanie w standardowym języku.

Błędy językowe

  • Błędy wewnątrzjęzykowe: fleksyjne, słowotwórcze, składniowe, fonetyczne, frazeologiczne i stylistyczne.
  • Błędy zewnątrzjęzykowe: ortograficzne, interpunkcyjne.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

More Like This

Official Language Quiz
3 questions

Official Language Quiz

TollFreeElation avatar
TollFreeElation
Official Language Rules and Acts
119 questions

Official Language Rules and Acts

SolicitousOklahomaCity avatar
SolicitousOklahomaCity
French Official Language Quiz
5 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser