Wykład 4 - Psychologia Społeczna PDF

Wykład 4  Co było wczoraj? Facylitacja społeczna i hamowanie społeczne Próżniactwo społeczne Konformizm informacyjny i konformizm normatywny  Rozwój Cartwright (1979): „Osoba, k...

Wykład 4  Co było wczoraj? Facylitacja społeczna i hamowanie społeczne Próżniactwo społeczne Konformizm informacyjny i konformizm normatywny  Rozwój Cartwright (1979): „Osoba, która miała największy wpływ na rozwój psychologii społecznej w Stanach Zjednoczonych, to Adolf Hitler.” 1. Badania nad wpływem propagandy — Hovland, C. — wpływ mass mediów na zmianę postaw — perswazja — determinanty zmiany postaw * nadawca (np., prestiż, wiarygodność) * komunikacja (np., straszenie) * kontekst (np., znaczenie grup odniesienia) 2. Wymuszona emigracja żydowskich naukowców — Ko ka + Wertheimer + Köhler [ojcowie Gestalt] — Lewin * wpływ typu lidera na atmosferę i wykonanie w grupie * teoria pola — jednostka jako element w dużym systemie oddziaływań społecznych; B = f(p,e) [zachowanie jest funkcją jednostki i środowiska] Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448 ff  Rozwój Kurt Lewin — zjawiska psychologiczne powinny być analizowane poprzez koncepcje psychologiczne — procesy takie jak poznanie, czy motywacja znajdujące się w „polu psychologicznym” powinny być w centrum uwagi — rozwiązywanie rzeczywistych problemów — eksperymenty — badania laboratoryjne — doktoranci! Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Rozwój Leon Festinger — dysonans poznawczy Dysonans poznawczy: dr Renata Rosmus at TEDxRawaRiver https://www.youtube.com/watch?v=GzIec1AMioI Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Dysonans poznawczy Stan napięcia psychicznego, gdy obecne są dwa niespójne lub sprzeczne ze sobą elementy poznawcze (myśli, postawy, zachowania) PRZYKŁADY + REDUKCJA „Palenie prowadzi do śmierci w męczarniach. Moja babcia paliła, a potrącił ją samochód.” „Jestem pomocnym człowiekiem, ale nie pomogę uchodźcom. Uchodźcy mają ajfony, to sami mogą sobie pomóc.” „Jestem prawym człowiekiem, ale egzamin z psychologii rozwojowej był zbyt trudny, więc mam prawo ściągać i oszukiwać.”  Dysonans poznawczy Hipotezy Festingera: 1. Istnienie dysonansu, który jest psychologicznie niewygodny, zmotywuje osobę do podjęcia próby zmniejszenia dysonansu i osiągnięcia konsonansu. 2. Gdy dysonans jest obecny, oprócz próby jego zmniejszenia, osoba będzie aktywnie unikać sytuacji i informacji, które prawdopodobnie zwiększyłyby dysonans. Dysonans ten dotyczy poznania, czyli wiedzy, opinii, przekonań na temat środowiska, siebie i swojego zachowania. W: Festinger, L. (1957) A Theory of Cognitive Dissonance 1. The existence of dissonance, being psychologically uncomfortable, will motivate the person to try to reduce the dissonance and achieve consonance. 2. When dissonance is present, in addition to trying to reduce it, the person will actively avoid situations and information which would likely increase the dissonance. (p. 3)  Dysonans poznawczy Kiedy się pojawia? Nowe wydarzenia lub nowe informacje. W życiu codziennym (mało co jest biało-czarne). Relacje między elementami wiedzy: Brak związku (irrelevance; czasem związek ukryty, zależny od całej sieci powiązań między informacjami). Dysonans (x i y są w dysonansie jeśli z y wynika nie-x) 1. logiczna sprzeczność, 2. standardy i normy kulturowe, 3. opinia zagnieżdżona w innej opinii, 4. przeszłe doświadczenia. Konsonans (jeśli z y wynika x) W: Festinger, L. (1957) A Theory of Cognitive Dissonance  Dysonans poznawczy Obecność dysonansu powoduje presję na jego redukcję lub eliminację. Siła nacisku na redukcję dysonansu jest funkcją wielkości dysonansu (s. 18). Wielkość dysonansu zależy od ważności elementów. Jak próbujemy sobie z nim poradzić? Zmiana zachowania (np. Rzucam palenie). Zmiana elementu środowiska (zwykle społecznego, „establishing a social reality”, np. zmieniam postrzeganie osoby, chociaż osoba i środowisko się nie zmieniły + szukam potwierdzenia u innych). Zmiana „wiedzy” — dodawanie elementów poznawczych (np. Pozytywne skutki palenia, negatywne skutki rzucenia palenia, demon wstępujący w dzieci). Zmiana ważności. W: Festinger, L. (1957) A Theory of Cognitive Dissonance The presence of dissonance gives rise to pressures to reduce or eliminate the dissonance. The strength of the pressures to reduce the dissonance is a function of the magnitude of the disso  Dysonans poznawczy Jak próbujemy sobie z nim poradzić 1. Zmiana może być bolesna lub powodować utratę. 2. Aktualne zachowanie może przynosić jakieś inne korzyści. 3. Zmiana może nie być możliwa. W: Festinger, L. (1957) A Theory of Cognitive Dissonance  Dysonans poznawczy Dysonans podecyzyjny Szukamy informacji potwierdzającej dobroć naszego wyboru. Co wpływa na wielkość dysonansu? Ważność wyboru Atrakcyjność niewybranej opcji Określenie zbieżności poznawczej (cognitive overlap) — wspólnych elementów obu decyzji Radzenie sobie: Usuwanie negatywnych aspektów niewybranej opcji lub pozytywnych niewybranej opcji Dodawanie pozytywnych aspektów wybranej opcji lub negatywnych niewybranej opcji W: Festinger, L. (1957) A Theory of Cognitive Dissonance zdjęcie z Festinger, L. (1957) A Theory of Cognitive Dissonance (p. 38)  Dysonans poznawczy Paradygmaty badawcze 1. Wolny wybór (The free choice paradigm) — rozprzestrzenianie się alternatyw (spreading of alternatives; zmiana oceny dostępnych alternatyw — wzrost postrzegania wybranej alternatywy jako bardziej pożądanej) — badanie „marketingowe” - Brehm (1956) (1) ocena ośmiu produktów (np.toster) (2) wybór łatwy (2 produkty - różne oceny) lub wybór trudny (2 - podobne oceny) (3) ponowna ocena produktów —> wybór trudny - zmiana oceny produktu wybranego in +, odrzuconego in - —> wybór łatwy - brak efektu Festinger, L. (1957) A Theory of Cognitive Dissonance https://www.researchgate.net/publication/331849425_An_introduction_to_cognitive_dissonance_theory_and_an_overview_of_current_perspectives_on_the_theory  Dysonans poznawczy Paradygmaty badawcze 2. Rozbieżność przekonań (The Belief-Discon rmation Paradigm) — głęboko zakorzenione przekonanie (np. związane z przewidywaniami dotyczącymi przyszłości) + następuje wydarzenie lub pojawia się informacja, która bezpośrednio zaprzecza temu przekonaniu —> dysonans — Festinger, L., Riecken, H.W., Schachter, S. (1956). When Prophecy Fails. Minneapolis: UNIVERSITY OF MINNESOTA PRESS. https://archive.org/stream/pdfy-eDNpDzTy_dR1b0iB/Festinger-Riecken- Schachter-When-Prophecy-Fails-1956_djvu.txt — reinterpretacja sytuacji („uratowaliśmy świat”) + szukanie wsparcia społecznego Festinger, L. (1957) A Theory of Cognitive Dissonance https://www.researchgate.net/publication/331849425_An_introduction_to_cognitive_dissonance_theory_and_an_overview_of_current_perspectives_on_the_theory fi  Dysonans poznawczy Paradygmaty badawcze 3. Uzasadnianie wysiłku (The E ort-Justi cation Paradigm) — angażujemy się w nieprzyjemną działalność w celu uzyskania jakiegoś wyniku; co powoduje wzrost postrzegania tego jak bardzo wynik jest pożądany — badanie Aronsona i Mills (1959): persons who undergo an unpleasant initiation to become members of a group increase their liking for the group; that is, they nd the group more attractive than do persons who become members without going through a severe initiation Festinger, L. (1957) A Theory of Cognitive Dissonance https://www.researchgate.net/publication/331849425_An_introduction_to_cognitive_dissonance_theory_and_an_overview_of_current_perspectives_on_the_theory https://psycnet.apa.org/record/1960-02853-001 fi ff fi  Dysonans poznawczy Paradygmaty badawcze 4. Wymuszona zgoda (The Induced-Compliance Paradigm) — robimy coś niezgodnego z naszymi przekonaniami + nagrody lub kary dostarczają nam wyjaśnienia —> mała nagroda = większa zmiana przekonań Festinger i Carlsmith (1959) https://www.youtube.com/watch?v=e_dLXy2_aI8 Linder, Cooper i Jones (1967) — studenci wyrażali swoje opinie na kontrowersyjny temat, a następnie byli proszeni o napisanie eseju perswazyjnego wspierającego stanowisko, z którym się nie zgadzali + manipulowano presją poprzez wielkość nagrody — mniejsza nagroda (= większy dysonans) - bardziej znacząca zmiana postaw — większa nagroda - niewielka zmiana (znaczna zewnętrzna nagroda daje uzasadnienie działania bez zmiany przekonań). oraz Zakazana zabawka (forbidden-toy; Aronson & Carlsmith, 1963) — poważna kara —> spadek dysonansu —> wzrost oceny — mała kara —> wzrost dysonansu —> brak zmiany & spadek Festinger, L. (1957) A Theory of Cognitive Dissonance https://www.researchgate.net/publication/331849425_An_introduction_to_cognitive_dissonance_theory_and_an_overview_of_current_perspectives_on_the_theory https://psycnet.apa.org/record/1960-02853-001 Dysonans poznawczy Przykłady dysonansu poznawczego z Państwa życia codziennego?  Dysonans poznawczy Przykłady dysonansu poznawczego z Państwa życia codziennego? —jedzenie mięsa a prawa zwierząt? — mówienie nie do końca prawdziwych rzeczy, żeby kogoś nie urazić — trzymanie sekretu przyjaciela w tajemnicy, nawet jeśli nie zgadzamy się z tym co zrobił — pracowanie dla rmy, której wartości są sprzeczne z naszymi — korzystanie z mediów społecznościowych, chociaż uważamy, że mają negatywny wpływ na zdrowie psychiczne fi  Lata kryzysu Kenneth Ring (1967) „Experimental social psychology: Some sober questions about some frivolous values" * gry i zabawy zamiast poważnej nauki Kenneth Gergen (1973) „Social psychology as history” 1. Wiedza na temat zasad psychologii społecznej może zmienić nasze zachowania tak, że będą one negować te zasady * polaryzacja grupowa * rozproszenie odpowiedzialności Co Państwo na to? 2. Nasze motywy raczej nie są determinowane genetycznie, zatem mogą podlegać wpływom kulturowym * teoria porównań społecznych * teoria dysonansu poznawczego => brak spójnych wyników badań Alan Wicker (1969): postawy nie są powiązane z zachowaniami Martin Orne (1962): wskazówki sugerujące hipotezę (demand characteristics) + chęć bycia dobrą osobą badaną Rosenthal (1963): oczekiwania eksperymentatora Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Lata kryzysu Rozwinięcie praktycznych zastosowań psychologii społecznej * psychologia zdrowia Meta-analizy Postawy są powiązane z zachowaniami * rzetelny pomiar * szczegółowe postawy i szczegółowe zachowania Poprawianie metod + eksperymenty często nie wychodzą ;) Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  A w Europie? Do końca II WŚ — bez szału Inspiracja dla naukowców w USA European Association of Social Psychology Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  A w Europie? Tajfel — paradygmat grupy minimalnej Tajfel i Turner — tożsamość społeczna Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Tożsamość społeczna Badania nad dyskryminacją Jakie warunki muszą być spełnione by … czuć się częścią grupy? … myśleć w kategoriach my vs oni? … faworyzować „my”? Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Kategoryzacja społeczna Paradygmat grupy minimalnej (Tajfel i in., 1971) — przeszacowywacze vs niedoszacowywacze (B1) — Klee vs Kandinski (B2) — alokacja zysków pomiędzy „moich” i „obcych” * bez możliwości dania sobie * matryce testowały strategie: (1) sprawiedliwość 50-50 (2) maksymalny obopólny zysk — najwyższy łączny zysk dla dwóch połączonych grup, bez szczególnego skupienia się na tym, jak punkty są rozdzielane między nimi (3) maksymalny zysk grupy — 60 - 40 (4) maksymalna różnica — 45 - 10 — maksymalizacja różnicy na korzyść grupy własnej preferowaną strategią — faworyzacja grupy własnej i deprecjacją grupy obcej — ALE ~20% w B1 wybierało sprawiedliwość Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Kategoryzacja społeczna Wnioski? Nie musi występować rzeczywisty kon ikt międzygrupowy Nie potrzebujemy walczyć o interes własny Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448 fl Kategoryzacja społeczna JA jestem inny/a, a oni wszyscy są tacy sami Tajfel i Wilkes (1963) — przecenianie podobieństw między obiektami z tej samej kategorii (efekt asymilacji) — przecenianie różnic między kategoriami (efekt kontrastu)  Kategoryzacja społeczna JA (2) my się od nich bardzo różnimy (1) Oni są wszyscy tacy sami (1) przecenianie podobieństw między obiektami tej samej kategorii — efekt jednorodności grupy obcej * nieznajomość grupy obcej * kodowanie danych o członkach grupy obcej jako danych o grupie, a o członkach grupy własnej — jako danych indywidualnych (2) przecenianie różnic między kategoriami  Kategoryzacja społeczna JA ON/a Oni wszyscy są tacy sami Zawyżanie różnic między MNĄ i osobą z innej grupy społecznej Nie docenianie istniejących różnic między członkami grupy obcej Kategoryzacja społeczna Jakie konsekwencje może mieć kategoryzacja społeczna w codziennym życiu, zarówno dla jednostki, jak i dla społeczeństwa? Wykład 5 10:40  Teoria tożsamości społecznej Tajfel i Turner, 1986 Tożsamość społeczna — element autopercepcji, który odnosi się do przynależności grupowej, która obejmuje zarówno wartość, jaką jednostka przypisuje tej grupie, jak i emocjonalne znaczenie związane z byciem jej członkiem. — odnosi się do grup lub kategorii społecznych (moja rodzina, pracownicy departamentu XY; kobiety, Polacy, wielbiciele Klee, …) — odnosi się do tego jak sami siebie widzimy Korelaty neurologiczne — część przyśrodkowa kory przedczołowej aktywna gdy aktywacja konceptu self i przy rozdzielaniu nagród dla grupy własnej vs obcej (paradygmat gr minimalnej) Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448  Teoria tożsamości społecznej Identy kacja z grupą — stopień do jakiego postrzegamy samych siebie jako osoby należące do danej grupy [nie musi być stała w czasie] * przynależność do grupy jest ważna dla samooceny * moja grupa jest lepsza = ja jestem lepsza [autowaloryzacja] * zagrożenie samooceny = faworyzacja grupy własnej i deprecjacja grupy obcej * związek z doświadczeniami (np. Studzińska, w recenzji — Subjective importance of gender for one’s identity moderated the relationship between sexual harassment (SH) and its consequences. Women of high (vs low) and men of low (vs high) gender importance experienced more stress and negative emotions. The importance of gender and the SH experiences predicted current negative mood, suggesting that consequences of SH might be di erent for men and women depending on their subjective importance of gender.) Hewstone, Stroebe, Jonas (2012). An Introduction to Social Psychology. https://www.amazon.com/Introduction-Social-Psychology-Miles-Hewstone/dp/1444335448 fi ff  A dziś? Nowe trendy: * poznanie społeczne * ewolucyjna * społeczna neuronauka Nowy kryzys  A dziś? Nowy kryzys — kryzys replikacyjny (?) Nazywać, czy nie nazywać? Mówić, czy nie mówić? Oto jest pytanie… https://forms.o ce.com/Pages/ResponsePage.aspx?id=JKjnj0H2e0ijvNzbetXfXyC1rFHyBjxJs3vZo4SC7H5UNUxKUFBFSUVTNko1UDJKVDJQMUtJMjRQRi4u ffi