Gabay sa Pagbabasa ng Teksto ng SHS-FIL201 (Tagalog) (2021-2022)

FUTURE READY FUTURE SMART PROGRAM --------------------------------- STUDY GUIDE ----------- +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Subject** | **PAGBASA AT PAGSUSURI NG IBA'T I | | ----------- | BANG TEKSTO TUNGO SA...

FUTURE READY FUTURE SMART PROGRAM --------------------------------- STUDY GUIDE ----------- +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Subject** | **PAGBASA AT PAGSUSURI NG IBA'T I | | ----------- | BANG TEKSTO TUNGO SA PANANALIKSIK | | | ** | | | --------------------------------- | | | --------------------------------- | | | -- | +===================================+===================================+ | **Topic** | Mga Uri ng Teksto | | --------- | ----------------- | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Year** | Grade | | -------- | ----- | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **Week** | Week 11 | | -------- | ------- | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | **School Year** | 3^rd^ Quarter/SY 2021-2022 | | --------------- | -------------------------- | +-----------------------------------+-----------------------------------+ **Objectives.** --------------- - Natutukoy ang paksang tinalakay sa iba't ibang tekstong binasa. --------------------------------------------------------------- - Natutukoy ang kahulugan at katangian ng mahahalagang salitang ginamit ng iba't ibang uri ng teksto. --------------------------------------------------------------------------------------------------- - Naibabahagi ang katangian at kalikasan ng iba't ibang teksto binasa. -------------------------------------------------------------------- - Nakakasulat ilang halimbawa ng iba't ibang uri ng teksto. --------------------------------------------------------- **Discussion** -------------- Ang teksto ay ang anumang sulatin na maaring maging babasahin. Mahalaga ang teksto sa isang mananaliksik dahil ito ay maaari nilang gamiting batayan sa paggawa ng isang pag-aaral. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ang lahat ng teksto na iyong mababasa ay may layunin. May tekstong naglalayon na makapagbigay impormasyon, direksyon, o paglalarawan. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **TEKSTONG IMPORMATIBO** ------------------------ Ang tekstong impormatibo ay isa sa pangunahing uri ng teksto na nagagamit ng mga mananaliksik dahil puno ito ng impormasyon na maaaring magamit sa paggawa ng isang pag-aaral. Ang tekstong impormatibo ay karaniwang nagsasaad ng mga pangyayari, datos, at iba pang kaalaman. (Reyes & Reyes, 2016, pp. 3-4) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kadalasan ang sumusulat ng isang impormatibong teksto ay may sapat na kaalaman tungkol sa paksa. Ito ay dahil ang layunin nito ay pataasin ang kaalaman ng mambabasa tungkol sa isang konsepto o paksa para maunawaan niya itong mabuti. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ang tekstong impormatibo ay hindi kathang isip lamang. Ang nilalamang nito ay naglalaman ng katotohanan mula sa aktuwal na datos at pangyayari. Ang tekstong impormatibo rin ay gumagamit ng mga pormal na salita. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ **Mga Bahagi ng Tekstong Impormatibo ayon kay Reyes at Reyes** -------------------------------------------------------------- Narito ang mga bahagi na nilalaman ng isang impormatibong teksto bagama't hindi kailangang lagging tinutukoy ang mga ito sa mismong teksto: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - **Panimula** ------------ Ang bahaging ito ay hindi pwedeng mawala sa isang tekstong impormatibo. Ito ay nagsisilbing hudyat ng pagpapakilala sa paksang mayroon sa isang tekstong impormatibo. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - **Pamungad na pagtatalakay sa paksa** ------------------------------------- Sa bahaging ito nakasaad ng buwelo ng pagtalakay sa paksa. Maaaring karugtong ito ng panimula hanggang sa unti-unting simulan ang paghahain ng datos tungkol sa paksa. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - **Graphical representation** ---------------------------- Ang paglalagay ng graphical representation ay mas makatutulong sa pagtatalakay at pag-intindi ng paksa na nakapaloob sa teksto. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - **Aktuwal na pagtatalakay sa** **paksa** ---------------------------------------- Sa bahaging ito nakalagay ang komprehensibong pagtalakay sa paksa. Ang paksa ay nangangailangan ng sanggunian upang masabing may sapat itong bisa. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - **Mahahalagang datos** ---------------------- Sa bahaging ito nilalagay ang mga mahahalagang datos na tinalakay sa paksa. Hindi masasabing impormatibo ang teksto kung wala itong mga datos na magpapatunany kung ano ang kahalagahan ng tinatalakay na paksa. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - **Pagbabanggit sa mga sangguniang ginamit** ------------------------------------------- Bahagi ng isang pagiging responsableng manunulat ang pagbabanggit ng mga sanggunian na kasama sa sulatin. Importante ang bahaging ito para ang sulatin ay hindi lumabag sa etika ng pagsulat. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - **Paglalagom** -------------- Sa bahaging ito inilalagay ang paglalagom sa isang tekstong impormatibo upang magkaroon ng sapat na pagkapit o pagkakaayon (*consistency*) ang isinasagawang pagtalakay. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ - **Pagsulat ng sanggunian** -------------------------- Sa bahaging ito inililista o isinusulat ang lahat ng pinagsanggunian nag kompleto at buo. ----------------------------------------------------------------------------------------- **TEKSTONG DESKRIPTIBO** ------------------------ May mga teksto na kapag binabasa natin ay nakakabuo tayo ng imahen sa ating isip, at ang tawag sa teksto na yon ay tekstong deskriptibo. Ang tekstong ito ay nagagamit din na sanggunian sa isang pag-aaral dahil ito ay nakatutulong sa pagpapagalaw ng isip sa pagbuo ng imahen. (Reyes & Reyes, 2016, pp. 9-10) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Ang tekstong deskriptibo ay naglalayon na maglarawan ng **tao**, **bagay**, **lugar**, **pangyayari** o **sitwasyon**, **ideya**, **konsepto** o **kaisipan**. Ang pagsulat nito ay ginagamitan ng mga salitang panuring o naglalarawan, tulad ng pang-uri o pang-abay. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Halimbawa: Nakakalbo na ang ilang kabundukan sa Luzon. ------------------------------------------------------ Malakas ang hagupit ng hanging dala ng bagyo. --------------------------------------------- **Dalawang Uri ng Tekstong Deskriptibo ayon kay Reyes at Reyes** ---------------------------------------------------------------- **Karaniwang paglalarawan** -- ang uri na ito ay kadalasang gumagamit ng mga payak na anyo ng pananalita sa paglalarawan. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Halimbawa: Matindi ang pagmamahalang namamagitan sa mga nag-isang dibdib na iyon. --------------------------------------------------------------------------------- Kung inyong napansin ang halimbawang pangungusap, gumamit ito ng mga payak na pang-uri o pang-abay upang ilarawan ang imahen. Mababanaag ang emosyong pagmamahal sa dalawang nag-isang dibdib. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **Masining na paglalarawan** -- ang uri na ito ay maaaring hindi payak ang pamamaraan ng pagbuo ng mga malilikhaing paglalarawan subalit gumagamit pa rin ito ng mga salitang panuring. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Halimbawa: Magkasalo tayo sa isang hapag. Ikaw, sa kabilang kanto ng ating kinauupuan. Ako, sa iyong harapan. Humingi tayo sa serbedora ng ating pagsasaluhan. Inihain ang paborito nating pagkain. Sapat nang sulyapan ka samantalang ngumunguya ka. Sapat nang mapagsalo natin ang simpleng biyaya para sa ating dalawang may pusong tumutugma sa kalikasan ng pagmamahal. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Kung susuriin ang halimbawang teksto, mapapansin na may nais itong buuing imahen sa ating isipan. Ang imahen na mabubuo ay nakadepende sa interpretasyon ng mambabasa. Dahil nga ito ay malikhain, maaaring magkaroon ng iba't ibang pagkakahulugan. Kahit ano pa man ang mabuong imahen, ang mahalaga ay nabigyang hustisya nito ang layunin na makabuo ng imahen sa diwa ng bumabasa. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **TEKSTONG NANGHIHIKAYAT** -------------------------- Ang tekstong nanghihikayat ay may layunin na himukin ang mambabasa na kumilos at gumawa ng isang bagay na naaayon sa kagustuhan ng manunulat. Halimbawa, maaaring ang teksto ay nanghihikayat na sumang-ayon ang mambabasa sa kanyang punto patungkol sa isang isyu (pro-same-sex marriage o anti-same-sex marriage). Maari din naming hinihikayat siya na bumili ng isang bagay o kilalanin ang isang tao. (Reyes & Reyes, 2016, p. 16) ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Halimbawa: Iboto: ----------------- **Juan Dela Cruz** ------------------ para Mayor ---------- Mabait. Maprinsipsyo. Maasahan. Mapagkakatiwalaan. -------------------------------------------------- Halimbawa ng patalastas sa panghihikayat na tangkilikin ang isang produkto: **\"Joy Cologne\"** Sanggunian: http://chel-impormasyon.blogspot.com/2011/12/panghihikayat-sa-isang-produkto.html **Mga Pamamaraan ng Panghihikayat ayon kay Reyes at Reyes** ----------------------------------------------------------- **Nagsasaad ng prinsipyo o paniniwala** --------------------------------------- Sa pamamaraan na ito ay ipinapahayag ang paniniwala o adhikain ng isang tao, grupo ng mga tao o institusyon. Maaaring ang prinsipyo o paniniwala na ilalahad ay tungkol sa lipunan, bayan, o personal na paniniwala o pananampalataya. Halimbawa, talumpati na binibigkas ng maiimpluwensiyang tao sa lipunan, tulad ng mga politico, mga pinuno ng iba't ibang intitusyon, tulad ng simbahan, organisasyon o samahan. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **Nagbibigay-edukasyon o nangangaral** -------------------------------------- Sa pamamaraan na ito ay ginagamit ang panghihikayat na may saligan o batayan na ang layunin ay makapagbigay aral. Ilan sa halimbawa nito ay ang mga panawagan o patalastas nag mga programa ng gobyerno at mga akademikong materyal. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ **Nang-iimpluwensiya** ---------------------- Sa pamamaraan na ito inilalahad ng nang-iimpluwensiya ang kanyang layunin na mabago ang pananaw ng isang indibidwal, grupo ng mga tao, o isang institusyon. Halimbawa nito ay ang mga panrelihiyong paniniwala na nagpapahayag ng kanilang aral o turo. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **Namimilit** ------------- Sa pamamaraan na ito ay ang pahayag ay hindi pa lubos ang katatagan kaya ginagamitan ito o sinasamahan ito ng pamumwersa ng paniniwala. Kadalasang halimbawa nito ay ang pangangampanya ng politiko. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- **Nanliligaw** -------------- Sa pamamaraan na ito ay nililigaw ng nangungumbinsi ang tao para lamang mapaniwala ito sa kanyang sinasabi. Halimbawa nito ay ang pagbebenta ng isang produkto upang matangkilis ito. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------