سبک زندگی - فصل اول PDF

‫​فصل اول‪ :‬چیستی سبک زندگی‬ ‫مبدع اصطالح سبک زندگی یا ماکس وبر جامعه‌شناس ‪-‬‬ ‫فرانسوی یا آلفرد آدلر اتریشی ( بنیانگذار رویکرد‬ ‫روانشناسی فردی )‬ ‫اولین کسی که سبک زندگی رو به طور جدی مورد توجه ‪-‬‬ ‫قرار داده‪ :‬آدلر‬ ‫س‪.‬ز از سه رویکرد تفسیر و تبیین شده‪.۱ :‬جامعه‌شناسانه ‪-‬‬ ‫( گئورگ زیم...

‫​فصل اول‪ :‬چیستی سبک زندگی‬ ‫مبدع اصطالح سبک زندگی یا ماکس وبر جامعه‌شناس ‪-‬‬ ‫فرانسوی یا آلفرد آدلر اتریشی ( بنیانگذار رویکرد‬ ‫روانشناسی فردی )‬ ‫اولین کسی که سبک زندگی رو به طور جدی مورد توجه ‪-‬‬ ‫قرار داده‪ :‬آدلر‬ ‫س‪.‬ز از سه رویکرد تفسیر و تبیین شده‪.۱ :‬جامعه‌شناسانه ‪-‬‬ ‫( گئورگ زیمل و ماکس وبر ) ‪.۲‬روانشناسانه( آدلر ) ‪.۳‬دین‬ ‫شناسانه ( مورد قبول نگارنده)‬ ‫رویکرد جامعه شناسانه نگاه توصیفی دارد و رکن اصلی ‪-‬‬ ‫تعاریف جامعه شناختی رفتار و نمودهای رفتاری است و‬ ‫اصطالح س‪.‬ز نقشی همچون طبقه اجتماعی یا هویت‬ ‫اجتماعی ایفا می‌کند و در ابتدا جایگزین اصطالح طبقه‬ ‫‪.‬برای مارکسیست‌ها بوده‬ ‫تعاریف روانشناختی ارزش‌ها هنجارها ریشه و منشا ‪-‬‬ ‫رفتارها‪.‬اصطالح سبک زندگی جایگاهی همچون شخصیت‬ ‫‪.‬و منش دارد‬ ‫تعریف دین شناسانه از سبک زندگی ‪ :‬مجموعه‌ای از ‪-‬‬ ‫رفتارهای سازمان یافته که متاثر از باورها ارزش‌ها و‬ ‫نگرش‌های پذیرش گفته شده و متناسب با امیال فردی و‬ ‫وضعیت محیطی وجهه قالب رفتاری یک فرد یا گروهی از‬ ‫‪.‬افراد شدند‬ ‫دقت در این تعریف اخیر ارتباط سبک زندگی با دین و ‪-‬‬ ‫باورها و اخالقیات و نگرش‌ها را برای ما روشن می‌کند و‬ ‫همچنین نقش نمادین و نمایشی بودن «سبک زندگی» در‬ ‫»مقایسه با «رفتار‬ ‫نوع نگاه انسان به جهان و انسان و خدا و حیات پس از ‪-‬‬ ‫مرگ و ارزش‌های پذیرفته شده انسان تاثیر مستقیم بر‬ ‫‪.‬انتخاب‌های او دارند‬ ‫بر این اساس دو نوع سبک زندگی داریم مومنانه و غیر ‪-‬‬ ‫مومنانه‬ ‫باورها و ارزش افراد در سبک تغذیه افراد و جوامع ‪-‬‬ ‫مختلف تاثیر دارد‬ ‫جوامعی که هدف اصلیشان سیر شدن و تقویت جسمانی ‪-‬‬ ‫باشد با ما مسلمانان بسیار متفاوتند و مرزی میان تغذیه‬ ‫حالل و حرام قائل نخواهند بود مانند چینی‌ها که تحت‬ ‫تاثیر خرافات برای سوپ النه پرندگان هزینه بسیاری‬ ‫می‌پردازند‬ ‫خورشت قورباغه خورشتی محبوب در پاره‌ای از جوامع ‪-‬‬ ‫پوشش مسلمان به دلیل باورهای دینی و متاثر از فلسفه ‪-‬‬ ‫حیات انسانی و زندگی اجتماعی‬ ‫پوشش یک انسان مادی گرای غربی که هدفی جز لذت ‪-‬‬ ‫طلبی سوداگری و سودگرایی نمی‌شناسد‬ ‫این دو تفاوت دارند ‪-‬‬ ‫در سبک زندگی سالیق غرایز و خواسته‌های فردی ‪-‬‬ ‫میتوانند نقششان را نشان دهند ‪ ،‬وضعیت جغرافیایی و‬ ‫فضای اجتماعی و محیطی خواه ناخواه سایه خود را بر‬ ‫انتخاب‌ها و گزینش‌های انسان می‌افکنند‬ ‫وقتی سخن از تاثیرپذیری سبک زندگی از باورها و ‪-‬‬ ‫ارزش‌های دینی به میان می‌آید نباید چنین پنداشت که‬ ‫امیال و خواسته‌های فردی در این نوع سبک زندگی هیچ‬ ‫‪.‬جایگاهی ندارند یا نباید داشته باشند‬ ‫دین الهی و اصیل نمی‌خواهد غرایز و امیال فردی را ‪-‬‬ ‫سرکوب و نابود کند بلکه می‌خواهد آنها را جهت دهی کند و‬ ‫‪.‬در مسیر درست و سعادت بخش هدایت کند‬ ‫اسالم به دلیل فلسفه حیات بشری و نگاهش به جایگاه ‪-‬‬ ‫انسان هر امری را که موجب تضعیف عقل و ارزش‌ها شود‬ ‫مورد نهی قرار داده و به همین دلیل سلطه غرایز و امیال بر‬ ‫زندگی انسان را نمی‌پذیرد‬ ‫اسالم برای غرایز و سالیق و امیال فردی اهمیت و اصالت ‪-‬‬ ‫قائل است اما اجازه نمی‌دهد محوریت زندگی در اختیار آنها‬ ‫باشد و از انسان می‌خواهد مهاذ غرایز و امیال و‬ ‫خواسته‌های شهوی و غضوی خود را تحت کنترل عقل دین‬ ‫در بیاورد‪ ،‬و مهار عقل و ارزش‌های دینی و انسانی را در‬ ‫اختیار شهوت و غضب قرار ندهد‬ ‫عامل دیگری که تاثیر جدی بر سبک زندگی دارد و در ‪-‬‬ ‫تحلیل و جهت دهی به سبک زندگی مطلوب نباید نادیده‬ ‫گرفته شود شرایط اقلیمی و فضای اجتماعی است‪.‬تاثیر‬ ‫جامعه و محیط بر گزینش‌های افراد آنقدر است که باعث‬ ‫شده بعضی از جامعه شناسان و عالمان علوم تربیتی از‬ ‫توهم جبر اجتماعی یا جبر محیطی و تربیتی سخن بگویند‪.‬‬ ‫ما هرگز چنین جبرهایی را نمی‌پذیریم اما نقش آفرینی‬ ‫شرایط اقلیمی و محیط اجتماعی در سبک زندگی نادیده‬ ‫‪.‬نمی‌گیریم‬ ‫تاثیر شرایط اقلیمی بر سبک زندگی مانند تاثیر ژن‌ها بر ‪-‬‬ ‫اخالق فردیست‬ ‫تفاوت اخالق افراد به دلیل طبایع و مزاج‌های مختلفشان ‪-‬‬ ‫‪ -‬یکی از عوامل موثر در تفاوت سبک زندگی افراد شرایط‬ ‫اقلیمی متفاوت‬ ‫برخی شرایط اقلیمی فرهنگ‌های نرم و لطیف و غیر خشن ‪-‬‬ ‫را ایجاد می‌کند برخی فرهنگ‌های خشن و تندخو و عصبانی‬ ‫مزاج را‬ ‫یکی از عوامل تنوع در رنگ و جنس لباس‌ها و پوشش ‪-‬‬ ‫شرایط اقلیمی و آب و هواییست‬ ‫شهید مطهری می‌فرماید حرمت کاله شاپو و کت و شلوار ‪-‬‬ ‫موضوعیت و اصالت ندارد بلکه آنچه موضوعیت دارد این‬ ‫است که یک مسلمان باید از لباس اختصاصی اجانب و غیر‬ ‫مسلمان‌ها پرهیز کند و نباید نماد و مدل پوشش آنها را‬ ‫تقلید کند و باید هویت اسالمی خود را حفظ کند چون کاله‬ ‫شاپو زمانی مخصوص اجانب بود و نماد مسیحیان تلقی‬ ‫می‌شد و تا آن زمان پوشش آن حرام و نادرست بود اما از‬ ‫زمانی که عمومیت پیدا کرد و دیگر نماد اختصاصی‬ ‫مسیحیان نیست پوشیدنش اشکال ندارد‬ ‫هویت انسانی ماهیتی سه الیه‌ای دارد ‪-‬‬ ‫الیه زیرین باورها و اعتقادات ‪-‬‬ ‫الیه میانی ارزش‌ها ‪-‬‬ ‫الیه بیرونی و رویین سبک زندگی ‪-‬‬ ‫بر این اساس خود باورها و نگرش‌ها و ارزش‌ها ( بنیان ‪-‬‬ ‫شکل دهی به نوع خاصی از س‪.‬ز را جز سبک زندگی‬ ‫نمی‌دانیم )‬ ‫سبک زندگی‪ :‬آن بخش از هویت انسانی که جنبه بیانگرانه ‪-‬‬ ‫و نمایشگرانه دارد‬ ‫این نظریه که سبک زندگی افزون بر رفتارهای بیرونی ‪-‬‬ ‫شامل ادراک‌ها و باورها و گرایش‌ها و ارزش‌ها تمایالت و‬ ‫ترجیحات و همه امور ذهنی و درونی می‌شود را نادرست‬ ‫میدانیم‬ ‫دایره سبک زندگی بسیار گسترده است؛ آرایش مو و ‪-‬‬ ‫آراستگی ظاهری انتخاب رنگ لباس مدل کفش چیدمان‬ ‫اسباب منزل موسیقی و عالیق هنری و شغلی نحوه گذران‬ ‫اوقات فراغت معماری و شهرسازی چگونگی امر چگونگی‬ ‫عبادت و عمل به دستورات دینی‬ ‫روابط چهارگانه انسان زیر مجموعه سبک زندگی به شمار ‪-‬‬ ‫می‌آیند‬ ‫رابطه انسان با خدا ‪-‬‬ ‫رابطه انسان با خود ‪-‬‬ ‫رابطه انسان با دیگران ‪-‬‬ ‫رابطه انسان با محیط زیست ‪-‬‬ ‫سبک زندگی رفتارهای نهادینه شده است‪ ،‬نه رفتارهای ‪-‬‬ ‫‪.‬موقتی و موردی‬ ‫اگر کسی یک بار کراوات بزند هرچند بر اساس اسالم ‪-‬‬ ‫شاید کار درستی کرده باشد اما این سبک زندگی او نشده‪،‬‬ ‫بلکه وجهه غالب رفتاری یک فرد یا گروهی از افراد به‬ ‫گونه‌ای همچون ملکات نفسانی بدون تامل از فرد یا جامعه‬ ‫صادر می‌شود سبک زندگی است‬ ‫نهادینه شدن یک رفتار یا عملکرد زمانبر است و صبوری ‪-‬‬ ‫میطلبد ( مانند پیدایش سبک معماری اسالمی )‬ ‫زایل شدن برده‌داری هم امری زمانبر بود‪.‬نگاهی اجمالی ‪-‬‬ ‫به تعالیم اسالم و معارف قرآن نشان می‌دهد که اولیای‬ ‫الهی برده‌داری را نمی‌پسندیدند و در تالش بودند تا آن را‬ ‫تغییر دهند اما تغییر سریع ممکن و مطلوب نبود زیرا تغییر‬ ‫سریع آن موجب فروپاشی نظام اقتصادی و اجتماعی‬ ‫‪.‬جامعه آن زمان می‌شد‬ ‫چون تمام سیستم اقتصادی و تجاری و معیشتی و ‪-‬‬ ‫معاشرتی آن زمان بر این اساس شکل گرفته بود و این‬ ‫وضعیت نامطلوب در همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی‬ ‫مردم آن زمان رخنه کرده بود تغییر آن کاری بزرگ و زمانبر‬ ‫بود‬ ‫سختی و دشواری فعالیت در این عرصه ممکن است ‪-‬‬ ‫انسان‌های عجول را از انجام اقدامات الزم باز دارد‬ ‫افرادی که به دنبال ارائه بیالن کار ساالنه و ماهانه از ‪-‬‬ ‫فعالیت‌های خود هستند به کارهای چشم پرگن قابل توجه‬ ‫عالقه دارند و از کارهایی که ‪ ۱۰‬یا ‪ ۲۰‬سال بعد آثارش نمود‬ ‫پیدا می‌کند اجتناب می‌ورزند‪ ،‬این یکی از آفات سیاسی‬ ‫بودن کارهای فرهنگی است‬ ‫چون سیاستمداران و مدیرانی که ممکن است ‪ ۴‬سال ‪-‬‬ ‫مسئولیت فرهنگی داشته باشند همتی برای انجام‬ ‫فعالیت‌های بلند مدت ندارد و دوست دارند نتایج‬ ‫فعالیتشان را در دوره مدیریتی خود ببینند و این مسئله از‬ ‫دالیل اصلی عدم پیشرفت در فعالیت‌های فرهنگی و عدم‬ ‫جدیت در اصالح فرهنگ عمومی و عدم تمایل مدیران کشور‬ ‫‪.‬به زدودن سبک زندگی های نامطلوب و معیوب است‬ ‫بر اساس همه تعاریف و رویکردها سبک زندگی حالتی ‪-‬‬ ‫خودجوش دارد و تحمیلی و اجباری نیست و همچون ملکات‬ ‫نفسانی بدون تفکر از فرد صادر می‌شود‬ ‫سبک زندگی اقناعی است نه تحمیلی ‪-‬‬ ‫سبک زندگی تعلیمی است‪ ،‬نه دستوری ‪-‬‬ ‫سبک زندگی برنامه‌ریزی فرهنگی می‌خواهد و وابسته به ‪-‬‬ ‫هدف زندگی است‬ ‫سبک زندگی کسی که هدفش تامین غرایز و امیال حیوانی ‪-‬‬ ‫است با کسی که هدفش دستیابی به تعالی و سعادت است‬ ‫متفاوت است‬ ‫در تالش برای تغییر سبک‌های نامطلوب زندگی هرگز ‪-‬‬ ‫استفاده از قوه قهریه نباید محوریت پیدا کند‬ ‫نباید تصور کرد سبک مطلوب زندگی را می‌توان با ‪-‬‬ ‫قانونگذاری و ابالغ آیین نامه محقق ساخت‬ ‫البته نباید نقش قوه قهریه و قانونگذاری را نادیده بگیریم ‪-‬‬ ‫اما نباید به آنها اکتفا کرد و محوریت داد‬ ‫سبک زندگی نه امری کامًال فردی است نه کامًال اجتماعی ‪-‬‬ ‫هم ابعاد فردی و خواسته‌های شخصی دارند لحاظ ‪-‬‬ ‫می‌شود هم تاثیرات اجتماعی و عالیق جمعی‬ ‫آدلر سبک زندگی را امری کامًال فردی می‌داند معتقد است ‪-‬‬ ‫به تعداد انسان‌ها سبک زندگی‌های متفاوت وجود دارد‬ ‫نظر آدلر غلط است به خاطر اینکه تاثیر محیط و جامعه ‪-‬‬ ‫را بر شکل دهی عالیق فردی نادیده گرفته است‬ ‫سبک زندگی بیش از آنکه تحت تاثیر امیال فردی باشد ‪-‬‬ ‫تحت تاثیر اعتقادات باورها و ارزش‌های پذیرفته شده‬ ‫افراد است ‪ ،‬به همین دلیل افراد دارای جهان بینی و‬ ‫ارزش‌های مشترک سبک در سبک زندگی خود اشتراکات‬ ‫فراوانی دارند‬ ‫در سبک زندگی محتوا از اولویت نیست ‪-‬‬ ‫سبک زندگی بیانگر و نماد و نمایشگر محتواست ‪-‬‬ ‫نماد باورها و ارزش‌های پذیرفته شده فرد و جامعه است ‪-‬‬ ‫نماد ابعاد ناآشکار و پنهان هویت فردی و اجتماعی و دینی ‪-‬‬ ‫افراد است‬ ‫ما برای سبک زندگی به خودی خود اصالت قائل نیستیم ‪-‬‬ ‫بلکه سبک زندگی را معیار و شاخصه و نماد برای هویت ‪-‬‬ ‫دینی و اعتقادی و ارزشی فرد و جامعه می‌دانیم‬ ‫با مطالعه معماری و پوشش ونحوه گذران اوقات فراغت ‪-‬‬ ‫و نحوه روابط خانوادگی و ارتباطات شهروندی نوع‬ ‫موسیقی‌ها و دکوراسیون خانه و امثال آن می‌توان نوع‬ ‫کیفیت و باورها و ارزش‌های افراد را به دست آورد‬ ‫عالمه مجلسی در بحاراالنوار ‪ :‬ظاهر عنوان و نمایشگر ‪-‬‬ ‫باطن است‬ ‫برخی مدعی مطالعات اجتماعی نشان می‌دهد که رفتارها ‪-‬‬ ‫و فعالیت‌های انسان لزومًا متاثر از باورها و ارزش‌های آنها‬ ‫نیست بلکه فاصله معناداری میان این دو وجود دارد زیرا‬ ‫اوال گاهی اتفاق می‌افتد که افرادی خالف ارزش‌ها و‬ ‫نگرش‌های خود رفتار کنند و ثانیًا اگر سبک زندگی متاثر از‬ ‫باورها و ارزش‌های پذیرفته شده افراد و گروه‌ها بود در آن‬ ‫صورت باورها و ارزش‌های مشابه به سبک زندگی یکسان‬ ‫منتهی میشد‬ ‫در نتیجه اختالف در جهان بینی و باورها و نظام ارزشی ‪-‬‬ ‫را نمی‌توان منشا اختالف در سبک زندگی دانست زیرا‬ ‫وحدت جهان‌بینی و باورها هم لزومًا سبک زندگی واحدی را‬ ‫منجر نمی‌شود‬ ‫در مقابل ما معتقدیم رابطه عمیق میان کیفیت باورها و ‪-‬‬ ‫ارزش‌ها و سبک زندگی وجود دارد‬ ‫سبک زندگی نشان دهنده میزان و کیفیت باورها و و ‪-‬‬ ‫ارزش‌های ماست و نشان می‌دهد که آن باورها و ارزش‌ها تا‬ ‫چه میزان در جان ما رسوخ کرده‌اند‪.‬به هر میزانی که در‬ ‫جان ما نهادینه شده‌اند‪ ،‬خود را در شیوه زندگی ما نشان‬ ‫می‌دهند‬ ‫به همین دلیل سبک زندگی می‌تواند معیاری برای آزمون ‪-‬‬ ‫کیفیت دینداری فرد و جامعه باشد‬ ‫اینکه ارزش‌ها و باورهای مشابه به سبک زندگی یکسان ‪-‬‬ ‫منتهی نمی‌شوند به چند دلیل است‬ ‫اوًال عمق کیفیت و باورهای افراد مختلف است ایمان ‪-‬‬ ‫درجات مختلفی دارد و ذومراتب است ‪ ،‬هرچه ایمان فرد‬ ‫باالتر رود انعکاس آن در رفتار او نمود بیشتری دارد‬ ‫ثانیًا اینکه سبک زندگی متاثر از باورها و ارزش‌هاست به ‪-‬‬ ‫معنای نادیده گرفتن غرایز و سالیق و ذائقه‌های مختلف‬ ‫نیست‪.‬باورها و ارزش‌ها کلیات و اصول حاکم بر سبک‬ ‫زندگی را مشخص می‌کند اما در جزئیات آن دخالتی‬ ‫نمی‌کنند‪.‬همانطور که اشاره شد اسالم به دنبال سرکوب و‬ ‫نابودی غرایز نیست به دنبال جهت دهی آنهاست تا به‬ ‫عنوان ابزاری برای سعادتمندی و کمال انسان به خدمت‬ ‫گرفته شود‬ ‫ثالثًا باورها و ارزش‌ها علت تامه شکل‌گیری سبک زندگی ‪-‬‬ ‫نیستند جزء العله شکل‌گیری سبک زندگی هستند به همین‬ ‫دلیل گاهی دو نفر با ارزش‌ها و باورهای یکسان در عرصه‬ ‫اوقات فراغت یا پوشش دارای دو نوع سبک زندگی‬ ‫متفاوت هستند‬ ‫باورها ارزش‌ها همچون ریشه و تنه درخت زندگی مومنانه ‪-‬‬ ‫هستند‪ ،‬اگر ریشه و تنه نباشد نمی‌توان انتظار شاخ و برگ‬ ‫‪.‬داشت‬ ‫اما وجود ریشه و تنه مالزم با داشتن شاخ و برگ نیست ‪-‬‬ ‫ممکن است به رغم وجود ریشه‌ای قوی و تنه‌ای نیرومند ‪-‬‬ ‫به دلیل بروز آفات بیرونی و عدم کنترل شرایط محیطی از‬ ‫داشتن شاخ و برگ و دستیابی به میوه محروم شویم‬ ‫ممکن است در اثر پیوندهایی که ایجاد کرده‌ایم میوه‌های ‪-‬‬ ‫دیگر از آن درخت مشخص به دست آوریم و ممکن از آن‬ ‫پیوندها آنقدر زیاد باشد که درخت ایمان ما به درخت دیگر‬ ‫تبدیل شود ‪.‬مسئله کفر و ارتداد در حقیقت همین است‬ ‫قرآن این مسئله را اینگونه بیان می‌کند ‪-‬‬ ‫ثم کان عاقبت الذین اساء السوای ان کذبو بآیات اهلل و ‪-‬‬ ‫کانو بها یستهزئون (روم آیه ‪ )۱۰‬سپس سرنوشت کسانی که‬ ‫اعمال بد مرتکب شدند به جایی رسید که آیات خدا را‬ ‫‪.‬تکذیب کردند و آنها را به مسخره گرفتند‬ ‫رابعًا شرایط زمانی و اقلیمی در چگونگی عینیت یافتن ‪-‬‬ ‫باورها و ارزش‌ها نقش دارد‪ ،‬مثًال ارزش ساعت زیستی و‬ ‫قناعت بسته به زمان‌های مختلف تعین‌های متفاوتی دارد‬ ‫ارزش پوشش تحت تاثیر شرایط اقلیمی می‌تواند نمونه‌های‬ ‫گوناگونی داشته باشد؛ مناطق استوایی ‪ #‬مناطق‬ ‫سردسیری‬ ‫خامسا باورها و ارزش‌ها غالبًا با واسطه بر سبک زندگی ‪-‬‬ ‫اثر می‌گذارند به این صورت که باورها و ارزش‌ها در‬ ‫عینیت اجتماعی خود نظامات اجتماعی را شکل می‌دهند و‬ ‫نظامات اجتماعی هم تاثیر مستقیم بر سبک زندگی افراد‬ ‫دارند‪.‬بنابراین در جایی که باورهای دینی عینیت اجتماعی‬ ‫نیافته باشد و در نظامات اجتماعی نیامده باشد نهایتًا در‬ ‫سطح روابط و رفتارهای فردی انتظار تاثیر آن بر سبک‬ ‫زندگی را داریم‪.‬اگر انتظار داشته باشیم این باورها در‬ ‫سطح شهرسازی و روابط سیاسی و اوقات فراغت تاثیر‬ ‫داشته باشد به نقش محیط و جامعه در بروز عینی باورها‬ ‫‪.‬و ارزش‌ها کم توجه بوده‌ایم‬