Reviewer 2nd Quarter 1-7 PDF

KPWKP | 1ST-2ND Ang wikang ginagamit sa komunikasyon ng dalawang taong may magkaibang wika ay tinat...

KPWKP | 1ST-2ND Ang wikang ginagamit sa komunikasyon ng dalawang taong may magkaibang wika ay tinatawag na lingua franca. KONSEPTONG PANGWIKA Ito ang nagsisilbing tulay ng unawaan ng ibá't ibang grupo ng taong may kani-kaniyang Wika wikang ginagamit. ○ Ito ay behikulong ginagamit sa Sa Pilipinas, Filipino ang itinuturing na lingua pakikipag-usap at pagpaparating ng mensahe franca samantalang marami naman ang sa isa’t isa. nagpapalagay na Ingles ang lingua franca ng ○ ang namamagitan upang maunawaan ang daigdig. sarili, karanasan, kapuwa tao, paligid, mundo, KALIKASAN NG WIKA obhetibong realidad, panlipunang realidad, Ayon kay Henry Gleason, nakapaloob sa politika, ekonomik, at kultura. kahulugang kaniyang ibinigay ang tatlong ○ Pinakamahalagang instrumento ng katangian ng wika. komunikasyon ○ Ang wika ay may masistemang ○ Galing sa salitang LATIN: balangkas. Lingua - “dila” at “wika” o ○ Ang wika ay arbitraryo. “lenggwahe” ○ Ginagamit ang wika ng pangkat ng ○ Galing sa salitang PRANSES: mga taong kabilang sa isang kultura. Langue - “dila” at “wika” Diyalekto - Ito ay nangangahulugang varayti ng isang ○ Sa salitang INGLES: wika, hindi hiwalay na wika. Language - “dila” at “wika” Bernakular - Ito ay ang wikang katutubo sa isang Gleason (1961) pook. Isang hiwalay na wika na ginagamit sa isang Ang wika ay masistemang balangkas ng mga lugar na hindi sentro ng gobyerno o ng kalakal. sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa Tinatawag din itong wikang panrehiyon. paraang arbitraryo na ginagamit sa Bilingguwalismo - Ito ay tumutukoy sa dalawang pakikipagkomunikasyon ng mga taong wika. kabilang sa isang kultura. Multilingguwalismo - Pantay na kahusayan sa Sapiro (Sapiro sa Ruzol 2014:15) paggamit ng maraming wika ng isang tao o ng grupo Ang wika ay isang likas at makataong ng mga tao. Bunsod ng pagiging multikultural ng mga pamamaraan ng paghahatid ng mga Pilipino. Ginagamit sa patakarang pang wika sa kaisipan, damdamin, at mga hangarin sa edukasyon. Ipinatupad ito nang mapatunayan ng pamamagitan ng isang kusang-loob na maraming pag-aaral na mas madaling matuto ang kaparaanan na lumikha ng tunog. mga mag-aaral kapag ang kanilang unang wika ang Hemphill (Hemphill sa Ruzol 2014:15) ginagamit bilang panturo. Ang wika ay isang masistemang kabuuan ng UNANG WIKA mga sagisag na sinasalita o binibigkas na ○ Unang wikang natutunan ng isang bata. pinagkaisahan o kaugalian ng isang pangkat ○ Tinatawag na “wikang sinuso sa ina” o ng mga tao, at sa pamamagitan nito ay “inang wika” nagkakaugnay, nagkakaunawaan at ○ Kinikilala bilang “taal” na tagapagsalita ng nagkakaisa ang mga tao. isang partikular na wika ang isang tao na ang KAHALAGAHAN NG WIKA unang wika ay ang wikang pinag-uusapan o ○ Isa sa mga pangunahing gamit o kahalagahan hindi kaya’y “katutubong tagapagsalita” ng ng wika ang pagiging instrumento nito sa isang wika. komunikasyon. ○ Sa kasalukuyan, nakasaad sa Kautusan Blg. ○ Mahalaga ang wika sa pagpapanatili, 74, Serye 2009 ng Kagawaran ng Edukasyon pagpapayabong, at pagpapalaganap ng ang pagpapatupad ng Mother Tongue-Based kultura ng bawat grupo ng tao. Multilinggual Education (MTB-MLE) o ang ○ Kapag may sariling wikang ginagamit ang paggamit ng unang wika bilang panturo mula isang bansa, nangangahulugang ito ay preschool hanggang ikatlong baitang ng malaya at may soberanya. elementarya. ○ Wika ang nagsisilbing tagapag-ingat at PANGALAWANG WIKA tagapagpalaganap ng mga karunungan at ○ Itinuturing ang pangalawang wika ang wikang kaalaman. hindi “taal” o hindi katutubo sa isang tao. ○ Hindi matatawaran ang kahalagahan ng wika ○ Ito ang tawag sa iba pang mga wikang sa pakikipagtalastasan at pakikipag-ugnayan matutuhan ng isang tao pagkaraang tungo sa pagkakaunawaan at pagkakaisa. matutuhan ang kaniyang wika. WIKA BILANG LINGUA FRANCA ○ May mga pagkakataong pangalawang wika ang karaniwang ginagamit ng isang tao upang  makipag-usap sa ibang taong nasa labas o Gagamitin ang Filipino Gagamitin ang Ingles hindi kabilang sa kaniyang etnolinggwistikong sa: sa: grupo. Wikang Pambansa ○ Pag-akda ng mga ○ Pakikipag-usap sa ○ Filipino ang pambansang wika ng Pilipinas at batas at mga banyagang may konstitusyonal na batayan ang pagiging dokumento ng nasa Pilipinas; pambansang wika nito. pamahalaan; ○ Pakikipagkomunika ○ Talumpati ng syon sa iba’t ibang ○ Unang bahagi ng Artikulo XIV, Seksyon 6 ng pangulo; bansa sa daigdig. Konstitusyon ng 1987: ○ Deliberasyon sa “Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. kongreso at Samantalang nililinang ito ay dapat senado; payabungin at payamanin pa salig sa umiiral ○ Pagtuturo sa na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang mga paaralan; Paglilitis wika.” sa korte; atbp. Importansya: ✧ Filipino ang sumisimbolo sa ating Homogenous na Wika pambansang pagkakakilanlan. Iisang wika ang ginagamit o mas ginagamit sa ✧ Mahalaga ang pagkakaroon ng iisang teritoryo, rehiyon, probinsya, o kaya pambansang wika sapagkat ito ang naman ay bansa. nagdadala ng pambansang Kung ang mga taong gumagamit ng wika ay pagkakaisa at pagbubuklod. may iisang bigkas sa mga salita, pare-pareho ○ Bukas ang wikang Filipino sa pagpapayamang ang tono at intonasyon sa pagsasalita, at iisa matatamo mula sa iba pang mga wika ng ang pagpapakahulugan sa mga salitang rehiyon. kanilang ginagamit. Hal. Heterogenous na Wika 1. Paggamit ng salitang “gahum” mula sa Pagkakaiba-iba ng wika bunga ng paggamit Binisaya sa halip sa salitang hiram ng iba-ibang indibidwal at pangkat na may mula sa Espanyol na “hegemoniya. ” magkakaibang uri ng heograpiya, estado sa (gahum, hegemoniya- authority) lipunan, grupong kinabibilangan, at iba pa. 2. Paggamit ng “bana” na Isang salik din ang pagiging multikultural at nangangahulugang “asawang lalaki” multilingguwal ng mga Pilipino. Wikang panturo Maaaring hindi kaagad magkaintindihan ang ○ Wikang ginagamit sa pormal na pagtuturo sa dalawang nag-uusap. pagpapaliwanag sa mga aralin at mga talakayan sa klase. ANG REGISTER BILANG VARAYTI NG ○ Ginagamit sa pagsulat ng mga aklat, modyul, WIKA at iba pang materyal na panturo. ○ Ikalawang bahagi ng Artikulo IV, Seksyon 7 REGISTER ng Konstitusyong 1987: ang mga salita o termino na maaaring “Alinsunod sa mga tadhana ng batas at magkaroon ng iba't ibang kahulugan ayon sa sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasiya larangan o disiplina. ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga Gumagamit ng jargon (teknikal na salita) hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsod at ang iisang salita ay maaaring magkaroon ng puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino magkakaibang kahulugan batay sa larangang bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at pinaggamitan nito. bilang wika ng pagtuturo sa sistemang TATLONG KATEGORYA NG WIKA pang-edukasyon. ” Field - paksa o larangang pinag-uusapan Wikang opisyal Tenor - sino ang kausap at ano ang relasyon ng mga ○ Wika na binigyan ng natatanging pagkilala sa taong nag-uusap. konstitusyon bilang wikang gagamitin sa Mode - paraan kung paano nag-uusap ang mga edukasyon, pamahalaan, politika, komersyo, tagapagsalita at industriya. BARAYTI ○ Dalawang opisyal na wika ng Pilipinas: Filipino Pagkakaiba sa uri ng wika na ginagamit ng at Ingles. mga tao sa bansa ○ Nakaayon sa Artikulo IV, Seksiyon 7 ng Bigkas, tono, anyo ng salita Konstitusyong 1987, “Ukol sa mga layunin ng DALAWANG BARAYTI NG WIKA komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang Diyalekto - pinanggalingang lugar ng tagapagsalita o opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t grupo ng tagapagsalita sa isa sa tatlong dimensyon, walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles.” lugar, panahon, at katayuang sosyal Idyolek - wikang ginagamit ng partikular na Globalisasyon sa Ika-21 Siglo: Tinutukoy ang indibidwal paglakas ng diskurso tungkol sa bagong anyo ng IDYOLEK globalisasyon at ang epekto nito sa mga pambansang ★ Ekolek - karaniwang sinasalita sa loob ng at lokal na institusyon. kabahyan Wikang Ingles bilang Lingua Franca: ★ Etnolek - nabuong wika mula sa Binibigyang-diin ang papel ng wikang Ingles bilang etno-linggwistikong pangkat pangunahing wika sa internasyonal na ugnayan at ★ Pigdin - wikang nabuo dahil sa globalisasyon, at ang epekto nito sa kaunlaran. pangangailangan ng tagapagsalita at walang Atas Tagapagpaganap Blg. 210 (2013): Inilalahad pormal na anyo ang atas na nagtatakda ng patakaran para sa ★ Sosyolek - ginagamit ng isang partikular na pagpapalakas ng wikang Ingles sa sistema ng societal strata edukasyon, na ipinasa ng dating Pangulong Gloria IBA’T IBANG BARAYTI NG WIKA Macapagal-Arroyo. I. Heograpikal na barayti ng wika - Nagiging Edukasyon at Pagtuturo: Binibigyang-pansin ang salik ang heograpiya o lugar ng pagsasalita sa layunin ng atas na gawing pangunahing midyum ng pagkakaroon ng barayti ng wika. pagtuturo ang Ingles sa bansa upang mapalakas ang Unang kaso - Sa magkakahiwalay na lugar, kahusayan ng mga mag-aaral sa global na konteksto. ang iisang bagay o konsepto ay nagkakaroon PAGBABAGO AT HAMON ng magkaibang katawagan. ○ Pagpapalaganap ng Kultura: Globalisasyon Halimbawa: Ang “ibon” sa Filipino ay ay nagpapalawak ng exposure sa kulturang “langgam” naman sa Sinugbuanong Binisaya. Pilipino, gamit ang media at social networks, Ikalawang kaso - Nagkakaroon ng na tumutulong sa pag-preserve ng kultura. magkaibang kahulugan sa magkahiwalay na ○ Edukasyon: May mga pagsisikap na itaguyod lugar na may magkaibang kultura ang isang ang wikang Filipino sa mga paaralan, ngunit salita. may hamon sa pagtuturo ng mga subject sa Halimbawa: Ang “baka” sa Nihongo o Ingles, na nagdudulot ng debate sa wika. Hapon ay “bobo”. Ang “baka” sa Filipino ay ○ Negosyo at Ekonomiya: Ang kakayahang nangangahulugang isang hayop. gumamit ng Filipino ay mahalaga sa lokal na Ikatlong kaso - Magkasingkahulugan na mga negosyo, ngunit ang Ingles ay tinitingnan salita subalit may iba’t-ibang katawagan bilang asset sa pandaigdigang kalakalan. dahil sa pagkakaiba ng kultura. ○ Pagsasalin at Multilingualism: Ang Halimbawa: Tagilid =Tabinge kakayahang magsalin at maging bilingual o II. Morpolohikal na barayti ng wika - Ang multilingual ay mahalaga sa mga Pilipino para pagkakaiba o barayti ay nasa istruktura ng sa kanilang mga karera sa global na konteksto. salita, at maaaring hindi mismo sa taglay na WIKANG FILIPINO SA LIPUNANG FILIPINO kahulugan. Ayon kay Lumbera (2000), Halimbawa: “Napatak ang mga dahon.” "Ang usapin ng wikang pambansa ay usaping ○ Sa unang pahayag, ang salitang kinasasangkutan ng buhay ng milyon-milyong Pilipino “napatak” ay ginamit para sa dahon. na hindi nakapagsasatinig ng kanilang mga adhikain Sa Tagalog-Batangas at sa iba pang at pananaw sa kadahilanang ang nasa pamahalaan, lalawigang Tagalog, maaaring gamitin paaralan at iba-ibang institusyong panlipunan ay sa ang salitang “napatak” para sa mga Ingles nagpapanukala at nagpapaliwanag.” bagay na nahuhulog o nalalaglag mula ★ Sa katunayan, ayon sa pambansang senso, sa itaas. noon pang 2000, tinatayang may 85.53% o 65 Halimbawa: “Tayo nang mamulot ng mga milyong Pilipino na mula sa 76 milyon ng napatak na mangga.” kabuuang populasyon ng Pilipinas ang may Samantala, sa Maynila, mas ginagamit ang kakayanang gumamit ng wikang Filipino. “napatak” para sa tubig, gaya ng ulan at luha. Telebisyon: Paggamit ng Filipino sa balita, teleserye, III. Ponolohikal na barayti ng wika - Sa paglikha reality shows, at variety shows sa telebisyon. ng kanya-kanyang wika, hindi maiiwasang Radyo: Filipino ang ginagamit sa mga himpilan ng AM malikha rin ang magkakaibang tunog at at FM na radyo. bigkas sa mga salita. Nagkakaroon ng Pelikula: Pagsasalin ng mga pelikula at serye mula sa kanya-kanyang dialectal accent ang bawat ibang bansa na ipinapalabas sa Filipino. lugar. Pahayagan: Ingles ang gamit sa mga broadsheet, habang Filipino naman sa mga tabloid. May mga INTERNASYONALISASYON AT pagtatangka na gamitin ang Filipino sa broadsheet GLOBALISASYON (Kabayan at Numero Uno)ngunit hindi nagtagumpay. Sirkulasyon ng Tabloid: Mas mataas ang sirkulasyon bagong katawagan batay sa mga hero at item, na ng mga tabloid na nasa Filipino, lalo na sa mga umaangkop sa karanasang Pilipino. mambabasa mula sa income bracket C, D, at E. Social Media at Pick-up Lines: Ang social media ay Romeo Dizon (2003): Tinalakay sa artikulong "Wika at naging lunsaran ng mga popular na pick-up lines at Pamamahayag" ang kompetisyon sa pagitan ng hugot lines na kadalasang nasa Filipino o Taglish. broadsheet at tabloid sa larangan ng pamamahayag. Pagkilala sa Wika: Dahil sa epekto ng text, Internet, at Usaping Pangkapangyarihan: Sinuri ang tunggalian social media, ang mga salitang mula dito ay naging ng wika sa broadsheet at tabloid batay sa target na bahagi ng "Sawikaan: Salita ng Taon" ng Filipinas mambabasa at uri ng nilalaman. Institute of Translation (FIT), na nagpapakita ng Subkultura sa Tabloid: Natuklasan ang pagbuo ng pagbabago sa wikang Filipino. subkultura sa tabloid, kabilang ang makulay na wika at Hamong Hinaharap ng Filipino: Bagamat malawak sensasyonal na pamamahayag. ang paggamit ng Filipino sa kultura at lipunan, patuloy Dr. Reuel Molina Aguila (2005): Pinagtuunan ng itong nahaharap sa hamon sa mga high functions tulad pansin ang "kapangahasan sa pamamahayag," ng edukasyon, batas, at komersyo. partikular sa wika ng tabloid. Pagtangkilik sa Wikang Filipino: Noong Dekada 70, Sensasyonal na Balita: Pagsusuri sa paggamit ng naging sandigan ang wikang Filipino sa “Pilipinisasyon double meaning at "tunay na katotohanan" na sa Agham Panlipunan.” nakasentro sa krimen at sex. Mga Tagapagtaguyod ng Filipino sa Disiplina: Pamamaraan ng Wika: Pagsasama ng Filipino, Ingles, Virgilio G. Enriquez (Sikolohiyang Pilipino) at Kastila para maging magaan at madaling Zeus A. Salazar (Pantayong Pananaw sa maunawaan ng masa. Kasaysayan) Uri ng Wika: Prospero Covar (Pilipinolohiya) ○ Pormal at sumusunod sa pamantayan ng wika. Mahahalagang Konsepto: Pagtalakay sa mga ○ Malalim na Tagalog, swardspeak, balbal, at konsepto tulad ng "kapwa" (Sikolohiyang Pilipino), salitang kanto. "kapatiran" (Pilipinolohiya), at "bayan" (Pantayong ○ Tuwirang panghihiram sa Ingles at mga bulgar Pananaw). na salita, karaniwan ay may kinalaman sa sex. Iba pang Disiplina: Makabagong Teknolohiya at Paggamit ng Filipino: Fr. Roque Ferriols (Pilosopiya) Nagbigay daan ang text/cell phone, Internet, at social Hukom Cesar Peralejo (Kodigo Sibil at Penal) media sa malawakang paggamit ng Filipino, lalo na sa Dr. Tereso Tullao (Ekonomiks) text messaging. Dr. Bienvenido Miranda (Kemika) "Text Capital of the World": Ang Pilipinas ay Dr. Jose Reyes Sytangco (Medisina) tinagurian bilang "Text Capital of the World" dahil sa UP Sentro ng Wikang Filipino: Aktibong nagsusulong mataas na volume ng SMS exchanges. ng paggamit at paglilinang ng Filipino sa iba’t ibang Subkultura ng Wika: Ang teknolohiya ay naglunsad ng disiplina tulad ng agham politika, biyolohiya, subkulturang may sariling wika, tulad ng "Jejemon," na matematika, at teknolohiya. nagmula sa kabataang gumagamit ng mga malikhaing SWF at Paglathala ng Glosari: Ang SWF ay pagbabago sa wika. nakapagpalathala ng mga glosari sa iba't ibang Jejemon: Isang idyolek na gamit ang pagbabago ng larangan tulad ng edukasyon, pagpaplanong urban, mga letra, tulad ng pagpapalit ng "h" sa "j" at rehiyonal, at paggawa ng damit. pagsasama ng "mon" mula sa "Pokemon," na Glosari sa Edukasyon: tumutukoy sa "monster." Abstraktong pag-iisip: Pag-iisip gamit ang Idyolek - Isang barayti ng wika na kaugnay sa konsepto at prinsipyo. personal na kakayahan ng isang indibidwal o pangkat Daluyan ng komunikasyon: Landas ng ng tao. komunikasyon gamit ang iba't ibang Estilo ng Jejemon: Gumagamit ng mga karagdagang sensorimotor. karakter bukod sa mga titik ng alpabeto at binabago Dimensiyong olfaktori: Pagbibigay kahulugan ang mga salita upang magkasya sa limitadong sa amoy ng kausap. espasyo ng 160 karakter sa text messages. Estratehiya sa pagtuturo: Malawak na Pagkalat sa Social Media: Ang estilo ng Jejemon ay pamamaraan ng pagtuturo. umabot din sa mga social networking sites, kung saan Glosari sa Pagpaplanong Urban at Rehiyonal: patuloy na ginagamit sa pagpapadala ng mensahe. Abattoir: Lugar ng katayan ng hayop na Halimbawa ng Jejemon: Pagtangkilik sa mga pinapatakbo ng lokal na pamahalaan. malikhaing pagbabago sa wika na nagpapakita ng Gubat: Likas na lupa na puno ng mga puno at kakaibang estilo ng pagsulat. hayop. Dinamismo ng Wika sa Online Games: Sa paglago ng Isahang byahe: Biyahe gamit ang isang mga online games tulad ng DOTA, nagkaroon ng sasakyan lamang. komunidad ng mga manlalaro na gumamit ng mga Bahura: Umbok ng bato, buhangin, o tangrib sa baybayin. Glosari sa Paggawa ng Damit: tulad ng "presidentiable," "carnap," Absorbensi: Kakayahan ng hibla na sumipsip "balikbayan," at "halo-halo." ng halumigmig. Edging: Pamamaraan ng pagtahi sa gilid ng Pagsasalin ng mga Akdang Pampanitikan: tela upang hindi magtastas. Dr. Igor Podberedsky nagsalin ng mga nobela Estambre: Mahabang himaymay ng sinulid. nina Rizal, Joaquin, Sionil Jose, at Gonzales sa Gusot/Lukot/Tupi: Nabubuo kapag Ruso. pinaplantsa ang tela. Murtami ng Santiago B. Villafania naisalin sa Paglago ng Wikang Filipino: Makikita ang Hindi bilang Premanjali. pag-usbong ng wika sa mga terminolohiyang Bienvenido Lumbera nagsalin ng mga partikular sa mga larangan, na may impluwensiya ng klasikong dula sa Filipino. mga banyagang wika tulad ng Espanyol, Pranses, at Komisyon sa Wikang Filipino (KWF): Ingles, pati na rin ang paggamit ng mga salitang hiram Nagpatupad ng Programang Palitang Salin, na isinasa-Filipino. nagkampanya sa embahada upang maisalin Ayon kay Nelmida-Flores (2016), may pagkakaiba sa Filipino ang mga banyagang akda. subalit magkapanabay ang global education at Matagumpay na pagsasalin: Gitanjali ni internationalization of higher education sa konteksto Rabindranath Tagore, The Necklace ni Guy De ng edukasyon. Maupassant, at iba pa. Pagkakaiba ng Global Education at Internationalization: GAMIT NG WIKA Global education ay nakatuon sa ekonomiya, marketing ng internasyonal na programa, at Ang wika ay may iba't ibang gamit na tumutugon sa komersiyalisasyon. mga layunin ng nagsasalita. Ayon kay Roman Internationalization of higher education ay Jakobson (1960), tatlong pangunahing gamit ng wika nakasentro sa akwisisyon ng kaalaman, ang may malaking papel sa ating komunikasyon: kurikulum, at estado ng mga kolehiyo at unibersidad sa internasyonal na konteksto. 1. Conative: Kriteria ng Internasyonal na Akademikong ○ Ginagamit ang wika para Institusyon: mag-impluwensiya o manghikayat ng Maraming banyagang mag-aaral, bisitang ibang tao. Ito ay tumutukoy sa mga propesor, at programang internasyonal. pakiusap, pag-uutos, o mga pahayag Pag-uugnayan sa mga Akademikong Institusyon: na may layuning magpatupad ng Pagtutok sa student-faculty mobility, aksiyon. Halimbawa, kapag may pagpapalawak ng kaalaman, at pagpapabuti hinihingi kang tulong o kapag ng akademikong pamantayan. nagpapayo ka. Pagtanggap ng iba’t ibang pananaw at 2. Informative: pagsusulong ng green politics. ○ Ginagamit ang wika upang maghatid Dibersidad sa Wika at Kultura: ng impormasyon, magbigay ng mga Ang multilingguwalismo at multikulturalismo datos, at magbahagi ng kaalaman. Ito ay nakatutulong sa pagpapayaman ng ang uri ng wika kapag naglalahad kaalaman ng bawat isa. tayo ng mga bagay na nais nating Pagkilala sa Wikang Filipino sa Ibang Bansa: iparating o ipaalam sa iba. Dumarami ang mga banyagang institusyon na 3. Labeling: nag-aalok ng mga asignatura at programa sa ○ Ang wika ay ginagamit upang wikang Filipino. magbigay ng pangalan o bansag sa Wikang Filipino sa Ibang Bansa: mga tao, bagay, o kaganapan. INALCO sa France nagtuturo ng Ilokano, Karaniwan, binibigyan natin ng label Bisaya, at Mangyan kasama ang Filipino. ang isang tao batay sa kanilang Osaka University may programa sa Philippine hitsura, ugali, o gawi. Mahalaga ang Studies. pagsusuri sa mga bagay o tao upang University of Hawai'i at Manoa may matukoy ang angkop na pangalan o Departamento ng Filipino at Ilocano, at label. Institute of Philippine Studies. Mga Publikasyon at Pagpapalaganap: Gayunpaman, mahalagang gamitin ang wika sa Tagalog-Russian Dictionary (1959) at tamang paraan. Narito ang ilang gabay sa tamang Russian-Tagalog Dictionary (1965) sa Russia. paggamit ng wika: 40 salita mula sa Philippine English na Conative: Gamitin ito ng magalang, lalo na sa idinagdag sa Oxford English Dictionary (OED), pag-uutos o pagpapahayag ng pakiusap.  Informative: Siguraduhing tama at totoo ang Personal: Pagpapahayag ng personalidad at impormasyong ibinabahagi. saloobin ng tao (e.g., pagsusulat ng sanaysay, Labeling: Iwasan ang pagbibigay ng blog). negatibong bansag na maaaring makasakit sa Imahinatibo: Paglikha at pagtuklas (e.g., ibang tao. panitikan tulad ng mitolohiya, Phatic: kuwentong-bayan). ○ Ginagamit sa pagbubukas ng usapan, Heuristiko: Pag-iimbestiga, tanong, at pagbati, at pagpapaalam. eksperimento upang matuto. Representibo: Pagpapaliwanag ng datos at ○ Karaniwan ay maikli at magaan, impormasyon. tinatawag na "social talk" o "small talk." Mga Dimensyon ng Wika: ○ Layunin: Panatilihin ang magandang relasyon at mag-umpisa ng usapan. Anapora: Panghalip na tumutukoy sa naunang ○ Halimbawa: "Uy, ang aga mo ngayon nabanggit na paksa. ah!" "Anong ulam mo?" Katapora: Panghalip na tumutukoy sa isang Emotive: paksa bago ito binanggit. ○ Nagpapahayag ng emosyon, Pangatnig at Panandang Salita: Ginagamit damdamin, o tono. upang magkaugnay ang mga ideya at mas ○ Ginagamit sa pang-araw-araw na maging maayos ang daloy ng komunikasyon. usapan, pagsusulat (tula, kwento), at pagsasalita sa publiko. Sanaysay: May mga bahagi tulad ng panimula, ○ Halimbawa: Nagpapakita ng personal katawan, at wakas, at sumusunod sa tamang na pakiramdam o reaksyon sa isang gramatika at malikhaing pananaw. bagay. Kritikal at Lohikal na Pag-iisip: Mahalaga sa Expressive: pagsusuri at pagbuo ng mga alternatibo sa suliranin. ○ Ginagamit upang magpahayag ng saloobin, ideya, at opinyon. Wika Bilang Repleksyon ng Panlipunang ○ Halimbawa: Pagbabahagi ng opinyon Pangangailangan at Konteksto (Malinowski, 1923): o karanasan. Ayon kay Malinowski, ang wika ay isang Ang Phatic ay para sa ugnayan, Emotive para sa repleksyon ng panlipunang pangangailangan damdamin, at Expressive para sa opinyon, lahat ng ito at konteksto. Ang tungkulin at gamit ng wika ay mahalaga sa pagtataguyod ng koneksyon at ay nabubuo batay sa papel nito sa isang komunikasyon sa lipunan. partikular na kultura. Halimbawa, sa Filipino, ang paggamit ng salitang "paki-" (pakiusap) ay nagpapakita ng respeto at GAMIT NG WIKA kagandahang-asal, katulad ng paghihiwalay ng "tu" (pormal na ikaw) at "usted" (magalang Lipunan: Isang malaking pangkat ng tao na may na ikaw) sa wikang Espanyol. karaniwang pag-uugali, ideya, saloobin, at namumuhay sa isang teritoryo. Wika sa Sitwasyonal na Konteksto (Firth, 1957): Wika: Instrumento ng komunikasyon sa lipunan, Binibigyang-diin ni Firth ang kahalagahan ng ginagamit upang makipag-ugnayan. sitwasyonal na konteksto sa pag-unawa ng wika. Ang kahulugan ng mga salita ay Gamit ng Wika: nakabatay sa partikular na konteksto kung saan ito ginagamit, pati na rin sa mga berbal Instrumental: Para sa pagpapahayag ng at di-berbal na elemento. Inilahad niya ang damdamin, paghihikayat, pag-uutos, at proseso ng pagsusuri sa paggamit ng wika: pagtuturo. ○ Pagsusuri sa mga kalahok, kabilang na Regulatoryo: Nagbibigay ng direksyon, ang kanilang mga berbal at di-berbal nagpapatupad ng batas, at nagpapanatili ng na pahayag. kaayusan (e.g., batas, kasulatan). ○ Pagtukoy sa mga makabuluhang Interaksiyonal: Pakikipag-komunikasyon at bagay at di-berbal na pangyayari sa pagpapalitan ng impormasyon (e.g., e-mail, isang tiyak na konteksto. group chat). ○ Pag-obserba sa epekto o resulta ng mga pahayag.  Ang mga makabuluhang berbal na elemento ay ang mga salitang ginagamit, at ang kahulugan ng mga ito ay maaaring magbago depende sa konteksto. Ang makabuluhang di-berbal naman ay tumutukoy sa mga kilos o galaw na hindi gumagamit ng salita, tulad ng pagpapakita ng pagkainis sa pamamagitan ng mga galaw na maaaring magpahiwatig ng kabastusan o kawalan ng galang. Prinsipyo ng Dulog-sa-Gamit (Functional Approach) Ayon kay Halliday (1973): Ayon kay Halliday, ang wika ay may mga gamit na tumutugon sa pangangailangan ng tao at ng lipunang kinabibilangan nito. Hindi maaaring lubos na maunawaan ang wika kung tanging mga lingguwistikong estruktura lamang ang titingnan, nang hindi isinasaalang-alang ang mga di-lingguwistikong pangyayari na nagdudulot sa paggamit nito. Itinuturing ni Halliday ang functional approach bilang isang pagtingin sa wika, kung saan ang gamit ng wika ay nag-iiba-iba depende sa sitwasyon at pangangailangan ng gumagamit nito. Halimbawa, ang mga bata ay dumadaan sa mga yugto ng kakayahan sa paggamit ng wika: mula sa pagpapahayag ng pangangailangan, hanggang sa paggamit ng wika upang mag-utos at magtanong. Ayon kay Halliday, mahalaga ang papel ng wika sa pagbubuo ng panlipunang realidad, at kinakailangan ang pagsusuri sa konteksto ng komunikasyon upang maunawaan ang kahulugan ng wika bilang isang sistema.