Konsepong Pangwika

Study Notes

Wika: Ito ay isang behikulo sa pakikipag-usap at komunikasyon; isang instrumento sa pag-unawa sa sarili, karanasan, mundo, obhetibo at panlipunang realidad, politika, ekonomiya at kultura.
Pinagmulan: Galing sa salitang Latin na lingua (dila at wika) at Pranses na langue (diwa at wika).
Kahulugan (Gleason 1961): Isang masistemang balangkas ng mga sinasalitang tunog na pinili at isinaayos na arbitraryo gamit sa komunikasyon ng isang kultura.
Kahulugan (Sapiro, Ruzol 2014): Likas na paraan ng pagpapahayag ng kaisipan, damdamin, at hangarin.
Kahulugan (Hemphill, Ruzol 2014): Masistemang kabuuan ng mga sagisag na sinasalita o binibigkas (pinagkaisahan o kaugalian ng isang pangkat o grupo) na nagbubuklod, nagkakaunawaan, at nagkakaisa ang mga tao.
Kahalagahan: Mahalaga ito sa komunikasyon, pagpapanatili, pagpapayabong at pagpapalaganap ng kultura. Ito ang nagsisilbing tagapag-ingat at tagapagpalaganap ng karunungan at kaalaman.
Lingua Franca: Wikang ginagamit sa pagpapalitan ng ideya ng mga taong nagkakaiba ng wika. Halimbawa: Filipino sa Pilipinas at Ingles sa mundo.

Masistemang Balangkas: Ang wika ay may sistema ng mga tunog at tuntunin.
Arbitraryo: Walang natural na koneksyon sa pagitan ng tunog at kahulugan ng salita .
Kultura: Ginagamit ito ng grupo ng mga tao na biniyayaan ng isang kultura .

Diyalekto: Iba't ibang varayti ng isang wika, kung saan ang isa'y hindi pa hiwalay na wika.
Bernakular: Katutubong wika ng isang pook, kung saan ito'y hiwalay na wika sa opisyal na wika.
Bilingguwalismo: Kapayapaan sa dalawang wika.
Multilingguwalismo: Kapayapaan sa maraming wika.
Unang Wika: Wikang sinasalita simula pagkabata ng isang tao.
Pangalawang Wika: Wikang natutunan pagkatapos ng unang wika.

Unang Wika bilang Panturo (MTB-MLE): Ang mga batang Pilipino ay matututo ng wika ng kanilang tirahan upang mas madali ang pag-aaral.
Wikang Pambansa (Filipino): Ang Filipino ay pambansang wika ng Pilipinas. Binuo ito batay sa mga umiiral na wika sa Pilipinas.
Wikang Opisyal (Filipino at Ingles): Filipino at Ingles ay ang kasalukuyan na mga wikang opisyal ng Pilipinas. Sa edukasyon, pakikipag-ugnayan, at pakikipagkomunikasyon.
Register bilang Varayti ng Wika: May iba't ibang register/form ang isang wika para sa iba't ibang sitwasyon. Kabilang sa mga ito ang paggamit sa klase, pormal na sulatin, etc.
Barayti ng Wika: Iba't ibang anyo ng wika na ginagamit para sa iba't ibang okasyon. Ito'y nabuo dahil sa heograpiya, kultura, at panahon. Kaugnay sa uri ng relasyon sa komunikasyon (e.g., kapwa, kapatiran, bayan).
Idyolek: Wikang ginagamit ng isang partikular na tao.
Globalisasyon at Wika: Ang Ingles ay ginagamit sa internasyonal na komunikasyon at pag-aaral. Ang Wikang Filipino ay nagiging popular para sa komersiyo, edukasyon, at mas malawak na relasyon.