Mga Uri ng Teksto - Aralin 1: Tekstong Impormatibo PDF

Mga Uri ng Teksto Aralin 1: Tekstong Nakalarawang interpretasyon (larawan, Impormatibo dayagram, guhit, tsart,...

Mga Uri ng Teksto Aralin 1: Tekstong Nakalarawang interpretasyon (larawan, Impormatibo dayagram, guhit, tsart, Estilo sa timeline) pagsulat Tekstong Impormatibo Mahahalagang salita (nakadiin, nakalihis, - IMPORMASYON (singular) nakasalungguhit, - Maaaring humaba kapag matingkad) inilalarawan Talasanggunian - Naglalahad ng mga bagong kaalaman (ngayon lang nalaman), pangyayari, paniniwala, at impormasyon na sistematikong Uri ng Tekstong Impormatibo nakaayos. - Ex. sunog, budots: sayaw sa 1. Paglalahad ng totoong pangyayari Mindanao 2. Pag-uulat pang-impormasyon - Nagbibigay-liwanag sa 3. Pagpapaliwanag katanungan at sa isip ng Ayon sa estruktura mambabasa 1. Sanhi at bunga - Sinasagot ang mga tanong na ano, 2. Paghahambing sino, saan, kailan, ilan, bakit, 3. Pagbibigay ng depinisyon paano. 4. Paglilista ng klasipikasyon Halimbawa 1. Peryodiko - bulletin board, school - Naglalahad ng konseptong announcements nakabatay sa tunay na 2. Balita - ex. pagbaba ng petrolyo pangyayari 3. Kasaysayan - Nangyari sa stages na ito: 4. Adbertismo 1. Pagsilang 2. Paglaki (ng katawan, Elemento ng Tekstong komunidad, kaalaman Impormatibo 3. Pagtanda 4. Pagkamatay Layunin ng Magpalawak, - Mataas ang kapakinabangan sa may-akda magpalalim, mambabasa magpaunawa - MAS MAGANDANG Pangunahing Organizational markers ISTRUKTURA: lumalalim pero ideya lumalawak ang teksto Pantulong na mga kaisipan - Pagbabasa: napaunlad ang kasanayang pangwika Juliana Noveno | Jayda Ritarita  Nararamdaman Bugso ng Aralin 2: Tekstong damdamin/personal na saloobin ng Deskriptibo naglalarawan Obserbasyon Batay sa obserbasyon ng mga nangyayari Tekstong Deskriptibo - LARAWAN - Maihahalintulad sa isang larawang ipininta o iginuhit Uri ng Paglalarawan - Ginagamitan ng mga pang-uri at Karaniwang Nagbibigay ng pang-abay Paglalarawan impormasyon ayon sa - Maiintindihan na agad ng pangkalahatang mambabasa ang teksto kahit sa pagtingin o pangmalas isipan lamang Masining na Pili ang mga salitang - Kulay o balat ang unang Paglalarawan ginagamit sa pinanglalarawan paglalarawan, kabilang - Pang-abay: Talaga, tunay, at na ang ginagamit na totoo mga pang-uri, - Panaginip: makakalarawan kahit pang-abay, tayutay, at hindi nakakakita/nakaririnig (isip) idyom Subhetibong Nakabatay sa kanyang Layunin ng Tekstong Deskriptibo Paglalarawan mayamang - Makapagpamalas sa isip ng imahinasyon at hindi nakabatay sa tagapakinig o mambabasa ang katotohanan; puso’t isang malinaw at buong larawan isip, kagandahan Kahalagahan Obhetibong May pinagbatayang Paglalarawan katotohanan; isip 1. Mas malawak na maintindihan ang imahe na nais iparating 2. Mas malawak na mapagana ang Sangkap na Mahalaga sa imahinasyon Paglalarawan 3. Mas madaling maiintindihan kung 1. Wika malinaw ang pagkakalarawan ng - Makabuo ng isang malinaw manunulat at mabisang paglalarawan - Ginagamit ang pang-uri at Paraan ng Paglalarawan pang-abay Pandama Nakita, naamoy, nalasahan, 2. Maayos na detalye nahawakan/nadarama, - Dapat may masistemang at narinig pananaw sa paglalahad ng mga bagay Juliana Noveno | Jayda Ritarita  - Makakatulong sa paglalarawan ng isang tao, bagay, pook, hayop, at pangyayari 3. Pananaw ng Paglalarawan - Maaaring iba-iba ang paglalarawan - Ayon sa karanasan at saloobin ng taong naglalarawan - 4. Isang Kabuoan o Impresyon - Mahalaga ang makahikayat ng mambabasa o tagapakinig - Sama-sama ang bisa ng wika, maayos na paglalahad ng detalye, at pananaw ng naglalarawan Juliana Noveno | Jayda Ritarita  Aralin 3: Tekstong Glittering Nakasisilaw na pahayag Generalities ukol sa produkto o Persuweysib serbisyo Hal.: Kopiko - Our Tekstong Persuweysib Creamiest, Ngayon Creamier - HIKAYAT - Umaapela Transfer Paggamit ng sikat na - Pumupukaw sa damdamin personalidad upang - Kumukuha ng simpatya mailipat sa serbisyo o produkto ang kasikatan - Humihikayat sa ideyang inilalahad Hal.: Davies Paint - Layunin Bossing Vic Sotto at Coco - Mangumbinsi ng mambabasa sa Martin pamamagitan ng pagkuha ng Testimonial Direktang pag-eendorso damdamin o simpatya ng isang artista sa produkto, serbisyo, o/at Katangian tao - Personal na opinyon at paniniwala Hal.: BBM-Sara Campaign ng may akda - Toni Gonzaga - Ginagamit sa mga iskrip ng patalastas, propaganda, at Plain Folks Ang mga tanyag ay pagrerekrut (networking) nagiging ordinaryo upang makapanghikayat Elemento ng Panghihikayat Hal.: Mar Roxas Ethos Karakter, imahe, at reputasyon Card Ipinapakita lamang ang Logos Lohikal na kaalaman, paggamit Stacking magaganda at hindi ang ng estratehiya, at retorikal na masamang dulot nito katwiran Hal.: Pancit Canton Pathos Damdamin ng mambabasa, sariling desisyon, at emosyon Bandwagon Panghihimok sa lahat ang motibasyon dahil ang nakararami’y kasali na o may pagtaas ng bilang ng mga Propaganda Devices naniniwala Name-calling Pagbibigay ng hindi Hal.; JCO vs. Dunkin’ magandang puna o taguri sa kabilang panig Hal.: Dra. Vicky Belo at Tito Boy Abunda Juliana Noveno | Jayda Ritarita  2 Tauhan ng Naratibo Aralin 4: Tekstong Naratibo Mga Maayos na komplikasyon/p pagkakasunod-sunod angyayari ng mga pangyayari ng Tekstong Naratibo kuwento hanggang sa huli (Chain of events) - KUWENTO - nagsasalaysay; Katapusan Huling bahagi ng - katotohanan/impormasyon; naratibo - naganap, nagaganap, magaganap; at Ang tauhan ay maaaring nagbago o - Kronolohikal may nakuhang aral mula sa pangyayari Karaniwang… (Resolution) - Aktibidad ng kompanya/organisasyon 3 Katangian ng Mabisang - Testimonya ng saksi sa Narasyon krimen/pangyayari 1. May iba’t ibang pananaw o point of - tala/rekord ng obserbasyon ng view doktor/nars 2. May paraan ng pagpapahayag ng - Mungkahi sa report card ng guro mga diyalogo, saloobin, damdamin - ulat/balita 3. May mga elemento - Kathang-isip lamang Elemento ng Tekstong Naratibo 5 Katangian ng Mabisang Narasyon Tauhan Mga karakter, “sino” 1. May mabuting pamagat Tagpuan Lugar o pook kung saan 2. Orihinal naganap ang kuwento, “saan” 3. Kapana-panabik Banghay Pagkakasunod-sunod ng mga 4. Makahulugan pangyayari 5. Maikli Paksa Theme/tema Pamagat ng Narasyon kabuuang ideya, kaisipan o - Maiki nilalaman ng teksto. Dito - Kawili-wili umiikot ang kwento. - Nagtatago ng lihim/hindi nagbubunyag ng wakas - orihinal & hindi palasak/karaniwan - Hindi katawa-tawa - Kaugnay ng paksang diwa ng komposisyon Juliana Noveno | Jayda Ritarita  Aralin 5: Tekstong pangangatwiran, kahit ipinapahayag ang opinion ng Argumentatibo manunulat - HALIMBAWA: tesis, posisyong papel na pananaliksi, editoryal, Tekstong Argumentatibo petisyon - NAGPAPATUNAY - may layuning manghikayat sa Tesis o disertasyon: dokumentong pamamagitan ng pangangatwiran ipinasa bilang suporta sa kandidatura batay sa katotohanan o lohika. para sa isang akademikong antas o - Maaaring tungkol sa pagtatanggol propesiyonal na kwalipikasyon na ng manunulat sa kaniyang paksa o nagpapakita ng nasaliksik at panig natuklasan ng manunulat. - Maaari rin tungkol sa pagbibigay ng kasalungat o ibang panig laban sa nauna, gamit ang: Elemento ng Tekstong - ebidensya mula sa sariling Argumentatibo karanasan Proposisyon - kaugnay na mga pag-aaral, - ebidensyang kasaysayan Melania L. Abad (2004) sa “ - resulta ng empirikal na Linangan: Wika at Panitikan: ito ang pananaliksik. pahayag na inilalahad upang pagtalunan o pag-usapan. Empirikal na pananaliksik: isang bagay na pinagkakasunduan pangongolekta ng datos sa bago ilahad ang katuwiran ng pamamagitan ng pakikipanayam, dalawang panig. sarbey at eksperimentasyon. Magiging mahirap ang pangangatwiran kung hindi muna ito - Ang pagsulat nito ay itatakda sapagkat hindi magkakaisa sa nangangailangan ng masusing mga batayan ng isyu ang dalawang panig. imbestigasyon, kabilang na ang pangongolekta at ebalwasyon ng Halimbawa ng Proposisyon: ebidensya - Mula rito, panindigan ang isang 1. Dapat na ipasa ang Divorce Bill posisyon na maikli ngunit malaman upang mabawasan ang karahasan laban sa kababaihan. - Sa detalyadong pag-aaral sa - tungkol sa pagiging epektibo ng paksa/isyu, mas nauunawaan ang pagpapatupad ng isang polisiya iba’t ibang pananaw o punto de bista at nakapipili ng posisyong 2. Nakasasama sa pamilya ang may matibay na ebidensya pag-alis ng isang miyembro nito upang - Kailangan ng malinaw na tesis at magtrabaho sa ibang bansa ginagabayan ng lohikal na - tungkol sa paniniwala sa isang Juliana Noveno | Jayda Ritarita  bagay at epekto nito sa tinutukoy - Impormasyon, estadistika, na penmena makabuluhang sipi mula sa 3. Mas epektibo sa pagkatuto ng mga prominenteng indibidwal mag-aaral ang multilingual education - anekdota kaysa sa bilingual education. - Paghahambing kung ano ang 3. Malinaw at lohikal na transisyon sa mas mabuti/hindi pagitan ng mga bahagi ng teksto Argumento Transisyon: - magpapatatag ng pundasyon paglalatag ng dahilan at ebidensiya ng teksto upang maging makatwiran ang isang - nakakatulong ibuod ang ideya panig. sa nakaraang bahagi ng teksto at magbigay-introduksyon sa Kinakailangan ang malalim na susunod na bahagi pananaliksik at talas ng pagsusuri sa proposisyon Kung walang lohikal na pagkakaayos ng kaisipan, hindi makasusunod ang mambabasa at hindi magiging Katangian & Nilalaman ng epektibo ang teksto sa layunin nito. Mahusay na Tekstong 4. Matibay na ebidensya para sa Argumentatibo argumento 1. Mahalaga & Napapanahong Paksa nangangailangan ng detalyado, Upang makapili ng angkop na paksa, tumpak at napapanahong pag-isipan ang napapanahon at impormasyon mula sa pananaliksik na mahahalagang isyu suporta sa kabuuang tesis. 5. Maayos na pagkakasunod-sunod Makatutulong din kung may interes ka ng talatang naglalaman ng mga sa paksa ngunit hindi ito sapat. ebidensya ng argumento Pag-isipan kung ano ang makatwirang Ang bawat talata ay tumalakay sa posisyon na masusuportahan ng iisang pangkalahatang ideya lamang. argumentasyon at ebidensya. - nagbibigay-linaw/direksyon sa teksto 2. Maikli ngunit malaman at malinaw na pagtukoy sa tesis sa unang talata Tiyaking maikli ngunit malaman ang ng teksto talata para madaling maunawaan 1st talata: ipinaliliwanag ang konteksto ng paksa sa pamamagitan ng Isaalang-alang ang lohikal na pagtalakay nito sa pangkalahatan. koneksyon ng mga talata sa tesis at - Tinatalakay dito ang maipaliwanag kung paano nito kahalagahan ng paksa at bakit sinusuportahan ang tesis kailangang makialam sa isyu - Maaaaring gumamit ng Banggitin at ipaliwanag ang iba’tibang introduksyong makakakuha ng opinyon, pati ang kaukulang argumenta atensyon gaya ng: para rito, lalo na ang taliwas sa Juliana Noveno | Jayda Ritarita sarilining panindigan Lahat ng uri ng teksto ay naglalahad Juliana Noveno | Jayda Ritarita