Nauka to Sztuka - Metody Efektywnej Nauki PDF

 Spis treści SŁOWEM WSTĘPU 1 I. ZANIM ZACZNIESZ SIĘ UCZYĆ Jak stawiać sobie cele? 2 Planowanie i zarządzanie swoim czasem 4 II. DLACZEGO NIE WSZYSTKIM SPRAWDZA SIĘ TO SAMO? Budowa mózgu 9 Sty...

 Spis treści SŁOWEM WSTĘPU 1 I. ZANIM ZACZNIESZ SIĘ UCZYĆ Jak stawiać sobie cele? 2 Planowanie i zarządzanie swoim czasem 4 II. DLACZEGO NIE WSZYSTKIM SPRAWDZA SIĘ TO SAMO? Budowa mózgu 9 Style nauki 14 III. METODY SZYBKIEJ I EFEKTYWNEJ NAUKI Metoda testu zderzeniowego 14 Fiszki wg Sebastiana Leintera 16 Metoda Pomodoro 17 Metoda SWP 18 Metoda zmiany miejsca 19 Metoda pałacu pamięci 20 Metoda Feynmana 21 IV. ISTOTNE, A POMIJANE KWESTIE Jak notować? 22 Metoda Cornella 23 Mapy myśli 24 Jak powtarzać? 25 Jak przygotować się do nauki? 27 Technologia 28 V. OBALAMY MITY - W CO NIE WARTO WIERZYĆ? Czy miejsce nauki musi być uporządkowane? 29 Jak to jest z muzyką przy nauce? 30 VI. OSTATNIE PORADY I PODSUMOWANIE Podsumowanie 31 Podziękowania 32 Słowem wstępu Serdecznie witamy cię w e-booku Nauka to sztuka – a my jesteśmy artyst_ami! zespołu NaukaToSztuka, czyli projektu realizowanego w ramach ogólnopolskiej Olimpiady Zwolnieni z Teorii. Cała nasza szóstka dostrzega problem nieefektywności nauki w polskich szkołach – godziny spędzone nad książkami często kończą się kolejnym niesatysfakcjonującym stopniem ze znienawidzonego przedmiotu, a spod stosu piętrzących zadań domowych nie jesteśmy w stanie dostrzec końca naszej udręki. I wtedy wchodzimy... my, cali_łe na biało! W tym e-booku zebraliśmy_łyśmy informacje na temat efektywnych metod oraz stylów nauki, a ponadto odpowiedzieliśmy_łyśmy na najbardziej nurtujące i kontrowersyjne pytania osób uczniowskich na temat edukacji. Uchylamy rąbka tajemnicy i mamy szczerą nadzieję, że dzięki naszej publikacji, proces zdobywania wiedzy stanie się dla ciebie bezbolesny, jasny i przyjemny. Miłego czytania... i miłej nauki! 1  ROZDZIAŁ I Zanim zaczniesz się uczyć Podręczniki na biurku, zeszyty otwarte, długopisy w dłoń... Nie, stój, zatrzymaj się! Przed przystąpieniem do nauki ważne jest odpowiednie przygotowanie. Przecież nie od razu Rzym zbudowano. :) Jak stawiać sobie cele? Aby nauka była efektywna i przyjemna, musisz spełnić kilka warunków. Jednym z nich jest postawienie sobie celu. Po co? Kiedy uczysz się materiału obfitego w daty, teorię oraz mnóstwo innych rzeczy, możesz czuć się przytłoczon_. Ba! I to jak! Dzieląc materiał na sekcje i wyznaczając sobie mini cele, jesteś w stanie cieszyć się nauką i czerpać z niej satysfakcję. Pamiętaj, każdy krok w stronę sukcesu się liczy! 2  METODA SMART Ta metoda pomoże ci zapamiętać najważniejsze cechy dobrego c e l u. P o c h o d z i o d a n g i e ls k i e g o s ło w a s m a r t – m ą d r _ , inteligent_. S SPECIFIC Cel powinien być konkretny i sprecyzowany, aby łatwiej CO CHCĘ OSIĄGNĄĆ? było go osiągnąć. MEASURABLE M Cel musi być mierzalny. Dzięki temu dokładniej określisz swój SKĄD BĘDĘ WIEDZIEĆ, KIEDY CEL ZOSTANIE progres. OSIĄGNIĘTY? A ACHIEVABLE Najlepszy cel to taki cel, który jest dla ciebie korzystny. JAK MOGĘ OSIĄGNĄĆ CEL? RELEVANT R Bądź realistyczn_ i ustal cel, który będziesz w stanie CZY TO WYDAJE SIĘ osiągnąć. WARTE ZACHODU? T TIME BOUND Określ, w jakim czasie chcesz osiągnąć dany cel. Zmobilizuj KIEDY MOGĘ OSIĄGNĄĆ się i do dzieła! TEN CEL? 3 Planowanie i zarządzanie swoim czasem Złota zasada? Pamiętaj, że planowanie ma służyć tylko tobie. Nie planuj tak, jak twój_twoja ulubion_ influencer_ka czy przyjaciel_ciółka, tylko dlatego, że on_ tak robią. Twoje plany spełniają swoją funkcję, jeżeli tylko pomagają ci zoptymalizować produktywność, osiągnąć cele czy dogonić deadline'y. Nie muszą cieszyć oka i mogą być chaotyczne, jeżeli taka forma ci odpowiada. W planie dnia/tygodnia koniecznie uwzględnij czas na naukę, posiłki oraz odpoczynek! W jaki sposób mogę planować i zarządzać swoim czasem? Sposoby planowania są niezliczone! Przetestuj najbardziej przemawiające do ciebie sposoby – metodą prób i błędów dojdziesz do tego, co sprawdza się u ciebie. Wyróżniliśmy: listę to-do; planowanie blokowe; tradycyjny planer, kalendarz. 4  LISTA TO-DO Polega na spisaniu wszystkich czynności, które musisz zrobić danego dnia i odhaczaniu po ich wykonaniu. Najlepsza dla osób, które mają dużo drobniejszych zadań, lubią mieć wszystko w jednym miejscu oraz kontrolować swój progres. Dlaczego jest super? proste zasady działania i obsługi; po zrobieniu zadania w mózgu wytwarza się dopamina, która motywuje do wykonania kolejnej czynności; pozwala nie zapominać o drobnostkach. Jakie ma wady? nie sprawdza się dobrze przy dużych, czasochłonnych zadaniach; nie pomaga oszacować, ile czasu potrzebujesz na to, co masz do zrobienia – możesz nie zdążyć wykonać wszystkich zadań; jeśli zadań jest za dużo, możesz czuć się przytłoczon_. Pamiętaj! większe zadania rozbij na mniejsze (np. nauka na test z włoskiego zamień na ćwiczenia z gramatyki + powtórka ze słówek + zadania ze słuchania); listę to-do staraj się trzymać przy sobie, by na bieżąco zapisywać kolejne zadania. 5  PLANOWANIE BLOKOWE Inaczej zwane blokowaniem czasu. Polega na przydzielaniu kawałków czasu w ciągu dnia do bloków czasowych, czyli określonych czynności. Najlepsze dla osób, które mają wiele dużych zadań, łatwo się rozpraszają lub lubią konkretny plan działania. Dlaczego jest super? przygotowuje mentalne do wykonania określonego celu; grupuje podobne czynności w jeden blok (np. od 17:00 do 18:00 przepisujesz wszystkie zaległe notatki); nie tracisz czasu na zastanawianie się, co dziś zrobić. Jakie ma wady? jest bardzo sztywny, trudny do zmiany; jeżeli nie wykonasz jednego zadania w określonym bloku czasowym, reszta planu musi ulec dużej zmianie; ułożenie planu zajmuje najwięcej czasu (porównując z innymi metodami z tego e-booka). Pamiętaj! mniejsze zadania (np. przepisywanie notatek) pogrupuj w jeden blok czasowy; zaplanuj czas na odpoczynek, a także poduszkę czasową, na wypadek, gdyby zaplanowane zadania zajęły ci więcej czasu niż przewidział_ś. 6  TRADYCYJNY KALENDARZ Ta mała książeczka jest znana nawet naszym rodzicom i dziadkom. Każdy dzień w roku otrzymał własne miejsce na notatki, gdzie zapisujemy nadchodzące spotkania i terminy. Najlepsza dla osób, które mają wiele spotkań, terminów lub cenią klasyczną formę. January 2023 SUN MON TUE WED THU FRI SAT 1 2 3 4 5 6 7 Zalety: 8 9 10 11 12 13 14 nie zapomnisz o dużych 15 16 17 18 19 20 21 projektach; 22 23 24 25 26 27 28 widząc termin danego zadania, 29 30 31 będziesz mógł_mogła rozplanować swoje działania tak, by je osiągnąć. Wady: wymaga regularnych przeglądów oraz nauki systematycznego planowania w czasie. Pamiętaj! zawsze zerkaj na notatki z nadchodzących dni; zapisuj również drobniejsze zadania; wskazówka: jeżeli twój planer ma wystarczająco miejsca, możesz zapisywać tam także swoje listy to-do. 7  ROZDZIAŁ II Dlaczego nie wszystkim sprawdza się to samo Każdą treść dotyczącą efektywnej nauki należy brać z przymrużeniem oka. Dlaczego? – możesz zapytać. Odpowiedź jest bardzo prosta! Mózg to tak skomplikowany organ, iż zwyczajnie nie ma możliwości, by u każdej spośród ośmiu miliardów osób na Ziemi działał dokładnie tak samo. Różnimy się od siebie i właśnie dlatego nasze metody nauki także powinny się różnić. Mózg jest częścią Centralnego Układu Nerwowego człowieka. Zbudowany jest z komórek nerwowych, które tworzą tkankę nerwową i komórki glejowe. Zewnętrzną część mózgu tworzy istota szara, gdzie zlokalizowane są komórki nerwowe, natomiast część wewnętrzna to istota biała, zawierająca włókna nerwowe – aksony. Mózg składa się z dwóch półkul połączonych spoidłem wielkim oraz sześciu płatów mózgowych. 8 Budowa mózgu Półkule mózgu to najbardziej rozwinięta Dodatkowo występują jeszcze płaty: część mózgowia, zajmują one około limbiczny i wyspowy odpowiadający osiemdziesiąt procent jego masy. kolejno za emocje, jak i smak. Pomimo że na pierwszy rzut oka nie Prawa półkula różnią się budową, to odpowiadają za odmienne funkcje. Nie zmienia to Odpowiada za: jednak faktu, że ściśle ze sobą kreatywne oraz abstrakcyjne współpracują. Dlatego to bardzo myślenie, ważne, aby dostosować stosowane wyobraźnię przestrzenną, metody i techniki do pracy naszego emocjonalność, mózgu, a nie na odwrót! muzykalność, zdolności artystyczne. Mózg składa się z dwóch półkul połączonych spoidłem wielkim oraz sześciu płatów mózgowych. Płat czołowy Płat ciemieniowy mowa, zachowanie orientacja przestrzenna, odczuwanie bólu Płat skroniowy Płat potyliczny słuch i węch wzrok 9 Osoby z dominującą prawą półkulą: są emocjonalne, uzdolnione artystycznie, mają bogatą wyobraźnię, kierują się wiarą lub intuicją, mogą mieć problemy z punktualnością. Wskazówki: podczas nauki angażuj swoją wyobraźnię – wymyślaj historie oraz skojarzenia, wykazuj się kreatywnością (na przykład rysunkami), twórz mapy myśli, używaj różnych kolorów. Lewa półkula Odpowiada za: zdolności językowe, logiczne i racjonalne myślenie, analizowanie, liczenie, rozumienie. Osoby z dominującą lewą półkulą: preferują porządek, działają według planów, lubią wszelkie schematy, zazwyczaj są punktualne, zwracają uwagę na szczegóły. Wskazówki: przed rozpoczęciem nauki zaplanuj, co chcesz zrobić, postaraj się utrzymać porządek w swoim miejscu pracy, używaj kolorów, jednak niech mają one przypisane znaczenia. 10  Style nauki Każd_ z nas ma swój styl nauki, czyli W takim razie najprawdopodobniej sposób uczenia się, który przynosi twoim dominującym stylem nauki jest najlepsze efekty. Naukowcy_czyni wzrok. wyodrębnili_ły cztery ich rodzaje: wzrokowcy_czynie, słuchowcy_czynie, Powoduje to, że najistotniejszym kinestetycy_czki, dotykowcy_czynie. elementem nauki będzie dla ciebie zobaczenie tego, czego musisz się W praktyce jednak znaczna większość nauczyć – pomogą ci w tym schematy, z nas jest mieszanką każdego stylu we grafiki czy kolory. własnych, unikatowych proporcjach, a zaliczamy się do tej grupy, której styl Jak się uczyć? jest u nas dominujący. rób notatki – podczas wykładów zapisuj informacje; Wzrokowcy_czynie stosuj kolory – niech mają określone znaczenie (np. niebieski to daty, Czy aby coś zrozumieć, musisz to zielony to definicje); zobaczyć? Do zapamiętania jakiejś korzystaj z obrazków, schematów, rzeczy musisz ją sobie wyobrazić? grafik – pobudzaj swoją wyobraźnię; Pomagają ci kolory, pamiętasz gdzie zadbaj o porządek w otoczeniu do podkreślił_ś daną informację nauki – bałagan mógłby cię w podręczniku? rozpraszać. 11 Słuchowcy_czynie Może lubisz chodzić po pokoju, kiedy się uczysz? Ciągle musisz trzymać coś Czy najlepiej zapamiętujesz informacje, w dłoniach – a jeśli nie ma takiej kiedy ktoś ci je powie? Zwracasz uwagę możliwości – to ruszasz nią bądź na głośność oraz ton głosu osoby tupiesz nogami? mówiącej? Obce, niepożądane dźwięki bardzo szybko cię rozpraszają? Najprawdopodobniej jesteś kineste- Prawdopodobnie twoim dominującym tykiem_czką, czyli osobą, która zmysłem jest słuch! potrzebuje ruchu do poprawnego zapamiętywania i uczenia się. Jak się uczyć? wypowiadaj swoje myśli na głos, Jak się uczyć? czytaj głośno; Rysuj mapy myśli, najlepiej na podczas nauki zadbaj o ciszę, unikaj dużych arkuszach; rozpraszającej cię muzyki (głównie Ucz się poprzez burze mózgów, na tej ze słowami); przykład z przyjaciółmi_kami; nagrywaj na dyktafon materiał, Wykorzystuj symulacje, ćwiczenia którego musisz się nauczyć, naukowe, gry edukacyjne; a następnie odsłuchuj go w wolnej Wykonuj dużo dynamicznych chwili. notatek, pełnych strzałek, różnych kolorów, czcionek... Kinestetycy_czki Pamiętaj o wygodnym krześle przy biurku i/lub możliwość poruszania Nauczyciele_ki ciągle upominają cię, że się podczas nauki. się wiercisz i hałasujesz? 12 Dotykowcy_czynie Uwielbiasz wszelkiego rodzaju eksponaty, które można obracać, dotykać? Uwielbiasz budować? Fascynuje cię odgrywanie ról, emocjonujesz się podczas uczenia się? Możliwe, że twoim dominującym zmysłem jest dotyk! To grupa ludzi, dla których największe znaczenie w trakcie nauki będzie miał zmysł dotyku oraz emocje. Dotykowcy lubią budować przedmioty oraz dotykać przyrządów służących do nauki. Poruszanie się, wczuwanie oraz odgrywanie ról to ich charakterystyczne cechy! Jak się uczyć? lubią przyjemne tekstury oraz przedmioty do poruszania podczas nauki; angażują się emocjonalnie w to, co przerabiają; rysują w trakcie wykładu mówionego! 13  ROZDZIAŁ III Metody szybkiej i efektywnej nauki Aby sprawić, że nauka będzie bardziej przyjemnością niż obowiązkiem, dobrze jest znać podstawowe metody efektywnej nauki. Wiele z nich angażuje do działania obie półkule mózgu, co pomoże ci lepiej zapamiętywać materiał i zaoszczędzić czas! Metoda testu zderzeniowego – czyli mniej czytania, więcej testowania Chociaż sprawdzanie swojej wiedzy przez szkołę może kojarzyć się bardzo negatywnie, to jest to jedna z najskuteczniejszych metod na zapamiętywanie. Dodatkowo regularne odpytywanie się może pomóc zredukować stres przed czekającymi nas egzaminami, testami, odpowiedziami. Nawet jeżeli nie będziesz czegoś wiedział_ lub się pomylisz – to jest okej! Robienie błędów rozwija, a porównywanie nieprawidłowych odpowiedzi z poprawnymi znacząco wzmacnia ślad pamięciowy. Samo staranie się, by przypomnieć sobie daną informację sprawi, że w przyszłości łatwiej będzie ci powtórzyć ten sam schemat np. na teście. 14 Jak wykorzystywać praktykę odzyskiwania? zadawaj ogólne pytania; nagraj na dyktafon pytania lub słówka, a następnie w wolnej chwili słuchaj, odpowiadaj lub tłumacz związane z nim zagadnienia; odpytuj się wzajemnie ze znajomymi; napisz słowo klucz i dopisz wszystkie związane z nim zagadnienia. Nie korzystaj od razu z gotowych podpowiedzi. Jeśli czegoś nie pamiętasz, przeanalizuj to, co już wiesz. Spróbuj wywnioskować i łączyć fakty. Dopiero w ostateczności skorzystaj z notatek lub internetu. Niezależnie jaki sposób testowania wybierzesz, zadawane pytania lub stawiane sobie zadania muszą być wymagające. Musisz się angażować, odszukując potrzebne informacje w pamięci. 15  FISZKI WG SEBASTIANA LEITNERA Choć na pierwszy rzut oka idea fiszek może wydawać się bardzo zbliżona do metody testu zderzeniowego, to różni się ona brakiem presji odpytywania, a dodatkowo otrzymujesz nagrodę w postaci przeniesienia fiszki do kolejnej przegródki. Plusem tej metody jest jej uniwersalność. Sprawdzi się przy słówkach, datach, wzorach, a także bardziej złożonych zagadnieniach. Dodatkowo metoda ta pozwala uniknąć sytuacji, gdy poczujesz się za szybko zbyt pewn_, że coś umiesz. Cała partia materiału zostanie powtórzona, a co za tym idzie utrwalona. Jak poprawnie wykonać fiszki? Przygotuj pojemnik z pięcioma przegródkami, których wielkość Zacznij od przegródki będzie kolejno od najmniejszej pierwszej, gdzie umieszczasz do największej (np. 1 cm, 2 cm, wszystkie fiszki. 5 cm, 8 cm i 14 cm). Jeśli znasz odpowiedź na Działaj w ten sposób do skutku. pytanie, przełóż fiszkę do Kiedy wszystkie fiszki opuszczą przegródki drugiej. Jeśli nie pierwszą przegródkę, powtarzaj znasz, włóż ją na koniec mechanizm w każdej kolejnej. przegródki pierwszej. UWAGA: przed każdym przejściem do kolejnej rundy musisz zrobić przerwę, czasem na kilka godzin lub nawet kilka dni. Nasz mózg musi mieć czas na zapomnienie, aby następnie utrwalić materiał. 16  METODA POMODORO To jedna z popularniejszych metod nauki. Opiera się na prostym systemie nauka-przerwa, który pozwala mózgowi na czas skupienie i na odpoczynek. Dzięki temu jesteś w stanie pracować dłużej bez poczucia zmęczenia. Podział czasu z tą metodą: Zaplanowanie nauki: czego chcesz się nauczyć? Jaki materiał potrzebujesz przerobić?; Pierwsza sesja nauki trwająca dwadzieścia pięć minut; Pięciominutowa przerwa; Po czterech sesjach nauka-przerwa następuje dłuższy, trzydziestominutowy odpoczynek. Pamiętaj! Czas długiej przerwy jest zmienny. Zdarzają się również przerwy dwudziestopięciominutowe lub czterdziestominutowe. Słuchaj swojego organizmu, aby wiedzieć, ile odpoczynku potrzebuje! 17  METODA SWP SKOJARZ, WYOBRAŹ, POWTÓRZ Nasz mózg z reguły zamienia dostarczane informacje w obrazy. Technika SWP wykorzystuje tę umiejętność, aby stworzyć łańcuszek obrazów do danego zagadnienia. Ten sposób zapamiętywania zyskał zasłużoną sławę dzięki braciom Boral – polskim rekordzistom w zapamiętywaniu na czas, którzy wielokrotnie wspominają o niej na swoich kanałach i mediach społecznościowych. Jak korzystać z metody SWP? Zadanie: zapamiętaj nazwę ulicy – Kochanowskiego 19 1. Skojarz nazwę z czymś, co łatwo przywołać w pamięci. Przykład: Kochanowski = kochać, pewien pisarz bardzo kogoś kochał (wiemy więc, że chodzi o Kochanowskiego). Jedynka przypomina igłę, natomiast dziewiątka przypomina grzyba. 2. Wyobraź sobie historię, która będzie łączyć wszystkie zebrane skojarzenia. Przykład: Pisarz pisał wiersze o tym, jak bardzo kogoś kocha i jadł frytki w McDonaldzie. Nagle wpadł grzybiarz i obrzucił go grzybami. 3. Aktywnie powtarzaj utworzone historii. Każde skojarzenie wymaga powtórek, aby utkwiło nam w pamięci. 18 METODA ZMIANY MIEJSCA Naukowcy_czynie zauważyli_ły, że gdy zmieniamy miejsce w czasie nauki, przyswajamy informacje znacznie bardziej efektywnie. Wiąże się to z pewnym prostym faktem: jeżeli zmienimy swoje otoczenie, nasz mózg otrzyma zestaw bodźców znacznie różny od tego, do którego jest przyzwyczajony, co znacząco wpłynie na zwiększenie czujności i aktywności tego organu. Jeżeli zazwyczaj uczysz się przy biurku w swoim pokoju, spróbuj przenieść się do salonu bądź sypialni swojego rodzeństwa. Możesz także odejść od biurka i usiąść chociażby na fotelu lub przejść się do parku czy pobliskiej kawiarni. 19  METODA PAŁACU PAMIĘCI Słysząc tę nazwę, pewnie skojarzył_ś ją sobie z Sherlockiem Holmesem, prawda? Ta postać wielokrotnie wykorzystywała podaną technikę zapamiętywania... i ty również możesz! Polega ona na łączeniu poszczególnych informacji z miejscami lub przedmiotami, które są nam znane. Stosując tę technikę w praktyce, możesz wyobrazić sobie swój pokój albo mieszkanie czy dom. Zadanie: nauczyciel_ka historii kazał_ ci nauczyć się na sprawdzian o wojnie Dwóch Róż. 1. Stojąc przy swoim łóżku opisujesz, jaka była sytuacja w Anglii zaraz przed wojną – ród Lancasterów był na tronie, ród Yorków chciał zająć ich miejsce; 2. Wstajesz i stojąc w drzwiach, opisujesz pierwszy atak Yorków na Lancasterów; 3. Wychodzisz z pokoju i stajesz w korytarzu, gdzie opisujesz najważniejsze wydarzenie; 4. Stojąc na schodach tłumaczysz sobie, jak w przebieg wojny włączył się ród Tudorów; 5. Stając na parterze kończysz historię, opisując przejęcie władzy przez Tudorów. 20  METODA FEYNMANA To metoda opierająca się na wyjaśnianiu pojęcia od podstaw. Najlepiej jest stosować ją, kiedy mamy kogoś obok siebie (członka rodziny albo znajomego_ją), którego możesz zaangażować w naukę! Sama metoda polega na przeczytaniu tematu i zrozumieniu go. Następnie spróbuj wyjaśnić ten temat w najprostszy możliwy sposób. Jeśli nie jesteś w stanie tego zrobić, przeczytaj go jeszcze raz, aż będziesz w stanie wygłosić o nim wykład. Najlepiej jest mówić do drugiego człowieka, który może dać ci faktyczną odpowiedź, czy zrozumiał temat, czy nie. Metoda Feynmana w praktyce: Zadanie: jak jedzenie przechodzi przez układ pokarmowy człowieka? Uważnie przeczytaj temat; Wypisz najważniejsze zagadnienia na górze strony; Wyjaśnij temat w najprostszy możliwy sposób, używając własnych określeń; Skorzystaj z pomocy kogoś znajomego; Porównaj swoje wyjaśnienie z książkową definicją i popraw możliwe błędy. Pamiętaj: Wyjaśnianie pojęcia bliskiej osobie może pomóc ci w lepszym zrozumienia tematu! 21  ROZDZIAŁ IV Istotne, a pomijane kwestie Chociaż poznał_ś już przydatne metody zapamiętywania i techniki efektywnej nauki, jest jeszcze kilka faktów, które pomogą ci w nauce. W końcu – co to za nauka bez odpowiednich notatek! Jak notować? Notowanie wymaga od ciebie przekładu wiedzy na praktykę, a także planowania i szukania rozwiązań. Dzięki temu dobrze przeprowadzony proces notowania może wytworzyć trwały ślad pamięciowy już na etapie słuchania i zapisywania! Dodatkowo dobrze przygotowane materiały do nauki są kluczowe w łatwiejszym przyswajaniu wiedzy. UWAGA: notowanie ma jednak sens dopiero wtedy, kiedy się w nie angażujesz oraz wykorzystujesz swoją wyobraźnię. Tak przygotowane materiały traktujesz następnie jako bazę do dalszej nauki, a nie kolejny tekst, który biernie przeczytasz. 22  METODA CORNELLA To metoda notowania szczególnie przydatna na lekcjach historii i języka polskiego. Zapewnia zebranie najważniejszych informacji w dobry, wizualny sposób. NOTATKA Tytuł notatki powinien być prosty, krótki oraz precyzyjny. W notatce dodawaj kolory nagłówki, kategorie i obrazki. SŁOWA KLUCZOWE wypisz najważniejsze słowa; wypisz najważniejsze zwroty z notatki; warto formułować je w formie pytań. PODSUMOWANIE Najlepiej napisz je z pamięci. Mogą to być dwa-trzy zdania lub kilka punktów dotyczących zagadnień, które powtarzasz. 23  MAPY MYŚLI Zasady tej bardzo skutecznej metody notowania są ci z pewnością dobrze znane: aby stworzyć przydatną mapę myśli, należy rozpisać dane zagadnienie na połączone gałęziami (strzałkami) idee, które stworzą przejrzysty obraz tematu. O czym warto pamiętać, robiąc mapę myśli? NIE ROZPISUJ ZILUSTRUJ USTAW UŻYWAJ SIĘ – IM MAPĘ KARTKĘ WIELU MNIEJ SŁÓW, DROBNYMI POZIOMO KOLORÓW TYM LEPIEJ RYSUNKAMI Mapy myśli nie bez powodu są znane niemal wszystkim uczniom_uczennicom – to jeden z najbardziej skutecznych sposobów robienia notatek. Ale dlaczego działają tak dobrze? Angażują do pracy obie półkule mózgu; Wymagają samodzielnego przeanalizowania tematu, by móc go rozpisać; Świetnie porządkują wiadomości; Są naturalniejsze i bardziej intuicyjne dla naszego mózgu niż ściana tekstu; Można ją zastosować w nauce niemal każdego przedmiotu, są bardzo uniwersalne. Uwaga! Najlepiej sprawdzą się u wzrokowców_czyń. 24  Jak powtarzać? Zakuć, zdać, zapomnieć – ta często Metoda tancerki to technika nauki nieuświadomiona mantra towarzyszy stawiająca na rozłożenie nauki nam przez cały okres edukacji. w czasie. Nie ucz się całego działu na jedną noc przed egzaminem, a zacznij Większość z nas nie ma nawyku naukę tydzień wcześniej, stopniowo regularnych powtórek, przez co, ucząc przerabiając materiał. Oszczędzisz się w sposób pasywny, na drugi dzień sobie nerwów i pozwolisz organizmowi pamiętamy zaledwie około dwadzieścia na zasłużony odpoczynek przed procent materiału, a dzień później tylko testem! pięć! Z pewnością sam_ masz takie doświadczenie – mimo że uczył_ś się na Idealny plan powtórkowy, by sprawdzian cały wieczór, kilka dni zapamiętać informacje na dłużej. później nie pamiętasz już nic. Cóż... nigdy więcej! Przykładowo: naukę rozpoczynasz od poniedziałku: Metoda tancerki poniedziałek wieczorem, od razu po zakończeniu nauki; Uczenie się kilka godzin z rzędu nie wtorek (następnego dnia); zawsze może być dobrym rozwiązaniem. piątek (po trzech dniach); Jest duża szansa, że informacje następny poniedziałek (po wypadną ci z głowy i twój wysiłek tygodniu); pójdzie na marne. po miesiącu. 25 Powtarzanie elaboracyjne Przeplatane ćwiczenia Jedną z najskuteczniejszych metod Ciągłe powtarzanie jednego tematu lub powtórek jest powtarzanie powtarzanie ich zawsze w tej samej elaboracyjne. Za każdym razem, gdy kolejności daje nam złudne poczucie powtarzasz, spróbuj to zrobić w inny opanowania materiału. sposób – dzięki temu utrwalisz informacje znacznie lepiej poprzez Mózg, przyzwyczajony do określonego angażowanie różnych części swojego schematu, będzie działał mózgu! automatycznie, przez co nie zaangażuje się odpowiednio. Jak zróżnicować sposób powtórek? odegraj scenkę; Jeżeli musisz powtórzyć więcej niż opowiedz na głos lub komuś jedno zagadnienie – na przykład przed bliskiemu czego się nauczył_ś; ważnym testem – zrób to w innej rysuj mapy myśli; kolejności niż podczas nauki. W ten przeprowadź eksperyment; sposób zmusisz mózg do większego zastosuj notatkę Cornella; wysiłku i dzięki temu lepiej zapamiętasz napisz test z danego materiału. materiał :) 26  JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO NAUKI? Nasz mózg do prawidłowego funkcjonowania oraz wytwarzania nowych śladów pamięciowych potrzebuje glukozy, tlenu i wody. Dlatego pamiętaj, by zachować poszczególne kroki: 1. Przewietrz pokój; przed lub w przerwie od nauki zrób kilka przysiadów, pajacyków – dotleń swój mózg; 2. Nie ucz się, kiedy jesteś głodn_; 3. Przygotuj sobie coś do picia. Najlepiej zwykłą wodę, staraj się unikać energetyków czy mocno słodzonych napojów – dają jedynie chwilowy przypływ energii; 4. Wyłącz i odłóż wszystkie rozpraszacze, które uniemożliwią Ci pełne skupienie; 5. Wyznacz sobie cel i czas nauki; 6. Tak jak przed treningiem rozgrzewasz organizm, tak przed nauką pobudź swój mózg. Przykładowe sposoby na koncentrację oraz rozgrzewkę dla mózgu przed nauką: Szybkie przekartkowanie podręcznika, pierwsze od początku, później od końca; próba zakodowania jak największej ilości rzeczy; Rysowanie lub pisanie dwoma rękami naraz; Rzucanie kostkami do gry (możemy sukcesywnie zwiększać ich ilość) i próba jak najszybszego podania wyniku sumy wyrzuconych oczek. 27  TECHNOLOGIA Radzimy ci, by korzystać ze wszystkich ułatwień i pomocy, jakie oferuje nam najnowsza technologia! Możesz przy tym zminimalizować wyrządzane przez nią szkody. To, czy będzie pomocą, czy przeszkodą zależy od tego, jak ty do niej podejdziesz :) Największa przeszkoda? bardzo rozprasza; przyzwyczaja do krótkich, dynamicznych treści, przez co trudniej nam się skupić na nauce. Najlepsza pomoc? pozwala na naukę poprzez aplikacje edukacyjne (Duolingo, Quizlet, Tandem, Knowmunity...); może wytłumaczyć trudne zagadnienia oraz pomóc rozwiązać pracę domową; twórcy_czynie w internecie mogą motywować do nauki. Jak korzystać, by skorzystać? odobserwuj osoby, których treści sprawiają, że czujesz się źle; ogranicz używanie najbardziej rozpraszających aplikacji; wycisz powiadomienia na czas nauki; monitoruj czas spędzany na telefonie; jeżeli czujesz, że twój problem jest poważny – zwróć się do specjalisty_tki. 28  ROZDZIAŁ V Obalamy mity – w co NIE warto wierzyć? Wokół nas krąży mnóstwo nieprawdziwych informacji na temat nauki. Są szkodliwe, ponieważ mogą utrudnić nam odnalezienie naszego idealnego sposobu na efektywne zapamiętywanie, i w efekcie wydłużyć czas samej nauki. Jak to jest z nauką po nocach, bałaganem na biurku oraz muzyką przy nauce? Czy nasze miejsce pracy musi być uporządkowane? MIT! FAKT: Pewnie spotkał_ś się kiedyś z przeświadczeniem, że aby skupić się na nauce, powinn_śmy pracować w schludnym i czystym miejscu (najlepiej przy biurku!). Do skupienia potrzebujemy wygodnego dla nas miejsca, w którym z łatwością się odnajdziemy. Niektórzy będą czerpać korzyści z nauki przy biurku, niektórzy w kawiarni, a inni we własnym łóżku. Znajdź miejsce idealne dla ciebie! 29 Nie możesz słuchać muzyki Mimo że czas poświęcony na podczas nauki – MIT! zakuwanie ma znaczenie, często jest przeceniany. FAKT: Nie ma przeciwwskazań do Zbyt długie uczenie się często przynosi słuchania muzyki podczas nauki, efekt odwrotny do zamierzonego – jeżeli tylko cię ona nie rozprasza! kiedy nie jesteś wypoczęt_, znacznie Radzimy ci wybierać utwory trudniej będzie utrzymać koncentrację oraz zapamiętać coś nowego. instrumentalne, bez tekstu – zazwyczaj łatwiej się przy nich skupić, poza tym mogą uspokoić twoje skołatane szkołą nerwy. ;) Im więcej się uczę, tym lepiej – FAKT! Długie godziny spędzone nad książkami zdają się gwarantować zdany egzamin i wymarzoną ocenę. Czy na pewno? Na ilość zapamiętanego materiału ma Klik! Ten kod QR przeniesie cię do wpływ całe mnóstwo czynników, stworzonej przez nas playlisty na takich jak twoje podejście do nauki Spotify z utworami do nauki. Miłego czy wykorzystane techniki. słuchania! 30  ROZDZIAŁ VI Ostatnie porady i podsumowanie Myślał_ś że to już wszystko? Nic bardziej mylnego! Zostań z nami aż do ostatnich stron e-booka, a nie pominiesz żadnej informacji. Powoli zbliżamy się do końca tego e-booka. Pamiętaj, że zawsze możesz do niego wrócić i odświeżyć sobie pamięć. Nie przejmuj się tym, że niektóre techniki na ciebie nie działają albo wprost przeciwnie – utrudniają twoją naukę, ponieważ należy próbować różnych form nauki i znaleźć tą idealną dla siebie. A oto najważniejsza informacja, którą przygotowaliśmy_łyśmy dla ciebie na koniec: oceny nie definiują ani ciebie, ani twojej wiedzy! Każdemu_ej może zdarzyć się niższy stopień, a ty nie jesteś wyjątkiem od tej reguły. Sprawdziany oraz kartkówki są wyłącznie testem twojej pamięci, dlatego skup się na zdobywaniu własnej wiedzy oraz praktycznemu wykorzystaniu zdobytych informacji! 31 Podziękowania Dziękujemy za pomoc wszystkim osobom, które wspierały Nas w tworzeniu tego e- booka, w szczególności Edycie Braun i Julii Gawlik z RedakcjiBB. Gdyby nie ich ciężka praca, nie udałoby się nam go napisać w tak krótkim czasie. Podziękowania należą się również Natalii Jabcoń, autorce wspaniałej okładki oraz wszystkim naszym Patron_om i Partner_om, którzy_re objęli_ły opieką nasz projekt i pozwolili nam się rozwijać. Dziękujemy także tobie za przeczytanie tego e-booka i każdej osobie, która korzysta z naszych materiałów i wspiera nasz projekt. Życzymy miłej nauki! 32  BIBLIOGRAFIA I NETOGRAFIA 1. Birkenbihl V.F., 2009, Siano w głowie? Instrukcja obsługi mózgu, KOS, Katowice 2. Dryden G., Vos J., 2003, Rewolucja w uczeniu, Zysk i S-ka, Warszawa 3. Gawron N., 2009, Koncepcja szybkiego starzenia się prawej półkuli mózgu w badaniach neuropsychologicznych, Uniwersytet Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin 4. Gerko V., 2020, Najlepszy sposób na notatki? Mapy myśli, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 5. Klimek E., 2018, Sposoby szybkiej nauki, Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości, Łódź, s. 46-50. 6. Kotarski R., 2017, Włam się do mózgu, Altenberg 7. Króliczak G., Biduła S., Literalizacja języka i gestów: metody badań, zależności oraz uwarunkowania anatomiczne, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań 8. Sendrecka M., 2007, Różne punkty widzenia prawej i lewej półkuli mózgu, Przegląd Psychologiczny, Tom 50, Nr 2, s.-149-164, Insytut Psychologii Uniwerystetu Jagiellońskiego, Kraków 9. Smolińska J., Szychowski Ł., 2011, Techniki efektywnego uczenia się, ELITMAT, Kraków 1. Best Brain Bracia Boral - https://www.youtube.com/c/bestbrain 2. Adamowicz D., 2018, Lewa i prawa półkula mózgu: fakty i mity, http://knk.uwb.edu.pl/lewa-i-prawa-polkula-mozgu-fakty-i-mity/ 3. Krawczyk M., 2017, Prawy do lewego... Mit dominującej półkuli, http://neuropsychologia.org/prawy-do-lewego-mit-dominuj%C4%85cej- p%C3%B3%C5%82kulifbclid=IwAR3j0dzqhn7mcBtaPmgDNtWpFwKHrN0n uGuGrUByebCNMAexpJDGr1DoCik 33  POZNAJ AUTORKI Poznaj autorki e-booka! E-BOOKA Dagmara Baran – w wolnym czasie Maja Zając – pasjonująca się językami piecze lub czyta książki. Uwielbia wegetarianka. W wolnym czasie czyta rośliny, a jej wymarzonym krajem jest lub gotuje. Lubi aktywność fizyczną oraz Norwegia. miłych ludzi. Zuzia Pawlusiak – interesuje się Natalia Jabcoń – autorka okładki e- pisaniem oraz językami. Jest Wagą, booka. Graficzka z wieloma pasjami oraz uwielbia koty i chciałaby zobaczyć głową zawsze przepełnioną nowymi zorzę polarną na własne oczy. pomysłami. Edyta Braun – redakcja i korekta Julia Gawlik – oprawa graficzna e-booka, tekstów. Koordynatorka projektu redakcja i korekta tekstów. Redaktor Centrum Miasta w RedakcjaBB. naczelna magazynu RedakcjaBB. 34