Avrupa Para Birliği II PDF

20.05.2024 BU BÖLÜMDE ELE ALINACAK OLAN KONULAR...

20.05.2024 BU BÖLÜMDE ELE ALINACAK OLAN KONULAR  Giriş  Tek Pazar  Delors Raporu  Maastricht Anlaşması  Madrid Zirvesi  Gelişmeler - Birinci Aşama (Temmuz 1990 – Aralık 1993)  Gelişmeler - İkinci Aşama (Ocak 1994 – Aralık 1998)  Gelişmeler - Üçüncü Aşama (Ocak 1999 – 2002)  Gelişmeler - Son Katılımlar Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 2 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Giriş Giriş Avrupa Para Sisteminin tarihinde inişli çıkışlı dönemler olmuştur. Werner Raporundan sonra ertelenen ancak AB’nin bir hedefi olarak Almanya’nın yeniden birleşmesi ve Avrupa içinde yenilenen para kalmaya devam eden parasal birliğin kurulması yönündeki ilk birimlerinin baskıları sonucunda, İtalyan Lireti ve İngiliz Sterlini somut adım, EMS’nin devam ettiği bir sırada, Haziran 1988’de 1992 yılında Avrupa Para Sisteminden ayrıldılar. Hannover Zirvesinde atılmış ve kurulan Delors Komitesi ile Ağustos 1993’te, Avrupa Para Sistemi ülkeleri döviz kuru EMU’nun oluşturulması yönünde üç aşamalı bir plan dalgalanmalarını geçici olarak %15 bandına genişletme kararı hazırlanmıştır. aldılar. EMU süreci, 1990 yılında başlatılmış ve süreç için öngörülen Avrupa Birliği Paraları arasındaki büyük ölçekli dalgalanmaları aşamalar, 7 Şubat 1992 tarihinde Hollanda’nın Maastricht önlemek ve rekabetçi devalüasyonları ortadan kaldırmak üzere, şehrinde imzalanan ‘AB Antlaşması’ ile hukuki bir temel Avrupa Birliği hükümetleri, birlik içinde tam bir para birliği üzerine oturtulmuştur. hedefini yeniden devreye sokmaya karar verdiler. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 3 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 4 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 1  20.05.2024 Tek Pazar Tek Pazar Avrupa Topluluğunda EPB için gelinen noktaya kadar ele alınan  Avrupa Topluluklarında ekonomik ve parasal birlik yaratma gelişmeler özetlenecek olursa; konusundaki ilk ciddi girişim, 1-2 Aralık 1969 La Haye Zirvesi’nde  1959 Kasım ayında Jean Monnet başkanlığında toplanan yapılmıştır. Zirve sonucunda altı ülkenin Devlet veya Hükümet Birleşik Avrupa İçin Eylem Komitesi (The Action Başkanları, politik istek var olduğu sürece, Topluluk içinde Committee for the United States of Europe) tarafından aşamalı olarak bir ekonomik ve parasal birliğin hazırlanan Rapor’da, EPB’in ana hatları belirlenmiştir. Fakat o gerçekleştirilmesi konusunda görüş birliğine varmışlardır. günkü şartlarda bu fikirleri uygulamaya geçirmek mümkün  EPB’e yönelik olarak hazırlanan Werner Raporu ile devam olamamıştır. eden gelişmeler, 1972 Paris Zirvesi’nde üye ülkelerin EPB’e  Konu sistematik olarak, 1960’lı yıllarda Schuman Planı ulaşma yolundaki politik irade beyanları ile somut bir hayata geçirilip gümrük birliğinin planlanandan önce aşamaya ulaşmıştır. Bu sonuçta, 1971 yılında ABD’nin doların tamamlanması ve ortak tarım politikasının başarılı olması altın konvertibilitesine son vermesi ile Bretton Woods üzerine yeniden ortaya atılmıştır. Sisteminin çökmesinin önemli bir etkisi olmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 5 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 6 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Tek Pazar Tek Pazar Dolayısıyla aslında EPB çerçevesindeki süreçte ilk adımlar 1969 ve 1985 yılında İç Pazar Programının kabul edilmesiyle, özellikle döviz 1972 yılı Zirveleriyle atılmıştır. Ancak asıl ciddi ilerleme Tek Senet kurlarındaki değişiklik ve belirsizliğe bağlı olarak oluşan, alış sonrası yaşanmıştır. Bunda 31 Aralık 1992 itibariyle iç pazarın verişlerdeki nisbi olarak yüksek maliyet, Parasal Birlik sağlanmadan gerçekleştirilecek olması en önemli etkendir. iç pazarın sunduğu potansiyelden tümüyle yararlanılamayacağını O dönemde iç pazarın yanı sıra parasal birliğin de sağlanmasının giderek bariz şekilde ortaya koymuştur. Avrupa bütünleşmesi açısından daha sağlıklı olacağı Bunun ötesinde, bir çok ekonomist, sermayenin serbest dolaşımı, düşünülmüştür. döviz kurunda istikrar ve bağımsız parasal politikaların uzun Avrupa Konseyi’nin 1984 Fontainebleau Zirvesi (Paris) sonucunda dönemde uyumlu olmadığı görüşünü kabul etmeye başlamıştır. oluşturulan (İrlanda eski Dışişleri Bakanı Jim Dooge başkanlığında) Dooge Komitesi tarafından hazırlanan raporda sermaye hareketlerinin serbestleştirilmesi ile mal ve hizmet akımlarının önündeki engellerin kaldırılması öngörülmekteydi. Dooge Raporu Avrupa Tek Senedinin ortaya çıkmasında fikir kaynağı olmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 7 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 8 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 2  20.05.2024 Tek Pazar Delors Raporu 1 Temmuz 1987 tarihinde yürürlüğe giren Avrupa Tek Senedi ile, Avrupa Para Sistemi'nin başarısı ve tek bir para birimi ortak pazardan tek pazara geçilmesi, 1992 yılı sonuna kadar iç pazar olmadan Tek Pazar'ın tüm potansiyelinden programının tamamlanarak üretim faktörlerinin Topluluk üyesi faydalanılamayacağı inancı EPB’nin ülkeler arasında serbest dolaşımının sağlanması amacıyla Roma oluşturulması yönünde atılacak adımlar için Antlaşmasında değişiklikler yapılmıştır. önemli bir zemin oluşturmuştur. Tek Pazar programı, Bu çerçevede, Haziran 1988 tarihinde Avrupa Konseyi EPB'nin o Üye ülkeler arasındaki ekonomik ilişkilerde mal, hizmet, sermaye ve aşamalı olarak gerçekleştirilmesi hedefini onaylayarak, Jacques iş gücü hareketlerinin önündeki engelleri kaldırmış, Delors başkanlığındaki bir komiteyi EPB'ye geçiş için somut o Kambiyo giderleri, döviz kuru riski ve risk primleri, dönüşüm aşamalar teklif etmekle görevlendirmiştir. (Hannover Zirvesi) giderleri, fiyatların ve faiz oranlarının yakınlaştırılması gibi birçok sorunun çözümlenebilmesi için parasal birliğe geçilmesi gerektiği Not: 1970 yılında hazırlanan Werner Raporu’ndan sonra Delors yönündeki düşünceleri de başarısıyla beslemiştir. Raporu, Avrupa’da ekonomik ve parasal birliğin gerçekleştirilmesine yönelik ikinci önemli teşebbüstür. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 9 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 10 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Delors Raporu Delors Raporu EPB'nin "nihai hedef" olarak tanımı ve aşamalı olarak. gerçekleştirileceği konusu, dönemin Komisyon Başkanı Delors başkanlığındaki Komite tarafından 9 aylık bir çalışma sonucu hazırlanan ve 26-27 Haziran 1989 Madrid Zirvesi'nde tüm üye ülkelerce kabul edilen raporla belirlenmiştir. Delors Raporu olarak da bilinen “Avrupa Topluluğunda Ekonomik ve Parasal Birlik Kurma Konusunda Rapor”da, para birliğinin amacı sermaye dolaşımının tamamen liberalleşmesi, para piyasalarının tamamen bütünleşmesi, para birimlerinin ters çevrilemez değiştirilebilirliği, döviz kurlarının gayri kabili rücu sabitlenmesi ve ulusal para birimlerinin ortak bir para birimi ile yer değiştirebilmesi olarak tanımlandı. Rapor bunun, ekonomik ve parasal eşgüdümden ortak bir para birimine, bağımsız bir Avrupa Merkez Bankası ve bütçe açıklarını yönetip finanse eden kurallarla hareket eden üç evrede başarılabileceğini gösterdi. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 11 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 12 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 3  20.05.2024 Delors Raporu Maastricht Anlaşması  Birinci aşamada; mevcut kurumsal çerçevede iktisadi işbirliği ve Delors Raporunun temelinde Haziran 1989’daki Madrid Avrupa koordinasyonun artırılması, ülke ekonomilerinin Konseyi EPB’nin ilk evresine Temmuz 1990’da başlamaya karar yakınlaştırılması, verdi.  İkinci aşamada; EPB’nin işleyişini yürütecek, düzenleyecek, Madrid Zirvesi’nde İngiltere, Delors Raporunu, henüz ekonomik ve parasal konularda kararları alıp uygulayacak gündemde olmayan politik birlik öngörmesi yüzünden kabul kurumsal yapının oluşturulması, etmemiştir. İngiltere’nin itirazına rağmen Delors Raporu’ndaki  Üçüncü aşamada; Döviz kurlarının geri dönüşsüz bir şekilde aşamalardan ilkine geçilmiş ve bu konuda bir dizi kararlar sabitlenmesi, AMBS’nin para politikası üzerindeki kontrolü alınmıştır. tamamen devralması, resmi rezervlerin AMBS’ye transfer 8-9 Aralık 1989 tarihli Strasbourg Zirvesi’nde, İngiltere’nin karşı edilmesi, döviz kuru müdahalelerinden AMBS’nin sorumlu koymasına rağmen, Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci ve olması, üye ülke ulusal paralarının yerini tek para biriminin üçüncü aşamalarına geçişle ilgili hazırlıkları gerçekleştirecek alması öngörülmüştür. Hükümetlerarası Konferans’ın, 14-15 Aralık 1990 tarihlerinde yapılması kararlaştırılmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 13 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 14 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Maastricht Anlaşması Maastricht Anlaşması EPB’nin ilk evresi iç pazarın tamamlanması, ekonomik politikaların Roma Konferansında yapılan çalışmalar neticesinde hazırlanan koordinasyonunun başlatılması ve finansal entegrasyonun taslaklar, Maastricht Zirvesinde görüşülmüş ve 7 Şubat 1992 önündeki engellerin kaldırılması ile ilgiliydi. Müteakip evrelerde tarihinde Avrupa Birliği Antlaşması imzalanmıştır. merkez bankası çalışanlarınca yapılan önemli hazırlık çalışmaları Maastricht Antlaşması ile 1958-Roma Antlaşmasının mevcut Antlaşmanın revizyonunu büyük ölçüde kolaylaştırdı. maddelerinde değişiklikler ve ilaveler yapılarak ek bazı 14-15 Aralık 1990 tarihlerinde Roma’da çalışmalarına başlayan düzenlemeler getirilmiştir. hükümetler arası konferans, bir yandan ekonomik ve parasal birliğe Antlaşma ile, ekonomik ve parasal birliğin takvimi ve geçiş planı geçilmesi diğer yandan siyasi birlik yönünde yeni adımlar atılması belirlenerek, parasal birliğin kurumları oluşturulmuştur. doğrultusunda hazırlık çalışmaları yapmıştır. Bunun yanı sıra Anlaşmada,  Nitelikli çoğunluk yoluyla ortak karar alma,  Ortak dış ve güvenlik politikası,  Adalet ilişkileri ve sosyal konularda düzenlemeler getirilerek,  Avrupa vatandaşlığı kavramı geliştirilmiş,.  Birliğin sorumluluk alanları daha da genişletilmiş,  Avrupa Parlamentosunun yetkileri artırılmış ve  Avrupa Topluluğunun adı Avrupa Birliği olarak değiştirilmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 15 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 16 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 4  20.05.2024 Maastricht Anlaşması Maastricht Anlaşması Maastricht Antlaşmasının 1 Kasım 1993 tarihinde yürürlüğe 1. AŞAMA girmesiyle, üye devletler Ekonomik ve Parasal Birliğin 1 Temmuz 1990 tarihinde başlayan bu aşamada; gerçekleştirilmesi konusundaki kararlılıklarını bir kez daha teyit etmişlerdir. I. Sermaye hareketlerinin önündeki tüm engellerin kaldırılarak bu alanda tam liberalizasyonun sağlanması, Bu tarihte, Danimarka ve Birleşik Krallık Ekonomik ve Parasal Birliğin dışında kalma hakkı (opt-out) almışlardır. II. Üye ülkelerin ekonomik performanslarının yakınlaştırılması, Delors Raporunda önerilen, ekonomik ve parasal birliğe geçiş planı III. Ekonomik ve parasal alanlarda üye devletler arasında Maastricht Antlaşması ile büyük ölçüde benimsenerek, somut bir koordinasyon ve işbirliğinin geliştirilmesi, takvim dahilinde, biri birini takip eden üç aşamalı bir geçiş planla EPB’nin yüzyılın sonunda tamamlanmasını öngörmüştür. IV. Avrupa Para Sistemi ve ECU’nun rolünün güçlendirilmesi, hedeflenmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 17 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 18 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Maastricht Anlaşması Maastricht Anlaşması 2. AŞAMA 3. AŞAMA 1 Ocak 1994 tarihinde başlayan bu aşamada; Yakınlaşma kriterlerini yerine getiren ülkelerle en erken 1 Ocak 1997 en geç 1 Ocak 1999 tarihinde geçilmesi öngörülen bu aşamada; I. Ulusal merkez bankalarının bağımsızlıklarının sağlanması, kamu kurumlarına kredi açmalarının, borçlarını silmelerinin I. Avrupa Merkez Bankasının (AMB) kurularak Avrupa Para ve kamu açıklarını finanse etmelerinin yasaklanması, Enstitüsünün görevlerini devralması ve Birliğin para, döviz kuru ve rezerv yönetiminin AMB tarafından idare olunması, II. Üye ülkelerin ekonomik yakınlaşmalarını artırmak ve mali disiplinlerini sağlamak amacıyla bazı kriterler tespit edilerek, II. Ulusal paralar ile ECU arasındaki döviz kurlarının, belirlenecek bu kriterleri yerine getiren ülkelerin üçüncü aşamaya dönüşüm oranları üzerinden, geri dönüşsüz bir şekilde geçmeleri, sabitlenmesi ve en kısa sürede ulusal paraların yerini tek paranın alması, III. Avrupa Para Enstitüsünün kurulması, hedeflenmiştir. hedeflenmiştir. Not: İngiltere ve Danimarka’nın geçici olarak, kendi istekleri doğrultusunda Birlik dışında kalmaları öngörülmüştür. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 19 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 20 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 5  20.05.2024 Maastricht Anlaşması Maastricht Anlaşması 3. AŞAMA Ekonomik ve Parasal Birliği işaret ettiği için, üçüncü aşamaya geçiş, Antlaşma ile ortaya konan objektif kriterlere dayalı bir dizi üst düzey ve sürekli nitelikli yakınlaşma düzenlemelerinin başarılmasını gerektirmektedir. Bütçe kuralları bağlayıcı olup, bu kurallara uymayan üye devletler için Anlaşma ile yaptırımlar söz konusu edilmiştir. Bu aşamada, tek bir parasal politika söz konusu olup, parasal politikalar, ulusal merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasının (ECB-AMB) oluşturduğu Avrupa Merkez Bankaları Sistemine (ESCB-AMBS) bırakılmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 21 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 22 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Maastricht Anlaşması Maastricht Anlaşması Yakınlaşma Kriterleri Yakınlaşma Kriterleri Antlaşmada öngörülen ve üye ülkelerin üçüncü aşamaya Kamu Borçları Ölçüsü : Brüt kamu borçlarının GSYİH’nın % geçebilmeleri için yerine getirmek zorunda oldukları yakınlaşma 60’ını geçmemesi veya bu orana doğru azalma eğiliminde olması, kriterleri ise şunlardır: Döviz Kuru Ölçüsü : Ulusal para biriminin, döviz kuru Enflasyon Ölçüsü : 12 aylık enflasyon oranının, en düşük mekanizması kapsamında belirlenen normal dalgalanma enflasyon oranına sahip üç ülkenin ortalamasının %1,5’tan daha marjının dışına çıkmamış ve son iki yıl içinde bir başka üye ülkenin fazlası olmaması, ulusal parası karşısında devalüe edilmemiş olması. Faiz Oranı Ölçüsü : 12 aylık uzun dönem faiz oranlarının, en düşük enflasyon oranına sahip üç üye ülkenin ortalamasının %2’den fazla olmaması, Bütçe Açığı Ölçüsü: Bütçe açığının, gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) % 3’ünden fazla olmaması, Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 23 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 24 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 6  20.05.2024 Maastricht Anlaşması Maastricht Anlaşması Yakınlaşma Kriterleri Müeyyideler Maastricht yakınlaşma kriterleri üye bir ülkenin ekonomisinin tek Bir üye ülkenin uyguladığı ekonomi politikalarının Ekonomik ve para birimine yeterince hazırlanmasını garantiye almak için Parasal Birliği tehlikeye düşürmesi halinde Konsey, ilgili üye ülkeye tasarlanmıştır. gerekli politika önerilerinde bulunabilecektir. Bunlar, ekonomik politika uyumu ve ekonomik şoklarda esneklik Uyarılara rağmen gerekli önlemleri zamanında almayan üye gösteren Euro Alanı adaylarına kamu maliyesinin sağlamlık, ülkelere Konsey şu yaptırımları uygulayabilir: mükemmellik ve sürdürebilirliği için ortak bir temel sağlamıştır.  Ülkenin ihraç ettiği bono ve tahvillerin sağlıksız olduğu yönünde Kur kriterleri Üye bir Ülkenin parasının değer kaybetmesi kamuoyuna beyanatta bulunulması, karşısında ekonomisini kaynak kullanmaksızın yönetebileceğini  Avrupa Yatırım Bankasının kredi olanaklarından göstermek için tasarlanmıştır. yararlandırılmaması, Maastricht Antlaşmasına göre, üye ülkeler ulusal iktisat  Avrupa Birliğine faizsiz mevduat yatırılması, politikalarını Birliğin genel sorunu olarak  Para cezası. kabul edeceklerdir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 25 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 26 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Madrid Zirvesi Madrid Zirvesi Avrupa Konseyinin 15-16 Aralık 1995 tarihlerinde yapılan Madrid Avrupa Konseyinin 15-16 Aralık 1995 tarihlerinde yapılan Madrid Zirvesinde, tek para biriminin adının “Euro” olması ve üçüncü Zirvesinde, tek para biriminin adının “Euro” olması ve üçüncü aşamanın da üç safhada gerçekleşmesi kararlaştırılmıştır: aşamanın da üç safhada gerçekleşmesi kararlaştırılmıştır: I. Mayıs 1998 - Aralık 1998 tarihleri arasını kapsayan (A) III. 1 Ocak - 1 Temmuz 2002 tarihleri arasında sürecek olan (C) safhasında; Avrupa Konseyi tarafından EPB’ye katılacak ülkeler safhasında ise; Euro banknot ve madeni paraları tedavüle tespit edilecek ve Euro’ya geçişle ilgili mevzuat hazırlanacak, çıkarılacak, hem Euro hem de ulusal paralar birlikte Avrupa Merkez Bankası ve Avrupa Merkez Bankaları Sistemi tedavülde olacaklar ve en geç 30 Haziran 2002 tarihinde kurulacaktır. ulusal paralar tedavülden kalkarak Euro tek para birimi olarak II. 1 Ocak 1999 - 31 Aralık 2001 tarihleri arasındaki (B) dolaşımda olacaktır. safhasında; Euro ile ulusal paralar arasındaki döviz kurları geri dönüşsüz bir şekilde sabitlenecek, Euro kaydi para olarak kullanılmaya başlanılacak, Avrupa Merkez Bankası para, döviz kuru ve rezerv yönetimini tamamen üstlenecektir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 27 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 28 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 7  20.05.2024 Gelişmeler - Birinci Aşama (Temmuz 1990 – Aralık 1993) : Gelişmeler - İkinci Aşama (Ocak 1994 – Aralık 1998) : EPB’nin ilk aşaması, Maastricht Antlaşması imzalanmadan I. 1 Ocak 1994’de Avrupa Para Enstitüsü kuruldu. Temel önce 1 Temmuz 1990 tarihinde, (Haziran 1989’da kabul edilen amaç, AMB’nın kurulması için gerekli alt yapıyı Delors Raporuna dayanarak,) başlamıştır. hazırlamaktı. Avrupa Birliği içerisinde ve Avrupa Birliği ile üçüncü ülkeler II. AMB Sisteminin kurulması için üye devlet MB’ı arasında sermayenin serbestçe dolaşımını engelleyen tüm serbestleştirilmeye başlandı. Üye ülkelerin makro- uygulamalar kaldırılmıştır. ekonomik politikaları uyumlaştırılacaktı. Ek olarak, üye ülkelerce ekonomik yakınlaşma kriterlerine III. Üye ülkelerin para politikalarının eşgüdümü uyum için gereken çaba gösterilmiş, bütçe açıkları ve (koordinasyonu) güçlendirildi. Mayıs 1995’de tek paraya enflasyon üzerine hazırlanan yıllık programlar ile geçiş için gerekli şartları içeren “Yeşil Kitap” yayınlandı. sürdürülebilir düşük enflasyon ve devlet borçları ile döviz IV. Aralık 1996 Avrupa Birliği Dublin Doruğu’nda parasal kuru istikrarı hedeflenmiştir. Birinci aşama, 31 Aralık birliğin 1999’da yürürlüğe konulmasında kesin uzlaşma 1993’te son bulmuştur. sağlandı. Üye ülkelerle “İstikrar Anlaşması” imzalanarak “Euro Banknotları” ilk kez kamuoyuna gösterildi. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 29 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 30 İİBF-İktisat İİBF-İktisat. Gelişmeler - İkinci Aşama (Ocak 1994 – Aralık 1998) : Gelişmeler - İkinci Aşama (Ocak 1994 – Aralık 1998) : V. Hedefi ortak para birimine geçiş olan “Bütçe İstikrar VII. EPB’e geçiş ile ilgili gelişmeler 12-13 Aralık 1997 Paktı”, Haziran 1997’de Amsterdam Doruğu’nda kabul Lüksemburg Zirvesi’nde de ele alınmış, uygulamaya ilişkin edildi. Pakt, Euro’ya 1999’da katılacak olan ülkeler için son hazırlıkların Mayıs 1998 tarihinden önce kemer sıkma politikası öngörmekte ve buna uymayan tamamlanabilmesi için gerekli çalışmalar ülkeler için de ağır yaptırımlar getirmektedir. hızlandırılmıştır. VI. Konsey ayrıca para birliğine katılmayan üye ülkelerin para VIII. 1998’de üye ülkeleri, Euro’ya katılımları için yeterli olup birimleri arasındaki ilişkileri düzenleyen yeni “mübadele olmadıkları incelenmiş, ECOFIN (Ekonomi ve Maliye kuru mekanizması”nı da benimsemiştir. Amsterdam Bakanları) Zirvesi uygun ülkeleri içeren bir liste Zirvesi'nde alınan kararlar çerçevesinde, EPB'nin hazırlamıştır. uygulamaya konulmasına yönelik teknik çalışmaların IX. AB Devlet Başkanlarının 1-3 Mayıs 1998 tarihlerinde Brüksel'de önemli bir bölümü tamamlanmıştır. gerçekleştirdikleri Zirve'de ekonomik ve parasal birliğin son aşaması ve tek para birimi uygulamasına 11 üye ülkenin katılımı ile 1 Ocak 1999 tarihi itibariyle geçilmesine karar verilmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 31 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 32 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 8  20.05.2024 Gelişmeler - İkinci Aşama (Ocak 1994 – Aralık 1998) : Gelişmeler - İkinci Aşama (Ocak 1994 – Aralık 1998) : X. Zirve'de , en geç 1 Temmuz 2002 tarihine kadar mevcut İlk etapta tek para uygulamasına dahil olacak ülkelerle ilgili ulusal paraların var olmaya devam etmesi, söz konusu kararın alınmasında üye ülkelerin Maastricht Kriterlerine ulusal paralar ile Euro arasındaki dönüşüm kurlarının 1 uyum açısından kat ettikleri mesafe dikkate alınarak, ECOFIN Ocak 1999 tarihinden itibaren geri dönülmez bir şekilde ve Avrupa Para Enstitüsü tarafından hazırlanan raporlar sabitleştirilmesi kararlaştırılmıştır. (Convergence Report) esas alınmıştır. Böylece Komisyon, hazırladığı raporla 11 üye ülkenin (Belçika, Almanya, İspanya, Fransa, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Avusturya, Portekiz ve Finlandiya) geçiş kriterlerini yerine getirdiği takdirde anılan ülkelerin 1 Ocak 1999 tarihinde başlayacak son aşamaya geçişine imkan tanınmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 33 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 34 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Gelişmeler - İkinci Aşama (Ocak 1994 – Aralık 1998) : Gelişmeler - İkinci Aşama (Ocak 1994 – Aralık 1998) : Bunların dışında kalan ülkelerden Danimarka ve İngiltere’ye, XI. Haziran 1998’de temel görevleri, fiyat istikrarını sağlamak katılmama hakkı tanınmış(Opt-Out), İsveç ve Yunanistan ise ve para politikasını uygulamak olan Avrupa Merkez katılım şartlarını henüz yerine getiremeyen ülkeler olarak Bankası ile Avrupa Merkez Bankaları Sistemi kuruldu. tanımlanmıştı. “Adaylar” olarak ifade edilen bu ülkeler kendi para birimlerini kullanmaya devam edecekler, Euro ile mübadele oranları ise 1 Ocak 1999’da yürürlüğe girecek yeni kur mekanizması ile belirlenecekti. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 35 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 36 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 9  20.05.2024 Gelişmeler - Üçüncü Aşama (Ocak 1999 – 2002) : Gelişmeler - Üçüncü Aşama (Ocak 1999 – 2002) : Maastricht Zirvesi'nde varılan karar uyarınca, üçüncü Buna göre; Euro’nun ulusal paralar karşısındaki değeri 31 aşamaya, en erken 1 Ocak 1997'de, en geç 1 Ocak 1999'da Aralık 1998 günü akşamı, Avrupa Para Sistemi içindeki ulusal geçilmesi öngörülmüştür. paralar arasında mevcut ikili merkezi kurlar ve ECU'nun 31 Bu çerçevede, APB'nin son aşaması 1 Ocak 1999 tarihinde Aralık 1998 tarihli paritesi ile üye ülke paralarının ABD Doları başlatılmış, bu tarihten itibaren 1 ECU = 1 EURO sayılmış, karşısındaki pariteleri dikkate alınarak, Avrupa Merkez Euro ve Euro Alanı'na dahil ulusal para birimleri arasında Bankası ve Ulusal Merkez Bankaları arasında telekonferans değiştirilemez bir dönüşüm oranı tespit edilmiştir. sistemi ile eş anlı olarak belirlenmiştir. Yeni Para birimi, onaylarını bildirmiş olan 11 üye ülkede resmen Bu şekilde belirlenen ve 1 Ocak 1999 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş, katılımcı ülkelerin ulusal para birimlerinin geçerli olan sabit dönüşüm kurları Avrupa Komisyonu değişim oranları da sabitlenmiştir. tarafından tespit edilen yönteme göre hesaplanarak aşağıdaki biçimde ilan edilmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 37 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 38 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Gelişmeler - Üçüncü Aşama (Ocak 1999 – 2002) : Gelişmeler - Üçüncü Aşama (Ocak 1999 – 2002) : 1.1.1999’da başlayan ve 11 üye ülkenin katılımıyla gerçekleşen para birliği dışında kalan ülkelerden İngiltere, Danimarka (Eylül 2000 tarihinde Euro alanına katılım konusunda Danimarka’da yapılan referandum, red oylarının çokluğu ile sonuçlanmıştır) ve İsveç, tek para sisteminin dışında kalmayı tercih etmişlerdir. Haziran 2000’de toplanan Avrupa Zirvesinde ekonomik durumu iyileşmiş görüldüğünden Yunanistan, 1 Ocak 2001 tarihinden itibaren katılımcı ülke statüsüne alınmış ve Euro alanının 12. üyesi olmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 39 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 40 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 10  20.05.2024 Gelişmeler - Üçüncü Aşama (Ocak 1999 – 2002) : Gelişmeler - Son Katılımlar : Euro madeni para ve banknotları, katılımcı 12 üyede 1 Ocak Bu çerçevede, Slovenya 1 Ocak 2007 tarihi itibariyle Tek Para 2002’de dolaşıma girmiştir. Ulusal paralarla birlikte kullanım alanına dahil edilmiştir. Malta ve GKRY'nin ise, 1 Ocak 2008 süresinin sona ermesi üzerine 28 Şubat 2002’de geçerli tek tarihi itibariyle Euro Alanı'na dahil olmuştur. Bu ülkelerin para birimi haline gelmiştir. katılımının ardından Euro Alanı'ndaki üye ülke sayısı 15'e yükselmiştir. 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılan diğer yedi üye ülke ile 1 Ocak 2007'de Birliğe üye olan Romanya ve Bulgaristan gerekli şartları karşılar karşılamaz, ilk katılımcılara uygulanan aynı Euro bölgesine dahil olabilmek için en az iki yılda bir veya tek şartlarla Avro Alanı'na dahil olacaktır. paraya geçiş için gerekli şartları yerine getirmemiş olan bir ülkenin talebi üzerine, Avrupa Komisyonu ve AMB'nin durumu incelemesi gerekmektedir. EPB'ye yeni bir üyenin kabulü, Konseyin nitelikli çoğunlukla alacağı karara bağlıdır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 41 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 42 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Gelişmeler - Son Katılımlar : 2009 yılı başında Slovakya, 1 Ocak 2011 tarihi itibarıyla Estonya, Euro Bölgesine dahil olmuştur. Böylece Euro Bölgesine dahil olan ülke sayısı 17’ye yükselmiştir. Estonya'nın ardından diğer Baltık ülkelerinden Letonya 1 ocak 2014 tarihi itibarıyla Euro bölgesine dahil 18 ülke olmuştur. Litvanya, 1 Ocak 2015 tarihi ile Euro bölgesine dahil olan son üye ülkedir. Şu an 350 milyon nüfusa sahip Euro Bölgesi'nin milli geliri 8,5 trilyon Euro'yu bulmaktadır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 43 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 44 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 11  20.05.2024 TEŞEKKÜRLER Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 45 İİBF-İktisat 12