Avrupa Birliği Genişleme Süreci PDF

6.05.2024 BU BÖLÜMDE ELE ALINACAK OLAN KONULAR...

6.05.2024 BU BÖLÜMDE ELE ALINACAK OLAN KONULAR  Giriş  Birinci Genişleme-İngiltere-İrlanda Danimarka-1973  İkinci Genişleme-Yunanistan-1981  Üçüncü Genişleme- İspanya-Portekiz-1986  Schengen Antlaşması  Zorunlu Genişleme- Doğu Almanya-1990  Dördüncü Genişleme- Avusturya-Finlandiya-İsveç 1995  EFTA (European Free Trade Association-Avrupa Serbest Ticaret Birliği)  EEA (European Economic Area -Avrupa Ekonomik Alanı) Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 2 İİBF-İktisat BU BÖLÜMDE ELE ALINACAK OLAN KONULAR  Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Litvanya, Malta, Macaristan, Avrupa Birliği’nin Genişleme Süreci Sekiz Genişleme Hareketi Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Rum Yönetimi- 2004  Altıncı Genişleme- Bulgaristan-Romanya-2007 1952 1973 1981 1986  Yedinci Genişleme- Hırvatistan-2013  AB Genişleme Politikasında Mevcut Durum  Diğer Aday ve Potansiyel Adaylar 1990 1995 2004 2007 Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 3 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İİBF-İktisat İİBF-İktisat 1  6.05.2024 Giriş Giriş 1952’de Paris ve 1958’de Roma Roma Anlaşmaları ile beraber imzalanan Antlaşması’nın yürürlüğe girmesinden “Her Üç Topluluk İçin Ortak olan Bazı sonra, gerek Avrupa Toplulukları’nın Kurumlar Hakkında Konvansiyon” ile bu üç temellerini atan (AKÇT, EURATOM, AET) kurumun meclisler birleştirilmiştir ki bu bakımından gerek Roma Antlaşması’nda ortak meclis 1962 yılında Avrupa yer alan politikaların uygulanması Parlamentosu adını alacaktır. açısından başarılı bir dönem başlamıştır. 1965 yılında imzalanan ve 1967 yılında Ancak her üç topluluğun da kendine özgü yürürlüğe giren Birleşme Anlaşması ile de kurumlarının olması maliyet ve işlerlik tek bir Konsey ve tek bir Komisyon açısından bazı sıkıntılar oluşturmaya oluşturulmuştur. başlamıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 5 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 6 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Giriş Birinci Genişleme-İngiltere-İrlanda Kısaca 1960’ların ortalarında Avrupa Danimarka-1973 Toplulukları kurumsal yapılarında Avrupa Topluluğu’nun elde ettiği başarılar sağlamlaştırmaya ve ekonomik diğer Avrupa devletlerinin dikkatini bütünleşme yolunda önemli adımlar çekmiş, 1961 yılında atmaya başlamışlardır.  İngiltere, Diğer taraftan üye devletler arasındaki  İrlanda, Gümrük Birliği, Roma Antlaşması’nda  Danimarka ve öngörülen tarihten bir buçuk yıl önce, 1  Norveç(1962) Temmuz 1968’de tamamlanmış, ulaştırma bu oluşumlarda yer almak için AET’ye ve enerji alanlarındaki gecikmelere rağmen üyelik başvurusunda bulunmuşlardır. AET, “geçiş dönemi” sonunda (31 Aralık 1969) Antlaşma ile saptanan hedeflerin çoğuna ulaşmayı başarmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 7 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 8 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 2  6.05.2024 Birinci Genişleme-İngiltere-İrlanda Birinci Genişleme-İngiltere-İrlanda Danimarka-1973 Danimarka-1973 İngiltere başlangıçta, Schuman Planı’nı Ancak 1960’lara gelindiğinde İngiltere kendi kömür-çelik endüstrisini uluslar ekonomisinde sıkıntılar baş göstermeye arası bir denetime açmamak için başlamıştır. reddetmekteydi. W.Churchill, “katıl ve yönet” adı verilen Diğer taraftan İngiliz ekonomisinin temeli yeni bir politikayla, Avrupa Topluluklarına İngiltere’nin İngiliz Uluslar Topluluğu ile katılarak daha sonra Topluluk yaptığı ticarete dayanıyordu. politikalarına yön vermeyi İngiltere, Uluslar Topluluğundan ucuz amaçlamaktaydı. hammadde alabiliyor ve ürünlerini bu İrlanda, Danimarka ve Norveç de pazar ülkelere yüksek karla satıyordu. paylarını arttırmak amacıyla İngiltere ile Dolayısıyla bu kârlı ortamın gümrük birlikte hareket ediyorlardı. birliğini gerektirecek bir oluşum ile bozulmasını istemiyordu. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 9 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 10 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Birinci Genişleme-İngiltere-İrlanda Birinci Genişleme-İngiltere-İrlanda Danimarka-1973 Danimarka-1973 Pes etmeyen Kuzey ülkeleri, 2 Mayıs 1967 Ancak İngiltere’nin bu siyaseti Charles de tarihinde ikinci başvurularını yapmışlar Gaulle tarafından hiç de hoş ve De Gaule tarafında ikinci kez veto karşılanmamış ve İngiltere’nin ilk edilmişlerdir. başvurusu Fransa tarafından Roma Bu ülkeler De Gaule’nin yerine geçen Antlaşması’na uygun olmadığı Georges Pompidou’nun genişleme gerekçesiyle reddedilmiştir. sürecini desteklemesi ile 1969 yılında yaptıkları üçüncü başvuru ile Avrupa Topluluklarına üye olabilmişlerdir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 11 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 12 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 3  6.05.2024 Birinci Genişleme-İngiltere-İrlanda İkinci Genişleme-Yunanistan-1981 Danimarka-1973 Yunanistan AT’ye ortak üye olmak için 8 1969 yılında Lahey’de yapılan Zirve’de, Haziran 1959 tarihinde başvuruda Topluluğa katılma talebinde bulunan bulunmuştur. İngiltere, İrlanda, Danimarka ve Norveç İki taraf arasında yapılan müzakereler ile konuya ilişkin müzakerelerinin sonucunda, Yunanistan 9 Temmuz başlatılması kabul edilmiştir. 1961 tarihinde Avrupa Toplulukları ile İki yıl süren müzakerelerden sonra Ortaklık Anlaşmasını -Atina Anlaşması- İngiltere, İrlanda ve Danimarka, 22 Ocak imzalamıştır. 1972 tarihinde Topluluğa katılmışlar, bu Bu anlaşmayla Yunanistan’ın nihai ülkelerin Topluluğa katılmasıyla ilk hedefinin AB’ye tam üyelik olduğu ifade genişleme gerçekleşmiş ve üye sayısı edilmiştir. altıdan dokuza yükselmiştir. Ancak 1967 yılında Yunanistan’da (Norveç’in Katılım Antlaşması ise, ülkede meydana gelen askeri darbeden dolayı bu yapılan referandum ile reddedilmiştir.) ülke olan ilişkiler dondurulmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 13 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 14 İİBF-İktisat İİBF-İktisat İkinci Genişleme-Yunanistan-1981 İkinci Genişleme-Yunanistan-1981 Yunanistan, demokratik rejimin yeniden Bu görüşe rağmen AB-Yunanistan tesisini takiben 12 Haziran 1975’te Birliğe ilişkileri ivme kazanmış ve 27 Temmuz tam üyelik başvurusunda bulunmuştur. 1976 yılında katılım müzakereleri Bu başvuru üzerine Komisyon, konuyla başlatılmıştır. ilgili bir rapor hazırlamış ve bu raporu 29 Yunanistan’ın Birliğe katılımının Ocak 1976 tarihinde yayımlamıştır. demokrasinin gelişimini olumlu şekilde Raporda Yunanistan’ın zayıf ekonomisi, etkileyeceği düşünülmüş ve katılım süreci bölgeler arasında büyük farklılıklar, üye ülkeler tarafından da desteklenmiştir. yüksek oranda tarımsal nüfus bulundurması ve Yunanistan’ın olası bir tam üyeliği durumunda uzun süredir gözetilen Türk-Yunan dengesinin bozulma ihtimalinin bulunması gibi nedenlerle tam üyeliğe ehil olmadığı yönünde kanaatler bildirilmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 15 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 16 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 4  6.05.2024 İkinci Genişleme-Yunanistan-1981 Üçüncü Genişleme- İspanya- 3 yıl süren görüşmeler sonucunda Portekiz-1986 Yunanistan ile Topluluk arasında 28 İspanya ve Portekiz, Topluluğa ilk Mayıs 1979 tarihinde Katılım Antlaşması başvurularını 1962 yılında imzalanmış ve onaylandıktan sonra gerçekleştirmiş ancak her iki ülkenin de 1 Ocak 1981 tarihinde (ilk başvuru diktatörlükle yönetilmesi sonucu tarihinden 22 yıl sonra) yürürlüğe başvuruları kabul edilmemiştir. girmiştir. Bu iki Güney Avrupa ülkesinin az Yunanistan’ın da Topluluğa katılmasıyla gelişmiş ekonomileri ve demokrasiye üye sayısı 10’a çıkmıştır. geçişlerinde karşılaştıkları sıkıntılar, AB’nin bu ülkeler ile ilişkilerinin yavaş ilerlemesine yol açmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 17 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 18 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Üçüncü Genişleme- İspanya- Üçüncü Genişleme- İspanya- Portekiz-1986 Portekiz-1986 29 Haziran 1970 tarihinde İspanya ile Topluluk arasında imzalanan Tercihli Ticaret Anlaşması’nın ardından, Haziran 5 Şubat 1979 tarihinde üyelik 1977’de İspanya’da demokratik seçimler müzakereleri başlamış, Haziran 1985 yapılmış ve demokrasiye geçtikten bir ay tarihinde imzalanan Katılım Anlaşması sonra da, 28 Temmuz 1977’de Birliğe ile İspanya, 1 Ocak 1986 tarihinden üyelik başvurusu yinelemiştir. itibaren Birliğe dahil olmuştur. Başvuru Komisyon tarafından değerlendirilmiş ve olumlu görüş Konsey’e bildirilmiştir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 19 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 20 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 5  6.05.2024 Üçüncü Genişleme- İspanya- Üçüncü Genişleme- İspanya- Portekiz-1986 Portekiz-1986 1970’li yılların ortalarına doğru Portekiz, Birliğe üyelik başvurusunu 28 diktatörlükten demokrasiye geçiş süreci Mart 1977 tarihinde yapmıştır. Bu yaşayan Portekiz’e, demokrasinin kalıcı başvuruya karşılık Komisyon’un görüşü olmasını desteklemek amacıyla AB olumlu olmuş ve katılım müzakerelerinin tarafından, 150 milyon Euro tutarında başlatılması kararı alınmıştır. mali yardım sağlanmış, işçilerinin Portekiz ile 1978 yılında başlatılan Topluluk içinde dolaşımı kolaylaştırılmış müzakereler 1985 yılında tamamlanarak ve tarım alanında bazı imtiyazlar 1 Ocak 1986 yılında bu ülkenin Birliğe tanınmıştır. katılmasıyla sonuçlanmış, böylece Birliğe Portekiz ile Topluluk arasında 1972 üye ülkelerin sayısı on ikiye yükselmiştir. yılında bir Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 21 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 22 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Üçüncü Genişleme- İspanya- Üçüncü Genişleme- İspanya- Portekiz-1986 Portekiz-1986 Son iki genişlemenin getirdiği bazı Son iki genişlemenin getirdiği bazı sorunlar: sorunlar: 1- Portekiz ve İspanya’nın tarım ülkesi 2.B- Genişlemenin Avrupa’da barış ve olmaları, Birlik içerisinde ortak tarım demokrasinin gelişmesine katkıda politikasına uyum sorununu gündeme bulunacağını savunanları karşı karşıya getirmiştir. getirmiştir. 2- Topluluğun güneye doğru ikinci defa 3- AT’nin genişlemesi ile ortaya çıkan genişlemesinin getirdiği farklı problemler, genişleme politikasının değerlendirmeler. yerini derinleşme politikasının almasına 2.A- Topluluğun iktisaden zayıf ülkeleri neden olmuştur. bünyesine katmasına karşı çıkanlar ile Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 23 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 24 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 6  6.05.2024 Üçüncü Genişleme- İspanya- Üçüncü Genişleme- İspanya- Portekiz-1986 Portekiz-1986 Son iki genişlemenin getirdiği bazı 1- Beyaz Rapor sorunlar: Geleceğin Avrupa Birliği’ni Ayrıca 1970’lerdeki petrol krizleri, oluşturabilmek için alınması gerekli Topluluğun hedeflerine ulaşmasına engel önlemleri içeren ve Avrupa olmuş, AT’nın yeni üye alma sürecini Topluluğu’nun tek bir Pazar olarak 1995 yılına kadar ertelemesine neden bütünleşmesini önleyen tarife dışı olmuştur. engellerin analizinin yapıldığı ve 14 1980’lerin sonunda derinleşme ve daha Haziran 1985 tarihinde yayınlanmış bir ileri bütünleşme hedeflerine yardımcı rapordur. olacak üç hukuki belge kabul edilmiştir: Rapor, AT’nin Tek Pazar doğrultusunda kaldırmayı planladığı tarife dışı engeller ve bunlarla ilgili tekliflerden oluşmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 25 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 26 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Üçüncü Genişleme- İspanya- Üçüncü Genişleme- İspanya- Portekiz-1986 Portekiz-1986 2- Tek Senet 3- Cecchini Raporu Topluluğu kuran Roma Anlaşmasının AT’nin Beyaz Raporda belirtilen tarife zaman içinde erozyona uğrayan ve dışı engellerin kaldırılması ve üye genişleyen Topluluğun sağlıklı işlemesini ülkelerin iç pazara yönelik direktiflere engelleyen maddelerini, Topluluğun uymaları halinde elde edeceği ekonomik ihtiyaçlarına uygun hale getiren ve 1 kazançların ayrıntılı mikro ve makro Temmuz 1987 yılında yürürlüğe giren analizlerinin yapıldığı ve 1988 yılı belgedir. başında yayınlanan rapordur. (İtalyan İktisatçı Paolo Cecchini- Avrupasızlığın Maliyeti-1986-1987) Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 27 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 28 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 7  6.05.2024 Schengen Antlaşması Schengen Antlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya, Belçika, Fransa, Birlik üyesi olmayan İzlanda ve Norveç'in de AB'nin serbest Lüksemburg ve Hollanda tarafından imzalanan Schengen dolaşım alanına dahil edilmesi amacıyla, bu iki ülke ile 18 Antaşması; taraf ülkelerin ortak sınırlarında kişilere tüm vize Mayıs 1999 tarihinde anlaşma yapılmıştır. ve gümrük işlemlerinin kaldırılması ve üçüncü ülke 5 Haziran 2005 tarihinde de İsviçre, yapılan referandum vatandaşlarına yönelik ortak vize ve gümrük işlemleri sonucu Schengen Anlaşması'nı kabul etmiştir. uygulanmasını öngörmüştür. Üye Devletler arasında iç sınır kontrollerinin kaldırılmasını İtalya (1990), İspanya ve Portekiz (1991), Yunanistan (1992), amaçlayan Schengen Alanı; 25 ülkeye genişlerken; İsviçre, Avusturya (1995), İsveç, Finlandiya ve Danimarka (1996) da İzlanda ve Norveç’ten sonra AB üyesi olmayan üçüncü anlaşmayı imzalayan ülkeler arasına katılmıştır. Schengen ülkesi olmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 29 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 30 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Zorunlu Genişleme- Doğu Almanya- 1990 AT, İki Almanya’nın 3 Kasım 1990’da birleşmesi ile zorunlu olarak genişlemiştir. Bu genişlemede Topluluk üye sayısı artamamış ancak, daha geniş bir Almanya, (Avrupa Parlamentosu’ndaki üye sayısı 81’den 99’a çıkmıştır) Topluluk içinde yer almıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 31 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 32 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 8  6.05.2024 Dördüncü Genişleme- Avusturya- Dördüncü Genişleme- Avusturya- Finlandiya-İsveç 1995 Finlandiya-İsveç 1995 Topluluk dördüncü genişleme sürecini Dördüncü Genişleme, Avrupa ülkeleri Güney Avrupa ülkelerine kıyasla arasında daha önce kurulan EFTA ve ekonomik olarak daha gelişmiş ve AEA birlikleri ile yakından ilgilidir ; demokrasinin tüm kurumları ile daha iyi işlediği Kuzey ülkeleri (Avusturya, İsveç, Finlandiya) ile gerçekleştirmiştir. Aynı zamanda EFTA üyesi olan bu ülkelerden Avusturya 17 Temmuz 1989’da, İsveç 1 Temmuz 1991’de, Finlandiya ise 18 Mart 1992 tarihinde Topluluğa üyelik başvurusunda bulunmuşlardır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 33 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 34 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Dördüncü Genişleme- Avusturya- Dördüncü Genişleme- Avusturya- Finlandiya-İsveç 1995 Finlandiya-İsveç 1995 EFTA (European Free Trade Association- EFTA (European Free Trade Association- Avrupa Serbest Ticaret Birliği) Avrupa Serbest Ticaret Birliği) 1960 yılında Stockholm’de imzalanan bir İngiltere, İsveç, Norveç, Danimarka, anlaşma ile kurulmuştur. Portekiz ve Avusturya EFTA’nın kurucu Avrupa Topluluklarının kuruluş üyeleridir. yıllarında, esas itibariyle Ortak Gümrük Birliğe daha sonra, 1970'de İzlanda, Tarifesini kabul etmek istemeyen veya 1986'da Finlandiya, 1991'de ise milletlerarası siyasal statüleri AET’ye Lihtenştayn katılmıştır. katılmaya olanak vermeyen tarafsız bazı 1973'te İngiltere ve Danimarka; 1986'da Avrupa ülkeleri (Avusturya, Danimarka, Portekiz, 1995'te Avusturya-İsveç- Norveç, Portekiz, İsveç, İsviçre ve Finlandiya AB'ye katılımlarının ardından İngiltere), İngiltere’nin önerisiyle bu örgütü terk etmişlerdir. EFTA’yı kurmuşlardır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 35 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 36 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 9  6.05.2024 Dördüncü Genişleme- Avusturya- Dördüncü Genişleme- Avusturya- Finlandiya-İsveç 1995 Finlandiya-İsveç 1995 EFTA (European Free Trade Association- EEA (European Economic Area -Avrupa Avrupa Serbest Ticaret Birliği) Ekonomik Alanı) Zamanla iki kuruluş (Avrupa Topluluğu AET üyesi devletlerle EFTA üyesi ve EFTA) arasındaki ilişkileri giderek devletlerin (Norveç, İzlanda, Lihtenştayn) artmış ve 1994 yılında Avrupa Ekonomik Bakanları ve Avrupa Komisyonu, 9 Nisan Alanı’nın kurulması sonucunu 1984 tarihinde Lüksemburg’da kabul doğurmuştur. ettikleri bir bildiriyle Avrupa Ekonomik Halen EFTA üyeleri İzlanda, Alanı (A.E.A.) kurulmasını Liechtenstein, Norveç ve İsviçre’den kararlaştırmışlardır. ibarettir. Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması, 2 Mayıs 1992 tarihinde Porto’da imzalanmış ve 1 Ocak 1994 tarihinde yürürlüğe girmiştir. (İsviçre referandum Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN 37 sonucu Anlaşmaya katılmayı Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN 38 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İİBF-İktisat reddetmiştir). İİBF-İktisat. Dördüncü Genişleme- Avusturya- Dördüncü Genişleme- Avusturya- Finlandiya-İsveç 1995 Finlandiya-İsveç 1995 EEA (European Economic Area -Avrupa EEA (European Economic Area -Avrupa Ekonomik Alanı) Ekonomik Alanı) 2 Şubat 1988 tarihli Brüksel Bakanlar 2 Şubat 1988 tarihli Brüksel Bakanlar toplantısında Avrupa Ekonomik Alanı’nın toplantısında Avrupa Ekonomik Alanı’nın amaçları şöyle saptanmıştır: amaçları şöyle saptanmıştır: EFTA üyelerinin Avrupa Tek Pazarına Topluluk politikalarının (ulaştırma, katılmalarının sağlanması (ticarette araştırma ve geliştirme, tarım ve teknik engellerin kaldırılması, balıkçılık, enerji, çevre, meslekî eğitim, formalitelerin basitleştirilmesi, rekabet, eğitim, fikrî mülkiyet) EFTA ülkelerini kamu piyasaları ve devlet yardımlarının kapsayacak biçimde genişlemesi. denetimi ile ilgili bazı Topluluk kurallarının daha uygun biçimde uygulanması) Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 39 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 40 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 10  6.05.2024 Dördüncü Genişleme- Avusturya- Dördüncü Genişleme- Avusturya- Finlandiya-İsveç 1995 Finlandiya-İsveç 1995 EEA (European Economic Area -Avrupa EEA (European Economic Area -Avrupa Ekonomik Alanı) Ekonomik Alanı) 2 Mayıs 1992’de Porto’da imzalanan ve Ancak AEA Anlaşmasının asıl önemi, 1994 yılında yürürlüğe giren AEA EFTA ülkelerinin önemli bir kısmının bu Anlaşması, EFTA ülkeleri ile AET ülkeleri Anlaşma aracılığı ile Topluluk arasında ekonomik bütünleşmenin daha müktesebatının büyük bir kısmıyla da ileri bir boyuta taşınmasını tanışıklığının sağlanması ve Maastricht öngörüyordu. Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinin ardından AB tam üyeliğine hazır hale gelmeleri olmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 41 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 42 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Dördüncü Genişleme- Avusturya- Dördüncü Genişleme- Avusturya- Finlandiya-İsveç 1995 Finlandiya-İsveç 1995 Nitekim Kasım 1993’teki Maastricht Anlaşması’ndan hemen sonra Birlik, üç ülke için müzakereleri eş zamanlı olarak 1 Bu ülkelerin 1 Ocak 1995 yılında Şubat 1993 tarihinde başlatmış ve bu katılımları ile Birlik, Orta ve Kuzey ülkelerin Birliğe üye devletlerle ortak Avrupa’ya doğru genişleyerek üye sayısını değerleri taşıması ve refah seviyelerinin on beşe çıkarmıştır. yüksek olması nedeniyle, katılım müzakereleri Birlik tarihindeki en kısa sürede (13 ay) ve en sorunsuz bir şekilde tamamlanmıştır. İsveç’in EURO alanına girmekten kaçınması bu genişlemenin tek pürüzü olmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 43 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 44 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 11  6.05.2024 Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Rum Yönetimi-2004 Rum Yönetimi-2004 Soğuk Savaş düzeninin sona ermesi ile AB Konseyi bu Zirve’de MDAÜ’ne ilişkin AB, öncelikle bağımsızlığını yeni kazanan bir mali yardım paketini yürürlüğe Merkez ve Doğu Avrupa Ülkeleri koymuştur. (MDAÜ)’ne, planlı ekonomiden serbest MDAÜ’nin talepleri ekonomik yardım ve piyasa ekonomisine ve komünist kolaylaştırılmış ticaret imkanlarının rejimden çoğulcu demokrasiye geçişlerini ötesinde olmuştur. sağlayabilme yönünde destek olmuştur. Zirvede Üye ülkeler, MDAÜ’lerin AB MDAÜ’ne yönelik ilk önemli karar 14-15 dışında bir “üçüncü yola” yönelmelerinin Aralık 1990 tarihinde Roma Zirvesi’nde bölgede daha büyük istikrarsızlıklar alınmıştır. yaratabileceğini belirterek, AB’nin bu ülkelerle daha sıkı bir işbirliği Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN geliştirmesi gerektiğinin altını Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 45 çizmişlerdir. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 46 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Rum Yönetimi-2004 Rum Yönetimi-2004 AB-MDAÜ ilişkileri, 21-22 Haziran 1993 AB üyesi olmak isteyen Merkez ve Doğu tarihlerinde Danimarka Dönem Avrupa ülkelerinin, gerekli ekonomik ve Başkanlığı sonunda yapılan Kopenhag siyasi koşulları yerine getirerek üyelik Zirvesi ile yeni bir döneme girmiştir. sorumluluklarını (Kopenhag Kriterlerini) Bu Zirve’de MDAÜ’lerin AB üyeliğine karşılamaları durumunda AB’ye aday olabilecekleri ilk kez ve en üst katılabilecekleri ifade edilmiştir. düzeyde vurgulanmıştır. Bu dönem AB’nin genişleme süreci çerçevesinde önem taşıyan belgelerden biri de Gündem 2000 Raporudur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 47 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 48 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 12  6.05.2024 Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Rum Yönetimi-2004 Rum Yönetimi-2004 Gündem 2000 Raporu, Kopenhag Beşinci genişleme sürecinde, siyasi kriterleri Kriterlerinden hareketle tam üyeliğin yerine getirmiş olan 12 ülkeden “İlk dalga koşullarını tanımlamaktaydı. 12-13 aralık ülkeler” ya da “Lüksemburg Grubu” olarak 1997 yılında yapılan Lüksemburg Zirvesi’nde adlandırılan ülkeler ile müzakereler fiilen 31 kabul edildi. Mart 1998 tarihinde başlamıştır. Bu ülkeler; 12-13 Aralık 1997 Çek Cumhuriyeti, Estonya, tarihlerinde G.Kıbrıs RY, Macaristan, yapılan Lüksemburg Polonya Slovenya Zirvesi'nde ilk kez, 12 aday ülke arasında bir sınıflandırma söz konusu olmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 49 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 50 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Rum Yönetimi-2004 Rum Yönetimi-2004 “İkinci dalga ülkeler” ya da “Helsinki Grubu” Aralık 1997 tarihli Lüksemburg ve Aralık olarak adlandırılan 1999 tarihli Helsinki Zirveleri, 5. Bulgaristan, Romanya, genişlemenin sistematiğini ve katılım öncesi Malta, Letonya, süreç ile müzakere sürecine ilişkin çerçeveyi Litvanya Slovakya de ortaya koymuştur. için müzakereler fiilen 15 Şubat 2000 Lüksemburg Zirvesi’nde, 5.genişlemenin, tarihinde başlamıştır. geçmişin bölünmüş Avrupa’sına son verecek Lüksemburg Zirvesi’nde üçüncü grup ülke, yeni bir dönemin başlangıcı olacağı, Avrupa “aday ülke” olarak nitelendirilmeyen ve fakat bütünleşme modelinin bütün Avrupa kıtasını “tam üye olabilir” ülke olarak addedilen kapsayacak şekilde genişlemesinin Türkiye’dir. gelecekteki istikrar ve ilerlemenin teminatı olacağı ifadeleriyle Birliğin bu sürece verdiği önem vurgulanmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 51 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 52 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 13  6.05.2024 Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs Rum Yönetimi-2004 Rum Yönetimi-2004 Zirve'de, genişlemenin kapsamlı, kapsayıcı ve 12-13 Aralık 2002 tarihlerinde devamlılık arz eden bir süreç olduğu, bu gerçekleştirilen Kopenhag Zirvesi Avrupa sürecin, her aday ülkenin hazırlanma Birliği’nin genişleme sürecinde bir diğer derecesine göre aşamalar halinde ilerleyeceği önemli dönüm noktası olmuştur. belirtilmiş, 10 MDAÜ, Malta ve Güney Kıbrıs Zirvede, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, için başlatılan katılım müzakerelerinde bütün Polonya, Slovakya, Estonya, Letonya, bu ülkelerin aynı kriterler temelinde ve eşit Litvanya, Slovenya, GKRY ve Malta ile şartlar altında AB'ye üye olmaya teşvik yürütülen müzakereleri sonuçlandırılmıştır. edildiği ifade edilmiştir. 16 Nisan 2003 tarihinde Atina’da Katılım Antlaşması’nın imzalanmasının ardından 10 aday ülke 1 Mayıs 2004 tarihinde Birlik üyesi olmuşlardır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 53 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 54 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Beşinci Genişleme- Estonya, Letonya, Altıncı Genişleme- Bulgaristan-Romanya- Litvanya, Malta, Macaristan, Polonya, Çek 2007 Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Kıbrıs 1999 Helsinki Zirvesi’nde Romanya ve Rum Yönetimi-2004 Bulgaristan’ın demokratikleşme, şeffaf 5. genişlemenin ardından 16-17 Aralık 2004 yönetim ve insan hakları konularındaki tarihinde gerçekleştirilen AB devlet ve sorunları nedeniyle bu iki ülke diğer on hükümet başkanları Zirve toplantısında aday ülkeden geri kalmışlardı. ülke statüsünde bulunan Türkiye’nin siyasi Ancak 22 Haziran 1995 tarihinde Birliğe kriterleri yeterli ölçüde yerine getirdiği üyelik başvurunda bulunan Romanya ile 15 belirtilmiş ve katılım müzakerelerine 3 Ekim Şubat 2000 tarihinde müzakerelere 2005 tarihinde başlanması kararlaştırılmıştır. başlanılmıştır. Türkiye tarama sürecine 20 Ekim 2005 14 Aralık 1995 tarihinde üyelik başvurusunu tarihinde başlamıştır. Türkiye ile tarama yapmış olan Bulgaristan ise, yine aynı tarihte toplantıları 13 Ekim 2006 tarihinde 15 Şubat 2000 tarihinde müzakerelere tamamlanmıştır. Türkiye ile fiili başlamıştır. müzakerelere başlanmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 55 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 56 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 14  6.05.2024 Altıncı Genişleme- Bulgaristan-Romanya- Yedinci Genişleme- Hırvatistan-2013 2007 Avrupa Komisyonu, 16 Mart 2005 tarihinde AB Komisyonu, Bulgaristan ve Romanya için ise “Hırvatistan Üyelik Müzakereleri 13 Kasım 2002 tarihinde, 2007 yılında Birliğe Çerçevesi”ni kabul etmiştir. tam üye olabilmelerine ilişkin yol haritasını 17 Haziran 2004’te aday ülke ilan edilen sunmuştur. Hırvatistan, AB ile katılım müzakerelerine 25 Nisan 2005 tarihinde de Katılım Türkiye ile aynı tarihte, 3 Ekim 2005’te, Antlaşması’nı Lüksemburg’da imzalamıştır. başlamıştır. Her iki ülke ile 2000 yılında açılan üyelik Ancak, Hırvatistan’ın AB ile bütünleşme müzakereleri Aralık 2004’te tamamlanmıştır. sürecinde Lahey’deki Eski Yugoslavya Üyelikleri ise 1 Ocak 2007 tarihinde Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY) ile gerçekleşmiştir. yeterli düzeyde işbirliği yapmadığı Böylece AB üye sayısı 27'ye, Birlikte gerekçesiyle ve AB üyesi olan komşusu kullanılan resmi dillerin sayısı da 23'e Slovenya ile arasındaki sınır anlaşmazlığı yükselmiştir. nedeniyle sorunlar yaşanmıştır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 57 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 58 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Yedinci Genişleme- Hırvatistan-2013 Yedinci Genişleme- Hırvatistan-2013 Ancak bu sorunların üstesinden gelinerek, Ülkenin AB’ye katılımı, 22 Ocak 2012 Hırvatistan, Avrupa Birliği ile yürüttüğü tarihinde gerçekleştirilen referandum ile katılım müzakerelerini 30 Haziran 2011 Hırvat halkı tarafından da onaylanmıştır. tarihinde tamamlamıştır. Katılım Antlaşması, 9 Mart 2012 tarihinde Avrupa Komisyonu, 12 Ekim 2011’de Hırvatistan Parlamentosu tarafından da Hırvatistan’ın üyelik koşullarını yerine onaylamıştır. getirdiğine kanaat getirerek Birliğe Avrupa Komisyonu, 10 Ekim 2012 tarihinde katılmasına ilişkin olumlu görüş bildirmiştir. açıkladığı Genişleme Stratejisi ve Kapsamlı Hırvatistan’ın 1 Temmuz 2013’te AB’ye İzleme Raporu’nda Hırvatistan’ın üyelikten katılımı, 1 Aralık 2011’de Avrupa önce rekabet politikası, adalet, özgürlük ve Parlamentosu’nda ve 5 Aralık 2011’de AB güvenlik ve yargı ve temel haklar alanlarında Genel İşler Konseyi’nde onaylanmış, Hırvat yerine getirmesi gereken on önceliğe dikkat yetkililer 9 Aralık 2011 tarihinde AB’ye çekmiştir. Katılım Antlaşması’nı imzalamışlardır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 59 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 60 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 15  6.05.2024 Yedinci Genişleme- Hırvatistan-2013 Hırvatistan tarafından bu öncelikli eylemlerin yerine getirilmesiyle, Avrupa Komisyonu son İZLANDA İzleme Raporu’nda Hırvatistan’ın AB üyeliği için hazır olduğunu açıklamış ve 1 Temmuz İSVEÇ FİNLANDİYA RUSYA 2013’te AB’nin 28’inci üyesi olmasına yeşil NORVEÇ ışık yakmıştır. ESTONYA LETONYA Hırvatistan, 1 Temmuz 2013 tarihinde DANIMARKA LİTVANYA BEYAZ resmen AB’nin 28’inci üyesi olmuştur. İRLANDA BİRLEŞİK KRALLIK RUSYA POLONYA Böylece Hırvatistan, Yugoslavya’nın HOLLANDA BELÇİKA ALMANYA UKRAYNA dağılmasıyla bağımsızlığını ilan eden LÜKSEMBURG ÇEK CUMH. SLOVAKYA MOLDOVA ülkelerden AB üyesi ikinci ülke olmuştur. İSVİÇRE AVUSTURYA MACARİSTAN ROMANYA Hırvatistan’ın üyeliğiyle AB’nin resmi FRANSA SLOVENYA HIRVATİSTAN BOSNA- SIRBİSTAN dillerinin sayısı 24’e; AB nüfusu ise 508 HERSEK İTALYA BULGARİSTAN KARADAĞ MAKEDONYA İSPANYA TÜRKİYE milyona ulaşmıştır. PORTEKİZ ARNAVUTLUK YUNANİSTAN GKRY MALTA Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 61 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İİBF-İktisat İİBF-İktisat AB Genişleme Politikası ile ilgili genel değerlendirme AB Genişleme Politikası ile ilgili genel değerlendirme Altı ülkenin, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ile Avrupa Ekonomik 1993 yılında yapılan Kopenhag Zirvesi’nde belirlenen “Kopenhag Topluluğu’nu kurarak bugünkü temellerini attığı Avrupa Birliği (AB), Kriterleri”, Birliğe üye olmak isteyen ülkeler açısından temel bir kılavuz birbirini takip eden çeşitli genişleme ve derinleşme süreçlerinden niteliği taşımaktadır. geçerek, pek çok alanda ortak politikalar uygulayan 27 üyeli ulusüstü bir Kopenhag Kriterleri’ne göre, AB’ye üye olmak isteyen bir ülkenin, siyasi yapıya dönüşmüştür. ve ekonomik kriterler ile AB müktesebatına uyum olmak üzere üç temel Bu süre zarfında AB, her biri farklı nitelikte olan yeni üye ülkeleri kriteri yerine getirmesi gerekmektedir. Aynı zamanda siyasi kriterlerin bünyesine katarak; siyasi, ekonomik ve jeopolitik açıdan çok daha güçlü yerine getirilmesi, aday ülkeyle katılım müzakerelerinin başlatılması bir Birlik haline gelmiş ve bu vesileyle uluslararası sistemdeki etkinliğini için ön şart niteliği taşımaktadır. artırmıştır. Ayrıca, 1995 yılında gerçekleştirilen Madrid Zirvesi’nde, aday ülkeler Genişleme politikası, Birliğin derinleşme süreciyle paralel olarak ve her tarafından AB müktesebatının iç hukuka aktarılmasının yanı sıra, yeni genişleme dalgasıyla birlikte tekrar şekillenerek bugünkü halini sözkonusu müktesebatın etkili şekilde uygulanmasını güvence altına almıştır. Özellikle Merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerinin üye olduğu alacak idari ve hukuki kapasitenin de geliştirilmesi koşulu getirilmiştir. genişleme dalgası, genişleme politikasının mevcut halini almasında etkili olmuştur. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 63 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 64 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 16  6.05.2024 AB Genişleme Politikası ile ilgili genel değerlendirme AB Genişleme Politikası ile ilgili genel değerlendirme Kopenhag Kriterleri ve Madrid Kriteri’ne ek olarak, AB’nin genişleme 5 Şubat 2020 tarihinde AB Komisyonu, “Katılım Sürecini Zenginleştirmek: politikasında önem taşıyan belgelerden biri olan Gündem 2000’de, iyi Batı Balkanlar için Güvenilir Bir AB Perspektifi” başlıklı Bildirim’i komşuluk ilişkileri tesis edilmesi de bir katılım koşulu olarak hazırlayarak, genişleme politikasının uygulanmasında ciddi yöntemsel belirlenmiştir. değişikliklere gitmiştir. Buna göre, tüm aday ülkeler Birliğe katılımlarından önce kendi Kuzey Makedonya ve Arnavutluk’un katılım süreci için geçerli olan, aralarındaki ve üçüncü ülkelerle olan sınır ihtilaflarını çözmeli, Sırbistan ve Karadağ’ın ise tercihine bırakılan yeni yöntem, üye ülkeler gerektiğinde Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmalıdırlar. tarafından 25 Mart 2020 tarihli AB Genel İşler Konseyi Sonuçları’nda İlaveten, Hırvatistan ve ülkemizin müzakerelere başlamasıyla, her biri onaylanmıştır. Akabinde, Karadağ ve Sırbistan da bahsekonu yeni AB’nin farklı politika alanlarını temsil eden ve “fasıl” olarak anılan yöntemin bir parçası olmayı kabul ettiklerini açıklamışlardır. müzakere başlıklarının açılıp kapanması için AB Komisyonu “teknik Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş, AB’nin genişleme politikasını kriterler” getirmeye başlamıştır. yeniden gözden geçirmesine yol açmıştır. Savaşın başlamasından yalnızca Açılış ve kapanış kriterlerinin aday ülkelere iletilmesi ve bunların yerine dört gün sonra, yani 28 Şubat 2022 tarihinde, Ukrayna AB’ye üyelik getirilip getirilmediğinin değerlendirilmesi esnasında oluşan başvurusunda bulunmuştur. Ukrayna’nın ardından 3 Mart 2022 tarihinde, prosedürler de katılım sürecinin bugünkü şeklini almasında önemli bir AB’nin Doğu Ortaklığı politikasına dahil olan Moldova ve Gürcistan da aşamayı teşkil etmiştir. AB’ye katılma yönündeki taleplerini sunmuşlardır. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 65 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 66 İİBF-İktisat İİBF-İktisat AB Genişleme Politikası ile ilgili genel değerlendirme AB Genişleme Politikası ile ilgili genel değerlendirme Ukrayna, Moldova ve Gürcistan’ın AB’ye üyelik başvurusu yapması, durma 14-15 Aralık 2023 tarihlerinde düzenlenen AB Devlet ve Hükümet noktasındaki AB genişlemesinin yeniden gündeme gelmesi sonucunu Başkanları Zirvesi’nde ise, Ukrayna ve Moldova’yla katılım doğurmuştur. müzakerelerinin başlamasına karar verilmesi ve AB Konseyi’nin, 2023 yılı Son derece kritik bir zamanda yapılan bu başvurulara AB de olumlu Genişleme Stratejisi’nde Komisyon tarafından belirlenen adımların yaklaşmış, bu kapsamda, sözkonusu ülkelere üyelik perspektifi verme atıldığını teyit etmesinin ardından Konsey, ilgili ülkelerin Müzakere kararı almış ve bu ülkelerin başvuru sürecini ivedilikle işleme koymuştur. Çerçeve Belgelerini kabul etmeye davet edilmiştir. Keza AB Komisyonu, üyelik başvurularına ilişkin görüşlerini çok kısa bir Keza, 2023 yılı Genişleme Stratejisi’nde öngörülen koşulların yerine sürede hazırlamış ve bu görüşler doğrultusunda, 23-24 Haziran 2022 getirileceği anlayışıyla Gürcistan’a adaylık statüsü verildiği, Bosna-Hersek tarihli AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde Ukrayna ve ile katılım müzakerelerinin ise, üyelik kriterlerindeki gerekli uyum düzeyi Moldova’ya aday ülke statüsü verilmiş, Gürcistan’ın da gerekli şartları yakalandığı takdirde açılmasına hazır olunduğu belirtilerek, Mart 2024 sağlaması halinde aday ülke ilan edileceği belirtilmiştir. tarihine kadar karar alınmasını teminen, Konsey’in Komisyon’u anılan ülkelerdeki ilerleme hakkında rapor vermeye davet ettiği görülmektedir. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 67 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 68 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 17  6.05.2024 Aday ve Potansiyel Aday Ülkeler Aday ve Potansiyel Aday Ülkeler Mevcut durumda Türkiye dışında AB üyeliğine aday olan 8 ülke 17 Haziran 2010 tarihinde AB ile katılım müzakerelerine başlayan, 35 bulunmaktadır: müzakere faslından 27’sini açan ve 11 faslı da geçici olarak kapatan İzlanda, Karadağ, Sırbistan, Kuzey Makedonya, Arnavutluk, Bosna-Hersek, 12 Mart 2015 tarihinde AB’ye adaylık başvurusunu geri çekmiştir. Ukrayna, Moldova ve Gürcistan. Müzakere sürecinde belli bir mesafenin kat edilmesinden sonra üyelik Aday ülkeler arasında Türkiye’nin yanı sıra Karadağ, Sırbistan, Kuzey başvurusunun geri çekilmesi bakımından, İzlanda örneği genişleme Makedonya ve Arnavutluk, AB ile katılım müzakerelerine başlamış tarihinde bir ilki teşkil etmektedir. durumdadır. Ukrayna ve Moldova ile ise, 14-15 Aralık 2023 tarihlerinde düzenlenen AB Avrupa Birliği’nin Genişleme Politikasında Mevcut Durum Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde katılım müzakerelerine başlanması kararı alınmıştır. Aday Ülke AB’ye Üyelik Başvuru Tarihi Adaylık Tarihi Kosova ise potansiyel aday ülkedir. Müzakerelere Başlama Tarihi Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 69 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 70 İİBF-İktisat İİBF-İktisat Aday ve Potansiyel Aday Ülkeler Aday ve Potansiyel Aday Ülkeler Avrupa Birliği’nin Genişleme Politikasında Mevcut Durum Avrupa Birliği’nin Genişleme Politikasında Mevcut Durum Aday Ülke AB’ye Üyelik Baş.Tar. Adaylık Tarihi Müzakerelere Başlama Tarihi Aday Ülke AB’ye Üyelik Baş.Tar. Adaylık Tarihi Müzakerelere Başlama Tarihi Türkiye 14 Nisan 1987 10-11 Aralık 1999 3 Ekim 2005 Ukrayna 28 Şubat 2022 24 Haziran 2022 - Kuzey Makedonya 22 Mart 2004 15-16 Aralık 2005 19 Temmuz 2022 Moldova 3 Mart 2022 24 Haziran 2022 - Karadağ 15 Aralık 2008 17 Aralık 2010 29 Haziran 2012 Bosna- Hersek 15 Şubat 2016 15 Aralık 2022 - Sırbistan 22 Aralık 2009 1 Mart 2012 17 Aralık 2013 Gürcistan 3 Mart 2022 14 Aralık 2023 - Arnavutluk 24 Nisan 2009 27 Haziran 2014 19 Temmuz 2022 Kosova 18 Şubat 2008 Potansiyel Aday Statüsü verildi. 27 Ekim 2015 İstikrar ve Ortaklık Anlaşması İmzalandı. 1 Nisan 2016 İstikrar ve Ortaklık Anlaşması yürürlüğe girdi. Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 71 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 72 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 18  6.05.2024 Avrupa Komisyonunun genişleme ile ilgili sayfasına ulaşmak için :. Yararlanılan Kaynaklar https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/index_en 1. http://www.ikv.org.tr/ 2. http://www.ab.gov.tr/index.php TEŞEKKÜRLER Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Prof. Dr. İsmail Hakkı İŞCAN Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 73 Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 74 İİBF-İktisat İİBF-İktisat 19