Kerstexamen Filosofie 6WWE PDF

**Filosofie kerstexamen** **H1: Wegen naar kennis** **Epistemologie:** filosofische studie van kennis, waarbij onderzoek wordt gedaan naar de aard, oorsprong en reikwijdte van kennis en overtuiging. - **Verstandskennis** **Rationalisme:** legt nadruk op menselijk denkvermogen als voornaamste...

**Filosofie kerstexamen** **H1: Wegen naar kennis** **Epistemologie:** filosofische studie van kennis, waarbij onderzoek wordt gedaan naar de aard, oorsprong en reikwijdte van kennis en overtuiging. - **Verstandskennis** **Rationalisme:** legt nadruk op menselijk denkvermogen als voornaamste middel om tot kennis te komen - - - **Plato (427-347 v.C.)** - **René Descartes (1596-1650)** - - - - - **Methode van radicale twijfel** - - - - **3** **argumenten:** - - - **Intuïtieve inzichten** - 1. Aanname dat we toegang hebben tot aangeboren ideeën 2. Methode van de logica - - Intuïtie moet voldoen aan **2 criteria:** - - **Fundamentele zekerheden** - **Eerste zekerheid: cogito ergo sum** (Ik denk, dus ik ben) - - - **Tweede zekerheid: het bestaan van God** - - 1\. **A posteriori** (achteraf, nadien) - - 2\. **A priori** (vooraf) - - **Derde zekerheid: het bestaan van een buitenwereld** - - - - - **KRITIEK OP DESCARTES:** visuele voorstelling v.d. cirkelredenering **nativisme**: de opvatting dat er ideeën zijn die aangeboren zijn **deductie**: vanuit abstracte regels tot specifieke kennis komen **inductie**: vanuit concrete waarnemingen tot kennis komen **Empirisme:** filosofische stroming waarin de zintuiglijke of onmiddellijk ervaring doorslaggevend is om kennis te bereiken **Complexe ideeën -- John Locke** - - - - - - 1. 2. - - - **Primaire en secundaire kwaliteiten** **Primaire kwaliteiten:** de inherente eigenschappen van een object, die objectief zijn en onafhankelijk bestaan van de waarnemer  gaat om uitgebreidheid, vorm, grootte, gewicht, plek, beweging en rust  zijn meetbaar en kunnen nauwkeurig beschreven worden  Ze zijn bovendien waar te nemen door zintuigen **Secundaire kwaliteiten:** komen voort uit inzichten die we zelf teweegbrengen, en zijn dus afhankelijk van wat wij zelf toevoegen aan primaire kwaliteiten  hangt van het vermogen van de persoon af hoe goed hij of zij het object ervaart  afhankelijk van waarnemer en ontstaan altijd door interactie tussen primaire kwaliteiten en onze zintuigen  heeft geen waarheidselement in zich **Materiële substantie**: Lockes antwoord, we kunnen het niet waarnemen, maar die losse ideeën wel aan elkaar verbinden. We hebben er geen kennis over, maar moeten het bestaan ervan vooronderstellen **Zijn is waargenomen worden** - - **Vb.** stel je voor dat je in de winter een sneeuwbal maakt, je hebt hem in je hand waargenomen - - Wat bezit dan de eigenschap 'rond'? Want als de sneeuwbal smelt, dan blijft hij niet rond. Verdwijnt dan plotseling de primaire eigenschap? - - - - - **Oorsprong van de ideeën volgens Hume** - - **David Hume (1711-1776)** - - - - - - - - - - - - - - - - **Tweede soort uitspraak die Hume onderscheidt:** - - **Het causaliteitsprobleem** - - - Vb. Biljardspel - - **Hume\'s standpunt:** Kennis van causaliteit ontstaat niet door directe waarneming van oorzaak-gevolg, maar door gewoonte  We zien enkel een opeenvolging van gebeurtenissen, maar niet het daadwerkelijke oorzakelijke verband. - - = Als we ervaring nemen als solide basis voor kennis, kan dat enkel door een beroep te doen op causale verbanden die we uit die ervaring kunnen afleiden. Maar om te garanderen dat die causale verbanden betrouwbaar zijn, verwijzen we terug naar onze voorgaande ervaringen, waarin gebeurtenis x en gebeurtenis y telkens samen voorkwamen **Radicale scepticus** - - - Inductie is gebaseerd op causaliteit. We observeren dat wanneer gebeurtenis x voorvalt, gebeurtenis y ook voorvalt. Als we dat heel vaak waarnemen, concluderen we daaruit dat gebeurtenis x gebeurtenis y veroorzaakt. Dat is een inductieve redenering. Omdat Hume beargumenteerde dat causaliteit slechts een veronderstelling is en we dat niet als zekerheid kunnen bestempelen, kunnen we dus nooit via inductie zekere kennis garanderen. **Immanuel Kant** - - **Nicolaus Copernicus** - **Immanuel Kant** - - - - - - - - - **Analytische en synthetische oordelen** - **Type oordeel** **Uitleg** **Voorbeeld** --------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------- Analytische a priori Oordelen die geen nieuwe kennis toevoegen, maar de inhoud van het subject verduidelijken. \"Een babyhond is een puppy.\" Synthetische a posteriori Oordelen die nieuwe kennis geven door ervaring of waarneming (empirisch). \"De kat ligt op de mat.\" Synthetische a priori Oordelen die nieuwe kennis toevoegen zonder ervaring (volgens Kant, dit geldt voor wiskunde). \"7 + 5 = 12\" (niet alleen door analyse) **Hoofddoel van Kant:** - - - - - - **Zintuiglijke waarneming** **Zuivere kennis:** Kennis die niet uit ervaring komt, maar die we a priori (vooraf aan de ervaring) hebben. **Empirische kennis:** Kennis die we verkrijgen via zintuiglijke waarneming, oftewel a posteriori (na ervaring). - - - - **Uitgebreidheid/substantie:** - - - - - - - - **Verstand** - - - - - - - - - - - Vb. Wanneer een biljartkeu een bal beweegt, zien we alleen de opeenvolging van bewegingen, niet de oorzaak zelf.  Toch kunnen we **oorzakelijkheid** niet wegdenken uit onze waarnemingen, wat betekent dat het een **a priori categorie** van ons verstand is. = Het verstand legt de vorm van **causaliteit** op aan zintuiglijke ervaringen, en daardoor zien we het in de wereld. **Fenomenale wereld** - - **De fenomenale wereld:** Dit is de wereld zoals die aan ons verschijnt, waar we ervaring opdoen. We waarnemen deze wereld met onze zintuigen, aangevuld door de structuren van tijd en ruimte. De fenomenale wereld levert ons a posteriori oordelen (kennis gebaseerd op ervaring). **De noumenale wereld:** Dit is de wereld van de dingen zoals ze in zichzelf zijn, los van onze waarneming. Kant erkent dat er een realiteit buiten ons moet bestaan (zoals de rationalisten dat ook deden), omdat we zintuiglijke prikkels ontvangen. Maar we kunnen deze wereld niet direct kennen, omdat we alles waarnemen door de categorieën van ons verstand. Deze categorieën geven vorm aan hoe wij de dingen waarnemen, maar niet aan hoe de dingen werkelijk zijn. - - - - **De rede** - - - - - **H2: Lichaam en geest** **Dualisme:** een filosofische strekking die lichaam (materie, sterfelijk) en geest (ziel, onsterfelijk) los ziet van elkaar **René Descartes: D van Dualisme !** - - - - - **Theorie van Descartes:** - - **Pro en contra argumenten waarom we (al dan niet) in een simulatie leven:** Pro: - - Contra: - - - **Verschil monisme en dualisme:** Monisme (mono = één): lichaam en geest vallen samen Dualisme (duo = twee): lichaam en geest zijn twee verschillende substanties **David Chalmers: D van Dualisme !** - - - - **Conclusie Chalmers gedachte-experiment bewustzijn:** -bewustzijn kan niet volledig verklaard worden door fysieke processen -als een fysiek identieke kopie zonder bewustzijn kan bestaan, betekent dit dat bewustzijn iets extra's moet zijn dat niet puur fysiek is **Monisme:** - - - **Fysicalisme/materialisme:** - - - - - **Julien De La Mettrie: M van Monisme !** - - - **Bewijst het voorval van Gage dat er sprake kan zijn van interactionisme tussen lichaam en geest (zoals Descartes beweerde)?** - - **Welk argument kun je vanuit het principe van het scheermes van Ockham inbrengen tegen het dualisme?** - - **Reductionisme:** - - - **Dick Swaab:** - - **Wat kan het gedachte-experiment van Mr. Brown en Mr. Robinson ons vertellen over lichaam/geest?** Ons bewustzijn valt hier samen met ons lichaam (hersenen) **Hoe definieert Aristoteles 'de ziel'?** 3 soorten zielen: 1. 2. 3. **Doel van AI:** op een kunstmatige manier intelligentie van mensen nabootsen **Sterke Artificiële Intelligentie:** ontwikkelt zelf emoties en gevoelens **Markus Gabriel:** - - **Zwakke Artificiële intelligentie:** - - - **Fysicalisme:** hypothese dat manipulatie van hersenprocessen gedrag kan veranderen **Transhumanisme:** mens is verbeterbaar, beschikbaar voor iedereen **Bioconservatisme:** behouden van menselijke natuur **Niet-reductionistisch fysicalisme (vorm tussen dualisme en monisme):** - - **Antwoord Nagel gedachte-experiment Mr. Brown en Mr. Robinson:** - **Thomas Nagel:** - - - - **Kritiek Nagel tegen reductionisme:** - - - - **Frank Cameron Jackson:** (gedachte-experiment Mary (kleuren)) - - **Wat wil Jackson aantonen met zijn gedachte-experiment?** - - - - **Edmund Husserl** - - - - - - - - - - - - - - - - **Maurice Merleau-Ponty** - - - - - - - - **Brein en hoger bewustzijn** - - **Hersenprocessen van een hogere orde** - **Dieren en bewustzijn** - - **Merkwaardige bewustzijnsactiviteiten** **Dromen:** merkwaardig aspect van ons bewustzijnsactiviteit, dus die ook verband houden met hersenprocessen - **Giuseppe Tartini** - - **Dromen als boodschap** gezien (van goden, met profetische opdracht) - - - **Henri Bergson** -  bewustzijn is dan gericht op zichzelf en enkel gelimiteerd doordat we in wakkere staat meer gericht zijn op handelen en op uiterlijke leven  spreekt daarbij van **duur (la durée):** continuïteit tussen wat we waarnemen en wat we herinneren  zet die notie af tegen **objectief meetbare tijd (le temps):** bv. afspraken regelen - **Licht aan het einde van de tunnel** - -