جزوه آموزش و پرورش تطبیقی PDF
Document Details
Uploaded by Deleted User
1398
دکتر بختیاری
Tags
Summary
این جزوه به بررسی آموزش و پرورش تطبیقی، تاریخچه مطالعات تطبیقی، اصول عمومی، موضوعات، و موارد مشابه و متفاوت در نظام های آموزش و پرورش کشورهای مختلف می پردازد. این جزوه در سال 1398 منتشر شده است.
Full Transcript
«باسمه تعالی» جزوۀ آموزش و پرورش تطبیقی دکتر بختیاری 1398 فهرست تعریف آموزش و پرورش تطبیقی 3.....................................
«باسمه تعالی» جزوۀ آموزش و پرورش تطبیقی دکتر بختیاری 1398 فهرست تعریف آموزش و پرورش تطبیقی 3............................................................................................ اصول عمومی آموزش و پرورش تطبیقی 5................................................................................... آموزش و پرورش تطبیقی به عنوان یک علم 8............................................................................ مسائل و موضوعات مورد بررسی در قلمرو آموزش و پرورش تطبیقی 10....................................... تاریخچه مطالعات تطبیقی در آموزش و پرورش 16....................................................................... اصطالحات و مفاهیم اساسی در آموزش و پرورش تطبیقی 22........................................................ تاریخ تحوّل آموزش و پرورش ژاپن 27........................................................................................ تاریخ تحوبل آموزش و پرورش انگلستان 48................................................................................ بررسی وجوه شباهت و تفاوت نظامهای آموزش و پرورش ژاپن و انگلستان 62............................. منابع 67........................................................................................................................................ 2 تعريف آموزش و پرورش تطبيقي هدفها و كاربرد پژوهشهاي تطبيقي .1تعريف آموزش و پرورش تطبيقي :ترجمه اصطالح comprative educationاست و به دانشي اطالق مي شود كه موضوع آن شناسايي تحليل و مقايسه شباهتها و تفاوتهاي پديده هاي تربيتي در داخل يك نظام آموزشي و يا بين نظامهاي آموزش و پرورش كشورهاي مختلف جهان با توجه به عوامل اجتماعي ،مذهبي ،اقتصادي و سياسي مؤثر در تشكل و پيدايش آنهاست .آموزش و پرورش تطبيقي به مطالعه آموزشي پديده هاي تربيتي مي پردازد .نام ديگر آموزش و پرورش تطبيقي ،آموزش مقايسه اي مي باشد .مطالعات تطبيقي آموزش و پرورش زير بناي هرگونه برنامه ريزي جامع و دراز مدت محسوب مي شود. التاتوي مي گويد :اصالح اموزش و پرورش را به من بسپاريد ،من جهان را اصالح خواهم كرد .اين بدان معناست كه كليد طالئي تحول كشور ها در نظام آموزشي است . اهداف و كاربرد مطالعات آموزش و پرورش تطبيقي .1كشف حقايق و مسائل تربيتي كشور خويش از طريق تحليل و شناخت مسائل نظامهاي آموزشي كشور هاي ديگر .2ارزيابي مبتني بر واقعيت نگري و پرهيز از خود شيفتگي فرهنگي منبعث از قوم گرايي ،ايدئولوژي و تمايالت ناسيوناليستي افراطي .3برقراري و توسعه روابط فرهنگي بين كشورهاي مختلف جهان در جهت صلح دوستي و تفاهم بين انسانها .4معرفي نوآوري هاي آموزشي .5شناخت مسائل جهاني آموزشي و پرورش .6برنامه ريزي 3 الف).كشف حقايق مي تواند ضريب اشتباهات برنامه ريزان و مجريان آموزشي را در تدوين و تنظيم طرحها ،رده بندي مسائل ،تعيين اولويتهاي اجرايي و اعمال روشهاي علمي در اداره امور آموزشي كاهش دهد ب) .ارزيابي مبتني بر واقعيت نگري فرهنگي گامي در راه جدا شدن از خود شيفتگي فرهنگي و رهايي از انزوا طلبي فكري كه ميوه تلخ آن محدود نگري است مي باشد،مطالعه گر را با اطالعات و انديشه ههاي نوآشنا مي سازد و گرايش به مطلق گرايي و قائل شدن تنها به يك راه مطلوب در حل و فصل مسائل آموزشي باز مي دارد. ج.برنامه ريزي فليپ جونز با بهره گيري از اطالعات و تجارب كسب شده در جوامع ديگر به برنامه ريزان و طراحان برنامه آموزشي اين امكان را مي دهد تا با گامهاي سنجيده و با آگاهي از تدابير ديگران در جهت حل و فصل امور آموزش و پرورش نسبت به تدوين طرحهاي منطقي و سنجيده به منظور پيشرفت و توسعه كمي و كيفي آموزش و پرورش اقدام نمايند. د.-برقراري و توسعه روابط فرهنگي بين كشورها ي مختلف جهان در جهت و حدت و ايجاد صلح و دوستي و تفاهم بين انسانها. محققي به نام هرمان كن بوئر براي اولين بار دست به انتشار مجله آموزش و پرورش تطبيقي به سه زبان زد و در ايجاد انجمن بين الملل تعليم و تربيت همت گماشت از عمده ترين هدفهاي محققان آموزش و پرورش تطبيقي .1تبادل اطالعات به قصد ارائه نوآوريها .2تامين ماخذ و منابع براي تسهيل مطالعات به منظور كشف نوآوري هاي مورد نياز .3گزينش نوآوري هاي مناسب 4 شناخت مسائل جهاني آموزش و پرورش با انتشار كتابهايي از جمله ،بحران جهاني تعليم و تربيت ،مسائل جهاني تعليم و تربيت ،مسائل جهاني آموزشي و پرورشي ،آموختن براي زيستن افت تحصيلي ،عدم هماهنگي بين محصوالت نظام تعليماتي و نيازمنديهاي بازار كار وتوليد ،بيسوادي و آسيبهاي اقتصادي ،اجتماعي ناشي از آن ضعف بنيه مالي نظام آموزشي و پرورشي و بيكاري و آموزش وپرورش انفجار جمعيت وتاثيرات منفي آن بر نظام آموزش و پرورش .تربيت معلم و مشكالت جذب معلمان شايسته و با صالحيت در نظام آموزش و پرورش اموري هستند كه محققان و مطالعه گران آموزش و پرورش تطبيقي بدان اشتغال دارند. پژو هشگران در مطالعات تطبيقي يا مقايسه ي به اصولي توجه دارند كه مهمترين آنها به شرح ذيل مي باشد اصول عمومي آموزش پرورش تطبيقي: -1اصل برداشت سيستمي يا نظام گر در مطالعات تطبيقي . تمام عوامل مؤثر در تشكل نظام آموزش پرورش مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار بگيرند. اگر نظامهاي آموزشي را بدون توجه به عوامل زير بنايي آنها مورد مطالعه قرار دهيم اعتبارمطالعه كاهش مي يابد زيرا مقايسه و تطبيق روبناها ممكن است تشابهات يا وجه اختالف ظاهري را نشان دهد كه راهگشا نيست . ويژگي آموزش پرورش هر كشور «اصل برداشت سيستمي» .1الف-نظامي است كه از نهادهاي ديگر اجتماعي ،سياسي،اقتصادي و فرهنگي جامعه متاثر است. ب-داراي نظامي از هدفهاست . ج-داراي نظامي از فنون و تجهيزات است كه نيل به هدفها را ممكن مي سازد . 5 د-داراي نظامي از تشكيالت سازماني است كه در آن افراد براي انجام فعاليتهاي پژوهشي و اداري در واحدهاي مختلف گرد آمده اند ه-داراي نظام مديريتي است كه بر فعاليت نهادهاي آموزشي ،افراد و نحوه اجراي برنامه نظارت دارد. و-داراي نظامي از مقررات ضوابط و هنجارهايي است كه روابط اجتماعي را شكل مي دهد. .2اصل به كارگيريي اصطالحات استاندارد شده و قابل قياس در بررسي هاي تطبيقي مثال آموزشي متوسطه را به دوره اي از تحصيالت اطالق كردند كه آموزش گروه سني 11-18ساله را در بر مي گيرد. .3اصل گزينش دقيق اطالعات و ارقام بايد از اطالعات و ارقامي بهره گرفت كه بر صحت و دقت در جمع آوري و انتشار آنها اطمينان باشد. علل كمي صحت ،دقت آمار و ارقام .1عدم ارائه راهنمايي هايي مشابه و دقيق در خصوص جمع آوري و انعكاس و انتشار مطالب از سوي دولتهاي ذيربط. .2تعصب خاص گزارش دهندگان در مورد افشاي آمار و ارقام صحيح مبتني بر واقعيت به منظور حفظ حيثيت كاذب ملي كشور مطبوع خويش .3ضعف صالحيت حرفه اي گزارش دهندگان در عرصه آمار و ارقام مربوط به جنبه هاي مختلف آموزش و پرورش كشور خويش. .4اصل واقع بيني و عينيت گرايي و اجتناب از تعصب و اعمال حب و بغض شخصي در تحليل پديده هاي تربيتي. .5اصل توجه به ابعاد گوناگون پديده هاي تربيتي .6اصل انتخاب واحدهاي محدود تر و انتخاب اصلح متغير ها در مطالعات تطبيقي آموزش و پرورش. 6 رعايت اين اصل به علت پيچدگي جريان تعامل و تعاطي نظام آموزش و پرورش از طرفي به انسان كه هدف تربيت است و از سوي ديگر با عوامل اجتماعي ،اقتصادي و سياسي اجتناب ناپذير است. هدفهاي تاسيس انجمن بين المللي تعليم و تربيت .1ترويج صلح جهاني و برقراري تفاهم بين اللملي .2تشكيل گردهمايي ها و كنفرانس هاي بين المللي آموزش و پرورش و اعزام صاحبنظران و متخصصاني كه افكار بشر دوستا نه دارند به كشورهاي نيازمند -3علت كشمكشها و جنگهاي جهاني به نظر اين صاحبنظران نتيجه عدم تفاهم بين ملتها و فقدان درك صحيح واقعيتها و پيش داوري هاي غلط است -4آگاهي و شناسانده اوضاع و احوال واقعي فرهنگي و اجتماعي و سياسي بين كشورهاي مختلف ا زشدت اين گونه بحرانها در جامعه بشري مي كاهد و ميزان صلح و تفاهم بين المللي را افزايش مي دهد ه-معرفي نوآوري هاي آموزشي بنياد نهادن نظامهاي آموزشي نوين و كار آمد نيازبه انديشه جديد و روشهاي تازه اي دارد كارشناسان امور آموزشي به منظور همگام شدن با تحوالت و پيشرفتهاي جديد چاره اي جزء جستجو براي ايجاد تغييرات از طريق نوآوريها و روشهاي تازه ندارد 7 آموزش و پرورش تطبيقي به عنوان يك علم آموزش و پرورش تطبيقي به عنوان دانشي متمايز و مشخص كه وجوه علمي به خود گرفت از اوايل قرن 19 پاي برعرصه ي وجود نهاد و تاريخ بوجود آوردن آن را مي توان با نشر كتاب تدبير و ديدگاه هاي مقدماتي در باب آموزشي و پرورش تطبيقي از طرفمحقق فرانسوي مارک آنتوني ژولين در سال 1817مقارن دانست مارک آنتوني ژولين مطالعات تطبيقي را هدف دار ،قانونمند و نظام يافته كرد. سه اقدام عملي ژولين براي پيشبرد مطالعات آموزش و پرورش تطبيقي به شيوه عملي: .1ضرورت تشكيل هيات بين المللي تعليم و تربيت مجهز به مركز واداره كاركنان ثابت كه بتوانند به مطالعه امور تعليم و تربيت كشورهاي عضو بپردازد .2تدوين پرسشنامه هايي كه از طريق آن بتوان اطالعات و آمار الزم را درباره آموزش و پرورش به دست آورد. .3چاپ و انتشار مجله تعليم و تربيت به چندين زبان به منظور نشر اطالعات و نوآوري آموزشي. دانشمندان تعليم و تربيتي كه نقش مؤثري در علمي كردن دانش تعليم و تربيت تطبيقي داشته اند بعد از ژولين .1فردريك اشنايدر .2ايساك كندل .3روبرت اوليخ .4نيكالس هنز.5پدرو روزلو اين دانشمندان با روشن بيني و بصيرتي ژرف معتقد بودند كه نظامهاي آموزشي و پرورش مولود يك رشته عوامل و نيروهاي اجتماعي ،تاريخي ،سياسي و اقتصادي قابل تشخيص هستند .و بررسي نظامهاي تربيتي بدون در نظر گرفتن نهاادهاي ديگر اجتماعي ممكن نيست. در اينگونه مطالعات بيشتر به تحليل و شرح و تفسير پوياي پديدهاي تربيتي به جاي توصيف ايستاي مؤسسات آموزشي پرداخته شده است و تفكر علمي وپژوهشهاي مبني بر علت و معلول يابي كه از ويژگي هاي بررسي علمي است كم كم جاي مطالعات صرفا توصيفي را گرفت . 8 ويژگي مطالعه دوره شكل گيري از دوران قبل :محققان اين دوره بر مطالعه ي تجربي واستفاده از روش هاي آماري و سرانجام به كار بردن روش استقرائي در رد يا قبول فرضيه هاي تحقيقي است.يكي از برجسته ترين پژوهشگران اين زمان جرج زد.اف .بردي لهستاني جرج زد اف بردي لهستاني:در مقاله اي با عنوان گفتاري درباره روشهاي آموزش و پرورش تطبيقي اشاره مي كند(.آگاهي و شناخت نسبت به شيوه هاي علمي بررسي پديدهاي تربيتي كه پژوهندگان رادر تعيين واقعيتهاي شيرين و تلخ ياري مي دهد اجتناب ناپذير است) جرج زد اف بردي در مطالعات تطبيقي آموزش و پرورش چهار مرحله را مشخص مي كند .1توصيف .2تفسير .3همجواري .4مقايسه با تاسيس انجمن آموزش و پرورش تطبيقي در سال 1956در نيويورك يكي از مراكز علمي مطالعات تطبيقي در زمينه آموزش و پرورش ايجاد گرديد ويليام بريك من :زمينه برگزاري گردهماييهاي بين المللي را در دانشگاه نيورك فراهم كرد . اهداف انجمن آموزش و پرورش تطبيقي .1تشويق و ترغيب محققان و دانشمندان به بررسيهاي علمي در زمينه آموزش و پرورش .2انتشار يافته ها و نتايج بهنگام تحقيقات اين پژوهشگران در سطح جهان از طريق مجله اي با عنوان مروري بر آموزش و پرورش تطبيقي 9 درسا ل 1961ژوزف كاتز كانادايي انديشه تغيير انجمن آموزش و پرورش تطبيقي را به شوراي جهاني انجمنهاي آموزش و پرورش تطبيقي مطرح كرد .كه مورد استقبا ل هيات رئيسه انجمن و اعضاي انجمن قرار گرفت و به همين مناسبت يونسكو سال 1970را سال جهاني آموزش و پرورش ناميد. هدف از تشكيل شوراي جهاني آموزش پرورش .1توسعه آموزش و پرورش به منظور باال بودن سطح تفاهم بين اللملي .2دستيابي به صلح جهاني .3همكاري فرهنگي و علمي بين ملل مختلف .4توسعه مطالعات آموزشي و پرورشي تطبيقي و بين المللي در سطح جهان و باال بردن وجهه علمي اينگونه مطالعات .5توسعه كانونها و انجمنهاي آموزش و پرورش تطبيقي به عنوان مراكز پژوهشهاو مطالعات تطبيقي . انجمن هاي آموزش و پرورش تطبيقي هر سه سال يكبار گرد همايي هايي را با همكاري شوراي جهاني آموزش و پرورش تطبيقي برگزار مي كنند. در سال 1996انجمن آموزش وپرورش تطبيقي استراليا و نيوزيلند مسئول برگزاري دهمين اجالس جهاني آموزش و پرورش تطبيقي در دانشگاه سيدني بود و موضوع آن بررسي اجالس مدرنيزه كردن و جهاني كردن آموزش و پرورش بود. لوتان كوي از آموزش و پرورش تطبيقي به عنوان علم بين رشته اي نام مي برد و اعتقاد دارد كه تحليل و بررسي نظام هاي آموزشي هم بايد در بطن زمينه هاي ملي و هم بايد با توجه به زمينه هاي جهاني آن مورد توجه قرار گيرد. 10 مسائل و موضوعات مورد بررسي در قلمرو آموزش و پرورش تطبيقي از جمله ويژگي هاي بارز مطالعات تطبيقي در زمينه آموزش وپرورش مي توان اهتمام در شناسايي و تجزيه و تحليل مسائل در قلمرو آموزش و پرورش را ذكر كرد . ميزان رشد يك رشته علمي به تعداد موضو عات و مبا حث مورد بر رسي آن بستگي دارد. الف) مسائل و موضوعات مربوط به ويژگيهاي يك نظام آموزشي و يا چند نظام آموزشي .1تاريخچه سير تحول نظام آموزش و پرورش .2هدفهاي آموزشي .3ساختارو تشكيالت اداري و آموزشي .4مقاطع تحصيلي .5برنامه ها و محتواي آموزشي .6تربيت معلم .7بودجه و منابع تامين هزينه هاي آموزش و پرورش .8آموزش بزرگساالن تعليمات اجتماعي و تربيت بدني .9آموزشهاي تخصصي و كارآموزي ضمن خدمت و تمديد آموزشي .10تحقيقات و پژوهشهاي تربيتي .11ازشيابي و مدارج تحصيلي ب)مسائل و موضوعات مربوط به اقتصاد آموزش و پرورش 11 ارتباط آموزش و پرورش و توسعه اقتصادي .1امكانات و محدوديت هاي مالي در زمينه توسعه آموزش و پرورش .2برنامه ريزي آموزشي و برنامه هاي توسعه كالن اقتصادي و اجتماعي .3افت تحصيلي و خسرانهاي اقتصادي .4مقايسه هزينه هاي آموزش و پرورش نسبت به كل جمعيت مدرسه رو .5بررسي عوامل مؤثر در افزايش هزينه هاي تعليم و تربيت .6مقايسه رشد سرمايه انساني و تاثير آن بر توسعه اقتصادي .7توسعه اقتصادي و سطح سواد افراد يك جامعه .8اشتغال و آموزش و پرورش .9بيكاري و آموزشي و پرورشي ج)مسائل و موضوعات مربوط به آموزش و پرورش و جامعه اصوال نوع آموزش و پرورش در جوامع مختلف بر ارزشها ،عقايد و هدفهاي اجتماعي و فرهنگي و ويژگيهاي ملي حاكم در يك جامعه بستگي نزديكي دارد . رابطه بين آموزش و پرورش به جامعه و بنيادهاي مربوط به آن يك رابطه ديالكتيكي است. مهمترين مسائل و موضوعات مربوط به آموزش و پرورش و جامعه .1آموزش و پرورش و اقليتهاي قومي ،فرهنگي ،زباني و نژادي .3آموزش و پرورش به عنوان عامل تغيير و تطور اجتماعي 12 .4آموزش پرورش زمان و تاثير اجتماعي آن .5تعليمات اجتماعي در مدارس .6آينده نگري در آموزش و پرورش .7مدرسه به عنوان واحد اجتماعي د)مسائل و موضوعات مربوط به ارتباط بين مذهب و آموزش و پرورش مذاهب و گرايشهاي مذهبي در هر جامعه متضمن آثار و نتايج تربيتي است. مهمترين مسائل و موضوعات مربوطه به ارتباط بين مذهب و آموزش و پرورش .1دموكراسي و آموزش پرورش .2مسيحيت و تاثير آن بر آموزش و پرورش .3نقش كالوينيسم و انگليكانيسم در آرا ء تربيتي علما ء غرب .4نقش مذاهب در توسعه آموزش و پرورش .5ديدگاههاي مذهبيون درباره تربيت انسان .6نقش مسلمانان در ايجاد نخستين مراكز علمي و فرهنگي جهان ه)مسائل مربوطه به سياست و حكومت در ارتباط با آموزش و پرورش .1تاثير استعمار كهن و نو بر آموزش و پرورش .2آموزش و پرورش به منظور آگاه سازي 13 .3انقالبها و آموزش وپرورش .4آموزش و پرورش در كشورهاي سوسياليستي .5آموزش پرورش در كشورهاي درحال رشد .6آموزش و پرورش و آگاهيهاي سياسي و اجتماعي .7ناسيوناليزم و آموزش و پرورش .8كاپيناليزم و آموزش و پرورش .9آموزش و پرورش در كشورهاي ناسيوناليستي .10آموزش و پرورش دولتي و خصوصي .11دموكراسي و آموزش و پرورش .12آموزش سياسي به عنوان ركن اساسي برنامه هاي آموزش و پرورش موضوعات مربوط به شناخت نظامهاي آموزشي كشورهاي مختلف جهان. مهمترين پژوهشهاي تطبيقي بررسي مسائل آموزشي و پرورش كشورهاي مختلف جهان به منظور تامين خيرو سعادت بشري و برقراري صلح و دوستي و وحدت بين المللي بوده است. .1نهضت هاي انترنا سيوناليستي و تاثير آن بر توسعه آموزش و پرورش بين الملل .2ويژگي هاي آموزشي عالي در كشورهاي صنعتي جهان .3موسسات بين الملل ونقش آنها در توسعه آموزش و پرورش .4آموزش و پرورش در قرن بيست ويكم 14 .5تفكر درباره تحوالت آينده آموزش وپرورش .6مسائل جهاني آموزشي و پرورش .7آموزش و پرورش از طريق ماهواره .8آموزش و پرورش و رشد و توسعه در جهان سوم .9برخورد اري همگاني از آموزش و پرورش در آمريكاي التين .10همكاري هاي بين المللي در زمينه آموزش و پرورش ونتايج حاصل از آن .11تحول مفهوم آموزش و پرورش و نقش و عملكرد آن در جامعه آفريقايي .12تفاوت ميزان اشتغال در كشورهاي صنعتي و كشورهاي در حال رشد .13روابط آموزش و پرورش و رساله هاي گروهي از گذشته تا به امروز .14چشم انداز هاي نوين آموزشي از راه دور در كشورهاي انگلستان ،استراليا،كانادا ،و آلمان .15آموزش و پرورش و سياستهاي فرهنگي در كشورهاي در حال رشد رايج ترين مطا لعات تطبيقي توجه به وجود متفاوت يا متشابه خصو صيات يك نظام تربيتي و مقايسه آن با نظام هاي آموزشي سا ير كشور هاي جهان رابطه بين آموزش و پرورش با جامعه و بنياد ها ي مربوط به آن يك رابطه دياكلتيكي است. مذاهب و گرايش هاي مذهبي در هر جامعه متضمن آثار و نتايج تربيتي است. ميزان كمك هاي مالي دولت ها به دستگاه تربيتي حدود اعمال نفوذ سياست مداران را معين مي كرد. 15 تاريخچه مطالعات تطبيقي در آموزش و پرورش دوره نقل مشاهدات و شرح خاطرات سياحان به عنوان نخستين مطالعات آموزش و پرورش تطبيقي ابتدائي ترين مطالعات در زمينه تعليم و تربيت تطبيقي را در آثار ،سفرنامه ها و گزارشهاي سياحان و جهانگردان مي توان مشاهده كرد .سفر آنان جنبه سياسي ،مذهبي و تجاري داشته است و به عنوان نمايندگان و سفرا از طرف دولت مطبوع خود حاصل پيامهاي در جهت گسترش روابط ديپلماسي ،تجاري و غيره بوده اند.عده اي فقط به منظور ارضاي حس كنجكاوي خود دست به چنين مسافرتهايي زده اند. برخي به اميد جمع آوري ثروت و دست يابي به بازار فروش مال التجاره و آشنايي با اوضاع و احوال جوامع و فرهنگهاي متفاوت سفر مي كرده اند.ضمنا اين گونه اطالعات بدليل نا منظم بودن اطالعات ،ذهني بودن قضاوت ها و دخالت ساليق شخصي در تبيين پديده هاي تربيتي از اعتبار علمي چنداني برخوردار نيستند يكي از قديمترين مطالعات در زمينه آموزش و پرورش تطبيقي در نوشته هاي گزنفون يوناني تحت عنوان تعليم و تربيت و حقوق در ايران باستان و سيرت كورش پيدا كرد. ماركوپولو ،ويليام ويلز،اسكالنته ماركوپولو در سفرنامه خود خصوصيات اجتماعي و فرهنگي اهالي يكي از شهرهاي چين به نام كين سين را چنين بيان داشته است: مردم شهر زيباي كين سين افراد آرام و فروتن هستند و هيچ گونه سالحي با خود حمل نمي كنند . روابط اجتماعي مطلوب و احترام متقابل بين افراد جامعه به حدي است كه گاهي تصور مي گردداعضاي جامعه از يك فاميلند. ماركوپولو تمام ويژگيها خصوصيات مكتسبه اجتماعي فوق را ناشي از نوع تعليم و تربيت سنتي مردم چين ميداند. 16 ويليام ويلز :يكي از نمايندگان سياسي اعزامي از طرف دولت آمريكا در اواسط قرن نوزدهم به چين مسافرت كرده و چنين مي گويد :محيط اجتماعي آنان باهاله اي از عدم اطمينان محصور شده است .فساد در كليه شئون و مظاهر زندگي فردي و اجتماعي اين جماعت ريشه دوانيده است گزارش اسكالنته در سال 1544به ژاپن مسافرت كرده و به طور اجمالي درباره آموزش و پرورش نوجوانان ژاپني سخن گفته .ژاپني ها به همان روشي كه چينيهاي مي خوانند و مي نويسند عمل مي كنند مكالمه آنان شبيه زبان الماني است آموزش و تعليم جوانان و خانواده هاي اشراف را معلمان خصوصي و سرخانه ،اما افراد بي بضاعت و كم درآمد را به معابد بودايي مي فرستند گزارش ديگر را آي تي سينگ درباره دانشگاه نالندا در هندوستان نوشته است كامل ترين گزارش مربوط به اين دوره مربوط به الكسي دو توكويل از آمريكا است كه ميگويد: جامعه اي كه به ضرورت آموزش و پرورش كليه افراد خود در زمان و موقع مناسب پي نبرد و بدان عنايتي نداشته باشد بايد منتظر گرفتاريها و ناروائيهاي عظيمي كه حاصل چنين سهل انگاري است باشد كه موجب بسط اخالق سودگرايانه دربين توده مردم و ساير شئون زندگي ميشود همه اينها نتيجه بي توجهي گذشته امريكا در امر تعليم و اموزش به موقع افراد جامعه است نارساييهاي نخستين مطالعات آموزش و پرورش تطبيقي اغلب براساس ديد و سبيقه شخصي و تجارب زمينه هاي فرهنگي خود پديده ها راكه برسبيل اتفاق در تير رس مشاهده آنان قرار گرفته مورد بررسي و ارزشيابي قرار داده اند شرح و توصيف ويژگيهاي تعليم و تربيت جامعه مورد بازديد به صورت غير منظم و جسته و گريخته در البالي انبوهي از مطالب ارائه شده است و تفسير آن ذهني است و كمتر شواهد عيني در تشريح آن مدد گرفته شده است 17 الگو گيري از آموزش و پرورش كشورهاي ديگر آنتوان ژولين فرانسوي معروفترين اين مطالعات را انجام داده است كه در آن اقتباس و الگو قرار دادن جنبه هايي از نظام آموزش و پرورش كشوري را در كشور ديگر مورد تاكيد قرار داده است. ژولين سه اقدام عملي را جهت پيشبرد مطالعات آموزش و پرورش تطبيقي پيشنهاد كرده است .1ضرورت تشكيل هيات بين الملل تعليم و تربيت ،مجهز به مركز اداره و كاركنان ثابت .2تدوين پرسشنامه هايي كه به مدد آن بتوان اطالعات و آمار الزم در زمينه آموزش و پرورش كشورهاي متفاوت به دست آورد .3چاپ و انتشار مجله تعليم و تربيت به چندين زبان به منظور نشر اطالعات و نوآوري هاي آموزشي و پرورش . كشورها مي توانند با مطالعه نظامهاي آموزشي و پرورش كشورهاي داراي نظام هاي تربيتي فوق و بهره گيري از تجارت آموزشي اين كشورها نظام تعليم و تربيت خود را بهبود ببخشند ده سال بعد محقق فرانسوي به نام ويكتوركوزن به مطالعه و بررسي نظام آموزش و پرورش كشور پروس در زمينه امور اداري و سازمان آموزش و پرورش پروس و نقش والدين و حوزه هاي محلي در آموزش و پرورش كودكان و نوجوانان پروس ،محتواي برنامه آموزشي ،تربيت و انتصاب و باالخره حقوق معلمان به مطالعه پرداخت اغلب مطالعات تطبيقي در زمينه آموزش و پرورشدر قرن نوزدهم به منظور تحقق اهداف ناسيوناليستي بوده است و كوزن را بدون ترديد مي توان نماينده و باني چنين مطالعاتي دانست جان گرايس كوم :مطالعات خود را به صورت رساله اي به نام يك سال در اروپا ،منتشر نمود سه دليل جان گرايس كوم از مطالعه نظام هاي آموزش و پرورش كشورهي اروپايي 18 -1چون امريكا قصد دارد روابط فرهنگي و تجاري خود را با اروپائيان كسترش دهد ،شناخت فرهنگ و جامعه اين كشور ها براي نيل به اين هدف مفيد خواهد بود -2برقراري حسن تفاهم بين امريكا و ساير كشورهاي اروپايي بخصوص كشوري چون انگلستان كه مدتي طوالني ،امريكا تحت سيطره و نفوذ استعماري آن بوده است .3آشنايي با تجارب و تدابيري كه كشورهاي اروپايي در زمينه گسترش و بهبود بخشيدن نظام آموزش و پرورش خود داشته اند مي تواند الهام بخش دست اندركاران باشد هوراس مان آمريكايي در زمينه ارزش و فوايد ي كه مطالعه و مشاهده نظام هاي تعليم و تربيت كشورهاي ديگر ،بيان داشته كه عاقالنه است كه ما از تجارب ديگران بهره گيريم و منتظر نشويم همان تجربه را كه ديگران به قيمت صرف زمان و سرمايه فراوان به دست آورده اند به علت عدم آگاهي دوباره مورد تجربه قرار دهيم هوراس مان به تفاوت ارزشها و عقايد سياسي بين امريكا و هريك از كشورهاي اروپايي كه مانعي بر سر راه اقتباس فرهنگي است توجه داشته است . هوراس مان اعتقاد دارد كه :از تعليم و تربيت مي توان به عنوان وسيله اي كه بالقوه خنثي است استفاده كرد معروفترين مطالعات الگوگيري بعد از ژولين راجوزف كي انگليسي انجام داد ه است وي به مطالعه شرايط اجتماعي و نوع تعليم و تربيت معمول در كشورهاي مورد بازديد پرداخت مقاله جوزف كي تحت عنوان شرايط اجتماعي و تعليم و تربيت مردم انگلستان و اروپا منتشر شد كه در اين مقاله به تجزيه و تحليل عواملي كه موجبات ارتقاء سطح زندگي اجتماعي طبقات كم در آمد شده پرداخته و آن رانتيجه دوعامل مي داند 19 الف)گسترش تعليمات همگاني و تداوم و استمرار آن تا دوره بزرگسالي كه همگان صرف نظر از اينكه متعلق به چه طبقه اجتماعي هستند از آن برخوردارند ب)اصالحات اراضي و تقسيم زمين بين دهقانان و كشاورزان ماتيو آرنولد انگليسي شاعر ،نويسنده ،سياستمدار ،اداره كننده مدرسه ،محقق و بنيانگذار نظام آموزش و پرورش ملي انگلستان . مشهورترين مطالعه وي بررسي تاريخي و آماري نظام هاي آموزشي و پرورش فرانسه و آلمان است . ماتيو آرنولد معتقد است كه هدف و ارزش مطالعات تطبيقي در آن است كه به طور ساده و جدي دريابيم كه چگونه از كشورهاي ديگر بياموزيم و از تجربه ها ي آنان در زمينه آموزش و پرورش بهره گيريم. ويژگي هاي اين دوره از مطالعات آموزش و پرورش تطبيقي و الگوگيري اكثر دانشمندان و محققان اين دوره به عمل اقتباس فرهنگي و الگوگيري از جنبه هاي نوين و پيشرفته نظام آموزش و پرورش كشورهاي ديگر توجه خاص داشته وبر آن صحه گذاشته اند اين مطالعات داراي يك وجه اشتراك هستند كه عبارت از اين است كه اكثر اين افراد سعي كرده اند كه به اثبات برسانند كه آگاهي و شناخت درباره تعليم وتربيت كشورهاي ديگر مفيد بوده و از اهميتي خاص برخوردار است. مهمترين علت كم اهميت تلقي شدن مطالعات الگوگيري : .1اغلب بدون طرح تحقيقي دقيق قبلي بوده است .2به صورت نامنظم ارائه داده شده و جسته و گريخته پديدهاي مشاهده شده مورد بحث قرار گرفته است. .3به علت محدوديت و ناكافي بودن منابع و ماخذ مورد استفاده تعميم نتايج حاصله به مقياس كلي تر امكان پذير نبوده است. 20 .4فقدان اصطالحات استاندارد و تعريف شده مانع ديگري در كار محققان اين دوره بوده است .5گر چه برخي از محققان اين دوره از عوامل فرهنگي و اجتماعي در رابطه با نظام تعليم و تربيت جامعه بحث كرده اند اغلب در راه روشن كردن پيچيدگي و اشكال اين روابط اقدامي نكرده اند مسائل و مشكالت تربيتي در جوامع مختلف به داليل سوابق تاريخي اجتماعي ،اقتصادي و فرهنگي متفاوتند و اين خود عمل اقتباس فرهنگي را با مشكل روبه رو مي سازد. بهره مندي محققان از روشهاي علمي معمول در علوم اجتماعي دانشمندان آموزش و پرورش تطبيقي اين دوره با اين اعتقاد كه نظام آموزش و پرورش يكي از نهادهاي اجتماعي است و در مطالعه آن بايد از همان شيوه اي كه در مطالعه سير نهادهاي موجود در جامعه به كار مي رود بهره گرفت . اقدام به بهره برداري از تجارب تحقيقي معمول در علوم اجتماعي از جمله علم سياست ،جامعه شناسي و اقتصاد مطالعات آموزشي و پرورشي تطبيقي وارد مرحله جديدي شد كه مي توان آن را دوره شكل گرايي ناميد. يكي ازويژگي هاي مطالعات اين دوره : تاكيد محققان اين دوره برمطالعه تجربي و استفاده از روشهاي آماري و سرانجام سود گرفتن از روشهاي استقرايي در رد يا قبول فرضيه هاي تحقيقي است . از برجسته ترين پژوهشگران اين دوره جرج زداف بردي لهستاني است . بردي در رساله اي تحت عنوان گفتاري در باره روشهاي آموزش و پرورش تطبيقي اشاره مي كند كه اولين وظيفه افرادي كه به نحوي به تدريس يا تحقيق تعليم و تربيت تطبيقي مشغولند شناخت و آگاهي به شيوه هاي گوناگون بررسي و مقايسه آنها با هم و باالخره گزينش شيوه اي مناسب است . بردي در جريان مطالعات تطبيقي آموزش و پرورش 4مرحله را مشخص كرده است : 21 -1توصيف -2تفسير -3همجواري -4مقايسه يكي از مطالعات كالسيك اين دوره را فردريك ادينگ در سال 1958انجام داد و درصد هزينه هاي آموزش و پرورش گروهي از كشورها را نسبت به كل در آمد ملي آنان مورد بررسي و مقايسه قرار داد و اعالم داشت كه بين حجم كل درآمد ملي و درصدي ازآن كه صرف هزينه هاي آموزش و پرورش مي شود رابطه نزديكي وجود دارد. ويژگيهاي مطالعات تطبيقي در زمينه آموزش و پرورش : .1اغلب پژوهشها ي اين دوره به صورت تجربي و بااستفاده از روشهاي آماري صورت گرفته است .2پژوهندگان اين دوره عمال از تجارب تحقيقي و شيوه هاي بررسي معمول در علوم اجتماعي از جمله سياست ،جامعه شناسي و اقتصاد به منظور تعيين پديدهاي مورد تحقيق بهره گرفته اند. .3تدوين گمانه يا وضع فرضيه تحقيقي و به معرض آزمايش گذاشتن آن را اغلب پژوهندگان اين دوره انجام دادند و باعث شد كه مطالعات اين دوره از ساير دورها متمايز گردد . .4توجه خاص مطالعه گران اين دوره به نشان دادن شاخصها و متغيرهاي مورد آزمايش به صورت كمي و محاسبه در جه وابستگي آنها نسبت به هم زمينه را براي تبيين علي پديده هاي مورد تحقيق و و وارسي آنها به طور نظام دار اصطالحات و مفاهيم اساسي در آموزش و پرورش تطبيقي أ -مديريت متمركز در اداره آموزش و پرورش در اين روش اصول و خط و مشيهاي بنيادي و برنامه هاي اجرايي و مالي از طرف دستگاه مركزي كه معموال وزارت آموزش و پرورش است اعمال مي گردد .اصول و خط و مشيهاي يكنواخت و واحد با انعطاف پذيري كمتر بر روش اداره امور آموزش و پرورشدر سراسر كشور حاكم است. 22 -2مديريت غير متمركز اداره امور به شيوهاي است كه هر منطقه و ناحيه از طريق كميته آموزش و پرورش كه منتخب مردم هستند در تدوين ضوابط و قوانين آموزش ودر تصميم گيري امور آموزشي ،اداري ،مالي مربوط به مناطق خود از استقالل عمل بر خوردارند. حل و فصل امور در نظامهاي آموزشي با مديريت غير متمركز بين دستگاه مركزي و مقامات محلي آموزش و پرورش ،مديران و كادر آموزشي مدارس تقسيم مي شود سه اصل مهم در مديريت آموزش و پرورش غير متمركز الف) دستگاه مركزي از امرو نهي مستقيم در امور آموزش و پرورش نواحي اجتناب مي نمايد و وزارت آموزش و پرورش به صورت قدرت هماهنگ كننده و تسهيل كننده در مديريت آموزش و پرورش عمل مي كند ب-اختيارات به طور وسيع و همه جانبه به مقامات محلي آموزشي و پرورش تفويض مي شود. ج-مردم به سرمايه گذاري و تاسيس مدارس و كانونهاي آموزشي تشويق مي شوند -6هزينه هاي آموزش و پرورش براي هر دانش آموز در دوره هاي مختلف آموزشي و همچنين در رشته متفاوت تحصيلي محاسبه و تطبيق شود -7اخيرا هزينه هاي آموزش و پرورشرا با هزينه هاي نظامي در كشورهاي مختلف مورد بررسي قرار مي دهند از جمله داليلي كه از سوي دولتها در تاييد آموزش پيش از دبستان و سرمايه گذاري براي توسعه آن ابراز شده است : .1تمايل بيشتر آنان كمك به مادراني است كه مجبورند در خارج از خانه كار كنند .2مشاركت آنان در امر توليد و خدمات حرفه اي در جهت بالندگي اقتصادي كشور. خودگراني در مديريت و اداره امور مدارس 23 راهي براي حل و فصل رضايت بخش مسائل آموزشي مناطق كه بر اثر تمركز زدايي شكل مي گيرد و انتقال اختيار و اتخاذ تصميم به كانونهاي آموزشي مراكز آموزشي راسا از نظر تخصيص اعتبارات ،انتخاب پرسنل آموزشي و حل و فصل امور مدرسه از اختيارات قابل توجهي برخوردارند سه اصل مهم در اداره نظام آموزش و پرورش به شيوه غير متمركز الف-تفويض اختيارات وسيع به مقامات آموزش و پرورش نواحي ب-ترغيب و تشويق مؤسسات و انجمنهاي داوطلب به منظور سرمايه گذاري و شركت در امور آموزش و پرورش ج-اجتناب دستگاه مركزي از امر و نهي صريح در زمينه اداره امور آموزشي و پرورشي نواحي و مدارس و تحميل نكردن نظرها درباره برنامه ،سازمان مدارس ،شيوه تدريس و استخدام معلم. هريك از مدارس ابتدائي داراي هيات مديره ،وهريك از مدارس متوسطه داري هيات سرپرستان است هياتهاي مذكور با همكاري مدير مدرسه ،مسؤل مستقيم كنترل و سازماندهي مدرسه و ناظر بر اجراي برنامه هاي آموزشي است . از جمله اختيارات هيات هاي مذكور استخدام معلمان و كاركنان اداري مدرسه ،نظارت بر اجراي صحيح برنامه هاي آموزشي و تخصيص اعتبارات از كل بودجه مدرسه براي تعمير و احداث كالسهاي جديد و تجهيز وسايل آموزشي دفتر بين المللي تعليم و تربيت در سال 1992به عنوان مؤسسه خصوصي داير شد. درسال1929به عنوان نخستين سازمان بين المللي كارخود را آغاز كرد ،و در سال 1969به عضويت يونسكو درآمد . از جمله وظايف آن: 24 تدارك و سازماندهي گرد همايي بين المللي تعليم و تربيت است . كه هر دو سال يكبار به دعوت مدير كل يونسكو در ژنو برگزار مي شود. يكي از فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي اين دفتر : برقراري كارگاهها و دوره هاي فشرده در زمينه شيوه هاي جمع آوري اطالعات و اسناد و روشهاي كتابداري است. از مهم ترين تاليفات آن سالنامه بين المللي آموزشي وپرورش يونسكو و فصلنامه تعليم و تربيت . توسعه برخي توسعه را صنعتي شدن تعريف مي كنند . گروهي نيل به استقالل سياسي و بالندگي اقتصادي را توسعه مي نامند از ديدگاه دانشمندان علوم اجتماعي و سياسي توسعه عبارت است از تحول به سوي مدرنيزه شدن به عبارت ديگر توسعه از ديدگاه اين گروه عبارت است از توسعه نيروي اضافي است و آن عبارت است افزايش سطح معلومات و مهارت و استعدادهاي افراد جامعه به منظور نيل به مدرنيزه شدن . روشهاي نوين و متداول در مطالعات تطبيقي نظام هاي آموزش و پرورش جامع نگري در مطالعات تطبيقي آموزش و پرورش از صفات جدايي ناپذير روش شناسي تطبيقي است . پژوهشگراني كه يك جنبه از پديده تربيتي را به جاي كل آن پديده معاوضه كرده اند و يا يكي را به عوض كل و تمامي ان پديده گرفته و هويت حقيقي پديده را در بعدي از ابعادش محبوس كرده اند . محققان و متفكران شيوه هاي جديد براي مطالعات تطبيقي عبارتند از : -1ايساك كندل -2نيكالنس هنز -3جرج بردي 4فردريك هاربيسون – 4چارلز اچ مايرز . پايه گذار روش شناسي دانش تعليم و تربيت تطبيقي ايساك كندل است . 25 مطالعه اش مورد سعي داشت مسائل و مشكالت سياسي و اجتماعي را در رابطه با نوع تعليم و تربيت جوامع تحت تجزيه و تحليل و بحث قرار دهد . ديدگاه جرج بردي اين دانشمند انتخاب روشي را كه متناسب با موضوعات تحقيق باشد از نخستين وظايف محققان آموزش و پرورش تطبيقي به شمار مي آورد و در رساله اش با عنوان :گفتاري در باره روشها ي آموزش و پرورش تطبيقي بر ضرورت شناخت و آگاهي به شيوه هاي متداول در مطالعت تاكيد مي ورزد بردي در جريان مطالعات تطبيقي آموزش و پرورش 4مرحله را مشخص كرده است -1مرحله توصيف به توصيف پديده هاي تربيتي مورد تحقيق بر اساس شواهد اطالعاتي كه از منابع مختلف از طريق مشاهده مستقيم و يا مطالعه اسناد و گزارشهاي ديگران به دست آمده بپردازد به عقيده وي مرحله توصيف مرحله يا داشت برداري و تدارك اطالعات كافي براي بررسي مراحله بعدي است -2مرحله تفسير مرحله وارسي اطالعاتي است كه در مرحله قبلي جمع آوري شده است و به اعتقاد بردي بايستي مبتني بر اصول و شيوه هاي موسوم در علوم اجتماعي باشد -3مرحله همجواري اطالعاتي كه در مرحله 1و 2بررسي شده اند طبقه بندي مي شوند و كنار هم قرار مي گيرند در اين مرحله است كه پژوهنده به فرضيه تحقيقي خود دست مي يابد . -4مرحله مقايسه 26 در اين مرحله مسأله تحقيق دقيقا ً با توجه به جزئيات براساس تشابهات و تفاوتها مورد بررسي و مقايسه قرار مي گيرد و رد يا قبول فرضيه تحقيق در اين مرحله امكان پذير مي شود . عيوب طرح بردي از ديدگاه هارولدنو آ و ماكس اكستين : -1قبل از مراحل توصيف و وارسي ،جمع آوري اطالعات ضروري است و بايد مشخص گردد چه نوع اطالعاتي در زمينه تعليم و تربيت مناسب است و چه مقدار از اين اطالعات درباره زمينه هاي فرهنگي سياسي ،اقتصادي و اجتماعي بايد جمع آوري شود . -2براساس طرح بردي پس از مراحل 1و 2يعني مرحله همجواري است كه پژوهنده مي تواند نسبت به تبيين فرضيه ها يا گمانه هاي آزمايشي اقدام نمايد بدون داشتن فرضيه تحقيق محقق در كام اطالعات نامربوط گرفتار مي شود كه چيزي جز اتالف وقت و انرژي ثمري ديگر ندارد . تارخ تحول آموزش و پرورش ژاپن در حدود قرن ششم ميالدي ژاپني ها با اقتباس از فرهنگ چيني و تحت تأثير آيين كنفوسيوس و مذهب بودا مدارسي به منظور تأمين نيازمنديهاي گروه هاي مختلف اجتماعي د رجامعه سنتي خود تأسيس كردند.تعليم عقايد كنفوسيوس در مدت چندين قرن قسمت اعظم برنامه مدارس را تشكيل مي داد . فعاليت هاي آموزشي بر محور تعليم اخالق ،اطاعت از پدر و مادر و فرمانبرداري محض از دولت و وظيفه شناسي و نيكوكاري استوار بوده است .تربيت افرادي مطيع و فرمانبردار كه در حفظ و حراست وضعيت موجود بكوشند از جمله هدفهاي تعليم و تربيت محسوب مي شد . جامعه سنتي ژاپن آن زمان به چهار گروه ( طبقه ) مجزا يعني جنگجويان ،برزگران ،صنعتگران و كسبه تقسيم مي شد . 27 فلسفه آموزش و پرورش متأثر از ديدگاههاي احتماعي و فلسفي كنفوسيوس بود با روي كار آمدن دولت نظامي توكوگاوا 1603 -1573نظارت بر آموزش و پرورش از مركزيت نسبي برخوردار شد . مدارس تراگويا از نظر اداره ،تشكيالت ،برنامه و هدفها دستخوش تغييرات شدند . عصر توكوگاوا به دوره حكومت فئودالها و نفوذ سامورايها معروف است و تا اواسط قرن 19ظاهر خود را حفظ كرده بودند . آموزش و پرورش جنبه محافظه كارانه و سنتي به خود گرفته بود و افراد بر حسب اصل و نسب و تبار خانوادگي به گونه اي تربيت مي شدند تا مناصب و مشاغل خانوادگي را حفظ كنند . آموزش و پرورش تحت تأثير اريتوكراسي يعني حكومت اشراف قرار گرفته بود . در عصر توكوگاوا براي نخستين بار نهاد آموزش و پرورش در يك بافت ملي استقرار يافت . در سال 1868امپراتور ميجي حكومت فئودالها را در ژاپن برانداخت و حكومت مركزي پراقتداري را بوجود آورد . در منشور پنج ماده اي ميجي آمده است كه عموم افراد بايد از تعليم و تربيت بهره مند شوند و بنياد حكومت بايد بر توسعه فرهنگ استوار باشد . دو اصل حكومت ميجي الف ) اعزام جوانان صاحب استعدادهاي درخشان به دانشگاهها و موسسات آموزش عالي خارج از كشور به منظور فراگيري علوم و فنون جديد . ب ) استخدام كارشناسان براي تربيت متخصصان ژاپني در داخل كشور . براي فراگرفتن فن دريانوردي و تجارت دريايي به انگلستان . براي آموختن فنون نظامي و پزشكي به آلمان . 28 براي آموختن حقوق و اداره امور دولتي به فرانسه . و براي آموختن راه و رسم تجارت خارجي به اياالت متحده اعزام شدند مدارس تراگويا به مدارس جديدي مبدل شد و دوره تعليمات همگاني 4سال اجباري اعالم شد . در سال 1890فرمان ويژه امپراتور در زمينه روشن كردن خط و مشي آموزش و پرورش در كشور صادر شد بر مبناي تركيبي از آراء تربيتي مذهب شينتو و عقايد كنفوسيوس براساس ارزشها و سنتهاي اصيل جامعه ملي چون وظيفه شناسي ،فرمانبرداي كارجويي و انضباط استوار گردد . دو وجه الزم در برنامه هاي درسي -1پرورش اخالقي مبتني بر فرهنگ اصيل و مطابق با روح ژاپني -2كسب دانش و فنون جديد و سودمند در سال 1900تعليمات چهارساله همگاني به صورت رايگان در سراسر كشور برقرار شد . در سال 1908تعليمات اجباري به شش سال افزايش يافت وظيفه دايره كنترل دانش آموزان در وزارت آموزش و پرورش بررسي و هدايت افكار دانش آموزان و دانشجويان و مقابله با افكار خطرناكي اعالم شد كه از سوي آموزگاران و برخي از نظريه پردازان تندرو ژاپن كه داراي گرايش هاي ماركيستي بودند اظهار مي شد . در سال 1941برنامه اصالح مدارس ملي اعالم شد و مدارس ابتدائي و دوره تحصيلي بعد از ابتدايي به صورت يك دوره تحصيلي 8ساله درآمد و ميزان آموزش اجباري به 8سال افزايش يافت . تمركز زدايي در سال 1945آموزش وطن خواهي مطرود اعالم شد و روحيه صلح طلبي مورد تشويق قرار گرفت . در مديريت آموزش و پرورش آغاز شد ،آموزش مختلط آغاز شد ،دروس اجتماعي جانشين آموزش اخالق سنتي شد . دو نكته اساسي قانون بنيادين آموزش و پرورش ژاپن در سال : 1946 29 -1آنكه تعليم و تربيت از حقوق مسلم هر فرد ژاپني است . -2آنكه ديگر برخالف گذشته فرمان امپراطور نمي تواند هدفها و ماهيت آموزش و پرورش را معين كند بلكه براساس خواست مردم و از طريق نمايندگان اين كار انجام شود . در سال 1948قانون شوراهاي آموزش و پرورش به تصويب رسيد و در هر منطقه ( استان ) و هر شهر شوراي آموزش و پرورش تشكيل شد كنترل از مركز تعديل گرديد و ديدگاههاي مردم محل از اولويت برخوردار شد . در سال 1949قانون شوراهاي آموزش و پرورش با اختيارات وسيع به تصويب قوه مقننه رسيد .در سال 1950آموزش همگاني از 6سال به 9سال افزايش يافت و شامل 6سال ابتدائي و سه سال اول متوسطه شد . در سال 1951با تصويب قانون تشويق و گسترش آموزش و پرورش صنعتي بر توسعه كانونهاي آموزش حرفه اي و فني تأكيد شد . مهمترين اقدامات شوراهاي آموزش صنعتي : -1اصالح محتواي دروس و شيوه هاي آموزشي و حرفه اي -2مهيا ساختن وسايل و ادوات و ساختمان كارگاهها براي تعليمات حرفه اي -3تربيت معلمان و استادكاران جهت تدريس در مركز و مدارس حرفه اي و صنعتي -4برقراري همكاري نزديك در جهت توسعه مدارس فني و حرفه اي بين صاحبان حرف و مقامات آموزشي استان و شهر . در سال 1952دولت بر اهميت احساسات وطن خواهي متعارف از طريق آموزش تاريخ ملي و جغرافيا تأكيد نمود . در سال 1953قانون بسط آموزش علوم با اين هدف كه حجم آموزش علوم در مدارس ابتدايي و دوره اول متوسطه افزايش يابد به تصويب رسيد . 30 مهيا سازي درسال 1957وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به نخستين برنامه پنج ساله اقتصادي و توسعه طرح امكانات و تجهيزات الزم براي تربيت ساالنه 8000فارغ التحصيل در رشته علوم و فنون را به مرحله اجرا گذاشت . در سال 1960قانون توسعه مدارس عالي به صورت جونيور كالج به سبك آمريكا ييها تصويب گرديد . در سال 1960قانون شرايط استخدام دبيران ،تعداد دانش آموزان در هر كالس در سطوح مختلف تحصيلي و صالحيت علمي معلمان براي تدريس دروس مختلف در سطح دبيرستانها تصويب شد در سال 1962قانون استفاده از كتب درسي بطور رايگان تصويب شد . در اواخر سال 1966شوراي مركزي آموزش و پرورش سندي را به عنوان تصوير آرماني فرد ژاپني منتشر كرد كه براي دولت و ملت ژاپن مفيد واقع شوند . در سال 1973قانون تعليمات همگاني براي كودكان و نوجوانان معلول به تصويب رسيد . در سال 1976قانون افزايش ساعات تدريس علوم در مدارس ابتدائي به تصويب رسيد . طرح اصالحات نظام يافته يكي از موفق ترين و وسيعترين برنامه هاي دولت ژاپن در نيم قرن اخير به شمار مي آيد . ساختار اداري و هدفها و اصول كلي نظام آموزش و پرورش ژاپن قانون شوراهاي آموزش و پرورش در سالهاي 1948و 1949الگوي جديد مديريت آموزش و پرورش بوجود آمدكه طبق اين قوانين مردم نواحي مي توانستند اعضاي شوراي محلي را راسا انتخاب كنند وظايف اعضاي شوراي محلي آموزش و پرورش -1تعيين بودجه مدارس -2برنامه هاي آموزشي -3انتصاب معلمان و كاركنان آموزشي -4نظارت بر تعليمات در مدارس دوره ابتدائي و اول متوسطه يه عهده شوراي محلي اموزش و پرورش بود 31 در سال 1956قانون شورا هاي آموزش و پرورش جاي خود را به قانون مربوط به سازمان و وظايف مقامات آموزش و پرورش محلي داد و بر اساس آن اعضاي شوراي محلي به رئيس حكومت ابالتي منصوب مي شدند اولين گام در جهت متمركز كردن قدرت اداره آموزش و پرورش ژاپن باعث بيشتر شدن اختيارات وزارت آموزش و پرورش و نظارت بر كار شوراها ي ملي مي باشد ثمرات اداره آموزش و پرورش ژاپن به شيوه متمركز الف) امكانات متساوي استفاده از حق تعليمات همگاني را براي عموم ايجاد نموده و تسهيالت آموزشي را فراهم نموده است ب)با ارائه برنامه هاي تحصيلي مشابه و تعيين استانداردهاي آموزشي مانع آن شده كه عده اي را از حق آموزشي و پرورش محروم دارند . ج)استفاده از شيوه متمركز در اداره امور آموزشي و پرورش در برقراري وحدت نظام و يگانگي بين برنامه ها و در نتيجه مملكت مؤثر است . د)هدايت دستگاه تعليم و تربيت را در جهت خاص و معين به منظور تدارك انواع تخصصها و افراد صاحب مهارت اعمال چنين سياسي از حيث بهره وري از منابع انساني و مالي فزونتر بوده است . اداره آموزش و پرورش در سه سطح متمركز است. .1ملي .2ايالتي .3شهر وزارت آموزش و پرورش ،علوم و فرهنگ به عنوان دستگاه مركزي مسئوليت امور را در سطح ملي به عهده دارد .1امكانات الزم را فراهم مي سازد و لوايح الزم را تدوين و تنظيم و به پارلمان تقديم كند 32 .2موازين و مقررات الزم براي تاسيس و احداث مؤسسات آموزشي استخدام كاركنان ،تشكيالت آموزشي ،محتواي دروس و نظارت بر اجراي دقيق آن -3اجازه تاسيس داتنشگاهها ،موسسات آموزش عالي ،ايالتي ،محلي و خصمصي را صادر كنند -4به دولتها و مقامات محلي آموزش و پرورش به تناسب نياز آنان كمك مالي مي كند و به عنوان نهاد برنامه ريز و هماهنگ كننده دستورات الزم را در جهت اصالح سياستهاي آموزشي و پيشبرد آنها -5از سال 1970طي مصوبه اي اداره و نظارت بر كار موسساتي چون موسسه ملي تحقيقات آموزشي ،خدمات جوانان ،آموزش بزرگساالن ،كتابخانه و موزه ها به وزارت علوم و فرهنگ محول شد. مهمترين شورا شوراي مركزي آموزش و پرورش مي باشد اعضاي هيات آموزش و پرورش 5نفر است كه رئيس حكومت محلي يعني فرماندار به مدت 4سال انتخاب مي كند مهمترين وظايف هيات آموزش و پرورش ايالت الف) انتخاب مديركل آموزش و پرورش ايالت به عنوان رئيس هيات آموزش و پرورش ب)اداره و مديريت موسسات آموزشي ايالت از جمله مدارس دوره متوسطه ،مدارس دانش آموزان معلول و كانون هاي آموزش حرفه اي بجز دانشگاهها و مراكز آموزشي فوق ديپلم ج)اداره امور مراكز تحقيات آموزشي استان و ايالت د)اجراء و بهبود آموزش بزرگساالن و فعاليتهاي فوق برنامه جوانان و همكاري با يونسكو ه)راهنمايي و هدايت و ارائه كمك مالي به هياتهاي آموزش و پرورش شهرهاي داخل ايالت و)اجازه انتصاب و عدل كاركنان آموزشي و اداري مدارس ابتدائي و دوره اول متوسطه 33 هيات آموزش وپرورش شهر متشكل از 5نفر است كه اعضاي آن را شهر دار و شوراي شهر كه خود منتخب مردمند براي مدت 4سال انتخاب مي كنند. مهمترين وظايف هيات شهر : .1اداره امور مدارس ابتدائي و دوره اول متوسطه شهر .2اداره امور مراكز پژوهشهاي آموزشي شهر .3اشاعه فعاليتهاي فرهنگي و حفظ ميراث فرهنگي و همكاري با يونسكو .4اداره تاالرهاي عمومي شهر ،كتابخانه ها و خانه جوانان .5توسعه آموزش بزرگساالن و فعاليتهاي فوق برنامه جوانان دموكراسي واقعي را حرمت گذاشتن به استقالل و ابتكار خصوصي و حكومت مردم به مردم از طريق حكومت مركزي مقتدر كه خود بر اساس راي مردم روي كار آمده است. مقاطع و مراحل تحصيلي در ژاپن مراحل تحصيل در ژاپن شامل: دوره قبل از ابتدائي – دوره ابتدائي – دوره آموزش متوسطه اول و دوم و مرحله آموزش عالي آموزش قبل از دبستان كودكان زير سه سال در مهد و3و4و 5ساله در كودكستان عهده داراين نوع آموزش هستند مهدكودك را مقا مات رفاه اجتماعي محل داير مي كنند وظيفه اصلي مهد كودك ها پرستاري و مراقبت از كودكان و پاسخگوئي به نيازهاي زيستي بهداشتي و روانشناختي آنان است 34 عمده ترين وظايف كودكستانها فراهم كردن محيطي است كه رشد ارتباطات اجتماعي و خودياري را موجب مي شود و در سال پاياني اين دوره وظيفه آماده كردن كودكان براي ورود به دبستان را بر عهده دارد ازجمله داليلي كه دولتمردان و برنامه ريزان آموزشي در تاييد آموزش پيش از دبستان دارند كمك به مادراني است كه مجبوربه كار كردن درخارج از منزل هستند. مهمترين هدفهاي آموزش پيش از دبستان -1پرورش عادات الزم جهت زندگي سالم و شاد كه الزمه رشد هماهنگ جسم و روح است -2پرورش درك صحيح و تقويت نگرش درست كودكان نسبت به وقايع و رويدادهايي كه در محيط زندگي اجتماعي آنان به وقع مي پيوندد -3غنابخشيدن به تجارب زندگي گروهي كودكان و تقويت حس همكاري و مشاركت آنان -4هدايت و راهنمايي كودكان در فراگيري درست زبان و پرورش عاليق آنان نسبت به كتب مصور و داستانهاي آموزنده از طريق قصه گويي و كتابخواني و فيلمهاي آموزشي -5پرورش و تقويت حس ابتكاروكنجكاوي كودكان از طريق بازيها ،نقاشي ،كارهاي دستي،موسيقي و ساير وسايل بخش عمده اي از آموزشهاي عملي در كودكستانها و مهد كودكها كسب مهارتهاي اجتماعي است علل رشد كوكستانها و مهد كودكها در ژاپن -1بهبود وضع اقتصادي ودرآمدخانواده ها كه با پرداخت شهريه به موسسات آموزش قبل از دبستان امكان آموزش را فراهم نموده اند. . 2دگرگونيهاي اقتصادي كه در چندين سال گذشته در ژاپن رخ داده و لزوم استفاده هر چه بيشتر از نيروي زنان را در امور توليدي ?