Examen Sociale Wetgeving.docx

Examen **Sociale Wetgeving** juni 2023-2024 1\| SDG intro + inleiding ========================= Inleiding -- Wat is sociaal recht? ---------------------------------- Definitie "recht" = Geheel van afdwingbare regels, opgesteld door de samenleving, bedoeld om de maatschappij te ordenen Sociaal...

Examen **Sociale Wetgeving** juni 2023-2024 1\| SDG intro + inleiding ========================= Inleiding -- Wat is sociaal recht? ---------------------------------- Definitie "recht" = Geheel van afdwingbare regels, opgesteld door de samenleving, bedoeld om de maatschappij te ordenen Sociaal recht - Arbeidsrecht = individuele en collectieve belangen tussen wn(s) en wg(s) - \+ Sociale zekerheidsrecht als antwoord op impact sociale risico's Sociaal recht is een eigenaardig beestje - Beschermd recht - Bijv. Als de wet zegt dat overwerk verboden is, mag de werknemer niet op papier zetten dat hij toch wil overwerken - Rol sociale partners totstandkoming - Bijv. Sociale partners sloten een CAO over "medische SWT" - Met eigen rechtbanken waar ook sociale partners in zitten - Bijv. eenheidsrechtbank Er zijn ook verschillende statuten: - Ambtenaren - Werknemers - Zelfstandigen Sociale zekerheid als antwoord op impact sociale risico's --------------------------------------------------------- - Sociale risico's kunnen de bestaanszekerheid van de burger aantasten door - Het inkomen te verminderen - Sociale zekerheid zorgt voor een vervangingsinkomen - De uitgaven te verminderen - Sociale zekerheid zal deze kosten (gedeeltelijk) opvangen of terugbetalen - Sociale zekerheid speelt hier op in via verschillende "takken" van het socialezekerheidsstelsel - Alle maatregelen aan werknemers + zelfstandigen om in levensonderhoud te voorzien - Sociale zekerheid in brede zin - \+ Vangnet (sociale bijstand) Een "jonge" rechtstak -- De sociale kwestie in 19^de^ eeuw ---------------------------------------------------------- **Geschiedenis** [19^de^ eeuw] - Verboden verenigingen - Liberalisme - Wantrouwen t.o.v. overheidsbemoeienis in de economie - Cijnskiesrecht De "sociale kwestie" - Wantoestanden - Zeer lange werktijden/ zeer lage lonen - Kinderarbeid - Hevige onlusten/ stakingen [Er komt reactie (einde 19^de^ eeuw)] - Vakbonden erkend - Eerste kleinschalige initiatieven van sociale zekerheid - Eerste wetgevende initiatieven ter bescherming van werknemers - Stoomversnelling na hervorming kiesstelsel [20^ste^ eeuw tot nu: ] - Uitbouw arbeidsrechtelijke bescherming - Uitbouw huidige sociale zekerheidsstelsel, vooral na WOII - Voortdurend in ontwikkeling Arbeidsrecht ------------ - Regelt de samenwerking tussen werkgevers en werknemers - Collectief arbeidsrecht - Individueel arbeidsrecht ### Collectief vs. Individueel +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Collectief arbeidsrecht | Individueel arbeidsrecht | | | | | = tussen één/ meerdere | = Tussen één werkgever en één | | werkgever(s) en een groep van | werknemer | | werknemers | | +===================================+===================================+ | - Vakbonden en | - Arbeidsovereenkomst | | werkgeversorganisaties | | | | | | - Sociaal overleg | | | | - Soorten- inhoud | | - Collectieve | | | arbeidsovereenkomst | - Afwezigheden | | | | | | - Ontslag | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | | - Arbeidsreglementering | | | | | | | | | | | | - Loonbescherming | | | | | | - Arbeidsduur | | | | | | - Welzijn | +-----------------------------------+-----------------------------------+ ### Verschillende sociale statuten "De" sociale wetgeving bestaat niet - Er zijn meerdere stelsels [Werken?] - Als werknemer - Als zelfstandige - Als ambtenaar -... (leerstatuten -- vrijwilligers -...) #### Ambtenaren - Overheid -- statutaire tewerkstelling - "De" overheid -- "de" ambtenaar bestaan niet - Statuut bepaalt telkens arbeidsrechtelijke bescherming en sociale zekerheidsbepalingen 2\| SDG Collectieve arbeidsverhouding ===================================== Organisaties voor werknemers en voor werkgevers ----------------------------------------------- **= "de sociale partners"** ### Wat zijn vakorganisaties? - Werknemersorganisatie - ABVV, ACV, ABVV... - Leden: werknemers en werklozen - Werkgeversorganisaties - VBO, Unizo, UCM, Boerenbond, Voka... - Leden: werkgeversorganisaties van bepaalde sectoren (vb. Essencia) en werkgevers - Feitelijke vereniging - Geen aansprakelijkheid - Geen controle ### De sociale partners: de werknemers ### De sociale partners: de werkgevers  ### Structuur - Hangt af van organisatie - Bijv. ACVLB vs. ACV, ABVV - Over het algemeen: per bedrijfstak - Chemie, metaal, non profit, land en tuinbouw... - Bedienden allemaal samen - Verzuiling? - Nationale organisaties ook nog eens lid van Europese en internationale organisaties ### Wat doen ze voor de aangeslotenen? - Algemene lastgeving - Algemeen mandaat - Om beroepsbelangen te behartigen - Met inbegrip van sluiten van CAO'S - Zodat lidmaatschap leidt tot binding aan die CAO's - Bijzondere lastgeving - Een bijzondere mandaat - Om namens het lid in bijzondere aangelegenheden op te treden (Bijv. concreet geschil) - Bent niet verplicht aan te sluiten! 2\| Collectief overleg ---------------------- ### 1\| Begrip bedrijfsorganisatie Onder bedrijfsorganisatie verstaat men - Oprichting - Bevoegdheid - Samenstelling - Werking - Van de instellingen voor overleg tussen werkgevers en werknemers #### Overzicht sociaal overleg Overlegorganen op Federaal niveau Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, nummer Automatisch gegenereerde beschrijving 3\| Nationale Arbeidsraad (NAR) ------------------------------- - Landelijk adviesorgaan [Samenstelling] = paritair samengesteld - Bestaat uit een gelijk aantal vertegenwoordigers van werkgeversorganisatie en de werknemersorganisatie - Eén voorzitter - 26 sociale partners [Bevoegdheid] 1. Adviserende bevoegdheid - Adviezen/ voorstellen geven aan wetgevende kamers (soms verplicht) - Adviezen in verband met bevoegdheidsconflicten tussen paritaire comités 2. Bevoegdheid voor het sluiten van collectieve arbeidsovereenkomsten - Cao's kunnen bindend zijn op nationaal of interprofessioneel vlak Bijvoorbeeld - Minimumloon, motivering van ontslag, tijdskrediet... - Eenheidsstatuut 4\| De paritaire comités (PC) ----------------------------- Per bedrijfstak (Bijv. bouw) is er een paritair comité = op niveau van de bedrijfstak bij Koninklijk besluit [Samenstelling] - samengesteld uit een gelijk aantal vertegenwoordigers van de vakbonden (vakbonden vertegenwoordigen werknemers) en de werkgevers - Sectorale opdeling ondernemingen - Aantal leden is afhankelijk van de belangrijkheid van de sector - Soms ook sub-comités - Verplicht -- per werkgever te bepalen [Bevoegdheid] - Cao's tot stand doen komen - Geschillen tussen werkgevers en werknemers voorkomen of bijleggen - De regering, de NAR en de Centrale raad voor het bedrijfsleven te adviseren Criterium = hoofdactiviteit - Elk PC wordt weergegeven door een nummer en daarvoor geldt het (zie hieronder) Genummerd per bedrijfstak -- Opgericht voor - Arbeiders (1xx) - Bedienden (2xx) - Arbeiders + Bedienden (3xx) - Onderverdeling sub-comités OR en CPBW: Wat doen ze? ------------------------ 5\| Ondernemingsraad (OR) ------------------------- ### 5.1\| Begrip Een ondernemingsraad wordt opgericht op het niveau van de onderneming voor het overleg en de samenwerking voor arbeidsaangelegenheden op economisch en sociaal gebied ### 5.7\| Bevoegdheid van de ondernemingsraad 1. Recht op informatie - Informatie op economisch en financieel gebied - Basisinformatie - Jaarlijkse informatie - Trimester informatie - Informatie op sociaal gebied - Jaarlijkse informatie over de structuur, evolutie... - \... 2. Recht van advies De ondernemingsraad heeft raadgevende bevoegdheid in verband met: - Problemen in verband met tewerkstelling - De economische situatie van de onderneming -... 3. Beslissingsbevoegdheid De ondernemingsraad heeft beslissende bevoegdheid in verband met: - Aanstelling van de bedrijfsrevisor - De bestemming van de opbrengst van de disciplinaire boeten -... 4. Controlebevoegdheid Controle op: - Toepassing van de wetgeving ter bescherming van de werknemers - Vaststelling van de beroepskwalificaties - Aanvragen van de stelsels van werkloosheid met bedrijdstoeslag 6\| Comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) ----------------------------------------------------------- - Bevoegd voor de welzijn op het werk van de werknemers bij de uitvoering van het werk ### OR en CPBW op het niveau van "de onderneming" Onderneming = technische bedrijfseenheid (TBE) - Socio-economisch geheel - Kan bestaan uit verschillende juridische entiteiten - Juridische entiteit kan bestaan uit meerdere TBE's - MAAR slechts voor "grote" ondernemingen - Criterium - OR: gemiddeld 100 wn's - CPBW: 50 wn's ### OR en CPBW: samenstelling en sociale verkiezingen #### Samenstelling - Werkgever - Vertegenwoordigers van het personeel (via vakbond) - aantal afhankelijk grootte onderneming #### sociale verkiezingen - Aangeduid via de zogenaamde sociale verkiezingen - Vierjaarlijks (mei 2024) - Kandidaten zijn beschermd tegen ontslag - Enkel nog in bijzondere omstandigheden - Mits het volgen van bijzonder ontslagprocedures ### OR en CPBW: ontslagbescherming - Kandidaten en verkozen zijn beschermd tegen ontslag - Dringende reden die werd goedgekeurd door arbeidsrechtbank - Economische of technische reden erkend door bevoegd paritair orgaan 3\| Interprofessioneel Akkoord (IPA) ------------------------------------ Wat is het? - een akkoord tussen werkgevers en werknemers - op interprofessioneel niveau - Beleidskeuzes met betrekking tot het sociaal recht - over arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheid - zowel arbeiders als bediende Samenstelling: - in de groep van 10 zetelen: - 5 werkvertegenwoordigers - 5 afgevaardigden van de vakbonden Onderhandeling: - Het wordt voor 2 jaar gesloten - Onderhandelen dus ook om de 2 jaar - Kaderakkoord uit te werken op andere niveaus - Soms is er geen akkoord **Stijging van de lonen** - Automatische loonindexering op sectorniveau - Is verplicht MAAR het is beperkt door de loonnorm Loonnorm = afstemming van hoeveel de Belgische lonen mogen stijgen rekening houdend met de buurlanden - Sociale partners beslissen hoeveel de index mag stijgen - De werkgever kan zelf beslissen, rekening houdend met de index - Andere landen hebben alleen een minimum loon, maar wij hebben ook een maximum - Je mag niet voor dezelfde functies meer geld geven - De werkgever beslist dat bij de start, maar er wordt gecontroleerd dat de lonen niet te snel stijgen - Anders gaan bedrijven zich vestigen in andere landen 4\| Collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO) ------------------------------------------- Wat is een CAO? - Een akkoord dat gesloten wordt tussen - één of meerdere werknemersorganisaties - één of meerdere werkgeversorganisaties Doel? De individuele en collectieve betrekking tussen werkgevers en werknemers in ondernemingen of bedrijfstak worden vastgesteld en de rechten en verplichtingen van de contracterende partijen worden geregeld - Over arbeidsvoorwaarden - Collectief karakter Niveau? - Onderneming - Bedrijfstak - Nationaal Duur? - Bepaalde tijd - Verleningsbeding - Onbepaalde tijd - Opzegging - Beide partijen kunnen opzeggen (vaak met stakingen) Wat staat er in een CAO? - De duur - Voor wie (meerdere mensen) - Vakantiedagen, ziekte... - 2 soorten bepalingen - Voor 'iedereen' van toepassing - Bijv. lonen, arbeidsduur, maaltijdcheques... - Van toepassing voor wie getekend heeft - De vakbond mag daar dan niet over staken - Bijv. Vredesplicht, beïnvloedingsplicht... Wie is "iedereen"? - Iedere CAO is bindend voor: - De ondertekende organisaties of werkgevers - Werkgevers die lid zijn of worden van een gebonden organisatie - Werknemers van een gebonden werkgever - Moet natuurlijk wel onder het toepassingsgebied vallen - Moet ook een bepaling zijn die voor "iedereen" geldt CAO kan een bijna-wet worden - Algemene verbindend verklaring: - Toetsing door de overheid (kennelijk onwettig of strijdig met het algemeen belang) - KB - Enkel voor sectorale en intersectorale CAO's - Wordt bindend voor alle werkgevers en werknemers die onder het ressort vallen van het paritair orgaan waarin de CAO gesloten werd - Kan er niet meer van afwijken bij individuele overeenkomst - Voor zover zij vallen onder de werkingssfeer van de CAO - Die algemene verbinding maakt dat het een wet wordt - Bijv. De loonindex 5\| Syndicale afvaardiging -------------------------- = verlengstuk van de vakbond in een onderneming - De vertegenwoordiging van de werknemers die bij een erkende vakbond zijn aangesloten t.o.v. de werkgever - Strijdorgaan - Het is geen wettelijk reglement, maar is wel geregeld door een cao van de NAR - Regels van de oprichting zijn sectoraal vastgelegd Taak: - Verdediging werkgevers - Welzijn (bij afwezigheid van CPBW) - Bescherming tegen ontslag SDG3: Arbeidsovereenkomsten =========================== **Hiërarchie van de bronnen** Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype Automatisch gegenereerde beschrijving **Een lagere bron mag enkel beter doen voor de werknemer, niet slechter**  1\| Begrip arbeidsovereenkomsten -------------------------------- **De arbeidsovereenkomst als sleutelbegrip: definitie** **Arbeidsovereenkomstenwet: 3 juli 1978** = een overeenkomst waardoor een werknemer zich verbindt - tegen betaling van loon - Vs. Vrijwilliger met onkostenvergoeding - Niet beperkt tot levensonderhoud - "zwartwerk" - onder gezag van een werkgever - Belangrijkste criterium - Niet bij zelfstandige - arbeid te verrichten - vs. Leerovereenkomst - slapen kan ook werken zijn **Essentieel kenmerk van de arbeidsovereenkomst** **= ondergeschikt verband** - Gezagsrelatie tussen werkgever en werknemer - Bevelrecht van de werkgever over de organisatie en uitvoering van het werk - Plicht van de werknemer om deze instructies te volgen - Juridische mogelijkheid tot gezagsuitoefening volstaat **Als je werknemer bent** - Toepassing arbeidsrecht - Bijv. opzeggingstermijn, minimumloon... - Toepassing socialezekerheidsrecht werknemers - Bijv. werkloosheidsuitkering Probleem? - Schijnzelfstandigen - Groot risico: - Vorderingen van de werknemer (Bijv. opzeggingsvergoeding) - En de RSZ (achterstallige bijdragen) - Er is weinig rechtspraak over - Bijvoorbeeld bij Deliveroo: er zijn veel werknemers naar de rechtbank gestapt, maar veel ook niet. Ondanks dat ze hun gelijk hebben gekregen 2\| Soorten arbeidsovereenkomsten --------------------------------- **Wat staat in een arbeidsovereenkomst?** - Werkgever, werknemer tekent - Vanaf wanneer - De werkfunctie - Is het een overeenkomst van bepaalde/ onbepaalde duur? - Het loon (het aanvangsloon) - Het aantal uren per week - Voltijds/ deeltijds werken - Rekeningnummer - Verklaring een kopie van de overeenkomst te krijgen **Vorm** - Mondeling of schriftelijk - Algemeen principe: geen vormvoorschriften - Dan ontstaat er een standaardcontract - Voltijds van onbepaalde duur - Verplichting van vormvoorschriften: - Bij bepaalde duur, vervangingsovereenkomst, deeltijds werken... - Indiensttreding  - Geldigheid van een arbeidsovereenkomst? - Bekwaamheid - Bijv. niet in en dronken toestand - Toestemming - Bijv. je moet weten wat je tekent - Voorwerp en oorzaak - Duidelijk zijn waarover het gaat **Soorten arbeidsovereenkomsten** Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype Automatisch gegenereerde beschrijving 1. Soorten indeling op basis van het verrichte werk  - Arbeidsovereenkomst voor [werklieden] (arbeiders) - Arbeidsovereenkomst voor [bedienden] - Arbeidsovereenkomst voor [handelsvertegenwoordigers] - Behalve over verzekeringen - Arbeidsovereenkomst voor [dienstboden] [Grondwettelijk hof 7 juli 2011] Vroeger was er een groot onderscheidt tussen arbeiders en bediende MAAR tegenwoordig niet meer +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Gelijkenissen arbeiders en | Geschillen arbeiders en bedienden | | bedienden contract | contract | +===================================+===================================+ | Opzeggingstermijn | Loon | | | | | - Zelfde opzegtermijn voor | - Arbeiders | | "nieuwe" anciënniteit | | | | | | | | | | - worden uitbetaald in uurloon | | | | | | - 2x per maand | | | | | | | | | | | | - Bediende | | | | | | | | | | | | - Maandloon | | | | | | - Eén keer per maand | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Contract bepaalde tijd | Opzegtermijn | | | | | - Kan worden opgezegd | - Arbeiders | | | | | | | | | | | | - Veel korter na je contract | | | | | | | | | | | | - Bediende | | | | | | | | | | | | - Veel langere termijn na je | | | contract | | | | | | - Het verschil met 5jaar | | | anciënniteit is gelijk, maar | | | 20 jaar is verschillend | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Proefbeding | Carenzdag | | | | | - Is afgeschaft | - Arbeiders | | | | | | | | | | | | - Worden hier niet voor | | | vergoedt | | | | | | | | | | | | - Bediende | | | | | | | | | | | | - Worden hier wel voor vergoedt | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | - Motiveringsplicht | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ 2. Soorten indeling op basis van de duur - Arbeidsovereenkomst voor [onbepaalde duur] - Geen duurtijd bepaald - Geen geschrift vereist - Nooit voor het leven - Je mag een contract van onbepaalde duur sluiten, maar je mag het ook altijd kunnen opzeggen - Eenzijdige beëindiging mogelijk mits het respecteren van een opzegperiode en -vergoeding - Arbeidsovereenkomst voor [bepaalde duur] - Uitdrukkelijke vermelding van de duur - Geschrift vereist - Ten laatste bij aanvang - Anders sanctie: overeenkomst bij onbepaalde duur - Is verboden - OF voor een [duidelijk omschreven werk] - Uitdrukkelijke vermelding van de omvang en vermoedelijke duurtijd van het werk - Geschrift vereist - Ten laatste bij aanvang - Anders sanctie: overeenkomst bij onbepaalde duur - Vervangingsovereenkomst - Niet kennen 3. Soorten indeling op basis van de omvang van de prestaties - [Voltijdse] arbeidsovereenkomst - Bepaalde arbeidsduur - in de arbeidswet - 38 uur/ week - 8 uur/ dag - Er zijn geen vormvoorschriften, want er is geen geschrift - [Deeltijdse] arbeidsovereenkomst - Kortere arbeidsduur - Geschrift vereist - Je kan niet naar de uren kijken om te zien of het deeltijds is - Je moet naar de voltijder kijken en zien of je minder werkt - Arbeidsrooster - Heeft te maken met zwartwerk Gevolg van geen contract opstellen - De werknemer zou dan zelf mogen kiezen wanneer die zou komen - De SZ gaat ervan uit dat de werknemer voltijds werkt - Moet dan ook zo uitbetaald worden - De werkgever zou dan moeten aantonen 4. Bijzondere gevallen Afbeelding met tekst, Lettertype, ontvangst, algebra Automatisch gegenereerde beschrijving - Structureel telewerk versus occasioneel telewerk - Structureel telewerk: - Voorwaarden - Overloon (te veel op werkvloer): je krijgt een termijn om je werk klaar te hebben - Dan wordt je er niet voor betaald - Occasioneel telewerk - Uitzendarbeid: - triangulaire arbeidsverhouding - Jij en het uitzendkantoor - Jij en het bedrijf - Bedrijf en uitzendkantoor - Flexijobs: - bepaald aantal sectoren - Je hebt een gewoon contract (voor min. 80%) - Waarom interessant - Veel minder belastingen op betalen - Je betaald geen bijdragen 3\| Verjaring ------------- = het tijdsverloop waarna een recht verloren gaat of ontstaat Wanneer? - 1 jaar na het einde van de arbeidsovereenkomst - Bijv. een bonus, opzeggingsvergoeding vragen na een jaar gaat niet meer  - 5 jaar tijdens de arbeidsrelatie - 5 jaar na het feit waaruit de vordering is ontstaan zonder dat deze termijn langer mag duren dan 1 jaar na einde van de arbeidsovereenkomst Uitzonderingen - Voorgezet misdrijf - Verjaringstermijn start pas wanneer de laatste fout gemaakt is - Je kan dus bijvoorbeeld een fout van 20 jaar geleden terug rechtzetten SDG4: Afwezigheid ================= 4\| Sociaalrechtelijke behandeling van "afwezigheid" ---------------------------------------------------- Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, ontwerp Automatisch gegenereerde beschrijving ### Schorsing van de arbeidsovereenkomst - Schorsing - Principe: - Geen arbeid, dus geen loon - Uitzondering: - Soms een loonwaarborg - Wanneer een schorsing? - Op vraag van de werknemer - Bijv. tijdskrediet - Op vraag van de werkgever - Bijv. technische werkloosheid - Of in onderhandeling akkoord - Bijv. onbetaald verlof ### Conventionele of wettelijke schorsing Conventioneel = overeenkomst tussen werkgever en werknemer om tijdelijk geen arbeid te leveren - Gevolgen zijn overeen te komen - Geen arbeid, dus geen loon - Wel terugkeerrecht - Beperkt in de tijd Wettelijk = de wet legt op wanneer de arbeidsovereenkomst geschorst kan worden - Gevolgen zijn wettelijk vastgelegd  - Wettelijke schorsing pauzeert ook vaak de opzeggingstermijn bij ontslag door de werkgever - (alleen bij contract van bepaalde duur, want er is geen opzeggingstermijn bij onbepaalde duur) - 2 situaties - Werknemer neemt ontslag - Je werkt nog je opzeggingstermijn - Ondanks wettelijke schorsing - Werkgever ontslaat je - Je opzeggingstermijn wordt bij een wettelijke schorsing verlengd - Wettelijke schorsingen die een werkloosheidsuitkering zijn - Economische werkloosheid - Technische stoornis - Slecht weer ### Enkele schorsingen uitgediept Allemaal kennen Overmacht = een gebeurtenis die... - Niet te voorzien is - Niet te voorkomen is - Uitvoering verbintenis onmogelijk maakt - Gevolgen - Schorsing bij tijdelijke onuitvoerbaarheid AOK - Einde arbeidsovereenkomst als definitief onmogelijk - Bijv. bij een chauffeur die een definitief rijverbod heeft - Oplossingen - Mogelijks vervangingsinkomen van RVA - Bijv. Bij een chauffeur die dronken heeft gereden en een werkloosheidsuitkering vraagt: dan zal die RVA hem wel tijdelijk straffen Staking - Geen loon voor stakers - MAAR eventueel vergoeding indien gesyndiceerd - Geen loon voor werkwilligen die niet kunnen werken - Eventueel werkloosheidsuitkering (overmacht) Onvolledige arbeidsdag - Recht op loon als... - Te laat komen/ niet aankomen wegens oorzaak op weg naar het werk en buiten de wil is - Bijv. plotse, onaangekondigde sneeuwval - Staking (Bijv. onaangekondigde staking openbaar vervoer) - NIET bij een "normale file" - Kan werk niet beginnen of voortzetten - Bijv. technisch defect, brand, ziek naar huis - NIET belemmering door staking - - Plicht als kiezer Jaarlijkse vakantie (= wettelijke vakantie) - 4 weken - Deeltijds werken: 10 dagen (in verhouding ben je ook 4 weken thuis) - Collectief (bijv. leerkrachten) of individueel (Bijv. secretaresse) - Bij individueel steeds in overleg met werkgever - Mag geweigerd worden door werkgever, maar moet kunnen aantonen dat het redelijk is - Loon - Arbeiders: vakantiekas - Als de arbeider op wettelijke vakantie is wordt die niet uitbetaald door werkgever, maar door de vakantiekas - Wanneer loon? - Niet op de dag dat je verlof neemt, maar wordt in één keer uitbetaald in mei - Hoeveel loon? - Hangt af van maandelijks loon, maar klein deel gaat naar de vakantiekas - Daarom betaalt werkgever RSZ op 108% loon - Bedienden: werkgever - Wanneer loon? - Op de dag dat ze vrij nemen Voorlopige vrijheidsberoving = De gevangenis - Geen arbeid ook geen loon - Geen bescherming tegen ontslag - Reden van vrijheidsberoving kan wel grond vormen voor ontslag als werkgever meent dat er voldoende bewijs is Kort verzuim (klein verlet) - Behoud van loon - Minimumtermijnen in de wet (p112 tabel 3) - Familiegebeurtenissen - Bijv. huwelijk, overlijden, communie enz. - Staatsburgerlijke verplichtingen - Bijv. bijzitter in stembureau, asissenjury enz. - Verschijning voor een gerecht - Bijv. als getuige Verlof om dwingende reden - Dwingende reden - Familiaal - Afwezigheid - Noodzakelijk - Max 10 dagen/ jaar - Loon? - CAO? Ziekte en ongeval = Niet kunnen werken omwille van ziekte - Loonbehoud? - Gewaarborgd loon gedurende 30 dagen - Gekoppeld aan verplichtingen - Onder voorwaarden - Verschillende regeling arbeiders vs. Bedienden - Specifieke regels bij korte werkhervatting en herval - Soms anciënniteit van 1 maand nodig - Bij langere arbeidsongeschiktheid overstap naar sociale zekerheid - Verwittiging van de werkgever - Op de hoogte brengen - Geneeskundig getuigenschrift bezorgen - tenzij 3 keer per jaar voor één dag - Termijnen - Controle van de arbeidsongeschiktheid mogelijk maken - Controlearts - Betwistingen via arts-scheidsrechter Moederschapsverlof/ zwangerschapsrust Onderscheid tussen - Afwezigheid kort voor de bevalling - Zwangerschapsverlof/ prenataal verlof - Duur - Zes weken voorafgaand aan de (vermoedelijke) bevalling - Vijf voorgaande weken zijn facultief op te nemen - Niet opgenomen facultief verlof kan overgedragen worden naar periode volgend op de bevalling - Afwezigheid in de periode volgend op de bevalling - Bevallingsverlof/ postnataal verlof - Duur - Negen weken verplicht op te nemen - Eventueel aan te vullen met overdragen prenataal verlof - Mogelijkheid om gedeelte daarvan gespreid op te nemen - Geen loonbehoud - MAAR wel uitkering ZIV Geboorteverlof - Recht op afwezigheid na geboorte kind voor partner van moeder - Vader/ meemoeder - 20 dagen binnen 4 maanden na geboorte - Eerste drie dagen loonbehoud nadien uitkering ZIV Adoptieverlof - Recht op afwezigheid bij adoptie van minderjarig kind - Elke ouder 6 weken - Bijkomend recht te verdelen (2023= +3 weken) - Op te nemen per week binnen twee maanden volgend op adoptie - Procedure - Eerste 3 dagen loonbehoud Nadien uitkering ZIV Pleegzorg en pleegouderverlof - Recht om afwezig te zijn om pleegzorg mogelijk te maken - Max. 6 dagen per jaar - Geen loonbehoud -- uitkering RVA - Bij langdurige pleegzorg uitgebreider recht Tijdelijke werkloosheid - De wetgeving voorzit een aantal gevallen waarin de uitvoering van de arbeidsovereenkomst voor werklieden tijdelijk geschorst kan worden - Verschillende stelsels voor arbeiders en bedienden - Arbeiders - Technische stoornis - Slecht weer - Gebrek aan werk wegens economische oorzaken - Bedienden - Gebrek aan werk wegens economische oorzaken - Socialezekerheidsluik Tijdskrediet en thematisch verlof - Thematisch verlof - Palliatieve zorgen - Bijstand zwaar ziek gezins- of familielid - Ouderschapsverlof - Mantelzorgverlof - Tijdskrediet - Zorg voor een kind jonger dan 8 jaar - Palliatieve zorgen - Bijstand of zorg aan een zwaar ziek gezins- of familielid tot de 2^de^ graad - Ziek of gehandicapt jonger dan 21 jaar - Zwaar ziek minderjarig kind - Motief voor een opleiding - Landingsbaan voor oudere werknemers Beide hebben anciënniteitsvoorwaarden en terwerkstellingsvoorwaarden 5 SDG- einde AOK ================ 5\| Einde van de arbeidsovereenkomst ------------------------------------ Wanneer een einde aan een arbeidsovereenkomst? - Onderlinge toestemming - Overlijden - (medische) overmacht: streng traject - Dringende reden - Wil van één van de partijen bij contract van onbepaalde tijd - Einde termijn bij contract bepaalde tijd - Voltooien van het werk bij contract bepaald werk ### Onderlinge toestemming - Gewoon overeenkomen - Geen vormvoorwaarden - Wel vrije en volwaardige wilsuiting - Is er een vakbond aanwezig - Werknemer op e-mail laten zetten, pas nadien akkoord sluiten - Steeds zorgen voor sluitend bewijs Bijv. beide handtekeningen ### Wil van één van de partijen bij contract bepaalde tijd +-----------------------------------+-----------------------------------+ | De werkgever wil de | De werkgever wil de | | arbeidsovereenkomst beëindigen | arbeidsovereenkomst beëindigen | +===================================+===================================+ | Opzegging | Opzegging | | | | | - De werknemer werkt tijdens de | - De werknemer werkt tijdens de | | opzegtermijn | opzegtermijn | | | | | - krijgt loon | - krijgt loon | | | | | (enkel mogelijk als de strenge | - Opzeggingstermijn is korter | | voorwaarden worden nageleefd) | dan wanneer de werkgever | | | verbreekt | | | | | | (enkel mogelijk als de strenge | | | voorwaarden worden nageleefd) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | - Moet start termijn vermelden | | | | | | - Sanctie met niet naleving | | | Verbreking | | | | | | | | | | | | - contract normaal uitvoeren | | | | | | | | | | | | - zelfde opzegtermijn voor | | | arbeiders en bediende | | | | | | | | | | | | - Voor 1/1/2014 | | | | | | - Bediende hebben nog langere | | | opzegtermijn voor eerste deel | | | anciënniteit | | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Verbreking | Verbreking | | | | | - Werknemer werkt niet | - De werknemer werkt niet | | | | | - Krijgt wel een | - Krijgt een | | opzeggingsvergoeding te | opzeggingsvergoeding te | | betalen door de werkgever | betalen door de werknemer | | | | | (strenge voorwaarden voor) | (strenge voorwaarden voor) | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Mislukte opzegging | Mislukte opzegging | | | | | - Omdat de voorwaarde niet zijn | - Omdat de voorwaarde niet zijn | | nageleefd | nageleefd | | | | | = VERBREKING | = VERBREKING | +-----------------------------------+-----------------------------------+ Hoe opzeggen? Wijze van betekening van de opzeggingsbrief 1\| Brief die voor ontvangst wordt getekend - Kennisgeving - Gaat meteen over arbeidsovereenkomst stopzetten - Enkel werknemer kan dit gebruiken, werkgever niet 2\| Aangetekende brief - Kennisgeving - is derde werkdag na de dag van verzending - Zaterdag is ook een werkdag 3\| Gerechtsdeurwaardersexploot - Kennisgeving is meteen Gevolg van foute opzegging = opzeggingsvergoeding Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, document Automatisch gegenereerde beschrijving Opzeggingsvergoeding (= bij verbreking) - Vorm - Geen verplichtingen - Start - Onmiddellijk - Betaling (schade) vergoeding - Gelijk aan loon voor opzegtermijn (inclusief voordelen) - Kan zowel te betalen zijn door de werkgever als door de werknemer ### Beëindiging van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven werk Uitzondering toch vroeger de arbeidsovereenkomst laten eindigen? - Twee mogelijkheden - 1^ste^ periode van het contract - Beëindigen mits naleving van de opzeggingstermijn - In de eerste helft van de arbeidsovereenkomst maximum van 6 maanden kan de arbeidsovereenkomst toch met een opzeggingstermijn worden opgezegd - Niet mogelijk als er meerdere opeenvolgende arbeidsovereenkomsten van bepaalde duur zijn  - 2^de^ periode van het contract - Betaling van een vergoeding bij verbreking - In de 2^de^ periode kan een verbrekingsvergoeding gelijk aan het loon tot het einde van het contract worden uitbetaald - Met max. van 2x opzeggingsvergoeding als het een contract onbepaalde duur was geweest Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype Automatisch gegenereerde beschrijving ### Dringende reden Wat is een dringende reden? - Ernstige tekortkoming die elke professionele samenwerking tussen werkgever en werknemer onmiddellijk en definitief onmogelijk maakt - Bijv. niet scannen van dessert ter waarde van 2 euro aan kassa supermarkt als kassierster Discussie? - Rechter beslist Dubbele driedagentermijn: - Start: kennis van de feiten door de voor ontslag bevoegde persoon - Eerste driedagentermijn: - Ontslag om dringende reden - Mag mondeling op gepaste wijze - Tweede driedagentermijn: - Aangetekende brief met motivering dringende reden Termijn start: de dag nadien (zon-en feestdagen tellen niet mee) Reden? Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, nummer Automatisch gegenereerde beschrijving ### Een paar laatste weetjes (zie PPT) 6 SDG inleiding sociale zekerheid ================================= 5\| Sociale zekerheid ---------------------  Kenmerken van de sociale zekerheid in ENGE zin - Verplicht - Beheer bij RSZ - Financiering (voornamelijk) door bijdragen werknemers en werkgevers - Voldoe je aan de voorwaarden dan heb je recht - Solidariteitsprincipe! ### Solidariteit - Herverdeeld karakter - Centrale begrip in ons socialezekerheidssysteem - Tussen werkenden en werklozen - Tussen jongeren en ouderen - Tussen gezonden en zieke - Tussen mensen met en mensen zonder inkomen - Tussen gezinnen met en gezinnen zonder kidneren - Collectieve financiering via bijdragen op "inkomen" - Of belastingen Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, nummer Automatisch gegenereerde beschrijving #### Model 1: verzekeringslogica, maar toch niet helemaal - Zoals een private verzekering - "sociaal verzekerden" (rechthebbenden) - Bijv. werkloosheidsvergoeding, uitkering langdurige arbeidsongeschiktheid, pensioen - Bijdragen aan het stelsel - Vaak gebruik makend van een wachttijd - Vaak met bijkomende voorwaarde - Niet: heeft de betrokkende de uitkering (financieel) "nodig" - Rechten in functie van inkomensverlies - Uitkeringen worden berekend op basis van weggevallen loon (%) - MAAR toch niet helemaal - Uitkeringen kennen een max. en min. - Moet bijdragen betalen, verplichte aansluiting - RSZ kan niet beslissen je uit te sluiten als je "te groot risico" zou zijn  Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, nummer Automatisch gegenereerde beschrijving MAAK OEFENINGEN #### Model 2: bijstandslogica - Fundamentele andere uitgangspunten: - Geen verzekeringslogica - Criterium van behoeftigheid - Niet gefinancierd via lonen, maar uit algemene middelen - Geen "vervangingsinkomen" -- bijdragen zijn forfaitair Op wie is de Belgische sociale zekerheid van toepassing? - Personen verbonden door een arbeidsovereenkomst - Uitbreidingen - Bijv. stagiairs in lerend vallen onder arbeidsongevallenwetgeving - Uitsluitingen - Bijv. studenten: studentenovereenkomst is wel een arbeidsovereenkomst, maar toch geen bijdragen betalen en verzekerd via ouders Verschil tussen werknemer en zelfstandige +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Werknemer | Zelfstandige | +===================================+===================================+ | - Verzekering veel risico's | - Sinds 1/1/2008 dezelfde | | | risico's | | - Hogere bijdragen | | | | - Lagere bijdragen | | - Hogere uitkeringen | | | | - Lagere uitkeringen | +-----------------------------------+-----------------------------------+ Handvest van de sociaal verzekerde - Instellingen zijn verplicht: - Alle nuttige inlichtingen te versterken - Raad te geven - Door te sturen - Begrijpelijke taal - Gemotiveerde beslissing en kans tot beroep - Regels rond wanneer uitkeringen worden teruggevorderd - niet terugvorderen als de fout bij RSZ ligt - geldt niet bij... - bedrog - onvolledige verklaring - sociaal verzekerde wist of moest weten dat er een fout was Financiering werknemersstelsel  Arbeidsmarktbeleid door kortingen Voor werkgevers die personeel willen aanwerven - Kunnen korting bekomen op de sociale bijdragen die ze moeten betalen wanneer ze werknemers in dienst nemen - Ook voor oudere en laaggeschoolde jonge werknemers Waarom? - Werkgever aanmoedigen om personeel in dienst te nemen - Oudere werknemers en laaggeschoolde jonge werknemers in dienst te nemen Verplichtingen werkgever t.a.v. sociale zekerheid - DIMONA- aangifte? - Dmfa- aangifte? Als je geen achterstallige RSZ betaling doet (DIMONA & Dmfa) - Sancties - Achterstallige rsz betalen + boetes + gevangenisstraffen