Groenten - Belgische Consumptie Trends PDF

Groenten De trends in de aankoop van groenten in België gedurende de laatste tien jaar, zoals weergegeven in de grafieken, wijzen op een schommelend en langzaam dalend patroon. Hier zijn enkele belangrijke conclusies: 1. Schommelingen en daling:...

Groenten De trends in de aankoop van groenten in België gedurende de laatste tien jaar, zoals weergegeven in de grafieken, wijzen op een schommelend en langzaam dalend patroon. Hier zijn enkele belangrijke conclusies: 1. Schommelingen en daling: De aankoop van verse groenten is over de jaren heen licht gedaald, met uitzondering van een stijging in 2020 en 2021, waarschijnlijk als gevolg van de coronacrisis waarin thuis koken toenam. 2. Consumptieniveau: In 2021 kocht de gemiddelde Belg slechts 36 kg verse groenten, wat duidelijk onder de aanbevolen hoeveelheden ligt. Volgens de aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad (HGR 2019) zou de dagelijkse groenteninname minstens 300 g per persoon moeten bedragen, een doel dat lang niet wordt gehaald. 3. Preventiebarometer en Gezondheidsenquête: Deze documenten geven verdere inzichten in de consumptiepatronen en trends, zoals de prevalentie van dagelijkse groentenconsumptie onder de Vlaamse bevolking en de evolutie hiervan over de jaren. 4. Conclusie: De dalende trend in groentenverbruik is zorgwekkend, gezien het belang van groenten voor een gezonde voeding. Er is nood aan meer promotie en bewustwordingscampagnes om de consumptie van groenten in België te verhogen, zodat deze dichter bij de aanbevelingen komt. Wil je dat ik de cijfers uit de Gezondheidsenquête 2018 en Preventiebarometer 2023 verder vergelijk of andere aanvullende analyses maak? Indeling van groenten op basis van eetbaar gedeelte Bladgroenten: Het eetbare deel is het blad. Groenten 1  Voorbeelden: kropsla, spinazie, andijvie. Vruchtgewassen: Het eetbare deel is de vrucht van de plant. Voorbeelden: tomaat, paprika, courgette. Wortelgewassen: Het eetbare deel is de wortel. Voorbeelden: wortel, rode biet, pastinaak. Knolgewassen: Het eetbare deel is de knol. Voorbeelden: aardappel, knolselderij, koolraap. Stengelgroenten: Het eetbare deel is de stengel. Voorbeelden: asperges, prei, selderij. Bloemgewassen: Het eetbare deel is de bloem. Voorbeelden: broccoli, bloemkool, artisjok. Voorbeelden van seizoensgebonden groenten Zomergroenten: Tomaat Courgette Komkommer Wintergroenten: Spruitjes Rode kool Knolselderij Gamma-categorieën van groenteproducten 1e Gamma: Verse groenten Beschrijving: Ongeraffineerde groenten, zonder enige bewerking, zoals ze geoogst worden. Groenten 2  Voorbeelden: Verse wortelen, prei, kropsla. 2e Gamma: Conserven Beschrijving: Groenten die een warmtebehandeling hebben ondergaan (sterilisatie of pasteurisatie) en luchtdicht verpakt zijn, meestal in blik of glas. Voorbeelden: Erwten in blik, asperges in een bokaal. 3e Gamma: Diepvriesgroenten Beschrijving: Groenten die direct na de oogst worden gewassen, gesneden, geblancheerd en ingevroren om de kwaliteit te behouden. Voorbeelden: Diepvriesboontjes, spinazie uit de diepvries. 4e Gamma: Voorverpakte, verse gebruiksklare groenten Beschrijving: Verse groenten die gewassen, gesneden en verpakt zijn, vaak in een beschermende atmosfeer om de houdbaarheid te verlengen. Voorbeelden: Voorgesneden sla in zakken, rauwkostmix. 5e Gamma: Kant-en-klare bereide groenten Beschrijving: Volledig bereide en vaak voorverpakte groenten, klaar om direct te consumeren of op te warmen. Voorbeelden: Gegrilde groenten in vacuümverpakking, groenteschotels uit de koeling. Kwaliteitsachteruitgang, bederf en bewaren van groenten Veranderingen die tot bederf leiden: Groenten zijn bederfelijk door hun hoge watergehalte (90-95%). Enkele belangrijke veranderingen: 1. Vochtverlies: Gevolg: Groenten worden slap en rimpelig. Vorm van bederf: Textuurverlies, visuele onaantrekkelijkheid. Groenten 3  2. Enzymatische processen: Gevolg: Verkleuring, smaakverandering (bijvoorbeeld bittere smaken). Vorm van bederf: Bruinkleuring (oxidatie bij snijden van groenten zoals sla en aardappelen). 3. Microbiële groei: Gevolg: Groenten worden beschimmeld of rotten. Vorm van bederf: Schimmelvorming (door vochtige bewaring) en rotting (door bacteriën). 4. Ademhaling: Gevolg: Verlies van suikers en textuur door het omzetten van suikers in CO₂ en water. Vorm van bederf: Vermindering van voedingswaarde en smaak. 5. Fysiologische reacties: Gevolg: Groenverkleuring bij aardappelen (door chlorofylvorming in licht) en ophoping van solanine. Vorm van bederf: Giftigheid en slechte smaak. Bewaring van groenten 1. Verse groenten: Duur: Enkele dagen in de koelkast (4-7°C). Zetmeelrijke groenten: Kunnen langer bewaard worden omdat ze minder vocht bevatten (bv. aardappelen, knolselderij). Opslag: Donker, koel en goed geventileerd om vochtverlies en kiemvorming te voorkomen. 2. Groenten met bewaartechnieken: Blik of glas (2e gamma): Tot 1 jaar houdbaar, mits op een droge, donkere plek bewaard. Diepvriesgroenten (3e gamma): Tot 1 jaar bij -18°C. Groenten 4  Vacuumverpakte en gemodificeerde atmosfeer (4e gamma): 5-7 dagen in de koelkast. Bereide producten (5e gamma): Tot 2 weken bij gekoelde bewaring. Schadelijkheid van groenten Oxaalzuur: Waarom is het schadelijk? Oxaalzuur, aanwezig in groenten zoals spinazie, rabarber en postelein, kan calcium en ijzer in de darmen binden. Hierdoor worden deze mineralen minder goed opgenomen. Bij hoge inname kan het bijdragen aan de vorming van nierstenen (calciumoxalaatstenen). Wanneer is het schadelijk? Schadelijk bij overmatige consumptie van oxaalzuurrijke groenten, vooral als de totale calcium- of ijzerinname laag is. Een normale consumptie in een gevarieerd dieet vormt geen probleem voor gezonde volwassenen. Nitraatrijke groenten: Welke groenten zijn rijk aan nitraat? Groenten zoals spinazie, rucola, bleekselderij, rode biet en andijvie bevatten relatief veel nitraat. Is consumptie af te raden? Bij normale consumptie: Nee, voor gezonde mensen is het eten van nitraatrijke groenten veilig. Bij baby's: Nitraat kan omgezet worden in nitriet, wat schadelijk kan zijn. Bij baby's kan dit leiden tot zuurstoftekort in het bloed (methhemoglobinemie of "blue baby syndrome"). Groenten 5  Bij sporters: Nitraat kan de bloedtoevoer en zuurstofvoorziening verbeteren, wat prestatiebevorderend kan zijn. Contaminanten in groenten: Pesticiden: Restanten van bestrijdingsmiddelen kunnen op groenten aanwezig zijn. Het wassen van groenten kan deze hoeveelheid verminderen. Zware metalen: Groenten kunnen zware metalen zoals lood, cadmium en kwik bevatten als ze in vervuilde grond worden geteeld. Natuurlijk voorkomende schadelijke stoffen: Solanine: Vooral in aardappelen die groen zijn of spruiten vertonen. Fytotoxines: Schadelijke stoffen in bepaalde planten die bij consumptie in grote hoeveelheden schadelijk kunnen zijn. Schimmels en mycotoxinen: Bij slechte bewaring kunnen groenten besmet raken met schimmels die giftige mycotoxinen produceren. Macronutriënten in groenten Kwantitatieve bespreking (per 100 g eetbare groente): Water: Groenten bestaan voor 90-95% uit water, waardoor ze een lage energiewaarde hebben (10-50 kcal per 100 g). Eiwitten: 0,5-5 g. Het eiwitgehalte is laag en van lage biologische waarde, wat betekent dat het niet voldoende essentiële aminozuren bevat. Vetten: