Pojęcie diagnozy pedagogicznej PDF

Pojęcie diagnozy pedagogicznej – różnicowanie pojęć dotyczących procesu poznania „diagnoza” z j. greckiego (diagnosis) oznacza rozpoznanie, rozróżnienie. - Encyklopedia Britannica (1960 za: Lepalczyk, Badura 1987) określa diagnozę jako: zebranie danych, zrobienie użytku z mających znaczenie i pom...

Pojęcie diagnozy pedagogicznej – różnicowanie pojęć dotyczących procesu poznania „diagnoza” z j. greckiego (diagnosis) oznacza rozpoznanie, rozróżnienie. - Encyklopedia Britannica (1960 za: Lepalczyk, Badura 1987) określa diagnozę jako: zebranie danych, zrobienie użytku z mających znaczenie i pominięcie danych bez znaczenia oraz podanie ostatecznego sądu. Diagnoza taka często wymaga zdolności umysłowych najwyższego rzędu. - S. Ziemski określa diagnozę jako: opis możliwie wielostronny cech i objawów badanego zjawiska, uzyskany w drodze obserwacji, badań specjalnych a także eksperymentów mający na celu zebranie danych dotyczących badanego przedmiotu i jego otoczenia. Stanowią one podstawę dalszych rozumowań prowadzących do diagnozy. - Słownik języka polskiego (2001) diagnoza to ustalenie, określenie; Diagnozowanie to sposób dochodzenia do postawienia diagnozy, cechami tego procesu są: celowość, ciągłość, i systematyczność. Diagnozowanie to różnego typu działania zmierzające rozpoznania danego zjawiska. Zawiera zebranie danych i ich ocenę. Diagnostyka to nauka o rozpoznawaniu, rozróżnianiu, metodach, technikach i narzędziach – SZTUKA OSĄDZANIA I OCENY Diagnoza zatem to: Rozpoznanie istoty i uwarunkowań złożonego stanu rzeczy na podstawie jego cech (objawów) w oparciu o znajomość ogólnych prawidłowości panujących w danej dziedzinie. Proces diagnozowania to różne działania zmierzające do rozpoznania, diagnoza określa efekty tego procesu, które poza rozpoznaniem zawierają krytyczne opracowanie danych. Konsekwencją diagnozy są działania pomocowe i terapeutyczne, zaś diagnozowanie jest to proces rozwiązywania problemów Czynności diagnostyczne ZEBRANIE w odpowiedni sposób danych, które wymagają INTERPRETACJI –czyli oceny objawów OKREŚLENIE na ich podstawie badanego stanu rzeczy Diagnozy cząstkowe Diagnoza przyporządkowująca, klasyfikacyjna, typologiczna, nozologiczna Diagnoza genetyczna, kauzalna Diagnoza znaczenia, celowościowa, teoleogiczna Diagnoza fazy Diagnoza prognostyczna, rozwojowa Diagnoza przyporządkowująca, klasyfikacyjna, typologiczna, nozologiczna, identyfikacyjna Polega na przyporządkowaniu pewnego zespołu objawów jakiejś uznanej jednostce klasyfikacyjnej. Obserwacja przypadku i jego badanie mają przede wszystkim na celu nazwanie zaburzenia, co ma duże znaczenie dla dalszego postępowania. Diagnoza nozologiczna jest czynnością rozpoczynającą cały proces diagnozowania, jest wstępnym określeniem badanego stanu rzeczy, wymagającym dalszego uściślenia (dokładny opis cech zjawiska, ustalenie jego fazy rozwoju, podanie wyjaśnień przyczynowych i celowościowych oraz określenie przewidywanego dalszego rozwoju). Diagnoza klasyfikacyjna albo typologiczna, zaszeregowująca badane zjawisko do pewnego typu, odpowiada na pytanie, czym jest dane zjawisko X lub określa, że X należy do pewnego typu T1 (ma cechy zbliżone w pewnym stopniu do typu T1 Diagnoza genetyczna, kauzalna To taki rodzaj rozpoznania i oceny sytuacji, gdzie w postępowaniu diagnostycznym i ostatecznie sformułowanej diagnozie położony jest nacisk na genezę zjawiska, czyli jego źródło. Jest to diagnoza rozkładająca badane złożone zjawisko na proste składniki, szukająca wyjaśnienia uwarunkowania przyczynowego spostrzeganych objawów na podstawie zebranych danych o wcześniejszych fazach owego zjawiska oraz na podstawie wiedzy o ogólnych prawidłowościach przyczynowych zjawisk tej dziedziny. Diagnoza znaczenia, celowościowa, teoleogiczna Jej zadanie polega na wyjaśnieniu znaczenia dla danego układu, np. organizmu, występujących objawów patologicznych oraz ustalenia stopnia ich szkodliwości. Ten rodzaj diagnozy pozwala na wskazanie wzajemnego splotu przyczyn i skutków, na wykrycie i zrozumienie mechanizmu zaburzenia z jednoczesnym rozpoznaniem czynników szczególnie znaczących. To rodzaj diagnozy, który pojmuje funkcjonowanie psychiki człowieka całościowo w połączeniu z wpływem warunków zewnętrznych różnego typu. Diagnoza fazy Określa stadium choroby czy zaburzenia, określa etap rozwoju badanego zjawiska. Po rozpoznaniu gatunku bądź typu choroby ustala się na podstawie wstępnych objawów fazę choroby lub innego badanego zjawiska (wstępną, rozwiniętą, końcową itp.) Określenie poziomu zaawansowania ma ogromne znaczenie przy doborze metod terapeutycznych. Znajomość fazy rozwojowej i typowych dla tej fazy zachowań pozwala na ustrzeżenie się od błędnego postawienia diagnozy. Diagnoza prognostyczna, rozwojowa  Określa przypuszczalny rozwój danego zjawiska. Prognoza oparta jest na znajomości ogólnych prawidłowości rządzących danym procesem, a doświadczenie specjalisty i znajomość praw rządzących daną dziedziną rzeczywistości pozwala przewidzieć dalszy rozwój procesu będącego przedmiotem diagnozy. W diagnozie tej ważne jest uwzględnienie i określenie stopnia wpływu czynników stymulujących bądź hamujących przebieg danego procesu, czyli rozeznanie w warunkach rozwojowych dziecka i ich ewentualnych przyszłych zmianach, w czynnikach wewnętrznych, które mogą stanowić oparcie dla działań korekcyjnych itp. W pełnej diagnozie powinny znaleźć się elementy wszystkich wymienionych typów diagnoz DIAGNOZA= hipoteza i jej weryfikacja Hipoteza-wszelkie twierdzenia częściowo tylko uzasadnione, wszelki domyśl, za pomocą, którego tłumaczymy dane faktyczne, a więc tez i domysł w postaci uogólnienia, osiągniętego na podstawie danych wyjściowych (T. Kotarbiński) WY Geneza i rozwój diagnostyki pedagogicznej (część 1) Diagnoza kliniczno-wychowawcza Janusza Korczaka Janusz Korczak „Naczelne miejsce w medycynie zajmuje nauka o rozpoznaniu. Student bada szeregi osobników, uczy się patrzeć, a dostrzegając objawy, tłumaczyć je, wiązać, na ich podstawie wnioskować. Jeśli pedagogika zechce iść drogą utorowaną przez medycynę, musi wypracować DIAGNOSTYKĘ WYCHOWAWCZĄ, opartą na rozumieniu objawów. Czym gorączka, kaszel, wymioty dla lekarza, tym uśmiech, łza, rumieniec dla wychowawcy. NIE MA OBJAWU BEZ ZNACZENIA. Trzeba notować i zastanawiać się nad wszystkim, odrzucać co przypadkowe, łączyć co pokrewne, szukać kierujących spraw. Diagnoza wg Korczaka zawiera 2 kierunki działań: 1. Ma na celu poznanie i zrozumienie dziecka; 2. Będący konsekwencją pierwszego – poznanie przez wychowawcę siebie, swoich właściwości i możliwości jako współtwórcy procesu wychowania (autodiagnoza) Zdaniem Korczaka można wyróżnić różne typy wychowawców m.in. brutali,kokietujących dzieci, dozorców, tyranów, pozornych wychowawców, wychowawców – moralizatorów, apostołów i wychowawców „dla idei”. Model wychowawcy Korczak głosił model wychowawcy rozumnego, ambitnego, o postawie badacza-klinicysty, stosującego naukowe metody poznania dziecka. Za najważniejszą metodę prowadzącą do poznania dziecka uważał obserwację. Do poznania dziecka należy rzetelnie się przygotować: „Bądź sobą, szukaj własnej drogi. Poznaj siebie, zanim zechcesz poznać dzieci. Zdaj sobie sprawę z tego, do czego sam jesteś zdolny, zanim dzieciom poczniesz wykreślać zakres ich praw i obowiązków. Ze wszystkich sam jesteś dzieckiem, które musisz poznać, wychować i wykształcić przede wszystkim” Dla Korczaka charakterystyczna jest diagnoza kliniczno-wychowawcza – nieustanna, powtarzana, weryfikowana, wątpiąca – której celem było znalezienie odpowiedzi na pytanie o to: JAK DZIECKO – NAJWIĘKSZĄ WARTOŚĆ LUDZKOŚCI – kochać, szanować, pomagać w rozwoju, wprowadzać w kulturę,zawód, życie społeczne Diagnozując dzieci, sytuacje wychowawcze – odwoływał się do wiedzy naukowej ale jej sądy weryfikował przez doświadczenie. „Dzięki teorii wiem, dzięki praktyce czuję”. Jako badacz klinicysta za istotną sprawę uznawał rozumienie przyczyn objawów. Zachowania dzieci nasuwają liczne pytania i uświadamiają, że teoria pedagogiczna nie dostarcza na nie odpowiedzi. W trafnej diagnozie nie decydują narzędzia i metoda lecz umiejętność widzenia, rozumienia, wnioskowania. W diagnozowaniu możliwe jest abyśmy popełniali błędy, gdyż nie błądzi tylko ten, kto nic nie robi. Błędy możemy naprawić gdy przyjmiemy krytyczną postawę wobec naszych działań, sądów i teorii, musimy doceniać pojedyncze fakty i wyprowadzać z nich uogólnienia. Korczak uważał, że w pełnej diagnozie konieczne są następujące operacje myślowe: Różnicowanie, sprawdzanie hipotezy, wyjaśnianie przyczynowe i celowościowe. Na tej podstawie stworzył system wychowawczy, teorię o prawidłowościach i prawach rozwoju dziecka. Korczak ostrzegał, żeby nie generalizować, nie absolutyzować, że nie ma dzieci w ogóle, że każde z nich wymaga indywidualnego podejścia Badania diagnostyczne J. Korczaka mają znaczenie heurystyczne*. Jego synteza dziecka, a także działalność wychowawcza oparta na diagnozowaniu i prognozowaniu miały ogromny udział w rozwoju pedagogiki. - Jest nazwą dziedziny wiedzy, której cel stanowi poszukiwanie i badanie optymalnych metod oraz reguł odnajdywania odpowiedzi na stawiane zapytania lub problemy; - Umiejętność wykrywania nowych faktów i związków między faktami, zwłaszcza czynność formułowania hipotez Plebiscyt życzliwości i niechęci Celem tej metody było diagnozowanie stosunków między mieszkańcami Domu Sierot; W plebiscycie brał udział każdy nowy wychowanek lub pracownik Domu, który przebywał w placówce nie krócej niż miesiąc oraz te dzieci, które chciały poddać się rehabilitacji. Po upływie miesiąca, zwykle w porze śniadania, każde z dzieci otrzymywało trzy karty plebiscytowe z opiniami i po zjedzeniu posiłku, wrzucało odpowiednią do specjalnie przygotowanej puszki. Głosowanie było anonimowe. Karty plebiscytowe miały trzy warianty odpowiedzi. Plus oznaczał „tak – lubię – szanuję”, minus „nie – nie cierpię – nie ufam”, zaś fiszka z zerem równoznaczna była z odpowiedzią „nie wiem – jest mi obojętny”. Przed każdym głosowaniem, dnia poprzedniego mieszkańcy Domu Sierot byli informowani nad kim plebiscyt będzie się odbywał. (Towarzysz, Mieszkaniec, Obojętny mieszkaniec, Uciążliwy przybysz)