DAY 2_FSPL.pdf

S1 Q1 Filipino sa Piling Larangan Ang limang (5) Makrong Kasanayan ay: 1. Pagsulat Kabanata 1 2. Pagbasa PAGSULAT 3....

S1 Q1 Filipino sa Piling Larangan Ang limang (5) Makrong Kasanayan ay: 1. Pagsulat Kabanata 1 2. Pagbasa PAGSULAT 3. 4. Pakikinig Panunuod 5. Pagsasalita 1. Malaking Tulong ang Pagsulat 3. Layunin ng Pagsulat 1. Pagdokumento 2. Naibabahagi ang ideya at kaisipan Ayon kay Mabilin (2012), ang layunin sa 3. Nakapagbibigay aliw pagsasagawa ng pagsulat ay maaaring mahati sa 4. Mag-aaral – matugunan ang pangangailangan dalawang bahagi. sa pag-aaral. Ginagamitan ng iba’t-ibang lenggwahe o wika upang makapagbigay-aral o ○ Kung saan ang layunin ng mahalagang impormasyon. pagsulat ay nakabatay sa pansariling pananaw, 2. Kahulugan ng Pagsulat karanasan, naiisip, o nadarama ng manunulat. Ayon kay Mabilin (2012), ang pagsusulat ay ○ Ang ganitong paraan ng isang pagpapahayag ng kaalamang pagsulat ay maaaring magdulot kailanman ay hindi maglalaho sa isipan ng (1) sa bumabasa ng kasiyahan, mga bumasa at babasa sapagkat ito ay Personal o kalungkutan, pagkatakot, o maaaring pasalin-salin sa bawat panahon. Ekspresibo pagkainis depende sa layunin Maaaring mawawala ang alaala ng sumulat ng taong sumusulat. ngunit ang kaalamang kanyang ibinahagi ay ○ Ang karaniwang halimbawa mananatiling kaalaman. nito ay ginagawa ng mga Ang pagsulat ay isang makrong kasanayang manunulat ng sanaysay, dapat mahubog sa mga mag-aaral. Ayon kina maikling kuwento, tula, dula, Austrera et al. (2009), ang pagsulat ay isang awit, at iba pang akdang kasanayang naglulundo ng kaisipan at pampanitikan. damdaming nais ipahayag ng tao gamit ang ○ Kung saan ang layunin ng pinakaepektibong midyum ng paghahatid ng pagsulat ay ang mensahe, ang wika. makipag-ugnayan sa ibang Ayon kay Mabilin (2012), ang pagsulat ay isang tao o sa lipunan na pambihirang gawaing pisikal at mental. Sa ginagalawan. pamamagitan nito, ay naipapahayag ng tao ang ○ Ang ibang halimbawa nito ay nais niyang sabihin tulad ng paglilipat ng (2) ang pagsulat ng liham, kaalaman sa papel o anumang kagamitang Panlipunan balita, korespondensiya, maaaring pagsulatan. Sa pamamagitan ng o Pansosyal pananaliksik, sulating pagsulat, nasasatitik ang nilalaman ng isipan, panteknikal, tesis, damdamin, paniniwala’t layunin ng tao sa tulong disertasyon, at iba pa. ng paggamit ng mga salita, agos ng ○ Informative pangungusap sa talata hanggang sa mabuo ○ Makahikayat ang isang akda o sulatin. ○ Makapanlibang Ayon naman sa pahayag nina Bernales et al. (2013), pinatutunayan nilang ang mga makrong kasanayan sa pagsulat ay napakahalaga sa 4. Mga Gamit o Pangangailangan sa buhay ng tao na hindi tulad ng pakikinig at Pagsulat pagbasang mga kasanayang resiptibo. Nalilinang nito ang ekspresibo’t produktibo o 1. Wika mga kasanayang ginagamit sa pagpapahayag ng ideya o kaisipan at damdamin o emosyon. ○ Nagsisilbing behikulo para maisatitik ang mga Nangangahulugan na ang pagsulat ay isang kaisipan, kaalaman, damdamin, karanasan, uri ng pagpapahayag ng nararamdaman sa impormasyon, at iba pang nais ipabatid ng pamamagitan ng titik, salita, at mga taong nais sumulat. pangungusap. ○ Dapat matiyak kung anong uri ng wika ang gagamitin upang madaling maunawaan sa uri ng taong babasa ng akda. ○ Nararapat magamit ang wika sa malinaw, masining, tiyak, at payak na paraan  ○ Kailangang makatuwiran ang paghahatol 2. Paksa upang makabuo ng malinaw at mabisang ○ Ang pagkakaroon ng isang tiyak at maganda pagpapaliwanag at maging obhetibo sa na tema ng isusulat ay isang magandang sulating ilalahad. simula dahil dito iikot ang buong sulatin. ○ Kailangan na magkaroon ng sapat na 6. Kaalaman sa Wastong Pamamaraan ng kaalaman sa paksang isusulat upang Pagsulat maging makabuluhan, at wasto ang mga datos Dapat ding isaalang alang sa pagsulat ang na ilalagay sa akda o komposisyong susulatin. pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa wika at retorika partikular sa wastong 3. Layunin paggamit ng malaki at maliit na titik, ○ Ang layunin ang magsisilbing gabay sa wastong pagbaybay, paggamit ng batas, pagbuo paghabi ng mga datos o nilalaman ng isusulat. ng talata, at masining at obhetibong paghabi ng mga kaisipan upang makabuo ng isang mahusay na sulatin. 4. Pamamaraan ng Pagsulat ○ May limang (5) paraan ng pagsulat 7. Kasanayan sa Paghahabi ng Buong Sulatin upang mailahad ang kaalaman at kaisipan ng manunulat batay na rin sa layunin o pakay sa Ito ay tumutukoy sa kakayahang mailatag pagsusulat. ang mga kaisipan at impormasyon mula sa panimula hanggang sa wakas na maayos, Ang pangunahing layunin nito ay organisado, obhetibo, at masining na Paraang magbigay ng bagong pamamaraan ang isang komposisyon. Impormatibo impormasyon o kabatiran sa mga mambabasa. 5. Uri ng Pagsulat Ang manunulat ay naglalayong magbahagi ng sariling Malikhaing Pagsulat (Creative Writing) opinyon, paniniwala, ideya, Paraang Pangunahing layunin nito ay maghatid ng obserbasyon, at kaalaman Ekspresibo aliw, makapukaw ng damdamin, at hinggil sa isang tiyak na paksa makaantig sa imahinasyon at isipan ng mga batay sa kanyang sariling mambabasa. karanasan o pag-aaral. Karaniwang bunga ito ng ating malikot na Ang pangunahing layunin nito ay imahinasyon o kathang-isip lamang. magkuwento o magsalaysay ng Mga halimbawa: maikling kwento, dula, Pamaraang mga pangyayari batay sa nobela, komiks, iskrip ng teleserye, Naratibo magkaka-ugnay at tiyak na pelikula, musika, at iba pa. pagkakasunod-sunod. Dyornalistik na Pagsulat Ang pangunahing pakay ng (Journalistic Writing) pagsulat ay maglarawan ng katangian, anyo, hugis ng mga Ito ay tungkol sa sulating may kaugnayan Pamaraang sa pamamahayag. bagay o pangyayari batay sa Deskriptibo Mahalagang ang mga taong sumusulat nito mga nakikita, naririnig, natunghayan, naranasan at ay maging bihasa sa pangangalap ng mga nasaksihan. totoo, obhetibo, at makabuluhang mga balita at isyung nagaganap sa kasalukuyan na Naglalayong manghikayat o kanyang isusulat sa pahayagan, magasin, o mangumbinsi sa mga kaya naman ay iuulat sa radyo at telebisyon. Pamaraang mambabasa. Mga halimbawa: balita, editoryal, lathalain, Argumen- Madalas ito ay naglalahad ng artikulo, at iba pa. tatibo mga isyu ng argumentong dapat pagtalunan o pag-usapan. Teknikal na Pagsulat (Technical Writing) 5. Kasanayang Pampag-iisip Layuning pag-aralan ang isang proyekto o kaya naman ay bumuo ng isang pag-aaral ○ Taglay ng manunulat ang kakayahang na kailangan lutasin ang isang problema o mag-analisa upang masuri ang mga datos suliranin. na mahalaga o hindi na impormasyon na Praktikal na komunikasyong ginagamit sa ilalapat sa pagsulat. pangangalakal at ng mga propesyonal na tao.  Mga halimbawa: Feasibility Study on the higit na mataas na antas ng kasanayan at Construction o Platinum Towers in Makati, pag-iisip.” Mabilin 2012 Project on the Renovation o Royal “Ang pagbuo ng akademikong sulatin ay Theatre in Caloocan City, Proyekto sa nakadepende sa kritikal na pagbasa ng Pagsasaayos ng Ilog ng Marikina, at Manwal. isang indibidwal.” (Arrogante et.al 2007) Ang akademikong pagsulat ay may mga Reperensiyal na Pagsulat katangiang naiiba at hindi katulad ng sa (Referential Writing) personal na sulatin. Layunin ng sulatin na mabigyang pagkilala ang mga pinagkunang kaalaman o Kabanata 2 impormasyon sa paggawa ng konseptong ANG AKADEMIKONG papel, tesis, at disertasyon At mairekomenda sa iba ang ang mga PAGSULAT O INTELEK- sangguniang maaaring mapagkunan ng TUWAL NA PAGSULAT mayamang kaalaman hinggil sa isang tiyak na paksa. Layunin ng araling ito: Magbigay ng Halimbawa: Review of Related Literature makabuluhang impormasyon at hindi manlibang (RLL), Sanggunian lamang. Propesyonal na Pagsulat Akademya – isang institusyon. (Professional Writing) Akademikong Pagsulat – linangin ang kaalaman Ito ay kaugnay sa mga sulating may ng mag-aaral; intelektuwal na pagsulat kinalaman sa isang tiyak na larangang natutuhan sa paaralan lalo na sa 1. Kahulugan ng Akademikong Pagsulat paggawa ng mga sulatin o pag-aaral tungkol sa napiling propesyon o bokasyon ng isang tao. Nangangailangan ng mataas na antas ng Mga halimbawa: pag-iisip. ○ Guro: lesson plan May mapanuring pag-iisip. ○ Doktor at Nars: medical report, narrative May kakayahang mangalap ng mga report impormasyon o datos, mag-organisa ng mga ideya, mag isip ng lohikal, magpahalaga sa Akademikong Pagsulat orihinalidad, at inobasyon, magsuri at gumawa ng sintesis. (Academic Writing) Naglalayong linangin ang kaalaman ng mga Ito ay isang intelektuwal na pagsulat. mag-aaral kaya tinawag na intelektwal na Ang gawaing ito ay nakatutulong sa pagsulat. pagpapataas ng kaalaman ng isang indibidwal sa iba’t ibang larang. Ito ay may sinusunod na partikular na 2. Mahalagang konsepto ng kumbensiyon tulad ng pagbibigay ng Akademikong Pagsulat suporta sa mga ideyang pangangatuwiran. Layunin nitong maipakita ang resulta ng Ayon kay Karen Gocsik (2004), ang akademikong pagsisiyasat o ginagawang pananaliksik. pagsulat ay: Pinakamataas na uri ng pagsulat. 1. Ginagawa ng mga iskolar para sa mga Nangangailangan ng mataas na antas ng iskolar. pag-iisip. 2. Nakalaan sa mga paksa at mga tanong na Naglalayong linangin ang kaalaman ng kinagigiliwan ng akademikong komunidad. mag-aaral kaya tinawag na intelektuwal na 3. Dapat maglahad ng importanteng pagsulat. argumento. Malinang at mapaunlad ang kritikal na pag-iisip, pagsusuri, paggawa ng sintesis at 3. Katuturan ng Akademikong Pagsulat pagtataya. Masinop at sistematikong pagsulat. “Ang akademikong pagsulat ay uri ng Ang pagsulat ay isang mental at pisikal na pagsulat na higit na mahalaga kaysa sa gawain. lahat ng uri ng pagsulat. Ito ay itinuturing na pinakamataas na antas ng intelektuwal na pagsulat dahil lubos na pinatataas nito ang kaalaman ng mga mag-aaral sa iba’t ibang larangan. Samakatwid, nangangailangan ng  4. Kahalagahan ng Pagsulat - Ito ay isang etika at pagbibigay galang sa awturidad na ginamit bilang sanggunian. - Pagkilala sa mga ginamit na sanggunian. 1. Panterapyutika 2. Pansosyal 5. Maliwanag at Organisado 3. Pang-ekonomiya - Sa paglalahad ay nararapat na maging 4. Pangkasaysayan malinaw at organisadong mga kaisipan at datos. 5. Mga Halimbawa ng Akademikong - Nakikitaan ng maayos na Sulatin pagkakasunod-sunod at pagkakaugnay- ugnay ng pangungusap na binubuo nito. 1. Replektibong Sanaysay - Ang pangunahing paksa ay dapat 2. Posisyong Papel nabibigyang-diin sa sulatin. 3. Pictorial Essay 4. Bionote 6. Pokus 5. Lakbay Sanaysay - Hindi maligoy. 6. Katitikan 7. Agenda/Memorandum 8. Talumpati Kabanata 3 9. Abstrak 10. Panukalang proyekto LAGOM AT ABSTRAK Layunin ng araling ito: Nakasusunod sa istilo at 6. Mga Katangiang Dapat Taglayin ng teknikal na pangangailangan ng akademikong Akademikong Pagsulat sulatin. 1. Obhetibo 1. Mga Uri ng Paglalagom - Mahalaga ang tunay at pawang katotohanan ng mga impormasyon. 1. Abstrak - Iwasan ang mga pahayag na batay sa 2. Sinopsis/Buod sariling pananaw o ayon sa haka-haka o 3. Bionote opinyon. - Iwasan ang mga batay sa opinion, haka-haka, sariling pananaw. 2. Kahulugan ng Lagom 2. Pormal Ang lagom ay ang pinasimple at pinaikling - Iwasan ang paggamit ng mga salitang bersyon ng isang sulatin o akda. kolokyal o balbal. Kunin ang kaisipan at pinaka-nilalaman ng - Sa halip, gumamit ng mga salitang pormal sulatin o akda, gayundin ang pantulong na na madaling maunawaan ng mga mam- kaisipan. babasa. Mahalagang matukoy ang pinakasentro o - Ang tono o ang himig ng impormasyon ay pinakadiwa ng akda o teksto. dapat maging pormal din. Tukuyin kung alin ang mga kaisipan o mga detalye na dapat bigyan ng malalim na pansin, 3. May Paninindigan at kung alin naman ang hindi gaanong - Mahalagang mapanindigan ng sumusulat importante. ang paksang nais niyang bigyang-pansin o Mahalagang mailahad ito ng malinaw, hindi pag-aralan, ibig sabihin hindi maganda ang maligoy at paulit-ulit. mapagbago-bago ng paksa. Ang paglalagom ay nakakatulong upang - Ang layunin nito ay mahalagang mapaunlad o mapayaman ang bokabularyo. mapanindigan hanggang sa matapos ang isusulat. Unang Uri ng Paglalagom: ABSTRAK - Maging matiyaga sa pagsasagawa ng pananaliksik at pagsisiyasat ng mga datos Latin word: abstracum para matapos ang pagsulat ng napiling Maikling buod ng artikulo o ulat na inilalagay paksa. bago ang introduksyon. Siksik na bersyon ng mismong papel. 4. May Pananagutan Karaniwang unang tinitingnan ng mambabasa, - Ang mga sanggunian na ginamit sa mga kaya maituturing itong mukha ng akademikong nakalap na datos o impormasyon ay dapat papel. na bigyan ng nararapat na pagkilala.  Ipinapaalam nito sa mga mambabasa ang ipinagpatuloy ang kanilang pag-aaral at mayroong paksa at kung ano ang aasahan nila sa pagkakaiba sa mean score sa emosyonal at pagbabasa ng sinulat na artikulo o ulat. sosyal na salik kapag igrinupo sa estadong Kadalasang bahagi ng isang tesis o mental. (RESULTA NG PANANALIKSIK) disertasyon na makikita sa unahan ng pananaliksik pagkatapos ng title page o pahina Iminumungkahing magkaroon ng pagtulong sa ng pamagat. iba-ibang aspeto sa mga batang ina lalo na at sila ay nasa murang edad (Averion at Garcia 2015). Mga Katangian ng Abstrak (KONKLUSYON AT REKOMENDASYON) Binubuo ng 200-250 salita. PS. some information were added from the DepEd Gumamit ng mga simpleng pangungusap. module and past reviewers of alumni, check the Kumpleto ang mga bahagi. ppt na lang :D Walang impormasyong hindi nabanggit sa papel. Use at your own discretion. Thank you JD, Fidel, Nauunawaan ng pangkalahatan at ng target and Tino! na mambabasa. Iwasang maglagay ng ilustrasyon, graph, table at iba pa. Mga Elemento ng Abstrak 1. Rasyunal 2. Metodolohiya 3. Saklaw at delimitasyon 4. Resulta ng pananaliksik 5. Konklusyon – elemento ito ng abstrak na naglalaman ng pinakabuod ng bawat bahagi ng sulatin o ulat. 6. Rekomendasyon Halimbawa KARANASAN NG ISANG BATANG INA: ISANG PANANALIKSIK G. M Averon, FL Elic, FA Garcia Ang layunin ng pananaliksik na ito ay ang malaman at mabatid kung ano ang mga pinagdadaanan ng mga batang ina sa anim na aspeto: emosyonal, espirituwal, mental, pinansyal relasyonal at sosyal. (RASYUNAL) Ang sinasabing pananaliksik ay sumailalim sa quantitative method at ginamitan ng non-random convenient sampling, kung saan ang mga respondente ay pinili ng mga mananaliksik base sa “convenience.” (METODOLOHIYA) Ang bilang ng mga respondente ay tatlumpu’t lima (35) na batang ina na may edad na labing-dalawa hanggang labing-walo na naninirahan sa Sta. Rosa Alaminos, Laguna. (SAKLAW AT DELIMITASYON) Ang mga lumabas na resulta ay walang pagkakaiba ang mean score ng anim na salik kapag grinupo sa antas ng huling pagpasok, edad ng unang panganganak at kapag kapag grinupo sa pagkakakilanlan; kung ito ay tumigil o Kabanata 4 BIONOTE Layunin ng araling ito: Maipakilala ang sarili sa madla sa pamamagitan ng pagbanggit sa personal na impormasyon tungkol sa sarili at maging ng mga nagawa o ginagawa sa buhay. Ikalawang Uri ng Paglalagom: BIONOTE Kabanata 5 SINTESIS Isang uri ng lagom na ginagamit sa pagsulat ng personal profile ng isang tao. Maikli at siksik, samantalang mas detalyado at mas mahaba ang talambuhay at kathambuhay. Ikatlong Uri ng Paglalagom: SINTESIS Iba sa kathambuhay (biography) o talambuhay (auto-biography). Iiba ang biodata, resume o CV sa Bionote. Nagmula sa salitang Griyegong syntithenai na “Ang bionote ay tala sa buhay ng isang tao na ang ibig sabihin sa Ingles ay put together or naglalaman ng buod ng kanyang academic combine (Harper, 2016). career na madalas ay makikita o mababasa sa Makikita ito sa mga pagkakataong kung saan mga journal, aklat, abstrak ng mga sulating ang pinag-uusapan ay tungkol sa nabasang papel, websites, atbp.” (Duenas at Sanz 2012) aklat kung kailan maaaring hindi na isama sa Ginagamit sa biodata, resume, o iba pang bawat talata o kabanata ang ibang mga kagaya ng mga ito upang ipakilala sa isang tinalakay na mga pantulong na kaisipan. propesyonal ang layunin. Ito ay dapat maging ¼ o ⅓ lamang sa kabuuang haba ng orihinal na artikulo o teksto. 1. Katangian ng Mahusay na Bionote Pinaikling bersyon ng iba’t-ibang batis ng kaalaman at impormasyon. Maikli ang nilalaman. Nakatuon ito sa paglalagom na may kasamang Gumagamit ng pangatlong panauhan. pagtatasa ng magkakatulad na ideya o Kinikilala ang mambabasa. magkaibang ideya sa loob ng akda. Gumagamit ng baliktad na tatsulok. Sa madaling sabi, ang sintesis ay ang Binabanggit ang degree kung kailangan; pagsasama-sama ng mga impormasyon, maging matapat sa pagbabahagi ng mahahalagang punto, at pagbubuod ng mga impormasyon. mahahabang libro, upang makabuo ng panibagong kaalaman sa sandaling 2. Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Bionote panahon. 1. Sikaping sulatin ito nang maikli. Kung 1. Mga Kasanayang Matatamo sa Sintesis gagamitin sa resume kailangang maisulat lamang sa 200 na salita. Kung gagamitin sa 1. Nagpapahusay ng kasanayan sa pagbabasa social networking sites, sikaping maisulat 2. Nagpapaunlad ng kritikal na pag-iisip lamang sa 5-6 na pangungusap. 3. Nagpapahusay ng kasanayan sa pagsulat 2. Magbanggit ng mga personal na impormasyon o detalye tungkol sa iyong 2. Kahalagahan ng Sintesis o Buod buhay. Maglagay rin ng mga detalye tungkol sa iyong interes, tagumpay, at edukasyon na nakamit. Upang higit na maunawaan ang kahulugan 3. Isulat gamit ang ikatlong panauhan upang ng binasa o pinakinggang panayam o maging litaw na obhetibo ang pagkakasulat sulatin. nito. Isang paraan upang matiyak ang mga 4. Gawing simple, gumamit ng payak na salita akademikong institusyon na nagbasa at upang makita ang totoong layunin na naunawaan ng mga mag-aaral ang kanilang maipakilala ang iyong sarili sa iba. binasa. 5. Basahing muli at muling isulat ang pinal na Higit na madali ang pagrebyu sa nabasang sipi ng iyong bionote. Maaaring ipabasa sulatin dahil binibigyang-diin ang mahalagang muna ito sa iba para matiyakan ang punto ng binasang akda. katumpakan ng wika at konteksto. 6. Gumamit ng pabaliktad na tatsulok.  3. Mga Katangian ng Sintesis o Buod 2. Isulat ito batay sa tono ng pagkakasulat ng orihinal na sipi. Nagtataglay ng obhetibong balangkas ng 3. Iwasan ang paglalagay ng mga numero o orihinal na teksto. istatistika ang abstrak dahil hindi kailangan Hindi nagbibigay ng sariling ideya at na masyado itong madetalye. Gawing simple, kritisismo. diretso, at malinaw ang komposisyon ng mga Hindi nag sasama ng mga halimbawa, pangungusap at huwag na maglagay ng kung detalye, o impormasyong wala sa orihinal na anu-anong salita. teksto 4. Sikaping maisulat lamang ito nang maikli. Gumagamit ng mga susing salita. 5. Bumuo ng plano sa organisasyon ng Gumagamit ng sariling pananalita ngunit sulatin. napapanatili ang mensahe. 6. Nalaman mo na ang pangungusap ay Nag-uulat ng tamang impormasyon mula sa laging nagsisimula sa malaking titik at mga sanggunian at gumagamit ng iba’t-ibang nagtatapos sa bantas. estruktura at pahayag. 7. Dapat gamitin ito ng mga payak na Nagpapakita ng organisasyon ng teksto na pangungusap na sinulat sa isang paraan na kung saan madaling makita ang mga madaling maunawaan ng nagbabasa. impormasyong nagmumula sa iba’t ibang sangguniang ginagamit. Paraan sa Pagsulat ng Sintesis o Buod Nagpapatibay nito ang mga nilalaman ng mga pinaghanguang akda at napalalalim nito 1. Basahing mabuti ang kabuuang anyo at ang pag-unawa ng nagbabasa sa mga nilalaman ng teksto. Kung hindi pa lubos na akdang pinag-ugnay-ugnay. nauunawaan ay ulit-ulitin itong basahin. 2. Mapapadali ang pag-unawa sa teksto kung 4. Gamit at Layunin ng Sintesis isasangkot ang lahat ng pandama dahil maisasapuso at mailalagay nang wasto sa isipan ang mahalagang diwa ng teksto. Gamit ng Sintesis o Buod 3. Isaalang-alang ang tatlong uri ng ○ Ginagamit ng mga tekstong naratibo para pagsusunod-sunod ng mga detalye: mabigyan ng buod, tulad ng mga maikling a. Sekwensiya – pagsusunod-sunod ng mga kwento. pangyayari sa isang salaysay na ○ Ginagamit sa mga akdang nasa tekstong ginagamitan ng mga panandang naratib tulad ng kwento, salaysay, nobela, naghuhudyat ng pagkakasunod-sunod dula, parabula, talumpati, at iba pang anyo ng tulad ng una, pangalawa, pangatlo, panitikan. susunod, at iba pa. ○ Ginagamit upang maibigay ang kabuuang b. Kronolohikal – pagsusunod-sunod ng mga nilalaman ng mga teksto sa maikling impormasyon at mahahalagang detalye pamamaraan. ayon sa pangyayari. c. Prosidyural – pagsusunod-sunod ng mga hakbang o proseso ng pagsasagawa. Layunin ng Sintesis o Buod 4. Maaari ding isaalang-alang ang mga bahagi ○ Layuning mabigyan ng maikling bersyon ang ng teksto: mga tekstong maaaring napanood, nabasa, a. Una o nasulat. b. Gitna ○ Layunin nito na makuha ang atensyon ng c. Wakas isang potensyal na tagabasa. 5. Gamitin din ang proseso sa pagsulat para sa ○ Layunin nito na maturuan ang mga maayos na anyo ng teksto at sistematikong mambabasa kung paano mag pokus sa pagsulat. mga mahahalagang impormasyon sa isang teksto. 6. Pagtukoy sa Katangian ng Mahusay na Pagkakabuo ng Sintesis o Buod 5. Gabay at Paraan sa Pagsulat ng Sintesis May tamang pagkakasunod-sunod ng mga Gabay sa Pagsulat ng Sintesis o Buod pangunahing ideya. Angkop ang paggamit ng mga salita at 1. Ang istraktura ng iyong buod ay dapat ding wastong pagkakabuo ng mga pangungusap. sumasalamin sa iyong pangunahing Nagtataglay ng pagkagaan at dali ng dokumento pagkakaroon ng pagpapakilala pagbasa ng binuong sintesis. at katawan ng paksa at konklusyon.  7. Mga Halimbawa ng Sintesis ng isang tao bago magsalita ang iba pang gustong 1. Ibong Adarna magsalita. 2. Noli Me Tangere Sa pagmamaneho, bahagi ng 3. Cupid and Psyche etika ang pagkumpas ng 4. Florante at Laura kamay bilang pasasalamat o 5. El Filibusterismo Pagmamaneho pagkilala sa isang behikulong huminto para magbigay saan // tingnan na lang sa internet yung example ng sa inyo. sintesis ng nasa taas Sa hapag kainan, hinihingi ng mabuting asal na hintaying Kabanata 6 ETHICS matapos ang lahat bago Hapag Kainan magligpit na kinainan kaya’y humihingi ng dispensa, kung kailangang umalis ng maaga kaysa sa iba. Sa pananaliksik, mayroon ding mga ganito. Ano-ano kaya ang mga etikang ito? 2. Etika at Pagpapahalaga sa Akademya Etika at pagpapahalaga ay kapuwa gumagabay kung paano natin ihaharap ang ating sarili sa o pakikiharapan ang ating kapwa. “The Mettle of Filipino Spirit” Gayundin, tumutulong ito upang magkaroon ng kaayusan at katahimikan sa isang lipunan. Ito ay nagkamit ng unang gantimpala sa 2nd Calidad Humana National Essay Photography 3. Kahulugan ng Etika Competition. Inilahok ito ni Mark Joseph Solis, isang mag-aaral ng UP noong Setyembre 2013. Salita Kahulugan Ito umano ay kinuha ni Solis sa isang Ethos (Griyego) Karakter komunidad sa Zamboanga ngunit Moral, moral na pinabulaanan ni Gregory John Smith na siya Ethicos (Salitang ugat) karakter talaga ang kumuha ng litrato sa Brazil noong 2006 at inilagay sa Internet, na iya namang Ethics (Ingles) Character inangkin ni Solis. Etika (Filipino) Pagkatao o karakter Kinalaunan ay isinuli ang premyong napanalunan. Ang etika ayon kay Chris Newton (www.ehow.com) ay tumutugon sa 1. Etika at Pagpapahalaga ng mahahalagang tanong ng moralidad, Mananaliksik konsepto ng tama at mali, mabuti at masama, pagpapahalaga at pagbabalewala, Sa kahit anong gawain, may etikang sinusunod pagtanggap at di-pagtanggap ng lipunan na upang masanay at maiayos ang mga gawain; siyang nagtatakda ng mga batayan sa mga ito. Ang mga batayang ito naman ay nagdidikta Sa larong golf, bahagi ng etika kung ano ang dapat gawin sa tao bilang ang hindi pagtawanan, kanyang obligasyon, karapatan, katuwiran, kutyain, o paringgan ang at halaga. Golf Ilan sa mga batayang inaasahan ng kasamang manlalaro kahit hindi mahusay ang pagtira alinmang lipunan o bansa: nito sa bola. ○ Pagkamakatao ○ Katapatan Sa mga miting at simposyum, ○ Pagtitiwala Miting at at iba pang usapang Simposyum panggrupo, bahagi ng etika na patapusin muna ang sasabihin  4. Etika at Responsibilidad ng makaiwas rin sa anumang problemang Mananaliksik idudulot nito. 6) Tahasang pag-angkin sa gawa ng iba. 1) Kilalanin mo ang ginagamit mong ideya. Ito ay kadalasang nangyayari na pinalitan Anumang hindi sa iyo ay ipaalam mong hindi lamang ng pangalan ang gawa ng iba. sa iyo sa pamamagitan ng mga tala at Grabeng trabaho ito at tunay itong bibliograpiya. pandaraya. Ang pangongopya ay pandaraya at Ito marahil ang dahilan sa pagpapatalsik ng di-katanggap-tanggap sa pananaliksik. estudyante sa isang paaralan. Maaari itong humantong sa mga problemang legal. 7) Pagkopya sa ilang bahagi ng akda nang may kaunting pagbabago sa ayos ng 2) Huwag kang kumuha ng datos kung hindi pangungusap at hindi kinilala ang awtor. ka pinayagan o walang permiso. Kung minsan, posibleng nakakaligtaan mo Sa mga bukas na salansan sa aklatan, ang pagkilala sa awtor. Maaaring hindi ito dyaryo, magasin, programa sa radio, sinasadya. Pero sa pananaliksik, pelikula at teatro, hindi kailangan hingin kailangan ang pag-iingat. ang permiso ng mga sumusulat/may-ari para Pwede itong gawing buod o prezi, halaw, at banggitin, sipiin o magamit na materyal sa iba pa. Pero kahit binago ang ayos ng pananaliksik. pangungusap, halimbawa, o kaya’y binuod, Kailangan lang silang kilalanin sa hindi pa rin ito sa iyo kaya dapat lang na bibliograpiya. kilalanin ang pinagkunan nito. “Hindi na kailangan pang hingiin ang permiso ng mga sumulat para banggitin o sipiin o magamit na material sa 5. Etika at Pagpapahalaga sa Pagsulat sa pananaliksik.” Akademya Pribadong impormasyon, kumpedensiyala na dokumento na hindi basta ipinapahiram 1. Copyright ng may-ari. ○ Nililinaw sa Intellectual Property Code of the Philippines o Republic No. 8293 ang mga 3) Iwasan gumawa ng mga personal na karapatan at obligasyon ng mga may-akda obserbasyon, lalo na kung negatibo ang (manunulat, artista, iskolar, tagasalin, mga ito o makakasirang-puri sa taong kompayler, editor, mananaliksik, at iba pa), iniinterbyu. pati na ang paggamit sa ginawa ng mga ito Maging obhetibo at maingat sa pagbibigay ○ Mahalagang malinawan ang mga karapatan at ng obserbasyon para maiwasan at manatili obligasyon ito upang maiwasan ang anumang sa paksa ng interbyu. di-pagkakaintindihan para sa mga pagsipi at pag bubuod, lalo na sa mga layuning 4) Huwag mag-shortcut. akademiko. Anumang pag-shortcut ay masasabing ○ Dapat tukuyin ang may-akda o kung saan bunga ng katamaran, ayaw nang mapagod nanggaling ang datos, petsa, naglimbag, at pa, tinatamad na, at gusto na agad matapos. iba pang impormasyon. Pero anumang pag-shortcut ay magbubunga rin ng di-kasapatan ng datos na magreresulta sa di rin sapat na pagsusuri. 2. Plagiarism Narito ang ilang halimbawa ng pag-shortcut: ○ Kulang o hindi tapos ang paghahanap ng ○ Teknikal na salitang ginagamit sa wikang materyales. Ingles kaugnay ng pangongopya ng gawa ng ○ Hindi nasusuri nang malalim ang iba nang walang pagkilala. materyales. ○ Ito ang maling paggamit, “pagnanakaw ng ○ Mabilisang nagbibigay ng konklusyon para mga ideya, pananaliksik, lenggwahe at matapos lang. pahayag” ng ibang tao sa layuning angkinin ito at magmukhang sa kanya. 5) Huwag mandaya. Isang “Krimen” ang ○ Ayon kay Diana Hacker, may tatlong pandaraya sa pananaliksik. paglabag ang maituturing na plagiarism: Sa mga grabeng sitwasyon, maaaring 1. Hindi pagbanggit sa may-akda ng bahaging maging dahilan ito ng pagpapatalsik sa sinipi at kinuhanan ng ideya. iyo bilang estudyante. 2. Hindi paglalagay ng panipi sa hiniram na Tandaan na hindi ito ipinapakita sa iyo para direktang salita o pahayag; at gayahin kundi para hindi gawin nang  3. Hindi ginamitan ng sariling mga pananalita 3. Pakiki-isa at pag-unawa sa karanasan at ang mga akdang ibinuod (summary) at kalikasan ng iba hinalaw (paraphrase) - Maisasang konkreto ito ng paggamit ng politically correct na mga salita upang maiwasan ang insulto at pananakit ng 3. Paghuhuwad ng Datos damdamin. - Tinutukoy ng mga salitang ito ang mga may ○ Imbensyon ng datos kaugnayan sa kasarian, kalusugan o pisikal - Sa mga eksperimento, estadistika, at na kaanyuan, laki, bigat, taas, grupong maging mga pag-aaral ng kaso, maaaring kinabibilangan, kalagayan ng pag-iisip. ma-engkuwentro ang ganitong problema. - Malinaw na sinadyang pandaraya ito at 4. Integridad malaki ang kabayaran dito paris ng - Pinahahalagahan ang katapatan kaugnay pagpapatalsik sa unibersidad o suspensiyon ng paraan ng pagkuha, paggamit, at nang ilang semester o taon. interpretasyon ng mga datos, gayundin ang paraan ng pagpapahayag ng katuwiran. ○ Sinasadyang di-paglalagay ng ilang datos ○ Pagbabago o modipikasyon ng datos. 5. Pagsisikhay - Hindi basta sumusuko sa gitna ng mga 4. Pagbili ng mga Papel o Pananaliksik pagsubok. - Gagamitin ang iba’t ibang pamamaraan ○ Pagbili sa mga lugar gaya ng ilang tindahan sa upang makakuha ng mga datos sa legal at Metro Manila at lagyan ng sariling pangalan matapat na paraan. upang ipasa sa guro. ○ Hindi lamang ito di-etikal kundi ilegal na 6. Paniniwala sa katuwiran gawain. - Pinangangatuwiranan nang naaayon sa etika at pagpapahalaga ng komunidad 5. Pag-subscribe upang bumili ng artikulo o na tagabasa ang anumang ideya ng pagkopya sa mga website gustong patunayan. ○ Pag-subscribe upang bumili ng artikulo o 7. Pagkamakatarungan, katapatan, at pagsunod pagkopya sa mga website upang gamitin at sa mga alituntunin angkinin bilang sariling papel na isusumite - May matuwid, at karampatang sa guro. pagpapahalaga sa tao, katuwiran, ideya at mga gawain. 6. Pagpapagawa o Pagbabayad sa iba 8. Kamalayang mapanuri ○ Pagpapagawa o pagbabayad sa iba upang - Binibigyang-halaga rito ang papel ng tao igawa ang papel, tesis, disertasyon, report at bilang tagapagpaganap (tagapagpagalaw iba pa. at actor). ○ Malinaw na pandaraya ito. - Kailangan ang kanyang aktibong ○ Kaugnay nito, ang gumagawa at pagdedesisyon at mapanuring kaisipan nagpapabayad para gawin ang mga ito ay kaugnay ng kanyang ikinikilos, ibinabahagi, sangkot din sa pandaraya. at isinusulat. 9. Pag-aatubili 6. Mga Pagpapahalagang Intelektwal at - Hindi kailangang madaliin kundi bigyan ng Moral sa Akademya sapat na panahong manaliksik at magsiyasat upang maiugnay ang mga 1. Kababaang-loob gawain sa pagpapahalagang angkop sa - Huwag angkinin ang hindi sa iyo at kultura at lipunan. aminin na hindi sa iyo ang ideya o datos. 10. Hiya - Magagawa ito sa pamamagitan ng - Ayon kay Dr. De Castro (1998), ang “hiya pagtukoy kung kanino galing ang ang mekanismo ng indibidwal at lipunan ginamit na ideya o datos. upang mapagtugma ang kani-kanilang mga kalooban… ang gabay ng indibidwal 2. Lakas ng loob upang maiangkop niya ang kanyang - Harapin at tanggapin ang ideyang kaisipan sa agos ng panlipunang humahamon sa sariling ideya at kamalayan.” pangangatwiran ito. Kabanata 7 Pormal at organisado para sa kaayusan ng AGENDA daloy ng pagpupulong. 4. Nilalaman ng Adyenda 1. Kahulugan ng Adyenda Nagsasaad ito ng mahahalagang impormasyon Mga paksang tatalakayin sa pulong. katulad ng: Talaan o tseklist na lubhang mahalaga upang ○ Layunin at paksang tatalakayin lahat ng paksang tatalakayin ay maisagawa ○ Mga taong tatalakay ng paksa sa pulong. ○ Oras na itinakda para sa pagtalakay sa bawat Nagbibigay pagkakataon para maging handa paksa. sa mga tatalakayin at pagdedesisyunan ang mga kasapi sa pulong. 1. Saan at kailan idaraos ang pagpupulong Makakatulong upang manatiling nakapokus sa - Oras kung kailan magsisimula at matatapos paksang tatalakayin. Galing sa salitang Latin na agendum na 2. Ano-ano ang mga layuning inaasahang nangangahulugang “to do” o mga gagawin/ matamo sa pulong? dapat gawin. - “Bakit tayo nagpupulong?” Karaniwang inihahanda ng pinuno o pangulo ng isang organisasyon. 3. Ano-anong mga paksa ang tatalakayin? Ang pagkakaroon ng maayos at sistematikong - Maaaring maging maikli depende sa adyenda ang isa sa mga susi sa matagumpay pangangailangan ng pagpupulong. na pulong. Listahan ng mga paksang tatalakayin sa isang 4. Sino-sino ang mga lalahok sa pagpupulong? pormal na pulong na naka-ayos batay sa - Kung sino lang ang kailangan, sila lang pagkakasunod-sunod. dapat ang nakalagay. 2. Kahalagahan / Layunin ng Adyenda 5. Hakbang sa Paggawa ng Adyenda Sa pamamagitan ng pagsusulat ng adyenda, 1. Magpadala ng memo na maaaring nakasulat nagkakaroon ng paghahanda ang mga sa papel o kaya naman ay isang e-mail na kalahok sa tatalakaying paksa. nagsasaad na magkakaroon ng pulong tungkol Nagbibigay ng ideya sa pagdedesisyunan ng sa isang tiyak na paksa o layunin sa ganitong mga kasapi sa pulong at sa mga bagay na araw, oras, at lugar. kinakailangan ng atensiyon. 2. Ilahad sa memo na kailangan nilang Napapanatili nito ang pokus sa paksang lagdaan ito bilang katibayan ng kanilang tinatalakay sa isang pulong at sinisiguro na ang pagdalo o kung e-mail naman kung lahat ng kasapi ay patungo sa isang direksyon. kinakailangang magpadala sila ng kanilang Mas nagiging maikli/mabilis ang tugon. Ipaliwanag din sa memo nasa mga pagpupulong dahil alam na agad ng mga dadalo, mangyaring ipadala o ibigay sa kalahok ang mga impormasyon (lugar at oras gagawa ng adyenda ang kanilang concerns o ng pagpupulong, mga paksang tatalakayin, paksang tatalakayin at maging ang bilang ng inaasahang bunga) bago pa ang pagpupulong. minuto na kanilang kailangan upang Ginagamit ang adyenda bilang pagtukoy sa pag-usapan ito. mga gawain na dapat aksyunan o bigyan ng 3. Gumawa ng balangkas ng mga paksang prayoridad. tatalakayin kapag ang lahat ng mga adyenda Masisigurong tatakbo nang maayos ang o paksa ay napadala na o nalikom na. Higit na pagpupulong. maging sistematiko kung ang talaan ng agenda ay nakalatag sa talahanayan o 3. Katangian ng Adyenda naka-table format kung saan makikita ang (1) adyenda o paksa, (2) taong magpaliwanang at (3) oras kung gaano katagal Nakasaad sa isang adyenda ang aksiyon o pag-uusapan. Ang taong naatasang rekomendasyong pag-uusapan sa pulong. gumawa ng adyenda ay kailangang maging Sa pangkalahatan, ang agenda ay ipinapadala matalino at mapanuri kung ang mga kasama ang paunawa ng pulong. isinumeting agenda ay may kaugnayan sa Ito ay nakasulat sa maikli ngunit tahasang layunin ng pulong. paraan. 4. Ipadala ang sipi ng adyenda sa mga taong Inayos ito alinsunod sa kahalagahan ng dadalo mga dalawa o isang araw bago ang pagtatapos. pulong. Bilang paalala ay muling ilagay rito  ang layunin ng pulong at kung kailan at saan 5. Pangwakas na salita ito gaganapin. Finale ng pagpupulong kung ano ang 5. Sundin ang nasabing adyenda sa napagkasunduan ng lahat. pagsasagawa ng pulong. 8. Epekto ng Hindi Paghahanda ng 6. Mga Halimbawa ng Paksang Maaaring Adyenda Matalakay 1. Nawawala sa pokus ang mga kalahok na 1. Pagpaplano ng isang kompanya na nagdudulot ng tila walang katapusang mapaunlad ang kanilang negosyo. pagpupulong. 2. Pagpaplano ng isang eskwelahan kung paano 2. Tumatagal ang pagpupulong at nasasayang dadami ang estudyante. lamang ang panahon ng mga kalahok. 3. Pagpaplano ng isang grupo ng estudyante 3. Kumakaunti ang bilang ng dumadalo sa kung paano tatapusin ang kanilang pagpupulang. pananaliksik. 4. Pagpaplano ng isang pamilya kung paano Kabanata 8 uunlad ang kanilang buhay. 5. Pagpaplano ng isang grupo ng kabataan MEMORANDUM kung paano ang mangyayari sa gaganaping pagkikita. 1. Kahulugan ng Memorandum 7. Halimbawa ng Adyenda Ayon sa sinulat ni Prof. Ma Rovilla Sudaprasert sa kanyang libro na "English for the Workplace 3" noong 2014 ang memorandum o memo ay isang uri ng dokumento na naglalaman ng mga anunsyo o paalala tungkol sa mga mahahalagang impormasyon, gawain, tungkulin, o utos. Isang kasulatan na nagbibigay kabatiran tungkol sa gagawing pulong o paalala tungkol sa isang mahalagang impormasyon, gawain, tungkulin, o utos. Sa pamamagitan ng memo, nailalahad ang layunin o dahilan ng isang darating na pagpupulong. Nakasaad ang layunin o pakay sa gagawing miting, nagiging malinaw sa mga dadalo kung ano ang inaasahan mula sa kanila. Karaniwang ginagawa ng pinaka nasa taas upang maimplementa sa kaniyang nasasakupan ang memorandum. Halimbawa: Principal sa buong school at SSG President sa mga estudyante. 8. Hakbang sa Paggawa ng Adyenda 2. Ang Memorandum ay 1. Introduksyon Ang pagsulat ng memo ay isang sining at hindi Paunang bahagi ng adyenda isang liham. Ito ay maikli 2. Pagtala ng bilang ng dumalo Pangunahing layunin ay pakilusin ang isang tao sa isang tiyak na alituntunin na dapat 3. Pagpresenta at pagtalakay sa adyenda isakatuparan gaya halimbawa ng pagdalo sa Kung ano ang pag-uusapan isang miting, pagsasagawa o pagsunod sa bagong sistema ng produksyon o kompanya 4. Karagdagang impormasyon Ito rin ay maaaring maglahad ng isang Mga suhestiyon o ideya na maaaring impormasyon tungkol sa isang mahalagang idagdag balita o pangyayari at pagbabago sa mga polisiya.  Nagbigay ng mga hakbang o instruksyon sa - Isulat ang buong pangalan isang tao ukol sa tiyak na gawain, tulad ng ng buwan o ang dinaglat na pagdalo sa isang pulong o pagganap ng isang salita nito. gawain sa trabaho. - Tulad ng halimbawa na Nobyembre o Nob. Ayon kay Dr. Darwin Bargo sa kanyang aklat na Kasama ang araw at taon Writing in the Discipline (2014), ang mga kilala upang maiwasan ang at malalaking kompanya at mga institusyon ay pagkalito. kalimitang gumagamit ng mga colored stationary para sa kanilang mga memo tulad ng sumusunod: - Ang bahaging paksa ay mahalagang maisulat nang 1. Puti 5. Paksa payak, malinaw at tuwiran - Ginagamit sa pangkalahatang kautusan, upang agad maunawaan direktiba, o impormasyon. ang nais ipabatid nito. - Kadalasan ang mensahe ay 2. Rosas maikli lamang ngunit kung - Ginagamit naman para sa request o order ito ay isang detalyadong na nanggagaling sa purchasing department. memo kailangan ito ay magtaglay ng sumusunod: 3. Dilaw o Luntian a. Sitwasyon – dito - Ginagamit naman para sa mga memo na makikita ang panimula o nanggagaling sa marketing at accounting layunin ng memo. department. b. Problema – nakasaad ang suliraning dapat 3. Bahagi ng Memorandum pagtuunan ng pansin. 6. Mensahe Hindi lahat ng memo ay nagtataglay nito - Makikita sa letterhead ang c. Solusyon – nagsasaad logo at pangalan ng ng inaasahang dapat kompanya, institusyon, o gawin ng kinauukulan. organisasyon gayundin ang d. Paggalang o 1. Letterhead lugar kung saan Pasasalamat – wakasan matatagpuan ito at minsan ang memo sa maging ang bilang numero pamamagitan ng ng telepono. pagpapasalamat o - Ang bahaging ‘Para pagpapakita ng sa/Para kay/Kina’ ay paggalang naglalaman ng pangalan - Ang huling bahagi ay ang ng tao o mga tao, o kaya 'Lagda' ng nagpadala. naman ay grupong - Kadalasang inilalagay ito sa 2. ‘Para sa/Para 7. Lagda pinag-uukulan ng memo. ibabaw ng kanyang kay/Kina’ - Hindi na rin kailangan pangalan sa bahaging lagyan ng G., Gng., Bb.,at Mula kay. iba pa maliban na lamang na napakapormal ng memong ginawa. 4. Pagsulat ng Memorandum - Ang bahaging 'Mula kay' ay naglalaman ng pangalan Isipin kung ano at bakit ito ang ng gumawa o nagpadala pinapahalagahan na prayoridad ng mga ng memo. mambabasa. - Isulat ang buong pangalan Paghandaan ang mga posibleng tanong ng ng nagpadala kung pormal mga mambabasa. 3. 'Mula kay' Suriing mabuti ang ang nilalaman ng memo at ang ginawang memo. - Gayundin, mahalagang ihanda ang mga halimbawa, ebidensya o an ilagay ang pangalan ng mang mga impormasyong maaaring departamento kung ang makatulong. memo ay galing sa ibang Maging sensitibo sa anumang impormasyon at seksyon at tanggapan. sentimyento na hindi angkop sa mambabasa. - Sa bahaging petsa, iwasan 4. Petsa ang paggamit ng numero.  5. Halimbawa ng Memorandum 3. Katangian ng Katitikan ng Pulong Ito ay dapat na organisado ayon sa pagkakasunod-sunod ng mga puntong napag-usapan at makatotohanan, hindi pwedeng gawa-gawa o hokus-pokus na mga pahayag. Ito ay dokumento na nagtatala ng mahahalagang diskusyon at desisyon. Dapat nakabatay sa agendang unang inihanda ng tagapangulo o pinuno ng lupon. Maaaring gawin ito ng kalihim (secretary), typist, o reporter sa korte. Dapat ding maikli at tuwiran ito – walang paligoy-ligoy, walang dagdag-bawas sa dokumento, at hindi madrama na para nang ginawa ng nobela. Dapat ito ay detalyado, nirepaso, at hindi kakikitaan ng katha o pagka-bias sa pagsulat. 4. Gabay sa Paggawa ng Katitikan ng Pulong Kabanata 9 KATITIKAN NG BAGO ANG PULONG ○ Pumili ng pinakamabisang metodo/midyum PULONG sa pagtatala ng katitikan. ○ Siguraduhing nasa maayos na kondisyon ang iyong gagamitin na kagamitan. 1. Kahulugan ng Katitikan ng Pulong ○ Basahin na ang inihandang adyenda upang mas mapabilis ang pagtatala. Ang katitikan ng pulong ay isang akademikong ○ Gumawa ng template at maglaan ng sapat na sulatin na naglalaman ng mga tala, rekord, o espasyo upang mas mapadali ang pagtatala ang pagdodokumento ng mga sa bawat paksang mapag-uusapan. mahahalagang puntong nailahad sa isang pagpupulong. HABANG ISINASAGAWA ANG PULONG Sa wikang Ingles, tinatawag itong “minutes of ○ Itala ang lahat ng mga kalahok. Ipaikot ang the meeting.” listahan at hayaang lagdaan ito ng mga taong Opisyal na tala ng naisagawa at kasama sa pagpupulong. napagkasunduan sa isang pulong. ○ Kilalanin kung sino ang mga dumalo upang Pormal, organisado, sistematiko, at mas madaling matukoy kung sino ang mga komprehensibo. nagsalita sa pulong. Nagtataglay ng lahat ng mga mahahalagang ○ Ilista ang mga puntong tinalakay sa detalyeng tinalakay sa pulong. pagpupulong. Bigyan ito ng malinaw at maikling paliwanag. 2. Kahalagahan ng Katitikan ng Pulong ○ Tukuyin ang mga mahahalagang desisyon na ginawa o pinag-usapan. Maaaring ilagay Ang mga katitikan ng pagpupulong ay isang ang mga aksyon o hakbang na gagawin. mahalagang tool para panatilihing nasa track at nananagot ang lahat. PAGKATAPOS NG PULONG Tumutulong sila upang matiyak na ang mga pagpupulong ay produktibo at mahusay. ○ Isulat ang oras at petsa kung kailan natapos Naipapaalam sa mga sangkot ang mga ang pagpupulong. nangyari sa pulong. Nagsisilbing gabay upang matandaan ang lahat ng detalye ng pinag-usapan o nangyari sa pulong.  5. Bahagi ng Katitikan ng Pulong 6. Halimbawa ng Katitikan ng Pulong - Naglalaman ito ng pangalan ng samahan, organisasyon o kompanya. 1) Heading - Makikita rin dito ang petsa, lugar ng pinagdausan at mga oras ng pagsisimula at pagtatapos ng pulong. - Nakalagay dito kung sino ang tagapagdaloy ng pulong at ang mga 2) Mga Lumahok pangalan ng lahat ng o Dumalo dumalo. - Makikita rin dito ang mga panauhin at ang mga liban sa pagpupulong. 3) Pagbasa at - Makikita rito kung sa Pagpapatibay ng nakalipas na katitikan nagdaang ng pulong ay may katitikan ng napagtibay o nabago. Pulong - Nakalagay dito ang mahahalagang 4) Usaping napag-usapan, kung sino napagkasunduan ang nanguna sa pagtalakay at ang desisyon ukol dito. - Hindi ito karaniwan sa katitikan ng pulong ngunit ang nakasaad dito ay 5) Pabalita o mula sa mga Patalastas suhestiyong agenda ng mga dumalo para sa susunod na pulong. 6) Talatakdaan - Makikita rito ang petsa, (schedule) ng oras, at lugar ng susunod na susunod na pulong pagpupulong. - Mahalagang ilagay sa bahaging ito ang pangalan ng taong 7) Lagda kumuha ng katitikan ng pulong at kung kailan ito isinumite. Use at your own discretion. Thank you Gerald and Lavo! Kabanata 10 Panimula PANUKALANG Dito mo tutukuyin ang kaukulang PROYEKTO pangangailangan ng inyong pamayanan o paaralan. Maaari mo ring ilahad ang layunin ng iyong 1. Kahulugan ng Panukalang Proyekto proposal, dapat ay nakasaad din kung bakit mo ipinalalagay na ito ay mahalagang Ang panukalang proyekto ay karaniwang pangangailangan. gawain ng mga taong nanunungkulan sa Sa bahaging ito ay dapat maikli lamang, gobyerno o pribadong kumpanya na may malinaw at direkta ang punto. layuning magbigay ng dagdag na kita, trabaho o Nakapaloob dito ang paglalarawan ng iyong kaayusan sa komunidad atbp. (Garcia 2017) pamayanan/paaralan at kung papaano Sa isang website, ang panukalang proyekto ay makakatulong sa pangangailangan ng isang uri ng dokumento na kadalasang pamayanan/paaralan ang panukalang ginagamit para maipaliwanang at proyekto. kumbinsihin ang namumuhanan o sponsor. Itong bahagi ng panukalang proyekto na kung Ang kadalasang pakay nito ay solusyon para saan nakasaad ang rasyunal — katwiran sa iba't ibang oportunidad o problema ng ating hinggil sa suliranin at layunin ng proyekto. bayan Kasulatan ng mungkahing naglalaman ng mga 3. Layunin ng Proyekto plano ng gawaing ihaharap sa tao o samahang pag-uukulan na siyang tatanggap at Dapat isaalang-alang sa pagbuo ng panukalang magpapatibay nito. proyekto ang gustong makamit at Proposal, plano para sa komunidad o pinaka-adhikain ng panukala. samahan. Ang panukalang proyekto ay detalyadong deskripsyon ng isang serye ng mga aktibidad na 4. Katangian ng Mahusay na Panukalang naglalayong maresolba ang isang tiyak na Proyekto problem. (Nebiu 2002) Dagdag pa niya na sa panukalang proyekto, 1. Makatotohanan makikita ang detalyadong pagtalakay sa dahilan 2. Isinasaalang-alang ang kabutihan ng lahat at pangangailangan sa proyekto o project 3. Hindi maligoy at kagyat ang paglalahad ng justification. mga detalye Panahon sa pagsasagawa ng proyekto (activities and implementation timeline) at Sa pagsulat ng panukalang proyekto, isaisip kakailanganing resorses (human, material and ang mga sumusunod: financial). 1. Ano ang nais mong maging proyekto? 2. Pagsulat ng Panimulang Proyekto 2. Ano ang layunin mo sa pagpapanukala ng proyekto? 3. Kailan at saan ito dapat isagawa? 1. Tukuyin ang pangangailangan ng 4. Paano ito isasagawa? komunidad, samahan, paaralan, klasrum na pag-uukulan ng project proposal 2. Gawing tiyak, napapanahon at akma ang 5. Bahagi ng Panukalang Proyekto gagawing panukalang proyekto 3. Ang pangangailangan ang magiging 1) Pamagat - Malinaw, tiyak at maikli. batayan ng isusulat na panukala 4. Ang Panukalang Proyekto ay isang nakasulat - Tumutukoy sa tao, na mungkahi at siyang ihaharap sa mga samahan, organisasyon taong makatutulong sa pagkamit ng nagmumungkahi ng layunin para sa pamayanan/paaralan 2) Proponent ng proyekto. 5. Ang Panimula ang unang bahagi ng Proyekto - Isinasaad dito ang email, panukalang proyekto. address, cp o telepono at lagda ng tao o samahan. - Mauuri kung isang 3) Kategorya ng community project, Proyekto seminar o kumperensya, pananaliksik, konsyerto,  outreach, patimpalak, di-nabubulok. Ito ay para madisiplina at matuto atbp. ang mga estudyante kung ano ang tamang gawin sa pagtatapon ng basura at para sa pagtanda nila - Tiyak na panahon ng hindi sila magtatapon kahit saan saan lamang. pagpapadala ng proposal, pagsisimula ng proyekto, Deskripsyon ng Proyekto: Ang proyektong ito ay 4) Petsa inaasahang haba ng para panatilihin ang kalinisan ng paaralan. panahon upang Maglalagay ng mga basurahan sa labas at loob ng maisakatuparan ang silid-aralan. Kung may makikita sila ng basura proyekto. kailangan nilang itapon ito. May magbabantay dito - Kahalagahan at upang makasiguro na walang magtatapon kahit pangangailangang saan. Ang mga mahuhuli ay may parusa na 5) Rasyonal maisakatuparan ang paglilinis. Ang layunin ng proyektong ito ay upang proyekto. mapalinis at mapaganda ang paaralan. Ito rin ay - Isinusulat dito ang para makatulong rin sa ating kapaligiran at panlahat at tiyak na kalikasan para magkaroon ng magandang layunin. kapaligiran. Ito rin ay para maiwasan ang - Nakadetalye din ang mabahong amoy na sanhi ng mga basura at para pinaplanong paraan rin maiwasang magkasakit na dulot ng mga 6) Deskripsyon ng basura. Isa rin itong paraan upang madisiplina upang maisagawa ang Proyekto ang mga mag-aaral at maging gawi na nila ang proyekto. - Nakasaad din ang kalinisan sa paaralan. inaasahang bunga at tagal ng panahon sa Badyet: Sa proyektong ito, tinatayang nasa pagsasakatuparan nito. humigit kumulang Php 7,500 ang kabuuang halaga na lalaan sa sumusunod na - Detalye ng lahat ng pagkakagastusan. inaasahang gastusin sa 7) Badyet pagkukumpleto ng proyekto. AYTEM HALAGA KABUUAN - Benepisyo Trash Bin 140.00 x 50 Php. 7,000.00 - Ano ang pakinabang ng Poster 100.00 x 5 Php. 500.00 8) Pakinabang proyekto sa mga benepisyaryo nito? KABUUAN: Php. 7500.00 6. Halimbawa ng Panukalang Proyekto Kapakinabangan: Ang makikinabang sa proyektong ito ay mga mag-aaral, guro, at ang komunidad na malapit sa paaralang ito. Ang Pamagat: Panukalang Proyekto sa paglalagay ng layunin ay maging malinis ang paaralan at para na mga basurahan at pagtatapon ng basura sa rin maging ligtas ang mga mag-aaral sa posibleng tamang paglalagyan sa paaralan. sakit at kalamidad na magiging dulot ng mga basura. Proponent: Risci SSLG 7. Pagsulat ng Katawan ng Panukalang Proyekto Kategorya ng Proyekto: Ito ay isang proyektong pampaaralan na makatutulong upang maging disiplinado ang mga mag-aaral. Ito ay binubuo ng: 1) LAYUNIN Petsa: Isasagawa ang proyektong ito, ang Kailangang maging tiyak at isulat batay sa paglalaga ng basura, September 30, 2022, Ang inaasahang resulta ng panukalang orientation para sa proyektong ito ay gagawin sa proyekto, ayon kina Jeremy Miner, et.al Confe sa Oktubre 5, 2022. (2005). Rasyonal: Maraming basura ang nagkalat sa mga Ang layunin ay kailangang maging SIMPLE: daan o kahit saan man ngayon. Marami na ring Specific mga tao na nagtatapon lang kahit saan nila gusto ○ Bagay na nais makamit o mangyari sa at ito ay nakasisira sa ating komunidad. At upang panukalang proyekto. makatulong tayo sa problemang ito, maglalagay tayo ng mga basurahan sa labas at loob ng Immediate silid-aralan na may label na nabubulok, Tiyak na petsa kung kailan matatapos.  Mahalaga na mapatunayang balido at Measurable "reliable" ang kinuha sa mga sanggunian o May basehan o patunay na reference. Hindi sapat ang paglalahad naisakatuparan ang nasabing proyekto. lamang ng opinion, mahalaga na maging matibay ang paninindigan na magbibigay ng Practical patotoo sa inilatag na pangangatwiran at Solusyon sa suliranin. paninindigan. (Grace Fleming) Ang posisyong papel ay nangangailangan ng Logical pangangatwiran na maaaring maiugnay sa Paraan kung papaano makakamit ang paglalahad ng dahilan upang makabuo ng proyekto. patunay, magtakwil ng kamalian at magbigay ng katarungan sa opinion. Evaluable Karaniwang may 500 hanggang 700 salita. Nasusukat kung paano makatutulong ang May mga pagkakataong maaaring humigit ito sa proyekto. bilang ng salita. Ang posisyong papel, kagaya ng isang debate, 2) PLANO NG DAPAT GAWIN ay naglalayong maipakita ang katotohanan at Plan of action na naglalaman ng mga katibayan ng isang tiyak na isyung kadalasan ay hakbang na isasagawa upang malutas napapanahon at nagdudulot ng magkakaibang ang suliranin. pananaw sa marami depende sa persepsyon ng Dapat maging makatotohanan. mga tao. Ayon kay Grace Fleming, sumulat ng artikulong 3) BADYET "How to Write an Argumentative Essay," ang Pinakamahalagang bahagi ng anumang posisyong papel ay pagsalig o pagsuporta sa proyekto. isang kontrobersyal na isyu sa pamamagitan ng Talaan ito ng mga gastusin sa panukalang pagbuo ng isang kaso o usapin para sa proyekto. pananaw o posisyon. Ito ay isang sining ng paglalahad ng mga Kabanata 11 dahilan upang mahikayat ang mga mambabasa POSISYONG PAPEL ukol sa pinaninindigang saloobin ng manunulat. Mahalagang ang paggamit ng mga matibay na impormasyon sa pagsulat ng posisyong 1. Pangangatwiran pinanghahawakan. Ang mga posisyong papel ay inilalathala sa Panghihikayat akademya, pulitika, batas, at iba pang mga Matibay na argumento domain. Ebidensya Ang Posisyong Papel ay isang akademikong sulatin o sanaysay na naglalahad ng opinyon 2. Kahulugan ng Posisyong Papel na naninindigan hinggil sa isang mahalagang isyu. Karaniwang isinusulat ang posisyong papel sa Isang sanaysay na naglalahad ng opinyon na paraang pagpapahayag na maaaring naninindigan hinggil sa isang mahalagang isyu pinaghalo-halong paglalahad, panghihimok, patungkol sa batas, akademya, politika at iba pangangatuwiran, at maargumentong ideya. pang larangan, sinusulat sa paraang mapanghimok. (Garcia, 2017) Isang sulatin na nagpapahayag ng tiyak na 3. Ebidensiyang Magagamit sa paninindigan ng isang indibidwal o grupo Pangangatwiran tungkol sa isang makabuluhan at napapanahong isyu. Ayon kina Constantino at Zafra (1997), sinipi mula Naglalarawan ng mga katwiran o ebidensya sa aklat nina Baisan-Julian at Lontoc (2016), para suportahan ang paninindigan. (Zafraq at nauuri sa dalawa ang mga ebidensyang Constantino, 2016) magagamit sa pangangatwiran. Ang posisyong papel ay pagsalig o pagsuporta sa katotohanan ng isang 1. Mga Katunayan (Facts) kontrobersyal na isyu sa pamamagitan ng Kung saan nakabatay ito ay pagbuo ng isang kaso o usapin para sa isang makatotohanang ideya na nagmula sa mga pananaw o posisyon. nakita, narinig, naamoy, nalalasahan at Tumutugon ito sa isang reyalistikong datos na nadama. sinasala ng ating pagbasa, pag-aaral at pananaliksik. 2. Mga opinyon Ito ay nakabatay sa sariling pananaw.  Ang ganitong uri ng ebidensya ay maaari Mamulat ang mambabasa sa maargumentong lamang gamitin kung ang opinyon ay isyu na inihain ng manunulat o mga manunulat nanggagaling sa mga taong may Sa pamamagitan ng pagbuo ng isang kaso o awtoridad o mga kilalang tao sa lipunan. usaping naglalaman ng sariling pananaw o Halimbawa na lang nito ay ang mga iskolar, posisyon sa isang argumento ay mabibigyang propesyonal, politiko at siyentipiko. suporta at mapapanigan ang katotohanan ng isang kontrobersyal na isyu. Tatlong mahahalagang salitang dapat tandaan Pagdepensa ng isang ideya sa pamamagitan sa pahayag na ito: ng pagbabalanse ng opinyon at katotohanan, at 1. Patunay paggamit ng mga iba't ibang uri ng sanggunian. 2. Kamalian Layunin ng posisyong papel na mahikayat ang 3. Katarungan mga mambabasa na magkaroon ng kamulatan sa argumentong inihahain sa kanila. 4. Dalawang Konsepto sa Pagbuo ng Maaaring isagawa ang pagsulat ng posisyong Posisyong Papel papel ayon sa isyung ipinaglalaban ng isang indibidwal o organisasyon upang maiparating ang kanilang mga opinyon at paniniwala o - Naglalaman ng pahayag rekomendasyon ukol sa isyu. ng pagtanggi o Ipaglaban kung ano ang tama. pagsang-ayon sa isang Itakwil ang kamalian hindi tanggap ng partikular na isyu o paksa. karamihan. - Gumagamit ng salitang Baguhin ang mga pagpapahalaga ng tama, sang-ayon, komunidad at organizational branding o imahen 1) Proposisyon nararapat, dapat, oo ng isang samahan o institusyon. atbp. bilang pagsang-ayon. 6. Gamit ng Posisyong Papel - Hindi, huwag, mali, tutol o hindi dapat pag tumatanggi sa isyu ng Ginagamit ng malalaking organisasyon upang isang partikular na paksa. isapubliko ang mga opisyal na paniniwala, rekomendasyon, at mungkahi. - Naglalaman dahilan, Ang posisyong papel ay ginagamit ng mga ebidensya sa mula sa mag-aaral at para sa mga mag-aaral upang nailatag na argumento, o mahasa ang kanilang pagpapahayag at 2) Argumento patunay na nanggaling sa pagpapatibay ng paninidigan. mga sangguniang pinili sa Madalas itong ginagamit sa pangangampanya, pagbuo ng posisyong sa mga organisasyon, sa mundo ng papel. diplomasya, at sa pagbabago ng pagpapahalaga ng komunidad sa imahe ng 5. Layunin ng Posisyong Papel isang isang samahan o institusyon. Ginagamit ang posisyong papel bilang Kumbinsihin ang mga mambabasa na may ebidensya, argumento, o patunay ukol sa saysay at bisa ang mga argumentong inihain isang isyu. sa kanila. Nilalathala ang mga posisyong papel sa Makapagpahayag ng posisyong paniniwalaan akademya, sa pulitika, at sa batas. o paninindigan. Ang posisyong papel ay gamit bilang Mahikayat ang madla o publiko na ang paglalahad ng argumento, pagbibigay paniniwalaan ay katanggap-tanggap, may ebidensya sumusuporta rito para sa katwiran at may katotohanan. pagpapatunay patungkol sa isang isyu. Manghikayat ng mambabasa, at magkaroon ng Ito rin ay maaaring gamitin sa pag-alok o kamulatan at kaalaman ukol sa argumento o pag-enganyo sa mga mamamayan upang kaisipan na inihain ng manunulat. makuha ang kanilang suporta. Mahalagang patibayin at mapakita ang argumento o paniniwalang pinaglalaban dahil Gamit sa Akademya nagpapatunay itong ebidensiyang magpapakatotoo sa posisyong paninindigan. ○ Tinatalakay ang mga umuusbong na paksa Layunin din nito na suportahan ang nang walang eksperimentasyon at orihinal na kontrobersyal na isyu sa pagbuo ng isang kaso pananaliksik na karaniwang makikita sa isang o usapin para sa pananaw at opinyon ng akademikong sulatin. nakararami. ○ Pinagtitibay ng isang dokumento ang mga posisyong inihaharap gamit ang ebidensiya  mula sa malawak at obhetibong talakayan ng Hindi gumagamit ng mga personal na naturang paksa. atake upang siraan ang kabilang argumento. Gamit sa Politika Gumagamit ng mga sangguniang mapagkakatiwalaan at may awtoridad. ○ Makikita ang posisyong papel sa pagitan ng Sinusuri ng manunulat ang mga kalakasan white at green paper kung saan kinakatigan at kahinaan ng sariling posisyon maging nila ang mga tiyak na opinyon at mungkahing ang sa kabilang panig. solusyon ngunit hindi umaabot sa Pinaglilimian ng manunulat ang lahat ng pagdedetalye ng plano kung paano ito maaaring solusyon at nagmumungkahi ng ipapatupad. mga maaaring gawin upang matamo ang ○ Madalas na ginagamit ang posisyong papel sa layunin. naganap na pagpupulong sa pamahalaan Gumagamit ng akademikong lengguwahe. kung saan ang mga kalahok ay nagpapahayag ng kanilang mga pananaw at solusyon. 8. Mga Batayang Katangian ng Posisyong Papel Green papers - Ito naman ay pag-uusapan pa lamang, Ang iba't ibang anyo ng posisyong papel ay may mga mungkahi na dumaraan pa sa proseso mga batayang katangiang ipinagkakatulad. o sa pagkakabuo. (Axelrod at Cooper, 2013) White papers (a) Depinadong Isyu - Ito ay pagpapahayag ng polisiya, Ang mga posisyong papel ay hinggil sa nagmumungkahi ng pagbabago sa batas. mga kontrobersyal na isyu, mga bagay na pinagtatalunan ng tao. Gamit sa Batas Ang isyu ay maaaring mula sa isang partikular na okasyon o sa isang Sa pandaigdigang batas, ang termino para sa nagaganap na debate. isang posisyong papel ay Aide-mémoire. Ano ano man ang pinagmulan ng isyu, kailangan maipaliwanag nang malinaw ng Aide-mémoire manunulat ang isyu. ○ Ito ay isang dokumentong ginagawa upang ilahad ang buod ng mga puntos ng mga (b) Klarong Posisyon mungkahi at di-pinang sang-ayunan sa isang Liban sa pagbibigay-kahulugan sa isyu, pagsusuri o pagpupulong na madalas ginagamit kailangan mailahad nang malinaw ng sa di-diplomatikong komunikasyon. awtor ang kanyang posisyon hinggil ○ Tinatawag itong Aide-Memoire, kung saan ang doon. mga kalahok ay naglalahad ng maliliit na Minsan ang posisyon ay kwalipayd upang punto ng isang diskusyon o di maakomodeyt ang mga nagsasalungat na pinagsasang-ayunan na punto. argumento, ngunit hindi maaari ang posisyong malabo o indesisyon. 7. Katangian ng Posisyong Papel (c) Mapangumbinsing Argumento Hindi maaaring ipagpilitan lamang ng awtor 1. Malinaw ang tesis statement. ang kanyang paniniwala. 2. Makikita ang pagkiling o pagiging bias Upang makumbinsi ang mga mambabasa, 3. Mayroong pansuportang detalye o kailangang magbigay ang awtor ng ebidensya matalinong pangangatwiran at solidong 4. May pangontra ng argumento ebidensya upang suportahan ang kanyang 5. Maikli ngunit may punto ang bawat talata posisyon. 6. Mayroong emosyon ng may-akda 7. Mayroong solusyong ipinakita i. Matalinong Katwiran ○ Upang matiyak na masusundan ng Naglalarawan ng posisyon sa isang mambabasa ang isang argumento, partikular na isyu at ipinapaliwanag ang kailangan malinaw na maipaliwanag basehan sa likod nito. ang mga pangunahing puntong Nakabatay sa fact (estadistika, petsa, mga sumusuporta sa posisyon. pangyayari) na nagbibigay ng matibay na pundasyon sa mga inilalatag na argumento. ii. Solidong Ebidensya ○ Ang awtor ay kailangan ding magbanggit ng iba't-ibang uri ng  ebidensyang sumusuporta sa Naipapakilala niya ang kaniyang kanyang posisyon. kredibilidad sa komunidad ng mga may ○ Ilan sa mga ito ay anekdota, kinalaman sa nasabing usapin. awtoridad at estadistika. 2. Sa mga mambabasa iii. Kontra-argumento Tumutulong para maging malaya ang mga ○ Kailangan ding isaalang-alang ng tao sa magkakaibang pananaw tungkol sa awtor ang mga salungat ang isang usaping panlipunan. pananaw na maaaring kanyang Magagamit na batayan ng mga tao sa iakomodeyt o pabulaanan. kanilang mga sariling pagtugon at pagsangkot sa usapin. (d) Angkop na Tono Isang hamon para sa mga manunulat ng 11. Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagbuo posisyong papel ang pagpili ng tono sa ng mga Posisyong Papel pagsulat na nagpapahayag nang sapat ng kanilang mga damdamin at nang hindi Tukuyin ang isyu o paksang magiging tuon ng nagsasara ng komunikasyon. papel. Dapat maging tiyak at maayos ang 9. Mga Anyo ng Posisyong Papel paglalahad ng iyong posisyon. May sapat na katuwiran at katibayang Ito ay karaniwang isinusulat mula sa makapagpatunay. pinakasimpleng format tulad ng letter to the Dapat ay may kaugnayan sa paksa ang editor hanggang sa pinakakomplikadong katunayan at katuwiran upang academic position paper at sa paraang makapanghikayat. mapanghimok sa mambabasa upang ito Pairalin ang pagsasaalang-alang, katarungan, maintindihan at sang-ayunan ang paninindigan at bukas na kaisipan sa pagpapahayag ng ng may akda. kaalamang ilalahad. Maaaring nasa simpleng anyo ito ng liham sa Tiyaking mapagkakatiwalaan ang mga ilalahad editor o kaya naman ay sanaysay, na katuwiran. maihahalintulad din ito sa akademikong posisyong papel o opisyal na pahayag na 12. Mga Hakbang sa Pagsulat ng binabasa sa kumperensya na may mas Posisyong Papel masalimuot na anyo. Isang sanaysay na naglalahad ng opinyon 1. Pumili ng paksang malapit sa iyong hinggil sa isang usapin, karaniwan ng awtor o puso/interes. ng isang tiyak na entidad tulad ng isang ○ Ang posisyong papel ay umiikot sa sariling pulitika na partido. pananaw o paniniwala ng pananaliksik. 1) NAGLALAHAD (Expositive) 2. Magsimulang magsaliksik tungkol sa ○ Inilalahad ang isang interpretasyon at paksa. saloobin batay sa partikular na pananaw. ○ Kailangan upang malaman kung may mga ebidensyang sumusuporta sa magiging 2) NAGHAHAMBING (Comparative) posisyon. ○ Inihahambing ang pagkakatulad at pagkakaiba sa pagitan ng mga posisyon. 3. Bumuo ng thesis statement o pahayag na tesis. 3) EBALUWATIB (Evaluative) ○ Ang pahayag ng tesis ay naglalahad sa nais ○ Isang argumento ukol sa kabutihan o ipahayag o pananaw ng manunulat ukol kapintasan ng isang kaso. sa paksa at kailangang may mga ebidensya na susuporta sa pananaw. 4) KOSTRUCTIV (Constructive) ○ Nagmumungkahi kung ano ang dapat 4. Subukin ang katibayan kalakasan ng iyong gawin o paniwalaan. proposisyon. ○ Hamunin ang sariling paksa. 10. Kahalagahan ng Posisyong Papel ○ Kailangang alam hindi lamang ang posisyon, kundi ang salungat din nito. 1. Panig ng manunulat ○ Alamin ang mga posibleng hamong Upang mapailalim ang kaniyang kakaharapin. pagkaunawa sa isang tiyak na isyu. 5. Magpatuloy sa pangangalap ng mga tao o anumang lunsaran na may ebidensya. direktang koneksyon sa isyung ○ Mangolekta ng opinyon ng mga eksperto at tinatalakay na kailangang paglatagan personal na karanasan; ng panig. ○ Pagsangguni sa mga kaugnay na aklat at babasahin; d. Pinagmulan ○ Mga site na may mabuting reputasyon; at ○ Samahan, organisasyon o grupong ○ Pakikipagpanayam sa mga awtoridad. kinabibilangan ng bumuo ng sumulat ng posisyong papel. 6. Buuin ang balangkas ng iyong posisyong papel 2. KATAWAN ○ Ipakilala ang paksa sa pa