Cluster 9.4.2 Internationale politie samenwerking (SV) PDF

Cluster 9.4.2 Internationale politie samenwerking 3 trappen oplossing Bijvoorbeeld: - Gezamenlijke politieacties aan beide kanten van de grens - Klassieke achtervolging - Bijstand van Nederlandse politie bij Gentse feesten - Wielerwedstrijden die een grens overschrijden - Voetb...

Cluster 9.4.2 Internationale politie samenwerking 3 trappen oplossing Bijvoorbeeld: - Gezamenlijke politieacties aan beide kanten van de grens - Klassieke achtervolging - Bijstand van Nederlandse politie bij Gentse feesten - Wielerwedstrijden die een grens overschrijden - Voetbaltoernooien Nieuw BeNeLux verdrag: Ratificatie = ondertussen geen verandering 1 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Stap 1: Grensoverschrijdende acties Geplande acties: - Gemengde patrouilles en controles - Bijstand op verzoek Niet-geplande acties (spontaan): - Grensoverschrijdende achtervolging - Optreden op initiatief - Overpad - (Grensoverschrijdende observatie) Gemengde patrouilles en controles Patrouille (mobiel) of controle (statisch) met een gemengd dispositief. Gemengde patrouilles kunnen plaatsvinden op het grondgebied van één of meerdere landen. Bijstand op verzoek Andere vormen van grensoverschrijdend optreden met een gemengd dispositief Bv. Ordedienst, escorte van personen of gevaarlijke transporten … Grensoverschrijdende achtervolging Politieambtenaren van de ene staat achter-volgen een persoon over de landsgrenzen van de eigen staat op het grondgebied van een andere staat. Optreden op initiatief Grensoverschrijding, in spoedeisende situaties, zonder voorafgaand verzoek aan de buurstaat (gaststaat) om in de grensstreek op zijn grondgebied op te treden. Opgelet: de regel blijft de overschrijding op grond van een voorafgaand verzoek; het eigen initiatief is de uitzondering Overpad De mogelijkheid om zich over het grondgebied van de gaststaat te bewegen om het eigen grondgebied langs de snelst mogelijke weg. 2 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Rechtsinstrumenten Begrippen Verdrag - Bi- of multilateraal - Kan pas in werking treden na ratificatie door Parlement Uitvoeringsafspraak - Verdieping/verfijning van bestaand verdrag - Regelt specifieke aspecten van de samenwerking EU-raadsbesluit - Wetgevend instrument van de EU - Bindend voor de lidstaten SUO - Schengen uitvoeringsovereenkomst - 1985 getekend, uitvoering 1990 Staat voor vrij verkeer van personen, goederen en diensten - Informatie-uitwisseling (art. 39 en art. 46) - Grensoverschrijdende observatie (art. 40) - Grensoverschrijdende achtervolging (art 41) Benelux-politiesamenwerkingsverdrag - 2004 - Bijstand op verzoek (art. 4-5) - Optreden op initiatief (art. 8-9) - Gemeenschappelijke patrouilles en controles (art. 25 en 26) - Grensoverschrijdende achtervolging (art. 41) - Grensoverschrijdende observatie (art. 40) - Aaa - Aaa Prüm - Verdrag (2005) o BE, FR, NL, LUX, ES, DE, AUT, BG, EE, FI, HU, RO, SI SL o Optreden op initiatief (art 25) => Eucaris is hier een afgeleide van 3 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking  - EU-raadsbesluiten (2008) o Vervangen Verdrag gedeeltelijk o Informatie-uitwisseling (art. 2-16) o Gemeenschappelijke acties (art. 17) o National fact sheets (hiermee weten de landen wie ze moeten contacteren voor internationale hulpvragen => Nationaal invalspunt) Welke twee landen hebben de onderhandelingen heel zwaar gemaakt en zouden daar een probleem mee hebben? Ierland en VK hebben zich geweerd tegen art 25, ze wouden niet dat de ander op hun grondgebied kwam. Juridische basis BE-NL (examen) Belangrijk verschil tussen + / OF - Of hangt af van de finaliteit - + moet beide zijn 4 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Algemene regels (examen) - Recht van de gasstaat o Geen bevoegdheden uitoefenen die deze van de politieambtenaren van de gaststaat overstijgen o Alle handelingen die tot zijn/haar bevoegdheid behoren, uitvoeren volgens de regels van de gaststaat - Gezag o Steeds onder het gezag van de bevoegde overheden van de gaststaat ▪ Eens je over de grens bent sta je onder gezag van de gaststaat ▪ Graad telt niet mee - Herkenbaarheid en legitimatie o Uniform/armband en/of voertuigen als politievoertuig herkenbaar door aangebrachte voorzieningen ▪ Anonieme voertuigen mogen de grens niet over Behalve als niet anders kan omwille van de aard (voor lijf en leden) o Behalve indien onmogelijk gezien de aard van het grensoverschrijdende politieoptreden o Legitimatiebewijs door de zendstaat verstrekt - Uniform, individuele uitrusting en bewapening toegelaten o Gebruik van dienstwapen enkel in geval van “wettige verdediging” ▪ Om zichzelf/iemand anders te verdedigen ▪ Noodzakelijk, redelijk en evenredig met de ernst van het gepleegde misdrijf en de tegenstand o Andere vormen van geweld/dwang: zie infra - Gebruik van optische en akoestische signalen is toegestaan bij elk van de 5 vormen van grensoverschrijdend optreden (trap 2) o Maar steeds volgens regels gaststaat - Verplicht om verslag uit te brengen aan de autoriteiten van de gaststaat. Persoonlijke verschijning kan gevraagd worden (trap 3) 5 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Bijstand op verzoek (examen) Verschil: - Finaliteit van de actie - BENELUX: handhaving openbare orde en veiligheid - Als diensthoofd kan je naargelang het type actie kiezen uit de bevoegdheden die je gaat toekennen aan de NL - De Belgische politie gaat bevoegdheden krijgen uit art 5. - NL-politie in België heeft geen bevoegdheden tijdens bijstand op verzoek - Prüm: handhaving openbare orde en veiligheid + voorkoming van strafbare feiten, meer preventie gericht - Art. 17 bevoegdheden moeten gekozen worden uit art 5. Van de Benelux Artikel 5 BNL - De onmiddellijke beveiliging of nabije bescherming van personen verzekeren - Toezicht houden op een terreingedeelte - Toegangen tot een terreingedeelte controleren of de toegang tot het terreingedeelte te ontzeggen - Bevelen geven aan het verkeer en aan de weggebruikers - Een terreingedeelte systematisch doorzoeken om personen, dieren, voertuigen of voorwerpen die de openbare orde en veiligheid bedreigen of kunnen bedreigen, te lokaliseren - Identiteitscontroles verrichten - Begeleidingen uitvoeren met als doel incidenten te voorkomen en de openbare orde en veiligheid te handhaven 6 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Dwang / geweld Wapenstok was in 2004 niet in gebruik, je kan hem enkel gebruiken als het toegelaten is in de gaststaat Procedure - Vraag vanuit België o Standaardformulier o Dirco => DAO => Nationaal invalspunt NL - Vraag vanuit Nl o Standaardformulier o Nationaal invalspunt NL => DAO => DGA, CIK of PZ Motivatie is belangrijk, eventueel operatieorder meesturen. 7 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Gemengde patrouille / controle Bevoegdheden - Toe te kennen door nationale autoriteiten gaststaat - Be-politie in NL: meestal – art. 5 BNL - NL-politie in BE: o Geen o Oplossing: organiseren op basis van art 4-5 BNL ▪ Mits akkoord NL - Briefing vooraf!! Geweld / dwang Slide nog invoegen Procedure - Geen vaste procedure om flexibiliteit te garanderen - Bevoegde autoriteiten in BE: korpschef of diensthoofd FedPol - Bij voorkeur schriftelijke afspraken o Welke art. je gebruikt hebt + handtekeningen Oefeningen Casus 18 Trap 1: - Bijstand op verzoek - Geplande interventie Vraag 1: Wat antwoordt u aan de Nederlandse collega? - Om bijstand aan te vragen moet KC een standaardformulier invullen (hoeveel, wanneer) o Gaat naar de Dirco o Naar nationaal invalspunt o Naar nl invalspunt 8 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Vraag 2: mag u ingaan op deze vraag? - Ja mag identiteit controleren en toegang bewaken (art. 5) Vraag 3: welke vormen van dwang mag u gebruiken? - Vuurwapen / pepperspray / wapenstok o In geval van wettige verdediging - Handboeien / veiligheidsfouille o Enkel om de situatie te bevriezen Vraag 4: is INP Boonen bevoegd om aanwijzingen te geven aan de weggebruikers? - Ja, art. 5 Benelux-verdrag Casus 19 Vraag 1: Welke wettelijke basis? - Geplande interventie - Gemengde patrouilles en controles + samenwerking op verzoek o Gemeenschappelijke patrouille en controle = puur personeel o Samenwerking op verzoek = personeel + materieel ▪ Waterkanonnen ▪ Speurhonden - Op basis van het Benelux-verdrag Vraag 2: Bevoegdheden NL agenten? - Geen enkele bevoegdheid - Herkenbaar aanspreekpunt voor NL-bezoekers - NL hebben een smartphone waarmee zij alle databanken van NL kunnen controleren Vraag 3: Mogen de NL-politieambtenaren hun vuurwapen dragen? - Ja - Individuele uitrusting, algemene regels Vraag 4: Mogen ze hun vuurwapen gebruiken op Be grondgebied? - Ja, enkel in geval van wettige verdediging 9 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Grensoverschrijdende achtervolging Achtervolgingen zijn: - Niet puur lineair - Ze gaan steeds sneller (ong. 260 km/u) - Er wordt de laatste tijd bijna altijd een politieauto “geramd” - Er wordt meer en meer geweld gebruikt Grensoverschrijdende achtervolging: Politieambtenaren van de ene staat achtervolgen een persoon over de landsgrenzen van de eigen staat op het grondgebied van een andere staat. Voorwaarden - Art 41 SUO + BNL art 18 - Beginnen op eigen grondgebied!!!! - Geen voorafgaande toestemming gaststaat vereist indien: o Gaststaat niet tijdig verwittigd kan worden o Gaststaat niet tijdig kan overnemen - Gaststaat uiterlijk bij overschrijden van de grens verwittigen - Feiten: o Ontvluchting voorlopige hechtenis of gevangenis o Verdacht van een strafbaar feit vatbaar voor overlevering ▪ Max straf = min 12 maanden Hoe weet je dat? Controle databanken via de radio Zonder radiocontact ▪ Je moet de verdachte in handen laten van de NL-agenten ▪ Men vraagt de uitlevering van de verdachte aan NL, zodat de verdere afhandeling voor de rechtbank hier in BE kan gebeuren ▪ NL-justitie gaat kijken of er voor de persoon een dossier in NL is, het zwaarste dossier krijgt de verdachte o Geen heterdaad vereist - Tijd en ruimte o Geen beperking o Ook in luchtruim en over zee- en waterwegen - Uiterlijk herkenbaar Bevoegdheden - Gebruik optische en akoestische signalen - Geen toegang tot niet-publieke plaatsen - ‘Staandehouden’ / ‘aanhouden’, maar nadien overdragen - Verslag aan gaststaat na afloop 10 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Geweld / dwang Gebruik nooit technieken waar je niet voor bent opgeleid. Oefeningen Casus 8 - Niet geplande actie - Grensoverschrijdende achtervolging Vraag 1: Mag u de achtervolging voortzetten over de grens? - Begonnen op BE gebied - Zware feiten - Niet op tijd kunnen reageren NL Vraag 2: Over welke bevoegdheden beschikt u ten aanzien van de inzittenden? Vraag 3: bevoegdheden ten aanzien van de aangetroffen goederen? - Staande houden - Veiligheidsfouille - Handboeien - Overdragen aan NL-collega’s - Voorwerpen veiligstellen en aan NL-collega’s geven - Voertuig niet doorzoeken - Alle maatregels nemen voor bevriezen + veiligheid Vraag 4: Dwangmiddelen: - Enkel in geval wettige verdediging Vraag 5: Verplichtingen na afloop? - Verslag/vaststellingen overmaken naar NL 11 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Casus 10 - Geplande actie - Gemengde patrouille en controle Voorwaarden: - Start op eigen grondgebied - Gaststaat verwittigen bij overschrijden van de grens - Ontvluchting van een controle o Feit is niet zwaar genoeg voor een grensoverschrijdende achtervolging NL-collega’s mogen niet achter rijden want de achtervolging start niet in eigen land Maak PV op voor te snel rijden NL-collega’s kunnen via radiokamer collega’s oproepen om aan andere kant van de grens in te grijpen Vermoedens van feiten tellen niet, enkel feiten die je gezien hebt of waarvan je verwittigd bent. Casus 2 - Ongeplande actie - Grensoverschrijdende achtervolging Vraag 1: Mocht de Nederlandse politie deze achtervolging voortzetten op Belgisch grondgebied? Ja, - Omdat het in NL begonnen is - De feiten zijn zwaar genoeg - Toestemming gastland Vraag 2: Mocht de NL-politiehelikopter worden ingezet boven BE grondgebied? Ja, - Want er is geen beperking in tijd en ruimte Casus 1 - Ongeplande actie - Grensoverschrijdende achtervolging Vraag 1: Mocht de Be interventieploeg deze achtervolging voortzetten op NL-grondgebied? Waarom (niet)? - Geen grond voor een grensoverschrijdende achtervolging in eerste instantie, ontvluchting van controle  Wordt geherkwalificeerd naar doodslag  Wel zwaar genoeg voor een grensoverschrijdende achtervolging Vraag 2: Welke rol speelde het CIC tijdens deze achtervolging? - Coördineren van de achtervolging - Toestemming grens overschrijden aangevraagd 12 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Vraag 3: Mochten de Be politieambtenaren dwang of geweld gebruiken om te voorkomen dat de bestuurder verder zou vluchten nadat hij zich had vastgereden? Ja, - Vuurwapen/wapenstok/pepperspray - In kader van wettige verdediging - Handboeien om de situatie te bevriezen Verslag overbrengen naar de NL-overheden Casus 5 Vraag 1: Was het zinvol om deze spectaculaire achtervolging in te zetten? Nee, - Voertuig had een GPS-systeem, had kunnen gevolgd worden tot interceptie mogelijk is/ bij stilstand - Wel wettelijk maar niet zinvol o Eigen veiligheid o Veiligheid van collega’s Vraag 2: Mocht de Be-politie deze achtervolging verderzetten op NL-grondgebied Ja, - Feiten zwaar genoeg - Begonnen op Belgisch grondgebied Vraag 3: Mocht de NL-politie deze achtervolging verderzetten op Be grondgebied Ja, - Er gebeuren ook feiten in NL - Gemengde achtervolging o Je hebt altijd iemand die bevoegd is Vraag 4: Mocht de Be pol schieten om het voertuig staande te houden? Nee, - Je bent nooit zeker van de omgeving - Het effect op de auto nadat deze geraakt wordt? Er is geen enkele regelgeving over wie in eerste positie moet rijden, wel logisch dat je dit op eigen grondgebied eerst doet, diegene die bevoegd zijn rijden vooraan als dat wenselijk is. 13 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking ZEG NOOIT NOOIT Soms moet er overlegd worden hoe en of het voertuig gestopt zal worden - Kinderen aan boord? - Operationele overwegingen Als ploeg CIC verwittigen, info inwinnen die CIC nodig heeft om overweging te maken: - Is het legaal - Is een grensoverschrijdende achtervolging opportuun Hoofd CIC= silver commander DIRCO= gold commander —> beslist of er klemgereden wordt of niet 14 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Optreden op initiatief = de uitzondering Grensoverschrijding in spoedeisende situaties, zonder voorafgaand verzoek aan de buurstaat om in de grensstreek op zijn grondgebied op te treden. Opgelet: De regel blijft de overschrijding op grond van een voorafgaand verzoek; het eigen initiatief is de uitzondering. Voorwaarden - Acuut gevaar = Risico dat gevaar zich daadwerkelijk manifesteert als men wacht totdat ambtenaren gaststaat ter plaatse zijn - Geen voorafgaande toestemming van de gaststaat vereist, maar gaststaat “onverwijld” in kennis stellen Bevoegdheden - Enkel voorlopige maatregelen ter afwending van het gevaar o BNL: nooit bevoegdheden die men niet heeft in eigen land - Slechts totdat de gaststaat de nodige maatregelen heeft genomen - Gebonden aan nationaal recht en aanwijzingen gaststaat 15 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Geweld /dwang Casus 9 - Geen geplande actie - Optreden op eigen initiatief Vraag 1: Mag u met uw patrouillevoertuig de grens oversteken om hulp te bieden? Zo ja, onder welke voorwaarden? Ja, - Acuut gevaar Vraag 2: Mag u gebruik maken van optische en geluidssignalen op NL-grondgebied? Ja, - Veilig en snel ter plaatse gaan Vraag 3: Mag u zelf het verkeer in de richting van de brandende fabriek tegenhouden? Ja, - Art. 5 bevelen aan verkeer en weggebruikers geven - Bevoegdheid die je in BE ook hebt, mag je in NL ook uitvoeren Vraag 4: Mag u geweld gebruiken om te beletten dat de fabrieksdirecteur het bedrijfsterrein betreedt? Ja, - Staande houden, situatie bevriezen - Veiligheid, beschermen tegen zichzelf - Desnoods handboeien Vraag 5: Mag u gevolg geven aan dit verzoek? Ja, je moet hieraan gevolg geven. - Je staat onder het bevel van de gaststaat - Maatregelen nemen tot de gaststaat de nodige maatregelen hebben genomen 16 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Overpad De mogelijkheid om zich over het grondgebied van de gaststaat te bewegen om het eigen grondgebied langs de snelt mogelijke weg te bereiken Voorwaarden - Art 34.2 BNL - Toegestaan in de uitvoerig van de politieopdrachten - Om langs de snelst mogelijke weg het eigen grondgebied te bereiken: zowel naar opdracht als om terug te keren na opdracht Bevoegdheden - Gebruik optische en akoestische signalen als het noodzakelijk is (conform recht gaststraat) - In principe geen politionele bevoegdheden - Bijkomende problematiek: meevoeren van aangehouden personen en/of beslag genomen voorwerpen Geweld/dwang Onduidelijk of art 33 BNL van toepassing is op overpad - Voorzichtigheidsprincipe o Handelen als burger o Alle vormen van geweld/dwang enkel in geval van wettige verdediging Oefeningen Casus 7 - Niet geplande actie - Overpad Vraag 1: Mogen de collega’s uit Be zich via NL naar plaats in Be begeven? Ja, - Toegestaan in uitvoering van politie opdrachten Vraag 2: Zo ja, dienen zij dit te melden aan de NL-autoriteiten? Neen, - Geen meldingsplicht, maar wel indien mogelijk - Anders zouden ze op sommige plekken constant moeten bellen om te melden Vraag 3: Mogen de Be-collega’s hun dwangmiddelen meevoeren? Ja, - Maakt deel uit van de uitrusting en kunnen gebruik worden indien wettige verdediging 17 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking Vraag 4: Mag de bestuurder van de BE bus gebruik maken van optische en geluidsignalen op NL- grondgebied? Ja, - Als dit noodzakelijk is - Conform richtlijnen gaststaat Vraag 5: Mogen de BE politieambtenaren hun NL-collega’s te hulp schieten? In welke mate mogen ze daarbij gebruik maken van geweld? Ja, - Enkel als burger optreden - Geweld enkel in het kader van wettige verdediging Casus 52 - Ongeplande controle - Op initiatief maar niet aan de voorwaarden van controle op initiatief voldaan = illegaal ---------- Komt niet overeen met een van de 5 categorieën - Vanuit de veronderstelling dat de Belgen te druk bezig zijn - = een ontvoering Roosendaalse zet Antwerpse collega in de bloemetjes - Komt niet in aanmerking voor 1 van de 5 categorieën - De mogelijkheden om op elkaars grondgebied interventies te doen zijn samengevoegd in wetten o Als geen enkele van de wetten zo een situatie voorziet = illegaal, niet in overeenkomst met de wetten Casus 3 18 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking  - Geplande actie - Gemengde controle - Niet geplande actie - Grensoverschrijdende achtervolging Vraag 1: Mocht de Nederlandse politie de achtervolging voortzetten op Belgisch grondgebied? Nee, - Feit is niet zwaar genoeg Vraag 2: Mochten de gemengde teams die samen patrouille reden deelnemen aan de achtervolging? Nee, - Belgen op Belgisch grondgebied - Nederlanders op Nederlands grondgebied Vraag 3: Wat diende er te gebeuren met de drugs die in het voertuig werden gevonden? Is het op Belgisch grondgebied dan mogen de Belgen de goederen in beslag nemen. Is het op Nederlands grondgebied dan mogen de Nederlanders de goederen in beslag nemen. Vraag 4: Mochten de Nederlandse hondengeleiders worden ingezet op Belgisch grondgebied? Indien de Nederlandse hondengeleiders deel uitmaakten van het dispositief dan mag deze ingezet worden op Belgisch grondgebied. [email protected] Bart D’Hooge 19 Cl. 9.4.2 Internationale politiesamenwerking