سرطان دهانه رحم (سرویکس) PDF

‫سرطان دهانه رحم (سرویکس)‬ ‫دکتر شبنم مخیری‬ ‫متخصص پزشکی اجتماعی‬ ‫تعریف بیماری و شکل بالینی‬  ‫تعریف بیماری و شکل بالینی‬ ‫سرویکس‬...

‫سرطان دهانه رحم (سرویکس)‬ ‫دکتر شبنم مخیری‬ ‫متخصص پزشکی اجتماعی‬ ‫تعریف بیماری و شکل بالینی‬  ‫تعریف بیماری و شکل بالینی‬ ‫سرویکس‬ ‫پایین ترین قسمت رحم ‪ -‬جسم رحم را به واژن متصل می کند‪.‬‬ ‫سطح سرویکس توسط دو نوع سلول پوششی مفروش می شود‪.‬‬ ‫قسمتی از دهانه رحم که به جسم رحم نزدیک تر است‪.‬سلول های پوششی آن استوانه ای است‪.‬‬ ‫اندوسرویکس ‪:‬‬ ‫بخشی که در درون واژن قرار گرفته است‪.‬سلول پوششی آن سنگفرشی است‪.‬‬ ‫اگزوسرویکس‪:‬‬ ‫نام دارد و بیشتر سرطان های دهانه رحم از همین‬ ‫محل اتصال این دو نوع سلول ناحیه تبدیلی(‪)Transformation Zone‬‬ ‫ناحیه منشأ می گیرند‪.‬‬  ‫تعریف بیماری و شکل بالینی‬ ‫تقسیم بندی سرطان های دهانه رحم براساس آسیب شناسی ‪:‬‬ ‫کارسینومای یاخته های سنگفرشی ‪)%۷۰( Squamous Cell Carcinoma‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫کارسینومای یاخته های ترشحی ‪)۲۵%( Adenocarcinoma‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫سارکوم ها و لنفوم های اولیه و ثانویه سایر موارد باقی مانده را تشکیل می دهند‪.‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫تغییرات سرطانی دهانه رحم به یکباره ایجاد نمی شوند؛ سلول های طبیعی به تدریج دچار تغییرات پیش سرطانی‬ ‫(دیسپالزی) و در نهایت تبدیل به سلول های سرطانی می شوند‪.‬‬  ‫آسیب شناسی‬ ‫تغییرات پیش سرطانی‬ ‫دیسپالزی ‪:‬‬ ‫عبارت از اختالل در رشد و تکامل پوشش اپیتلیومی سرویکس که بیشتر به دنبال عفونت مزمن با عواملی چون‬ ‫ویروس پاپیلومای انسانی (‪ )HPV‬رخ می دهند‪.‬‬ ‫سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه کمابیش بدون عالمت است و این نشان دهنده اهمیت غربالگری در‬ ‫مراحل اولیه است‪.‬‬ ‫با غربالگری به موقع می توان این تغییرات پیش سرطانی را شناسایی کرده و با درمان مناسب از پیشرفت آنها به‬ ‫سمت سرطان پیشگیری نمود‪.‬‬ ‫این بیماری در دهمین ویراست طبقه بندی بین المللی بیماریها تحت طبقات ‪ C53‬قرار دارد‪.‬‬  ‫نشانه های بالینی موارد عالمت دار بیماری‬ ‫شایعترین نشانه های بالینی ‪:‬‬ ‫خونریزی های شدید و نامنظم از واژن و به ویژه خونریزی بعد از نزدیکی‬ ‫‪‬‬ ‫ترشحات غیر اختصاصی واژن در برخی زنان (ترشحات آبکی موکوسی و یا حتی چرکی)‬ ‫‪‬‬ ‫درد ناحیه کمر و لگن در موارد پیشرفته بیماری‬ ‫‪‬‬ ‫نشانه های ادراری یا گوارشی به دلیل فشار تومور (وجود خون در ادرار و مدفوع و خروج‬ ‫‪‬‬ ‫ادرار و مدفوع از واژن)‬  ‫درجه بندی تغییرات پیش سرطانی‬ ‫براساس شواهد یاخته شناسی و آسیب شناسی در نقاط مختلف دنیا‪ ،‬سیستم های متفاوتی‬ ‫برای تقسیم بندی این تغییرات پیش سرطانی وجود دارد‪.‬‬ ‫یکی از این سیستم های طبقه بندی که به طور وسیع مورد استفاده قرار می گیرد؛ سیستم‬ ‫‪ CIN‬نام دارد‪.‬‬ ‫براساس تقسیم بندی ‪: )CIN( Cervical Intraepithelial Neoplasia‬‬ ‫ ‪ CIN I‬درگیری یک سوم اپی تلیوم (دیسپالزی خفیف)‬ ‫ ‪ CIN II‬درگیری دو سوم اپی تلیوم (دیسپالزی متوسط)‬ ‫ ‪ CIN: III‬درگیری کل اپی تلیوم بدون تهاجم به استروما (دیسپالزی شدید یا سرطان درجا)‬ ‫ سرطان مهاجم درگیری غدد و استروما‬  ‫درجه بندی سرطان دهانه رحم‬ ‫روش توصیه شده سازمان جهانی بهداشت برای درجه بندی سرطان دهانه رحم‪ ،‬سیستم طبقه بندی‬ ‫فدراسیون زنان و مامایی(‪ )Federation of Gynecology and Obstetrics‬است‪.‬‬ ‫براساس اندازه تومور و مقدار گسترش آن به لگن و اندامهای دور دست ‪ ۴‬مرحله را میتوان انتظار داشت‪.‬‬ ‫هر یک از مراحل نیز دارای زیر مرحله هایی هستند‪.‬‬ ‫این تقسیم بندی آخرین بار در سال ‪ ۲۰۱۸‬به روز رسانی شده است ‪:‬‬ ‫مرحله ‪ : ۱‬تومور محدود به دهانه رحم است‪.‬‬ ‫مرحله ‪ : ۲‬تومور به خارج از رحم گسترش یافته اما به دیواره لگن یا یک سوم تحتانی واژن نرسیده است‪.‬‬ ‫مرحله‪ : 3‬ضایعه به دیواره لگن و یا یک سوم تحتانی واژن گسترش یافته یا منجر به هیدرونفروز و‬ ‫اختالل در عملکرد کلیه ها شده یا به لگن و غدد لنفی اطراف آئورت دست اندازی کرده است‪.‬‬ ‫مرحله ‪ : ۴‬تومور به خارج از لگن یا به مخاط مثانه و راست روده دست اندازی کرده است‪.‬‬ ‫مرحله بالینی بیماری در زمان تشخیص‪ ،‬مهمترین عامل تعیین کننده پیش آگهی بیماری است به نحوی‬ ‫که بقای پنج ساله بیماران در مرحله ‪ ۱‬بین ‪ % ۷6 -9۵‬بوده و در مراحل ‪ ۲‬و ‪ 3‬و ‪ ۴‬به ترتیب به ‪،6۰ - ۷۰‬‬ ‫‪ ۴6 - 6۲‬و ‪ ۱۲ - ۱۸‬درصد کاهش می یابد‪..‬‬  ‫اپیدمیولوژی توصیفی و تحلیلی در سطح بین المللی‬ ‫روند زمانی‬ ‫در طی دهه های گذشته میزان بروز و مرگ ناشی از سرطان دهانه‬ ‫رحم در بسیاری از نقاط جهان کاهش یافته است‪.‬‬ ‫این کاهش تا حد زیادی در نتیجه بهبود سطح اقتصادی ‪-‬‬ ‫اجتماعی و کاهش خطر عفونت دائم با ‪ HPV‬است‪.‬‬ ‫بهبود بهداشت جنسی‪ ،‬کاهش تعداد بارداری ها و کاهش شیوع‬ ‫عفونت های منتقل شونده از راه جنسی در این کاهش موثر بوده‬ ‫اند‬  ‫اپیدمیولوژی توصیفی و تحلیلی در سطح بین المللی‬ ‫روند زمانی‬ ‫در ایران طی سالهای ‪ ۱3۷۸‬تا ‪ ۱39۰‬روند این سرطان افزایشی بوده به‬ ‫نحوی که میزان استاندارد شده سنی بروز این سرطان از ‪ ۲/۴‬در سال‬ ‫‪ ۷۸‬به ‪ ۴/۱‬به ازای هر صدهزار زن در سال ‪ ۱39۰‬افزایش یافته است‪.‬‬ ‫بعد از آن یک روند نزولی را در پیش گرفته به نحوی که در سال ‪۱39۵‬‬ ‫مجدد به ‪ ۲/۴‬در هر صدهزار زن کاهش یافته است‪.‬‬ ‫افزایش اولیه در روند این سرطان در ایران می تواند به دلیل شروع و‬ ‫گسترش برنامه های غربالگری کشوری در این دوران باشد‪.‬‬  ‫اپیدمیولوژی توصیفی و تحلیلی در سطح بین المللی‬ ‫انتشار جغرافیایی و میزان ابتال و مرگ سرطان دهانه رحم‬ ‫چهارمین سرطان شایع در زنان بعد از پستان کولون و ریه‬ ‫دومین سرطان شایع در زنان رده سنی ‪ ۱۵‬تا ‪ ۴۴‬سال‬ ‫چهارمین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان در سراسر دنیا‬ ‫میزان بروز استاندارد شده سنی این سرطان در کل دنیا ‪ ۱3/۱‬به ازای هر صدهزار زن‬ ‫است که این مقدار از ‪ 6/9‬در کشورهایی که شاخص توسعه انسانی خیلی باال دارند تا‬ ‫‪ ۲6/۷‬در کشورهای با شاخص توسعه انسانی پایین متغیر است‪.‬‬ ‫میزان مرگ استاندارد شده سنی این سرطان در کل دنیا ‪ 6/9‬به ازای هر صدهزار زن‬ ‫است برآورد شده است که ‪ ۸۴‬درصد موارد این سرطان و ‪ ۸۸‬درصد موارد مرگ ناشی‬ ‫از این سرطان در کشورهای کم درآمد که شاخص توسعه انسانی کمتر از ‪ ۰/۸‬دارند‬ ‫اتفاق می افتد‪.‬‬  ‫اپیدمیولوژی توصیفی و تحلیلی در سطح بین المللی‬ ‫گروه های پرخطر‬ ‫‪‬زنان در سنین ‪ 3۰‬تا ‪ 6۵‬سال‬ ‫‪‬زنان دارای شرکای جنسی متعدد و پرخطر (افزایش خطر ابتال به عفونت های‬ ‫ویروسی و بیماری های مقاربتی)‬ ‫‪‬زنان دارای طبقه اجتماعی اقتصادی پایین‬ ‫‪‬سیاه پوستان (دسترسی کمتر به خدمات غربالگری سرطان رحم)‬  ‫عوامل خطر بیماری‬ ‫مهمترین عوامل خطر سرطان دهانه رحم‬ ‫‪‬عفونت با ‪( HPV‬مهم ترین عامل خطر) ‪ :‬انواع پرخطر نوع ‪ 33 ، 3۱ ، ۱۸ ، ۱6‬و ‪ ۴۵‬بیش‬ ‫از دو سوم سرطان های سرویکس ناشی از عفونت مزمن با نوع ‪ ۱6‬و ‪ ۱۸‬هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬سابقه بیماریهای مقاربتی‪ :‬عفونت با ویروس هرپس سیمپلکس و یا عفونت های‬ ‫کالمیدیایی‬ ‫‪‬سرکوب سیستم ایمنی‪ :‬ناشی از مصرف داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی و یا عفونت با‬ ‫ویروس ‪HIV‬‬ ‫‪‬مصرف سیگار‪ :‬احتمال ابتال در زنان سیگاری ‪ ۲‬برابر زنان غیرسیگاری است‪.‬‬  ‫عوامل خطر بیماری‬ ‫مهمترین عوامل خطر سرطان دهانه رحم‬ ‫‪‬مصرف طوالنی مدت قرص های ضد بارداری خوراکی ‪ :‬افزایش خطر ابتال با بیش از ‪۵‬‬ ‫سال مصرف‬ ‫‪‬شروع نزدیکی در سنین پایین ‪ :‬خطر دو برابر ابتال در شروع سنی کمتر از ‪ ۱۸‬سال‬ ‫نسبت به باالی ‪ ۲۱‬سال‬ ‫‪‬داشتن شرکای جنسی متعدد و یا داشتن شریک جنسی پرخطر‪ :‬دارا بودن دو‬ ‫شریک جنسی خطر ابتال را ‪ ۲‬برابر و بیش از ‪ ۵‬شریک جنسی ‪ 3‬برابر بیشتر می‬ ‫کند‪.‬‬ ‫‪‬ضعف سیستم ایمنی به دنبال پیوند عضو و یا عفونت با ‪HIV‬‬  ‫عوامل خطر بیماری‬ ‫مهمترین عوامل خطر سرطان دهانه رحم‬ ‫‪‬سن پایین در زمان اولین بارداری ترم و افزایش تعداد دفعات زایمان‪ :‬افزایش خطر‬ ‫با دارا بودن سن کمتر از ‪ ۱۸‬سال در زمان اولین بارداری و داشتن سابقه ‪ ۴‬زایمان‬ ‫واژینال یا بیشتر‬ ‫‪‬مواجهه با دی اتیل استیل بسترول ‪ :‬مواجهه در دوره جنینی در رحم مادر‬ ‫‪‬سابقه خانوادگی سرطان دهانه رحم ‪ :‬شانس ابتالی ‪ ۲ – 3‬برابر بیشتر در صورت‬ ‫ابتالی خواهر و یا مادر‬  ‫اپیدمیولوژی بیماری در ایران‬ ‫اگرچه این سرطان جز ‪ ۱۲‬سرطان شایع کشور نیست ولی از آنجایی که‬ ‫توسط واکسن قابل پیشگیری بوده و از طرفی با انجام غربالگری به‬ ‫موقع در مراحل اولیه قابل شناسایی است حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫آخرین گزارش رسمی برنامه ملی ثبت سرطان مربوط به داده های جمع‬ ‫آوری شده در سال ‪ ۱39۴‬است‬ ‫در ایران میزان بروز این سرطان با افزایش سن به ویژه در سنین باالی‬ ‫‪ ۵۰‬سال افزایش می یابد و کمابیش در سنین زیر ‪ 3۰‬سال نادر است ‪.‬‬  ‫اپیدمیولوژی بیماری در ایران‬ ‫در ایران‪ ،‬پژوهش های محدودی در مورد عوامل خطر مرتبط‬ ‫انجام شده است و هیچ کدام در سطح ملی طراحی نشده اند‪.‬‬ ‫دراین پژوهش ها عواملی چون سطح اقتصادی اجتماعی پایین‪،‬‬ ‫افزایش تعداد حاملگی ها‪ ،‬افزایش دفعات ازدواج‪ ،‬پایین بودن‬ ‫سن ازدواج و سن اولین زایمان‪ ،‬مصرف طوالنی مدت قرص های‬ ‫ضد بارداری خوراکی و مصرف سیگار در همسر‪ ،‬به عنوان عوامل‬ ‫خطر اصلی مطرح شده اند‪.‬‬  ‫اپیدمیولوژی بیماری در ایران‬ ‫در ایران شیوع عفونت ‪ HPV‬در مبتالیان به سرطان دهانه رحم از ‪۱3‬‬ ‫درصد تا ‪ 9۷‬درصد متغیر بوده است‪.‬‬ ‫براساس نتایج فراتحلیل انجام شده در سال ‪ ،۲۰۲۰‬شیوع ‪ HPV‬در‬ ‫زنان ایرانی مبتال به سرطان سرویکس‪ ۵۷‬درصد برآورد شده است‪.‬‬ ‫شیوع نوع ‪ ۱6‬و ‪ ۱۸‬به ترتیب ‪ ۴۸/۵‬و ‪ ۱۲/۵‬درصد برآورد شده است‪.‬‬ ‫در یک مطالعه کشوری که بر روی نمونه های ارسالی ‪ ۱۰۲66‬زن و مرد به‬ ‫آزمایشگاه انجام شده بود شیوع ‪ HPV‬نوع ‪ ۱6‬و ‪ ۵۲‬در زنان‪ ،‬به ترتیب‬ ‫‪ ۱6/6‬و ‪ 9/6‬درصد و در مردان ‪ ۵/۵‬و ‪ 3/۲‬درصد گزارش شد‪.‬‬  ‫غربالگری‬ ‫‪‬نتایج مطالعه ملی پیمایش عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر در سال ‪ ۲۰۱6‬نشان دهنده‬ ‫درصد پایین انجام آزمون های غربالگری سرطان دهانه رحم در زنان ایرانی است‪.‬‬ ‫‪‬براساس این مطالعه تنها ‪ ۴۱/6‬درصد زنان ایرانی در طول عمر خود غربالگری این سرطان‬ ‫را انجام داده بودند‪.‬‬ ‫‪‬تفاوت قابل مالحظه ای در انجام غربالگری در استان های مختلف کشور وجود داشت‪.‬‬ ‫شیوع انجام غربالگری در سراسر عمر از ‪ ۷/6‬درصد در سیستان و بلوچستان تا ‪6۱/۲‬‬ ‫درصد در اصفهان متغیر بود‪.‬بیشترین درصد غربالگری مربوط به گروه سنی ‪ 3۵‬تا ‪ ۴۴‬سال‬ ‫بود‪.‬‬ ‫‪‬نتایج یک مطالعه مرور نظام مند در زمینه آگاهی نگرش و عملکرد زنان ایرانی در زمینه‬ ‫غربالگری این سرطان نشان می دهد که حدود ‪ ۵۰‬درصد زنان آگاهی کافی در زمینه نشانه‬ ‫های غربالگری این سرطان را دارند و تنها ‪ ۱۷‬تا ‪ 36‬درصد زنان به طور منظم غربالگری‬ ‫مربوطه را انجام می دهند‪.‬‬ ‫‪‬آگاهی در زمینه عفونت با ویروس ‪ ،HPV‬نقش آن در ایجاد سرطان دهانه رحم و امکان‬ ‫پیشگیری از آن با انجام واکسیناسیون در جمعیت ایرانی پایین بوده‪ ،‬هرچند نگرش نسبت‬ ‫به انجام واکسیناسیون مثبت و قوی است‪.‬‬ ‫پیشگیری و کنترل بیماری در جهان و ایران‬ ‫اقدامات پیشگیری ‪:‬‬ ‫پیشگیری سطح اول‬ ‫پیشگیری سطح دوم‬ ‫پیشگیری سطح سوم‬  ‫پیشگیری سطح اول‬ ‫شامل پیشگیری از عفونت ‪ HPV‬و عوامل همراه‬ ‫اقدامات الزم ‪:‬‬ ‫‪‬آموزش و افزایش آگاهی به منظور کاهش رفتارهای پرخطر جنسی‬ ‫‪‬اجرای استراتژی های مناسب محلی برای تغییر رفتار‬ ‫‪‬تالش برای امتناع از مصرف تنباکو و سیگار‬ ‫‪‬استفاده از واکسن های مؤثر و قابل تهیه ‪HPV‬‬ ‫استفاده از واکسن ‪ HPV‬در سال ‪ ۲۰۰6‬مورد تأیید سازمان غذا و دارو امریکا قرار گرفت‪.‬‬  ‫پیشگیری سطح اول‬ ‫سه نوع اصلی واکسن شامل واکسن دوگانه‪ ،‬چهارگانه و نه گانه هستند‪.‬‬ ‫واکسن دوگانه ‪ :‬علیه انواع ‪ ۱6‬و ‪۱۸‬‬ ‫نوع چهارگانه ‪ :‬عالوه بر این دو نوع شایع انواع ‪ 6‬و ‪۱۱‬‬ ‫واکسن نه گانه ‪ :‬عالوه بر انواع فوق‪ ،‬نوع ‪ ۵۸ ،۵۲ ،۴۵ ،33 ، 3۱‬را نیز پوشش می دهد‪.‬‬ ‫در حال حاضر در امریکا واکسن ‪ 9‬ظرفیتی برای زنان ‪ 9‬تا ‪ ۴۵‬ساله تجویز می گردد‪.‬‬ ‫این واکسن ها از ایجاد عفونت ‪ HPV‬پیشگیری می کنند اما نمی توانند‬ ‫عفونت هایی را که از قبل وجود داشته درمان کنند‪.‬‬ ‫با انجام واکسیناسیون می توان ‪ ۷۰‬درصد سرطان های سرویکس مرتبط با‬ ‫‪ HPV‬را کاهش داد‪.‬‬  ‫پیشگیری سطح دوم‬ ‫هدف از غربالگری‪ ،‬شناسایی زودرس ضایعات پیش سرطانی و درمان به موقع برای‬ ‫جلوگیری از پیشرفت این ضایعات به سمت سرطان است‪.‬‬ ‫پیشگیری سطح دوم‬ ‫انواع روش های غربالگری ‪:‬‬ ‫‪‬غربالگری بر پایه یاخته شناسی‬ ‫‪‬سنجش ‪ DNA‬ویروس پاپیلومای انسانی‬ ‫‪ ‬رنگ آمیزی با اسید استیک یا لوگل‬  ‫انواع روش های غربالگری‬ ‫غربالگری بر پایه یاخته شناسی‬ ‫در این روش سلول های سطحی سرویکس از نظر میکروسکوپی مورد بررسی قرار می گیرند‪.‬‬ ‫آماده سازی نمونه ها به دو روش قابل انجام است ‪:‬‬ ‫‪‬پاپ اسمیر معمول ‪ :‬یک نمونه از سلول های ناحیه تبدیلی دهانه رحم گرفته می شود‪.‬حساسیت این‬ ‫تست بین ‪ 3۰‬تا ‪ ۷۸‬درصد است‪.‬‬ ‫‪‬حساسیت حدود ‪ 9۸‬درصد نیز در برخی مطالعات گزارش شده است‪.‬‬ ‫‪‬ویژگی تست بین ‪ 6۱‬تا ‪ 9۴‬درصد و به طور معمول بیش از ‪ 9۰‬درصد است‪.‬‬ ‫‪‬یاخته شناسی غوطه ور در مایع‬ ‫‪‬نمونه ها بیشتر از پاپ اسمیر معرف نواحی نمونه گیری شده بوده و منفی کاذب آن کمتر است‪.‬‬ ‫‪‬تفسیر نمونه سریعتر بوده‬ ‫‪‬در برخی مطالعات حساسیت این تست بیشتر از پاپ اسمیر معمول گزارش شده که این مساله منجر به‬ ‫افزایش کارآمدی و هزینه سودمندی می گردد‪.‬‬  ‫انواع روش های غربالگری‬ ‫سنجش ‪ DNA‬ویروس پاپیلومای انسانی‬ ‫‪‬این روش بر پایه شناسایی انواع پرخطر ‪ DNA‬ویروس ‪ HPV‬در اسمیرهای دهانه رحم یا واژن‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪‬شناسایی گونه های پرخطر ‪ HPV‬در نمونه ارسال شده به اجبار به معنی وجود ضایعات سرطانی یا‬ ‫پیش سرطانی نیست بلکه داللت بر آن دارد که عفونت ‪ HPV‬وجود دارد‪.‬‬ ‫‪‬عفونتهای ‪ HPV‬در زنان زیر ‪ 3۵‬سال بسیار شایع بوده و بیشتر آنها خودبه خود از بین میروند‪.‬‬ ‫‪‬زمانی که شناسایی ‪ HPV‬به عنوان تست اولیه غربالگری مورد استفاده قرار می گیرد؛ حساسیت آن‬ ‫در شناسایی ضایعات سرطانی و پیش سرطانی بین ‪ ۱۰۰-۵۰‬درصد متغیر است و با افزایش سن افزایش‬ ‫می یابد‪.‬‬ ‫‪‬این تست به تنهایی به عنوان تست غربالگری اولیه مورد استفاده قرار نمی گیرد از این تست بیشتر در‬ ‫ترکیب با سیتولوژی برای بهبود حساسیت غربالگری استفاده می گردد‪.‬‬  ‫انواع روش های غربالگری‬ ‫رنگ آمیزی با اسید استیک یا لوگل‬ ‫‪‬در این دو روش با استفاده از اسید استیک (سرکه) رقیق شده یا محلول لوگل یدوره موارد غیر طبیعی‬ ‫دهانه رحم بدون نیاز به بزرگ نمایی و میکروسکوپ شناسایی می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬به دلیل عدم نیاز به امکانات آزمایشگاهی‪ ،‬در جاهایی که امکانات محدود است؛ جایگزین روش‬ ‫سیتولولوژی به شمار می روند‪.‬‬ ‫‪‬به دلیل عدم انجام مطالعات کافی در این زمینه تأثیر آنها بر میزان های بروز و مرگ ناشی از سرطان‬ ‫هنوز تأیید نشده است‪.‬‬ ‫‪ ‬در شرایط کنترل شده پژوهش‪ ،‬حساسیت روش رنگ آمیزی با اسید استیک برای شناسایی ضایعات‬ ‫پیش سرطانی و سرطان به طور متوسط ‪ 69‬درصد بوده و از ‪ ۴۱‬تا ‪ ۸۷‬درصد متغیر است‪.‬‬ ‫‪‬این روش به عنوان روش غربالگری در زنان قبل از سن یائسگی و تمامی زنانی که ناحیه تبدیلی به طور‬ ‫کامل قابل مشاهده است؛ کاربرد دارد زیرا در زنان یائسه ناحیه تبدیلی اغلب در داخل کانال سرویکس‬ ‫قرار دارد‪.‬‬  ‫انواع روش های غربالگری‬ ‫توصیه انجمن سرطان‬ ‫موضوع‬ ‫‪ ۳‬سال پس از شروع نزدیکی اما دیرتر از ‪ ۲۱‬سالگی نشود‪.‬‬ ‫زمان آغاز غربالگری‬ ‫در زنان زیر سن ‪ ۳۰‬سال ‪ :‬در صورت انجام پاپ اسمیر‪ ،‬تکرار ساالنه و در صورت‬ ‫فاصله بین غربالگری ها‬ ‫انجام روش سیتولوژی غوطه ور در مایع‪ ،‬تکرار آن هر سه سال یکبار توصیه می‬ ‫شود‪.‬در این گروه سنی نیازی به انجام تست ‪HPV‬نیست‪.‬‬ ‫در زنان ‪ ۳۰‬تا ‪ ۶۵‬سال ‪ :‬توصیه می شود که ترکیبی از سیتولوژی و تست ‪ HPV‬مورد‬ ‫استفاده قرار گیرد‪.‬در صورتی که تنها از روش سیتولوژی استفاده شود و ‪ ۳‬تست‬ ‫قبلی طبیعی باشد؛ تکرار غربالگری به روش سیتولوژی هر ‪ ۳-۲‬سال یکبار توصیه‬ ‫میشود‪.‬اما اگر سیتولوژی و تست ‪ HPV‬هم زمان مورد استفاده قرار بگیرد فاصله‬ ‫غربالگری ها را میتوان ‪ ۵‬سال کرد‪.‬‬ ‫در زنانی که دارای عوامل خطری چون مواجهه با دی اتیل استیل بسترول در قبل از‬ ‫موارد خاص‬ ‫تولد‪ ،‬سابقه درمان یک ضایعه پیش سرطانی و ضعف سیستم ایمنی (از جمله‬ ‫بیماران پیوندی‪ ،‬شیمی درمانی‪ ،‬مصرف مزمن کورتیکواستروئیدها و ابتال به ‪)HIV‬‬ ‫هستند؛ تکرار غربالگری به صورت ساالنه توصیه می شود‪.‬‬ ‫در زنان باالی ‪ ۶۵‬سالی که حداقل ‪ ۳‬تست قبلی آنها طبیعی بوده و طی ‪ ۱۰‬سال‬ ‫زمان توقف غربالگری‬ ‫گذشته هیچ تست غیر طبیعی نداشته باشند؛ می توان غربالگری را متوقف نمود‪.‬‬  ‫پیشگیری سطح سوم‬ ‫این سطح از پیشگیری شامل درمان مبتالیان به سرطان و درمان‬ ‫حمایتی در مراحل پیشرفته برای تسکین نشانه ها و عوارض ایجاد شده‬ ‫ناشی از درمان است‪.‬‬  ‫برنامه کشوری کنترل و پیشگیری از بیماری‬ ‫‪‬در حال حاضر در نظام بهداشتی کشورمان غربالگری سرطان دهانه رحم در زنان به صورت فرصت‬ ‫طلبانه ‪ Opportunistic screening‬صورت می گیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬از سال ‪ ۱396‬غربالگری این سرطان در قالب طرح مجموعه مداخالت اساسی بیماری های غیرواگیر در‬ ‫نظام مراقبت های بهداشتی اولیه ایران (ایراپن) به صورت راهنما در چهار شهر نقده از استان‬ ‫آذربایجان غربی‪ ،‬مراغه از استان آذربایجان شرقی‪ ،‬شهرضا از استان اصفهان و بافت از استان کرمان در‬ ‫حال اجرا است و براساس نتایج اولیه و موفقیت های به دست آمده طرح توسعه تدریجی آن در سراسر‬ ‫کشور توسط وزارت بهداشت و درمان کلیدزنی شده است‪.‬‬ ‫‪‬در این برنامه هدف شناسایی و ثبت افراد مشکوک و یا مبتال به سرطان دهانه رحم و ارایه خدمات‬ ‫مناسب در سطوح مختلف شبکه بهداشتی درمانی و ساماندهی درمان و مراقبت بیماران است‪.‬‬ ‫‪‬سطح ‪ ۱‬شامل فراخوانی زنان ‪ 3۰‬تا ‪ ۵9‬ساله جهت شرکت در غربالگری و ثبت مشخصات آنها توسط‬ ‫بهورز و بررسی نشانه های مشکوک سه گانه (خونریزی غیر طبیعی واژینال‪ ،‬ترشح بدبو از واژن و درد‬ ‫بعد از نزدیکی) تاریخچه تماس جنسی و غربالگری بیمار و معاینه توسط ماما است‪.‬‬ ‫‪‬سپس براساس ارزیابی های اولیه لزوم انجام تست پاپ اسمیر و ‪ HPV‬توسط ماما و همچنین پیگیری‬ ‫های بعدی و یا ارجاع به سطح ‪ ۲‬ارزیابی می شود‪.‬‬