blok 2.2 Ziekteleer.ppt

OPLEIDING BEDRIJFSHULPVERLEN ER WELKOM Versie maart 2020 Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de...

OPLEIDING BEDRIJFSHULPVERLEN ER WELKOM Versie maart 2020 Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de staat.  @CampusVesta /company/Campus-Vesta / CampusVest a Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de staat.  Ziekteleer Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de staat. Doelstelling les Cursisten kennis bijbrengen over diverse ziektebeelden Dit met het doel de hulpverlener in de mogelijkheid te stellen in de toekomst ziektebeelden te herkennen om te komen tot een snelle en gepaste eerste hulpverlening. Leermiddelen Handboek bedrijfshulpverlener, Hoofdstuk 5: Inwendige ziekteleer VOOR DE GEVOELIGE KIJKER Logo zichtbaar in de hoek rechts onderaan bij een (mogelijks) verontrustende foto.  1. Flauwte (=syncope) Oorzaken? Hartritmestoornissen Onvoldoende vocht in het lichaam Te lage bloeddruk Pijn Warmte Intoxicaties: bv. CO Plots staken van zware inspanningen Wat? Kortstondig bewustzijnsverlies door een tijdelijk zuurstoftekort in de hersenen  1. Flauwte (=syncope) Symptomen? Onwel, braakneigingen Zwarte vlekken voor de ogen Koude klamme huid Trage pols  1. Flauwte (=syncope) Eventueel in hoofd tussen nen be Frisse benen bij et of lucht persoon die m n/ gen –e rechtzit leg ru g g ru den de oe r op erm e v toff d : bij la ch tan cht S ogs da ho Aan sel klet Eventueelne Indien het slachtoffer koude langer buiten compressen bewustzijn op het blijft: 112 voorhoofd leggen. Cont ro func le vitale ties  2. Hersenschudding Wat? Een hersenschudding, ook wel commotio genoemd, is een lichte vorm van hersenletsel. Oorzaak? Wordt veroorzaakt door een klap op het hoofd, een val, of ander trauma op de schedel (schedeltrauma). Bij de meeste hersenschuddingen is er geen letsel of neurologische veranderingen in de hersenen.  2. Hersenschudding Mogelijke gevolgen? Aan een lichte hersenschudding houd je meestal geen langdurige beschadiging over. Ongeveer tien procent loopt echter een lichte kneuzing of kleine bloeding op En minder dan één procent kan een ernstige bloeding krijgen als gevolg van beschadigde bloedvaten door een schedelbreuk.  2. Hersenschudding Symptomen? Kortdurende bewusteloosheid Geheugenproblemen: kunnen trauma vaak niet herinneren en vragen steeds hetzelfde Hoofdpijn Duizeligheid Misselijkheid Braakneigingen Sufheid Wazig zicht, lichtschuw Bij een zware hersenschudding treden dezelfde verschijnselen op als bij een lichte, alleen duren ze wat langer en zijn ze meer uitgesproken  2. Hersenschudding Herstel? Het herstel van een hersenschudding verloopt voor iedereen anders. Zolang er geen complicaties optreden kan je in de meeste gevallen volledig herstellen. Het is mogelijk dat je nog enige tijd last hebt van restverschijnselen als: Vermoeidheid Hoofdpijn Duizeligheid Oorsuizen Angstig zijn  2. Hersenschudding Herstel? Snel geïrriteerd zijn Gevoelig voor licht en geluid Als je last hebt van deze restverschijnselen is bedrust niet nodig, maar is het wel goed om het rustig aan te doen. De klachten kunnen vrij lang blijven, soms enkele maanden. Het is verstandig om bij blijvende klachten contact op te nemen met je huisarts. 2. Hersenschudding Herstel? Controle vitale functies Bescherming van de halswervels Afhankelijk van de ernst: 112 Psychologische steun  3. Beroerte Wat? Is het gevolg van een aandoening van de bloedvaten die de hersenen van bloed en zuurstof voorzien. Wordt ook CVA (attack) genoemd.  3. Beroerte Oorzaak? Door afsluiting of vernauwing van een bloedvat door een bloedklonter: Hierbij krijgt een deel van de hersenen geen zuurstof meer waardoor het gaat afsterven. Door afscheuren van een bloedvat: Hierdoor ontstaat een hersenbloeding. Uitwendig kan men niet onderscheiden of het om een bloedklonter of een hersenbloeding gaat! 3. Beroerte BL OE D KL R ON TE 3. Beroerte BL OE D IN G  3. Beroerte Symptomen! Plotse hoofdpijn Verward en bewustzijnsverlies Angstig Verlammingsverschijnselen Spraakstoornissen en scheve mond Urine en stoelgang verlies Gezichtsstoornissen 3. Beroerte  3. Beroerte Wees zeker dat het veilig is voor jezelf, het slachtoffer en de omstaanders. Zet uw slachtoffer zo nodig op de grond! Luchtweg vrij?  3. Beroerte Bel 112! Hoe sneller het slachtoffer in het ziekenhuis is, hoe beter. Blijf bij het slachtoffer. Stel het slachtoffer gerust. Leg het slachtoffer zo nodig in stabiele zijligging!  4. Epilepsie Wat? Zijn ongecontroleerde schokkende bewegingen van armen of benen die gewoonlijk aan beide kanten van het lichaam voorkomen Ze zijn het gevolg van een abnormale activiteit van bepaalde delen van de hersenen Kan aangeboren zijn of ontstaan na een zwaar ongeval met hersentrauma 4. Epilepsie Vormen van epilepsie: Petit mal Grand mal Gelokaliseerde aanval Status epilepticus  4. Epilepsie Petit mal: Plotseling kortdurende bewustzijnsdaling Vermindering van het vermogen tot leren Vooral in kindertijd Petit mal aanvallen, ook absences genoemd, zijn een vorm van epilepsie: Iedere aanval duurt slechts enkele seconden Er kunnen honderden aanvallen per dag optreden Soms knipperen de oogleden Volledig herstel neemt slechts enkele seconden in beslag De persoon kan zich het voorval niet herinneren  4. Epilepsie Grand mal: Gespannen fase - spieren spannen zich Schokkende fase - spieren ontspannen/spannen Ontspanningsfase - spieren ontspannen Dikwijls urineverlies Dikwijls tongbeet Voelen meestal aanval opkomen: » Ruiken bepaalde geur » Horen ‘bellekes’ rinkelen » Gaan zelf vaak al op grond liggen 4. Epilepsie  4. Epilepsie Status Epilepticus Aanhoudende epilepsie Probleem? Onvoldoende ademhalingsbewegingen zodat er een zuurstofgebrek kan ontstaan. Het is een levensbedreigende situatie!  4. Epilepsie Wees zeker dat het veilig is voor jezelf, het slachtoffer en de omstaanders. Is de aanval al lang bezig? Eerste keer? Pijn gedaan bij het vallen?  4. Epilepsie Bel 112 indien de aanval langer dan 10 min duurt. Of als de aanvallen zich snel volgen. Zorg dat het slachtoffer zich geen pijn kan doen. Bewegingen niet proberen tegen te houden! Steek niets in de mond van het slachtoffer! 5. Hitte- en zonneslag Wat? Ontregeling van ons temperatuurmechanisme door een te hoge temperatuur. Hitteslag = inwendige opwarming (geen zon nodig) Zonneslag = opwarming door de zon 5. Hitte- en zonneslag Symptomen? Warme, droge huid Verhoogde lichaamstemperatuur Braken, hoofdpijn, duizeligheid Dorst Snelle pols en ademhaling (tekens shock)  5. Hitte- en zonneslag Wees zeker dat het veilig is voor jezelf, het slachtoffer en de omstaanders. Welke symptomen zijn er aanwezig? Temperatuur? Hoe lang heeft het slachtoffer in de zon/warmte gezeten? 5. Hitte- en zonneslag Bel 112 indien het slachtoffer zich na een half uurtje niet beter voelt. Storing in de vitale functies = 112! Verwijder overtollige kledij. Afkoeling! Controleer vitale functies. 6. Ademhalingsproblemen Wat? Problemen met de ademhaling kunnen levensbedreigend zijn! Ziekten die voor problemen kunnen zorgen: Longaandoeningen (astma, hyperventilatie,…) Hartaandoeningen Vergiftigingen Allergische reacties 6. Ademhalingsproblemen Last van kortademigheid doordat de spieren in de luchtwegen samentrekken waardoor de luchtwegen vernauwen. De lucht komt nog heel moeilijk tot in de longen. Meestal jonge patiënten die meestal geen chronische last hebben maar af en toe een aanval krijgen. Uitlokkende factoren: Huisdieren, planten, roken, medicatie, emotionele reactie en onbekende oorzaak. 6. Ademhalingsproblemen 6. Ademhalingsproblemen Symptomen Kortademigheid Snelle ademhaling Neusvleugelen Piepende ademhaling Slachtoffers zijn onrustig en willen rechtop zitten Ademen door licht toegeknepen lippen Slachtoffers hebben meestal moeilijkheden bij de uitademing Cyanose Uitputting 6. Ademhalingsproblemen Handelen Stel het slachtoffer gerust Installeer in comfortabele houding Help indien nodig bij innemen van medicatie onder de vorm van een puff die de luchtwegen doen verwijden waardoor het ademhalen gemakkelijker wordt Indien toestand niet verbetert: Laat iemand 112 bellen 6. Ademhalingsproblemen Slachtoffer ademt te veel en te diep, waardoor daalt de concentratie van CO2 waardoor er bepaalde klachten optreden: Ijl gevoel in het hoofd Gevoel van ademnood Snelle hartslag Hartkloppingen Pijn op de borst Tintelingen in de vingers en rond de lippen Krampen in de vingers Bewustzijnsverlies 6. Ademhalingsproblemen Oorzaken Emotionele gebeurtenis Pijn Angst 6. Ademhalingsproblemen Handelen Stel SO gerust door te praten Rustig laten ademen Eventueel in zak laten ademen Knellende kledij los Eventueel hulpdiensten verwittigen Oorzaak (?) 6. Ademhalingsproblemen Handelen Inlichtingen trachten te bekomen over het SO Eerste maal of regelmatig problemen? Kijk naar de omgeving bv. brand = CO Is SO gekend met chronische longaandoening? Neemt SO geneesmiddelen? Verwittig 112 Stel SO gerust en praat ermee Zorg voor een vrije luchtweg 7. Suikerziekte (Diabetes) Storing bij het opnemen van de suiker in onze cellen door slecht werkende of te weinig insuline Insuline is als het ware de sleutel die de cel opendoet om de suiker in de cel te brengen Door een tekort aan insuline stijgt de suiker in het bloed Oorzaak? Onvoldoende insuline (bij jongeren) Slecht werkende insuline (bij ouderen) Vormen van suikerziekte Hyperglycemie (teveel) Hypoglycemie (tekort) 7. Suikerziekte (Diabetes) 7. Suikerziekte (Diabetes) Handelen Altijd navragen of persoon SO gekend is met suikerziekte bij afwijkend gedrag of bewustzijnsverandering Bij bewusteloos SO veiligheidshouding geven 112 bellen Vitale parameters controleren Geef suikerwater of snelwerkende suikers indien goed bewust Door familie glucagon laten toedienen 7. Suikerziekte (Diabetes) 7. Suikerziekte (Diabetes) Handelen Consultatie huisarts Indien storing in vitale parameters: 112!  8. Pijn op de borst Wat? Een drukkend gevoel of pijn op de borst kan verschillende oorzaken hebben: Pijn op de borst is vaak een signaal dat er iets ernstigs aan de hand is Deze tekens moeten altijd als een alarmsignaal bestempeld worden 8. Pijn op de borst 8. Pijn op de borst Angina pectoris Felle pijn op de borst, die vaak uitstraalt naar de kaak en naar linkerarm Pijn ontstaat meestal bij inspanning Pijn verdwijnt meestal in rust Kortademigheid Gevoel van zwakte Angst ! Soms: schouderpijn, maagpijn, tandpijn 8. Pijn op de borst Angina pectoris, wat nu? Staak de inspanningen Laat je SO neerzitten Vaak heeft het SO zelf medicatie bij Bel 112! 8. Pijn op de borst Hartinfarct Felle pijn op de borst, die vaak uitstraalt naar de kaak en naar linkerarm Koud zweet, bleek Kortademigheid Gevoel van zwakte Angst ! Soms: schouderpijn, maagpijn, tandpijn 8. Pijn op de borst Angina pectoris, wat nu? Staak de inspanningen Laat je SO neerzitten Bel 112!  9. Vergiftigingen Wat? – Een vergiftiging is het gevolg van de schadelijke inwerking van een stof op het lichaam. – Bepaalde stoffen zijn in zeer kleine hoeveelheden al gevaarlijk.  9. Vergiftigingen Oorzaak? Accidenteel of onwetendheid Bij kinderen: Steken alles in de mond wat ze tegen komen, gas Bij volwassenen: Gas, vergissing Opzettelijk (poging tot zelfmoord, medicatie, alcohol, drugs) 9. Vergiftigingen  9. Vergiftigingen Vergiftigingen langs de mond Meestal door medicatie, huishoudproducten, industriële stoffen, voedsel, planten, landbouw-of petroleumproducten Vraag u steeds af : Wat is er ingenomen? Hoeveel is er ingenomen? Wanneer is het product ingenomen? Combinatie met andere producten? Heeft het slachtoffer gebraakt? Waarom werd het product ingenomen?  9. Vergiftigingen Symptomen? Bewustzijnsdaling Gestoorde ademhaling Onregelmatige polsslag Pupilveranderingen Zweten Buikpijn, diarree, braken Brandwonden in de mond Pijn aan de mond, bij slikken, speekselverlies Bepaalde geur bij de ademhaling  9. Vergiftigingen Handelen: Beadem nooit mond- op mond Controle vitale functies Bel 112 Veiligheidshouding bij bewusteloos SO Verzamel evt. braaksel Niet laten drinken Trachten te voorkomen dat SO gaat braken (bijtende produkten) Bel antigifcentrum (070/245.245)  9. Vergiftigingen CO-intoxicatie Het ontstaat als nevenproduct bij onvolledige verbranding, met andere woorden een vlam die onvoldoende zuurstof krijgt Bronnen: kolen –gaskachels, brand, uitlaatgassen Is giftig omdat het de rode bloedcellen verhindert zuurstof op te nemen CO is een heel gevaarlijk gas Het is kleurloos, geurloos Lichter dan lucht Weersomstandigheden spelen een rol 9. Vergiftigingen  9. Vergiftigingen Handelen Eigen veiligheid Geen ontvlamming maken Open ramen en deuren van de ruimte waarin SO zich bevindt Breng het SO naar buiten Controleer vitale functies Eventueel veiligheidshouding Bij bewusteloosheid 112 Breng SO in rugligging, maak luchtweg vrij Doorverwijzen naar arts 10. Infectieziekten (ter info) – Is een ontsteking van de om de hersenen en het ruggenmerg gelegen hersenvliezen. 10. Infectieziekten (ter info) Er zijn 2 vormen van hersenvliesontsteking Bacteriële vorm: –Komt minder voor –Kan zeer agressief en levensbedreigend zijn –Vooral infecties met pneumococcen zijn zeer gevaarlijk –Kan ernstige invaliditeit en zelf de dood tot gevolg hebben –Treedt soms heel snel op zodat het SO niet meer te redden valt 10. Infectieziekten (ter info) Er zijn 2 vormen van hersenvliesontsteking Virale vorm: –Komt meer voor dan de bacteriële vorm –Verloopt goedaardiger en is minder agressief –Kan enkel symptomatisch behandeld worden –Gaat vanzelf over, een behandeling is niet nodig –Symptomen! –Soms voorafgegaan door banale keelinfectie, luchtweginfectie, oog-of oorinfectie –Hevige hoofdpijn –Nekstijfheid –Lichtschuw 10. Infectieziekten (ter info) – Misselijkheid en braken – Niet wegdrukbare paarse vlekjes (bacteriële) – Hoge koorts, sufheid tot bewusteloosheid 10. Infectieziekten (ter info) Behandeling – Ziekenhuisopname vooral bij bacteriële vorm – Symptomatische behandeling zoals pijnstillers, koortswerende middelen,… – Hoge dosissen antibiotica bij bacteriële vorm 10. Infectieziekten (ter info) – Is een toestand van gestoorde afweer – Infectieziekte veroorzaakt door een virus – Het afweersysteem van het lichaam wordt aangetast waardoor er allerlei infecties ontwikkelen – Bepaalde infecties (bv. long- en schimmelinfecties) kunnen het SO zodanig verzwakken met de dood tot gevolg 10. Infectieziekten (ter info) Overdraagbaarheid Via bloed, sperma en schedevocht Het HIV moet in een voldoende grote hoeveelheid aanwezig zijn. Lichaamsvloeistoffen als tranen, zweet en speeksel bevatten maar weinig HIV. Daarom neemt men aan dat deze vloeistoffen de infectie niet kunnen overdragen Diagnosestelling Bloedonderzoek door antistoffen aan te tonen Kan tot 6 maanden duren alvorens de antistoffen aanwezig zijn 10. Infectieziekten (ter info) Behandeling – Genezing is niet mogelijk – HIV remmers (gaan HIV onderdrukken) – Mits goede opvolging en medicatie is een goede levenskwaliteit mogelijk 10. Infectieziekten (ter info) Leverontsteking of hepatitis is een verzamelnaam voor een aantal op elkaar lijkende ontstekingsverschijnselen van de lever.. Het woord hepatitis komt uit het Grieks en Latijn en bestaat uit twee delen: 'ἡπαρ' (hèpar) en '-itis'. Hepar betekent lever en het achtervoegsel -itis betekent ontsteking. Hepatitis betekent dus een ontsteking van de lever. De ziekte doet zich over de hele wereld voor. (bron: Wikipedia) 10. Infectieziekten (ter info) Hepatitis A: Is een minder ernstige vorm van leverziekte, die vooral bij kinderen voorkomt. Er bestaat geen behandeling met medicatie Als je hepatitis A hebt doorgemaakt blijf je beschermd Bij kinderen onder de 3 jaar zie je geen symptomen Bij volwassenen duren de symptomen enkele maanden Overdraagbaarheid: Voornamelijk via ontlasting Preventie Vaccinatie mogelijk 10. Infectieziekten (ter info) Hepatitis B: Deze vorm van leverontsteking kan spontaan genezen Vooral gezondheidswerkers, druggebruikers en personen met wisselende seksuele contacten lopen een groot risico op besmetting met hepatitis B. Als je volledig geneest, ben je levenslang beschermd tegen hepatitis B. Overdraagbaarheid: Sexueel contact, bloed Preventie: Vaccinatie is mogelijk 10. Infectieziekten (ter info) Hepatitis C: Meest erge vorm Leidt vaak tot een langdurige leverziekte op volwassen leeftijd en blijft sluipend in het lichaam aanwezig tot zich littekenweefsel heeft gevormd en de lever niet goed meer kan functioneren Overdraagbaarheid: Via sexueel contact en bloed Preventie: Geen vaccinatie mogelijk 10. Infectieziekten (ter info) Algemene beschermende maatregelen: Handschoenen Hygiëne Bloedspatten verwijderen met bleekwater Scherp afval in speciale containers De overdraagbaarheid van hepatitis via een besmette naald is veel groter dan van aids Aids: 0,5 % Hepatitis: 6 tot 30 %