blok 2.1 Wonden-wondzorg-breuken-werveltraumata.ppt

OPLEIDING BEDRIJFSHULPVERLEN ER WELKOM Versie maart 2020 Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de...

OPLEIDING BEDRIJFSHULPVERLEN ER WELKOM Versie maart 2020 Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de staat.  @CampusVest /company/Campus-Vesta a / CampusVes ta Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de staat.  Traumatologie Vesta: Romeinse godin van het haardvuur en van de eendracht en de veiligheid in de staat.  Doelstelling les Cursisten kennis bijbrengen inzake traumatologie (bloedingen, shock, letsels aan het bewegingsstel, wonden) en de cursisten, op basis van hun reeds verworven theoretische kennis, handelingen aanleren met het oog op het kunnen ondernemen van gepaste acties teneinde eerste hulp te kunnen bieden indien men in het latere werkveld geconfronteerd worden met bepaalde letsels. Leermiddelen Handboek bedrijfshulpverlener, hoofdstuk 4 Traumatologie VOOR DE GEVOELIGE KIJKER Logo zichtbaar in de hoek rechts onderaan bij een (mogelijks) verontrustende foto. 1. WONDEN EN WONDZORG Wat is een wonde? – Is een huiddefect ten gevolge van een trauma of inwerking van een uitwendige kracht waarbij er uitwendig bloedverlies optreedt Samenstelling van de huid – De opperhuid (1e laag) – De lederhuid (2e laag) – Onderhuids bindweefsel (3e laag) 1. WONDEN EN WONDZORG Doel van wondzorg Reduceren van bacteriën die infectie veroorzaken Bacteriën zijn kleine micro-organismen (‘kleine beestjes’) ook wel kiemen of microben genoemd Ze zijn onzichtbaar voor het oog Ze zijn overal aanwezig Ze worden overgedragen van mens tot mens, door dieren, planten, water en voedingsmiddelen Ze kunnen zich zeer snel vermenigvuldigen 1. WONDEN EN WONDZORG Werkwijze – Reinigen van de wonde (mechanisch) – Ontsmetten van de wonde (chemisch) – Afdekken van de wonde Producten – Hacdil®, hibidil® – Iso-Betadine® Dermicum – Flaminal® hydro – enz, … 1. WONDEN EN WONDZORG 2 mogelijkheden Patiënt naar het ziekenhuis Beperk je tot wondreiniging en steriel afdekken Gebruik geen kleurende middelen Patiënt zelf verzorgd Reinig met water en zeep Ontsmet met een ontsmettingsmiddel Wonde afdekken met een steriel verband – Zorg ervoor dat het verband niet in de wonde kleeft  1. WONDEN EN WONDZORG Aandachtspunten bij wondzorg – Bescherm jezelf met handschoenen – Blaas nooit in wonden – Gebruik geen producten die je niet kent – Gebruik geen pluizend materiaal zoals watjes of papier – Bijtwonden moeten altijd gecontroleerd worden door een arts – Reinig en ontsmet van binnen naar buiten – Dek een wonde steriel af – Let op infectietekens ! (rood, warm, pijn, zwelling)  1. WONDEN EN WONDZORG Ernst van een wonde Afhankelijk van 3 factoren De besmetting van de wonde door verontreiniging (gevaar infectie) Beschadiging van een orgaan Eventueel bijkomende inwendige bloeding 1. WONDEN EN WONDZORG Verschillende soorten wonden Schaafwonden – Een schaafwonde is een oppervlakkige wonde waarbij enkel de bovenste huidlaag is afgeschaafd waardoor de kleine zenuwuiteinden / haarvaten beschadigd zijn – Een ruwe en gevoelige plek blijft achter – Ze bevatten allerlei vuil wat tot infectie kan leiden  1. WONDEN EN WONDZORG Handelen Reinig de wonde en de omgeving ervan. Spoel eerst het meeste vuil weg met overvloedig water en was de wonde vervolgens uit met water en zeep Ontsmet de wonde met een niet-prikkelend ontsmettingsmiddel op basis van water. Kies een kleurloos middel Dek eventueel de wonde af met een pleister of een niet-klevend steriel kompres als er gemakkelijk vuil in kan komen.  1. WONDEN EN WONDZORG Splinter Een splinter is een klein deeltje, meestal van hout, metaal of glas. 1. WONDEN EN WONDZORG Gevaar bij splinters Dat een splinter de huid beschadigd, is niet het ergste. De huid herstelt zich snel weer na verwijdering van de splinter. Een splinter die achter blijft en niet wordt verwijderd, kan een open verbinding met de buitenlucht vormen waardoor bacteriën kunnen binnendringen 1. WONDEN EN WONDZORG Handelen Verwijderen is meestal geen probleem Reinig eerst huid, omgeving en splinter Splinter verwijderen (met behulp van pincet) Nakijken of er geen zenuwbeschadiging of beschadiging van bloedvaten is Tetanusvaccinatie oke?  1. WONDEN EN WONDZORG Snijwonden – Een snijwonde wordt veroorzaakt door een scherp voorwerp De wonde bloedt eerder fel, maar is minder pijnlijk dan een schaafwonde – De ernst van een snijwond hangt af van de diepte, vorm en lengte van de snee, de aard van de bloeding (aderlijk en/of slagaderlijk), de mate van vervuiling en de druk waarmee de huid er mee in aanraking komt  1. WONDEN EN WONDZORG Kenmerken Oppervlakkige of diepe snijwonden Afgelijnde wondranden Meestal zuivere wonden Mogelijks letsels aan bloedvaten en spieren en peesletsel 1. WONDEN EN WONDZORG Handelen Bloedingen trachten te stoppen indien nodig Vitale functies bij ernstige bloedingen Reinigen met water en zeep Ontsmetting indien bevuilde wonden met waterige oplossing Tetanus vaccinatie Hechten – Als wonden meer dan 3 mm diep en 13 mm lang zijn worden ze gehecht, de randen worden dwars gehecht of geniet  1. WONDEN EN WONDZORG Infectiegevaar!! Een wonde laten hechten binnen de 6 uur om infectiegevaar te voorkomen Infectietekens: pijn, warmte, roodheid, zwelling  1. WONDEN EN WONDZORG Steekwonden – Het is een wonde met een kleine ingang maar met een relatief diepe inwendige beschadiging – Hoog risico op infectie met tetanus- of andere bacteriën – Meestal beperkt uitwendig bloedverlies – Steekwonden zijn altijd lastig om te beoordelen – De juiste diepte is niet direct goed te bepalen, en de insteekopening is vaak klein terwijl de schade daaronder niet zichtbaar is  1. WONDEN EN WONDZORG Handelen Vitale functies controleren Bloedingen stelpen Voorwerpen ter plaatse laten en immobiliseren Geen druk uitoefenen op het voorwerp Verwittig snel medische hulp  1. WONDEN EN WONDZORG Flapwonden – Er is een huidflap geheel of gedeeltelijk afgescheurd – Mogelijk afsterven afgescheurd deel – Uitwendig bloedverlies – Besmetting wonde 1. WONDEN EN WONDZORG – Handelen Afgescheurd deel op zijn plaats leggen Steriel kompres opleggen Verwijzen naar arts / ziekenhuis  1. WONDEN EN WONDZORG Bijtwonden – Zowel door mens of dier – Bijtwonden zijn zeer besmette wonden omdat talrijke microben via het speeksel van mensen en dieren in de wonde kunnen binnendringen – Van alle bijtwonden raken de wonden veroorzaakt door een menselijke beet het vaakst geïnfecteerd 1. WONDEN EN WONDZORG Handelen Reinig de wonde en de omgeving ervan. Spoel eerst het meeste vuil weg met overvloedig water en was de wonde vervolgens uit met water, zeep Ontsmet de wonde met een niet-prikkelend ontsmettingsmiddel op basis van water. Kies een kleurloos middel Dek de wonde af met een pleister of een niet-klevend steriel kompres als er gemakkelijk vuil in kan komen Nazicht door een arts is steeds noodzakelijk – Antibiotica – Tetanusvaccinatie 1. WONDEN EN WONDZORG Amputaties – Volledige verwijdering van een deel van het lichaam Bv. vinger, hand, been, … – Meest voorkomende amputaties Vingers en tenen 1. WONDEN EN WONDZORG Handelen Controle vitale functies Probeer kalm te blijven Ontsmetten Bloedingen stelpen Wonde afdekken met steriel kompres of doek Hoogstand van het lidmaat Afgerukte lidmaat bewaren in zak met ijs 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Oorzaken van een trauma! – Verkeersongevallen – Arbeidsongevallen – Vrijetijd- en sportongevallen Mogelijke gevolgen van een trauma – Kneuzingen – Ontwrichtingen – Breuken – Werveltrauma 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Wat Beschadiging van het onderhuidse weefsel. Meestal blijft de huid intact Oorzaak Inwerking van een stompe kracht op het lichaam (bvb door vallen of stoten) Symptomen –Zwelling –Pijn –Onderhuidse bloeduitstorting 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Handelen RICE R rust (geef rust aan het getroffen lichaamsdeel) I ijs (min. 10 en max. 20 minuten koelen) C compressie (breng een steunverband aan) E hoogstand (leg het getroffen lidmaat omhoog om zwelling tegen te gaan)  2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Wat Verstuiking (distorsie) is een gewrichtsletsel waarbij geen botbreuken zijn opgetreden maar wel een of meer banden, kapsels of ligamenten zijn gerekt, ingescheurd of doorgescheurd Een synoniem voor verstuiking is verzwikking, hoewel in de volksmond een verzwikte enkel misschien wat minder ernstig klinkt dan een verstuikte enkel. Oorzaak Verkeerd of overdreven bewegen van een gewricht In de verkeerde richting  2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Symptomen: Zwelling Pijn Onderhuidse bloeduitstorting Functieverlies van het gewricht 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Wat Luxatie of ontwrichting is het uit de kom schieten van een gewricht Er is bij een luxatie vaak schade aan de omliggende kapsels en banden rond het gewricht De gewrichtsuiteinden zijn verplaatst – Bv. schouderluxaties – Luxaties vingerkootjes, elleboog, enkel, heup,… Oorzaken Inwerking van rechtstreekse kracht op het gewricht 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Symptomen Functieverlies Pijn Abnormale stand Zwelling handelen? Zorg dat het lidmaat onbeweeglijk blijft Transport spoedgevallendienst 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Elleboogluxatie Heupluxatie 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Wat Een botbreuk of fractuur is het onderbreken van de continuïteit van het bot. Het kan gaan om een scheur in het bot, maar ook het volledig in stukken gebroken zijn van het bot We onderscheiden: – Open en gesloten breuken – Enkelvoudige en meervoudige breuken – Verplaatste of onverplaatste breuken Oorzaken Inwerking van rechtstreekse kracht op het bot 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Symptomen Zekerheidstekens van een breuk – Abnormale stand – Verkorting lidmaat – Krakend geluid – Abnormale beweeglijkheid Vermoedenstekens van een breuk – Pijn ! – Zwelling – Blauwe verkleuring – Bewegingsverlies 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Gesloten breuken: Is een breuk van het bot waarbij huid en omliggend weefsel intact is gebleven Bij een gesloten fractuur treedt soms een inwendige bloeding op welke afkomstig is van het bot zelf 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Open breuken Een open botbreuk of open fractuur is een botbreuk met een huidverwonding in de buurt van de breuk Vaak belangrijk bloedverlies Groter risico op geassocieerde letsels: – zenuwen, bloedvaten Infectie risico !!!!! 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Handelen Zorg dat het lidmaat onbeweeglijk blijft Controle vitale functies Manipuleer zelf nooit lidmaat Verwijder mogelijk spannende kledij / juwelen Stelp eventueel uitwendige bloedingen Laat iemand 112 bellen. Eventueel gebruik maken van een handdoek, dekens, hout, stevig karton, linten, riemen,... om het lidmaat onbeweeglijk te maken 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL  2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Wat Een breuk of ontwrichting van één of meerdere wervels waardoor er gevaar is op beschadiging van het ruggemerg 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL  2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Oorzaken: Val van hoogte Frontale aanrijdingen Polytrauma Schotwonden Duik in ondiep water, … Symptomen: Pijn in de nek, hoofd , rug Tintelingen in ledematen Krachtsverlies of verlammingsverschijnselen geen pijn ≠ geen letsel 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL 2. LETSELS AAN HET BEWEGINGSSTELSEL Hoe handelen? Houdt het hoofd onbeweeglijk Leg SO op de rug en verplaats hem/haar niet Indien nodig enkel in lengterichting verplaatsen Rollen alleen in blok-rol Bel 112 Houdt het SO rustig 3. BLOKROL Het verplaatsen van de patiënt: de blokrol  3. BLOKROL Doel De patiënt van buiklig naar ruglig draaien waarbij hoofd, hals en romp op 1 lijn blijven. Indicatie Alle patiënten met een vermoeden van een werveltrauma. Contra-indicaties N.v.t. Complicaties Verergeren van de letsels door foutieve manipulatie. Benodigdheden Geen.  3. BLOKROL Hulpverlener 1: – Zet u achter het hoofd en fixeer met beide handen. – Houd bij het plaatsen van e handen rekening met de draairichting. – Licht de patiënt in.  3. BLOKROL Hulpverlener 2: – Zit naast de patiënt t.h.v. de romp. – Strek de dichtstbijzijnde arm omhoog. – Leg de verst verwijderde arm naast het lichaam van de patiënt. – Leg de benen naast elkaar. – Neem de patiënt vast t.h.v. de schouder en heupkam. Hulpverlener 1 en 2: – Vraag of collega klaar is om te draaien. – Geef een duidelijk commando om te draaien. – Beweeg tijdens het draaien het hoofd gelijkmatig mee zodat wervelkolom in 1 lijn blijft.  3. BLOKROL Tips en trucs – Hulpverlener aan het hoofd heeft de leiding. – Blijf praten met elkaar en de patiënt. Opmerkingen – Minstens 2 hulpverleners nodig bij blokrol. – Neem de patiënt vast bij schouder en heupkam. – Neem steeds een nekspalk en wervelplank/schepbrancard bij de hand.