AP 10 FILE Q1.pdf

KONTEMPORARYONG ISYU 10 FIRST QUARTER REVIEW OF CONCEPTS ARALIN 1: KONTEMPORARYONG ISYU KONTEMPORARYO – 1. Nakakaapekto sa buhay ng mga tao 2. Paksang napapanahon na nagiging sanhi ng pagkabagabag ng tao 3. Naganap sa nakalipas na na...

KONTEMPORARYONG ISYU 10 FIRST QUARTER REVIEW OF CONCEPTS ARALIN 1: KONTEMPORARYONG ISYU KONTEMPORARYO – 1. Nakakaapekto sa buhay ng mga tao 2. Paksang napapanahon na nagiging sanhi ng pagkabagabag ng tao 3. Naganap sa nakalipas na nakakaapekto hanggang ngayon sa lipunan ISYU – 1. Pangyayari, suliranin, o paksang nappag-uusapan na maaring maging dahilan o batayan ng debate 2. Nagdudulot ng positibo o negatibong epekto sa pamumuhay KONTEMPORARYONG ISYU – 1. Anumang pangyayari na may kaugnayan sa kasalukuyang panahyon 2. May tuwirang ugnayan sa interes at gawi ng mga mamamayan 3. Nananatiling litaw ang epetko 4. Pinag-uusapan at nagdudulot ng positibo o negatibo sa buhay ng tao URI NG KONTEMPORARYONG ISYU PANLIPUNAN – malaking epekto sa iba’t ibang sektor ng lipunan tulad ng pamilya, simbahan, paaralan, pamahalaan, at ekonomiya PANGKALUSUGAN – kaugnayan sa kalusugan na maaaring nakabubuti o hindi nakabubuti PANGKAPALIGIRAN – may kinalaman sa kapaligiran at mga usapin sa pagpapaunlad at tamang paggamit ng kalikasan PANGKALAKALAN – may kinalaman sa globalisasyon at negosyo ARALIN 2: ISYUNG PANGKAPALIGIRAN ➔ Ayon sa RA 9003 (Solid Waste Management Act of 2000): SOLID WASTE - nanggagaling sa mga kabahayan at komersyal na establisimyento NON HAZARDOUS - basurang hindi nakalalason ‘ ➔ Ayon sa National Solid Waste Management Status Report (2008- 2018) MUNICIPAL SOLID WASTE - nagmumula sa residensyal, komersyal, institusyunal, at instrustriyal na establisimyento  KONTEMPORARYONG ISYU 10 FIRST QUARTER REVIEW OF CONCEPTS KITCHEN WASTE - pinakamalaking bahagdan (56.7%) BIODEGRADEABLE - pinakamalaking uri ng tinatapong basura (52.31%) ➔ Mga Dahilan ng Suliranin sa Solid Waste Marami ang walang disiplina sa pagtatapon ng basura kakulangan ng kaalaman sa waste segregation - WASTE SEGREGATION: pagbubukod ng basura ayon sa pinagmulan nito ➔ Iba’t Ibang Uri ng Sakit na Dala ng Solid Waste LEACHATE - katas ng basura ay nakakokontamina sa tubig METHANE GAS - nagiging sanhi rin ng global warming ➔ Paglutas sa Suliranin ng Solid Waste WASTE MANAGEMENT - wastong pagkuha, paglilipat, pagtatapon o paggamit, at pagsubaybay ng basura Ecological Solid Waste Management Act of 2000: (Enero 26, 2001) - Pagtatatag ng National Solid Waste Management Commission at ng National Ecology Center - Pagtatatag ng Materials Recovery Facility - Pagsasaayos ng mga tapunan ng basura NATIONAL SOLID WASTE MANAGEMENT COMMISSION - pagpapatupad ng mga plano sa pamamahala ng mga basura o Solid Waste Management (SWM) Plan - Ito ay binubuo ng 14 na ahensya sa pangunguna ng Department of Environment and Natural Resources MATERIAL RECOVERY FACILITY - pinaglalagyan ng mga nakolektang nabubulok na basura upang gawing compost NON-GOVERNMENT ORGANIZATIONS (NON-PROFIT) MOTHER EARTH FOUNDATION: aktibong tumutugon sa suliranin sa basura na nagsusulong ng zero waste BANTAY KALIKASAN: kahalagahan ng pangangalaga sa kapaligiran GREENPEACE PHILIPPINES: karapatan ng mga Pilipino sa balanse at malusog na kapaligiran PAGHAHAWAN NG KAGUBATAN O DEFORESTATION ➔ Ayon sa Philippine Forests At a Glance noong 2015,  KONTEMPORARYONG ISYU 10 FIRST QUARTER REVIEW OF CONCEPTS - Ang kagubatan ay sumasaklaw ng mahigit sa kalahati (57%) ng kabuoang kalupaan ng bansa(1934) - Nabawasan at naging 23% o mga 6.8 milyong ektarya (2010) ➔ Ayon sa Food and Agriculture (FAO), DEPORESTASYON: pangmatagalan at permanenteng pagkasira ng kagubatan Mga Programa at Pagkilos Upang Mapangalagaan ang Yamang Likas RA 2706: Itinatag ang Reforestation Administration Presidential Decree 705: pagsasagawa ng reforestation sa buong bansa at ipinagbawal ang pagkakaingin RA 7586 (National Integrated Protected Areas System Act of 1992): Idineklara ang ilang pook bilang national park RA 8749 (Philippine Clean Air Act of 1999): pakikipagtulungan ng mga mamamayan at mga industriya RA 9072 (National Caves and Cave Resources Management and Protection Act): ingatan at protektahan ang mga kuweba RA 91447 (Wildlife Resources Conservation and Protection Act): pangangalaga sa mga wildlife resources RA 9175 (The Chainsaw Act): Ipinagbawal ang paggamit ng chainsaw at nagtatag ng Sustainable Forest Manangement (SFM) RA 8371 (Indigenous People’s Rights Act): kumikilala sa karapatan ng mga katutubo PROCLAMATION NO 643: June 25 bilang Philippines Arbor Day Executive Order No. 23: paglikha ng anti-illegal logging task force Executive Order No. 26: National Greening Program ➔ PAGMIMININA O MINING - ang iba’t ibang mineral ay kinukuha at pinoproseso upang gawing tapos na produkto ➔ Ayon sa 4th Philippine National Report to the Convention on Biological Diversity (2009), KEY BIODIVERSITY AREAS: Palawan, Mindoro, Sierra Madre, at Mindanao, matatagpuan ang 23 malalaking minahan sa bansa PHILIPPINE MINING ACT: masubaybayan ang operasyon ng pagmimina EXECUTIVE ORDER NO. 79: makapagbigay ng revenue-sharing scheme PHILIPPINE MINERAL RESOURCES ACT OF 2012: pantay- pantay na benepisyo  KONTEMPORARYONG ISYU 10 FIRST QUARTER REVIEW OF CONCEPTS ➔ QUARRYING: paraan ng pagkuha ng mineral mula sa lupa sa pamamagitan ng pagtitibag, paghuhukay, o pagbabarena ARALIN 3: Paghahandang Nararapat Gawin DISASTER MANAGEMENT PLAN CARTER (1992): dinamikong proseso ONDIZ AT RODITO (2009): iba’t ibang gawain na binuo upang mapanatili ang kaayusan RED CROSS DISASTER MANAGEMENT MANUAL: ahensiya na may administratibong desisyon MGA TERMINO AT KONSEPTO HAZARD: banta na maaaring dulot ng kalikasan o ng tao - ANTHROPOGENIC OR HUMAN INDUCED - bunga ng mga gawain ng tao - NATURAL HAZARD - dulot ng kalikasan DISASTER: nagdudulot ng pinsala sa tao, kapaligiran, at mga gawaing pang-ekonomiya VULNERABILITY: kahinaan ng tao, lugar, at imprastruktura RISK: pinsala sa tao, ari-arian, at buhay dulot ng isang kalamidad o sakuna - HUMAN RISK - STRUCTURAL RISK RESILIENCE: kakayahan ng pamayanan na harapin ang mga epekto ng kalamidad Ang Philippine Disaster Risk Reduction and Management Framework ➔ DALAWANG PANGUNAHING LAYUNIN 1. dapat paghandaan at hindi lamang haharapin sa panahon ng pagsapit ng iba’t ibang kalamidad; 2. Maiwasan at mapababa ang pinsala at panganib na dulot ng iba’t ibang kalamidad ➔ PDRRM FRAMEWORK hindi lamang tungkulin ng pamahalaan Nagmumula sa pagtutulungan at pagkakaisa ng iba’t ibang sektor ng Ang pagbuo ng mga plano at polisiya  KONTEMPORARYONG ISYU 10 FIRST QUARTER REVIEW OF CONCEPTS Ang Community-Based Disaster and Risk Reduction Management Approach (CBDRM) Abarquez at Zubair (2004): paraan upang ang mga mamamayan ang siyang tutukoy at tataya sa mga risk na maaari nilang maranasan. Shah at Kenji (2004): proseso ng paghahanda na nakatuon sa kapakanan ng tao Layunin ng CBDRM: Bumuo ng isang pamayanang handa at matatag sa pagharap sa mga hamong pangkapaligiran Maging disaster-resilient ang mga pamayanan Katangian ng Bottom-up Approach Ang karanasan at pananaw ng mga taong nakatira sa isang disaster- prone area ang nagiging pangunahing batayan ng plano. Ang pamumuno ng lokal na pamayanan ang pangunahing kailangan para sa grassroots development maingat at responsableng paggamit ng mga tulong pinansyal Katangian ng Top-down Approach Ipinapaubaya sa mas nakatataas na tanggapan o ahensiya ng pamahalaan ang lahat ng mga gawain Kadalasan ang pananaw lamang ng namumuno ang nabibigyang- pansin sa paggawa ng plano Mga Organisasyon Philippine Atmospheric Geophysical Astronomical Services Administration (PAGASA) - mga paparating na bagyo at sama ng panahon. Philippine Institute of Volcanology and Seismology (PHIVOLCS) – namamahala sa mga kalagayan ng mga bulkan, lindol at mga tsunami. National Disaster Risk Reduction Management Council (NDRRMC) – mabawasan at maagapan ang panganib na dulot ng kalamidad Ahensiyang Pang-impormasyon ng Pilipinas o Philippine Information Agency (PIA) - nagbibigay ng mga update tungkol sa mga rescue efforts at relief  KONTEMPORARYONG ISYU 10 FIRST QUARTER REVIEW OF CONCEPTS Tanod Baybayin ng Pilipinas (Philippine Coast Guard) - pagbibigay ng babala sa mga biyaheng pandagat kasama na ang rescue and search operations ARALIN 4: Kahalagahan ng Kahandaan, Disiplina, at Kooperasyon ➔ Philippine National Red Cross (2016) - nagmungkahing magkaroon ng Lifetime Kit bago pa may dumating na kalamidad. ➔ Department of Energy (2016) - kailangang maging maingat at disiplinado sa paggamit ng kuryente ➔ RA 10121 OF 2010: ang National Disaster Risk Reduction Management Plan ay binubuo ng: - DISASTER PREVENTION AND MITIGATION - DISASTER PREPAREDNESS - DISASTER RESPONSE - DISASTER REHABILITATION AND RECOVERY ➔ LAYUNIN NG DRRM: emergency services at public assistance na at upang matiyak ang public safety ➔ DISASTER RELIEF: Ang pagresponde sa mga sakuna ay nakatutok sa agaran at short term o panandaliang pangangailangan ➔ PANTALEON (2006)Environmental Governance and Disaster Preparedness Flooding Resiliency of Caraga Region - Forest Ecosystem Management - Fresh Water Ecosystem Management - Coastal Water Ecosystem Management - Urban Ecosytem Management ARALIN 5: Mga Hakbang Sa Pagbuo Ng Community-Based Disaster Risk Reduction and Management Plan ➔ DISASTER PREVENTION AND MITIGATION PREVENTION: paano mapipigilan o mahahadlangan MITIGATION: mababawasan ang panganib HAZARD ASSESSMENT: proseso ng pagtukoy o pagkilala sa katangian ng panganib - HAZARD MAPPING: proseso ng pagtukoy sa mapa ng mga lugar na maaaring makaranas ng panganib - TIMELINE OF EVENTS: paggawa ng balangkas ng mga nakaraang pangyayari  KONTEMPORARYONG ISYU 10 FIRST QUARTER REVIEW OF CONCEPTS VULNERABILITY ASSESSMENT: tatayahin ang kahinaan at kakulangan ng isang komunidad - KAHINAANHG PISIKAL: kakulangang pinansiyal at likas na yaman - KAHINAANG PANLIPUNAN: kawalan ng kakayahan na tugunan o hadlangan - PAG UUGALI: kawalan ng interes at negatibong pagtanggap sa pagbabago - Elementong nalalagay sa panganib - sa lahat ng elemento sa lipunan na maaaring maapektuhan. - Mamamayang nalalagay sa panganib - taong maaaring higit na maapektuhan ng kalamidad dahil sa kanilang kalagayang pisikal o kawalan ng kakayahan - Kinaroroonan ng mga mamamayang nalalagay sa panganib - lokasyon ng mga taong itinuturing na may mataas na antas na makaranas ng panganib CAPACITY ASSESSMENT: proseso ng pagsusuri sa kakayahan ng komunidad na harapin ang iba’t ibang uri ng hazard - PISIKAL O MATERYAL: may kapasidad ba ang mga mamamayan na muling manumbalik sa dating pamumuhay - PANLIPUNAN: harapin ang panganib at pagsusuri kung epektibo ang plano sa pamamahala - PAG UUGALI: pagkakaroon ng kakayahan na ibahagi ang kanilang panahon at pagmamay-ari RISK ASSESSMENT: nararapat na isagawa bago ang pagtama ng kalamidad - MITIGASYONG ESTRUKTURAL: pisikal na paghahanda - MITIGASYONG DI-ESTRUKTURAL: paghahanda ng pamahalaan at komunidad ➔ DISASTER PREPAREDNESS - MAGBIGAY IMPORMASYON: Pagbabahagi ng mga kaalaman - MAGBIGAY PAYO: Pagbibigay ng gabay tungkol sa mga nararapat gawin - MAGBIGAY NG PANUTO: Paglalahad ng mga hakbang na dapat gawin.  KONTEMPORARYONG ISYU 10 FIRST QUARTER REVIEW OF CONCEPTS ➔ DISASTER RESPONSE - NEEDS ASSESSMENT: pangunahing pangangailangan ng mga biktima - DAMAGE ASSESSMENT: lawak ng pinsalang dulot ng kalamidad - LOSS ASSESSMENT: pansamantala o pangmatagalang pagkawala ng serbisyo o produksyon ➔ DISASTER REHABILITATION AND RECOVERY